Pravachansar Pravachano-Gujarati (English transliteration). Date: 19-06-1979; Gatha: 101.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 23 of 44

 

Page 279 of 540
PDF/HTML Page 288 of 549
single page version

gAthA – 100 pravachanasAr pravachano ra79
pravachana tA. 19–6–79.
‘pravachanasAr’ 100 gAthA. utpAdano bol AvI gyo chhe. shun kahe chhe? ke darek dravya potAnA
svabhAvamAn varte chhe. A siddhAnt ek. paradravyane ene kAI sambandh nahIn. AhA... hA! (shrotA)
nimitta-naimittik sambandh to chhe ne...! (uttara) nimitta-naimittikano artha ja (chhe) e nahIn. e gnAn
karAvavA bIjI vAt kahe. bAkI darek dravya, AtmA-nigodano ho ke siddhano ho ke narakanI gatino jIv
ho, darek potAnA utpAdavyayadhrovya evo svabhAv-emAn I varte chhe. tethI eno I utpAdavyayadhrovya
svabhAv chhe. ahInyAn kahe chhe ke ekalo utpAd gotavA jAy-jem ke ekalun samakitane gotavA jAy, to
mithyAtvanA nAsh vinA ane samakitanI utpatti ja na dekhAy. samajAy chhe? ghaTanI utpattine shodhavA
jAy, ghaDo chhe tene (ekalo) shodhavA jAy, to ghaDo chhe te pahelAn mATIno pinD (hato) tenA abhAve,
ghaDAnI paryAy siddha ja nahIn thAy. ghaDo (banyA) vinA mATI kAyam rahelI chhe enAthI (paryAy)
utpanna thayelI e ghaDo chhe. AhA...! kumbhArathI nahIn. AhA... hA! Avun chhe!
kevaL sarga (eTale) utpatti shodhavA jAy to, viruddha thAy chhe. pachhI “vaLI kevaL sanhAr
ArambhanAr.” be ya bhAShAmAn pher chhe. olAmAn - utpAdamAn केवलं सर्ग मृगयमाणस्य em hatun.
मृगयमाणस्य eTale kevaL utpatti shodhanAr em (artha chhe.) ‘मृगय’ eTale shodhavun. AhA... hA!
ekalo paryAy utpAdano jovA jAy to paN siddha nahI thAy. ahInyAn pUrvakAraN upAdAn (nA) kShay
vinA, e utpAd siddha nahIn thAy. have sanhAr - vyay (nI vAt chhe.)
“vaLI kevaL sanhAr
ArambhanAr mRuttikApinDano (–utpAd e dhrauvya rahit ekalo vyay karavA janAr mRuttikApinDanA sanhAr
kAraNanA abhAvane lIdhe.”
mRuttikApinDanI dhruvatA ane utpAd vinA ekalo vyay karavA janAr,
mRuttikApinDanA sanhArakAraNanA abhAvane lIdhe, mATInA pinDamAn sanhArakAraNanA abhAvane lIdhe, eTale
utpattinA kAraNanA abhAvane lIdhe. (arthAt) dhaTanI utpattinA kAraNanA abhAvane lIdhe, eno
sanhAr ja siddha nahIn thAy. AhA...! chhe? (pAThamAn)
“kevaL sanhAr ArambhanAr mRuttikApinDano utpAd
ane dhrauvya rahit ekalo vyay karavA janAr mRuttikAmpinDanA sanhArakAraNanA abhAvane lIdhe.” eTale
ke utpatti chhe e sanhArakAraNano abhAv chhe. bhAv to sanhAr chhe. bhAv vyay tarIke chhe. utpattinI
apekShAe sanhArakAraNano abhAv chhe. AhA...hA...hA! ‘bhAv’ to traNey kIdhA. utpAd-vyay ne dhruv
traNe ya svabhAv kIdhA ne...! AhA... hA! paN ahInyAn vyay ekalo gotavA jAy, mithyAtvano nAshabh
ekalo gotavA jAy, to samakitanI utpattine eno AdhAr dhruv AtmA enA vinA ekalo
mithyAtvano nAsh (siddha) nahIn thAy. AhA... hA!
(kahe chhe ke) A (sharIranA paramANuno) anvay hAre juo! have emAn I utpatti Am

Page 280 of 540
PDF/HTML Page 289 of 549
single page version

gAthA – 100 pravachanasAr pravachano 280
chhe. (sharIranun halavun-chalavun chhe.) eno sanhAr ja ekalo gotavA jAy (ekalI sthiratA gotavA jAy)
to utpattinA sAdhan (kAraN) vinA sanhAr (vyay) thaI shake nahIn. utpatti enun kAraN chhe ane
sanhAr (utpattinun) kAraN chhe. utpattinA abhAvathI sanhAr ja nahIn thaI shake. AhA... hA!
(shrotA)
utpatti nahIn mAno to sanhAr kyAthi thAy? (uttara) utpattinA bhAvamAn sanhArano abhAv siddha nahIn
thAy. ahInyAn utpatti chhe to pUrvano paryAy chhe em siddha thAy. utpatti ne dhruv nathI ane sanhAr rahe
- e to nAsh (svarUp) chhe ekalo nAsh thaI jashe. utpattinA kAraN vinA, dhruv kAraN vinA, vyay
sanhAr siddha thaI shakashe ja nahIn. AhA... hA! A to pharIvAr levAy chhe. vANiyAne Avun have kyAn
sAmbhaL vA maLe!
AhA... hA! “(ekalo vyay karavA janAr mRuttikApinDano) sanhArakAraNanA abhAv.”
sanhArakAraNano abhAv koN? utpAd. enA utpAdanA abhAvathI sanhAr ja siddha nahIn thAy. A utpanna
thayun to (tenI pahelAnI paryAyano) nAsh thayo e siddha thashe nahitar utpannakAraN vinA sanhAravyay
siddha thashe nahIn. AhA...! Avo upadesh! AvI dharamanI rIt! olI to shailI ek (hatI) paranI
dayA pALo, vrat karo ne... dhULe ya nathI bApA! A dayA pALun (e abhiprAy mithyAtva chhe) e
mithyAtvano ekalo vyay gotavA jaIsh, to samakitanI utpattinA kAraN vinA, mithyAtvano vyay maLashe
nahIn tane! AhA... hA... hA! koI em kahe’ ke mane samakitanI utpatti chhe.’ (paN) mithyAtvano nAsh
nathI. (vaLI em kahe koI) mithyAtvano nAsh chhe ane samakit nathI. em koI kahe te taddan jUThun chhe.
vAt samajAy chhe? A to dAkhalAmAn lIdhun. (I em kahe ke) mAre to mithyAtvano nAsh chhe, ekalo-
samakitanI utpatti nathI, tem AtmA dhruv nathI. to (nAsh ekalo siddha ja nahIn thAy.) AhA... hA!
bahu nyAy ApyA chhe! ohoho! vANiyA ne vepAravALAne jarI kaThaN paDe. vakIlone ThIk paDe jarI bhale
Avun (nyAyanun svarUp kIdhun.) (shrotA) shun (vakIlone) ThIk paDe? je je vichAr kare ane ThIk paDe!
(uttara) hA, hA. vepArInun kIdhun bhAI rAmajIbhAIe, kare vepArIo kare! AhA... hA!
(kahe chhe ke) ek ek paramANummAn (utpAdavyayadhrauvya (svarUp) pariNAm ekasamayamAn chhe.)
jem ke pANI ThanDu chhe, e ThanDA pANImAn ThanDAno sanhAr ekalo gotavA jAy, to UnAnI utpatti vinA
ThanDA (paNAno) vyay-sanhAr siddha thashe ja nahIn. ane ThanDA (paNA) no nAsh, (UnAnI) utpatti vinA
ne dhruv vinA e ThanDAno nAsh (siddha) thashe ja nahIn. AhA... hA... hA! samajANun kAI?
“sanhAr ja
na thAy.” ek vAt. (bIjI vAt.) “athavA to satno ja uchchhed thAy.” (ahInyA) dhruv siddha
karavun chhe ne...! ek to enA utpAdakAraN vinA, sanhAr siddha nahIn thAy ane kAn’ satno ja uchchhed
thAy. (vaLI) satno ja uchchhed thAy. kAraNake ‘sat’ ne ‘utpAd’ be sahit hoy to sanhAr hoy.
paN be mAn ek hoy ne be (bIjun) na hoy to ekey vAt siddha thatI nathI. AhA... hA! jhINun

Page 281 of 540
PDF/HTML Page 290 of 549
single page version

gAthA – 100 pravachanasAr pravachano 281
chhe thoDun’ ka! ethI to A pharIne lIdhun!!
(ahInyAn kahe chhe ke) “tyAn (1) jo mRuttikApinDano sanhAr na thAy.” mATInA pinDano ghaDAnI
utpatti vinA-ghaTanI utpatti vinA, ekalo mATInA pinDano sanhAr shodhe (to) e nahIn maLe. ane
jem e mRuttikApinDano sanhAr na thAy. “to badhAy bhAvono sanhAr ja na thAy.” bhAvono sanhAr ja
na thAy. (draShTAnt tarIke) kapaDun chhe ek kapaDun chhe. kapaDun melavALun, have I melavALAmAn ekalo mel
shodhavA jAy to, saphedapaNAnI (svachchhapaNAnI) paryAy (nI utpatti) vinA, ekalA melano nAsh siddha
nahI thAy. saphedapaNAnI (svachchhapaNAnI) utpatti vinA, melano sanhAr siddha nahIn thAy. ane kAn’ pote
vastra (kapaDun) chhe eno sanhAr - nAsh thashe. AhA...hA! vastranI jem (darek bhAvomAn chhe.)
chImanabhAI! sAmbhaL‌yun no hoy kyAy mumbaI-mumbaImAn, himmatabhAIe ya. bhakti-bhakti baghA goThave
paN (A tattva nahIn.) A tamArA bAp shrImadnA bhagat hatA. joyA chhe ne ame vahoravA emane tyAn
vahoravA (jatA) DelAmAn, himmatabhAI hatA nahIn, kAmpamAn ho (vaDhavAN kempamAn) AhA... hA!
dev ne gurune shAstra na hoy, to samakitanI utpatti na thAy em nahIn. (eTale) dev-gurune
shAstran hoy to samakitanI utpatti hoy nahIn. (parantu) mithyAtvano vyay na hoy to samakitanI
utpatti na thAy. AhA. hA. hA. hA! samajANun kAI?
(kahe chhe) ane sanhAr ekalo gotavA jAy, to ‘sat’ chhe eno (abhiprAyamAn) nAsh thashe.
sat chhe ne badhun (utpAd-vyay ne dhruv traNey sat chhe.) to utpAd kAraN vinA sanhAr siddha nahIn thAy
ne utpAd kAraN vinA satno nAsh thashe. (jo) ekalo sanhAr gotavA jaIsh to. dhruv (paNA) no
paN nAsh thashe. AhA...hA...hA! AchAryoe! (gajab kAm karyAn chhe, jagat par karuNA varasAvI chhe.)
(ahInyAn kahe chhe ke) “arthAt jem mRuttikApinDano vyay na thAy tem vishvanA koI paN
dravyamAn koI paN bhAvano vyay ja na thAy.” e doSh Ave.” kemake ekalo sanhAr jovA jAo, to
utpattine dhruv vinA sanhAr maLashe ja nahIn. athavA chIjano (satno) nAsh thaI jashe. AhA... hA!
e doSh Ave.
“athavA (2) jo satno uchchhed thAy.” have Anun - dhruvanun lIdhun. “to chaitanya
vagereno paN uchchhed thAy.” chaitanya lIdhun joyun bhagavAn AtmA! jo sanhAr ekalo dhruv vinA hoy,
to dhruvano-chaitanyano ja nAsh thAy chhe. AhA... hA! e samakitanI utpatti, mithyAtvanA vyayane kAraN
(vaLI) mithyAtvanA vyayane kAraN-sanhArane utpatti kAraN ane I utpattinA kAraNamAn sat chhe. I
vyatireko chhe I anvayane avalambIne chhe. jo I vyatireko na mAno to dhruv (ja) siddha nahIn. thAy.
dhruv pAse anvay - kAyam rahenArun tattva. utpAdane vyay, vyatirek

Page 282 of 540
PDF/HTML Page 291 of 549
single page version

gAthA – 100 pravachanasAr pravachano 282
- bhinna bhinna avasthA (chhe.) paN I bhinna bhinna avasthA ekalI nahIn maLe. e bhinna bhinna avasthA
anvayanI chhe, enA vinA e hoy nahIn. ane i anvay, vyatireko vinA hoy nahIn ane e vyatireko,
anvay vinA hoy nahIn. jo vyatireko anvay vinA hoy to dhruvano (anvayano) ja nAsh thaI jAy.
AhA...hA...hA! mALe samajAy chhe kAI? (shrotA) tun bhagavAn chho, bhagavAn banAvavAnI vAt (Ap
karo chho ne...!) (uttara) chAle chhe, hAle I kharun andarathI! AhA... hA! keTalI vAt kare chhe ohoho!
kIdhun ne...! “chaitanya vagereno uchchhed thAy.” sat chhe ekalo sanhAr gotavA jAy utpatti vinAno sanhAr
hoI shake nahIn ane kAn’ sanhAr elo gotavA jAy to satno sanhAr thaI jAy. (mAnyatAmAn). sat
chaitanya chhe eno sanhAr thaI jAy! (ahInyAn) bIjA paramANu Adi na lIdhA bhagavAn chaitanya dhruv chhe
dhruv andar e sanhAramAn, utpattimAn-vyatirekomAn kAraN anvay chhe. jo ekalo sanhAr gotavA jaIsh to
enun (mUL) kAraN anvay, teno nAsh thashe. AhA...hA! guNIrAmajI AvI vAt jhINI chhe. A vaLI
pharIvAr levAnun kIdhun bhAIe, rAmajIbhAIe! AchAryonI shailI to ghaNI saraL ane sIdhI sIdhI!!
AhA...! uchchhed thAy
“arthAt sarva dravyono samULago vinAsh thAy e doSh Ave.” be (bol) thayA.
utpAdane vyay ekalAn nathI em siddha karyun. utpAd ne sanhAr dhruv vinA na hoy, sanhAr utpAd ne dhruv
vinA na hoy em siddha karyun. have ‘dhruv’ (siddha kare chhe.) AhA...hA...hA!
(ahInyAn kahe chhe ke) “kevaL sthiti prApta karavA janArI.” bhAShA jANe em karI. केवलां
स्थितिमुपगच्छन्त्या मृतिकाया sanskRitamAn em chhe. traNeyamAn shabda judA chhe (TIkAmAn) bIjI lITI
chhe. स्थतिमुपगच्छन्त्या sthitine prApta karavA janArI, eTale ekalA dhruvane (jA mAnavA jasho. AhA...
hA! kevaL sthiti prApta karavA (janArI mRuttikAnI) chhe ne? (nIche phUTanoTamAn) kevaL sthiti =
(utpAd ane vyay vinAnun) ekalun dhruvapaNun; ekalun TakavApaNun, ekalun avasthAn. anvay, vyatireko
sahit ja hoy chhe. dhruv chhe te vyatire ko sahit ja hoy. ane tethI dhrovya utpAdavyayasahit ja hoy,
ekalun hoI shake nahIn. jem utpAd athavA vyay dravyano ansh chhe-samagra dravya nathI. AhA... hA!
utpAdane vyay dravyano ansh (chhe) samagra dravya nathI. tem dhrauvya paN dravyano ansh chhe, samagra dravya nathI.
AhA...hA! dravya to utpAdavyayane dhruv traNe thaIne chhe. ahA...!
(kahe chhe ke) kevaL ekalA... mATInI sthiti chhe em siddha chhe em siddha karavA jAy.
AtmAmAn em lyo! AtmAmAn (ekalun) dhruvapaNun chhe em siddha karavA jAy, to mithyAtvano vyay ne
samakitanI utpatti vinA e dhruvapaNun siddha thashe nahIn. AhA... hA! samajANun kAI? AhA... hA! khUbI
to juo!! ke dhruv chhe e mithyAtvanA vyay vinA ne samakitanI utpatti vinA e dhruv siddha thashe ja
nahIn. eno artha I ke samakitanI utpatti dhruvane Ashraye chhe, e utpatti dhruv vinA nahIn thAy.
AhA... hA! ane dhruv vinA mithyAtvano vyay paN nahIn thAy. kAraNake be ya vyatireko (utpAd-
vyay) bhinna bhinna chhe.

Page 283 of 540
PDF/HTML Page 292 of 549
single page version

gAthA – 100 pravachanasAr pravachano 283
ek vyay (rUp) chhe, ek utpAdarUp chhe. be bhinna bhinna chhe. enun ekarUp, ek vastu-dhruv vinA e
bhinna bhinna siddha nahIn thAy. ane bhinna bhinna siddha vinA ekalun dhruv siddha nahIn thAy. AhA... hA!
Avun to bahu sArI vAt chhe! andaramAn besavAnI vAt chhe bApA! A evI vAt chhe! tAre jo dharam
joIto hoy to dharamanI paryAyanI utpattimAn dhruv ane sanhAr bey joIshe. bey joshe. dharamanI
paryAyanI utpatti tAre karavI hoy, to utpattinun mULakAraN dhruv ane upAdAn kAraN sanhAr-kShaNik
upAdAn ahInyAn levun chhe-kAyamI upAdAn je dhruv chhe, enA vinA samakitanI utpatti na thAy ane
ene (kShaNik upAdAn) mithyAtvanA vyay vinA (paN) samakitanI utpatti na thAy. AhA... hA...
hA! ane dhruv vinA samakitanI utpatti (hoy nahIn to) ekalo dhruv gotavA jAy to vyatireko vinA
ekalun dhruv kadI hoy nahIn. utpAd ne vyay vyatirek je be bhinna bhinna chhe e vinA ekalun dhruv hoy
nahIn. e ekalA vinA bhinna bhinna hoy nahIn. AhA...hA! AvI vAt!! benun-dIkarIyun ne ajANun paDe
ajANyAne...! jANItA hoy ene to...! AhA...hA! Avo mArag chhe!!
(ahInyAn kahe chhe ke) “(vaLI) kevaL sthiti prApta karavA janArI mRuttikAnI, vyatireko
sahit sthitino–anvayano–tene abhAv thavAne lIdhe,” joyun? vyatireko sahit sthiti eTale Takavun-
anvayano eTale TakavAno te anvay, eno abhAv thavAne lIdhe “sthiti ja na thAy.” AhA... hA!
utpAdane vyay vinA ekalun Takavun e siddha nahIn thAy. Takatun tattva e shun? e utpanna (je) paryAy chhe
e (paryAy) em siddha kare chhe ke Takavun chhe. ane pUrvaparyAyano sanhAr thAy chhe e siddha kare chhe kharekhar
AhA. hA. hA! vyay andar jAy chhe dhruvamAn andar. AhA. hA! (to e vinA) ekalo dhruv siddha nahIn
thAy. ane ekalo utpAd ne vyay, dhruv vinAsiddha nahIn thAy. AvI vAtun! AhA... hA! Avo dharam
kADhayo (navo) kahe chhe ko’ ke!
(shrotA) koN kahe chhe? (utara) sonagaDhe karyo em ke’ chhe mANas.
chhe bApA! bolo, navo na jAy. A to anAdino bhAv chhe? AchAryoe (varNAvyo chhe.) AhA...
hA! anant, anant tIrthan karonun A ek kathan chhe. AhA... hA!
AhA... hA! sarvagna bhagavAn em kahe chhe ke sarvagnanI paryAy ekalI tun gotavA jA. to tenA
pahelAnA paryAyano vyay na hoy, to sarvagna paryAy ja utpanna nahIn thAy. ane sarvagna paryAyanI utpattinun
mULakAraN dhruv (AtmA) ene na mAn to sarvagna (paryAyanI) utpatti ja na thayA. AhA...hA...hA...hA!
je jainadharmanun mUL sarvagna chhe. sarvagna chhe. ene sarvagnane kahelun tattva te padArtha chhe. have ahInyAn kahe chhe-
sarvagnaparyAyanI utpatti nathI ane ekalo dhruv ja chhe AtmA. trikALI sarvagnasvabhAvI jarI’ka jhINI vAt
paDashe. trikALI sarvagnasvabhAvI chhe. e sarvagnanI paryAyanI utpatti vinA I sarvagnasvabhAv siddha nahIn
thAy. kAraN utpanna thaI (je) sarvagnaparyAy, tyAre tyAn sarvagnasvabhAvI dhruv (dravya) chhe em siddha thayun.
AhA...hA...hA...hA...hA! ane jyAre sarvagnaparyAye, sarvagnasvabhAvane siddha karyo, tyare parvanI paryAyamAn
asarvagnatA - apUrNapaNun hatun eno nAsh siddha thAy chhe. AhA... hA! eTale koI em mAne ke
sarvagnapaNun chhe nahIn, to ene dhruvapaNAnI shraddhA nathI ane pUrvano

Page 284 of 540
PDF/HTML Page 293 of 549
single page version

gAthA – 100 pravachanasAr pravachano 284
-sarvagnapaNun nathI tene abhAvarUp-sanhArarUp-vyayarUp ene eNe mAnyun nahIn. sarvagna thavAmAn pUrvanI
paryAyano vyay chhe e mAnyun nahIn (eTale) sarvagna (paNun) mAnyun nahIn ne dhruv (dravya) ya mAnyun nahIn.
sarvagna je paryAy chhe (te) sarvagnatrikALI svabhAvamAnthI Ave chhe. trikALI svabhAv, sarvagnasvabhAv chhe.
AhA... hA! jhINun chhe bhaI A jhINun! sAmbhaLe to kharA. AhA...!
(kahe chhe) AtmAmAn anant Anand jayAre pragaTe chhe. tyAre e paryAyamAn (pragaTe chhe). paryAy chhe
ne...! atIndriy AnandanI siddhi, pUrvanI dukhanI paryAyano abhAv na hoy to AnandanI paryAyanI
utpatti thAy nahIn. sanhArakAraN vinA utpatti hoI shake nahIn. kAraN ke sarvagnasvabhAv utpanna thayo
enun pUrvaupAdAn kAraN koN? e pUrvanI apUrNa paryAy (-asarvagnaparyAy) hatI teno kShay thayo eno
kShay thatAnj kevaLagnAnamAn apUrNasthiti paN rahe ane pUrNasthiti paN rahe. em nahIn. samajANun kAI?
jhINI vAt chhe bApu, A to mArag judI jAt chhe! atyAre? garabaD hAlI badhe! are! jhINun
vItarAganun tattva! sarvagna parameshvar!! AhA...hA!
(kahe chhe ke) anant AnandanI utpatti ekalI gotavA jA to pUrvanA dukhanA abhAv thayA
vinA e (AnandanI) utpatti nahIn siddha thAy. ane dhruv vinA - kAraNake e to kShaNik utpanna thayun
- sarvagnapaNun paN kShaNik utpanna thayun chhe - e to vyatirek chhe, te vyatirenk kAyam rahenArI chIj
(dhruvadravya) vinA vyatirek siddha thashe nahIn. hasamukhabhAI have AvyA? ThIk! ko’ hasamukhabhAI! Avun
jhINun chhe! AhA... hA! pravachanasAr! divyadhvani! traNalokanA nAthanI divyadhvani nIkaLI!! AhA...
hA! e paN divyadhvaninI utpatti enA pahelAnA (bhAShA) vargaNAnA vyay vinA, vargaNAnI paryAyano
vyay thayo, bhAShAnI paryAy thaI. ekalI bhAShAnI paryAy gotavA jAy, vyay ane dhruv vinA nahIn
siddha thAy. tem ekalun dhruvaparamANu ja jo ekalun siddha karavA jAv, (to te) paramANu vyatirek vinA
siddha nahIn thAy. vyatirek eTale utpAd ne vyay. ane anvay eTale kAyam rahenArI chIj. AhA...!
anvay vinA vyatirek nahIn ne vyatirek vinA anvay nahIn. AhA... hA! ohohoho! samajANun kAI?
(ahInyAn kahe chhe ke) “vyatireko sahit sthitino–anvayano–tene abhAv thavAne lIdhe
sthiti ja na thAy; athav to kShaNikanun ja nityapaNun thAy. AhA... hA! ekalI sthiti gotavA jAy
to kShaNik nitya thaI jAy, ane kAyam rahenAr tyAn siddha na thAy. jhINI vAt chhe thoDI’ ka! shun
kIdhun? kevaL Takatun tattva prApta karavA janArI mRuttikAnI vyatireko eTale utpAd ane vyay. sahit
sthitino - anvayano tene abhAv thavAne lIdhe, vyatirek vinA ekalI sthitino abhAv thavAne
lIdhe.” paryAy vinAnun ekalun dravya siddha thatun nathI mATe. AhA... hA! paryAy pote nirNay kare chhe ne
vastuno. nirNayanI paryAyane mithyAtvanI paryAy, bey vyatirek chhe. e be na hoy to dhruv na hoy.
vyatirek bhinna bhinna chhe dhruv kAyam rahenAr - Takatun chhe. vyatireko dhruvanA vyatireko

Page 285 of 540
PDF/HTML Page 294 of 549
single page version

gAthA – 100 pravachanasAr pravachano 28p
chhe. vyatireko vinA anvay na hoy ne anvay vinA vyatireko na hoy. bhAgyashALI chhe ke AvA bhAv
bApu! santoe to gajab kAm karyAn chhe digambar santoe! AhA... hA! TUnkI bhAShAmAn utpAd, vyay ne
dhruvane siddha kare chhe! je vastuno svabhAv chhe, svabhAv chhe temAn dravya pravarte chhe. jenA svabhAvamAn
dravyasvabhAv pravarte chhe te svabhAv utpAd-vyayane dhruv sat chhe. sat te lakShaN chhe. ‘tattvArthasUtra(
सद्
द्रव्यम् लक्षणम्).
(ahInyAn kahe chhe ke) “jo mRuttikAnI sthiti na thAy to badhAy bhAvonI (dravyonI) sthiti
ja na thAy.” (eTale ke) mATIno nAsh thAy (to tenI jem) badhAy dravyono nAsh thaI jAy.
AhA... hA! sthiti = Takavun, Takavun tattva utpAd-vyay vinA jovA jAy to sthiti ja nahIn rahe
athavA kAn’ sthitino nAsh thashe. samajANun kAI? (vakIlane) vakIlAt ne nyAy! lojikathI mUkayun chhe
badhun! AhA...! vIrano mArag chhe shUrAno. A sUkShma buddhi joIe bApu! AmAn sUkShma buddhi joIe!
amathun I dravyane pakaDavA paN mati-shrutanI sUkShma buddhi hoy to pakaDI shake. rAgathI nahIn, dveShathI nahIn,
dayAthI nahIn, sthUlathI paN nahIn. (upayogane sUkShma karavAthI pakaDAy) AhA... hA!
(kahe chhe) bhagavAn AtmA! sthiti chhe ne...! sthitino artha chhe Takavun-Takavun tattva, enI
sthiti ekalI gotavA jAy to je kaI sUkShma upayogathI je jaNAy chhe, e sUkShma upayogano nAsh
thAy. ane kAn’ e sUkShma upayog kShaNik chhe to sthiti paN kShaNik thaI jAy chhe. AhA... hA... hA...
hA! samajAy chhe? pravINabhAI! bIjI jAt chhe. A koIdI’ bAp dAdey sAmbhaLI na hoy lyo!
AhA... hA! bhAre vAt chhe bApA! shun thAy? dhruv ekalo gotavA jA, to utpAd enA kAraN vinA-
sanhArakAraN (vinA) vyatirek vinA anvay siddha nahIn thAy. vyatirek sahit anvay chhe. jo tun
ekalA anvayane siddha karavA jA, vyatirek vinA nAsh thashe. AhA... hA... hA... hA! vAh! “athavA
kShaNikanun nityapaNun thAy.”
kAn’ to paryAy kShaNik chhe te nitya thashe. ekalun - ekalun nityapaNun gote
chhe ne...? ekalun nityapaNun gote chhe ne anityapaNun to nathI gotato. AhA... hA! eTale paryAyamAn
nityapaNun AvI jashe. AhA... hA! Avo upadesh kaI jAtano lyo! AhA... hA!
(ahInyAn kahe chhe ke) (ra) jo kShaNikanun nityapaNun thAy to chittanA kShaNik bhAvonun paN
nityapaNun thAy.” olAmAn- (ekalA sanhAranA bolamAn) chaitanya (vagereno paN uchchhed thAy) lIdhun’
tun. ahInyAn chittanA kShaNik (bhAvo) (eTale) kalpanA (lIdhun chhe.)
“chittanA kShaNik bhAvonun paN
nityapaNun thAy.” (arthAt manano darek vikalpa paN trikALik dhruv bane.” AhA... hA! ekalI
sthiti gotavA jA, to utpAd ne vyay je kShaNik chhe te nitya thaI jAy. e nitya thaI jAy vyatirek
vinAnun chhe (tethI) nitya na rahe. kShaNik thaI jAy. A to pharIvAr levAnun kahyun’ tun! (tethI lIdhun.)

Page 286 of 540
PDF/HTML Page 295 of 549
single page version

gAthA – 100 pravachanasAr pravachano 286
(ahInyA kahe chhe ke) “mATe dravyane uttar uttar vyatirekonA sarga sAthe, pUrva pUrva vyatirekonA
sanhAr sAthe ane anvayanA avasthAn sAthe avinAbhAvavALun.” mATe dravyane....... e dravya chhe traN
thaIne. utpAd-vyay-dhrauvya tarIke to dravya chhe. ne traN chhe (te) enA ansh chhe. e (ansh) ek ek
dravya nathI. utpAd, vyay ne dhruv-ek ek dravya nathI. dhruv paN ek dravya nathI. (samagra dravya nathI-
ansh chhe.) AhA... hA! je dhruv draShTimAn -nishchayanayanI draShTinun je dhruv chhe ene ahInyA e dhruvane ansh
tarIke kahayun chhe. kAraN ke olA (utpAd-vyay) be ansh kharA ne...? eTale dhruvane (paN ansh kahyun
chhe) dravyanA traN ansh chhe. ahInyA to gnAn karAvavun chhe ne...! ne nyAn to draShTi karAvavI chhe
(‘gnAnaadhikAr’ mAn to dhruvane abhed kahyun chhe.) A gnAn adhikAramAnthI ‘gneyaadhikAr’ mAn
gnAnapradhAn samakitanI vAt chhe. AhA... hA!
(kahe chhe ke) sarva “dravyane u ttar uttar vyatirekonA sarga sAthe.” ek pachhI ek bhinna bhinna
avasthA sarga (utpAd) sAthe, ane “pUrva pUrva vyatirekonA sanhAr sAthe” ane anvayanA avasthAn
sAthe.” kAyam rahenArun dhruvanun avasthAn (nIche phUTanoTamAn) avasthAn = Takavun te; dhruv rahevun te
“avinAbhAvavALun” traNenA avinAbhAvapaNe chhe. utpAd vinA vyay nahi, vyay vinA utpAd nahi,
utpAd vinA dhruv nahi, dhruv vinA vyay nahi, dhruv vinA utpAd nahi. AhA... hA! vItarAg mArag
bahu jhINo! mUL tattvanI andaranI (khabar nahinne...) AmAn to tyAn sudhI kahyun enI paryAy utpanna chhe
I bIjAthI to nahIn. bIjAthI to e paryAy na thAy.’ paN enA vyay vinA na thAy ne dhruv vinA
na thAy. AhA...hA...hA! ane vyay paN, koI kare to nAsh thAy (jem ke) lAkaDI mArIne ghaDAno
bhUko thayo eTale enAthI vyay thayun? nA. AhA...hA! e mATIno ghaDo (Akho) hato enA kaTakA
thayA I sanhAr, olI utpattinun kAraN sanhAr sanhAranun kAraN utpatti, utpattine sanhAr be ya
vyatirek- e vyatirek kAraN (anvaya vinA)-mATI vinA e hoI shake nahI. AhA...hA!
chImanabhAI! Avun chhe! A jUnA digambar chhe badhAy, digambaro chhe ne...! A vaLI sthAnakavAsI lyo!
nyAn sAmbhaL‌yun’ tun Avun! AhA...hA!
(shrotA) utpAd-vyay-dhruv to mUl pAyAkI bAt hai...!
(uttara) mUL pAyo, vastu I chhe ne...! tripadI!! shvetAmbaramAn ya A vAt chhe bhagavAne tripadI kIdhI
evun Ave chhe. utpAd-vyay ne dhruv evun Ave chhe. (arthAt) tripadI kIdhI tripadI-utpAd-vyay
nedhruv! pachhI to shAstro banAvyA kalpit! AhA..! ApaNe em Ave chhe, bhagavAne tripadI kIdhun evun
Ave chhe. utpAd-vyay ne dhruv.
(kahe chhe) darek vastu tripadI chhe. utpAd-vyay ne dhruv. e anant padArthapot-potAne kAraNe
utpAd-vyay ne dhruvathI chhe. enA utpAdane mATe bIjA badhAnI apekShA nathI. tenA vyay mATe bIjA
(koI padArthanI jarUr nathI.) ghaDA upar lAkaDI paDI ne ghaDo phUTayo (em nathI.) ThIkarAnI utpattino
utpAd, ghaDo phUTavAnun sanhAr kAraN chhe. AhA... hA.. hA! shun kIdhun I? ghaDAnI utpatti, eno nAsh

Page 287 of 540
PDF/HTML Page 296 of 549
single page version

gAthA – 100 pravachanasAr pravachano 287
ane ThIkarAnI utpattinun mUL ghaDAnI utpatti chhe eno sanhAr (ghaDAnun phUTavun) e sanhAr te Anun kAraN
chhe. AhA...hA! (ghaDA upar) lAkaDI paDI mATe (ghaDAno) bhUko thayo em nahIn em kahe chhe.
AhA...hA! bahu vichAravA jevun chhe! AhA...hA!
(kahe chhe ke) “mATe dravyane uttar uttar vyatirekonA sarga sAthe, pUrva pUrva vyatirekonA sanhAr
sAthe ane anvayanA avasthAn sAthe.” TakavAnA avasthAn sAthe “avinAbhAvavALun, jene nirvidhna
(abAdhit) trilakShaNapaNArUp lAnchhan.”
AhA...hA! te te dravyanun traN lakShaN (paNArUp) chinha, e
dravyanA traN lakShaN-chinho, AhA...hA! traN lakShaN chinho tenAthI “prakAshamAn chhe.” evun avashya
sammat kar... vun!!
AhA...hA...hA! bahu gAthA! (alaukik!) AhA...hA!
(kahe chhe) have A kahe ke hun paranI dayA pALun. pote chhe ke Takavun enun je chhe e enI paryAyanI
utpattino kAL chhe mATe Take chhe. ane eno nAsh thAy. (kyAre ke) pUrvanI paryAyano vyay-nAsh thAy
tyAre eno nAsh thAy (chhe), A kahe ke hun eno nAsh karun. (agnAnI mAne ke) hun ene jIvADun ne hun
eno nAsh karun. bey siddhAnt jUThA chhe. ‘hun ene jIvADun’ to enI paryAy je utpAd chhe enAthI thaI
chhe ene ThekANe A kahe ke hun uttpAd karun, pachhI utpanna thaIne maraN thAy chhe- deh chhUTI jAy chhe tyAre
e shun (maraN) enAthI thAy chhe ke hun eno nAsh karun mAne chhe? nAsh (arthAt) vyay enAthI thAy
chhe.
... I sAmbhaLe chhe. kIdhun ke mArag to A chhe. sAmbhaLavun hoy to sAmbhaLo! AhA... hA! I so
gAthA (pUrI thaI). so e pUrun karyun! AhA... hA! pUrI svatantratA ‘so’ e siddha karI. pUrI svatantratA
utpAdanI, je je kShaNe utpAd thAy, te te kShaNe tene bIjA nimittanI apekShA chhe nahIn. ane te paN
utpAd thAy, e enA avasare ja utpAd thAy. Agho-pAchho nahIn AhA... hA! tenA avasare ja
paryAyanI utpati te dravyanI thAy, ene utpAdane nimittanI bilakul jarUr nahIn. enA svabhAvane
dhruvano Ashray kharo. eno ne eno sanhAr ne dhruvano Ashray (e be kAraN kharA) ane te te
dravyanI paryAyano vyay, ene enA utpAd ne dhruvanun kAraN (chhe.) paN lAkaDIe A (kAchanun jhumar)
toDI nAkhyun, ke (hAthe ke dAnte) roTalInA kaTakAn karyA! (em nathI) AhA... hA! roTalIpaNe je paryAy
utpAd hatI, eno nAsh thatAn kaTakA thayA. e (kaTakAnI) utpatti thaI. je utpAd hato teno sanhAr
thayo tyAre kaTakA thayA. roTalI AkhI hatI utpAdarUpe, enA kaTakA thayA, tyAre utpAdano nAsh thayo
ane kaTakAnI utpatti thaI. dAntane laIne kaTakAnI utpatti thaI em nathI. roTalInA kaTakA dAntane laI
ne thayA, em nathI. AvI vAtun chhe! bhAI! nyAn tamAre dubaI-dubaImAn kyAn vAt hatI A dubaImAn!
paisA maLe tyAn bas! AhA... hA! shun prabhunun tattva!! AhA...! eno AtmA pokAre ne kabUl kare....
AhA.... hA! nisandeh! AvI chIj (AtmA) chhe. lAkho panDito virodh kare Akho (ane bUmo

Page 288 of 540
PDF/HTML Page 297 of 549
single page version

gAthA – 100 pravachanasAr pravachano 288
pADe ke) be kAraNe kArya thAy, are, be kAraNe kArya thAy. AhA...! I to bIjun I chhe enun gnAn
karAvavA. bIjun chhe ene AropathI (nimitta kahyun chhe) paN gnAn karAvavA (kahyun chhe) ‘tattvArtha
rAjavArtik’ mAn Ave chhe ne..! (be kAraNathI kArya thAy chhe) paN bIjun kAraN chhe mATe ahIn utpatti
thaI em nathI. utpatti te samaye potAthI, pUrvanA vyayathI ne dhruvanA AshrayathI (thaI chhe.) utpatti te
samaye je nimitta hoy tene uchit nimitta kahevAmAn Ave chhe. AhA... hA!
AhA..hA..hA! koN rAkhe paN kyAn? ahInyA to ek dravya bIjAne aDatun nathI. I to trIjI
gAthA (‘samayasAr’) mAn siddha karyun. AhA.. hA! ek (ek) dravya, paramANu ke AtmA, potAnA
guNane paryAyane chumbe chhe. par dravyane aDatun nathI. (‘samayasAr’ gAthA–3 TIkA– ‘kevA chhe te sarva
padArtho? potAnA dravyamAn antarmagna rahel potAnA anant dharmonA chakrane (samUhane) chUmbe chhe– sparshe chhe
to paN jeo paraspar ekabIjAne sparsha karatA nathI.)
AhA... hA! have I aDatun nathI evun je
dravya, te eno svabhAv utpAd- vyay ne dhruv (chhe.) AhA... hA! have enA, enAmAn Upaje eno
svabhAv utpAd-vyay ne dhruv. temAn ek paryAyanI utpatti vyay enA dhruv vinA na hoy, e... vinA
na hoy em kharun (paN) nimitta vinA na hoy em nathI. AhA... hA! ko’ mIThAlAl jI! AvI
vAtun chhe! bhagavAn spaShTa kare chhe. bhagavAne spaShTa karyun chhe ne! AhA... hA! bhagavAn bole chhe i!
AtmA bole nahI, vANI bole. (paN nimittathI kahevAy ke bhagavAn bole chhe.) vANInun paN
mAhAtmya chhe ne...!
(kahe chhe ke) bIjA shlokamAn Avyun chhe ne..! (‘samayasAr’) अनंतधर्मणस्तत्त्वं पश्यन्ती
प्रत्यगात्मनः। अनेकान्तमयी मूर्तिर्नित्यमेव प्रकाशताम् ।। २।। sarvagna anusAr ane anubhavasiddha,
vANImAn anubhavasiddha shabda vAparyo chhe ne...! anubhav-siddhanI vyAkhyA karI. sarvagnaanusAriNI vANI-
e anubhavasiddhanI vyAkhyA karI. e sarvagnane anusAriNI, nimittathI (kahyun.) vANI! e paN pUjya
chhe tyAn em kahyun. vyavahAre pUjya chhe! nishchay to svabhAv (pUjyachhe.) AvI vAt (chokhkhI) emAn
takarArun kare! virodh kare! ey Am chhe ne tem chhe (bole, chhApe) game I karo bApu! ahIn tattva phare
evun nathI. AhA...hA...hA have to chhokarAny nAnA nAnA vAtun karavA shIkhyA chhe AhA... hA ghaNAn
varasathI chAlyun chhe ne...
(shrotA) moTA dhandho kare ne chhokarAmv vAto shIkhe... (uttara) ahA... hA!
moTAn dhandho kare em ne chhokarAno bhaNe. chhokarAmvane bhaNeeTale nivRutti maLI ghaNI. Ane dhandhA ADe
mumbaIno dhandho, kAmpano dhandho, dhandhA keTalA! A to chImanabhAIno dAkhalo Apyo A phere. em
darekane chhe. AhA...hA! dukAn be-chAr kare ne hAre...! mumbaI dukAn ne gayA dukAn ne A hIrAbhAIe
nahotI karI! (emano) kAn tUTI gyo ne...! hIrAbhAI to moTA gRuhasthachhe. gayAmAn dukAn, mumbaI
dukAn, jAmanagar dukAn, bhAvanagar dukAn, AhA...hA! moTA mANas, naram mANas chhe! eTalu kapAI
gyun A UnhakAro karyo nathI eNe e vakhate unkAro karyo nahIn ne AnkhamAnthI Ansun nahIn. ‘gnAyak’ bas
Am bolyA! thavun te thayun bhAI! e thAy chhe. thAy te thAy chhe,

Page 289 of 540
PDF/HTML Page 298 of 549
single page version

gAthA – 100 pravachanasAr pravachano 289
na thAy te na thAy. AhA... hA.. hA! thAy chhe te thAy ene tun na thAy em kahe chhe? AhA... hA!
(shun kahe chhe) je je paryAyano utpAd thAy chhe te thAy chhe. ene tun kahe ke A kem? e kem,
kem paN? e chhe te thAy chhe. e samayano avasar te ja te vastu thavAnI utpAd. AhA... hA! olo
dAkhalo nahIn? sonAno nahIn dAkhalo Apyo chhe ke sonAno ghaDo hato. jene sonun jotun’ tun e ghaDo
bhangave ne (sonun maLe) rAg thAy, ane jene ghaDo joto’ to e ghaDo phUTe eTale dveSh kare ane jene
kaTakA thAy ke ghaDo rahe paN sonA upar ja najar chhe te rAg -dveSh kare nahIn. chhe ne..? ‘chiddavilAs’
mAn (udAharaN chhe.) ko’ AmAn samajAy chhe ke nahIn chhokarAmv? e... I thoDun thoDun samajAy ne thoDun
thoDun praphullabhAInA dIkarAno dIkaro... (chhe.)
AhA... hA.. hA ‘samajavAnun to A chhe’ . jemane pAko nirNay thaI jAy te gnAtA–draShTA thaI
jAy.’ AhA...! thavAnun te ja thAy ne enA kAraNamAn sanhAr ane dhruv chhe. emAn ko’ ka bIjo, bIjo
kare’ shun? bIjo AvIne Am karyun ne Am karyun e paN chhe kyAn? bIje mane mAryo nebIje mane
Am karyun! AhA... hA! (A samaje to) keTalI kalpanAo jUThI thaI jAy chhe! (shrotA) to mAre
chhe koN?
(uttara) I mAre, koN’ mAre? AhA... hA! pelA chhokarAo kahetA ke mahArAj kahe chhe ke
koI koInun (kAI) karI shake nahIn. mAre olAne pachhI (kaheke) men kyAn karyun chhe! AhA... hA! are
prabhu! (Avun Undhun kyAn mAryun) I AngaLIo Am vaLe chhe e utpAd chhe ane te pahelAnI
avasthAno vyay thaIne Am thAy chhe e AngaLIomAn utpAd thayo e dhruvapaNAne Ashraye vyatirek
chhe. anvayanA Ashraye vyatirek chhe. vyatireko vinA anvay hoy nahIn. AhA... hA.. hA! kone mAre ne
kone hAth (aDe!) AhA... hA! AvI chIj chhe! so thaI.
visheSh kaheshe...
OM

Page 290 of 540
PDF/HTML Page 299 of 549
single page version

gAthA – 101 pravachanasAr pravachano 290
have utpAdAdikanun dravyathI arthAntarapaNun naShTa kare chhe. (arthAt utpAd-vyay-dhrauvya dravyathI judA
padArtho nathI em siddha kare chhe)-
उप्पादट्ठिदिभंगा विज्जंते पज्जएसु पज्जाया
दव्वे हि संति णियदं तम्हा दव्वं हवदि सव्वं ।। १०१।।

उत्पादस्थितिभङ्ग विद्यन्ते पर्यायेषु पर्यायाः ।
द्रव्ये हि सन्ति नियतं तस्माद्द्रव्यं भवति सर्वम्।। १०१।।
utpAd tem ja dhrauvya ne sanhAr varte paryaye,
ne paryayo dravye niyamathI, sarva tethI dravya chhe. 101.
gAthA – 101
anvayArtha– (उत्पादस्थितिभङ्ग) utpAd, sthiti ane bhang (पर्यायेषु) paryAyomAn
(विद्यन्ते) varte chhe; [पर्यायाः] paryAyo [iनयंत] niyamathI [द्रव्ये हि सन्ति] dravyamAn hoy chhe,
(तस्मात) tethI (sarva) (te) badhuy [द्रव्यं भवति] dravya chhe.
TIkA– utpAd, vyay ane dhrauvya kharekhar paryAyone Alambe chhe ane te paryAyo dravyane Alambe
chhe (arthAt utpAd-vyay-dhrauvya paryAyonA Ashraye chhe ane paryAyo dravyanA Ashraye chhe); tethI A
badhuy ek ja dravya chhe, dravyAntar nathI.
pratham to dravya paryAyo vaDe AlambAy chhe (arthAt paryAyo dravyane Ashrit chhe) kAraN ke
samudAyI samudAyasvarUp hoy chhe; vRukShanI mAphak. jem samudAyI vRukSha skandh, mUL ane shAkhAonA
samudAyasvarUp hovAthI skandh, mUL ane shAkhAothI Alambit ja bhAse chhe (jovAmAn Ave chhe), tem
samudAyI dravya paryAyonA samudAyasvarUp hovAthI paryAyo vaDe Alambit ja bhAse chhe (arthAt jem thaD,
mUL ane DALIo vRukShanA Ashraye ja chhe- vRukShathI bhinnapadArtharUp nathI, tem paryAyo dravyanA Ashraye ja
chhe- dravyathI bhinna padArtharUp nathI.)
ane paryAyo utpAd-vyay-dhrauvya vaDe AlambAy chhe (arthAt utpAd-vyay-dhrauvya paryAyone
Ashrit chhe.) kAraN ke utpAd-vyay-dhrauvya anshonA dharmo chhe (-’ 1 anshInA dharmo nathI); bIj, ankur
ane vRukShatvanI mAphak. jem anshI evA vRukShanA bIj-ankur-vRukShatvasvarUp traN ansho
* samudAyI= samudAyavALun, samudAyanun (jaththAnun) banelun. (dravya samudAyI chhe kAraN ke paryAyonA samudAyasvarUp chhe)
1. anshI= anshovALun; anshonun banelun. (dravya anshI chhe.)

Page 291 of 540
PDF/HTML Page 300 of 549
single page version

gAthA – 101 pravachanasAr pravachano 291
bhang-utpAd-dhrauvyasvarUp nij dharmo vaDe Alambit ekIsAthe ja bhAse chhe, tem anshI evA dravyanA
naShTa thato bhAv, Upajato bhAv ane avasthit raheto bhAv e traN ansho bhang-utpAd-dhrauvyasvarUp
nij dharmo vaDe Alambit ekIsAthe ja bhAse chhe.
parantu jo (bhang-utpAd-dhrauvya anshonAn nahi mAnatAn) (1) bhang, (2) utpAd ane (3) dhrauvya
dravyanAn ja mAnavAmAn Ave, to badhuy 1 viplav pAme. te A pramANe (1) pratham, jo dravyano ja bhang
mAnavAmAn Ave to 2kShaNabhangathI lakShit sarva dravyono ek kShaNamAn ja sanhAr thavAthI dravyashUnyatA Ave
athavA satno uchchhed thAy. (2) jo dravyano ja utpAd mAnavAmAn Ave to samaye samaye thatA utpAd vaDe
chihnit evA dravyone pratyekane anantapaNun Ave (arthAt samaye samaye thato utpAd jenun chihna hoy
evun darek dravya anantadravyapaNun pAme) athavA asatno utpAd thAy (3) jo dravyanun ja dhrauvya mAnavAmAn
Ave to krame thatA bhAvonA abhAvane lIdhe dravyano abhAv Ave athavA kShaNikapaNun thAy.
mATe utpAd-vyay-dhrauvya vaDe paryAyo Alambit ho ane paryAyo vaDe dravya Alambit ho ke jethI
A badhuy ek ja dravya hoy.
bhAvArtha– bIj, ankur ane vRukShatva e vRukShanA ansho chhe. bIjano nAsh, ankurano utpAd ane
vRukShatvanun dhrovya (dhruvapaNun) traNe ekIsAthe chhe. A rIte nAsh bIjane Ashrit chhe. utpAd ankurane
Ashrit chhe ane dhrauvya vRukShatvane Ashrit chhe; nAsh-utpAd-dhrauvya bIj-ankur-vRukShatvathI bhinna padArtharUp
nathI. vaLI bIj-ankur-vRukShatva paN vRukShathI bhinna padArtharUp nathI, mATe A badhay, ek vRukSha ja chhe.
e ja pramANe naShTa thato bhAv, Upajato bhAv ane Takato bhAv e dravyanA ansho chhe naShTa thatA
bhAvano nAsh, UpajatA utpAd bhAvano ane TakatA bhAvanun dhrauvya ekIsAthe chhe. A rIte nAsh naShTa
thatA bhAvane Ashrit chhe, utpAd UpajatA bhAvane Ashrit chhe ane dhrauvya TakatA bhAvane Ashrit chhe;
nAsh-utpAd-dhrauvya te bhAvothI bhinna padArtharUp nathI. vaLI te bhAvo paN dravyathI bhinna padArtharUp nathI.
mATe A badhay, ek dravya ja chhe. 101.
1. viplav= andhAdhUndhI, UthalapAthal; goTALo; virodh.
2. kShaNabhangathI lakShit= kShaNavinAsh jemanun lakShaN hoy evAn.