PDF/HTML Page 1 of 57
single page version
PDF/HTML Page 2 of 57
single page version
vikalpo hatA, vyavahAre jene sAdhak kahevAtA, te ja
anubhUti thaI tyAre samyagdarshan thayun. AtmAnA AvA
PDF/HTML Page 3 of 57
single page version
gnAnadarpaNamAn to prabhujInI padharAmaNI enA karatAny varSho pahelAnn thaI gaI
hatI....videhInAthano vaibhav gnAnIoe potAnA antaramAn dekhI lIdho hato....emanA ja
pratApe ApaNane –bharatakShetranA mumukShuone bhagavAn maLyA ane bhagavAnano mArga
maLyo....param upakAr chhe santaguruono ke jemaNe ApaNane AvA bhagavAnano bheTo
karAvyo....ne bhagavAnanI oLakhAN karAvI.
chhIe. gnAnInA gnAnamandiramAn ne bahAramAn jinamandiramAn sImandhar prabhu padhAryA tyArathI
sadAy dharmanI vRuddhinA prasango banI rahyA chhe......anek anek prakAre bhagavAne moTo
upakAr karyo chhe.....ahA! jANe ke videhamAn beThAbeThA bhagavAn bharatakShetramAn paN dharmatIrthan
pravartAvI rahyA chhe. evo Anand gurudevanA pratApe ApaNane prApta thAy chhe.
ane pAtratAthI A dev–gurunA parivAramAn bhaLI javAnun chhe. ahA! bhagavAn ApaNA
kahevAyA, ne ApaNe bhagavAnanA kahevAyA–enAthI Unchun bIjun shun!
lAgaNIthI lakhavAnun man thAy chhe; ApaNA saunA dev ek, saunA guru ek, sauno
siddhAnt ek, sauno dharma ek, saunun dhyey ek, saunI vichAradhArA ek, –keTalI mahAn
ekatA....ne kevo madhur sambandh! ATalI mahAn vAtomAn jyAn ekatA chhe tyAn bIjI
najIvI bAbatomAn aTakavAnun kem bane? are, ekadeshamAn rahenArA mANaso vibhinna
jAti ane vibhinna dharmanA hovA chhatAn deshanI ekatAnA gauravathI paraspar premathI rahe chhe,
to jyAn dharmanI ekatA chhe, dev–gurunI ekatA chhe tyAn sAdharmIpremanI shI vAt! mumukShu
jaino jAgo........ne AnandapUrvak bolo–
PDF/HTML Page 4 of 57
single page version
vAstu prasange thayo hato. te pravachanamAnthI bhAvavAhI mangal prasAdI ahIn ApI chhe.)
pahelo shlok–
चित्स्वभावाय भावाय सर्व भावांतरच्छिदे।।१।।
सार पदारथ आतमा, सकल पदारथ जान।।१।।
chhe, te mokShanun mangaL chhe.
gnAtA atIndriyasvabhAvI AtmA chhe. Avo AtmA ja jagatamAn sArabhUt padArtha chhe. antarmukh
thatAn AvA AtmAnI pratIti thAy te mangaL chhe, te svagharamAn apUrva vAstu chhe.
PDF/HTML Page 5 of 57
single page version
jagatamAn sauthI uttam sAr chhe. AtmAnI shobhA to potAnI svAnubhUti vaDe ja chhe.
dharmamAn pahelAmmAn pahelun shun karavun? ke potAnA AtmAnI anubhUti karavI. AvI
svAnubhUtimAn Anand sahit AtmA pragaTe chhe–prakAshe chhe–shobhe chhe.
nathI. potAnA AtmAnA svabhAvamAn jhukAv karatAn Anandano anubhav thAy chhe, te dharma
chhe. te ja AtmAne chAragatimAnthI bahAr kADhIne siddhapadamAn dhArI rAkhe chhe. Avo dharma te
mangaL chhe.
shubharAganI utpatti chhe. parane anusarIne to rAg ja thAy. AtmAne potAnA
svabhAvane anusarIne je anubhUti thAy te svAnubhUti chhe, temAn vItarAgI
Anand chhe.
vaLyo–namyo te paramArtha namaskAr chhe. anubhUti vaDe pote potAne ja namyo, ek sekanD
je Avo anubhav kare tene mokShanI prApti thAy. svAnubhUtirUpI bIj UgI tene
kevaLagnAnarUpI pUrNimA thashe ja. agnAnadashAmAn AtmAnI shobhA na hatI, svAnubhUti thaI
tyAn chidAnand bhagavAn potAnI anubhUti paryAy–sahit shobhI UThyo....anantaguNanA
AtmadarabAramAn chidAnandaprabhu shobhe chhe. parabhAvamAn AtmAnI shobhA nathI; potAnA
svabhAvanI anubhUtimAn AtmA shobhe chhe.
PDF/HTML Page 6 of 57
single page version
ane jagatamAn sauthI shreShTha sArabhUt hun ja chhun. –AvI anubhUtithI AtmA shobhI
UThyo.
traNe AvI gayA.
*
*
mangaL bIjA shlokamAn kahe chhe:–
PDF/HTML Page 7 of 57
single page version
jagatathI udAs–evA samakitI jIv svaarthamAn sAchA chhe eTale ke AtmapadArthanun
sAchun gnAn karIne tene te sAdhI rahyA chhe; ane paramArtharUp je mokSha temAn temanun
chitta kharekhar lAgelun chhe; AtmAnun sAchun gnAn chhe ne mokShano sAcho prem chhe.
mokShanI sAdhanAmAn ja emanun chitta lAgelun chhe.
to ‘jem dhAvamAtA bALakane dhavaDAve tem’ antarathI te nyArA chhe. enI ruchino
prem sansAramAn kyAy nathI, ek mokSharUp paramArthane ja sAdhavAnI laganI chhe.
antaramAn enI draShTi gRuhasthapaNAthI pAr potAnA AtmAne dekhe chhe.
asanyatadashAmAn hovA chhatAn AvA samyagdraShTi jIvo mokShanA sAdhak hovAthI
prashansanIy chhe. chAre gatinA jIvone Avun samyagdarshan thaI shake chhe.
jevun. aho! je samyagdraShTi chhe tenA hRudayamAn, tenA AtmAmAn gaNadhar bhagavAn
jevo vivek pragaTyo chhe, vivek eTale sva–paranun bhedagnAn, te to nAnA
samyagdraShTi–deDakAne ane moTA gaNadharadevane bannene sarakhun chhe; banne potAnA
AtmAne vikalpathI bhinna shuddhasvarUp anubhave
PDF/HTML Page 8 of 57
single page version
samyagdraShTi sarakhA chhe. koI samyagdraShTinA antaramAn potAnA shuddhAtmA sivAy
parabhAvano ek ansh paN potAno bhAsato nathI.
thAy tyAn AtmAnA Anandano anubhav thAy chhe. AtmAnA svabhAvanun je
sAchun sukh, tene ja te sukh mAne chhe; AtmAnA svabhAv sivAy bIje
kyAy koI viShayamAn teo sukh mAnatA nathI. ahA, atIndriy svAdhIn
sukhano svAd jeNe chAkhyo te Indriy–viShayomAn svapney sukh mAne nahIn. te
potAnA AtmAnA aDol mahimAne jANe chhe. ahA, samyagdarshanano apAr
mahimA chhe.
te potAmAn dhAraN karatA nathI; svabhAvanA Ashraye pragaTelA samyagdarshanAdi
shuddha bhAvone ja te AtmAmAn dhAraN kare chhe. shrImad rAjachandrajI paN kahe chhe
ke–
nathI.
anubhavamAn lIdho tyAn jIv ane ajIvanun atyant pRuthakkaraN thaI gayun. ekakor
shuddhajIv te svapaNe anubhavamAn Avyo, ne enA sivAyanun bIjun badhun ajIvamAn
rahI gayun. AvI antaranI kriyAvaDe dharmI jIvane mokShanAn phATak khUlI jAy chhe,
tenA vaDe te mokShane sAdhe chhe.
uday eTale pUrNa kevaLagnAnano prakAsh, tene dharmI jIv ArAdhe
PDF/HTML Page 9 of 57
single page version
to pragaTyun chhe ne kevaLagnAnane ArAdhI rahyA chhe.
nahIn. bhavasAgarathI jeNe taravun hoy ne mokShane sAdhavo hoy teo AvA
samyagdarshanane dhAraN karo. samyagdarshanane dhAraN karanAr jIv alpakALamAn
bhavasAgarane tarIne mokSha pAme chhe.
paN batAve chhe.–dharma shun, AtmAno svabhAv shun, jIv–ajIvanun bhinna–bhinna
svarUp kevun chhe? tene to te jANato nathI, evA mithyAtvI jIvanun badhuy
kathan tattvathI viruddha mithyAtvamay hoy chhe; bhagavAne kahelun anekAntamay
sAchun vastusvarUp to te jANato nathI, eTale ekAntano pakSha karIne ThekANe–
ThekANe te vAdavivAd ne laDAI ubhA kare chhe. jagatamAn AvA mithyAdraShTi
jIvo hoy chhe tenun gnAn karAvavA tenun varNan karyun chhe. Avo mithyAtvabhAv
sarvathA chhoDavA jevo chhe.
samyagdraShTi kevA hoy te oLakhAvyun. mithyAtvI kevA hoy te paN oLakhAvyun.
ho–ke jemanA prasAdathI hun A samayasAr nATak granthanI rachanA karun chhun–
jasu prasAd bhAShA kahun nATak nAm garanth 10
asankhya pradesharUp AtmaavagAhanAvALA
PDF/HTML Page 10 of 57
single page version
vandan karun chhun.
mahAn kArya karyun te–anusAr hun paN tenA bhAvone A kavitAmAn gUnthavAno mArI
alpabuddhithI prayatna karun chhun. kyAn e agAdh gnAnanA dariyA munibhagavanto! ne
kyAn hun! –chhatAn bhaktivash hun A samayasAranATak granthanI hindImAn rachanA karavA
udyamI thayo chhun.
ane amRutachandrasUrie TIkA vaDe tenA artho chhedI–bhedIne khullA karIne samajavAnun atyant
saral karI dIdhun chhe, tethI mArI alpabuddhithI samajavAmAn Avyun tem ja A shAstrarUpe
mati sAvadhAn thaI chhe. jem moTA puruSho je bhAShA bole chhe te shIkhIne bALak paN tevI
bhAShA bole chhe, tem mahApuruShoe shAstramAn je bhAv kahyA chhe te anusAr samajIne hun
A shAstramAn kahun chhun.
enun shravaN karatAn haiyAnAn phATak khullI jAy chhe.
svabhAvanI oLakhAN vaDe
samyagdarshanAdi pragaT karIne tun
arihant bhagavAnanA parivAramAn
AvI jA.
PDF/HTML Page 11 of 57
single page version
thayun. dukAn chhoDayA pachhI AThek mAs gurudev A gaDhaDAmAn rahyA hatA; gaDhaDA temanA
vaDIlonun mUL vatan chhe. svAgat pachhI mangal pravachanamAn gurudeve kahyun ke–
chhe, eTale bhedagnAn te ja sAchun mAngaLik chhe.
tathA balavantabhAI chunIlAl shAh (rAjakoTavALA) e utsAhapUrvak te vidhi karI hatI.
bapore pravachanamAn samayasAranI 38 mI gAthA vanchANI hatI. pravachan pachhI jinendra
bhagavAnanI rathayAtrA nIkaLI hatI.
dharmapatnI amRutabahen ane temanA parivAranA haste, pU. gurudevanA mangal AshIrvAd
pUrvak di. jinamandiranun shilAnyAs thayun hatun. gurudevanA vaDIlo ahIn je gharamAn rahetA
hatA tenI najIkamAn jinamandir banI rahyun chhe. shilAnyAs vidhi prasange saune utsAh
gopAlajI kAmadAre utsAhathI bheT Apyo chhe. jinammadiranA shilAnyAs prasange saune
ghaNo utsAh hato.
PDF/HTML Page 12 of 57
single page version
AgevAnImAn nagarajanoe rastAmAn makhamalanA paTA pAtharIne umangabharyun svAgat karyun
ne pravachanAdino lAbh lIdho. sahelA pravachanamAn AtmagnAnano mahimA samajAvatAn
gurudeve kahyun ke–
AtmA gnAn–Anandano samudra chhe, tene tame anubhavamAn lyo.
paN jANe chhe. AvA AtmAno anubhav thavAmAn koI bIjAnI apekShA nathI, dharma
thavAnI rIt e chhe ke dehathI bhinna AtmAne oLakhavo, AvA AtmAnI oLakhAN
karyA vagar pApabhAv karavAthI jIv narakamAn jAy chhe, ne puNyabhAvathI svargamAn jAy chhe;
paN svargamAny kAI sukh nathI. manuShyabhavamAn Avun AtmAnun shravaN maLavun moghun chhe;
satsamAgame AtmAnun bhAn karavun joIe ke hun to gnAnasvarUp AtmA chhun. vAramvAr
andar enun raTaN chAle tyAre gnAnamAn AtmA pratyakSha thAy chhe. paN te mATe satsange
jIvane potAnA svabhAvanI pratIt AvavI joIe.
PDF/HTML Page 13 of 57
single page version
PDF/HTML Page 14 of 57
single page version
phAgaN sud bIjathI niyamasAr sharU thayel chhe; bapore pt.. banArasIdAsajInun hindI
samayasAr nATak vanchAy chhe (–je hAlamAn navun chhapAyel chhe; kimmat chAr rUpiyA chhe.)
chaitra–vaishAkh–jeTh mAsamAn vihArano je kAryakram agAu jaNAvI gayA chhIe temAn
chhe.
prabhune AtmAnI je prabhutA pragaTI te kyAthi pragaTI? AtmAmAn tevI
shakti hatI te ja pragaTI chhe. evA ja shaktisvabhAvavALo A AtmA chhe;
–enun bhAn karatAn paryAyamAn samyagdarshanAdi prabhutA pragaTe chhe.
AtmAmAn gnAn–Anand vagere je shaktio chhe te svayam potAnA
svabhAvathI ja chhe, koI bIjAne lIdhe nathI. potAno jevo svabhAv chhe
tevo potAne svAdamAn Ave tenun nAm dharma chhe. AtmAno je dharma, eTale
ke AtmAno je svabhAv, temAn paranun koI kArya nathI, temaj te
svabhAvamAn bIjun koI kAraN nathI. samyakatvAdi je paryAy chhe te
AtmAnun kArya chhe ne AtmA ja teno kartA chhe; bIjun koI te
samyaktvAdinun kAraN nathI. potAnAn kAraN kArya–potAmAn chhe, paramAn nathI.
Avun bhedagnAn thatAn paranun mamatva rahetun nathI; eTale potAnA svabhAvamAn
ja antarmukh thatAn nirmaL vItarAg dashA pragaTe chhe, te mokShanun kAraN chhe.
kahevAy chhe. ane temanun sharIr
PDF/HTML Page 15 of 57
single page version
arihantaprabhunA AtmAnI jene oLakhAN thAy tene to potAnA AtmAmAn anant
AtmaguNono vaibhav dekhAy chhe; tenun varNan A samayasAramAn chhe. evA arihant
paramAtmA sImandhar bhagavAn, vagere atyAre manuShyalokamAn videhakShetramAn birAjI rahyA
chhe. te arihant bhagavAn jyAre sharIr rahit thaI jAy tyAre siddha kahevAy chhe. Avun
arihantapaNun ne siddhapaNun chaitanyanA pAtALamAn rahelun chhe; andar chaitanyanun UnDun pAtAL
phoDIne je gnAnapariNati pragaTI te dharma chhe. bhAI, sharIramAn ne rAgamAn kAI dharma nathI;
dharma to chaitanyanA pAtALamAn UnDe–UnDe chhe. antaranI draShTi vaDe te pragaTe chhe. AvA
AtmAnun shravaN karIne tenI sanmukhatA karavI te paN apUrvabhAv chhe. AtmAno je
sarvagna svabhAv, tenI sanmukh thatAn te tarang UThe temAn anant Anand chhe. chaitanyanA
tarang Anand sahit hoy chhe; temAn rAgano anubhav nathI.
AtmAnI sattA, AtmAnI prabhutA, AtmAnun sukh–teno svIkAr potAnA svabhAvanI
sanmukhatA vaDe ja thAy chhe. AvA AtmAnA svIkAramAn anant sarvagnano svIkAr thAy
chhe. sarvagna,–anant jenun gnAn chhe–evA sarvagna bhagavanto A jagatamAn anant chhe. anant
sarvagnano svIkAr karanAr gnAnanI tAkAt keTalI? rAgamAn evI tAkAt nathI, ne
parasanmukhathI gnAnamAny evI tAkAt nathI ke sarvagnane svIkArI shake. AtmAnA
svabhAvanI sanmukh thayelA atIndriy gnAnamAn ja evI tAkAt chhe ke anantA sarvagnanA
astitvano svIkAr potAnI ek paryAyamAn karI shake.
samyagdarshan–samyaggnAn–atIndriy Anand vagerenun pariNaman thayun. sansAramArga palaTIne
mokShano mArga sharU thayo. AtmAno Avo bhAv pragaTyo tenI pAse svarganI paN kAI
kimmat nathI. svargamAn to anantavAr jaI Avyo paN AtmAnA svarUpano je
nij vaibhav te kadI jANyo nathI. evA nijavaibhavanI A vAt chhe, ke jene oLakhatAn
param Anand sahit mokShadashA pragaTe chhe.
PDF/HTML Page 16 of 57
single page version
kathAmAn khUb ras lIdho chhe. pUrvanA dashamA bhave kamaTh
ane marUbhUtinA avatAramAn kamaThanA jIve krodhapUrvak
upasarga sharU karyA, ane marUbhUti (pArasanAth) nA jIve
kShamApUrvak te sahan karyA. krodhanun ane kShamAnun kevun phaL te
jIvo pAmyA te paN ApaNe joyun. have antim
avatAramAn pArasaprabhu dIkShA laIne munidashAmAn dhyAn
dharI rahyA chhe ne kamaThano jIv samvar nAmano dev thayo chhe;
te dev vimAnamAn besIne pharavA nIkaLyo chhe. pachhI shun
thAy chhe te Ap ahIn vAncho.
vimAnane rokayun chhe. eNe to bhayankar vikarAL rUp dhAraN karyun ne bhagavAn sAme
AvIne Ubho,–jANe ke hamaNAn bhagavAnane khAI jashe–em atyant krodhathI moDhun phADIne
kahevA
PDF/HTML Page 17 of 57
single page version
lAgyun. vanamAn chArekor hAhAkAr thaI gayo; pashuo bhayabhIt thaIne prabhunA sharaNe besI
gayA. samvaradev krodhathI pArasamunirAj upar ghor upasarga karI rahyo chhe.
are! A IndrAsan kem dhUraje chhe! ’ –avadhignAnathI tene khabar paDI ke amArA par
param upakAr karanArA pArasamunirAj upar atyAre samvaradev ghor upasarga karI rahyo
chhe....tarat ja dharaNendra ane padmAvatI tyAn AvyA ne upasarga dUr karavA tatpar thayA.
PDF/HTML Page 18 of 57
single page version
vande chakrI tathApi na maLe mAn jo;
deh jAy paN mAyA thAy na romamAn,
lobh nahIn chho prabaL siddhi nidAn jo.
PDF/HTML Page 19 of 57
single page version
banyA; kevaLIne upasarga hoI nahIn. upasarga pUro thayo eTale dharaNendra ane padmAvatInun
kAm paN pUrun thayun, bhagavAnanA kevaLagnAnano Avo divya atishay dekhIne teo
atishay AnandapUrvak pArasanAthaprabhunI stuti karavA lAgyA; aho prabho! ApanA
kevaLagnAnano koI adbhut mahimA chhe. he dev! Ap samartha chho, ame ApanI rakShA
karanArA koN? prabho! ApanA pratApe ame dharma pAmyA chhIe, ne Ape sansAranAn ghor
dukhomAnthI amArI rakShA karI chhe. prabho! ApanA nAm sAthe amArun nAm dekhIne mUrkha
jIvo Apane bhUlIne amane pUjavA lAgyA! paN pUjavAyogya to ApanA jevA
vItarAgIdev ja chhe. –A pramANe stuti karI. bhagavAnane kevaLagnAn thatAn Indroe
AvIne bhagavAnanI pUjA karI, ne AshcharyakArI divya samavasaraNanI rachanA karI. jIvonAn
ToLeToLAn prabhuno upadesh sAmbhaLavA samavasaraNamAn AvavA lAgyA.
vAramvAr prabhu pAse potAnA aparAdhanI mAphI mAngI; ane stuti karavA lAgyo;
krodh na karyo. kyAn ApanI mahAnatA, ne kyAn
mArI pAmaratA! AvA mahAn Indro jevA
paN bhaktithI jenI sevA kare chhe evA samartha
hovA chhatAn Ape mArA pratye krodh na karyo
ane kShamA rAkhI. dhanya ApanI vItarAgatA!
e vItarAgatA vaDe Ape kevaLagnAnane sAdhyun
ne Ap paramAtmA thayA. prabho! mArA
aparAdh kShamA karo. agnAnathI men krodh karyo ne
bhavobhav ApanA par upasarga karyo tethI hun
ja dukhI thayo, ne men narakAdinAn ghor dukh
PDF/HTML Page 20 of 57
single page version
jANyo chhe. mAro AtmA upayogasvarUp chhe, te A krodhathI judo chhe–em ApanA pratApe
mane samajAy chhe.
maTIne mokShano sAdhak banyo. dharaNendra ane padmAvatI paN samyagdarshan pAmyA; eTalun ja
nahIn, mahipAl–tApasanI sAthe je sAtaso kulingI tApaso hatA teo khoTo mArga
chhoDIne dharmanun sAchun svarUp samajyA, ane bhagavAnanA charaNomAn samyagdarshan sahit te
badhAe sanyam dhAraN karyo. kuguru maTIne teo sAchA jainaguru banyA. bIjA paN keTalAy
jIvo bhagavAnanA upadeshathI samyagdarshan pAmyA.
vAt, shatrupaNe eno sang paN ante to hitanun ja kAraN thAy chhe.
sharaNe Avavun paDyun: ‘pAras’nA sange pApI paN paramAtmA banI jAy chhe.
sudhI pIDA karI paN ante to te prabhunA ja sharaNamAn AvIne dharma pAmyo. prabhunA
Ashray vagar te kyAthi sukhI thAt? aho, prabhunun gnAn, prabhunI shAnti, prabhunI
vItarAgI kShamA, enI shI vAt! prabhunI gambhIratA samudrathI paN mahAn chhe. he
pArasajinendra! badhA tIrthankaro samAn hovA chhatAn ApanI je visheSh prasiddhi jovAmAn
Ave chhe te to ek kamaThane lIdhe! –ThIk chhe, kemake apakAr karanArA shatruo vaDe ja
mahApuruShonI khyAti phelAy chhe! prabho! samvaradevanI bhayankar vikriyA vakhate paN Ap na
to ApanI shAntimAnthI DagyA, ke na kamaTh upar krodh karyo. Ape to shAntachittavaDe ja
kamaThanI vikriyA dUr karI, ne jagatane batAvyun ke sAcho vijay krodh vaDe nahIn paN
kShamAvaDe ja pamAy chhe. kamaThanA duShTabhAvane lIdhe tene ja nukashAn thayun, Apane to
AtmasAdhanAmAn kAI bAdhA na thaI. kharekhar, Apano mahimA ane ApanI shAnti