Page 354 of 444
PDF/HTML Page 381 of 471
single page version
thayo, jeNe bandhavidhinA tyAg ane mokShanA svIkArano sadvichAr paN chhoDI dIdho chhe,
jenA gnAnano mahimA divase-divase pragaT thayo chhe, te ja sansArasAgarathI pAr thaIne
tenA kinAre pahonchyo chhe. 42.
Page 355 of 444
PDF/HTML Page 382 of 471
single page version
na batAvavAmAn Ave to viparItatA dekhAy chhe ane vAd-vivAd upasthit thAy chhe.
evI dashAmAn arthAt nayanI vikalpajALamAn paDavAthI chittane vishrAm maLato nathI
ane chanchaLatA vadhavAthI anubhav TakI shakato nathI, tethI jIv padArthane achaL,
abAdhit, akhanDit ane ek sAdhIne anubhavano Anand levo joIe.
ek nay nitya kahe chhe to bIjo nay tene anitya kahe chhe, ek nay shuddha kahe chhe to
bIjo nay tene ashuddha kahe chhe, ek nay gnAnI kahe chhe to bIjo nay tene agnAnI
kahe chhe, ek nay sambandh kahe chhe to bIjo nay tene abandh kahe chhe, AvI rIte
paraspar viruddha anek dharmonI apekShAe padArtha anekarUp kahevAy chhe. jyAre pahelo
nay kahevAmAn Avyo hoy tyAre teno virodhI batAvavAmAn na Ave to vivAd Ubho
thAy chhe ane nayonA bhed vadhavAthI anek vikalpo utpanna thAy chhe jenAthI chittamAn
chanchaLatA vadhavAthI anubhav naShTa thaI jAy chhe, tethI pratham avasthAmAn to nayone
jANavA Avashyak chhe. pachhI temanA dvArA padArthanun vAstavik svarUp nakkI karyA pachhI
ek shuddha buddha AtmA ja upAdey chhe. 43.
Page 356 of 444
PDF/HTML Page 383 of 471
single page version
e chAr ansh chhe-em nathI. A rIte chhe ke jevI rIte AmraphaL chhe ane tenA
sparsha, ras, gandh, varNa, tenAthI abhinna chhe, tevI ja rIte jIvapadArthanA dravya, kShetra,
kAL, bhAv tenAthI abhinna chhe ane AtmasattA potAnA svachatuShTayathI sadA
akhanDit chhe.
shakatun nathI, tevI ja rIte dravya, kShetra, kAL, bhAvane padArthathI abhinna jANavA
joIe. 44.
एको ज्ञानमात्रभावोऽस्मि।।
ज्ञेयो
Page 357 of 444
PDF/HTML Page 384 of 471
single page version
tamArun kahevun satya chhe ane bIjo nishchayanay hun kahun chhun te A rIte chhe ke jevI rIte
vidyA, akShar ane artha ek ja sthAnamAn chhe, bhinna nathI; tevI ja rIte gnAtA
AtmAnun nAm chhe ane gnAn
bhedathI bhale bhed kaho, paN nishchayathI gnAtA, gnAn ane gneyano vilAs ek
AtmasattAmAn ja chhe. 4p.
bhram utpanna kare chhe. gney avasthA be prakAranI chhe-ek to svagney ane bIjI
paragney. 46.
Page 358 of 444
PDF/HTML Page 385 of 471
single page version
badhun ja jANI lIdhun chhe em samajo. 47.
bhang = AndhaLo.
karavAmAn Ave to te nirdoSh chhe, ane jo e banne nayono ekasAthe vichAr
karavAmAn Ave to shuddhAshuddharUp jaNAy chhe, -A rIte sansArI jIvanI vichitra gati
Page 359 of 444
PDF/HTML Page 386 of 471
single page version
traNe rUpomAn te akhanD chaitanyashaktithI sarvAng sampanna chhe. A ja syAdvAd chhe, A
syAdvAdano marma syAdvAdI ja jANe chhe, je mUrkha hRudayanA AndhaLA chhe te A artha
samajatA nathI.
chhe, pradeshonI draShTie lok-pramAN asankhyapradeshI chhe, gnAyakadraShTie
jIv jagatamAn shreShTha ane sAr padArtha chhe, tenA sukhaguNano mahimA aparampAr ane
adbhut chhe. 49.
Page 360 of 444
PDF/HTML Page 387 of 471
single page version
gati yonino pravAsI kahevAy chhe, paN tenun nishchay svarUp juo to karmabandhanathI
mukta parameshvar ja chhe. tenI gnAyak shakti upar draShTi mUko to te lokAlokano
gnAtAdraShTA chhe, jo tenA astitva upar dhyAn Apo to nij kShetrAvagAh-pramAN
gnAnano pinD chhe. Avo jIv jagatano gnAtA chhe. tenI lIlA vishAL chhe, tenI kIrti
kayAn nathI? anAdikALathI chAlI Ave chhe ane anantakAL sudhI chAlashe. pa0.
Page 361 of 444
PDF/HTML Page 388 of 471
single page version
je ekarUp thaI rahI chhe te gnAyakashakti AvI ja rIte anantakAL sudhI raheshe ane
anant vIryanI sphuraNA karIne akShayapad prApta karashe. te shuddha kevaLagnAnarUp prabhA
manuShya-deharUp mandiramAn param shAntimay pragaT thaI chhe. pa1.
Page 362 of 444
PDF/HTML Page 389 of 471
single page version
= traN prakAranI.
kAmadhenu samAn mahAsukhadAyak chhe, emAn nirmaL ane shuddha paramAtmAnA guNasamUhanun
varNan chhe, param pavitra chhe, nirmaL chhe ane bhavyajIvone chintavan karavA yogya chhe,
mithyAtvano andhakAr naShTa karanAr chhe, baporanA sUrya samAn unnatishIl chhe. pa2.
समयसार नाटक सकल,
सहज हरख मनमैं धरै, करै न पश्चाताप।। ५४।।
pa4.
Page 363 of 444
PDF/HTML Page 390 of 471
single page version
hRuday rAg-dveSh-mohanA maLathI malin rahyun. AvI vibhAv pariNatimAn ame
mamatvabhAv rAkhyo arthAt vibhAvapariNatine AtmapariNati samajyA, tenA phaLathI
amArI A dashA thaI. have gnAnano uday thavAthI kriyAthI virakta thayo chhun, AgaL
kahelun je kAI thayun te mithyAtvanI mohanidrAmAn svapna jevun chhaL thayun chhe, have nidrA
UDI gaI. pap.
Page 364 of 444
PDF/HTML Page 391 of 471
single page version
chhe, bhed eTalo ja chhe ke UnchI avasthA sAdhya ane nIchalI avasthA sAdhak chhe,
tethI kevaLagnAnI arhant siddha paryAy sAdhya ane samyagdraShTi shrAvak sAdhu (vagere)
avasthAo sAdhak chhe.
tethI mukhya upadesh tan, dhan, jan Adi taraphathI rAg dUr karavAno ane vyasan
tathA viShay-vAsanAothI virakta thavAno chhe. jyAre laukik sampatti ane viShay-
vAsanAothI chitta virakta thaI jAy chhe tyAre indra, ahamindranI sampadA paN viras
ane nissAr jaNAvA lAge chhe tethI gnAnIo svargAdinI abhilAShA karatA nathI
kAraN ke jyAnsudhI (upar) chaDIne ‘dev ik indrI bhayA’nI ukti anusAr pharI
nIche paDe chhe tene unnati ja kahetA nathI ane je sukhamAn dukhano samAvesh chhe te
sukh nathI dukh ja chhe, tethI vivekI jIv svarga ane narak bannene ek sarakhA gaNe
ja chhe.
shuchimAn glAni, jayamAn hAr prApta thAy chhe. bhAvae chhe ke sansAranI jeTalI sukh
sAmagrI chhe te dukhamay ja chhe, tethI sukhanI sahelI ekalI udAsInatA jANIne tenI
ja upAsanA karavI joIe.
Page 365 of 444
PDF/HTML Page 392 of 471
single page version
जाकी भक्ति प्रभावसौं, कीनौ
jinasI = jinadev jevI.
Page 366 of 444
PDF/HTML Page 393 of 471
single page version
lAge chhe; je mudrA jovAthI kevaLI bhagavAnanun smaraN thaI jAy chhe, jenI sAme
surendranI sampatti paN taNakhalA samAn tuchchha bhAsavA lAge chhe, jenA guNonun gAn
karavAthI hRudayamAn gnAnano prakAsh thAy chhe ane je buddhi malin hatI te pavitra thaI
jAy chhe. pt.. banArasIdAsajI kahe chhe ke jinarAjanA pratibimbano pratyakSha mahimA chhe,
jinendranI mUrti sAkShAt jinendra samAn sushobhit thAy chhe. 2.
samAnI = pravesh karI gaI. ArakhI (ArShit) RuShi praNIt. alap (alpa) =
thoDI.
jemanA hRudayamAn jainamatanI paddhati pragaT thaI chhe, jemaNe mithyAbhimAnano tyAg karyo
chhe, jemane chha dravyonA svarUpanI oLakhAN thaI chhe, jemane arahant kathit Agamano
upadesh shravaNagochar thayo chhe, jemanA hRudayarUp bhanDAramAn jainaRuShionA vachano pravesh
karI gayA chhe, jemano sansAr nikaT Avyo chhe, teo ja jin-pratimAne jinarAj
samAn mAne chhe. 3
Page 367 of 444
PDF/HTML Page 394 of 471
single page version
tAratamyarUp avasthA-visheShane guNasthAn kahe chhe. yAmain = AmAn.
granth paramapadarUp chhe ane AmAn Atmatattvanun vyAkhyAn to chhe, parantu guNasthAnonun
varNan nathI. jo AmAn guNasthAnonI charchA umerAy to granth bahu ja upayogI thaI
shake. 4. pa.
Page 368 of 444
PDF/HTML Page 395 of 471
single page version
chhe ane vyavahAranayathI guNasthAnonA bhedathI chaud prakArano chhe. jevI rIte shvet vastra
rangonA sanyogathI anek ranganun thaI jAy chhe, tevI ja rIte moh ane yoganA
sanyogathI sansArI jIvomAn chaud avasthAo prApta thAy chhe. 7.
anivRuttikaraN, dashamun sUkShmalobh, agiyAramun upashAntamoh, bAramun kShINamoh, teramun
sayogI jin ane chaudamun ayogI jin jenI sthiti a, i, u, Ru, lRu-A pAnch
akSharonA uchchAraNanA samay jeTalI chhe. 8.
अब बरनौं मिथ्यातके,
Page 369 of 444
PDF/HTML Page 396 of 471
single page version
chittane vamaLamAn paDelA vahANanI jem DAmADoL karanAr sanshay mithyAtva chhe, pAnchamun
anAbhogik arthAt agnAn mithyAtva sarvathA asAvadhAnInI mUrti chhe. A pAnchey
mithyAtva jIvane sansAramAn bhramaN karAve chhe ane eno nAsh thavAthI samyagdarshan
pragaT thAy chhe. 10.
सो इकंतवादी पुरुष,
Page 370 of 444
PDF/HTML Page 397 of 471
single page version
सुजस हेतु गुरुता
prasiddhi mATe moTo banIne phare chhe te jIv viparIt mithyAtvI chhe. 12.
नमै भगतिसौं
chhe. 13.
14.
गहल रूप
Page 371 of 444
PDF/HTML Page 398 of 471
single page version
फिर आवै मिथ्यातमैं, सादि मिथ्याती
le chhe ane pachhI mithyAtvamAn paDe chhe te sAdi mithyAtvI chhe. 17.
सो अनादि मिथ्यामती, विकल बहिर्मुख जीव।। १८।।
करूं
Page 372 of 444
PDF/HTML Page 399 of 471
single page version
guNasthAn sudhI chaDhelA koI upashamasamyaktvIne kaShAyano uday thAy chhe to tej
samaye tyAnthI mithyAtvamAn paDe chhe, te paDatI dashAmAn ek samay ane adhikamAn
adhik chha AvalI sudhI je samyaktvano kinchit svAd maLe chhe te sAsAdan
guNasthAn chhe.
Page 373 of 444
PDF/HTML Page 400 of 471
single page version
chokaDI tathA mithyAtva-mohanIy ane samyaktva-mohanIy A chha prakRitiono uday
na hoy, tyAn ekasAthe satyAsatya shraddhAnarUp gnAn ane mithyAtvamishra bhAv rahe chhe
te mishra guNasthAnak chhe, eno kAL antarmuhUrta chhe.
अब चतुर्थ गुनथान विधि, कहौं जिनागम साखि।।
२३।।