Padmapuran-Gujarati (English transliteration). Parva 21 - Shree Ramchandrana vanshnu varnan; Parva 22 - Sukaushalni diksha ane bhayankar upsurg sahine ishtprapti karvi; Parva 23 - Dashratna putra ane Janakni putrithi Ravanna maranni shanka ane tenu nirakaran; Parva 24 - Dashrat ane Kaikaiyena lagna.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 13 of 35

 

Page 220 of 660
PDF/HTML Page 241 of 681
single page version

background image
220 ekavIsamun parva padmapurAN
nArAyaN, nav pratinArAyaN, nav baLabhadra, emanAn mAtApitA, pUrvabhav, nagarInAn nAm,
pUrva guruonAn nAm vagerenun varNan karanAr vIsamun parva pUrNa thayun.
* * *
ekavIsamun parva
(shrI rAmachandranA vanshanun varNan)
have gautam svAmI rAjA shreNikane kahe chhe ke he magadhAdhipati! AgaL AThamA
baLabhadra shrI rAmachandrano sambandh batAvavA pUrve thayelA rAjAonA vansh ane mahApuruShonI
utpattinun kathan karIe chhIe. te hRudayamAn rAkhaje. dasamA tIrthankar shItaLanAth svAmI mokSha
pAmyA pachhI kaunshAmbI nagarImAn ek sumukh nAmanA rAjA thayA. te ja nagaramAn ek vIrak
nAmanA shreShThI hatA. tenI strI vanamAlAne rAjA sumukhe agnAnanA udayathI potAnA gharamAn
rAkhI. thoDA samay bAd vivek jAgrat thayo. teNe munione dAn Apyun. te marIne
vidyAdhar thayo ane vanamAlA vidyAdharI thaI. te vidyAdharane paraNI. ek divas te banne
krIDA karavA mATe harikShetra gayA. vanamAlAno pati pelo shreShThI vIrak patnInA virahAgnimAn
baLato, tap karIne devalokamAn gayo. ek divase avadhignAnathI te deve potAnA verI
sumukhanA jIvane harikShetramAn krIDA karato joyo. te gusse thaIne tyAnthI bhAryA sahit tene
upADI gayo. tethI te kShetramAn te hari nAmathI prasiddha thayo ane tenun kuL harivansh kahevAyun.
te harine mahAgiri nAmano putra thayo ane tenun kuL harivansh kahevAyun. te harine mahAgiri
nAmano putra thayo, tene himagiri, tene vasugiri, tene indragiri, tene ratnamAL, tene
sambhUt, tene bhUtadev ItyAdi senkaDo rAjA harivanshamAn thayA. tej harivanshamAn kushAgra nAmanA
nagaramAn ek sumitra nAme jagaprasiddha rAjA thayo. te bhogomAn indra samAn hato, potAnI
kAntithI teNe chandramAne ane dIptithI sUryane jItI lIdhA hatA ane pratAp vaDe shatruone
namAvyA hatA. tenI rANI padmAvatI, jenAn netra kamaL samAn hatAn, shubh lakShaNothI sampUrNa
hatI, jenAn sarva manorath pUrNa thayAn hatAn, te rAtre manohar mahelamAn sukharUp sej par sUtI
hatI tyAre teNe pAchhalA pahore soL svapna joyAn. gajarAj, vRuShabh, sinh, snAn karatI
lakShmI, be puShpamALA, chandramA, sUrya, jaLamAn keli karatA be matsya, jaLano bharel tathA
kamaLothI mukh DhAnkelo kaLash, kamaLapUrNa sarovar, samudra, sinhAsan ratnajaDit, AkAshamAnthI
AvatAn svarganAn vimAn, pAtALamAnthI nIkaLatAn nAgakumAranAn vimAn, ratnonI rAshi
ane nirdhUm agni; A soL svapno joyAn. subuddhimAn rANI padmAvatI jAgIne
prabhAtanI kriyA karIne, chittamAn Ashcharya pAmatI, vinayapUrvak patinI pAse AvI. AvIne
patinA sinhAsan par beThI. jenun mukhakamaL phulAyun chhe evI. mahAnyAyane jANanArI,
pativratA, hAth joDI namaskAr karI patine svapnonun phaL pUchhavA lAgI. rAjA sumitra tene
svapnonun yathArtha phaL kahevA lAgyA. te vakhate AkAshamAnthI

Page 221 of 660
PDF/HTML Page 242 of 681
single page version

background image
padmapurAN ekavIsamun parva 221
ratnonI vRuShTi thaI. darek sandhyAmAn sADA traN karoD ratnonI vRuShTi thaI. A pramANe traNe
kALanI sandhyAmAn vRuShTi thaI. pandar mahinA sudhI rAjAnA gharamAn ratnonI vRuShTi thaI. chha
kumArikA samasta parivAr sahit mAtAnI sevA karatI hatI. janma thatAn ja indra lokapAl
sahit AvIne bhagavAnane kShIrasAgaranA jaLathI sumeru parvat upar snAn karAvavA laI
gayA hatA. pachhI indre bhaktithI pUjA karI, stuti karI ane namaskAr karI. sumeru parvat
parathI bhagavAnane pAchhA lAvI mAtAnI godamAn padharAvyA hatA. jyArathI bhagavAn
mAtAnA garbhamAn AvyA tyArathI ja loko aNuvrat mahAvratamAn visheSh pravartyA ane
mAtAe vrat lIdhAn tethI bhagavAn pRithvI par munisuvrat kahevAyA. temano varNa anjanagiri
samAn hato. paN sharIranA tejathI temaNe sUryane jItI lIdho ane kAntithI chandramAne jItI
lIdho. kuber indralokamAnthI badhI bhoganI sAmagrI lAvatA. temane manuShyabhavamAn jevun sukh
hatun tevun ahamindrone paN nahotun. hAhA, hUhU, tumbar, nArad, vishvAvasu, ItyAdi gandharvonI
jAti chhe te sadA temanI nikaT gIt gAyA ja karatA. kinnarI jAtinI devAnganAo tathA
svarganI apsarAo nRitya karyA ja karatI, vINA, bansarI, mRudang Adi vAjintro judI judI
jAtanA devo vagADayAn ja karatA. indra sadA sevA karatA. pote mahAsundar hatA, yauvan
avasthAmAn temaNe vivAh paN karyA, temane adbhut rANIo maLatI gaI ke je anek
guN, kaLA, chAturyathI pUrNa hAvabhAv, vilAs, vibhram dhAraN karatI hatI. temaNe keTalAk
varSha rAjya karyun ane manavAnchhit bhog bhogavyA. ek divase sharad RutunAn vAdaLAnne
vilay pAmatAn joI pote pratibodh pAmyA. te vakhate laukAntik devoe AvIne stuti
karI. te potAnA suvrat nAmanA putrane rAjya ApIne muni thayA. bhagavAnane koI
vastunI vAnchhA nathI, pote vItarAgabhAv dhAraN karI divya strIrUp kamaLonA vanamAnthI
nIkaLI gayA. te sundar strIrUp kamaLonun van kevun chhe? jyAn dashe dishAmAn sugandh vyApI
gaI chhe, mahAdivya sugandhAdikarUp makarand temAn chhe, jyAn sugandhAdi par bhamarAo uDayA kare
chhe ane haritamaNinI prabhAno punj te ja jyAn pAndaDAn chhe, dAntanI panktinI ujjavaL
prabhArUp tyAn kamaLatantu chhe, nAnA prakAranAn AbhUShaNonA dhvanirUp pakShIo chhe tenA
avAjathI van bharelun chhe, stanarUp chakavAthI shobhit chhe, ujjavaL kIrtirUp rAjahansathI
manDit chhe, AvA adbhut vilAsano tyAg karIne vairAgyane mATe devo dvArA lAvavAmAn
AvelI pAlakhImAn besIne vipul nAmanA udyAnamAn gayA. bhagavAn munisuvrat sarva
rAjAonAn mugaTamaNi chhe. temaNe vanamAn pAlakhImAnthI UtarIne anek rAjAo sahit
jineshvarI dIkShA dhAraN karI. be upavAsanI pratignA lIdhI. rAjagRuhanagaramAn vRuShabhadatte
mahAbhaktithI shreShTha anna vaDe temane pAraNun karAvyun. bhagavAn pote mahAshaktithI pUrNa chhe
te kAI kShudhAnI bAdhAthI pIDit nathI, parantu AchArAng sUtranI AgnA pramANe temaNe
antarAyarahit bhojan karyun. vRuShabhadatta bhagavAnane AhAr ApI kRutArtha thayA. bhagavAne
keTalAk mahinA tap karI champAnA vRukSha nIche shukladhyAnanA pratApathI ghAtikarmono nAsh karI
kevaLagnAn prApta karyun. pachhI indra sahit devoe AvI praNAm ane stuti karI dharmashravaN

Page 222 of 660
PDF/HTML Page 243 of 681
single page version

background image
222 ekavIsamun parva padmapurAN
karyun. bhagavAne yatidharma ane shrAvakadharmanun vidhipUrvak varNan karyun. dharmanun shravaN karIne
keTalAk manuShyo muni thayA. keTalAk manuShyo shrAvak thayA, keTalAk tiryanchoe shrAvakanAn vrat
dhAraN karyAn. devone vrat hotAn nathI, paN keTalAk devo samyaktva pAmyA. shrI
munisuvratanAth dharmatIrthanun pravartan karI, sur-asur ane manuShyo dvArA stuti karavA yogya
anek sAdhuo sahit pRithvI par vihAr karatA hatA. teo sammedashikhar parvat uparathI
lokashikharane pAmyA. A shrI munisuvratanAthanun charitra je prANI bhAv dharIne sAmbhaLe tenAn
sarva pAp nAsh pAme chhe ane gnAnasahit tapathI paramasthAnane pAme chhe ke jyAnthI pharI
pAchhA pharavAnun nathI.
tyArabAd munisuvratanAthanA putra rAjA suvrat ghaNo kAL rAjya karIne dakSha nAmanA
putrane rAjya ApIne jinadIkShA dhAraN karIne mokSha pAmyA. dakShane elAvardhan nAme putra
hato, tene shrIvardhan, tene shrIvRukSha, tene sanjayant, tene kuNim, tene mahArath, tene pulom
ItyAdi anek rAjA harivanshamAn thayA. temAn keTalAk mukti pAmyA ane keTalAk svarge
gayA. A pramANe anek rAjA thayA. pachhI A ja kuLamAn ek vAsavaketu nAme rAjA thayA.
te mithilAnagarInA svAmI hatA, tene sundar netrovALI vipulA nAmanI paTarANI hatI.
paramalakShmInun svarUp evI tene janak nAme putra thayo. samasta nItimAn pravIN te pitA
putranun pAlan kare tem potAnA rAjyanI prajAnun pAlan karatA hatA. gautam svAmI kahe chhe
ke he shreNik! A tane janakanI utpatti kahI. janak harivanshI chhe.
(dasharathanI utpatti Adinun varNan)
have RuShabhadevanA kuLamAn rAjA dasharath thayA. temanA vanshanun varNan sAmbhaL.
IkShvAkuvanshamAn shrI RuShabhadev nirvAN padhAryA pachhI temanA putra bharat paN nirvAN padhAryA.
te RuShabhadevanA samayathI mAnDIne munisuvratanAthanA samay sudhI ghaNo kAL vItI gayo temAn
asankhya rAjA thayA. keTalAk to mahAdurddhar tap karIne nirvAN pAmyA, keTalAk ahaminndra
thayA, keTalAk indrAdik moTI RuddhinA dhArak dev thayA; ane sAv thoDA pApanA udayathI
narakamAn gayA. he shreNik! A sansAramAn agnAnI jIv chakranI jem bhramaN kare chhe, koI vAr
svargAdi bhog pAme chhe, temAn magna thaI krIDA kare chhe, keTalAk pApI jIv narak nigodamAn
kalesh bhogave chhe. A prANI puNyapApanA udayathI anAdikALathI bhramaN kare chhe. koI vAr
kaShTa bhogave chhe. koI vAr utsav mANe chhe. jo vichAr karIne jovAmAn Ave to dukh meru
samAn, sukh rAI samAn chhe. keTalAk dravya vinA kaShTa bhogave chhe. keTalAk bAlyAvasthAmAn
mRutyu pAme chhe, keTalAk shok kare chhe, keTalAk rudan kare chhe, keTalAk vivAd kare chhe, keTalAk
bhaNe chhe, keTalAk bIjAnI rakShA kare chhe, keTalAk pApI bAdhA kare chhe, keTalAk garje chhe,
keTalAk gAn kare chhe, keTalAk bIjAnI sevA kare chhe, keTalAk bhAr vahe chhe, keTalAk shayan
kare chhe, keTalAk bIjAnI nindA kare chhe, keTalAk keli kare chhe, keTalAk yuddhamAn shatruone jIte
chhe, keTalAk shatruone pakaDI chhoDI de chhe, keTalAk kAyaro yuddha dekhIne bhAge chhe, keTalAk

Page 223 of 660
PDF/HTML Page 244 of 681
single page version

background image
padmapurAN ekavIsamun parva 223
shUravIro pRithvInun rAjya kare chhe, vilAs kare chhe, rAjya tyAgIne vairAgya le chhe, keTalAk
pApI hinsA kare chhe, paradravyanI vAnchhA kare chhe, paradravyanun haraN kare chhe, doDe chhe, kUD-kapaT
kare chhe, te narakamAn paDe chhe ane je keTalAk lajjA dhAraN kare chhe, shIl pALe chhe,
karuNAbhAv dhAraN kare chhe, kShamAbhAv dhAraN kare chhe, paradravyano tyAg kare chhe, vItarAgatAne
bhaje chhe, santoSh dhAraN kare chhe, prANIone shAtA upajAve chhe te svarga pAmIne paramparAe
mokSha pAme chhe. je dAn kare chhe, tap kare chhe, ashubh kriyAno tyAg kare chhe, jinendranI pUjA
kare chhe, jainashAstranI charchA kare chhe, badhA jIvo pratye maitrI rAkhe chhe, vivekIono vinay
kare chhe te uttam pad pAme chhe. keTalAk krodh kare chhe, kAm seve chhe, rAgadveShamohane vash chhe,
bIjA jIvone Thage chhe te bhavasAgaramAn DUbe chhe, nAnAvidh nAche chhe, jagatamAn rAche chhe,
khedakhinna chhe, dIrgha shok kare chhe, jhaghaDA kare chhe, santAp kare chhe, asimasikRuShi vANijyAdi
vyApAr kare chhe, jyotiSh, vaidak, yantra, mantrAdi kare chhe, shrRungArAdi shAstra rache chhe, te nirarthak
valavalIne mare chhe; ItyAdi shubhAshubh karmathI Atmadharma bhUlI rahyA chhe. sansArI jIv chAr
gatimAn bhramaN kare chhe. A avasarpiNI kALamAn AyuShya ane kAy ghaTatAn jAy chhe. shrI
mallinAth mokSha pAmyA pachhI munisuvratanAthanA antarALamAn A kShetramAn ayodhyA nagarImAn
ek vijay nAme rAjA thayo. te mahAshUravIr, pratApI, prajApAlanamAn pravIN, samasta
shatruone jItanAr hato. tenI hemachUlanI nAmanI paTarANIne mahA guNavAn surendramanyu
nAmano putra thayo. tenI kIrtisamA nAmanI rANIne be putra hatA. ek vajrabAhu, bIjo
purandar. temanI kAnti sUrya-chandra samAn hatI. te mahAguNavAn sArthak nAmavALA banne bhAI
pRithvI par sukhe samay vItAvatA hatA.
hastinAgapuramAn rAjA indravAhananI rANI chUDAmaNine manodayA nAmanI atisundar
putrI hatI. te vajrakumArane paraNI hatI. te kanyAno bhAI udayasundar bahenane levA mATe
Avyo. vajrakumArane te strI pratye atishay prem hato, strI atisundar hatI. te kumAr
strInI sAthe sAsare chAlyo. vasantaRutuno samay hato. mArgamAn teo vasantagiri parvat
samIpe pahonchyA. jem jem te pahAD nikaT Avato gayo tem tem tenI param shobhA joI
kumAr atyant harSha pAmyA. puShponI suvAs pavan dvArA kumArane sparshavAthI temane evun
sukh thayun, jevun ghaNA divasothI vikhUTA paDelA mitranA milanathI thAy. koyalonA shabdothI
atyant Anand thayo, jem vijayanA shabda sAmbhaLIne harSha thAy tem. pavanathI vRukShonI
DALIo jANe vajrabAhunun sanmAn karatI hoy tem hAlatI hatI. bhamarA gunjArav karI
rahyA hatA jANe vINAno nAd ja hoy. vajrabAhunun man prasanna thaI gayun. vajrabAhu
pahADanI shobhA dekhe chhe ke A AmravRukSha, A karNakAr vRukSha, A raudra jAtinun vRukSha phaLothI
manDit, A prayAl vRukSha, A palAshanun vRukSha, jenAn puShpa agni samAn dedIpyamAn chhe,
vRukShonI shobhA jotAn jotAn rAjakumAranI draShTi munirAj par paDI ane vichAravA lAgyA ke
A te stambh chhe, parvatanun shikhar chhe athavA munirAj chhe? kAyotsarga

Page 224 of 660
PDF/HTML Page 245 of 681
single page version

background image
224 ekavIsamun parva padmapurAN
dhArIne UbhelA munirAj viShe vajrabAhu A pramANe vichArI rahyA hatA. munine jhADanun ThUnThun
jANIne temanA sharIr sAthe mRug potAnA sharIrane ghasI potAnI khanjavAL maTADatA hatA.
jyAre rAjA pAse gayA tyAre temane nishchay thayo ke A mahAyogIshvar sharIranun bhAn
bhUlI kAyotsarga karI sthirapaNe UbhA chhe, sUryanAn kiraNo temanA mukhakamaLane sparshI rahyA
chhe, mahAsarpanI pheN samAn dedIpyamAn bhujAo lambAvIne UbhA chhe, temanun vakShasthaL
sumerunA taT samAn sundar chhe, diggajone bAndhavAnA stambh jevI achaL temanI janghA chhe,
sharIr tapathI kShIN chhe, paN kAntithI puShpa dekhAy chhe, jemaNe nishchaL saumya netro nAkanI
aNI upar sthir karyAn chhe, AtmAnun ekAgra thaIne dhyAn kare chhe evA munine joIne
rAjakumAr chintavavA lAgyA ke aho, dhanya chhe A shAntibhAvanA dhArak mahAmuni, je
samasta parigrah chhoDIne mokShAbhilAShI thaI tap kare chhe emane nirvAN nikaT chhe,
nijakalyANamAn jemanI buddhi lAgelI chhe, jemano AtmA parajIvone pIDA ApavAmAnthI
nivRutta thayo chhe ane munipadanI kriyAthI manDit chhe, jemane shatru mitra samAn chhe, tRuN ane
kanchan samAn chhe, pAShAN ane ratna samAn chhe, jemanun man-mAn, matsarathI rahit chhe,
jemaNe pAnchey Indriy vash karI chhe, jemane nishchaL parvat samAn vItarAg bhAv chhe, jemane
jovAthI jIvananun kalyAN thAy chhe. A manuShyadehanun phaL emaNe ja meLavyun chhe. e viShay
kaShAyothI ThagAyA nathI, je mahAkrUr ane malinatAnA kAraN chhe. hun pApI karmarUp bandhanathI
nirantar bandhAIne rahyo. jem chandananun vRukSha sarpothI vInTaLAIne rahe chhe tem hun pApI
asAvadhAnachitta achet samAn thaI rahyo. dhikkAr chhe mane! hun bhogAdirUp mahAparvatanA
shikhar par sUI rahyo chhun te nIche ja paDIsh. jo A yogIndra jevI dashA dhAraN karun to
mAro janma saphaL thaI jAy. Am chintavan karatAn vajrabAhunI draShTi muninAthamAn atyant
nishchaL thaI, jANe ke thAmbhalA sAthe bandhAI gaI. tyAre temanA sALA udayasundare temane
nishchaL draShTithI jotA joIne malakatAn malakatAn hasIne kahyun ke muni taraph atyant nishchaL
thaIne juo chho to shun digambarI dIkShA dhAraN karavI chhe? vajrabAhue javAb Apyo ke
amArA hRudayano bhAv hato te ja tame pragaT karyo. have tame A ja bhAvanI vAt karo.
tyAre teNe temane rAgI jANIne hasatAn hasatAn kahyuun ke jo tame dIkShA lesho to hun paN
laIsh, parantu A dIkShAthI to tame atyant udAs thasho. vajrabAhu bolyA e to A
lIdhI. Am kahIne vivAhanAn AbhUShaN utArI nAkhyAn ane hAthI uparathI nIche utaryA.
tyAre mRuganayanI strI rovA lAgI, moTAn motI samAn ashrupAt karavA lAgI. tyAre
udayasundar Ansu sArato kahevA lAgyo ke A to hasavAnI vAt karI hatI tene viparIt
kem karo chho? vajrabAhu atimadhur vachanothI temane shAnti upajAvatAn kahevA lAgyA ke he
kalyANarUp! tamArA jevA upakArI bIjA koN chhe? hun kUvAmAn paDato hato ane tame mane
bachAvyo. tamArA jevo traN lokamAn mAro koI mitra nathI. he udayasundar! je janmyo chhe te
avashya marashe ane je maryo te avashya janmashe. A janma ane maraN renTanA ghaDA samAn
chhe. temAn sansArI jIv

Page 225 of 660
PDF/HTML Page 246 of 681
single page version

background image
padmapurAN ekavIsamun parva 22p
nirantar bhame chhe. A jIvan vIjaLInA chamakArA samAn, jaLanA tarang samAn, tathA duShTa
sarpanI jihvA samAn chanchaL chhe. A jagatanA jIv dukhasAgaramAn DUbI rahyA chhe. A
sansAranA bhog svapnanA bhog samAn asAr chhe, kAyA pANInA parapoTA jevI chhe,
sandhyAnA rang samAn A jagatano sneh chhe ane A yauvan phUlanI jem karamAI jAy
chhe. A tamArI mashkarI paN amane amRut samAn kalyANarUp thaI. hasatAn hasatAn je
auShadh pIe to shun rog na hare? avashya hare ja. tame amane mokShamArganA udyamanA
sahAyak thayA, tamArA jevA bIjA koI amArun hit karanAr nathI. hun sansAranA
AcharaNamAn Asakta thaI gayo hato temAnthI vItarAgabhAv pAmyo. have hun jinadIkShA laun
chhun, tamArI je IchchhA hoy te pramANe tame karo. Am kahIne sarva parivArane khamAvIne,
tap ja jemanun dhan chhe evA guNasAr nAmanA muninI pAse jaI, charaNAravindamAn namaskAr
karI, vinayavAn banI kahevA lAgyA ke he svAmI! ApanI kRupAthI mArun man pavitra thayun
chhe, have hun sansArarUpI kAdavamAnthI nIkaLavA Ichchhun chhun. tenAn vachano sAmbhaLIne gurue AgnA
ApI ke tamane bhavasAgarathI pAr utAranArI A bhagavatI dIkShA chhe. kevA chhe guru? je
sAtamA guNasthAnamAnthI chhaThThA guNasthAnamAn AvyA chhe. emaNe gurunI AgnA hRudayamAn
dhAraN karI, vastrAbhUShaNano tyAg karI pallav samAn potAnA hAthathI keshano loch karyo
ane palyankAsan dhAraN karyun. A dehane vinashvar jANI, sharIrano sneh chhoDIne, rAjaputrI
ane rAg avasthAne tyajI, mokShane ApanArI jinadIkShA angIkAr karI ane udayasundar
Adi chhavvIs rAjakumAroe paN jinadIkShA dhAraN karI. kevA chhe te kumAro? jemanun rUp
kAmadev samAn chhe, jemaNe rAgadveSh matsarano tyAg karyo chhe, jemane vairAgyano anurAg
utpanna thayo chhe evA temaNe param utsAhathI pUrNa nagna mudrA dhAraN karI ane A vRuttAnt
joIne vajrabAhunI strI manodevIe pati ane bhAInA snehathI mohit thaI, moh tajI
AryikAnAn vrat dhAraN karyAn. sarva vastrAbhUShaN tajIne ek saphed sADI dhAraN karI ane
mahAtap Adaryun. A vajrabAhunI kathA enA dAdA rAjA vijaye sAmbhaLI. te sabhAmAn beThA
hatA tyAn shokathI pIDit thaI kahevA lAgyA ke A Ashcharya juo ke mAro pautra yuvAnImAn
viShayane viSh samAn jANI virakta thaI muni thayo ane mArA jevo mUrkha viShayono
lolupI vRuddhAvasthAmAn paN bhogane chhoDato nathI te kumAre kevI rIte chhoDayA? athavA te
mahAbhAgya bhogone tRuNavat tyAgIne mokShanA nimitta evA shAntabhAvamAn beTho, hun
mandabhAgya vRuddhAvasthAthI pIDit chhun. A pApI viShayoe mane lAmbA samay sudhI chhetaryo chhe.
A viShayo jovAmAn to atyant sundar chhe, parantu tenAn phaL atyant kaDavAn chhe. mArA
indranIlamaNi shyAm kesh hatA te have baraph jevA saphed thayA chhe, mArun sharIr ati
dedIpyamAn, shobhAyamAn, mahAbaLavAn ane svarUpavAn hatun te vRuddhAvasthAmAn varShAthI
haNAyel chitra jevun thaI gayun chhe. je dharma, kAm, taruN avasthAmAn sArI rIte siddha thAy
chhe te jarAmanDit prANIthI sAdhavun viSham chhe. dhikkAr chhe pApI, durAchArI, pramAdI evA
mane! hun chetan chhatAn men achetan dashA AdarI.

Page 226 of 660
PDF/HTML Page 247 of 681
single page version

background image
226 ekavIsamun parva padmapurAN
A jUThun ghar, jUThI mAyA, jUThI kAyA, jUThA bAndhav, jUTho parivAr, tenA snehathI
bhavasAgaranA bhramaNamAn bhamyo. Am kahIne sarva parivArane khamAvIne nAnA pautra purandarane
rAjya ApI, potAnA putra surendramanyu sahit rAjA vijaye vRuddha avasthAmAn nirvANaghoSh
svAmInI samIpe jinadIkShA angIkAr karI. rAjAnun man ghaNun udAs chhe.
have purandar rAjya kare chhe. tenI pRuthivImatI rANIne kIrtidhar nAmano putra thayo. te
guNono sAgar, pRithvI par prasiddha, vinayavAn anukrame yuvAn banyo. te AkhA kuTumbano
Anand vadhArato, potAnI cheShTAthI saune priy banyo. rAjA purandare potAnA putrane rAjA
kaushalanI putrI paraNAvI ane tene rAjya ApI pote guN ja jenAn AbhUShaN chhe evA
kShemankar muninI samIpe munivrat lIdhAn ane karmanirjarAnun kAraN mahAtap Acharyun.
rAjA kIrtidhar kALakramathI chAlyun Avatun rAjya meLavIne potAnA sarva shatruone
jItIne dev samAn uttam bhog bhogavavA lAgyo. ek divas rAjA kIrtidhar prajAno bandhu,
prajAnA bAdhak shatruone bhay upajAvanAr, sinhAsan par indranI peThe birAjato hato te
samaye sUryagrahaN joIne chittamAn vichAravA lAgyo ke juo, A sUrya prakAshanun manDaL chhe te
rAhunA vimAnanA yogathI shyAm thaI gayo. A sUrya pratApano svAmI chhe, andhakArane
maTADI prakAsh kare chhe ane jenA pratApathI chandramAnun bimb kAntirahit bhAse chhe ane
kamalinInA vanane praphUllit kare chhe te rAhunA vimAnathI mandakAntivALo bhAse chhe. teno
uday thatAn ja sUrya jyotirahit thaI gayo mATe sansAranI dashA anitya chhe. A jagatanA
jIv viShayAbhilAShI rank samAn mohanA pAshathI bandhAyelA avashya kALanA mukhamAn paDashe.
Am vichArIne e mahAbhAgya sansAranI avasthAne kShaNabhangur jANI mantrI, purohit,
senApati ane sAmantone kahevA lAgyo ke A samudra paryant pRithvInA rAjyanI tame sArI
rIte rakShA karajo. hun muninAn vrat dhAraN karun chhun. tyAre badhA vinantI karavA lAgyA ke
tamArA vinA A pRithvI amArAthI dabAshe nahi, tame shatrune jItanAr chho, lokanA rakShak
chho, tamArI ummar paN yuvAn chhe, A rAjyanA tame ja advitIy pati chho, A pRithvI
tamArAthI ja shobhe chhe, mATe keTalAk samay sudhI A indratulya rAjya bhogavo. tyAre
rAjAe kahyun ke A sansAr aTavI atidIrgha chhe, ene joIne mane atyant bhay utpanna
thAy chhe. kevI chhe A bhavarUp aTavI? anek dukharUpI phaLovALAn karmarUp vRukShothI bharelI
chhe ane janma, jarA, maraN, rog, shok, rati, arati, IShTaviyog, aniShTasanyogarUp
agnithI prajvalit chhe. tyAre mantrIoe rAjAnAn pariNAm virakta jANIne bujhAI gayelA
angArA lAvIne mUkayA ane temanI vachche vaiDUryamaNi jyotino pUnj, je atiamUlya hato
te lAvIne mUkyo. te maNinA pratApathI koyalA prakAsharUp thaI gayA. pachhI te maNi upADI
lIdho. tyAre te kolasA prakAshit na lAgyA tyAre mantrIoe rAjAne vinantI karI ke he
dev! jem A kAShTanA kolasA ratna vinA shobhatA nathI tem tamArA vinA ame badhA
shobhatA nathI. he nAth! tamArA vinA prajAjano anAth

Page 227 of 660
PDF/HTML Page 248 of 681
single page version

background image
padmapurAN bAvIsamun parva 227
banI mAryA jashe, lUnTAshe ane prajAno nAsh thatAn dharmano abhAv thashe. mATe jem tamArA
pitA tamane rAjya ApIne muni thayA hatA tem tame paN tamArA putrane rAjya ApI
jinadIkShA lyo. A pramANe mukhya mANasoe vinantI karI tyAre rAjAe evo niyam karyo
ke hun je divase putranA janmanA samAchAr sAmbhaLIsh te ja divase munivrat laIsh. AvI
pratignA karIne indra samAn bhog bhogavavA lAgyA. temaNe prajAne shAtA pamADIne rAjya
karyun. temanA rAjyamAn prajAne koI prakArano bhay utpanna na thato. rAjAnun chitta
samAdhAnarUp hatun. ek divas rANI sahadevI rAjA pAse shayan karatI tyAre tene garbha
rahyo. tenA garbhamAn kevo putra Avyo? sampUrNa guNonun pAtra ane pRithvInA pratipAlanamAn
samartha evA putrano janma thayo tyAre rANIe potAnA pati muni thaI jashe evA bhayathI
putranA janmanI vAt pragaT na karI. keTalAk divas sudhI vAt chhupAvI rAkhI. jem sUryanA
udayane koI chhupAvI na shake tem rAjaputrano janma chhUpo kevI rIte rahI shake? koI daridrI
manuShye dhananA lobhathI rAjA pAse te vAt pragaT karI. eTale rAjAe mugaTAdi sarva
AbhUShaNo sharIr uparathI utArIne tene ApI dIdhAn ane ghoShashAkhA nAmanun mahAramaNIk,
khUb dhananI utpatti thAy tevun gAm paN tene Apyun ane pandar divasano putra mAtAnI
godamAn sUto hato tene tilak karI rAjapad Apyun. tethI ayodhyA ati ramaNIy banI
ane ayodhyAnun bIjun nAm kaushal paN chhe tethI tenun nAm sukaushal prasiddha thayun. tenI
cheShTA sundar hatI. rAjA kIrtidhar sukaushalane rAjya ApI ghararUp bandIgRuhamAnthI nIkaLIne
tapovanamAn gayA. munivrat AdaryA ane tapathI utpanna thayelA tejathI meghapaTalarahit sUrya
shobhe tem shobhavA lAgyA.
e pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt..
daulatarAmajI kRut bhAShA vachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn vajrabAhu ane kIrtidhar rAjAnA
mAhAtmyanun varNan karanAr ekavIsamun parva pUrNa thayun.
* * *
bAvIsamun parva
(sukaushalanI dIkShA ane bhayankar upasarga sahIne IShTaprApti karavI)
keTalAnk varSha kIrtidhar muni, pRithvI samAn jemanI kShamA hatI, jemanA mAn, matsar
dUr thayAn chhe, jemanun chitta udAr hatun, tapathI jemanAn sarva ang shoShAyAn chhe, Ankho ja
jemanA AbhUShaN hatI, jemanA hAth nIche laTakatA hatA, dhunsarI pramAN dharatI joIne
nIchI najare chAlatA hatA, jem matta gajendra mand mand gaman kare tem jIvadayAnA hetuthI
dhIre dhIre te gaman karatA. sarva vikArarahit, mahAsAvadhAn, gnAnI, mahAvinayavAn,
lobharahit, panchAchAranA pALanAr, jIvadayAthI jemanun chitta nirmaL chhe, sneharUp kardamathI
rahit, snAnAdi sharIrasanskArathI rahit, munipadanI shobhAthI manDit, AhAranA nimitte
ghaNA divasonA upavAs pachhI nagaramAn praveshyA.

Page 228 of 660
PDF/HTML Page 249 of 681
single page version

background image
228 bAvIsamun parva padmapurAN
temane joIne temanI pApI strI sahadevI manamAn vichAr karavA lAgI ke emane joIne
mAro putra paN vairAgya pAme to? tethI atyant krodhathI jenun mukh lAl thaI gayun chhe evI
teNe chittamAn duShTatA lAvI dvArapALane kahyun ke A yati nagna, mahAmalin ane gharane
lUnTAvanAr chhe. ene nagaramAnthI kADhI mUko, te pharIthI nagaramAn na Avavo joIe. mAro
putra sukumAr chhe, bhoLo chhe, enun chit komaL chhe, te enI najare na paDavo joIe. he
dvArapAl! jo A bAbatamAn bhUl thashe to hun tamane danD ApIsh. jyArathI e nirday
bALak putrane tyajIne muni thayA tyArathI A ling pratye mane Adar rahyo nathI. A
rAjyalakShmI nindya chhe em kahI e lokone vairAgya prApta karAve chhe, bhog chhoDAvIne yog
shIkhave chhe. jyAre rANIe AvAn vachan kahyAn tyAre e krUr dvArapALe, jenA hAthamAn
netaranI soTI chhe, munine durvachan kahIne, nagaramAnthI hAnkI kADhayA ane AhAr mATe bIjA
sAdhuo nagaramAn AvyA hatA temane paN kADhI mUkayA. mAro putra kadI dharmashravaN na kare
e kAraNathI rANI dvArA kIrtidharano avinay thayelo joIne rAjA sukaushalanI dhAv atyant
shokapUrvak rudan karavA lAgI. tyAre rAjA sukaushale dhAvane rotI joIne kahyun ke he mAtA!
tArun apamAn kare tevun koN chhe? mArI mAtA to mAtra mane garbhamAn ja rAkhe chhe ane mArun
sharIr to tArA dUdhathI vRuddhi pAmyun chhe tethI tun mArA mATe mAtAthI paN adhik chhe. je
motanA mukhamAn pravesh karavA Ichchhato hoy te tane dukh Ape. jo mArI mAtAe paN tArun
apamAn karyun hoy to hun eno paN avinay karIsh. bIjAonI to shI vAt karavI?
tyAre vasantamAlA nAmanI dhAv kahevA lAgI ke he rAjan! tArA pitA tane bAlyAvasthAmAn
rAjya ApI, sansArarUp kaShTanA pinjarAthI bhayabhIt thaI tapovanamAn gayA hatA. te Aje
A nagaramAn AhAr mATe AvyA hatA, paN tArI mAtAe dvArapALone AgnA ApIne
temane nagaramAnthI kaDhAvI mUkayA. he putra! te ApaNA saunA svAmI chhe. temanun apamAn hun
joI na shakI tethI hun rudan karun chhun. ane tArI kRupA hovAthI bIjA mArun apamAn koN
kare? sAdhuone joIne mAro putra gnAn prApta kare Am jANIne rANIe muniono
pravesh nagaramAn niShedhyo chhe, paN tArA gotramAn A dharma paramparAthI chAlyo Ave chhe,
putrane rAjya ApI pitA virakta thAy chhe ane tArA gharamAnthI AhAr lIdhA vinA kadI
paN sAdhu pAchhA gayA nathI. A vRuttAnt sAmbhaLIne rAjA sukaushal muninAn darshan karavA
mATe mahelamAnthI nIche UtarIne chAmar, chhatra, vAhan ityAdi rAjachihna chhoDIne kamaLathI
paN ati komaL evA aDavANe page doDayA ane lokone pUchhatA jAy ke tame munine
joyA? tame munine joyA? A pramANe param abhilAShA sahit potAnA pitA kIrtidhar
muni pAse AvI pahonchyA ane emanI pAchhaL chhatra-chAmaravALA badhA doDayA gayA.
mahAmuni udyAnamAn shilA upar birAjatA hatA tyAn rAjA sukaushal, jemanAn netra
AnsuothI bharelAn hatAn, jenI bhAvanA shubh hatI, hAth joDIne namaskAr karI bahu ja
vinayapUrvak muni sAme UbhA rahI, dvArapALoe temane daravAjethI kADhI mUkayA hatA tethI
atyant lajjA pAmIne

Page 229 of 660
PDF/HTML Page 250 of 681
single page version

background image
padmapurAN bAvIsamun parva 229
mahAmunine vinantI karavA lAgyA, he nAth! jem koI puruSh agnithI baLatA prajvalit
gharamAn moh-nidrAthI yukta sUto hoy tene koI meghanA gaDagaDAT samAn UnchA svarathI
jagADe, tem sansArarUp gRuhamAn janmamRutyu agnithI prajvalit gharamAn moh-nidrAyukta sUto
hato ane Ape mane jagADayo. have kRupA karIne A digambarI dIkShA mane Apo. A
kaShTanA sAgar evA sansAramAnthI mane ugAro. jyAre rAjA sukaushale AvAn vachan munine
kahyAn te ja vakhate badhA sAmanto paN AvyA ane rANI vichitramAlA je garbhavatI hatI
te paN ati kaShTathI viShAdasahit samasta rAjakuTumb sahit AvI. emane dIkShA levA mATe
taiyAr thayel joI, antapuranA ane prajAnA badhA mANaso khUb shok pAmyA. tyAre rAjA
sukaushale kahyun ke A rANI vichitramAlAnA garbhamAn putra chhe tene hun rAjya Apun chhun. Am
kahIne nispRuh thayA, AshArUp phAnsIne chhedI, sneharUp pinjarAne toDI, strIrUp bandhanathI
chhUTI, jIrNa taraNAnI jem rAjyano tyAg karyo ane vastrAbhUShaN badhun tyajIne,
bAhyAbhyantar parigrahano tyAg karIne keshaloch karyA ane padmAsan dhAraN karIne beThA.
temanA pitA kIrtidhar munIndra pAse temaNe dIkShA lIdhI. panchamahAvrat, pAnch samiti, traN
gupti angIkAr karI, sukaushal munie gurunI sAthe vihAr karyo. kamaL samAn Arakta
charaNothI pRithvIne shobhAyamAn karatA te vihAr karavA lAgyA. enI mAtA sahadevI
ArtadhyAnathI marIne tiryanch yonimAn vAghaN thaI. A pitA-putra banne muni mahA
vairAgyavAn je ek sthAnamAn rahetA nahi, divasanA pAchhalA pahore nirjan prAsuk sthAn
joIne besI rahetA, chAturmAsamAn sAdhuone vihAr karavAno hoto nathI tethI chAturmAsamAn
ek sthAnamAn besI rahetA. dashe dishAone shyAm banAvatun chAturmAs pRithvImAn pravartyun.
AkAsh meghamALAnA samUhathI evun shobhatun, jANe ke kAjaLathI lImpyun chhe. kyAnk bagalAnI
uDatI pankti evI shobhatI jANe ke kumud khIlI UThayAn chhe. ThekaThekANe kamaLo khIlI gayA
chhe, temanA upar bhamarAo gUnjI rahyA chhe te jANe ke varShAkALarUp rAjAno yash gAy chhe.
anjanagiri samAn mahAnIl andhakArathI jagat vyApta thaI gayun chhe ane megh gAjavAthI
jANe sUrya-chandra DarIne chhupAI gayA chhe, akhanD jaLanI dhArAthI pRithvI sajaL banI gaI chhe
ane ghAs UgI nIkaL‌yun chhe, jANe ke pRithvIe harShanA ankur dhAraN karyAn chhe. jaLanA
pravAhathI pRithvI par Unchun ke nIchun sthaL najare paDatun nathI. pRithvI par jaLano samUh gAje
chhe ane AkAshamAn megh gAje chhe, jANe ke jeTh mahinArUp verIne jItIne garjanA karI rahyA
chhe. dharatI jharaNAothI shobhAyamAn banI chhe, jAtajAtanI vanaspati dharatI par UgI
nIkaLI chhe. tenAthI pRithvI evI shobhe chhe ke jANe haritamaNi samAn pathArI pAtharI dIdhI
chhe. pRithvI upar sarvatra jaLabambAkAr thaI rahyun chhe, jANe ke jaLanA bhArathI vAdaLAn ja tUTI
gayA chhe, ThekaThekANe indra gop dekhAy chhe, jANe ke vairAgyarUp vajrathI chUrNa thaI gayel chhe.
rAganA TukaDA ja pRithvI par phelAI gayA chhe, vIjaLInun tej sarva dishAmAn pharI vaLe chhe,
jANe ke megh netra vaDe jaLathI bharel ane khAlI sthAn joI rahyA chhe. vividh prakAranA
rang dhAraN

Page 230 of 660
PDF/HTML Page 251 of 681
single page version

background image
230 bAvIsamun parva padmapurAN
karIne indradhanuSh AkAshane evI shobhA Ape chhe, jANe ke atiUnchA toraNothI yukta
hoy. banne kAnThAne toDI nAkhatI, bhayankar vamaL pedA karatI nadI ativegathI kalUShatA
sahit vahe chhe, jANe ke maryAdArahit svachchhandI strInun svarUp te Achare chhe. meghagarjanAthI
trAs pAmelI mRuganayanI, virahiNIo stambhane sparsha kare chhe, mahAvihvaL chhe, pati
AvavAnI AshAmAn temaNe potAnAn netro lagAvyAn chhe. AvA varShAkALamAn jIvadayAnA
pALanAr, mahAshAnt, anek nirgaranth muni prAsuk sthAnamAn chAr mAsanA upavAs karIne beThA
chhe ane je gRuhastha shrAvak sAdhunI sevAmAn tatpar chhe te paN chAr mahinA gamanano tyAg
karIne vividh prakAranA niyamo laIne beThA chhe. AvA meghathI vyApta varShAkALamAn te pitA-
putra yathArtha AchAranA AcharanAr smashAnamAn chAr mahinA upavAs dhAraN karI vRukShanI
nIche birAjyA. koI vAr padmAsan, koI vAr kAyotsarga, koI vAr vIrAsan Adi
anek Asano dhAraN karI temaNe chAturmAs pUrNa karyun. A smashAn vRukShonA andhakArathI
gahan hatun. sinh, vAgh, rInchh, shiyAL, sarpa ityAdi anek duShTa jIvothI pUrNa hatun. ardhadagdha
maDadAn, mahAbhayAnak viSham bhUmi, manuShyanA mastakanAn hADakAnnA samUhathI jyAn pRithvI shvet
thaI rahI chhe ane duShTa avAj karatA pishAchonA samUh vichare chhe, jyAn ghAs, kanTak khUb
chhe tevA sthAnamAn A dhIr vIr, pavitra manavALA pitA-putra banne munioe chAr
mahinA pUrA karyA.
varShARutu vItI gaI ane sharadaRutu AvI, jANe ke rAtri pUrI thaI ane prabhAt
thayun. je prabhAt jagatane prakAsh ApavAmAn pravIN chhe. sharadaRutumAn AkAshamAn shvet vAdaLAn
pragaT thayAn, sUrya meghapaTalarahit kAntimAn prakAshyo. jem utsarpiNI kALano dukhamAkAL
pUro thAy ane dukhamA-sukhamAnA ArambhamAn ja shrI jinendradev pragaT thAy tem. rAtre
tArAonA samUh vachche chandramA shobhavA lAgyo, jem sarovaranI vachche taruN rAjahans shobhe
tem. rAtre chandramAnI chAndanIthI pRithvI ujjavaL thaI, jANe ke kShIrasAgar ja dharatI par
phelAI rahyo chhe. nadIo nirmaL thaI; sAras, chakavA Adi pakShIo sundar avAj karavA
lAgyA, sarovaramAn kamaLo khIlyA, tenA par bhamarAo UDI rahyA hatA ane gunjArav karI
rahyA hatA, jANe ke bhavya jIvoe mithyAtva pariNAm chhoDI dIdhA chhe, te UDatA phare chhe.
bhAvArtha– mithyAtvanun svarUp shyAm bhamarAnun paN svarUp shyAm. jyAn sugandh
phelAI rahI chhe enAn UnchA mahelonA nivAsamAn rAtre lok nij priyAo sAthe krIDA karI
rahyA chhe. sharad RutumAn manuShyo mahAn utsavo ujave chhe, mitra-bAndhavonun sanmAn karavAmAn
Ave chhe, je strI piyaramAn gaI hoy temanun sAsare Agaman thAy chhe. kArtik sudI pUnam
vItyA pachhI tapodhan munio jain tIrthomAn vihAr karavA lAgyA. tyAre A pitA ane
putra ane kIrtidhar sukaushal muni, jemano niyam pUro thayo chhe te shAstrokta IryAsamiti
sahit pAraNA nimitte nagar taraph vihAr karavA lAgyA. have pelI sahadevI sukaushalanI
mAtA, je marIne vAghaN thaI

Page 231 of 660
PDF/HTML Page 252 of 681
single page version

background image
padmapurAN bAvIsamun parva 231
hatI, te pApiNI mahAkrodhathI bharelI, jenA kesh lohIthI lAl chhe, vikarAL jenun mukh chhe,
jenI dADh tIkShNa chhe, jenI Ankho pILI chhe, jeNe mAthA upar pUnchhaDI mUkI chhe, nahorathI
anek jIv jeNe vidAryA chhe te bhayankar garjanA karatI sAme AvI, jANe ke hatyArI ja
sharIr dhAraN karIne AvI. jenI lAl jIbhano agrabhAg lahalahe chhe, madhyAhnanA sUrya
jevI je AtApakArI chhe te pApiNI sukaushal svAmIne joIne mahAvegathI UchhaLI. tene
AvatI joIne sundar charitravALA te banne munio sarva Alambanarahit kAyotsarga dhAraN
karIne UbhA rahyA. te pApI vAghaN sukaushal svAmInA sharIrane nakhothI vidAravA lAgI.
gautam svAmI rAjA shreNikane kahe chhe ke he rAjan! A sansAranun charitra jo. jyAn mAtA
putranA sharIrane khAvA taiyAr thAy chhe. AthI vadhAre moTun kaShTa shun hoy? janmAntaranA
snehI bAndhav karmanA udayathI verI thaIne pariName chhe. te vakhate sumeruthI paN adhik sthir
sukaushal munine, shukla dhyAnanA dhArakane kevaLagnAn utpanna thayun, te antakRut kevaLI thayA.
indrAdik devoe AvI emanA dehanI kalpavRukShAdik puShpothI pUjA karI, chatur nikAyanA
badhA ja devo AvyA ane vAghaNane kIrtidhar munie dharmopadeshanAn vachanothI sambodhan karyun
‘he pApiNI, tun sukaushalanI mAtA sahadevI hatI ane putra pratye tane adhik sneh hato,
tenun sharIr ten nakhathI vidAryun.’ tyAre tene jAtismaraN thayun. teNe shrAvakanAn vrat dhAraN
karyAn, sannyAs dhAraN karI, sharIr tyajI te svargalokamAn gaI. pachhI kIrtidhar munine paN
kevaLagnAn Upajyun eTale sur-asur temanA kevaLagnAnanI pUjA karIne potapotAnA
sthAnake gayA. A sukaushal muninun mAhAtmya je koI puruSh vAnche-sAmbhaLe te sarva
upasargathI rahit thaI sukhapUrvak chirakAL jIve.
tyArapachhI sukaushalanI rANI vichitramALAne pUrA samaye sundar lakShaNothI manDit putra
janmyo. jyArathI putra garbhamAn Avyo hato tyArathI mAtAnI kAnti suvarNa jevI thaI gaI
hatI tethI putranun nAm hiraNyagarbha pRithvI par prasiddha thayun. te hiraNyagarbha evo rAjA thayo,
jANe ke teNe potAnA guNo vaDe RuShabhadevano samay pharIthI pragaT karyo. te rAjA harinI
putrI mahAmanohar amRutavatIne paraNyo. rAjA potAnA mitra bAndhavo sanyukta pUrNa dravyanAn
svAmI jANe ke suvarNano parvat ja chhe. sarva shAstrArthanA pAragAmI te devo samAn utkRuShTa
bhog bhogavato hato. ek samaye udAr chhe chitta jemanun evA e rAjAe darpaNamAn mukh
jotI vakhate bhramar samAn shyAm keshanI vachche ek saphed vAL joyo. tyAre manamAn
vichAravA lAgyA ke A kALano dUt Avyo, A jarA shaktikAntinI nAsh karanArI chhe,
tenAthI mArAn angopAng balAt shithil thashe. A chandananA vRukSha jevI mArI kAyA have
jarArUp agnithI baLelA angArA jevI thaI jashe. A jarA chhidra shodhe ja chhe te samay
maLatAn pishAchinInI jem mArA sharIramAn pesIne bAdhA utpanna karashe ane kALarUp sinh
chirakALathI mArA bhakShaNano abhilAShI hato te have mArA sharIranun parANe bhakShaN karashe.
dhanya chhe te puruShane ke je karmabhUmimAn janmIne taruN avasthAmAn ja vratarUp

Page 232 of 660
PDF/HTML Page 253 of 681
single page version

background image
232 bAvIsamun parva padmapurAN
jahAjamAn besIne bhavasAgarane tarI jAy chhe. Am chintavan karIne rANI amRutavatInA
putra naghoShane rAjya par sthApIne vimaL muninI pAse digambarI dIkShA dhAraN karI. A
naghoSh jyArathI mAtAnA garbhamAn Avyo hato tyArathI ja koI pApanun vachan kahyun nahotun
tethI naghoSh kahevAyo. tenAn guN pRithvI par prasiddha hatA. te guNonA pUnjane sinhikA
nAmanI rANI hatI. te rANIne ayodhyAmAn mUkIne pote uttar dishAnA sAmantone jItavA
chaDAI karI. rAjAne ayodhyAthI dUr gayelo jANIne dakShiN dishAno rAjA moTI senA sAthe
ayodhyA levA Avyo. tyAre mahApratApI rANI sinhikA moTI phoj laIne tenI sAme gaI.
teNe sarva verIone raNamAn jItIne ayodhyAmAn majabUt thANun rAkhIne pote anek
sAmantone laI dakShiN dishA jItavA gaI. kevI chhe rANI? shastravidyA ane shAstravidyAno
jeNe abhyAs karyo chhe. potAnA pratApathI dakShiN dishAnA sAmantone jItIne jayajayakAr
gajavatI te pAchhI ayodhyA AvI. rAjA naghoSh paN uttar dishAmAn jIt meLavIne Avyo.
te potAnI strInun parAkram sAmbhaLIne gusse thayo. manamAn vichAravA lAgyo ke kuLavAn,
akhanD shIlanI pALanArI strImAn ATalI uddhatAI hovI na joIe. Am vichArIne tenun
chitta rANI sinhikA pratye udAs thayun. pativratA, mahAshIlavatI, pavitra cheShTAvALI sinhikAne
teNe paTarANInA padathI dUr karI. te atyant daridra banI gaI.
have rAjAne ek samaye mahAdAhajvarano vikAr thayo. sarva vaidyo prayatna karatA, paN
temanI auShadhi asar karatI nahi. rANI sinhikA rAjAne rogagrasta jANIne manamAn
vyAkuL thaI. potAnI shuddhatA siddha karavA A pativratAe purohit, mantrI, sAmanto saune
bolAvyA ane potAnA hAthanun jaL purohitanA hAthamAn mUkIne kahyun ke jo hun
manavachanakAyAthI pativratA houn to A jaLanun sinchan karavAthI rAjAno dAhajvar dUr thaI
jAv. pachhI e jaLanun sinchan karatAn ja rAjAno dAhajvar maTI gayo ane jANe baraphamAn
magna hoy tevo shItaL thaI gayo. tenA mukhamAn vINAnA shabda hoy tevA manohar shabda
nIkaL‌yA. AkAshamAn evI dhvani thaI ke A rANI sinhikA pativratA, mahAshIlavantI dhanya
chhe, dhanya chhe, AkAshamAnthI puShpavRuShTi thaI. rAjAe rANIne mahAshIlavantI jANI pharI pAchhun
paTarANIpad Apyun ane ghaNo vakhat niShkanTak rAjya karyun. pachhI potAnA pUrvajonAn
charitrano chittamAn vichAr karIne, sansAranI mAyAthI nispRuh thaI sinhikA rANInA putra
saudAsane rAjya ApI, pote dhIr vIr banI munivrat dhAraN karyA. je kArya paramparAthI
enA vaDIlo karatA AvyA hatA te teNe karyun. saudAs rAjya kare chhe, te pApI mAnsAhArI
thayo. emanA vanshamAn koIe A AhAr karyo nahoto. A durAchArI aShTAhinkAnA
divasomAn paN abhakShya AhArano tyAg karato nahoto. ek divas teNe rasoIyAne kahyun
ke mane mAnsabhakShaNanI IchchhA thaI chhe. rasoIyAe kahyun ke he mahArAj! aShTahinkAnA
divaso chhe, badhA loko bhagavAnanI pUjA karI vrat, niyam levAmAn tatpar chhe, pRithvI par
dharmano udyot thaI rahyo chhe. A divasomAn A vastu alabhya chhe. tyAre rAjAe kahyun A
vastu vinA mArun man rahI shakatun nathI mATe

Page 233 of 660
PDF/HTML Page 254 of 681
single page version

background image
padmapurAN bAvIsamun parva 233
je upAyathI A vastu maLe te kar. pachhI rasoIyo rAjAnI A dashA joIne nagaranI
bahAr gayo ane ek marelun bALak joyun. te te ja divase maraN pAmyun hatun, tene vastramAn
vInTALIne te pApI laI Avyo, svAdiShTa vastuomAn meLavIne tene rAndhyun ane rAjAne te
bhojanamAn Apyun. mahAdurAchArI te rAjA abhakShyanun bhakShaN karI atyant prasanna thayo. teNe
rasoIyAne ekAntamAn pUchhayun ke he bhadra! A mAns tun kyAthi lAvyo? atyAr sudhI men
Avun mAns khAdhun nahotun. tyAre rasoIyAe abhayadAn mAgIne je banyun hatun te kahyun.
tyAre rAjAe kahyun ke have Avun ja mAns sadA lAvyA kar. pachhI rasoIyo roj bALakone
lADu vahenchavA lAgyo. te lADunI lAlachathI roj bALako AvatAn. bALako lADu laIne jatA
tyAre je bALak sauthI pAchhaL rahI jato tene A rasoIyo pakaDIne mArI nAkhato ane
rAjAne tenun mAns khavarAvato. nagaramAnthI roj ek bALak ghaTavA lAgyun eTale lokoe
tapAs karIne sarva hakIkat jANI laI, rasoIyA sahit rAjAne deshamAnthI kADhI mUkyo.
tenI rANI kanakaprabhAnA putra sinharathane rAjya Apyun. tyArathI e pApI sarvatra nirAdar
pAmI, mahAdukhI thaI pRithvI par bhaTakato rahyo. loko je marelA bALakane smashAnamAn dATI
AvatA tenun te bhakShaN karato. sinhanI jem te manuShyonun bhakShaN karato tethI tenun nAm
sinhasaudAs evun pRithvI par prasiddha thayun. pachhI te dakShiN dishAmAn gayo. tyAn tene muninAn
darshan thayA. temanI pAsethI dharmashravaN karI teNe shrAvakanAn vrat lIdhAn. te taraph ek
mahApur nAmanA nagarano rAjA mRutyu pAmyo. tene putra nahoto. badhAe vichAryun ke paTabandh
hAthIne chhUTo mUkavo. te jene pITh par besADIne lAve tene rAjA banAvavo. te hAthI Ane
pITh par besADIne lAvyo tethI tene rAjya ApavAmAn Avyun. e nyAyasanyukta rAjya
karato. teNe potAnA putra pAse ek dUt mokalIne potAnI AgnA mAnavAnun kahevarAvyun.
putre lakhyun ke tun mahAnindya chhe, hun tane namaskAr karIsh nahi. tethI teNe putra par chaDAI
karI. tene Avato sAmbhaLIne loko bhAgavA lAgyA ke e mANasone khAI jashe. putra ane
AnI vachche mahAyuddha thayun. teNe yuddhamAn putrane jItI banne rAjya putrane ApI pote
atyant vairAgya pAmI tap karavA vanamAn gayo.
pachhI AnA putra sinharathane brahmarath nAmano putra thayo. tene chaturmukh, tene hemarath,
tene satyarath, tene pRuthurath, tene payorath, tene draDharath, tene sUryarath, tene mAndhAtA, tene
vIrasen, tene pRithvImanyu, tene kamaLabandhu-je dIptithI jANe sUrya ja ane samasta maryAdAmAn
pravIN chhe, tene ravimanyu, tene vasantatilak, tene kuberadatta, tene kunthubhakta-mahAkIrtino
dhArak, tene shatarath, tene dviradarath, tene sinhadaman, tene hiraNyakashyap, tene punjasthaL, tene
kakusthaL, tene raghu-te mahAparAkramI hato. A IkShvAkuvansh shrI RuShabhadevathI pravartyo. he
shreNik! e vanshano mahimA tane kahyo. RuShabhadevanA vanshamAn shrI rAmachandra paryant anek moTA
moTA rAjA thayA. te munivrat dhAraN karIne mokShe gayA. keTalAk ahamindra thayA, keTalAk
svarge gayA. A vanshamAn pApI koIk ja thayA.

Page 234 of 660
PDF/HTML Page 255 of 681
single page version

background image
234 bAvIsamun parva padmapurAN
ayodhyAnagaramAn rAjA raghune araNya nAmano putra thayo. tenA pratApathI udyAnamAn
vasati thaI. tene mahAguNavantI, atyant kAntimatI, mahArUpavAn, mahApativratA pRithvImatI
nAmanI rANI hatI. tene be putro thayA. mahAshubh lakShaNavALo ek anantarath ane bIjo
dasharath. mAhiShmati nagarInA svAmI rAjA sahastrarashmi ane rAjA araNyanI gADh maitrI
thaI hatI. jANe ke banne saudharma ane IshAn indra ja hatA. jyAre rAvaNe yuddhamAn
sahastrarashmine jItI lIdho ane teNe munivrat lIdhAn tyAre teNe araNyane samAchAr ApyA
kem ke sahastrarashmi ane araNya vachche evun nakkI thayun hatun ke jo tame vairAgya lyo to
mane batAvavun ane hun vairAgya laIsh to tamane jaNAvIsh. tyAre rAjA araNye
sahastrarashmine muni thayelA jANIne potAnA nAnA putra dasharathane rAjya ApI pote moTA
putra anantarath sahit abhayasen muninI samIpe jinadIkShA dhAraN karI. temaNe mahAn tap
karI karmono nAsh karI mokShanI prApti karI ane anantarath muni sarva parigraharahit pRithvI
par vihAr karavA lAgyA. bAvIs parIShah sahan karavAmAn koI prakAre temane udveg thayo
nahi tethI temanun anantavIrya evun nAm pRithvI par prasiddha thayun. rAjA dasharath rAjya karatA
te atisundar sharIravALA navayauvanamAn atyant shobhatA hatA. jANe ke anek prakAranAn
puShpothI shobhit parvatanun uttung shikhar ja hatun.
darbhasthaL nagaranA rAjA kaushal prashansAyogya guNonA dhArak hatA. tenI rANI
amRutaprabhAne kaushalyA athavA aparAjitA nAmanI putrI hatI. tene aparAjitA kem
kahetA? te strIonAn guNothI shobhAyamAn hatI ane kAmanI strI rati samAn,
atisundar, koInAthI jItI na shakAy evI atyant rUpavAn hatI. tethI te rAjA dasharathane
paraNI. vaLI, ek kamalasankul nAmanun moTun nagar hatun. tyAnnA rAjA subandhutilakanI rANI
mitrAne sumitrA nAmanI sarva guNothI manDit, rUpavantI, jene jotAn sarvane manamAn Anand
thAy tevI putrI hatI. te paN dasharath sAthe paraNI. ek bIjA mahArAjA nAmanA rAjAnI
putrI suprabhA je lAvaNyanI khAN hatI, jene jotAn lakShmI mahAlajjA pAme tevI hatI te
paN dasharathane paraNI. rAjA dasharathane samyagdarshan prApta thayun ane rAjyano khUb uday thayo
tethI te samyagdarshanane ratna samAn jANatA hatA ane rAjyane tRuN samAn mAnatA hatA.
jo rAjya na chhoDe to A jIv narakamAn jAy ane rAjya chhoDe to svarga ke mukti pAme,
ane samyagdarshananA yogathI nisandeh Urdhvagati ja chhe. Am jANI rAjAne samyagdarshananI
draDhatA thatI gaI. vaLI, bhagavAnanA prashansAyogya chaityAlayo agAu je bharat chakravartI
Adikoe banAvarAvyAn hatAn temAnAn keTalAnk sthAnomAn jIrNa thayAn hatAn. rAjA dasharathe
temanI marAmat karAvI, temane navAn jevAn ja banAvI dIdhAn, ane indra dvArA namaskAr
karavA yogya mahAramaNIk tIrthankaronAn kalyANak sthAnonI A rAjA ratno vaDe pUjA karato
hato. gautam svAmI rAjA shreNikane kahe chhe he bhavya jIv! rAjA dasharath sarakhA jIv
parabhavamAn mahAdharmanun upArjan karI ati manogna devalokanI lakShmI pAmIne A lokamAn
rAjA thayA hatA, temano prakAsh

Page 235 of 660
PDF/HTML Page 256 of 681
single page version

background image
padmapurAN tevIsamun parva 23p
sUryanI peThe dashe dishAmAn phelAyo hato, te mahAn RuddhinA dhArak hatA.
e pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt..
daulatarAmajI kRut bhAShA vachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn sukaushalanun mAhAtmya ane tenA
vanshamAn rAjA dasharathanI utpattinun kathan karanAr bAvIsamun parva pUrNa thayun.
* * *
tevIsamun parva
(dasharathanA putra ane janakanI putrIthI rAvaNanA maraNanI shankA ane tenun nirAkaraN)
ek divas rAjA dasharath mahAtejapratApathI sanyukta sabhAmAn birAjatA hatA. surendra
samAn temano vaibhav hato ane jinendranI sabhAmAn temanun man Asakta chhe. te vakhate
potAnA sharIranA tejathI AkAshamAn udyot karatA nArad AvyA. nAradane dUrathI ja joIne
rAjA UThIne sAme gayA ane ghaNA AdarapUrvak nAradane lAvIne sinhAsan upar besADayA.
rAjAe nAradanI kushaLatA pUchhI. nArade kahyun ke jinendradevanI kRupAthI badhun kushaL chhe. pachhI
nArade rAjAnI kushaLatA pUchhI. rAjAe kahyun ke devadharmagurunA prasAdathI kushaL chhe. rAjAe
pharIthI pUchhayun ke prabho! Ap kaI jagAethI AvyA? A divasomAn kyAn kyAn vihAr
karyo? shun joyun? shun sAmbhaL‌yun? tamArAthI aDhI dvIpamAn koI sthAn ajANyun nathI. tyAre
nArade javAb Apyo ke he rAjan! hun mahAvideh-kShetramAn gayo hato. te kShetra uttam jIvothI
bharelun chhe. tyAn ThekaThekANe shrI jinarAjanAn mandiro chhe ane ThekaThekANe munirAj birAje chhe,
tyAn dharmano udyot sarvatra khUb thaI rahyo chhe. shrI tIrthankaradev, chakravartI, baLadev, vAsudev,
prativAsudev Adi upaje chhe. tyAn punDarikiNI nagarImAn men sImandhar svAmInA
tapakalyANakano utsav joyo. punDarikaNI nagarI jAtajAtanAn ratnonA mahelothI prakAshe chhe.
sImandhar svAmInA tapakalyANakamAn nAnA prakAranA devonun Agaman thayun hatun, temanAn
jAtajAtanAn vimAno, dhajA, chhatrAdithI atyant shobhatAn jAtajAtanAn vAhanothI nagarI bharI
hatI. jevo shrI munisuvratanAthanA sumeru parvat upar janmAbhiShekano utsav ApaNe
sAmbhaL‌yo chhe tevo shrI sImandhar svAmInA janmAbhiShekano utsav men sAmbhaL‌yo. ane
tapakalyANakano utsav to men pratyakSha joyo. judAn judAn prakAranAn ratnojaDit jinamandir
joyAn, jyAn mahAmanohar bhagavAnanAn moTAn moTAn bimb birAje chhe ane vidhipUrvak nirantar
pUjA thAy chhe. mahAvidehathI hun sumeru parvat par Avyo, sumerunI pradakShiNA karI sumerunA
vanamAn bhagavAnanAn je akRutrim chaityAlayo chhe temanAn darshan karyAn. he rAjan! nandanavananAn
chaityAlayo vividh prakAranAn ratno jaDelAn atiramaNIk men joyAn. svarganAn pItarangI
chaityAlayo atidedIpyamAn chhe, sundar motIonA hAr ane toraN tyAn shobhe chhe.
jinamandir jotAn sUryanAn mandir lAge. chaityAlayonI bhInto vaiDUrya maNimay men joI temAn
gaj, sinhAdirUp anek chitro maDhelAn chhe, tyAn devadevI sangItashAstrarUp nRitya karI

Page 236 of 660
PDF/HTML Page 257 of 681
single page version

background image
236 tevIsamun parva padmapurAN
rahyAn chhe. devAraNya vanamAn chaityAlayo tathA jinapratimAnAn darshan karyAn. kulAchalonAn shikharo
par men jinendranAn chaityAlayo joyAn. nArade Am kahyun tyAre dasharathe ‘devone namaskAr’ em
bolI, hAth joDI, mastak namAvI namaskAr karyA.
pachhI nArade rAjAne sangnA karI eTale rAjAe badhAne vidAy ApI. pote ekAntamAn
rahyA tyAre nArade kahyun ke he sukaushal deshanA adhipati! dhyAn daIne sAmbhaL. tArA hitanI
vAt kahun chhun. hun bhagavAnano bhakta, jyAn jyAn jinamandir hoy tyAn vandanA karavA jAun chhun.
e pramANe hun lankAmAn gayo hato. tyAn mahAmanohar shrI shAntinAth bhagavAnanun chaityAlay chhe
tenI men vandanA karI ane ek vAt vibhIShaNanA mukhethI sAmbhaLI ke rAvaNe buddhisAr
nAmanA nimittagnAnIne pUchhayun hatun ke mArun mRutyun kayA nimitte thashe? nimittagnAnIe kahelun
ke dasharathanA putra ane janak rAjAnI putrInA nimitte tArun mRutyu thashe. A sAmbhaLIne
rAvaNane chintA thaI. tyAre vibhIShaNe kahyun ke Ap chintA na karo, hun e bannene putra-putrI
thayA pahelAn mArIsh. tethI tArA badhA samAchAr jANavA vibhIShaNe guptacharo mokalyA hatA
te tArun sthAn, pharavA-haravAnun vagere badhun jANIne gayA chhe; ane mArA par vishvAs
hovAthI vibhIShaNe mane pUchhayun hatun ke shun tame dasharath ane janakanA svarUp viShe jANo
chho? tyAre men kahyun hatun ke men temane joye ghaNA divas thayA chhe, have temane joIne tamane
kahIsh. teno abhiprAy khoTo jANIne tamArI pAse Avyo chhun eTale jyAn sudhImAn te
vibhIShaN tamane mAravAno upAy kare te pahelAn tame pote chhupAIne kyAnk besI jAv. je
samyagdraShTi, jinadharmI, devagurudharmanA bhakta chhe te badhA pratye mane prem chhe ane tamArA
jevA pratye visheSh chhe mATe tame je yogya mAno te karo, tamArun kalyAN thAv. have hun
janakane A vRuttAnt kahevA jAun chhun. pachhI rAjAe UThIne nAradano satkAr karyo. nArad
AkAshamArge thaI mithilApurI taraph gayA ane janakane paN badhA samAchAr ApyA.
nAradane bhavyajIv jinadharmI prANathI paN adhik pyArA chhe. nArad to samAchAr ApIne
bIjA deshamAn chAlyA gayA. banne rAjAone potAnA maraNanI shankA utpanna thaI. rAjA
dasharathe potAnA mantrI samudrahRudayane bolAvI ekAntamAn nArade kahel sakaL vRuttAnt jaNAvyo.
tyAre svAmIbhaktimAn parAyaN ane vAtane gupta rAkhavAmAn shreShTha evA te mantrIe rAjAnA
mukhathI A mahAbhayanA samAchAr sAmbhaLIne rAjAne kahyun ‘he nAth! jIvanane mATe badhun
karavAmAn Ave chhe, jo trilokanun rAjya maLe, paN jIv javAno hoy to shA kAmanun? mATe
jyAn sudhI hun tamArA shatruono upAy karun tyAn sudhI tame tamArun rUp badalIne pRithvI par
pharo.’ tethI rAjA desh, bhanDAr, nagar badhun mantrIne sompIne nagaramAnthI bahAr nIkaLI gayA.
rAjAnA gayA pachhI mantrIe rAjA dasharathanA rUp jevun pUtaLun banAvyun, mAtra temAn chetanA
nahotI, bAkI bIjAn badhAn rAjAnAn ja chihno banAvyAn, lAkh Adi rasanA yogathI temAn
rudhir bharyun ane sharIranI komaLatA jevI jIvatA prANInI hoy tevI ja banAvI ane
mahelanA sAtamA khanDamAn rAjAne sinhAsan par birAjamAn karyA.

Page 237 of 660
PDF/HTML Page 258 of 681
single page version

background image
padmapurAN tevIsamun parva 237
sarva loko nIchethI namaskAr karatA upar koIne javA devAmAn AvatA nahi; ane bahAramAn
evun prasiddha karyun ke rAjAne sharIramAn koIk rog thayo chhe. ek mantrI ane bIjo pUtaLun
banAvanAr A be ja rahasya jANatA hatA. are, emane paN joIne evo bhram upajato
ke te rAjA ja chhe. ane AvI ja bAbat rAjA janakanI paN thaI. je panDit hoy chhe
temane ekasarakho ja vichAr Ave chhe. mantrIonI buddhi sauthI visheSh prakAre kAm kare chhe.
A banne rAjAo lokasthitinA jANakAr hoI pRithvI par gupta rIte pharyA karatA.
ApattinA samayamAn je rIt karavAnI hoy chhe te pramANe te AcharaN karatAn. jem
varShARutumAn chandra-sUrya meghanA jorathI chhupAI rahe chhe tem janak ane dasharath banne chhupAIne rahyA.
A kathA gautam svAmI rAjA shreNikane kahe chhe ke he magadhapati! A banne mahAn
rAjA jemanA mahAsundar mahelo ane mahAmanohar devAnganA sarakhI strIo hatI, je manohar
bhogonA bhoktA hatA te atyAre page chAlIne, garIb mANasonI jem, koInA sangAth
vinA ekalA bhramaN karatA hatA. dhikkAr chhe sansAranA svarUpane! Am nishchay karIne je
prANI sthAvar-jangam sarva jIvone abhayadAn Ape chhe te pote paN bhayathI kampAyamAn
thatA nathI. A abhayadAn jevun bIjun koI dAn nathI, jeNe abhayadAn Apyun teNe badhun
ja Apyun, abhayadAnanA dAtA satpuruShomAn mukhya chhe.
tyAr pachhI vibhIShaNe dasharath ane janakane mAravA subhaTo mokalyA. temanI sAthe
guptacharo hatA. mahAkrUr ane sashastra evA te subhaTo chhupAI chhupAIne rAtadivas nagaramAn
pharatA. rAjAnA mahel atyant UnchA hatA eTale temAn pravesh karI shakatA nahi. emane ghaNA
divas thayA eTale vibhIShaNe pote AvI mahelamAn gItano avAj sAmbhaLI mahelamAn
pravesh karyo. rAjA dasharathane antapuramAn sUtelA joyA. vibhIShaN pote dUr UbhA rahyA ane
ek vidyuvilasit nAmanA vidyAdharane mokalyo ke Anun mastak laI Av. teNe AvIne
mastak kApIne vibhIShaNane batAvyun ane Akho rAjaparivAr rovA lAgyo. vibhIShaN
enun ane janakanun shir samudramAn nAkhIne pote rAvaN pAse Avyo. rAvaNane Anandit
karyo. A banne rAjAonI rANIo vilAp karatI hatI, paN pAchhaLathI temane khabar paDI
ke e kRutrim pUtaLun hatun tyAre e santoSh pAmI. vibhIShaN lankA jaIne ashubh karmanI
shAnti arthe dAn, pUjAdi shubh kriyA karavA lAgyo. pachhI vibhIShaNanA manamAn evo
pashchAttAp thavA lAgyo ke mArA evA kayA karmano uday Avyo ke bhAI pratyenA mohathI men
nakAmA bichArA rAnk-bhayabhIt evA bhUmigocharIone marAvyA. shun AshIviSh jAtinA
(evA sarpa, jene jotAn ja jher chaDe) sarpa hoy to paN te garuD upar prahAr karI shake?
kyAn e alpa aishvaryanA svAmI bhUmigocharI ane kyAn indra samAn shUravIr rAvaN! kayAn
undar ane kayAn kesharI sinh, jenA avalokanamAtrathI gajarAjAno mad utarI jAy chhe! kevo
chhe kesharI sinh? pavan samAn vegavALo. athavA je prANIne je sthAnamAn, je kAraNe jeTalun
dukh ke sukh thavAnun

Page 238 of 660
PDF/HTML Page 259 of 681
single page version

background image
238 chovIsamun parva padmapurAN
chhe te tene, tenA vaDe, te sthAnamAn karmanA vashe avashya thAy chhe ane jo A nimittagnAnI
yathArtha jANatA hoy to potAnun kalyAN ja kem na kare ke jethI mokShanun avinAshI sukh
maLe. nimittagnAnI bIjAnA mRutyu viShe yathArtha jANatA hoy to potAnA mRutyu viShe
jANIne mRutyu AvyA pahelAn AtmakalyAN kem na kare? nimittagnAnInA kahevAthI hun mUrkha
banyo, khoTA mANasonI shikhAmaNathI je mandabuddhi hoy te ja akAryamAn pravarte chhe. A
lankApurI, pAtAL jenun taLiyun chhe evA samudranI madhyamAn AvelI chhe ane je devone paN
agamya chhe te sthAnamAn bichArA bhUmigocharIo kyAthi pahonchI shake? men A ghaNun ja
ayogya kArya karyun. have Avun kAm kadI nahi karun. AvI dhAraNA karIne uttam dIptiyukta
jem sUrya prakAsharUpe vichare tem manuShyalokamAn ramavA lAgyA.
e pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt..
daulatarAmajI kRut bhAShA vachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn rAjA dasharath ane janakanA
vibhIShaNakRut maraNabhayanun varNan karanAr tevIsamun parva pUrNa thayun.
* * *
chovIsamun parva
(dasharath ane kaikeyInAn lagna)
gautam svAmI kahe chhe ke he shreNik! araNyanA putra dasharathe bhramaN karatAn kaikeyInI
sAthe lagna karyAn te mahA AshcharyakArak kathA tun sAmbhaL. uttar dishAmAn ek kautukamangal
nAmanun nagar chhe. tenA koT UnchA parvat jevA chhe. tyAn shubhamati nAmano rAjA rAjya
karato. te rAjAnun nAm ja mAtra shubhamati nahotun, te sAchA arthamAn shubhamati hato. tenI
rANI pRuthushrI rUp, guN ane AbhUShaNothI manDit hatI. tene kaikeyI nAmanI putrI ane
droNamegh nAmano putra hato temanA guN dashe dishAmAn phelAI gayA hatA. kaikeyI atisundar
hatI, tenAn sarva ang manohar hatAn, te adbhut lakShaNovALI, kaLAonI pAragAmI hatI.
te samyagdarshanayukta shrAvikAnAn vrat pALanArI, jinashAsananI jANakAr, mahAshraddhAvAn hatI.
uparAnt te sAnkhya, pAtanjal, vaisheShik, vedAnt, nyAy, mImAnsA, chArvAkAdi anyamatInAn
shAstronun rahasya jANatI. nRityakaLAmAn ati nipuN hatI, sarva bhedothI manDit, sangIt sArI
rIte jANatI. ur, kanTh ane mastak A traN sthAnomAnthI svar nIkaLe chhe ane svaronA
sAt bhed chhe-ShaDaj, RuShabh, gAndhAr, madhyam, pancham, dhaivat, niShAd. te badhun kaikeyIne gamya
hatun. traN prakAranA lay chhe-shIghra, madhya ane vilambit. chAr prakAranA tAl chhe-sthAyI,
sanchArI, Arohak ane avarohak. traN prakAranI bhAShA-sanskRit, prAkRit ane shaurasenI.
sthAyI chAlanAn bhUShaN chAr chhe-prasannAdi, prasannAt, madhyaprasAd ane prasannAndyavasAn.
sanchArInAn chha bhUShaN chhe-nivRutta, prasthil, bindu, prakholit, tamomand ane prasanna.
ArohaNanun ek prasannAdi bhUShaN ane avarohaNanAn be bhUShaN prasannAt tathA kuhar

Page 239 of 660
PDF/HTML Page 260 of 681
single page version

background image
padmapurAN chovIsamun parva 239
chhe. A ter alankAr ane chAr prakAranAn vAjintra-tArarUp te tAnt, chAmaDun maDhel te
Anaddha, bansarI ane phUnk mArIne vagADavAnAn te suShir ane kAnsInAn vAjintra te dhan. A
chAr prakAranAn vAjintra jevAn kaikeyI vagADatI tevAn koI vagADI shakatun nahi. gIt, nRitya
ane vAjintra e traN bhed chhe e traNe nRityamAn samAI gayA. rasanA nav bhed chhe-shRungAr,
hAsya, karuN, vIr, adbhut, bhayAnak, raudra, bIbhatsa ane shAnt. tenA bhed jevA kaikeyI
jANatI tevA bIjun koI na jANatun. te akShar, mAtrA ane gaNitashAstramAn nipuN, gadya-
padyamAn sarvamAn pravIN, vyAkaraN, chhand, alankAr, nAmamALA, lakShaNashAstra, tarka, itihAs,
chitrakaLAmAn atipravIN, ratnaparIkShA, ashvaparIkShA, naraparIkShA, shAstraparIkShA, gajaparIkShA,
vRukShaparIkShA, vastraparIkShA, sugandhaparIkShA, sugandhAdi dravyo banAvavA ItyAdi sarva vAtomAn
pravIN, jyotiSh vidyAmAn nipuN, bAL, vRuddha, taruN, manuShya tathA ghoDA-hAthI ItyAdi
sarvanA IlAj jANatI, mantra, auShadhAdi sarvamAn tatpar, vaidyavidyAno nidhAn, sarva kaLAmAn
sAvadhAn, mahAshIlavant, mahAmanohar, yuddhakaLAmAn atipravIN, shrRugAnrAdi kaLAmAn ati
nipuN, vinay jenun AbhUShaN hatun tevI, kaLA guN ane rUpamAn AvI bIjI kanyA
nahotI. gautam svAmI kahe chhe ke he shreNik! ghaNun kahevAthI sho lAbh? kaikeyInA guNonun
varNan kayAn sudhI karIe? tenA pitAe vichAr karyo ke AvI kanyAno yogya var koN
thashe? svayamvar manDap karIe ane te pote ja pasand kare to ThIk. teNe svayamvar manDap
rachyo ane tyAn harivAhan Adi anek rAjAone bolAvyA. vaibhav sahit te badhA
AvyA. pharatA pharatA janak ane dasharath paN tyAn AvyA. joke atyAre emanI pAse
rAjyano vaibhav nahoto to paN rUp ane guNomAn te sarva rAjAothI adhik hatA. sarva
rAjA sinhAsan upar beThA. dvArapAl bAI kaikeyIne badhAnAn nAm, grAm, guN vagere kahetI.
te vivekI, sAdhurUpiNI, manuShyonAn lakShaN jANanArI pratham to dasharath taraph draShTithI jovA
lAgI ane pachhI te sundar buddhi dhAraN karanArI jem rAjahansI bagalAonI vachche beThelA
rAjahans taraph jAy tem anek rAjAonI vachche beThelA dasharath taraph gaI. bhAvamALA to
teNe pahelAn ja nAkhI hatI ane dravyarUp ratnamALA paN teNe lokAchArane arthe dasharathanA
gaLAmAn paherAvI. tyAre tyAn je keTalAk nyAyI rAjAo beThA hatA te prasanna thayA ane
kahevA lAgyA ke jevI kanyA hatI tevo ja yogya var maL‌yo. keTalAk nirAsh thaIne
potAnA deshamAn javA mATe UbhA thaI gayA. keTalAk je atyant dhITh hatA te krodhe bharAIne
yuddha karavA taiyAr thayA ane kahevA lAgyA ke UnchA UnchA kuLamAn janmelA ane mahAn
RuddhivALA rAjAone chhoDIne A kanyA jenun kuL ane shIl jANavAmAn nathI evA A
paradeshIne kevI rIte paraNI shake? A kanyAno abhiprAy khoTo chhe. mATe A paradeshIne
hAnkI kADhI, kanyAnA vAL pakaDI, baLAtkAre tenun haraN karo. Am kahIne te keTalAk duShTo
yuddha mATe taiyAr thayA. tyAre rAjA shubhamatie atyant vyAkuL thaIne dasharathane kahyun ke he
bhavya! hun A duShTone rokun chhun. tame A kanyAne rathamAn besADIne bIje chAlyA jAv. jevo
samay hoy