Padmapuran-Gujarati (English transliteration). Parva 56 - Ram aney Ravanni senana pramannu varnan; Parva 57 - Yudh matey Ravannu dal-bal sathey prayan; Parva 58 - Yudhma Hast-Prahastna marannu varnan; Parva 59 - Hast-Prahast ane Nal Nilna purvabhavnu varnan; Parva 60 - Ram-Laxmanney anek vidhyana labhnu varnan; Parva 61 - Sugriv-Bhamadalnu nagpashthi bandhanmukt thavu; Parva 62 - Laxmanney Ravanni shaktinu lagvu aney murchit thainey dharti par padvu; Parva 63 - Laxman shaktipraharthi murchit thata Ramno vilap.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 23 of 35

 

Page 420 of 660
PDF/HTML Page 441 of 681
single page version

background image
4ra0 chhapanamun parva padmapurAN
buddhimAnoe sadA dharmanun ja chintan karavun.
A pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt.. shrI
daulatarAmajIkRut bhAShAvachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn vibhIShaNano rAm sAthe meLAp
ane bhAmanDaLanA Agamananun varNan karanAr panchAvanamun parva pUrNa thayun.
* * *
chhapanamun parva
(rAm ane rAvaNanI senAnA pramANanun varNan)
pachhI rAjA shreNike gautam svAmIne pUchhayun, he prabho! akShohiNInun pramAN Ap
kaho. tyAre gautam jemanun bIjun nAm indrabhUti chhe temaNe kahyun, he magadhAdhipati! tane
akShauhiNInun pramAN sankShepamAn kahun chhun. pratham bhed patti, bIjo bhed senA, trIjo bhed
senAmukh, chotho gulma, pAnchamo vAhinI, chhaThTho pRutanA, sAtamo chamU ane AThamo
anIkinI. have emanA yathArtha bhed sAmbhaL. ek rath, ek gaj, pAnch pyAdA, traN ashva.
emanun nAm patti chhe. traN rath, traN gaj, pandar pyAdA, nav ashva, ene senA kahe chhe.
nav rath, nav gaj, pistALIs pyAdA ane sattAvIs ashvane senAmukh kahe chhe. sattAvIs
rath, sattAvIs gaj, ekaso pAntrIs pyAdAn ane ekAsI ashvane gulma kahe chhe. ekAsI
rath, ekAsI gaj, chAraso pAnch pyAdAn ane baso tentALIs ashvane vAhinI kahevAy chhe,
basso tetAnlIs rath, basso taitAlIs gaj, bAraso pandar pyAdAn, ogaNatrIs ghoDA ene
pUtanA kahe chhe. sAtaso ogaNatrIs rath, sAtaso ogaNatrIs gaj, chhatrIsaso
pistALIs pyAdAn ane ekasovIsaso sattAsI ashvane chamU kahIe chhIe. ekavIsaso
sattAsI rath, ekavIsaso sattAshI, gaj, das hajAr navaso pAntrIs pyAdAn ane pAnsaThaso
ekasaTh ashvane anIkinI kahe chhe. A rIte pattithI laIne anIkinI sudhInA ATh bhed
thayA. ahIn sudhI to traN traN gaNA vadhyA. dash anIkinInI ek akShauhiNI thAy chhe.
tenun varNan-ekavIs hajAr AThaso sItter rath, ekavIs hajAr AThaso sItter gaj,
pyAdAn ek lAkh nav hajAr traNaso pachAs ane ghoDA pAnsaTh hajAr chhaso dasa A ek
akShauhiNInun pramAN thayun. AvI chAr hajAr akShauhiNI yukta rAvaNane atibaLavAn
jANavA chhatAn paN kihakandhApuranA svAmI sugrIvanI senA shrI rAmanA prasAdathI nirbhayapaNe
rAvaNanI sanmukh AvI UbhI. shrI rAmanI senAne atinikaT AvelI joI judA judA
vichAr pakShavALA loko paraspar A pramANe vAto karavA lAgyA ke juo rAvaNarUp chandramA,
vimAnarUp nakShatrono svAmI ane shAstramAn pravIN paN parastrInI IchchhArUp vAdaLothI
AchchhAdit thayo chhe. jene mahAkAntinI dhArak aDhAr hajAr rANIo chhe tenAthI te tRupta
thayo nahi ane juo ek sItAne mATe shokathI vyApta thayo chhe. have joIe chhIe ke
rAkShasavanshI ane vAnaravanshI AmAnthI kono kShay thAy

Page 421 of 660
PDF/HTML Page 442 of 681
single page version

background image
padmapurAN sattAvanamun parva 4ra1
chhe? rAmanI senAmAn pavanaputra hanumAn atibhayankar dedIpyamAn shUratArUpI uShNa kiraNothI
sUrya tulya chhe A pramANe keTalAk rAmanA pakShanA yoddhAonA yashanun varNan karatA hatA
ane keTalAk samudrathIy vadhAre gambhIr rAvaNanI senAnun varNan karatA hatA. keTalAk
danDakavanamAn kharadUShaN ane lakShmaN vachche thayelA yuddhanun varNan karatA hatA ane kahetA hatA
ke chandrodayano putra virAdhit jenun sharIr chhe evA lakShmaNe kharadUShaNane haNyo. atibaLanA
svAmI lakShmaNanun baL shun tame nathI jANyun? em keTalAk kahetA hatA. keTalAk bolatAn ke
rAm-lakShmaNanI shI vAt? te to moTA puruSh chhe, ek hanumAne keTalAn kAm karyAn,
mandodarIno tiraskAr karI sItAne dhairya bandhAvyun, rAvaNanI senAne jItIne lankAmAn vighna
karyun, koT daravAjA pADI nAkhyA, A pramANe jAtajAtanI vAto karavA lAgyA. tyAre ek
suvakra nAmano vidyAdhar hasIne kaheto hato ke kyAn samudra samAn rAvaNanI senA ane kyAn
gAyanI kharI jevaDI vAnaravanshIonI senA? je rAvaN indrane pakaDI lAvyo ane badhAno
vijetA chhe te vAnaravanshIothI kevI rIte jitAy? te sarva tejasvIonA shiramor chhe,
manuShyomAn chakravartInun nAm sAmbhaLI koN dhairya rAkhI shake? ane jenA bhAI kumbhakarNa
mahAbaLavAn, trishULanA dhArak yuddhamAn pralayakALanA agnisamAn bhAse chhe te jagatamAn
prabaL parAkramanA dhArak konAthI jItI shakAy? chandramA samAn jenun chhatra joIne shatruonI
senArUp andhakAr nAsh pAme chhe te udAr tejanA dhaNInI AgaL koN TakI shake? je
jIvananI IchchhA taje te ja tenI sAme Ave. A pramANe anek prakAranAn rAgadveSharUp
vachan senAnA mANaso paraspar kahetA hatA. banne senAmAn jAtajAtanI vAto lokonA mukhe
thatI rahI. jIvonA bhAv judI judI jAtanA chhe. rAgadveShanA prabhAvathI jIv potAnA karma
upArje chhe ane jevo jeno uday thAy chhe tevA ja kAmamAn pravarte chhe. jem sUryano uday
udyamI jIvone judA judA kAmamAn pravatArve chhe tem karmano uday jIvone jAtajAtanA bhAvo
utpanna kare chhe.
A pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt.. shrI
daulatarAmajIkRut bhAShAvachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn banne senAnI sankhyAnun pramAN
varNavanAr chhappanamun parva pUrNa thayun.
* * *
sattAvanamun parva
(yuddha mATe rAvaNanun daL–baL sAthe prayAN)
pachhI dushmananI senAnI samIpatA na sahI shake evA manuShyo shUravIrapaNun pragaT
thavAthI atiprasanna thaIne laDavA mATe udyamI thayA, yoddhAo potAnA gherathI vidAy thaI
sinhanI peThe lankAmAnthI bahAr nIkaL‌yA, koI subhaTanI strI raNasangrAmanun vRuttAnt jANI
potAnA patinA hRuday sAthe bheTIne kahevA lAgI, he nAth! tamArA kuLanI e ja rIt chhe
ke raNasangrAmathI pIchhehaTh

Page 422 of 660
PDF/HTML Page 443 of 681
single page version

background image
4rar sattAvanamun parva padmapurAN
na karavI ane kadAch tame yuddhamAnthI pAchhAn pagalAn bharasho to e sAmbhaLatAn ja hun
prANatyAg karIsh. yoddhAonA kinkaronI strIo kAyaronI strIone ‘dhikkAr’ evA shabda
sambhaLAve, enA jevun bIjun kaShTa kayun hoy? jo tame chhAtIe ghA jhIlIne sArI kIrti
kamAIne pAchhA Avasho to tamArA ghA ja AbhUShaN banashe ane jenun bakhtar tUTI gayun
hashe ane jenI anek yauddhA stuti karatA hashe, evI sthitimAn tamane jo hun joIsh to
mAro janma dhanya mAnIsh ane suvarNanA kamaLothI jineshvaradevanI pUjA karAvIsh. je yoddhA
raNamAn jaIne maraN pAme temanun ja maraN dhanya chhe ane te yuddhanI parAngamukh thaI dhikkAr
shabdathI malin thaIne jIve chhe temanA jIvavAthI sho lAbh? koI strI potAnA subhaT
patine vaLagIne Am kahetI hatI ke tame sArA dekhAIne yash kamAIne Avasho to
amArA pati rahesho ane jo bhAgIne Avasho to mAre ane tamAre koI sambandh nathI.
koIk strI potAnA patine kahetI hatI ke he prabho! tamArA jUnA ghA have rujhAI gayA chhe
mATe navA ghA lagAvaDAvajo, ghAthI sharIr ati shobhe chhe. e divas kyAre hashe jyAre tame
vIralakShmInA var banI praphulla vadane amArI pAse Avasho ane ame tamane Anandayukta
joIe. tamArI hAr ame ramatamAn paN joI nahi shakIe to yuddhamAn to hAr kevI rIte
dekhI shakIe? ane koI kahevA lAgI ke he dev! jem ame premathI tamArA vadanakamaLano
sparsha karIe chhIe tem vakShasthaLamAn lAgelA ghA ame joIshun tyAre atyant harSha pAmashun.
keTalIk tAjI ja paraNelI atyant nAnI ummaranI chhe, parantu sangrAmamAn patine javA taiyAr
joIne prauDhA jevI bhAvanA karavA lAgI. keTalIk mAnavatI ghaNA divasothI mAn karI rahI
hatI te patine sangrAm mATe taiyAr thayel joI mAn tajI patine gaLe vaLagI ane
atyant sneh batAvyo, yuddhane yogya shikhAmaN paN ApavA lAgI. koI kamaLanayanI
patinun mukh Unchun karI snehanI draShTithI jovA lAgI ane yuddhamAn draDh karavA lAgI. koI
sAmantanI strI patinA vakShasthaLamAn potAnA nakhanun chihna karIne bhAvi shastronA ghAnun
jANe ke sthaL karavA lAgI. A pramANe jemanI cheShTA thaI rahI chhe evI rANIo,
sAmantanI patnIo potAnA prItam sAthe nAnA prakAranA snehapradarshan vaDe vIrarasamAn draDh
karavA lAgI. tyAre mahAn yuddha karanArA yoddhA temane kahevA lAgyA, he prANavallabhe! je
yuddhamAn prashansA meLave te ja nar chhe tathA yuddhanI sanmukh prAN taje temanI kIrti shatruo
paN gAy chhe ane hAthInA dAnt par pag mUkI shatruo par prahAr kare temanI kIrti
shatruo gAy. puNyanA uday vinA Avun subhaTapaNun maLatun nathI, hAthIonA ganDasthaLane
vidAranArA narasinhone je Anand thAy chhe tenun kathan karavA koN samartha chhe? he prANapriye!
kShatriyano e ja dharma chhe ke kAyarane na mAre, sharaNAgatane na mAre, ke na koIne mAravA de.
je pITh batAve tenI upar ghA na kare, jenI pAse Ayudh na hoy tenI sAthe yuddha na kare
tethI ame bALak, vRuddha, dInane chhoDI yoddhAonA mastak par tUTI paDashun, tame harShathI
rahejo, ame yuddhamAn vijay meLavIne tamane AvI maLashun. A pramANe anek vachano vaDe
potapotAnI vadhUone

Page 423 of 660
PDF/HTML Page 444 of 681
single page version

background image
padmapurAN sattAvanamun parva 4ra3
dhairya bandhAvIne yoddhA sangrAm mATe taiyAr thaI gharamAnthI raNabhUmi taraph javA nIkaL‌yA.
keTalIk subhaT strIo chAlatA patinA gaLe banne hAth vInTALIne vaLagI paDI ane
DolavA lAgI, jem gajendranA kanThamAn kamalinI laTake. keTalIk rANIo bakhtar paherelA
patinA ang sAthe bheTI paN sharIrano sparsha na thayo tethI khedakhinna thaI gaI. keTalIk
ardhabAhulikA eTale ke peTI vallabhanA ang sAthe joDAyelI joIne IrShAnA rasathI sparsha
karavA lAgI ke amane chhoDI A bIjI koN emanI chhAtIe vaLagI, em jANIne Ankho
khenchavA lAgI. tyAre pati priyAne aprasanna joIne kahevA lAgyA, he priye! A ardhun
bakhtar chhe, strIvAchak shabda nathI. pachhI puruShano avAj sAmbhaLIne rAjI thaI. keTalIk
potAnA patine pAn khavaDAvatI hatI ane pote tAmbul chAvatI hatI. keTalIk patie
manA karavA chhatAn thoDe dUr sudhI patinI pAchhaL pAchhaL javA lAgI. patine raNanI
abhilAShA chhe tethI emanI taraph jotA nathI. ane raNanI bherI vAgI eTale yoddhAonun
chitta raNabhUmimAn ane strIothI vidAy levAnI Am banne kAraNo prApta thavAthI
yoddhAonun chitta jANe hInDoLe hInchavA lAgyun. navoDhAone tajIne chAlyA, paN te navoDhAe
Ansu na sAryAn kem ke Ansu amangaL chhe. keTalAk yoddhA yuddhamAn javAnI utAvaLathI bakhtar
na paherI shakyA, je hathiyAr hAthamAn Avyun te ja laIne garvathI bharelA nIkaL‌yA. raNabherI
sAmbhaLIne jene Anand upajyo chhe ane tethI sharIr puShTa thaI gayun tethI tene bakhtar ang
par AvI shakatun nathI. keTalAk yoddhAone raNabherIno avAj sAmbhaLIne evo harSha
upajyo ke jUnA ghA phATI gayA, temAnthI lohI nIkaLavA lAgyun, koIe navun bakhtar
banAvIne paheryun te harSha thavAthI tUTI gayun tethI jANe ke navun bakhtar jUnA bakhtar jevun thaI
gayun. keTalAkanA mAthAno Top DhIlo paDI gayo te temanI prANavallabhA majabUt karavA
lAgI. koI sangrAmano lAlachu subhaTane tenI strI sugandhI padArthano lep karavAnI
abhilAShA karatI hatI to paN teNe sugandh taraph chitta na dIdhun, yuddha mATe nIkaLI gayo.
ane te strIo vyAkuLatAthI potapotAnI sej par paDI rahI. pratham ja lankAmAnthI rAjA
hasta ane prahasta yuddha mATe nIkaL‌yA. kevA chhe banne? sarvamAn mukhya evI kIrtirUpI
amRutanA AsvAdamAn lAlachu ane hAthIonA rath par beThelA, je verIonA shabda
sAmbhaLI shakatA nathI, mahApratApI ane shUravIr, rAvaNane pUchhayA vinA ja nIkaLI gayA.
joke svAmInI AgnA thayA vinA kArya karavun te doSh chhe to paN svAmInA kArya mATe
AgnA vinA jAy to te doSh nathI, guNano bhAv bhaje chhe. mArIch, sinhajaghrAN, svayambhU,
shambhU, pratham, vistIrNa senA sahit, shuk ane sAraN, chandra-surya jevA, gaj bIbhatsa,
vajrAkSha, vajrabhUti, gambhIranAd, nakra, makar, vajraghoSh, ugranAd, sund, nikumbh, kumbh, sandhyAkSha,
vibhramakrUr, mAlyavAn, kharanisvan, jambumAlI, shIkhAvIr, durdhUrSha mahAbaLavAn A sAmanto
sinh joDelA rath par chaDayA. vajrodar, dhUmrAkSha, mudit, vidyutjihya, mahAmAlI, kanak, krodhan,
kShobhaN, dhundhur, udam, DinDI, DinDam, Dibhav, prachanD, Dambar, chanD, kunD, hAlAhal ItyAdi
anek rAjA vAgh joDelA rath par beThA. te

Page 424 of 660
PDF/HTML Page 445 of 681
single page version

background image
4ra4 sattAvanamun parva padmapurAN
kahe ke hun AgaL rahIsh ane A kahe hun AgaL rahIsh. temanI buddhi shatruono nAsh
karavAmAn pravRutta thaI chhe. vidyAkaushik, vidyAvikhyAt, sarpabAhu, mahAdyuti, shankh, prashankh,
rAjabhinna, anjanaprabh, puShpachUD, mahArakta, ghaTAstra, puShpakhechar, anangakusum, kAm,
kAmAvarta, smarAyaN, kAmAgni, kAmarAshi, kanakaprabh, shilImukh, saumyavakatra, mahAkAm,
hemagor A badhA pavan jevA jhaDapI ashvonA rath par chaDhIne nIkaL‌yA. ane kadamb,
viTap, bhIm bhImanAd, bhayAnak, shAdUlasinh, chalAng, vidyudansh, lhAdan, chapaL, chol,
chanchaL ItyAdi hAthIonA rath par chaDhIne nIkaL‌yA. gautam svAmI rAjA shreNikane kahe chhe
ke he magadhAdhipati! sAmantonA nAm keTalAnk kahIe. saumAn agresar aDhI karoD
nirmaLavanshamAn utpanna thayelA rAkShasonA kumAro devakumAr tulya parAkramI, jemano yash
prasiddha chhe evA yuddha mATe nIkaL‌yA. mahAbaLavAn meghavAhan kumAr, indra jevo rAvaNaputra
atipriy indrajit paN nIkaL‌yo. jayant samAn vIrabuddhi kumbhakurNa sUryanA vimAn jevA
jyotiprabhav nAmanA vimAnamAn ArUDh thaI, trishULanun Ayudh laIne nIkaL‌yo. rAvaN paN
sumerunA shikhar samAn puShpak nAmanA potAnA vimAnamAn beTho. jenun parAkram indratulya chhe,
senA vaDe AkAsh ane pRithvIne DhAnkI deto, dedIpyamAn Ayudho dhAraN karI, sUrya samAn
jenI jyoti chhe te paN anek sAmanto sahit lankAnI bahAr nIkaL‌yo. te sAmanto
shIghragAmI, anekarUp dhAraN karanArAn vAhano upar chaDayA. keTalAkanA rath, keTalAkanA
turang, keTalAkanA hAthI, keTalAkanA sinh tathA sAbar, baLad, pADA, UnT, menDhA, mRug,
aShTApad, ItyAdi sthalachar jIvo ane magaramachchha Adi anek jaLanA jIvo ane
jAtajAtanA pakShIo, temanun rUp badalAvIne devarUpI vAhan par chaDayA, rAvaNanA sAthI
anek yoddhA nIkaL‌yA. bhAmanDaL ane sugrIv par rAvaNane khUb krodh hato tethI rAkShasavanshI
temanI sAthe yuddha karavA taiyAr thayA. rAvaNanA prayAN samaye anek apashukan thayA.
jamaNI taraph shalya eTale ke sheDhI ToLAmAn bhayAnak avAj karatI prayANane roke chhe ane
gIdh bhayankar apashabda kADhato AkAshamAn bhame chhe jANe ke rAvaNano kShay ja kahe chhe, bIjA
paN anek apashukan thayA. sthaLanA jIv, AkAshanA jIv atyant vyAkuL thayA. krUr
avAj karatA rudan karavA lAgyA. joke rAkShasonA samUhamAn badhA ja panDit chhe, shAstrano
vichAr jANe chhe to paN shUravIratAnA garvathI mUDh thaIne moTI senA sahit yuddha karavA
nIkaL‌yA. karmanA udayathI jIvono jyAre kAL Ave chhe tyAre avashya Avun ja kAraN bane
chhe. kALane rokavA indra paN shaktimAn nathI, bIjAonI to shI vAt? A rAkShasavanshI
yoddhA mahAbaLavAn, yuddhamAn chittavALA, anek vAhano par besI, nAnA prakAranAn Ayudho
laIne anek apashukano thayA to paN temane gaNakAryA vinA, nirbhay thaIne rAmanI senA
sanmukh AvyA.
A pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt.. shrI
daulatarAmajIkRut, bhAShAvachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn rAvaNanI senA yuddha mATe lankAmAnthI
nIkaLI tenun varNan karanAr sattAvanamun parva pUrNa thayun

Page 425 of 660
PDF/HTML Page 446 of 681
single page version

background image
padmapurAN aThThAvanamun parva 4rap
aThThAvanamun parva
(yuddhamAn hasta–prahastanAn maraNanun varNan)
pachhI samudrasamAn rAvaNanI senAne joI naL, nIl, hanumAn, jAmbUvant Adi
anek vidyAdharo rAmanA hit mATe rAmanun kArya karavA tatpar atyant udAr, shUravir anek
prakAranA hAthIonA rath par chaDhIne nIkaL‌yA, sanmAn, jay, mitra, chandraprabh, rativarddhan,
kumudAvarta, mahendra, bhAnumanDaL, anudhar, draDharath, prItikanTh, mahAbaL, sumannatabaL,
sarvajyoti, sarvapriy, baLasakasAr, sarvad, sharabhabhar, abhRuShTa, nirvinaShTa, santrAs,
vighnasUdan, nAd, barbar, pAp, lol, pATan, manDaL, sangrAmachapaL, ItyAdi vidyAdharo sinh
joDelA ratho par chaDIne nIkaL‌yA. jemanun tej vishAL chhe evAn nAnA prakAranA Ayudho
dhAraN karIne, mahAsAmantapaNAnun svarUp dekhADatA prastAr, himavAn, bhang, priyarUp,
ItyAdi subhaTo hAthIonA rath par chaDIne nIkaL‌yA, duprekSha pUrNachandra, vidhi, sAgaraghoSh,
priyavigrah, skandh, chandan, pAdap, chandrakiraN, pratighAt, bhairavakirtan duShTa sinh, kaTi, kraShTa,
samAdhi, bakul, hal, indrAyudh, gatatrAs, sankaT ane prahAr A vAghanA rath par chaDIne
nIkaL‌yA. vidyutakarNa, baLashIl, supakSharachan, dhan, sammed, vichaL, chAl, kAL, kShatravar,
angad, vikAL, lolak, kAlI, bhang, bhangormi, arjit, tarang, tilak, kIl, suSheN, taral,
balI, bhImarath, dharma, manoharamukh, sukhapramat, mardak, mattasAr, ratnajaTI, shiv, bhUShaN,
dUShaN, kaul, vighaT, virAdhit, meru, raN, khani, kShem, belA, AkShepI, mahAdhar, nakShatra,
lubdha, sangrAm, vijay, jay, nakShatramAl, kShod, ati, vijay, ItyAdi ghoDA joDelA rathamAn
besIne nIkaL‌yA. e rath mananA manorath jevA shIghra vegavALA chhe. vidyutapravAh, marudvAh,
sAnu, meghavAhan, raviyAn, prachanDAli, ItyAdi nAnA prakAranAn vAhano par chaDhIne yuddhanI
shraddhA rAkhatA hanumAnanI sAthe nIkaL‌yA. rAvaNano bhAI vibhIShaN ratnaprabh nAmanA
vimAnamAn beTho. shrI rAmanA pakShakAro atyant shobhatA hatA. yuddhAvarta, vasant, kAnt,
kaumudinandan, bhUri, kolAhal, heD, bhAvit sAdhu, vatsal, ardhachandra, jinaprem, sAgar,
sAgaropam, manogna, jin, jinapati, ItyAdi yoddhA judA judA rangavALAn vimAnomAn chaDayA.
mahAprabaL sannAh, eTale ke bakhtar paherIne yuddha mATe nIkaL‌yA. rAm, lakShmaN, sugrIv
ane hanumAn e hans vimAnamAn beThA. temanAn vimAn AkAshamAn shobhatAn hatA. rAmanA
subhaTo meghamALA sarakhA nAnA prakAranAn vAhanomAn beThA ane lankAnA subhaTo sAthe laDavA
taiyAr thayA. pralayakALanA megh samAn bhayankar shabda, shankh AdinA avAj thavA lAgyA.
jhAnjh, bherI, mRudang, kampAl, dhudhumanday, hemagunj, kAhal, vINA ItyAdi anek vAjAn vAgavA
mAnDayAn. sinhonA, hAthIonA, pADAonA, rathonA, UnTonA, mRugonA, pakShIonA, avAj
thavA lAgyA. tenAthI dashe dishAo bharAI gaI. jyAre rAm rAvaNanI senAno bheTo thayo
tyAre badhA loko jIvatA rahevA bAbatamAn sandeh pAmyA, pRithvI dhrujavA lAgI, pahADo
dhrujyA, yoddhAo garvathI bharelA nIkaL‌yA, banne sainya atiprabaL hatAn, e banne senA
vachche yuddha thavA lAgyun, sAmAnya chakra karavat,

Page 426 of 660
PDF/HTML Page 447 of 681
single page version

background image
4ra6 ogaNasAThamun parva padmapurAN
kuhADA, barachhI, khaDga, gadA, shakti, bAN, bhInDIpAl, ItyAdi anek AyudhothI paraspar
yuddha thavA lAgyun. yoddhAo sAmevALA yoddhAone paDakArIne bolAvavA lAgyA. jemanA
hAthamAn shastro shobhatA hatA ane jemanI pAse yuddhano badho sAj taiyAr hato te yoddhAo
tUTI paDayA, ativegathI doDayA, dushmanasenAmAn praveshavA lAgyA. lankAnA yoddhAoe
vAnaravanshI yoddhAone jem sinh gajone dabAve tem dabAvyA. pachhI vAnaravanshIonA prabaL
yoddhA potAnA baLano bhang thato joIne rAkShasone haNavA lAgyA ane potAnA yoddhAone
dhIraj ApI. vAnaravanshIo sAme lankAnA lokone pAchhA paDatA joIne rAvaNanA
svAmIbhakta, anurAgI moTA moTA yoddhAo, jemanI dhajA par hAthInA chihna chhe evA
hAthInA rathamAn chaDelA hasta ane prahasta vAnaravanshIo taraph dhasyA. potAnA lokone dhairya
bandhAvyun ke he sAmanto! Daro nahi. atyant tejasvI hasta ane prahasta vAnaravanshIonA
yoddhAone nasADavA lAgyA. te vakhate vAnaravanshIonA nAyak, mahApratApI, hAthIonA
rathamAn besI, param tejanA dhArak sangrIvanA kAkAnA dikarA naL ane nIl atyant kruddha
thaI jAtajAtanAn shastrothI yuddha karavA lAgyA. anek prakAranAn shastrothI ghaNo lAmbo samay
yuddha thayun. banne taraphanA anek yoddhA maraN pAmyA. naLe UchhaLIne hastane ane nIle
prahastane haNI nAkhyo. jyAre A banne paDayA tyAre rAkShasonI senA pAchhI pharI. gautam
svAmI rAjA shreNikane kahe chhe ke-he magadhAdhipati! senAnA mANaso jyAn sudhI senApatine
jue tyAn sudhI ja sthir rahe ane senApatino nAsh thatAn senA vikharAI jAy. jem
doraDun tUTe eTale araharanA ghaDA tUTI paDe chhe ane shir vinA sharIr paN rahetun nathI. joke
puNyanA adhikArI moTA rAjAo badhI bAbatomAn pUrNa hoy chhe. topaN mukhya mANas
vinA kAryanI siddhi thatI nathI. pradhAn puruShonA sambandhathI manavAnchhit kAryanI siddhi thAy
chhe. pradhAn puruShono sambandh na hoy to kArya mand paDe chhe. jem rAhunA yogathI AchchhAdit
thatAn kiraNono samUh paN mand thAy chhe.
A pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt.. shrI
daulatarAmajIkRut bhAShAvachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn hasta-prahastanA maraNanun varNan
karanAr aThThAvanamun parva pUrNa thayun.
* * *
ogaNasAThamun parva
(hasta–prahasta ane naL nIlanA pUrvabhavanun varNan)
have rAjA shreNike gautam svAmIne pUchhayun ke he prabho! hasta-prahasta jevA
mahAsAmant vidyAmAn pravIN hatA emane naL-nIle kevI rIte mAryA? emanI vachche
pUrvabhavanI dushmanAvaT hatI ke A ja bhavanI? tyAre gaNadhar deve kahyun, he rAjan! karmothI
bandhAyelA jIvonI jAtajAtanI gati hoy chhe. pUrvakarmanA prabhAvathI jIvonI e rIte chhe ke
jeNe jene mAryo hoy te paN teno

Page 427 of 660
PDF/HTML Page 448 of 681
single page version

background image
padmapurAN ogaNasAThamun parva 4ra7
mAranAr bane chhe ane jene jeNe chhoDAvyo hoy teno te muktidAtA thAy chhe. A lokamAn
e ja maryAdA chhe. ek kushasthaL nAmanun nagar hatun. tyAn ek nirdhan brAhmaNInA be putro
Indhak ane pallav khetI karatA. putra, strI Adi temanun kuTumb svabhAvathI ja dayALun,
sAdhuonI nindAthI parAngamukh hatun. te ek jainI mitranA prasangathI dAnAdi dharmanA dhArak
thayA ane ek bIjun nirdhan yugal atyant nirday, mithyAmArgI hatun. rAjAe dAn vahenchyun
to vipromAn paraspar kajiyo thayo. tethI Indhak ane pallavane A duShToe mArI nAkhyA. te
dAnanA prasAdathI madhyam bhogabhUmimAn upajyA, be palyanun AyuShya pUrun karIne marIne dev
thayA. pelA krUr AmanA hatyArA adharma pariNAmothI marIne kAlinjar, nAmanA vanamAn
sasalA thayA. mithyAdraShTi, sAdhuonA nindak pApInI e ja gati thAy chhe. pachhI chirakAL
tiryanchagatimAn bhramaN karI manuShya thayA ane tApasI thayA. lAmbI dADhI, phaL, pAndaDAn
vagereno AhAr karanAr, tIvra tapathI sharIr kRush thayun. kugnAnanA adhikArI banne marIne
vijyArdhanI dakShiN shreNImAn arijyapuranA rAjA agnikumAr ane rANI ashvinInA A
banne putro jagaprasiddha rAvaNanA senApati thayA. pelA be bhAI Indhak ane pallav
devalokamAnthI chyavIne manuShya thayA. pachhI shrAvakanA vrat pALI svargamAn uttam dev thayA.
tyAnthI chyavIne kihakandhApuramAn naL ane nIl banne bhAI thayA. pahelAn hasta prahasta jIve
jemane mAryA hatA te naL-nIle hasta-prahastane mAryA. je koIne mAre chhe te tenAthI mAryo
jAy chhe. je koInun rakShaN kare chhe te tenAthI rakShAy chhe. je jenA pratye udAsIn rahe chhe to
te paN AnA pratye udAsIn rahe chhe. jene jotAn niShkAraN krodh upaje to jANavun ke te
parabhavano shatru chhe ane jene jotAn chitta Anand pAme to tene nisandeh parabhavano mitra
jANavo. jaLamAn vahAN tUTI paDe ane magaramachchhAdi bAdhA kare chhe sthaL par mlechchho bAdhA
kare chhe te badhun pApanun phaL chhe. pahAD samAn matta hAthIo ane nAnA prakAranAn Ayudho
dhAraN karIne anek yoddhAo tem ja tejasvI turango tem ja bakhtarathI rakShAyelA sAmanto,
apAr senA sanyukta rAjAo jAgRut rahe to paN puNyanA uday vinA yuddhamAn temanA
sharIranI rakShA thaI shake nahi. vaLI bIjAo jyAn kyAy rahe ane jene koI sahAyak na
hoy temanI rakShA temanAn tap ane dAn kare. na to dev sahAyak chhe, na to bandhu sahAyak
chhe. pratyakSha joIe chhIe ke dhanavAn, shUravIr kuTumbano svAmI AkhA kuTumbanI vachche paN
maraN pAme chhe, koI tenun rakShaN karavAne samartha nathI. pAtradAnathI vrat, shIl, samyaktva,
ane jIvonI rakShA thAy chhe. jeNe dayA-dAn vaDe dharmanun upArjan karyun nathI ane ghaNo kAL
jIvavA chAhe te kevI rIte bane? A jIvonAn karma tap vinA nAsh pAmatAn nathI, Am
jANIne je panDit chhe temaNe dushmanone paN kShamA ApavI. kShamA samAn bIjun tap nathI. je
vichakShaN puruSh chhe te evI buddhi karatA nathI ke A duShTa ApaNun ahit kare chhe. A
jIvano upakAr ke bagAD kevaL karmane AdhIn chhe, karma ja sukhadukhanun kAraN chhe Am jANIne
je vichakShaN puruSh chhe te bAhya sukhadukhanAn nimitta kAraN anya puruSho pratye rAgadveShano

Page 428 of 660
PDF/HTML Page 449 of 681
single page version

background image
4ra8 sAThamun parva padmapurAN
bhAv rAkhe nahi. jem andhakArathI AchchhAdit rastA par AnkhovALo puruSh paN pRithvI par
paDelA sarpa par pag mUke chhe ane sUryanA prakAshathI mArga pragaT thAy tyAre AnkhovALA
sukhapUrvak gaman kare chhe tem jyAn sudhI mithyArUp andhakArathI mArga avalokatA nathI tyAn
sudhI narakAdi vivaramAn paDe chhe ane jyAre gnAnasUryano uday thAy tyAre sukhethI
avinAshIpur jaI pahonche chhe.
e pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt.. shrI
daulatarAmajIkRut bhAShAvachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn hasta-prahasta ane naL-nIlanA
pUrvabhavanun varNan karanAr ogaNasAThamun parva pUrNa thayun.
* * *
sAThamun parva
(rAm–lakShmaNane anek vidyAnA lAbhanun varNan)
hasta ane prahastane naL-nIle haNyA e sAmbhaLIne ghaNA yoddhA krodh karIne yuddha
mATe taiyAr thayA. mArIch, sinhajadhan, jadhan, svayambhU, shambhu, urjit, shukra, sAraN, chandra,
arka, jagatbIbhatsa, nisvan, jvar, ugra, kramakar, vajrAkSha, ghAtaniShThur, gambhIranAd, sannAd,
ItyAdi rAkShas pakShanA yoddhA sinh, ashva, rath Adi par chaDIne AvyA ane
vAnaravanshIonI senAne kShobh upajAvavA lAgyA. temane prabaL jANI vAnaravanshIonA
madan, madanAnkur, santAp, prathit, Akrosh, nandan, durit, anadh, puspAstra, vighna, priyankar,
ItyAdi yoddhAo rAkShaso sAthe laDavA lAgyA. emanAn nAnA prakAranAn shastrothI paraspar
sangrAm thayo ane AkAsh DhankAI gayun. santAp mArIch sAthe laDato hato, prasthit
sinhajadhan sAthe, vighna udyAn sAthe, Akrosh sAraN sAthe, javar nandan sAthe em
sarakhesarakhA yoddhAomAn adbhut yuddha thayun. mArIche santApane pADI dIdho, nandane javaranI
chhAtImAn barachhI mArI, sinhakaTIe prathitane ane udamakIrtie vighnane haNyo. sUryAsta thayo.
potAnA patinun mRutyu sAmbhaLI temanI strIo shokasAgaramAn DUbI gaI, temanI rAtrI lAmbI
thaI gaI.
bIje divase atyant krodh bharelA sAmanto yuddhamAn UtaryA. vajrAkSha ane kShubhitAr,
mRugendradaman ane vidhi, shambhU ane svayambhU, chandrArka ane vajrodar ItyAdi rAkShas pakShanA
moTA moTA sAmanto ane vAnaravanshIonA sAmanto paraspar janmAntaranA upArjit verathI
krUddha thaI yuddha karatA hatA, jIvan pratye beparavA hatA. sankrodhe kShapitArine UnchA avAje
bolAvyo, bAhubalie mRugAridamanane bolAvyo, vitApIe vidhine e pramANe anek yoddhA
paraspar yuddha karavA lAgyA. shArdUle vajrodarane ghAyal karyo, kShapitArie sankrodhane mAryo,
shambhue vishAladyutine mAryo, svayambhUe vijayane loDhAnI yaShTithI mAryo, vidhie
vitApIne gadAthI mAryo. ghaNo lAmbo samay yuddha thatun rahyun.

Page 429 of 660
PDF/HTML Page 450 of 681
single page version

background image
padmapurAN sAThamun parva 4ra9
rAjA sugrIv potAnI senAne rAkShasonI senAthI khedakhinna joIne pote atyant
gusse thaI yuddha karavA taiyAr thayo. anjanIputra hanumAn hAthIonA rath par chaDI rAkShaso
sAthe yuddha karavA lAgyo. rAkShasonA sAmanto pavanaputrane joI sinhane joI gAy Dare tem
DaravA lAgyA. rAkShaso paraspar bolatA ke A hanumAn Aj ghaNI strIone vidhavA
karashe. tenI sAme mAlI Avyo. tene Avelo joI hanumAn dhanuSh par bAN chaDAvI sAme
thayo. mantrI mantrIo sAthe, rathI rathIo sAthe, ghoDesavAro ghoDesavAro sAthe, hAthInA
savAr hAthInA savAr sAthe laDavA lAgyA. hanumAnanI shaktithI mAlI pAchho paDayo. eTale
mahAparAkramI vajrodar hanumAn taraph doDayo. temanI vachche lAmbA samay sudhI yuddha chAlyun.
hanumAne vajrodarane ratharahit karyon, te bIjA rath par besIne hanumAn sAme Avyo.
hanumAne tene pharI vAr ratharahit karyo tethI pavanathI paN adhik vegavALA rath par chaDhIne
hanumAn par doDayo. chhevaTe hanumAne tene haNyo, te prANarahit thaI gayo. have hanumAnanI
sAme rAvaNano putra jambumAlI Avyo. teNe AvatAmvent hanumAnanI dhajA chhedI nAkhI.
hanumAne krodhathI jambumAlInun bakhtar bhedyun, ghAsane toDe tem tenun dhanuSh toDI nAkhyun.
mandodarIno te putra navun bakhtar paherIne hanumAnanI chhAtImAn tIkShNa bANothI prahAr karavA
lAgyo. paN hanumAnane evun lAgyun ke navA kamaLanI nAlikAno sparsha thayo. hanumAne
chandravakra nAmanun bAN chalAvyun jethI jambumAlInA rathane ghaNA sinh joDayA hatA te chhUTI
gayA, temanA ja sainyamAn bhAgyA, temanI vikarAL dADh, vikarAL vadan, bhayankar netrathI
AkhI senA vihvaL banI gaI, jANe ke senArUp samudramAn te sinh kallAlerUp thayA
athavA duShTa jaLachar jIvasamAn vicharatA lAgyA athavA senArUp meghamAn vIjaLI samAn
chamake chhe athavA sangrAmarUp sansArachakramAn senAnA mANasorUpI jIvone A rathanA chhUTelA
sinh karmarUp thaIne mahAdukhI kare chhe. enAthI AkhI senA dukhI thaI, turang, rath, gaj,
pyAdA sarva vihvaL thaI gayA. rAvaNanun kArya chhoDIne dashe dishAmAn bhAgyA. pachhI pavanaputra
badhAne kacharato rAvaN sudhI jaI pahonchyo. teNe dUrathI rAvaNane joyo. hanumAn sinhanA
rath par chaDhI, dhanuShabAN laI rAvaN sAme gayo. rAvaN sinhothI senAne bhayarUp joIne
ane kAL samAn hanumAnane atyant durddhar jANIne pote yuddha karavA taiyAr thayo. tyAre
mahodar rAvaNane praNAm karI, hanumAn sAme laDavA Avyo. banne vachche tumul yuddha thayun.
te vakhate chhUTA thayelA sinhone yoddhAoe vash karI lIdhA hatA. sinhone vash thayelA joI
sarva rAkShaso atyant krodhapUrvak hanumAn par tUTI paDayA. anjanAnA putra, mahAbhaT, puNyanA
adhikArIe badhAne anek bANothI rokI lIdhA. rAkShasoe hanumAn par anek bAN
chalAvyAn, parantu hanumAnane chalAyamAn na karI shakyA. jem durjano anek kuvachanarUp bAN
sanyamIne mAre, parantu temane (sanyamIne) ekey na vAge tem hanumAnane rAkShasonun ek paN
bAN vAgyun nahi. hanumAnane anek rAkShasothI gherAyelA joIne vAnaravanshI vidyAdharo
suSheN, naL, nIl, prItinkar, virAdhit, santrAsit, harikaT, sUryajyoti, mahAbaL,
jAmbunadanA putra yuddha karavA pahonchI

Page 430 of 660
PDF/HTML Page 451 of 681
single page version

background image
430 sAThamun parva padmapurAN
gayA. keTalAk sinhanA rath par, keTalAk gajanA rath par, keTalAk ashvanA rathapar besIne
rAvaNanI senA taraph doDayA ane temaNe rAvaNanI senAno badhI dishAmAn vidhvans karyo.
jem kShudhAdi parIShah tuchchha vratIonAn vratano bhang kare chhe. have rAvaN potAnI senAne
vyAkuL joIne pote yuddha karavA taiyAr thayo. pachhI kumbhakarNa rAvaNane namaskAr karI pote
yuddha mATe chAlyo. mahAprabaL tene yuddhamAn agragAmI thayelo joIne suSheN Adi vAnaravanshI
subhaTo vyAkuL banyA. jyAre chandrarashmi, jayaskandh, chandrAhu, rativardhan, ang, angad,
sammed, kumud, kashamanDaL, balI, chanD, tarangasAr, ratnajaTI, jay, velakShipI, vasant, kolAhal,
ItyAdi rAmanA pakShanA anek yoddhAo kumbhakarNa sAthe yuddha karavA lAgyA. kumbhakarNe te
badhAne nidrA nAmanI vidyAthI nidrAne vash karyA. jem darshanAvaraNIy karma darshananA prakAshane
roke tem kumbhakarNanI vidyA vAnaravanshIonA netronA prakAshane rokavA lAgI. badhA ja
kapidhvaj nidrAthI DolavA lAgyA, temanA hAthamAnthI hathiyAr paDI gayA. A badhAne
nidrAvash achetan samAn joIne sugrIve pratibodhinI vidyA prakAshI AthI badhA
vAnaravanshI jAgyA ane hanumAn Adi yuddha mAn pravartyA. vAnaravanshInI senAmAn utsAh
Avyo ane rAkShasonI senA dabAI tethI rAvaNano moTo putra indrajit hAth joDI, shir
namAvI rAvaNane vinantI karavA lAgyo. ke he tAt! jo mArI hAjarI hovA chhatAn Ap yuddha
mATe jAv to mAro janma niShphaL chhe, jo ghAs nakhathI ukhaDI jatun hoy to enA par
pharasI UnchakavAnI shI jarUr chhe? mATe Ap nishchint raho. hun ApanI AgnA pramANe
karIsh. Am kahIne atyant harShathI parvat samAn trailokyakanTak nAmanA gajendra par chaDhIne
yuddha mATe chAlyo. gajendra indranA gaj samAn indrajitane atipriy chhe. potAno badho
sAj laIne mantrIo sahit indra jevI RuddhivALo rAvaNaputra kapi pratye krur thayo. te
mahAbaLavAn mAnI AvatAn ja vAnaravanshIonun baL anek prakAranA AyudhothI pUrNa hatun
tene vihvaL karI nAkhyun, sugrIvanI senAmAn evo koI subhaT na rahyo je indrajitanAn
bANothI ghAyal na thayo hoy. lokone khabar paDI A indrajitakumAr nathI, agnikumArono
indra chhe athavA sUrya chhe. sugrIv ane bhAmanDaL e banne potAnI senAne dabAyelI joI
yuddha karavA taiyAr thayA. emanA yoddhA indrajitanA yoddhAo sAthe ane A banne indrajit
sAthe yuddha karavA lAgyA, shastrothI AkAshamAn andhakAr thaI gayo, yoddhAone jIvavAnI
AshA nathI. gaj sAthe gaj, rath sAthe rath, turang sAthe turang, sAmanto sAthe sAmanto
utsAhathI yuddha karavA lAgyA. potapotAnA svAmI pratyenA anurAgathI yoddhAo paraspar
anek AyudhothI prahAr karavA lAgyA. te ja samaye indrajit sugrIvanI samIpe Avyo.
ane UnchA avAje durvachan bolavA lAgyo. ane vAnaravanshI pApI! svAmIdrohI! rAvaN
jevA svAmIne chhoDIne svAmInA shatruno kinkar thayo. have mArI pAsethI kyAn jaIsh? tArun
shir tIkShNa bANathI tatkAL chhedun chhun. te banne bhUmigocharI bhAIo tArun rakShaN karo.
sugrIve javAb Apyo. AvAn vRuthA garvanA vachanothI tun shA mATe mAnanA shikhare chaDayo
chho? hamaNAn ja tArun mAnabhang karun chhun. AthI indrajite krodhathI

Page 431 of 660
PDF/HTML Page 452 of 681
single page version

background image
padmapurAN sAThamun parva 431
dhanuSh par bAN chaDAvIne phenkayun ane sugrIve indrajit par phenkayun. banne yoddhA paraspar
bANanI varShA karavA lAgyA, AkAsh bANothI DhankAI gayun. meghavAhane bhAmanDaLane paDakAryo
ane banne bheTI gayA. virAdhit, ane vajranakra yuddha karatA hatA. virAdhite vajranakranI
chhAtImAn chakra nAmanA shastrano prahAr karyo ane vajranakre virAdhit par prahAr karyo shUravIr
par ghA paDe ane shatrune ghA na kare to lajjA Ave. chakrathI bakhtar pIsAI gayA tenA
agninA kaN UchhaL‌yA te jANe ke AkAshamAn ulkAnA samUh paDayA. lankAnAthanA putre
sugrIv par anek shastro chalAvyAn. lankeshvarano putra sangrAmamAn aTal chhe, tenA jevo bIjo
yoddho nathI. sugrIve vajradanD vaDe indrajitanAn shastro dUr karyAn. jene puNyano uday hoy chhe
temano ghAt thato nathI. pachhI indrajit hAthI uparathI UtarIne sinhanA rath par chaDayo.
jenI buddhi samAdhAnarUp chhe, je nAnA prakAranA divya shastramAn pravIN chhe evA teNe sugrIv
par medhabAN chalAvyun eTale badhI dishA jaLarUp thaI gaI. sugrIve sAme pavanabAN
chalAvyun ane meghabAN vikharAI gayun. teNe indrajitanI dhajA ane chhatra uDAvI dIdhAn
meghavAhane bhAmanDaL par agnibAN chalAvyun tethI bhAmanDaLanun dhanuSh bhasma thaI gayun ane
senAmAn Ag saLagI UThI. bhAmanDaLe meghavAhan par meghabAN chalAvyun eTale agnibAN
vilay pAmyun. potAnI senAnI A rIte rakShA karI. meghavAhane bhAmanDaLane ratharahit karyo.
bhAmanDaL bIjA rath par besIne yuddha karavA lAgyo. meghavAhane tAmasabAN chalAvyun. eTale
bhAmanDaLanI senAmAn andhakAr thaI gayo. potAnA ke pArakAn kaI sUjhatun nahi. jANe ke sau
mUrchchhA pAmyA. pachhI meghavAhane bhAmanDaLane nAgapAshathI pakaDayo, mAyAmayI sarpa AkhA
sharIre vInTaLAI gayA, jem chandananA vRukShane sarpa vInTaLAI jAy. bhAmanDaL dharatI par
paDayo. e ja pramANe indrajite sugrIvane nAgapAshathI pakaDayo te paN dharatI par paDayo. te
vakhate vidyAbaLamAn mahApravIN vibhIShaNe shrI rAm-lakShmaNane be hAth joDIne shir namAvI
kahyun, he mahAbAhu rAm! he mahAvIr lakShmaN! indrajitanAn bANathI vyApta thayelI badhI dishA
juo, dharatI AkAsh bANothI AchchhAdit chhe, ulkApAt svarUp nAgabANathI bandhAIne
sugrIv ane bhAmanDaL bey jamIn par paDayA chhe. mandodarInA banne putroe ApaNA bey
subhaTone pakaDayA chhe, ApaNI senAnA je banne mUL hatA te pakaDAI gayA pachhI ApaNA
jIvananun shun? emanA vinA senA DhIlI paDI gaI chhe, juo dashe dishAmAn loko bhAge chhe
ane kumbhakarNe mahAn yuddhamAn hanumAnane pakaDayo chhe. kumbhakarNanA bANothI hanumAn rjjarit
thaI gayo chhe, tenun chhatra, dhajA UDI gayA chhe, dhanuSh ane bakhtar tUTI gayA chhe. rAvaNanA
putra indrajit ane meghavAhan yuddhamAn bhegA thaI gayA chhe. have e AvIne sugrIv,
bhAmanDaLane laI jashe. te na pakaDI jAy te pahelAn ja Ap emane laI Avo. te banne
cheShTArahit chhe tethI hun temane levA jAun chhun. Ap bhAmanDaL ane sugrIvanI senA dhaNI
vinAnI banI gaI chhe tene roko. A pramANe vibhIShaN rAm-lakShmaNane kahe chhe te ja
samaye sugrIvano putra angad chhAnomAno kumbhakarNa par gayo ane tenun uparanun vastra khenchI
kADhayun eTale lajjAthI vyAkuL banyo. vastrane

Page 432 of 660
PDF/HTML Page 453 of 681
single page version

background image
432 sAThamun parva padmapurAN
pakaDavA jAy chhe. tyAn sudhImAn hanumAn tenI bhujAnA gALIyAmAnthI nIkaLI gayo, jem
navun pakaDelun pakShI pInjarAmAnthI nIkaLI jAy. hanumAn navIn jyoti dhAraN karato angad
sAthe vimAnamAn beTho. banne dev jevA shobhatA hatA. angadano bhAI ang ane chandrodayano
putra virAdhit e banne sAthe lakShmaN, sugrIv, ane bhAmanDaLanI senAne dhairya ApI rokavA
lAgyA. vibhIShaN indrajit ane meghavAhan par gayo. vibhIShaNane Avato joI indrajit
manamAn vichAravA lAgyo ke jo nyAyathI vichArIe to mArA pitAmAn ane AnAmAn shun
bhed chhe? tethI AnI sAthe laDavun uchit nathI mATe enI sAme UbhA na rahevun e ja
yogya chhe. ane A bey bhAmanDaL ane sugrIv nAgapAshamAn bandhAyA chhe te chokkas mRutyu
pAmyA hashe ane kAkAthI bhAgIe temAn doSh nathI, Am vichArI banne bhAI nyAyavettA
vibhIShaNathI dUr chAlyA gayA jenI pAse trishULanun Ayudh chhe te vibhIShaN rathamAnthI
UtarI sugrIv bhAmanDaLanI pAse gayA. bannene nAgapAshathI mUrchchhit joIne khedakhinna
thayA. tyAre lakShmaNe rAmane kahyun, he nAth! A banne vidyAdharonA adhipati moTI senAnA
svAmI, mahAn shaktinA dhaNI rAvaNanA putro drArA shastrarahit thaIne achet paDayA chhe,
AmanA vinA Ap rAvaNane kevI rIte jItasho? tyAre rAmane puNyanA udayathI garuDendrae
var Apyo hato te yAd karI lakShmaNane kahevA lAgyA, he bhAI! vanshasthaLagiri par
deshabhUShaN-kULabhUShaN munino upasarga nivAryo hato te vakhate garuDendre var Apyo hato.
Am kahI rAme garuDendranun chintan karyun, te sukhamAn beTho hato tyAn tenun sinhAsan kampyun. te
avadhignAnathI rAm-lakShmaNanun kAm jANI chintAveg nAmanA devane bey vidyA ApI
mokalyo. teNe AvI khUb AdarathI rAm-lakShmaNane bey vidyA ApI. shrI rAmane
sinhavAhinI vidyA ApI ane lakShmaNane garuDavAhinI vidyA ApI. pachhI e banne vIr
vidyA laI chintAveganun khUb sanmAn karI, jinendra bhagavAnanI pUjA karavA lAgyA.
garuDendranI khUb prashansA karI. pachhI deve temane jaLabAN, agnibAN, pavanabAN, ItyAdi
anek divya shastro ApyAn ane chandra -sUrya jevA banne bhAIone chhatra ApyA, chAmar
ApyA, nAnA prakAranA kAntinAn samUh ratna ApyA ane lakShmaNane vidyudvakra nAmanI gadA
ApI tathA rAmane duShTone bhayanA kAraN jevA haL-mUshaL ApyA. A pramANe te dev
ane devopunit shastro ApI sAthe senkaDo AshiSh ApI potAnA sthAnake gayo. A badhun
dharmanun phaL jANo, je samayane anusarIne yogya vastunI prApti thAy chhe. jeNe vidhipUrvak
nirdoSh dharmanun ArAdhan karyun hoy temane mATe A anupam phaL chhe je prApta karavAthI dukh
maTe chhe. mahAvIryanA dhaNI pote kushaLarUp rahe ane bIjAone kushaLarUp kare chhe
manuShyalokanI sampadAnI to shI vAt chhe? puNyAdhikArIone devalokanI vastu paN sulabh
thAy chhe tethI nirantar puNya karo. aho, prANIo! jo tame sukh chAhatA ho to bIjA
prANIone sukh Apo. je dharmanA prasAdathI sUrya samAn tejanA dhArak thAv ane
AshcharyakArI vastuono sanyog prApta karo.

Page 433 of 660
PDF/HTML Page 454 of 681
single page version

background image
padmapurAN ekasaThamun parva 433
A pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt.. shrI
daulatarAmajIkRut bhAShAvachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn rAm-lakShmaNane anek vidyAnun
varNan karanAr sAThamun parva pUrNa thayun.
* * *
ekasaThamun parva
(sugrIv–bhAmanDaLanun nAgapAshathI bandhanamukta thavun)
rAm-lakShmaN banne vIro tejanA manDaLanA madhyamAn rahetA lakShmInA nivAsarUp
lakShaN dharatAn mahAmanogna kavach paherI sinhavAhan, garuDavAhan par chaDI senAsAgaranI
madhyamAn sinh ane garuDanI dhvajA pharakAvatA shatrupakShano kShay karavA taiyAr thaI raNanI
madhyamAn dAkhal thayA. AgaL AgaL lakShmaN chAlyA jAy chhe, divya shastranA tejathI
sUryanA tejane DhAnkI detA, hanumAnAdi moTA moTA vAnaravanshI yoddhAothI manDit dev samAn
rUp dhArI bAr sUryanI jevI jyoti sahit lakShmaNane vibhIShaNe joyo. te jagatane Ashcharya
upajAve evA tejathI manDit garuDavAhananA pratApathI bhAmanDaL ane sugrIvanA nAgapAshanun
bandhan dUr thayun. garuDanI pAnkhono pavan kShIrasAgaranA jaLane khaLabhaLAve chhe tethI te sarpa
vikharAI gayA, jem sAdhuonA pratApe kubhAv maTI jAy chhe. garuDanI pAnkhonI kAntithI
lok suvarNanA rasathI banAvyA hoy evA thaI gayA. bhAmanDaL ane sugrIv nAgapAshathI
chhUTIne vishrAm pAmyA, jANe ke sukhanidrAmAnthI jAgIne adhik shobhavA lAgyA. pachhI
emane joIne shrIvRukSha, prathAdik badhA vidyAdharo vismay pAmyA ane sarva shrI rAm-
lakShmaNanI pUjA karI vinantI karavA lAgyA ke he nAth! ApanI Aj jevI vibhUti ame
atyAr sudhImAn kadI joI nathI. ApanAn vAhan, vastra, sampadA, chhatra, dhvajamAn adbhut
shobhA dekhAy chhe. pachhI shrI rAme ayodhyAthI teo nIkaL‌yA tyArathI mAnDIne sarva vRuttAnt
kahyo, kulabhUShaN-deshabhUShaNano upasarga dUr karyo te sarva vRuttAnt kahyo, temane kevaLagnAn
utpanna thayun ane kahyun ke amArA upar garuDendra tuShTa thayA ane hamaNAn ame emanun
chintavan karyun, temanAthI A vidyAnI prApti thaI chhe. teo A kathA sAmbhaLIne khUb
prasanna thayA. te kahevA lAgyA ke A ja bhavamAn sAdhunI sevA karavAthI param yash maLe
chhe. ane udAr cheShTA thAy chhe, puNyanI vidhi prApta thAy ane sAdhunI sevAthI jevun kalyAN
thAy chhe tevun kalyAN mAtApitA, bhAI, mitra ke koI jIvo karatAn nathI. jemaNe sAdhunI
sevAmAn athavA prashansAmAn chitta joDayun chhe, jemane jinendramArganI unnatimAn shraddhA upajI chhe
evA rAm baLabhadra nArAyaNano Ashray laIne mahAn vibhUtithI shobhyA. bhavyajIvarUp
kamaLane praphullit karanArI A pavitra kathA sAmbhaLIne e badhA ja AnandanA sAgaramAn DUbI
gayA ane shrI rAm-lakShmaNanI sevAmAn atyant prem batAvavA lAgyA. bhAmanDaL ane sugrIv
mUrchchhArUp nidrAmAnthI jAgIne shrI bhagavAnanI pUjA karavA lAgyA, te vidyAdharo shreShTha devo
samAn dharmamAn sarva prakAre shraddhA karavA lAgyA. je puNyAdhikArI jIv chhe

Page 434 of 660
PDF/HTML Page 455 of 681
single page version

background image
434 bAsaThamun parva padmapurAN
te A lokamAn param utsavano yog pAme chhe. A prANI potAnA svArthathI sansAramAn
mahimA pAmato nathI, kevaL paramArthathI mahimA thAy chhe jem sUrya par padArthane prakAshe te
pramANe shobhA pAme chhe.
A pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt.. shrI
daulatarAmajIkRut bhAShAvachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn sugrIv-bhAmanDaLanI nAgapAshathI
muktinun nirUpaN karanAr ekasaThamun parva pUrNa thayun.
* * *
bAsaThamun parva
(lakShmaNane rAvaNanI shaktinun lAgavun ane mUrchchhit thaIne dharatI par paDavun)
pachhI shrI rAmanA pakShanA parAkramI, raNanItinA vettA shUravIr yoddhA yuddha mATe taiyAr
thayA. vAnaravanshIonI senAthI AkAsh vyApta thaI gayun. shankhAdi vAjintronA avAj,
gajonI garjanA, ashvonA haNahaNAnTanA avAj sAmbhaLI kailAsane UnchakanAr, prachanD
buddhishALI, mahAmAnI, dev jevI vibhUtivALo rAvaN senArUp samudrathI sanyukta, shastronA
tejathI pRithvI par prakAsh relAvato, putra ane bhAI sahit lankAmAnthI nIkaLI yuddha mATe
taiyAr thayo. banne senAnA yoddhA bakhtar paherI sangrAmanA abhilAShI nAnA prakAranAn
vAhanomAn ArUDh thaI paraspar yuddha karavA lAgyA. chakra, karavat, kuhADA, dhanuSh, bAN,
khaDga, lokayaShTi, vajra, mudgar, kanak, parigh ItyAdi Ayudho chalAvavA lAgyA. ghoDesavAr
ghoDesavAro sAthe, hAthI par savAr hAthInA savAro sAthe, rathanA mahAdhIr rathIo sAthe,
pyAdAn pyAdAno sAthe laDatAn hatAn. ghaNA vakhat pachhI vAnarasenA rAkShasonA yoddhAothI
dabANI tyAre naL-nIl sangrAm karavA lAgyA, emanA ghasArAthI rAkShasonI senA haTI
eTale lankeshvaranA yoddhA samudranA tarango jevA chanchaL vidyudvachan, mArIch, chandrArka,
sukhasAraN, kRutAnt, mRutyu, bhUtanAd, sankrodhan ItyAdi potAnI senAne dhairya ApIne
kapidhvajonI senAne haTAvavA lAgyA. markaTavanshI yoddhA paN rAkShasonI senAne haNavA
lAgyA. pachhI rAvaN potAnI senArUp samudrane kapidhvajarUp kALAgnithI sukAto joIne
kop karIne yuddha karavA taiyAr thayA. rAvaNarUp pralayakALanA pavanathI vAnaravanshI sUkAn
pAndaDAnnI jem UDavA lAgyA tyAre mahAn laDavaiyA vibhIShaN temane dhairya bandhAvI temanI
rakShA karavA pote rAvaN sAme yuddha karavA Avyo. rAvaN nAnA bhAIne yuddha karavA Avelo
joI krodhathI nirAdaranA shabdo kahevA lAgyo, are bALak! tun nAno bhAI chhe tethI mAravA
yogya nathI, mArI sAmethI khasI jA, hun tane jovAthI rAjI thato nathI. vibhIShaNe rAvaNane
kahyun ke kALanA yogathI tun mArI najare paDayo chhe, have mArI pAsethI kyAn jaIsh? rAvaN
atyant gusse thaI bolyo, he puruShatvahIn, dhRuShTa, pApI, kucheShTA karanAr! tane dhikkAr chhe,
tArA jevA dInane mAravAthI mane harSha thato nathI, tun nirbaL, rank, avadhya chhe ane tArA
jevo mUrkha bIjo koN chhe je vidyAdharonun santAn hovA chhatAn

Page 435 of 660
PDF/HTML Page 456 of 681
single page version

background image
padmapurAN bAsaThamun parva 43p
bhUmigocharIono Ashray kare chhe, jem koI durbuddhi pApakarmanA udayathI jinadharmane chhoDI
mithyAtvanun sevan kare chhe. tyAre vibhIShaNe kahyun ke, he rAvaN! ghaNun bolavAthI shun lAbh?
tArA hitanI vAt tane kahun chhun to sAmbhaL. ATalun thayun chhe to paN hajI kAI bagaDayun
nathI, jo tun tArun kalyAN chAhato hoy to rAm sAthe prIti rAkh. sItA rAmane sompI de
ane abhimAn chhoD. rAmane prasanna kar, strInA nimitte ApaNA kuLane kalank na lagAD.
jo tun mArun vachan nahi mAne to lAge chhe ke tArun mRutyu najIk Avyun chhe. samasta
baLavAnomAn moh mahA baLavAn chhe, tun mohathI unmatta thayo chho. bhAInAn A vachan
sAmbhaLIne rAvaNane atyant krodh chaDayo, tIkShNa bAN laIne vibhIShaN taraph doDayo, bIjA
paN rath, ghoDA ane hAthInA savAro svAmIbhaktimAn tatpar bhayankar yuddha karavA lAgyA.
vibhIShaNe paN rAvaNane Avato joIne ardhachandra bANathI rAvaNanI dhajA uDAvI ane
rAvaNe krodhathI bAN chalAvI vibhIShaNanun dhanuSh toDI nAkhyun ane hAthamAnthI bAN paDI
gayun. pachhI vibhIShaNe bIjun dhanuSh laIne bAN chalAvyun ane rAvaNanun dhanuSh toDayun. A
pramANe banne bhAI paraspar jorathI yuddha karavA lAgyA ane anek sAmantono kShay thayo.
tyAre mahAn yoddho indrajit pitRubhakta, pitAno pakSha laI vibhIShaN upar Avyo. tene
jem parvat sAgarane roke tem lakShmaNe rokyo. ane shrI rAme kumbhakarNane gheryo. sinhakaTi
sAthe nIl, shambhu sAthe naL, svayambhU sAthe dUrmati, ghaTodar sAthe durmukh, shakrAsan sAthe duShTa
chandranakh sAthe kAlI, bhinnAnajan sAthe skandha, vidhna sAthe virAdhit, may sAthe angad,
kumbhakarNano putra kumbh sAthe hanumAnano putra, sumAlI sAthe sugrIv, ketu sAthe bhAmanDaL, kAm
sAthe draDharath, kShobh sAthe buddha ItyAdi moTA moTA rAjA paraspar yuddha karavA lAgyA.
barAbariyA subhaTo ekabIjAne bolAvavA lAgyA. koI kahe chhe, A mArun shastra Ave chhe
tene sambhAL. koI kahe chhe tun mArI sAthe laDavAne lAyak nathI, bALak chho, vRuddha chho, rogI
chho, nirbaL chho, tun jA. koI kahe chhe Ane chhedo, koI kahe chhe bAN chalAvo, koI kahe chhe
ene mAro, pakaDI lyo, bAndho, chhoDo, chUrA karI nAkho, ghA lAge tene sahan karo, prahAr
karo, AgaL vadho, mUrchchhit na thAv, sAvadhAn thAv, tun shA mATe Dare chhe, hun tane nahi
mArun, kAyarone na mArasho, bhAganArAone na mAro, paDelAne na mArasho, Ayudharahit par
prahAr na karavo. rogathI piDAyelAne, mUrchchhit, dIn, bAL, vRuddha, yati, vratI, strI,
sharaNAgat, tapasvI, pAgal, pashupakShI ItyAdine subhaT mAratA nathI. e sAmantonI vRutti
hoy chhe. koI potAnA vanshanAne bhAgatA joI dhikkAr shabda kahe chhe ke kAyar chhe, naShTamati
chhe, dhruje chhe, kyAn jAy chhe, dhIro thA, potAnA samUhamAn Ubho rahe, tArAthI shun thAy tem
chhe, tArAthI koN Dare chhe? tun kShatriy shAno chhe? shUrA ane kAyarone oLakhavAno samay
chhe. mIThun mIThun bhojan to khUb karatA hatA, yatheShTa bhojan karatA, have yuddhamAn kem pAchhA
paDo chho? A pramANe vIronI garjanA ane vAjintronA avAjathI dashe dishA avAjamay
banI gaI chhe ane ghoDAnI kharIonI rajathI andhakAr thaI

Page 436 of 660
PDF/HTML Page 457 of 681
single page version

background image
436 bAsaThamun parva padmapurAN
gayo, chakra, shakti, gadA, lohayaShTi, kanak ityAdi shastrothI yuddha thayun, jANe ke A shastro
kALanI dADh ja chhe. loko ghAyal thayA, banne senA evI dekhAtI hatI jANe ke lAl
ashokanun van chhe athavA kesUDAnun van chhe athavA pAribhadra jAtinAn vRukShonun van chhe. koI
yoddho potAnun bakhtar tUTelun joI bIjun paheravA lAgyo, jem sAdhu vratamAn dUShaN upajyun
joIne pharIthI chhedopasthApanA kare chhe. koI dAntamAn talavAr pakaDI hAthethI kamar kasato
pAchho yuddha karavA lAgyo. koI sAmant matta hAthIonA dantashuLanI aNIthI vidArelI
potAnI chhAtIne chAlatA hAthInA kAn halavAthI vInjhaNo DhoLAto hoy tem havAthI sukh
mAnI rahyo chhe, koI subhaT nirAkuL thaI hAthInA dAnt par banne bhujA phelAvIne sUve chhe,
jANe ke svAmInA kAryarUp samudrane tarI gayo. jem parvatamAn gerunI khANamAnthI lAl
jharaNAn vahe tem keTalAk yoddhA yuddhamAn rudhiranAn nALAn vahevaDAve chhe. keTalAk yoddhA pRithvI
par sAme mone hoTh karaDatA, hAthamAn shastra pakaDIne vAnkI bhramar ane vikarAL mukh karIne
prAN taje chhe. keTalAk bhavya jIv sangrAmamAn atyant ghAyal thaI kaShAyano tyAg karI,
sannyAs dhAraN karIne avinAshI padanun dhyAn dharatA deh tajI uttam lok pAme chhe. keTalAk
dhIravIr hAthInA dAntane hAthathI pakaDI ukhADI nAkhe chhe. keTalAkanA hAthamAn shastra chhe ane
kAm AvI gayA chhe. temanA mastak paDayAn chhe, senkaDo dhaD nIche chhe, keTalAk shastrarahit
thayA, ghAthI jarjarit thayA chhe, tuShAtur thaI pANI pIvA beThA chhe, jIvavAnI AshA nathI.
Avo bhayankar sangrAm thatAn paraspar anek yoddhAono kShay thayo. indrajit tIkShNa bANathI
lakShmaNane AchchhAdavA lAgyo ane lakShmaN tene. indrajite lakShmaN par tAmas bAN
chalAvyun tethI andhakAr thaI gayo. lakShmaNe sUryabAN chalAvyun ane andhakAr dUr karyo. pachhI
indrajite AshIviSh jAtinun nAgabAN chalAvyun to lakShmaNano rath nAgothI vInTALavA
lAgyo. lakShmaNe garuDabANanA yogathI nAgabANanun nirAkaraN karyun, jem yogI mahAtApathI
pUrvopArjit pAponun nirAkaraN kare chhe. lakShmaNe indrajitane ratharahit karyo. te mantrIonI
vachche hAthIonI ghaTAthI vInTaLAyelo chhe. indrajit bIjA rath par besI potAnI senAnun
rakShaN karato lakShmaN par tapta bAN chalAvavA lAgyo. lakShmaNe tene potAnI vidyAthI rokI
indrajit par AshIviSh jAtanun nAgabAN chalAvyun eTale indrajit nAgabANathI achet
thaI jamIn par paDayo, jem bhAmanDaL paDayo hato. rAme kumbhakarNane ratharahit karyo. kumbhakarNe
rAm par sUryabAN chalAvyun, rAme tenun bAN rokI nAgabANathI tene vInTI lIdho eTale
kumbhakarNa paN nAgothI vInTaLAyelo dharatI par paDayo.
gautam svAmI kahe chhe ke he shreNik! navAInI vAt chhe ke te nAgabAN dhanuSh sAthe
joDAtAn ulkApAt svarUp thaI jAy chhe ane shatruonA sharIramAn lAgatAn nAgarUp thaI tene
vInTI le chhe. A divya shastra devopunit chhe, manavAnchhit rUp kare chhe, ek kShaNamAn bAN,
ek kShaNamAn danD, ane kShaNamAn pAsharUp thaIne pariName chhe. jem karmapAshathI jIv bandhAy
tem nAgapAshathI kumbhakarNa bandhAyo tene rAmanI AgnA pAmI bhAmanDaLe potAnA rathamAn
mUkyo. rAme kumbhakarNa

Page 437 of 660
PDF/HTML Page 458 of 681
single page version

background image
padmapurAN bAsaThamun parva 437
bhAmanDaLanA havAle karyo. lakShmaNe indrajitane pakaDayo hato te virAdhitane sompyo eTale
virAdhite tene potAnA rathamAn rAkhyo. tenun sharIr khedakhinna thayun hatun. te vakhate yuddhamAn
rAvaN vibhIShaNane kahevA lAgyo ke jo tun tane yoddho mAnato ho to mAro ek prahAr
sahan kar ke jethI tane yuddhanI khanjavAL maTe. vibhIShaN rAvaNanI sAme vikarAL raNakrIDA
karI rahyo chhe. rAvaNe kop karIne vibhIShaN par trishUL chalAvyun jemAnthI prajvalit
agninA taNakhA AkAshamAn prakAsh verI rahyA chhe. te trishUL lakShmaNe vibhIShaN sudhI
AvavA na dIdhun, potAnAn bANathI tene vachamAn ja bhasma karI nAkhyun. rAvaN potAnA
trishULane bhasma thayelun joI atyant krUddha thayo ane teNe nAgendranI ApelI mahAdArUN
shakti hAthamAn lIdhI ane sAme joyun to nIlakamal jevA shyAmasundar puruShottam garuDadhvaj
lakShmaN UbhA chhe. teNe kALI ghaTA samAn gambhIr, UmbhA avAje lakShmaNane kahyun, tArun baL
kyAn ke mRutyunA kAraN evA mArA shastrane tun jhIle chhe. tun bIjA jevo mane na jANaje. he
durbuddhi lakShmaN! jo tun maravA Ichchhato ho to mArun A shastra sahan kar. tyAre lakShmaN
joke lAmbo samay sangrAm karavAthI atyant thAkelA chhe to paN vibhIShaNane pAchhaL
khaseDIne pote AgaL thaI rAvaN taraph doDayA. AthI rAvaNe atyant krodhapUrvak lakShmaN
par shakti chalAvI. shaktimAnthI tArAonA AkAranA taNakhA nIkaLI rahyA chhe te shaktithI
mahAparvatanA taT samAn lakShmaNanun vakShasthaL chhedAI gayun. shakti divya ati dedIpyamAn,
jeno ghA niShphaL na jAy evI chhe, te lakShmaNanA angamAn lAgatAn jANe ke premabharelI vadhU
bheTI hoy tevI shobhatI hatI. lakShmaN shaktinA prahArathI, tenun sharIr parAdhIn thatAn
jamIn par paDayA, jem vajranA prahArathI parvat paDe. tene jamIn par paDelA joI
kamaLalochan shrI rAm shok dabAvIne shatruno ghAt karavA mATe taiyAr thayA. temaNe shatrune
tatkAL ratharahit karyo. tyAre rAvaN bIjA rath par beTho eTale rAme rAvaNanun dhanuSh
toDayun. rAvaNe bIjun dhanuSh lIdhun. rAme rAvaNano bIjo rath paN toDI nAkhyo. rAmanAn
bANathI vihvaL thayelo rAvaN dhanuShabAN levA asamartha thayo. jevo te rath par besavA
jato ke rAm rAvaNano rath toDI nAkhatA. te atyant khedakhinna thayo, tenun bakhtar chhedAI
gayun. rAme tene chha vAr ratharahit karyo to paN adbhut parAkramI rAvaN rAmathI haNAyo
nahi tyAre Ashcharya pAmI rAm rAvaNane kahevA lAgyA ke tun dIrghAyu nathI, hajI tArun
AyuShya thoDA divasanun bAkI chhe, tethI mArAn bANathI maryo nathI. mArI bhujAmAnthI chhUTelA
atyant tIkShNa bANathI pahAD paN bhedAI jAy, manuShyanI to shI vAt chhe? to paN
AyuShyakarme tane bachAvyo chhe. have hun tane kahun chhun te sAmbhaL-he vidyAdharonA adhipati!
mArA bhAIne sangrAmamAn shaktithI ten haNyo chhe, tenI mRutyukriyA karIne hun savAramAn ja tArI
sAthe yuddha karIsh. tyAre rAvaNe kahyun ke em ja karo. Am kahIne indratulya parAkramI rAvaN
lankAmAn gayo. rAvaN prArthanAbhang karavAmAn asamartha chhe. rAvaN manamAn vichAre chhe ke A
banne bhAIomAn ek A mAro shatru ati prabaL hato tene to men haNyo chhe. Am
vichArIne k kAnand pAmI te mahelamAn gayo.

Page 438 of 660
PDF/HTML Page 459 of 681
single page version

background image
438 tresaThamun parva padmapurAN
je keTalAk yoddhA yuddhamAnthI jIvatA AvyA hatA temane joI harShit thayo. kevo chhe rAvaN?
jene bhAIo pratye vAtsalya chhe. vaLI teNe sAmbhaL‌yun chhe ke indrajit, meghanAd ane bhAI
kumbhakarNa pakaDAI gayA chhe te samAchArathI te atikhedakhinna thayo, emanA jIvavAnI AshA
nathI. gautam svAmI rAjA shreNikane kahe chhe, he bhavyottam! jIvone potAnA anekarUp
upArjelA karmonA kAraNe nAnA prakAranI shAtA-ashAtA thAy chhe. tun jo! A jagatamAn
nAnA prakAranAn karmonA udayathI jIvone jAtajAtanA shubhAshubh thAy chhe ane anek
prakAranAn phaL maLe chhe. keTalAk to karmanA udayathI raNamAn nAsh pAme chhe, keTalAk verIone
jItI potAnun sthAn pAme chhe, keTalAkanI vishAL shakti paN niShphaL jAy chhe ane
bandhanamAn paDe chhe. jem sUrya padArthonA prakAshanamAn pravIN chhe tem karma jIvone nAnA
prakAranA phaL devAmAn pravIN chhe.
A pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt.. shrI
daulatarAmajIkRut bhAShAvachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn rAvaNanI shaktithI lakShmaNanI
mUrchchhAnun varNan karanAr bAsaThamun parva pUrNa thayun.
* * *
tresaThamun parva
(lakShmaN shaktiprahArathI mUrchchhit thatAn rAmano vilAp)
shrI rAm lakShmaNanA shokathI vyAkuL thayA. jyAn lakShmaN paDayA hatA tyAn AvI
pRithvImanDaLanI shobhAsvarUp bhAIne cheShTArahit shaktithI Alingit joIne mUrchchhit thaI
gayA. ghaNI vAr pachhI sachet thaIne atyant shokathI dukharUp agnithI prajvalit atyant
vilAp karavA lAgyA-he vatsa! karmanA yogathI tArI A dAruN avasthA thaI, ApaNe
durlanghya samudra tarIne ahIn AvyA. tun mArI bhaktimAn sadA sAvadhAn, mArA kArya mATe sadA
taiyAr, shIghra mArI sAthe vAtachIt kar. maun dharIne kem rahyo chhe? tun nathI jANato ke
tAro viyog hun ek kShaNamAtra paN sahI shakato nathI? UTh, mArA hRuday sAthe lAg. tAro
vinay kyAn gayo? tArA bhuj gajanI sUnDh samAn draDh ane dIrgha bhujabandhanathI shobhit e
have kriyArahit prayojanarahit thaI gayA, bhAvamAtra ja rahI gayA. ane mAtApitAe mane
tArI thApaN sompI hatI, have hun temane sho uttar ApIsh? atyant premathI bharelA, ati
abhilAShI rAm, he lakShmaN, he lakShmaN! tArA jevo mArun hit IchchhanAr A jagatamAn
koI nathI, AvAn vachan bolavA lAgyA. badhA loko jue chhe ane atidIn thaIne
bhAIne kahe chhe, tun subhaTomAn ratna chhe, tArA vinA hun kevI rIte jIvIsh? tArA vinA hun
mArA jIvan ane puruShArthane niShphaL mAnun chhun. pApanA udayanun charitra men pratyakSha joyun,
tArA vinA mAre sItAnun paN shun prayojan chhe? bIjA padArthonun paN shun kAm chhe? je
sItAnA nimitte tArA jevA bhAIne nirday
shaktithI pRithvI par paDelo joun chhun, to

Page 439 of 660
PDF/HTML Page 460 of 681
single page version

background image
padmapurAN tresaThamun parva 439
tArA jevo bhAI kyAn chhe? kAm ane artha puruShone sulabh chhe ane bIjA sambandhIo paN
dharatI par jyAn jashun tyAn maLashe, parantu mAtApitA ane bhAI na maLe. he sugrIv! ten
tArI maitrI mane ghaNI batAvI, have tun tArA sthAnake jA ane he bhAmanDaL! tame paN jAv,
have men sItAnI paN AshA chhoDI chhe ane jIvavAnI AshA paN chhoDI chhe, have hun bhAI
sAthe nisandehapaNe agnimAn praveshIsh. he vibhIShaN! mane sItAno paN shok nathI ane
bhAIno paN shok nathI, paN tAro upakAr mArAthI kAI na thaI shakyo, eno mArA
manamAn khaTako chhe. je uttam puruSho chhe te pahelAn ja upakAr kare, je madhyam puruSh chhe te
upakAr pachhI upakAr kare ane je pAchhaLathI paN upakAr na kare te adham puruSh chhe. tethI
tun to uttam puruSh chho, amArA upar upakAr karyo, AvA bhAI sAthe virodh karIne
amArI pAse Avyo ane mArAthI tAro kAI upakAr thaI shakyo nahi tethI mane ghaNun
dukh thAy chhe. he bhAmanDaL, sugrIv! chitA racho, hun bhAInI sAthe agnimAn pravesh karIsh,
tame je yogya lAge te karo. Am kahIne rAm lakShmaNane sparshavA lAgyA. tyAre
mahAbuddhimAn jAmbunade temane rokayA, he dev! A tamArA bhAI divyAstrathI mUrchchhit thayA
chhe tethI tene aDo nahi. e sArA thaI jashe, Am bane chhe. tame dhIraj rAkho, kAyaratA
chhoDo, ApadA vakhate upAy karavo te ja kAryakArI chhe. A vilAp upAy nathI, tame subhaT
chho, tamAre vilAp karavo yogya nathI, A vilAp karavo te kShudra lokonun kAm chhe mATe
tamArA chittamAn dhairya dhAraN karo, koIk upAy hamaNAn ja banashe. A tamArA bhAI
nArAyaN chhe te avashya jIvashe. atyAre enun mRutyu nathI, Am kahIne badhA vidyAdhar
viShAdarUp thayA ane lakShmaNanA angamAnthI shakti nIkaLe tevo upAy potAnA manamAn
vichAravA lAgyA. A divya shakti chhe, ene koI auShadhathI dUr karavAne samartha nathI ane
kadAch sUrya uge to lakShmaNanun jIvavun kaThaN chhe. Am vAramvAr vichAratA jemane chintA
utpanna thaI chhe evA A vidyAdharo kamarabandh Adi badhun dUr karI aDadhI ghaDImAn dharatI
shuddha karI kapaDAn ane paDAv UbhAn karyAn. senAnI sAt chokI mUkI. moTA moTA yoddhA
bakhtar paherI, dhanuShabAN dhAraN karI bahu ja sAvadhAnIthI chokI karavA beThA. pratham
chokImAn nIl, bIjImAn nal hAthamAn gadA laIne, trIjImAn trishUL laIne vibhIShaN, chothI
chokImAn tIr bAndhIne mahAsAhasik kumud, pAnchamI chokImAn barachhI laIne suSheN beThA,
chhaThThImAn mahAdraDhabhuj sugrIv indra sarakhA shobhAyamAn bhInDapAl laIne beThA, sAtamI
chokImAn talavAr laIne bhAmanDaL beThA, pUrvanA dvAre aShTApadI dhvajA jANe mahAbalI
aShTApad ja hoy tevI shobhatI hatI, pashchim dvAre jAmbukumAr virAjatA hatA, uttaranA dvAre
mantrIonA samUh sahit vAlIno putra mahAbaLavAn chandramarIch beTho. A pramANe vidyAdharo
rakShA karavA beThA te AkAshamAn nakShatramanDaLanI jem shobhatA hatA. vAnaravanshI mahAbhaTo
badhA dakShiN dishA taraph rakShak tarIke beThA. A pramANe chokIno prayatna karIne vidyAdharo
rahyA, jemane lakShmaNanA jIvanano sandeh chhe, jemane prabaL shok chhe, jIvone karmarUp sUryanA
udayathI phaLano prakAsh thAy