Tattvagyan Tarangini-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Tatvagyan Tarangini: ,; Introduction; Aavrutti; Param Pujya Gurudevshree Kanjiswami; Prakashkiy Nivedan; Prakashkiy Nivedan (Dwitiy Aavrutti); Vishayanukramanika; Adhyay-1 : Shuddh Chidrupna Lakshan; Adhyay-2 : Shuddh Chidrupna Dhyanama Utsah Pradan.

Next Page >


Combined PDF/HTML Page 1 of 9

 

Page -7 of 153
PDF/HTML Page 1 of 161
single page version

background image

Page -6 of 153
PDF/HTML Page 2 of 161
single page version

background image
bhagavān shrī kundakund-kahānajainashāstramāḷā puṣhpa-179
नमः शुद्धचिद्रूपाय।
bhārak shrī gnānabhūṣhaṇ virachit
tattvagnānataraṅgiṇī
ḥ anuvādakaḥ
bra. shrī vrajalāl giradharalāl shāh
ḥ prakāshakaḥ
shrī digambar jain svādhyāyamandir ṭrasṭa,
sonagaḍh- (saurāṣhṭra)

Page -5 of 153
PDF/HTML Page 3 of 161
single page version

background image
pratham āvr̥uttiprat 2000vi san. 2046ī.sa. 1989
dvitīy āvr̥uttiprat 2000vi san. 2065ī.sa. 2009
kahān mudraṇālay
jain vidyārthī gr̥uh kampāunḍa
sonagaḍh (saurāṣhṭra)
PH (02846) 244081
tattvagnānataraṅgiṇī (gujarātī)nā
✾ sthāyī prakāshan-puraskartā ✾
shrī dādar digambar jain mumukṣhu maṇḍaḷ, mumbai
(pūjya gurudevashrīnī 120mī janmajayantīnī
suvarṇapurīmān javaṇīnī khushālīmān)
kimmat ruā. 10=00
ā shāstranī paḍatar kimmat rūā. 24=50 thāy chhe. anek
mumukṣhuonī ārthik sahāyathī ā āvr̥uttinī kimmat rūā. 20=00
thāy chhe. temānthī 50% shrī kundakund-kahān pāramārthik ṭrasṭa haste sva.
shrī shāntilāl ratilāl shāh parivār taraphathī kimmat ghaṭāḍavāmān
āvatā ā shāstranī kimmat rūā 10=00 rākhavāmān āvī chhe.

Page -4 of 153
PDF/HTML Page 4 of 161
single page version

background image

Page -3 of 153
PDF/HTML Page 5 of 161
single page version

background image
prakāshakīy nivedan
janmamaraṇamay duḥkhaprachur chaturgati-paribhramaṇanā antano upāy
ekamātra jinendrapraṇīt vītarāg dharma chhe. vītarāg dharmanun mūḷ, sva-paranā ane
svabhāv-vibhāvanā bhedagnān dvārā pragaṭ thatun, svānubhūtipradhān nirmaḷ
samyagdarshan chhe. te prāpta karavā māṭe viparīt-abhiniveshavihīn-
tattvagnānahetuk—jīv ādi nav tattvonā yathārtha gnānavaḍe bhedagnānanā abhyās
dvārā—nij-shuddhātmagnān atyant āvashyak chhe. svānubhavasyandī te pavitra
gnānanā āshrayabhūt shuddhātmatattvanun adbhut svarup bhagavān shrī
kundakundāchāryadeve temanān shrī samayasār ādi anek paramāgamomān darshāvyun chhe.
uttaravartī anek granthakāroe paṇ, bhagavān kundakundāchāryadevanun anusaraṇ karīne
tenun—ātmahit māṭe mūḷ prayojanabhūt shuddhātmadravyanun—nirupaṇ
potapotānā granthomān karyun chhe. bhārak shrī gnānabhūṣhaṇajīe paṇ ā ‘tattvagnān -
taraṅgiṇī’ nāmanā granthamān ātmadravyanun varṇan ‘shuddhachidrūp’ shabdathī ghaṇun sundar
karyun chhe ke jeno ruchipūrvak svādhyāy karatān, ‘shuddhachidrūp’nā anupam mahimāthī
bharapūr ek madhaurā saṅgītano anubhav thāy chhe.
ā yugamān mumukṣhujagatane bhavāntakārī samyagdarshan ane svānubhūtinun
tathā te bannenā ālambanabhūt nijashuddhātmatattvanun—trikāḷī shuddha
gnāyakaparamabhāvanun—achintya mahattva samajavāmān āvyun hoy to te badho
pratāp—badho upakār—paramatāraṇahār paramakr̥upāḷu pūjya gurudevashrī
kānajīsvāmīno chhe temanā ja punit prabhāvathī mumukṣhu samājamān samyagdarshananā
viṣhayabhūt ‘shuddhachidrūp’nā abhyāsanī pravr̥utti thai chhe.
‘nijashuddhachidrūp’nī ruchinā poṣhaṇ arthe, adhyātmayug pravartak
paramapūjya gurudevashrīnī pavitra sādhanābhūmi sonagaḍhamān prashamamūrti pūjya
bahenashrīnī maṅgalavarṣhiṇī chhāyāmān pravartamān devagurubhaktibhīnī anek
gatividhinā aṅgabhūt satsāhityaprakāshanavibhāg dvārā, ‘pūjya gurudev shrī
kānajīsvāmī-janmashatābdī’ varṣhanā maṅgal avasare, ā ‘tattvagnān -

Page -2 of 153
PDF/HTML Page 6 of 161
single page version

background image
taraṅgiṇī’no gujarātī bhāṣhānuvād sansthā dvārā pratham vār prakāshit karatān ati
harṣha thāy chhe.
ā gadyānuvād, ‘shrīmad rājachandra āshram-āgās’ dvārā prakāshit
tattvagnān-taraṅgiṇīnā ādhāre vaḍhavāṇanivāsī bra. shrī vrajalālabhāi
giragharalāl shāhe karī āyo chhe tathā ā sanskaraṇamān tattvagnān-taraṅgiṇīno
sva. shrī rāvajībhāi chhaganabhāi desāi rachit gujarātī padyānuvād paṇ
āpavāmān āvyo chhe. tethī gadyānuvād ane padyānuvād karanār te banne
mahānubhāvono tathā ukta prakāshak sansthāno atre ābhār mānīe chhīe.
ā pustakanā prakāshananī yojanā tathā prūphasanshodhanakārya shrī
pavanakumārajī jaine, tathā sundar mudraṇakārya ‘kahān mudraṇālay’nā mālik shrī
gnānachandajī jaine karī āyun chhe tethī te banneno paṇ ābhār mānīe chhīe.
ṭrasṭanā ā abhinav prakāshan dvārā mumukṣhusamāj avashya lābhānvit
thāy e ja ājanā prakāshan-avasare maṅgaḷ bhāvanā.
vi.san. 2046, māgashar vad 8,
(shrī kundakund-āchāryapadadin)
‘kahānaguru-janmashatābdī’ varṣha
sāhityaprakāshanasamiti
shrī di. jain svādhyāyamandir ṭrasṭa
sonagaḍh- (saurāṣhṭra)
[ 4 ]

Page -1 of 153
PDF/HTML Page 7 of 161
single page version

background image
prakāshakīy nivedan
(dvitīy āvr̥utti)
ā gujarātī ‘‘tattvagnān taraṅgiṇī’’ granthanī pratham āvr̥utti khapī
javāthī tenī dvitīy āvr̥utti pharī chhapāvavāmān āvel chhe. āgaḷanī āvr̥uttimān
je mudraṇ ashuddhio hatī te sudhārīne ā āvr̥utti mudrit karavāmān āvī chhe.
mudraṇakārya ‘kahān mudraṇālay’nā mālik shrī gnānachandajī jaine
kāḷajīpūrvak sārun karī āyun chhe te badal ṭrasṭa temano ābhār māne chhe.
ā granthanā paṭhan-pāṭhanathī mumukṣhu jīv ātmalakṣhī tattvagnān prāpta karī
ātmārthane visheṣh puṣhṭa kare e ja bhāvanā
vi.san. 2065, vaishākh sud 2,
pūjya gurudevashrīno
120mo janmotsav
tā. 26-4-2009
sāhityaprakāshanasamiti
shrī di. jain svādhyāyamandir ṭrasṭa
sonagaḍh- (saurāṣhṭra)

Page 0 of 153
PDF/HTML Page 8 of 161
single page version

background image
viṣhayānukramaṇikā
1.shuddha chidrūpanān lakṣhaṇ ---------------------------------------------1
2.shuddha chidrūpanā dhyānamān utsāh pradān --------------------------10
3.shuddha chidrūpanī prāptinā upāy ----------------------------------22
4.shuddha chidrūpanā mārganī sugamatā --------------------------------32
5.shuddha chidrūpanī prāpti kadī pūrve koī vār thaī nathī -------------41
6.shuddha chidrūpanān smaraṇamān nishchaḷatāno bodh ---------------------50
7.shuddha chidrūpanā smaraṇamān nayonā avalambananun varṇan ------------58
8.shuddha chidrūpanī prāpti māṭe bhedagnānanī āvashyakatā ------------- 66
9.shuddha chidrūpanā dhyānane māṭe mohatyāganī āvashyakatā ----------74
10. shuddha chidrūpanān dhyānārthe ahaṅkār mamakāranā tyāgano upadesh----83
11. shuddha chidrūpanā upāsakonī viralatānun varṇan --------------------89
12. shuddha chidrūpanī prāptinun asādhāraṇ kāraṇ ratnatray -------------97
13. shuddha chidrūpanī prāpti māṭe vishuddhinī upayogitā ------------- 105
14. anya kāryo karavā chhatān paṇ shuddha chidrūpanā smaraṇano upadesh 113
15. shuddha chidrūpanī prāpti māṭe par dravyonān tyāgano upadesh------ 122
16. shuddha chidrūpanī prāpti māṭe nirjan sthānanī āvashyakatā ------ 130
17. shuddha chidrūpamān prem vadhe te māṭe vāstavik sukhanun pratipādan--137
18. shuddha chidrūpanī prāptino kram ---------------------------------- 145

Page 1 of 153
PDF/HTML Page 9 of 161
single page version

background image
ॐ
परमात्मने नमः
bhaṭṭārak shrī gnānabhūṣhaṇ virachit
tattvagnān taraṅgiṇī
adhayāy 1 lo
[ shuddha chidrūpanān lakṣhaṇ ]
प्रणम्य शुद्धचिद्रूपं सानन्दं जगदुत्तमं ।
तल्लक्षणादिकं वच्मि तदर्थी तस्य लब्धये ।।१।।
(harigīt)
ānandanun je dhāām sarvottam jagatamān je sadā,
te gnānamūrti shuddha chidrūp vandun bhakitathī mudā;
te svarup prāpti kāraṇe teno ja arthī sarvadā,
lakṣhaṇ vagere bhākhun tenān, pāmun chidrūp sampadā. 1
artha : — ānandathī paripūrṇa, jagatamān sarvottam, shuddha
chaitanyasvarūpane praṇām karīne teno abhilāṣhī hun tenī prāpti māṭe te
shuddha chidrūpanān lakṣhaṇ ādine kahun chhun. 1.
पश्यत्यवैति विश्वं युगपन्नोकर्मकर्मणामणुभिः ।
अखिलैर्मुक्तो योऽसौ विज्ञेयः शुद्धचिद्रूपः ।।२।।
yugapad juve jāṇe jagat, te shuddha chidrūp jāṇajo;
sau karma ne nokarma paramāṇuthī mukat pramāṇajo. 2.

Page 2 of 153
PDF/HTML Page 10 of 161
single page version

background image
2 ][ tattvagnān-taraṅgiṇī
artha : — je samasta vishvane ekasāthe dekhe chhe, jāṇe chhe,
nokarma ane karmanān samasta paramāṇuothī mukta chhe, tene shuddha chidrūp
jāṇavo. 2.
अर्थात् यथास्थितान् सर्वान् समं जानाति पश्यति ।
निराकुलो गुणी योऽसौ शुद्धचिद्रूप उच्यते ।।३।।
sarve padārtha yathārtha yugapad je sadā jāṇe juve,
te shuddha chidrūp svaguṇ nirbhar sukh nirākuḷ anubhave. 3.
artha : — je, yathāsthit sarva padārthone ek sāthe jāṇe chhe
ane dekhe chhe, ākuḷatā rahit chhe, guṇavān chhe, tene shuddha chidrūp kahe
chhe. 3.
स्पर्शरसगंधवर्णैः शब्दैर्मुक्तो निरंजनः स्वात्मा ।
तेन च खैरग्राह्योऽसावनुभावनागृहीतव्यः ।।४।।
svātmā nirañjan sparsha ras rup gandhā shabda vihīn e,
tethī na £ndriy grāıā paṇ anubhāvanāe grāıā e. 4.
artha : — potāno ātmā sparsha, ras, gandh, rūpathī, shabdathī
rahit chhe, nirañjan chhe ane tethī indriyo vaḍe grahāvā yogya nathī, te
anubhāvanāthī (ātmabhāvanāthī) grahaṇ thavā yogya chhe.
सप्तानां धातूनां पिंडो देहो विचेतनो हेयः ।
तन्मध्यस्थोऽवैतीक्षतेऽखिलं यो हि सोहं चित् ।।५।।
tan to achetan sāt dhāātupinM tajavā yogya te,
te madhay rahī jāṇe juve je te hun chidrūp muj e. 5.
artha : — deh te sāt dhātuono samūh chhe, achetan chhe, hey
chhe, tenī madhyamān rahelo je sarvane jāṇe chhe, dekhe chhe te hun gnānasvarūp
ātmā chhun. 5.

Page 3 of 153
PDF/HTML Page 11 of 161
single page version

background image
adhyāy-1 ][ 3
आजन्म यदनुभूतं तत्सर्वं यः स्मरन् विजानाति ।
कररेखावत् पश्यति सोऽहं बद्धोऽपि कर्मणाऽत्यंतं ।।६।।
श्रुतमागमात् त्रिलोकत्रिकालजं चेतनेतरं वस्तु ।
यः पश्यति जानाति च सोऽहं चिद्रूपलक्षणो नान्यः ।।७।।
anubhavyun je je janmathī te te sakal jāṇe smare,
kararekhāvat dekhe hun te ati karmabaddha chhatān khare; 6.
vastu trilok trikāḷavartī chid achid suṇī shāstrathī,
jāṇe juve je te hun chidrūp, muj lakṣhaṇ par nathī. 7.
artha : — je janmathī māṇḍīne anubhavelun sarva yād karīne jāṇe
chhe, hāthanī rekhā peṭhe dekhe chhe, te hun karmothī atyant bandhāyelo chhun.
āgamamānthī sāmbhaḷel, traṇ kāḷ ane traṇ lokavartī chetan ane jaḍ
padārthone je dekhe chhe ane jāṇe chhe te chidrūp lakṣhaṇovāḷo hun chhun, anya
hun nathī. 6 – 7.
शुद्धचिद्रूप इत्युक्त ज्ञेयाः पंचार्हदादयः ।
अन्येऽपि तादृशाः शुद्ध शब्दस्य बहुभेदतः ।।८।।
arihant ādi pañch jāṇo, shuddha chidrūp jyān kaho,
tevā bījā paṇ jāṇavā, bahu bhed shuddha taṇā laho. 8.
artha : — shuddha chidrūp em kahetān pāñch arihantādi jāṇavā. shuddha
shabdanān anek bhed hovāthī anya paṇ temanā jevā jāṇavā. 8.
नो दृक् नो धीर्न वृत्तं न तप इह यतो नैव सौख्यं न शक्ति-
र्नादोषो नो गुणीतो न परमपुरुषः शुद्धचिद्रूपतश्च ।
नोपादेयोप्यहेयो न न पररहितो ध्येयरूपो न पूज्यो
नान्योत्कृष्टश्च तस्मात् प्रतिसमयमहं तत्स्वरूपं स्मरामि ।।९।।

Page 4 of 153
PDF/HTML Page 12 of 161
single page version

background image
4 ][ tattvagnān-taraṅgiṇī
e shuddha chidrūp e ja samyag gnān darshan charaṇ chhe,
tap saukhya shakit param puruṣh svaguṇathī paripūrṇa chhe;
nahi tyājya paṇ sugrāıā, par viṇ dhayeyarup prapūjya e,
utkr̥uṣhṭa enāthī avar nā prati samay smarun svarup e. 9.
artha : — ahīn shuddha chidrūp sivāy bījun darshan nathī, gnān nathī,
chāritra nathī, tap nathī, sukh nathī, shakti nathī, adoṣh nathī, enāthī
bījo guṇī nathī, param puruṣh nathī, upādey nathī, ahey chhe, parathī
rahit nathī, dhyeyarūp nathī, pūjya nathī ane bījun uttam nathī. tethī darek
samaye hun te svarūpane sambhārun chhun. 9.
ज्ञेयो दृश्योऽपि चिद्रूपो ज्ञाता दृष्टा स्वभावतः ।
न तथाऽन्यानि द्रव्याणि तस्माद् द्रव्योत्तमोऽस्ति सः ।।१०।।
e gney drashya chhatān svabhāve svaparane jāṇe juve,
jaM anya dravya na tulya tenī, tethī dravyottam huve. 10.
artha : — chaitanyasvarūp ātmā jem gney ane drashya hovā chhatān
svabhāvathī gnātā ane draṣhṭā chhe. tevī rīte anya dravyo nathī, māṭe te
(ātmā) dravyomān uttam chhe. 10.
स्मृतेः पर्यायाणामवनिजलभृतामिंद्रियार्थागसां च
त्रिकालानां स्वान्योदितवचनततेः शब्दशास्त्रादिकानां ।
सुतीर्थानामस्त्रप्रमुखकृतरुजां क्ष्मारुहाणां गुणानां
विनिश्चेयः स्वात्मा सुविमलमतिभिर्दृष्टबोधस्वरूपः ।।११।।
paryāy bahuvidhā, jaladhiāgirine, £ndriyārtha pramukhane,
traṇ kāḷane, nij par vachanane, shabda shāstrādikane;
sutīrtha, shastraprahār duḥkh, taru, doṣh guṇane je smare,
te gnānadrag rup svātmano nishchay yathārtha sudhāī kare. 11.
artha
: — paryāyonī, parvato ane samudronī, indriyanā viṣhayo

Page 5 of 153
PDF/HTML Page 13 of 161
single page version

background image
adhyāy-1 ][ 5
ane pāpanī, traṇe kāḷanī, pote ane bījāoe bolelān vachanonī,
vyākaraṇādi shāstronī, sutīrthonī, astra vagerethī karāyelā ghānī, roganī,
vr̥ukṣhonī ane guṇonī jene smr̥uti rahe chhe. evā gnānadarshan svarūp potānā
ātmāno nirmaḷ mativāḷāoe (bhedagnānīoe) vivekathī nishchay
karavo joīe. 11.
ज्ञप्त्या दृक् चिदिति ज्ञेया सा रूपं यस्य वर्तते ।
स तथोक्तोऽन्यद्रव्येण मुक्तत्वात् शुद्ध इत्यसौ ।।१२।।
कथ्यते स्वर्णवत् तज्ज्ञैः सोहं नान्योस्मि निश्चयात् ।
शुद्धचिद्रूपोऽहमिति षड्वर्णार्थो निरुच्यते ।।१३।। युग्म ।।
(jhūlaṇā)
chid kahetān kaho gnān darshan aho !
rup te jenun chidrūp jāṇo;
mukta par dravyathī shuddha kañchan samo,
shuddha chidrūp prāgne vakhāṇyo;
te hun nishchay thakī, anya kadī paṇ nah{,
shuddha chidrūp e svarup mārun;
‘shuddha chidrūp hun’ akṣharo ṣhaṭ kaıāā,
artha nirukit te to vichārun. 12-13.
artha : — chid eṭale gnān ane darshan jāṇo. evun rūp jenun chhe,
tene chidrūp kahevāy chhe. te anya dravyathī mukta hovāthī, tenā jāṇanāro
tene suvarṇanī jem shuddha kahe chhe. te hun chhun, nishchayathī anya hun nathī. ‘shuddha
chidrūp hun’ e chha akṣharano artha kahevāmān āve chhe. 12-13.
दृष्टैर्ज्ञातैः श्रुतैर्वा विहितपरिचितैर्निदितैः संस्तुतैश्च,
नीतैः संस्कार कोटिं कथमपि विकृतिं नाशनं संभवं वै ।
स्थूलैः सूक्ष्मैरजीवैरसुनिकरयुतैः खाप्रियैः खप्रियैस्तै-
रन्यैर्द्रव्यैर्न साध्यं किमपि मम चिदानंदरूपस्य नित्यं ।।१४।।

Page 6 of 153
PDF/HTML Page 14 of 161
single page version

background image
6 ][ tattvagnān-taraṅgiṇī
draṣhṭa shrut gnāt anubhūt nindit ruMā,
hoy sanskr̥it, vikr̥ut padārtho,
ho bhale naṣhṭa utpanna sthūl sūkṣhma ke,
chetanāyukat ke jaM kadā jo;
ho bhale priy apriy £ndriyane,
anya e, shrey mārun shun sāre ?
hun chidānandarup ātma shāshvat aho!
kām shun anya dravyonun māre ? 14.
artha : — joyelā, jāṇelā, sāmbhaḷelā, anubhavelā, nindya ke
stutya, sanskār pāmelā ke vikr̥ut thayelā, nāsh pāmelā ke utpanna thayelā,
sthūḷ ke sūkṣhma, jaḍ ke chetan, indriyone priy ke apriy evā te anya
dravyothī chidānandarūp evān mane sadāy kāī paṇ prayojan nathī. 14.
विक्रियाभिरशेषाभिरंगकर्मप्रसूतिभिः ।
मुक्तो योऽसौ चिदानन्दो युक्तोऽनंतदृगादिभिः ।।१५।।
असौ अनेकरूपोऽपि स्वभावादेकरूपभाग् ।
अगम्यो मोहिनां शीघ्रगम्यो निर्मोहिनां विदां ।।१६।।
aṅg ke karmakr̥ut sarva jaM vikr̥uti,
tethī je mukat te saukhyadhāāmī;
yukat gnānādi nij guṇ anante sadā,
`te chidānand chaitanyasvāmī;
svaguṇagaṇathī anekasvarupī chhatān,
ekarupī sadā nij svabhāve;
gamya nahi mohīne, shīghār nirmohī hā !
tattvagnānī anubhūti pāve. 15-16.
artha : — je sharīr ane karmathī thatī samasta vikriyāothī rahit
chhe, te chidānandasvarūp anant darshanādi vaḍe sahit chhe. 15.

Page 7 of 153
PDF/HTML Page 15 of 161
single page version

background image
adhyāy-1 ][ 7
te anek rūpavāḷo hovā chhatān paṇ svabhāvathī ekarūpavāḷo chhe.
te mohī jīvone jaṇāy tevo nathī ane nirmohī gnānīone tarat ja
jaṇāvā – anubhavavā yogya chhe. 16.
चिद्रूपोऽयमनाद्यंतः स्थित्युत्पत्तिव्ययात्मकः ।
कर्मणाऽस्ति युतोऽशुद्धः शुद्धः कर्मविमोचनात् ।।१७।।
ādi ke ant viṇ nitya chidrūp e,
sthiti utpatti vyay traṇ svarupī;
karmathī yukat te shuddha nahi, shuddha jo,
karmathī mukat sahajātmarupī. 17.
artha : — ā chidrūp ādi ane ant rahit chhe, sthiti, utpatti
ane nāshavāḷo chhe, karmathī yukta ashuddha chhe, karma chhūṭī javāthī (te) shuddha
chhe. 17.
शून्याशून्यस्थूलसूक्ष्मोस्तिनास्तिनित्याऽनित्याऽमूर्तिमूर्तित्वमुख्यैः ।
धर्मैर्युक्तोऽप्यन्यद्रव्यैर्विमुक्तः चिद्रूपोयं मानसे मे सदास्तु ।।१८।।
shūnya, nahi shūnya, sthūl sūkṣhma, arupī rupī,
asti nāsti, kṣhaṇik sarvadā jo;
mukhya nij dhārmayut, mukat paradhārmathī,
shuddha chidrūp muj man virājo. 18.
artha : — shūnya, ashūnya, sthūḷ, sūkṣhma, asti, nāsti, nitya,
anitya, amūrta, mūrta ādi dharmothī yukta chhe chhatān paṇ je anya dravyothī
vimukta chhe; e chidrūp mārā manamān sadā rahe – birājo. 18.
ज्ञेयं दृश्यं न गम्यं मम जगति किमप्यस्ति कार्यं न वाच्यं
ध्येयं श्रव्यं न लभ्यं न च विशदमतेः श्रेयमादेयमन्यत् ।
श्रीमत्सर्वज्ञवाणीजलनिधिमथनात् शुद्धचिद्रूपरत्नं
यस्माल्लब्धं मयाहो कथमपि विधिनाऽप्राप्तपूर्वंप्रियं च ।।१९।।

Page 8 of 153
PDF/HTML Page 16 of 161
single page version

background image
8 ][ tattvagnān-taraṅgiṇī
shuddhamati hun, mane gney nahi, drashya nahi,
gamya nahi, kārya nahi, vāchya nānhī;
dhayey nahi, shravya nahi, labhya nahi, shrey nahi,
nahi upādey kani jagat mānhī;
kem ke bhāgyathī max apūrav aho,
shuddha chidrūp priy ratna lādhayun;
shrīmad sarvagnanī vāṇī arṇav mayī
`yatnathī ratna lahī sarva sādhayun. 19.
artha : — nirmaḷ buddhivāḷā evā mane (ā) jagatamān kāī paṇ
bījun jovā jevun, jāṇavā jevun, samajavā jevun, karavā jevun, vāṇīthī
kahevā jevun, dhyān karavā jevun, sāmbhaḷavā yogya, prāpta karavā yogya,
hitarūp, grahaṇ karavā jevun chhe nahi, kāraṇ ke shrī sarvagnadevanī vāṇīrūp
samudranā manthanathī kharekhar, koī paṇ rīte bhāgyathī pūrve nahi meḷavelun
evun ane priy, shuddhachaitanyasvarūp ratna mane maḷī gayun chhe. 19.
शुद्धचिद्रूपरूपोहमिति मम दधे मंक्षु चिद्रूपरूपं
चिद्रूपेणैव नित्यं सकलमलमिदा तेनचिद्रूपकाय ।
चिद्रूपाद् भूरिसौख्यात् जगति वरतरात्तस्य चिद्रूपकस्य
माहात्म्यं वैति नान्यो विमलगुणगणे जातु चिद्रूपकेऽज्ञात् ।।२०।।
karma dūrakaraṇ e shuddha chidrūp vaMe,
shuddha chidrūp hun svarup sārun,
shuddha chidrūp jagashreÌ sukhadhāāmathī,
shuddha chidrūpane chitta dhāārun;
vimal guṇanā nidhiā shuddha chidrūpamān,
gnān jenun nathī agna evā,
shuddha chidrūpanun mahātmya jāṇe nah{,
to ure dhāāravā shakā kevā? 20

Page 9 of 153
PDF/HTML Page 17 of 161
single page version

background image
adhyāy-1 ][ 9
artha : — ‘shuddha chaitanyasvarūp hun chhun’ em mārā chidrūpane, te sarva
karmane ṭāḷanār chidrūp vaḍe ja, chidrūpane māṭe, jagatamān vadhāre chaḍiyātā
evā atyant sukhamay chidrūpamānthī nitya dhāraṇ karun chhun, te nirmaḷ guṇanā
samūharūp evā chidrūpamān agnānī hovāthī anya jīv kadī paṇ te
chidrūpanun māhātmya jāṇato nathī. 20.

Page 10 of 153
PDF/HTML Page 18 of 161
single page version

background image
adhayāy 2 jo
[ shuddha chidrūpanā dhyānamān utsāh pradān ]
मृत्पिंडेन विना घटो न न पटस्तंतून् विना जायते
धातुनैर्व विना दलं न शकटः काष्ठं विना कुत्रचित् ।
सत्स्वन्येष्वपि साधनेषु च यथा धान्यं न बीजं बिना
शुद्धात्मस्मरणं विना किल मुनेर्मोक्षस्तथा नैव च ।।१।।
(harigīt)
sāmānya kāraṇ bahu chhatān kāraṇ asādhāāraṇ vinā,
nahi kāryasiddhi sambhave, nahi dhāānya sambhav bīj vinā,
ghāṭ māṭī viṇ, paṭ tantu viṇ, nā shakaṭ kāṣhṭa vinā huve,
sahajātma smaraṇ viṇ mumukṣhune na mukit sambhave. 1
artha : — jevī rīte anya sādhano hovā chhatān paṇ māṭīnā piṇḍā
vinā ghaḍo utpanna thato nathī, tantu vinā vastra banatun nathī, daḷ (dhātunā
paḍ) vinā dhātu utpanna thatī nathī, kyāy kāṣhṭa vagar gāḍun thatun nathī
ane bīj vinā dhānya upajatun nathī; tem shuddhātmasvarūpanā smaraṇ vinā
munine kharekhar mokṣha thato ja nathī. 1.
बीजं मोक्षतरोर्भवार्णवतरी दुःखाटवीपावको
दुर्गं कर्मभियां विकल्परजसां वात्यागसां रोधनं ।
शस्त्रं मोहजये नृणामशुभतापर्यायरोगौषधं
चिद्रूपस्मरणं समस्ति च तपोविद्यागुणानां गृहं ।।२।।
chidrūp smaraṇ chhe sarva vidyā tap ane guṇagaṇanidhiā,
e mukti tarunun bīj, duḥkhavan dahan, nāv bhavodadhiā;

Page 11 of 153
PDF/HTML Page 19 of 161
single page version

background image
adhyāy-2 ][ 11
chhe karmabhītane durga, vāyu vikalpa raj uMāMvā,
e doṣh roke, moh jīte, agad ashubh nivāravā. 2
artha : — chidrūpanun smaraṇ manuṣhyone mokṣharūpī vr̥ukṣhanun bīj,
sansārarūp samudramān naukā, duḥkharūpī vanane bāḷanār agni, karmathī bhay
pāmelāone (āshray sthān samān) killo, vikalparūp dhūḷane uḍāḍī
mūkavā pāvan, pāpone rokanār, mohano jay karavāmān shastra, narak, tiryañch
ādi ashubh paryāyarūp rogane ṭāḷanārun auṣhadh ane tap, vidyā tathā
anek guṇonun ghar samīchīn rīte chhe. 2.
क्षुत्तृट्रुग्वातशीतातपजलवचसः शस्त्रराजादिभीभ्यो
भार्यापुत्रारिनैः स्वानलनिगडगवाद्यश्वररैकंटकेभ्यः ।
संयोगायोगदंशिप्रपतनरजसो मानभंगादिकेभ्यो
जातं दुःखं न विद्मः क्व च पटति नृणांशुद्धचिद्रूपभाजां ।।३।।
bhūkh, taras, rog, kaLor vāṇī, vāt LnMī, uṣhṇatā,
jal, shastra, nr̥up bhay, nārī, aṅgaj, agni, ari, dhān hīnatā;
dhān, beMī, kaṇṭak, Māns machchhar, mānabhaṅg viyoganān,
jāṇun na, duḥkh sau jāy kāān hā ! shuddha chidrūp bhakatanān. 3
artha : — shuddha chidrūpane bhajanār muṣhyonā kṣhudhā, tr̥uṣhā, rog, ṭhaṇḍī,
garamī, vā pāṇī ane kaṭhor vāṇī, rājādinā bhay, shastranā bhay, strī,
putra, shatru, nirdhanatā, agni, beḍī, gāy, ashvādi, dhan kaṇṭak, sanyog-
viyog, ḍāns, patan, dhūḷ, mānabhaṅgādithī upajatun duḥkh kyān jatun rahe
chhe te ame jāṇatā nathī. 3 .
स कोपि परमानन्दश्चिद्रूपध्यानतो भवेत् ।
तदंशोपि न जायेत त्रिजगत्स्वामिनामपि ।।४।।
adbhut paramānand evo, shuddha chidrūp dhayānathī,
pragaṭe ahā! nā ansh teno, traṇ jagat sāmrājyathī. 4.

Page 12 of 153
PDF/HTML Page 20 of 161
single page version

background image
12 ][ tattvagnān-taraṅgiṇī
artha : — chidrūpanā dhyānathī evo koī paramānand (pragaṭ) thāy
chhe ke teno ansh paṇ traṇ jagatanā svāmīone ya upajato nathī. 4.
सौख्यं मोहजयोऽशुभास्त्रवहतिर्नाशोऽतिदुष्कर्मणा –
मत्यंतं च विशुद्धता नरि भवेदाराधना तात्त्विकी ।
रत्नानां त्रितयं नृजन्मसफलं संसारभीनाशनं
चिद्रूपोहमितिस्मृतेश्च समता सद्भ्यो यशःकीर्त्तनं ।।५।।
‘chidrūp hun’ e smaraṇathī samatā vadho yashavistr̥uti,
sukh prāpti mohavijay ane duṣhkarma āuāvanī kṣhati;
atyant antarashuddha ne tāttvik ārādhān bane,
traṇ ratna prāpti, saphaḷ nar bhav, bhavataṇo bhay sau haṇe. 5
artha : — ‘hun chaitanyasvarūp chhun’ em smaraṇ karavāthī manuṣhyane
sukh, mohano jay, ashubh āstravano nāsh, duṣhkarmono nāsh ane atyant
vishuddhi, tattvanī ārādhanā, samyagdarshan – gnān – chāritra e traṇ ratnonī
prāpti, manuṣhyajanmanī saphaḷatā, sansāranā bhayano nāsh, samatā tathā
sajjano dvārā yashogān prāpta thāy chhe. 5.
वृतं शीलं श्रुतं चाखिलखजयतपोदृष्टिसद्भावनाश्च
धर्मो मूलोत्तराख्या वरगुणनिकरा आगसां मोचनं च ।
बाह्यांतः सर्वसंगत्यजनमपि विशुद्धांतरगं तदानी —
मूर्मीणां चोपसर्गस्य सहनमभवच्छुद्धचित्संस्थितस्य ।।६।।
je shuddha chidrūp sthit te vrat shīl shrut tap guṇadhārā,
£ndriyavijay saddharma dasharna bhāvanā aghākṣhay karā;
sau bāıā antar saṅg tyāgī, antaraṅg vishuddhithī,
upasarga ©rmi sahan karatā dhāīr nijabaḷ vr̥uddhithī. 6.
artha : — shuddha chaitanyamān sthiti karanār jīvane te samaye chāritra,
shīl, gnān, samasta indriyono jay, tap, darshan, bhāvanā, dharma, mūḷ