Page 610 of 642
PDF/HTML Page 641 of 673
single page version

स्वसंवेदनसिद्धत्वात्ः तेन प्रसिद्धेन प्रसाध्यमानस्तदविनाभूतानन्तधर्मसमुदयमूर्तिरात्मा । ततो ज्ञानमात्राचलितनिखातया द्रष्टया क्रमाक्रमप्रवृत्तं तदविनाभूतं अनन्तधर्मजातं यद्यावल्लक्ष्यते तत्तावत्समस्तमेवैकः खल्वात्मा । एतदर्थमेवात्रास्य ज्ञानमात्रतया व्यपदेशः । ननु क्रमाक्रमप्रवृत्तानन्तधर्ममयस्यात्मनः कथं ज्ञानमात्रत्वम् ? परस्परव्यतिरिक्तानन्तधर्मसमुदाय- परिणतैकज्ञप्तिमात्रभावरूपेण स्वयमेव भवनात् । अत एवास्य ज्ञानमात्रैकभावान्तःपातिन्योऽनन्ताः

(uttaraḥ — ) prasiddhatva ane *prasādhyamānatvane līdhe lakṣhaṇ ane lakṣhyano vibhāg karavāmān āvyo chhe. gnān prasiddha chhe, kāraṇ ke gnānamātrane svasamvedanathī siddhapaṇun chhe (arthāt gnān sarva prāṇīone svasamvedanarūp anubhavamān āve chhe); te prasiddha evā gnān vaḍe prasādhyamān, tad - avinābhūt ( – gnānanī sāthe avinābhāvī sambandhavāḷā) anant dharmonā samudāyarūp mūrti ātmā chhe. (gnān prasiddha chhe; ane gnān sāthe jemano avinābhāvī sambandh chhe evā anant dharmonā samudāyasvarūp ātmā te gnān vaḍe prasādhyamān chhe.) māṭe gnānamātramān achalitapaṇe sthāpelī draṣhṭi vaḍe, kramarūp ane akramarūp pravartato, tad - avinābhūt ( – gnānanī sāthe avinābhāvī sambandhavāḷo) anantadharmasamūh je kāī jevaḍo lakṣhit thāy chhe, te saghaḷoy kharekhar ek ātmā chhe.

ā kāraṇe ja ahīn ātmāno gnānamātrapaṇe vyapadesh chhe. (prashnaḥ — ) jemān kram ane akrame pravartatā anant dharmo chhe evā ātmāne gnānamātrapaṇun kaī rīte chhe?

(uttaraḥ — ) paraspar bhinna evā anant dharmonā samudāyarūpe pariṇat ek gnaptimātra bhāvarūpe pote ja hovāthī (arthāt paraspar bhinna evā anant dharmonā samudāyarūpe pariṇamelī je ek jāṇanakriyā te jāṇanakriyāmātra bhāvarūpe pote ja hovāthī) ātmāne gnānamātrapaṇun chhe. māṭe ja tene gnānamātra ek bhāvanī antaḥpātinī ( – gnānamātra ek bhāvanī andar paḍanārī arthāt gnānamātra ek bhāvanī andar āvī jatī – ) anant shaktio ūchhaḷe chhe. (ātmānā jeṭalā dharmo chhe te badhāyane, lakṣhaṇabhede bhed hovā chhatān, pradeshabhed nathī; ātmānā ek pariṇāmamān badhāy dharmonun pariṇaman rahelun chhe. tethī ātmānā ek gnānamātra bhāvanī andar anant shaktio rahelī chhe. māṭe gnānamātra bhāvamān — gnānamātra bhāvasvarūp ātmāmān — anant shaktio ūchhaḷe chhe.) temānī keṭalīk shaktio nīche pramāṇe chheḥ — ātmadravyane kāraṇabhūt evā chaitanyamātra bhāvanun dhāraṇ jenun lakṣhaṇ arthāt svarūp chhe evī jīvatvashakti. (ātmadravyane * prasādhyamān = prasiddha karavāmān āvatun hoy te. (gnān prasiddha chhe ane ātmā prasādhyamān chhe.)

Page 611 of 642
PDF/HTML Page 642 of 673
single page version

शक्तयः उत्प्लवन्ते । आत्मद्रव्यहेतुभूतचैतन्यमात्रभावधारणलक्षणा जीवत्वशक्तिः १ । अजडत्वात्मिका चितिशक्तिः २ । अनाकारोपयोगमयी द्रशिशक्तिः ३ । साकारोपयोगमयी ज्ञानशक्तिः ४ । अनाकुलत्वलक्षणा सुखशक्तिः ५ । स्वरूपनिर्वर्तनसामर्थ्यरूपा वीर्य- शक्तिः ६ । अखण्डितप्रतापस्वातन्त्र्यशालित्वलक्षणा प्रभुत्वशक्तिः ७। सर्वभावव्यापकैक- भावरूपा विभुत्वशक्तिः ८ । विश्वविश्वसामान्यभावपरिणतात्मदर्शनमयी सर्वदर्शित्वशक्तिः ९ । विश्वविश्वविशेषभावपरिणतात्मज्ञानमयी सर्वज्ञत्वशक्तिः १० । नीरूपात्मप्रदेशप्रकाशमान- लोकालोकाकारमेचकोपयोगलक्षणा स्वच्छत्वशक्तिः ११ । स्वयम्प्रकाशमानविशदस्व- संवित्तिमयी प्रकाशशक्तिः १२ । क्षेत्रकालानवच्छिन्नचिद्विलासात्मिका असङ्कुचितविकाशत्व-

Page 612 of 642
PDF/HTML Page 643 of 673
single page version

शक्तिः १३ । अन्याक्रियमाणान्याकारकैकद्रव्यात्मिका अकार्यकारणत्वशक्तिः १४ । परात्म- निमित्तकज्ञेयज्ञानाकारग्रहणग्राहणस्वभावरूपा परिणम्यपरिणामकत्वशक्तिः १५ । अन्यूनाति- रिक्तस्वरूपनियतत्वरूपा त्यागोपादानशून्यत्वशक्तिः १६ । षट्स्थानपतितवृद्धिहानि- परिणतस्वरूपप्रतिष्ठत्वकारणविशिष्टगुणात्मिका अगुरुलघुत्वशक्तिः १७ । क्रमाक्रमवृत्त- वृत्तित्वलक्षणा उत्पादव्ययध्रुवत्वशक्तिः १८ । द्रव्यस्वभावभूतध्रौव्यव्ययोत्पादालिङ्गितसद्रश- विसद्रशरूपैकास्तित्वमात्रमयी परिणामशक्तिः १९ । कर्मबन्धव्यपगमव्यञ्जितसहजस्पर्शादि- शून्यात्मप्रदेशात्मिका अमूर्तत्वशक्तिः २० । सकलकर्मकृतज्ञातृत्वमात्रातिरिक्तपरिणाम-

Page 613 of 642
PDF/HTML Page 644 of 673
single page version

करणोपरमात्मिका अकर्तृत्वशक्तिः २१ । सकलकर्मकृतज्ञातृत्वमात्रातिरिक्तपरिणामानुभवो- परमात्मिका अभोक्तृत्वशक्तिः २२ । सकलकर्मोपरमप्रवृत्तात्मप्रदेशनैष्पन्द्यरूपा निष्क्रियत्व- शक्तिः २३ । आसंसारसंहरणविस्तरणलक्षितकिञ्चिदूनचरमशरीरपरिमाणावस्थितलोकाकाश- सम्मितात्मावयवत्वलक्षणा नियतप्रदेशत्वशक्तिः २४ । सर्वशरीरैकस्वरूपात्मिका स्वधर्म- व्यापकत्वशक्तिः २५ । स्वपरसमानासमानसमानासमानत्रिविधभावधारणात्मिका साधारणा- साधारणसाधारणासाधारणधर्मत्वशक्तिः २६ । विलक्षणानन्तस्वभावभावितैकभावलक्षणा अनन्त- धर्मत्वशक्तिः २७ । तदतद्रूपमयत्वलक्षणा विरुद्धधर्मत्वशक्तिः २८ । तद्रूपभवनरूपा तत्त्व- शक्तिः २९ । अतद्रूपभवनरूपा अतत्त्वशक्तिः ३० । अनेकपर्यायव्यापकैकद्रव्यमयत्वरूपा एकत्व- (je shaktithī ātmā gnātāpaṇā sivāyanā, karmathī karavāmān āvatā pariṇāmono kartā thato nathī, evī akartr̥utva nāmanī ek shakti ātmāmān chhe.) 21. samasta, karmathī karavāmān āvatā, gnātr̥utvamātrathī judā pariṇāmonā anubhavanā ( –

Page 614 of 642
PDF/HTML Page 645 of 673
single page version

शक्तिः ३१ । एकद्रव्यव्याप्यानेकपर्यायमयत्वरूपा अनेकत्वशक्तिः ३२ । भूतावस्थत्वरूपा भाव- शक्तिः ३३ । शून्यावस्थत्वरूपा अभावशक्तिः ३४ । भवत्पर्यायव्ययरूपा भावाभावशक्तिः ३५ । अभवत्पर्यायोदयरूपा अभावभावशक्तिः ३६ । भवत्पर्यायभवनरूपा भावभावशक्तिः ३७ । अभवत्पर्यायाभवनरूपा अभावाभावशक्तिः ३८ । कारकानुगतक्रियानिष्क्रान्तभवनमात्रमयी भावशक्तिः ३९ । कारकानुगतभवत्तारूपभावमयी क्रियाशक्तिः ४० । प्राप्यमाणसिद्धरूप- भावमयी कर्मशक्तिः ४१ । भवत्तारूपसिद्धरूपभावभावकत्वमयी कर्तृशक्तिः ४२ । भवद्भाव- भवनसाधकतमत्वमयी करणशक्तिः ४३ । स्वयं दीयमानभावोपेयत्वमयी सम्प्रदानशक्तिः ४४ । उत्पादव्ययालिङ्गितभावापायनिरपायध्रुवत्वमयी अपादानशक्तिः ४५ । भाव्यमानभावाधारत्वमयी अधिकरणशक्तिः ४६ । स्वभावमात्रस्वस्वामित्वमयी सम्बन्धशक्तिः ४७ ।

Page 615 of 642
PDF/HTML Page 646 of 673
single page version

‘ityādik anek shaktiothī yukta ātmā chhe topaṇ te gnānamātrapaṇāne chhoḍato nathī’ — evā arthanun kaḷasharūp kāvya have kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [इत्यादि - अनेक - निज - शक्ति - सुनिर्भरः अपि] ityādi ( – pūrve kahelī 47 shaktio vagere vagere) anek nij shaktiothī sārī rīte bharelo hovā chhatān [यः भावः ज्ञानमात्रमयतां न जहाति] je bhāv gnānamātramayapaṇāne chhoḍato nathī, [तद्] evun te, [एवं क्रम - अक्रम - विवर्ति - विवर्त - चित्रम्] pūrvokta prakāre kramarūpe ane akramarūpe vartatā vivartathī ( – rūpāntarathī, pariṇamanathī) anek prakāranun, [द्रव्यपर्ययमयं] dravyaparyāyamay [चिद्] chaitanya (arthāt evo te chaitanyabhāv – ātmā) [इह] ā lokamān [वस्तु अस्ति] vastu chhe.

bhāvārthaḥ — koī em samajashe ke ātmāne gnānamātra kahyo tethī te ekasvarūp ja hashe. parantu em nathī. vastunun svarūp dravyaparyāyamay chhe. chaitanya paṇ vastu chhe, dravyaparyāyamay chhe. te chaitanya arthāt ātmā anant shaktiothī bharelo chhe ane kramarūp tathā akramarūp anek prakāranā pariṇāmanā vikāronā samūharūp anekākār thāy chhe topaṇ gnānane — ke je asādhāraṇ bhāv chhe tene — chhoḍato nathī, tenī sarva avasthāo – pariṇāmo – paryāyo gnānamay ja chhe. 264.

‘ā anekasvarūp – anekāntamay – vastune jeo jāṇe chhe, shraddhe chhe ane anubhave chhe, teo gnānasvarūp thāy chhe’ — evā āshayanun, syādvādanun phaḷ batāvatun kāvya have kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [इति वस्तु - तत्त्व - व्यवस्थितिम् नैकान्त - सङ्गत - द्रशा स्वयमेव प्रविलोकयन्तः] āvī (anekāntātmak) vastutattvanī vyavasthitine anekānt - saṅgat ( – anekānt sāthe susaṅgat, anekānt

Page 616 of 642
PDF/HTML Page 647 of 673
single page version

अथास्योपायोपेयभावश्चिन्त्यते —

आत्मवस्तुनो हि ज्ञानमात्रत्वेऽप्युपायोपेयभावो विद्यत एव; तस्यैकस्यापि स्वयं साधकसिद्धरूपोभयपरिणामित्वात् । तत्र यत्साधकं रूपं स उपायः, यत्सिद्धं रूपं स उपेयः । अतोऽस्यात्मनोऽनादिमिथ्यादर्शनज्ञानचारित्रैः स्वरूपप्रच्यवनात् संसरतः सुनिश्चल- परिगृहीतव्यवहारसम्यग्दर्शनज्ञानचारित्रपाकप्रकर्षपरम्परया क्रमेण स्वरूपमारोप्यमाणस्यान्त- र्मग्ननिश्चयसम्यग्दर्शनज्ञानचारित्रविशेषतया साधकरूपेण तथा परमप्रकर्षमकरिकाधिरूढ-

bhāvārthaḥ — je satpuruṣho anekānt sāthe susaṅgat draṣhṭi vaḍe anekāntamay vastusthitine dekhe chhe, teo e rīte syādvādanī shuddhine pāmīne – jāṇīne, jinadevanā mārgane – syādvādanyāyane – nahi ullaṅghatā thakā, gnānasvarūp thāy chhe. 265.

(ā rīte syādvād viṣhe kahīne, have āchāryadev upāy - upeyabhāv viṣhe thoḍun kahe chheḥ — )

have āno ( – gnānamātra ātmavastuno *upāy - upeyabhāv vichāravāmān āve chhe (arthāt ātmavastu gnānamātra hovā chhatān tene upāyapaṇun ane upeyapaṇun banne kaī rīte ghaṭe chhe te vichāravāmān āve chhe)ḥ —

ātmavastune gnānamātrapaṇun hovā chhatān paṇ tene upāy - upeyabhāv (upāy-upeyapaṇun) chhe ja; kāraṇ ke te ek hovā chhatān +pote sādhak rūpe ane siddha rūpe em banne rūpe pariṇame chhe. temān je sādhak rūp chhe te upāy chhe ane je siddha rūp chhe te upey chhe. māṭe, anādi kāḷathī mithyādarshanagnānachāritra vaḍe (mithyādarshan, mithyāgnān ane mithyāchāritra vaḍe) svarūpathī chyut hovāne līdhe sansāramān bhramaṇ karatān, sunishchaḷapaṇe grahaṇ karelān vyavahārasamyagdarshan- gnānachāritranā pākanā prakarṣhanī paramparā vaḍe anukrame svarūpamān ārohaṇ karāvavāmān āvatā ā ātmāne, antarmagna je nishchayasamyagdarshanagnānachāritrarūp bhedo te - paṇā vaḍe pote sādhak rūpe * upey eṭale pāmavāyogya, ane upāy eṭale pāmavāyogya jenāthī pamāy te. ātmānun shuddha

( – sarva karma rahit) svarūp athavā mokṣha te upey chhe ane mokṣhamārga te upāy chhe. +ātmā pariṇāmī chhe ane sādhakapaṇun tathā siddhapaṇun e banne tenā pariṇām chhe.

Page 617 of 642
PDF/HTML Page 648 of 673
single page version

रत्नत्रयातिशयप्रवृत्तसकलकर्मक्षयप्रज्वलितास्खलितविमलस्वभावभावतया सिद्धरूपेण च स्वयं परिणममानं ज्ञानमात्रमेकमेवोपायोपेयभावं साधयति । एवमुभयत्रापि ज्ञानमात्रस्यानन्यतया नित्यमस्खलितैकवस्तुनो निष्कम्पपरिग्रहणात् तत्क्षण एव मुमुक्षूणामासंसारादलब्धभूमिकानामपि भवति भूमिकालाभः । ततस्तत्र नित्यदुर्ललितास्ते स्वत एव क्रमाक्रमप्रवृत्तानेकान्तमूर्तयः साधकभावसम्भवपरमप्रकर्षकोटिसिद्धिभावभाजनं भवन्ति । ये तु नेमामन्तर्नीतानेकान्त- ज्ञानमात्रैकभावरूपां भूमिमुपलभन्ते ते नित्यमज्ञानिनो भवन्तो ज्ञानमात्रभावस्य स्वरूपेणाभवनं

(bhāvārthaḥ — ā ātmā anādi kāḷathī mithyādarshanagnānachāritrane līdhe sansāramān bhame chhe. te sunishchaḷapaṇe grahaṇ karelān vyavahārasamyagdarshanagnānachāritranī vr̥uddhinī paramparā vaḍe anukrame svarūpano anubhav jyārathī kare tyārathī gnān sādhak rūpe pariṇame chhe, kāraṇ ke gnānamān nishchayasamyagdarshanagnānachāritrarūp bhedo antarbhūt chhe. nishchayasamyagdarshanagnānachāritranī sharūātathī māṇḍīne, svarūp - anubhavanī vr̥uddhi karatān karatān jyān sudhī nishchayasamyagdarshanagnānachāritranī pūrṇatā na thāy, tyān sudhī gnānanun sādhak rūpe pariṇaman chhe. jyāre nishchayasamyagdarshanagnānachāritranī pūrṇatāthī samasta karmano nāsh thāy arthāt sākṣhāt mokṣha thāy tyāre gnān siddha rūpe pariṇame chhe, kāraṇ ke teno askhalit nirmaḷ svabhāvabhāv pragaṭ dedīpyamān thayo chhe. ā rīte sādhak rūpe ane siddha rūpe — banne rūpe pariṇamatun ek ja gnān ātmavastune upāy - upeyapaṇun sādhe chhe.)

ā rīte bannemān ( – upāyamān tem ja upeyamān – ) gnānamātranun ananyapaṇun chhe arthāt anyapaṇun nathī; māṭe sadāy askhalit ek vastunun ( – gnānamātra ātmavastunun – ) niṣhkamp grahaṇ karavāthī, mumukṣhuone ke jemane anādi sansārathī bhūmikānī prāpti na thaī hoy temane paṇ, tatkṣhaṇ ja bhūmikānī prāpti thāy chhe; pachhī temān ja nitya mastī karatā te mumukṣhuo — ke jeo potāthī ja, kramarūp ane akramarūp pravartatā anek antanī (anek dharmanī) mūrtio chhe teo — sādhakabhāvathī utpanna thatī param prakarṣhanī *koṭirūp siddhibhāvanun bhājan thāy chhe. parantu jemān anek ant arthāt dharma garbhit chhe evā ek gnānamātra bhāvarūp ā bhūmine jeo prāpta karatā nathī, teo sadā agnānī vartatā thakā, gnānamātra bhāvanun svarūpathī abhavan ane pararūpathī bhavan dekhatā ( – shraddhatā) thakā, jāṇatā thakā ane ācharatā thakā, mithyādraṣhṭi, mithyāgnānī ane * koṭi = antimatā; utkr̥uṣhṭatā; ūñchāmān ūñchun bindu; had.

Page 618 of 642
PDF/HTML Page 649 of 673
single page version

पररूपेण भवनं पश्यन्तो जानन्तोऽनुचरन्तश्च मिथ्याद्रष्टयो मिथ्याज्ञानिनो मिथ्याचारित्राश्च भवन्तोऽत्यन्तमुपायोपेयभ्रष्टा विभ्रमन्त्येव ।

mithyāchāritrī vartatā thakā, upāy - upeyabhāvathī atyant bhraṣhṭa vartatā thakā sansāramān paribhramaṇ ja kare chhe.

have ā arthanun kaḷasharūp kāvya kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [ये] je puruṣho, [कथम् अपि अपनीत - मोहाः] koī paṇ prakāre jemano moh dūr thayo chhe evā thayā thakā, [ज्ञानमात्र - निज - भावमयीम् अकम्पां भूमिं] gnānamātra nijabhāvamay akamp bhūmikāno (arthāt gnānamātra je potāno bhāv te - may nishchaḷ bhūmikāno) [श्रयन्ति] āshray kare chhe, [ते साधकत्वम् अधिगम्य सिद्धाः भवन्ति] teo sādhakapaṇāne pāmīne siddha thāy chhe; [तु] parantu [मूढाः] jeo mūḍh ( – mohī, agnānī, mithyādraṣhṭi) chhe, teo [अमूम् अनुपलभ्य] ā bhūmikāne nahi pāmīne [परिभ्रमन्ति] sansāramān paribhramaṇ kare chhe.

bhāvārthaḥ — je bhavya puruṣho, gurunā upadeshathī athavā svayamev kāḷalabdhine pāmī mithyātvathī rahit thaīne, gnānamātra evā potānā svarūpane pāme chhe, teno āshray kare chhe, teo sādhak thayā thakā siddha thāy chhe; parantu jeo gnānamātra evā potāne pāmatā nathī, teo sansāramān rakhaḍe chhe. 266.

ā bhūmikāno āshray karanār jīv kevo hoy te have kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [यः] je puruṣh [स्याद्वाद - कौशल - सुनिश्चल - संयमाभ्यां] syādvādamān pravīṇatā

Page 619 of 642
PDF/HTML Page 650 of 673
single page version

tathā (rāgādik ashuddha pariṇatinā tyāgarūp) sunishchaḷ sanyam — e banne vaḍe [इह उपयुक्तः] potāmān upayukta raheto thako (arthāt potānā gnānasvarūp ātmāmān upayogane joḍato thako) [अहः अहः स्वम् भावयति] pratidin potāne bhāve chhe ( – nirantar potānā ātmānī bhāvanā kare chhe), [सः एकः] te ja ek (puruṣh), [ज्ञान - क्रिया - नय - परस्पर - तीव्र - मैत्री - पात्रीकृतः] gnānanay ane kriyānayanī paraspar tīvra maitrīnā pātrarūp thayelo, [इमाम् भूमिम् श्रयति] ā (gnānamātra nijabhāvamay) bhūmikāno āshray kare chhe.

bhāvārthaḥ — je gnānanayane ja grahīne kriyānayane chhoḍe chhe, te pramādī ane svachchhandī puruṣhane ā bhūmikānī prāpti thaī nathī. je kriyānayane ja grahīne gnānanayane jāṇato nathī, te (vrat - samiti - guptirūp) shubh karmathī santuṣhṭa puruṣhane paṇ ā niṣhkarma bhūmikānī prāpti thaī nathī. je puruṣh anekāntamay ātmāne jāṇe chhe ( – anubhave chhe) tathā sunishchaḷ sanyamamān varte chhe ( – rāgādik ashuddha pariṇatino tyāg kare chhe), e rīte jeṇe gnānanay ane kriyānayanī paraspar tīvra maitrī sādhī chhe, te ja puruṣh ā gnānamātra nijabhāvamayī bhūmikāno āshray karanār chhe.

gnānanay ane kriyānayanā grahaṇ - tyāganun svarūp ane phaḷ ‘pañchāstikāyasaṅgrah’ shāstranā antamān kahyun chhe, tyānthī jāṇavun. 267.

ām je puruṣh ā bhūmikāno āshray kare chhe, te ja anant chatuṣhṭayamay ātmāne pāme chhe — evā arthanun kāvya have kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [तस्य एव] (pūrvokta rīte je puruṣh ā bhūmikāno āshray kare chhe) tene ja, [चित् - पिण्ड - चण्डिम - विलासि - विकास - हासः] chaitanyapiṇḍano nirargaḷ vilasato je vikās te - rūp jenun khīlavun chhe (arthāt chaitanyapuñjano je atyant vikās thavo te ja jenun khīlī nīkaḷavun chhe), [शुद्ध - प्रकाश - भर - निर्भर - सुप्रभातः] shuddha prakāshanī atishayatāne līdhe je suprabhāt samān chhe, [आनन्द - सुस्थित - सदा - अस्खलित - एक - रूपः] ānandamān susthit evun jenun sadā askhalit ek rūp chhe [च] ane [अचल - अर्चिः] achaḷ jenī jyot chhe evo [अयम् आत्मा उदयति] ā ātmā uday pāme chhe.

Page 620 of 642
PDF/HTML Page 651 of 673
single page version

bhāvārthaḥ — ahīn ‘चित्पिण्ड’ ityādi visheṣhaṇathī anantadarshananun pragaṭ thavun batāvyun chhe, ‘शुद्धप्रकाश’ ityādi visheṣhaṇathī anant gnānanun pragaṭ thavun batāvyun chhe, ‘आनन्दसुस्थित’ ityādi visheṣhaṇathī anant sukhanun pragaṭ thavun batāvyun chhe ane ‘अचलार्चि’ visheṣhaṇathī anant vīryanun pragaṭ thavun batāvyun chhe. pūrvokta bhūmino āshray karavāthī ja āvā ātmāno uday thāy chhe. 268.

evo ja ātmasvabhāv amane pragaṭ ho em have kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [स्याद्वाद - दीपित - लसत् - महसि] syādvād vaḍe pradīpta karavāmān āvelun lasalasatun ( – jhagajhagāṭ karatun) jenun tej chhe ane [शुद्ध - स्वभाव - महिमनि] jemān shuddhasvabhāvarūp mahimā chhe evo [प्रकाशे उदिते मयि इति] ā prakāsh (gnānaprakāsh) jyān mārāmān uday pāmyo chhe, tyān [बन्ध - मोक्ष - पथ - पातिभिः अन्य - भावैः किम्] bandh - mokṣhanā mārgamān paḍanārā anya bhāvothī māre shun prayojan chhe? [नित्य-उदयः परम् अयं स्वभावः स्फु रतु] nitya jeno uday rahe chhe evo kevaḷ ā (anant chatuṣhṭayarūp) svabhāv ja mane sphurāyamān ho.

bhāvārthaḥ — syādvādathī yathārtha ātmagnān thayā pachhī enun phaḷ pūrṇa ātmānun pragaṭ thavun te chhe. māṭe mokṣhano ichchhak puruṣh e ja prārthanā kare chhe ke — māro pūrṇasvabhāv ātmā mane pragaṭ thāo; bandhamokṣhamārgamān paḍatā anya bhāvonun māre shun kām chhe? 269.

‘joke nayo vaḍe ātmā sadhāy chhe topaṇ jo nayo par ja draṣhṭi rahe to nayomān to paraspar virodh paṇ chhe, māṭe hun nayone avirodh karīne arthāt nayono virodh maṭāḍīne ātmāne anubhavun chhun’ — evā arthanun kāvya have kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [चित्र - आत्मशक्ति - समुदायमयः अयम् आत्मा] anek prakāranī nij

Page 621 of 642
PDF/HTML Page 652 of 673
single page version

न द्रव्येण खण्डयामि, न क्षेत्रेण खण्डयामि, न कालेन खण्डयामि, न भावेन खण्डयामि; सुविशुद्ध एको ज्ञानमात्रो भावोऽस्मि ।

shaktionā samudāyamay ā ātmā [नय - ईक्षण - खण्डयमानः] nayonī draṣhṭithī khaṇḍakhaṇḍarūp karavāmān āvatān [सद्यः] tatkāḷ [प्रणश्यति] nāsh pāme chhe; [तस्मात्] māṭe hun em anubhavun chhun ke — [अनिराकृत - खण्डम् अखण्डम्] jemānthī khaṇḍone *nirākr̥ut karavāmān āvyā nathī chhatān je akhaṇḍ chhe, [एकम्] ek chhe, [एकान्तशान्तम्] ekānt shānt chhe (arthāt jemān karmanā udayano lesh paṇ nathī evā atyant shānt bhāvamay chhe) ane [अचलम्] achaḷ chhe (arthāt karmanā udayathī chaḷāvyun chaḷatun nathī) evun [चिद् महः अहम् अस्मि] chaitanyamātra tej hun chhun.

bhāvārthaḥ — ātmāmān anek shaktio chhe ane ek ek shaktino grāhak ek ek nay chhe; māṭe jo nayonī ekānt draṣhṭithī jovāmān āve to ātmānā khaṇḍ khaṇḍ thaīne teno nāsh thaī jāy. ām hovāthī syādvādī, nayono virodh maṭāḍīne chaitanyamātra vastune anekashakti- samūharūp, sāmānyavisheṣhasvarūp, sarvashaktimay ekagnānamātra anubhave chhe. evun ja vastunun svarūp chhe, emān virodh nathī. 270.

have, gnānī akhaṇḍ ātmāno āvo anubhav kare chhe em āchāryadev gadyamān kahe chheḥ —

(gnānī shuddhanayanun ālamban laī em anubhave chhe ke — ) hun mane arthāt mārā shuddhātmasvarūpane nathī dravyathī khaṇḍato ( – khaṇḍit karato), nathī kṣhetrathī khaṇḍato, nathī kāḷathī khaṇḍato, nathī bhāvathī khaṇḍato; suvishuddha ek gnānamātra bhāv chhun.

bhāvārthaḥ — shuddhanayathī jovāmān āve to shuddha chaitanyamātra bhāvamān dravya - kṣhetra - kāḷ - bhāvathī kāī paṇ bhed dekhāto nathī. māṭe gnānī abhedagnānasvarūp anubhavamān bhed karato nathī.

gnānamātra bhāv pote ja gnān chhe, pote ja potānun gney chhe ane pote ja potāno gnātā chhe — evā arthanun kāvya have kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [यः अयं ज्ञानमात्रः भावः अहम् अस्मिः सः ज्ञेय - ज्ञानमात्रः एव न ज्ञेयः] * nirākr̥ut = bahiṣhkr̥ut; dūr; radabātal; nākabūl.

Page 622 of 642
PDF/HTML Page 653 of 673
single page version

je ā gnānamātra bhāv hun chhun te gneyonā gnānamātra ja na jāṇavo; [ज्ञेय - ज्ञान-कल्लोल - वल्गन्] (parantu) gneyonā ākāre thatā gnānanā kallolorūpe pariṇamato te, [ज्ञान - ज्ञेय - ज्ञातृमत् - वस्तुमात्रः ज्ञेयः] gnān - gney - gnātāmay vastumātra jāṇavo (arthāt pote ja gnān, pote ja gney ane pote ja gnātā — em gnān - gney - gnātārūp traṇe bhāvo sahit vastumātra jāṇavo).

bhāvārthaḥ — gnānamātra bhāv jāṇanakriyārūp hovāthī gnānasvarūp chhe. vaḷī te pote ja nīche pramāṇe gneyarūp chhe. bāhya gneyo gnānathī judān chhe, gnānamān pesatān nathī; gneyonā ākāranī jhaḷak gnānamān āvatān gnān gneyākārarūp dekhāy chhe parantu e gnānanā ja kallolo (taraṅgo) chhe. te gnānakallolo ja gnān vaḍe jaṇāy chhe. ā rīte pote ja potāthī jaṇāvāyogya hovāthī gnānamātra bhāv ja gneyarūp chhe. vaḷī pote ja potāno jāṇanār hovāthī gnānamātra bhāv ja gnātā chhe. ā pramāṇe gnānamātra bhāv gnān, gney ane gnātā — e traṇe bhāvoyukta sāmānyavisheṣhasvarūp vastu chhe. ‘āvo gnānamātra bhāv hun chhun’ em anubhav karanār puruṣh anubhave chhe. 271.

ātmā mechak, amechak ityādi anek prakāre dekhāy chhe topaṇ yathārtha gnānī nirmaḷ gnānane bhūlato nathī — evā arthanun kāvya have kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — (gnānī kahe chheḥ) [मम तत्त्वं सहजम् एव] mārā tattvano evo svabhāv ja chhe ke [क्वचित् मेचकं लसति] koī vār to te (ātmatattva) mechak ( – anekākār, ashuddha) dekhāy chhe, [क्वचित् मेचक-अमेचकं] koī vār mechak - amechak (bannerūp) dekhāy chhe [पुनः क्वचित् अमेचकं] ane vaḷī koī vār amechak ( – ekākār, shuddha) dekhāy chhe; [तथापि] topaṇ [परस्पर – सुसंहत – प्रकट – शक्ति – चक्रं स्फु रत् तत्] paraspar susanhat ( – sumilit, sugrathit, sārī rīte gūnthāyelī) pragaṭ shaktionā samūharūpe sphurāyamān te ātmatattva [अमल-मेधसां मनः] nirmaḷ buddhivāḷāonā manane [न विमोहयति] vimohit karatun nathī ( – bhramit karatun nathī, mūñjhavatun nathī).

bhāvārthaḥ — ātmatattva anek shaktiovāḷun hovāthī koī avasthāmān karmanā udayanā

Page 623 of 642
PDF/HTML Page 654 of 673
single page version

nimittathī anekākār anubhavāy chhe, koī avasthāmān shuddha ekākār anubhavāy chhe ane koī avasthāmān shuddhāshuddha anubhavāy chhe; topaṇ yathārtha gnānī syādvādanā baḷathī bhramit thato nathī, jevun chhe tevun ja māne chhe, gnānamātrathī chyut thato nathī. 272.

ātmāno anekāntasvarūp ( – anek dharmasvarūp) vaibhav adbhut (āshcharyakārak) chhe — evā arthanun kāvya have kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [अहो आत्मनः तद् इदम् सहजम् अद्भुतं वैभवम्] aho! ātmāno te ā sahaj adbhut vaibhav chhe ke — [इतः अनेकतां गतम्] ek taraphathī jotān te anekatāne pāmelo chhe ane [इतः सदा अपि एकताम् दधत्] ek taraphathī jotān sadāy ekatāne dhāraṇ kare chhe, [इतः क्षणविभङ्गुरम्] ek taraphathī jotān kṣhaṇabhaṅgur chhe ane [इतः सदा एव उदयात् ध्रुवम्] ek taraphathī jotān sadāy teno uday hovāthī dhruv chhe, [इतः परम - विस्तृतम्] ek taraphathī jotān param vistr̥ut chhe ane [इतः निजैः प्रदेशैः धृतम्] ek taraphathī jotān potānā pradeshothī ja dhāraṇ karī rakhāyelo chhe.

bhāvārthaḥ — paryāyadraṣhṭithī jotān ātmā anekarūp dekhāy chhe ane dravyadraṣhṭithī jotān ekarūp dekhāy chhe; kramabhāvī paryāyadraṣhṭithī jotān kṣhaṇabhaṅgur dekhāy chhe ane sahabhāvī guṇadraṣhṭithī jotān dhruv dekhāy chhe; gnānanī apekṣhāvāḷī sarvagat draṣhṭithī jotān param vistārane pāmelo dekhāy chhe ane pradeshonī apekṣhāvāḷī draṣhṭithī jotān potānā pradeshomān ja vyāpelo dekhāy chhe. āvo dravyaparyāyātmak anantadharmavāḷo vastuno svabhāv chhe. te (svabhāv) agnānīonā gnānamān āshcharya upajāve chhe ke ā to asambhavit jevī vāt chhe! gnānīone joke vastusvabhāvamān āshcharya nathī topaṇ temane pūrve kadī nahoto thayo evo adbhut param ānand thāy chhe, ane tethī āshcharya paṇ thāy chhe. 273.

pharī ā ja arthanun kāvya kahe chheḥ —

Page 624 of 642
PDF/HTML Page 655 of 673
single page version

shlokārthaḥ — [एकतः कषाय - कलिः स्खलति] ek taraphathī jotān kaṣhāyono klesh dekhāy chhe ane [एकतः शान्तिः अस्ति] ek taraphathī jotān shānti (kaṣhāyonā abhāvarūp shānt bhāv) chhe; [एकतः भव - उपहतिः] ek taraphathī jotān bhavanī ( – sansār sambandhī) pīḍā dekhāy chhe ane [एकतः मुक्तिः अपि स्पृशति] ek taraphathī jotān (sansāranā abhāvarūp) mukti paṇ sparshe chhe; [एकतः त्रितयम् जगत् स्फु रति] ek taraphathī jotān traṇ lok sphurāyamān chhe ( – prakāshe chhe, dekhāy chhe) ane [एकतः चित् चकास्ति] ek taraphathī jotān kevaḷ ek chaitanya ja shobhe chhe. [आत्मनः अद्भुतात् अद्भुतः स्वभाव - महिमा विजयते] (āvo) ātmāno adbhutathī paṇ adbhut svabhāvamahimā jayavant varte chhe ( – koīthī bādhit thato nathī).

bhāvārthaḥ — ahīn paṇ 273mā kāvyanā bhāvārtha pramāṇe jāṇavun. ātmāno anekāntamay svabhāv sāmbhaḷīne anyavādīne bhāre āshcharya thāy chhe. tene ā vātamān viruddhatā bhāse chhe. te āvā anekāntamay svabhāvanī vātane potānā chittamān samāvī — jīravī shakato nathī. jo kadāchit tene shraddhā thāy topaṇ pratham avasthāmān tene bahu adbhutatā lāge chhe ke ‘aho ā jinavachano mahā upakārī chhe, vastunā yathārtha svarūpane jaṇāvanārān chhe; men anādi kāḷ āvā yathārtha svarūpanā gnān vinā khoyo!’ — ām āshcharyapūrvak shraddhān kare chhe. 274.

have ṭīkākār āchāryadev antamaṅgaḷane arthe ā chitchamatkārane ja sarvotkr̥uṣhṭa kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [सहज - तेजःपुञ्ज - मज्जत् - त्रिलोकी - स्खलत् - अखिल - विकल्पः अपि एकः एव स्वरूपः] sahaj ( – potānā svabhāvarūp) tejaḥpuñjamān traṇ lokanā padārtho magna thatā hovāthī jemān anek bhedo thatā dekhāy chhe topaṇ jenun ek ja svarūp chhe (arthāt kevaḷagnānamān sarva padārtho

Page 625 of 642
PDF/HTML Page 656 of 673
single page version

jhaḷakatā hovāthī je anek gneyākārarūp dekhāy chhe topaṇ chaitanyarūp gnānākāranī draṣhṭimān je ekasvarūp ja chhe), [स्व - रस - विसर-पूर्ण - अच्छिन्न - तत्त्व - उपलम्भः] jemān nij rasanā phelāvathī pūrṇa achhinna tattva - upalabdhi chhe (arthāt pratipakṣhī karmano abhāv thayo hovāthī jemān svarūp - anubhavanano abhāv thato nathī) ane [प्रसभ - नियमित - अर्चिः] atyant niyamit jenī jyot chhe (arthāt anant vīryathī je niṣhkamp rahe chhe) [एषः चित् - चमत्कारः जयति] evo ā (pratyakṣha anubhavagochar) chaitanyachamatkār jayavant varte chhe ( – koīthī bādhit na karī shakāy em sarvotkr̥uṣhṭapaṇe varte chhe).

(ahīn ‘chaitanyachamatkār jayavant varte chhe’ em kahevāmān je chaitanyachamatkāranun sarvotkr̥uṣhṭapaṇe vartavun batāvyun, te ja maṅgaḷ chhe.) 275.

havenā kāvyamān ṭīkākār āchāryadev pūrvokta ātmāne āshīrvād āpe chhe ane sāthe sāthe potānun nām paṇ pragaṭ kare chheḥ —

shlokārthaḥ — [अविचलित - चिदात्मनि आत्मनि आत्मानम् आत्मना अनवरत - निमग्नं धारयत्] je achaḷ - chetanāsvarūp ātmāmān ātmāne potāthī ja anavaratapaṇe ( – nirantar) nimagna rākhe chhe (arthāt prāpta karelā svabhāvane kadī chhoḍatī nathī), [ध्वस्त - मोहम्] jeṇe mohano (agnān -andhakārano) nāsh karyo chhe, [निःसपत्नस्वभावम्] jeno svabhāv niḥsapatna (arthāt pratipakṣhī karmo vināno) chhe, [विमल - पूर्णं] je nirmaḷ chhe ane je pūrṇa chhe evī [एतत् उदितम् अमृतचन्द्र - ज्योतिः] ā uday pāmelī amr̥utachandrajyoti ( – amr̥utamay chandramā samān jyoti, gnān, ātmā) [समन्तात् ज्वलतु] sarva taraphathī jājvalyamān raho.

bhāvārthaḥ — jenun maraṇ nathī tathā jenāthī anyanun maraṇ nathī te amr̥ut chhe; vaḷī je atyant svādiṣhṭa ( – mīṭhun) hoy tene loko rūḍhithī amr̥ut kahe chhe. ahīn gnānane – ātmāne – amr̥utachandrajyoti (arthāt amr̥utamay chandramā samān jyoti) kahel chhe, te luptopamā alaṅkārathī kahyun jāṇavun; kāraṇ ke ‘अमृतचन्द्रवत् ज्योतिः’no samās karatān ‘वत्’no lop thaī ‘अमृतचन्द्रज्योतिः’ thāy chhe.

Page 626 of 642
PDF/HTML Page 657 of 673
single page version

(‘वत्’ shabda na mūkatān amr̥utachandrarūp jyoti evo artha karīe to bhedarūpak alaṅkār thāy chhe. ‘amr̥utachandrajyoti’ evun ja ātmānun nām kahīe to abhedarūpak alaṅkār thāy chhe.)

ātmāne amr̥utamay chandramā samān kahyo hovā chhatān, ahīn kahelān visheṣhaṇo vaḍe ātmāne chandramā sāthe vyatirek paṇ chhe; kāraṇ ke — ‘ध्वस्तमोह’ visheṣhaṇ agnān-andhakāranun dūr thavun jaṇāve chhe, ‘विमलपूर्ण’ visheṣhaṇ lāñchhanarahitapaṇun tathā pūrṇapaṇun batāve chhe, ‘निःसपत्नस्वभाव’ visheṣhaṇ rāhubimbathī tathā vādaḷān ādithī āchchhādit na thavānun jaṇāve chhe, ‘समंतात् ज्वलतु’ kahyun chhe te sarva kṣhetre tathā sarva kāḷe prakāsh karavānun jaṇāve chhe; chandramā āvo nathī.

ā kāvyamān ṭīkākār āchāryadeve ‘amr̥utachandra’ evun potānun nām paṇ jaṇāvyun chhe. samās palaṭīne artha karatān ‘amr̥utachandra’nā ane ‘amr̥utachandrajyoti’nā anek artho thāy chhe te yathāsambhav jāṇavā. 276.

have shrīmān amr̥utachandra āchāryadev be kāvyo kahīne ā samayasārashāstranī ātmakhyāti nāmanī ṭīkā pūrṇa kare chhe.

‘agnānadashāmān ātmā svarūpane bhūlīne rāgadveṣhamān vartato hato, paradravyanī kriyāno kartā thato hato, kriyānā phaḷano bhoktā thato hato, — ityādi bhāvo karato hato; parantu have gnānadashāmān te bhāvo kāī ja nathī em anubhavāy chhe.’ — āvā arthanun kāvya pratham kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [यस्मात्] jenāthī (arthāt je parasanyogarūp bandhaparyāyajanit agnānathī) [पुरा] pratham [स्व - परयोः द्वैतम् अभूत्] potānun ane paranun dvait thayun (arthāt potānā ane paranā bheḷaseḷapaṇārūp bhāv thayo), [यतः अत्र अन्तरं भूतं] dvaitapaṇun thatān jenāthī svarūpamān antar paḍyun (arthāt bandhaparyāy ja potārūp jaṇāyo), [यतः राग - द्वेष - परिग्रहे सति] svarūpamān antar paḍatān jenāthī rāgadveṣhanun grahaṇ thayun, [क्रिया - कारकैः जातं] rāgadveṣhanun grahaṇ thatān jenāthī kriyānān kārako utpanna thayān (arthāt kriyāno ane kartā - karma ādi kārakono bhed paḍyo), [यतः च

Page 627 of 642
PDF/HTML Page 658 of 673
single page version

अनुभूतिः क्रियायाः अखिलं फलं भुञ्जाना खिन्ना] kārako utpanna thatān jenāthī anubhūti kriyānā samasta phaḷane bhogavatī thakī khinna thaī ( – khed pāmī), [तत् विज्ञान - घन - ओघ - मग्नम्] te agnān have vignānaghananā oghamān magna thayun (arthāt gnānarūpe pariṇamyun) [अधुना किल किञ्चित् न किञ्चित्] tethī have te badhun kharekhar kāī ja nathī.

bhāvārthaḥ — parasanyogathī gnān ja agnānarūpe pariṇamyun hatun, agnān kāī judī vastu nahotī; māṭe have jyān te gnānarūpe pariṇamyun tyān te (agnān) kāī ja na rahyun, agnānanā nimitte rāg, dveṣh, kriyānun kartāpaṇun, kriyānā phaḷanun ( – sukhaduḥkhanun) bhoktāpaṇun ityādi bhāvo thatā hatā te paṇ vilay pāmyā; ek gnān ja rahī gayun. māṭe have ātmā sva - paranā traṇakāḷavartī bhāvone gnātā - draṣhṭā thaīne jāṇyā - dekhyā ja karo. 277.

‘pūrvokta rīte gnānadashāmān paranī kriyā potānī nahi bhāsatī hovāthī, ā samayasāranī vyākhyā karavānī kriyā paṇ mārī nathī, shabdonī chhe’ — evā arthanun, samayasāranī vyākhyā karavānā abhimānarūp kaṣhāyanā tyāgane sūchavanārun kāvya have kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [स्व - शक्ति - संसूचित - वस्तु - तत्त्वैः शब्दैः] potānī shaktithī jemaṇe vastunun tattva ( – yathārtha svarūp) sārī rīte kahyun chhe evā shabdoe [इयं समयस्य व्याख्या] ā samayanī vyākhyā ( – ātmavastunun vyākhyān athavā samayaprābhr̥utashāstranī ṭīkā) [कृता] karī chhe; [स्वरूप - गुप्तस्य अमृतचन्द्रसूरेः] svarūpagupta ( – amūrtik gnānamātra svarūpamān gupta) amr̥utachandrasūrinun [किञ्चित् एव कर्तव्यम् न अस्ति] (temān) kāī ja kartavya nathī.

bhāvārthaḥ — shabdo chhe te to pudgal chhe. teo puruṣhanā nimittathī varṇa - pad - vākyarūpe pariṇame chhe; tethī temanāmān vastunā svarūpane kahevānī shakti svayamev chhe, kāraṇ ke shabdano ane arthano vāchyavāchak sambandh chhe. ā rīte dravyashrutanī rachanā shabdoe karī chhe e vāt ja yathārtha chhe. ātmā to amūrtik chhe, gnānasvarūp chhe, tethī te mūrtik pudgalanī rachanā kem karī shake? māṭe ja āchāryadeve kahyun chhe ke ‘ā samayaprābhr̥utanī ṭīkā shabdoe karī chhe, hun to svarūpamān līn chhun, mārun kartavya temān ( – ṭīkā karavāmān) kāī ja nathī.’ ā kathan

Page 628 of 642
PDF/HTML Page 659 of 673
single page version

इति श्रीमदमृतचन्द्राचार्यकृता समयसारव्याख्या आत्मख्यातिः समाप्ता । āchāryadevanī nirmānatā paṇ batāve chhe. have jo nimittanaimittik vyavahārathī kahīe to em paṇ kahevāy chhe ja ke amuk kārya amuk puruṣhe karyun. ā nyāye ā ātmakhyāti nāmanī ṭīkā paṇ amr̥utachandrāchāryakr̥ut chhe ja. tethī tene vāñchanārā tathā sāmbhaḷanārāoe temano upakār mānavo paṇ yukta chhe; kāraṇ ke tene vāñchavā tathā sāmbhaḷavāthī pāramārthik ātmānun svarūp jaṇāy chhe, tenun shraddhān tathā ācharaṇ thāy chhe, mithyā gnān, shraddhān tathā ācharaṇ dūr thāy chhe ane paramparāe mokṣhanī prāpti thāy chhe. mumukṣhuoe āno nirantar abhyās karavāyogya chhe. 278.

ām shrī samayasāranī (shrīmadbhagavatkundakundāchāryadevapraṇīt shrī samayasār paramāgamanī) shrīmad amr̥utachandrāchāryadevvirachit ātmakhyāti nāmanī ṭīkā samāpta thaī.

(have pt. jayachandrajī bhāṣhāṭīkā pūrṇa kare chheḥ — )

ā pramāṇe ā samayaprābhr̥ut (athavā samayasār) nāmanā shāstranī ātmakhyāti nāmanī sanskr̥it ṭīkānī deshabhāṣhāmay vachanikā lakhī chhe. temān sanskr̥it ṭīkāno artha lakhyo chhe ane ati saṅkṣhipta bhāvārtha lakhyo chhe, vistār karyo nathī. sanskr̥it ṭīkāmān nyāyathī siddha thayelā prayogo chhe. temano vistār karavāmān āve to anumānapramāṇanān pāñch aṅgopūrvak — pratignā, hetu, udāharaṇ, upanay ane nigamanapūrvak — spaṣhṭatāthī vyākhyān lakhatān granth bahu vadhī jāy; tethī āyu, buddhi, baḷ ane sthiratānī alpatāne līdhe, jeṭalun banī shakyun teṭalun, saṅkṣhepathī prayojanamātra lakhyun chhe. te vāñchīne bhavya jīvo padārthane samajajo. koī arthamān hīnādhikatā hoy to buddhimāno mūḷ granthamānthī jem hoy tem yathārtha samajī lejo. ā granthanā guru - sampradāyano ( – guruparamparāgat upadeshano) vyuchchhed thaī gayo chhe, māṭe jeṭalo banī shake teṭalo ( – yathāshakti) abhyās thaī shake chhe. topaṇ jeo syādvādamay jinamatanī āgnā māne chhe,

Page 629 of 642
PDF/HTML Page 660 of 673
single page version

temane viparīt shraddhān thatun nathī. kyāṅk arthanun anyathā samajavun paṇ thaī jāy to visheṣh buddhimānanun nimitta maḷye yathārtha thaī jāy chhe. jinamatanī shraddhāvāḷāo haṭhagrāhī hotā nathī.

have antamaṅgaḷane arthe pañch parameṣhṭhīne namaskār karī shāstra samāpta karīe chhīeḥ —

ām shrīmadbhagavatkundakundāchāryadevapraṇīt samayaprābhr̥ut nāmanā prākr̥itagāthābaddha paramāgamanī shrīmad amr̥utachandrāchāryadevavirachit ātmakhyāti nāmanī sanskr̥it ṭīkā anusār paṇḍit jayachandrajīkr̥ut saṅkṣhepabhāvārthamātra deshabhāṣhāmay vachanikānā ādhāre shrī himmatalāl jeṭhālāl shāh kr̥ut gujarātī anuvād samāpta thayo.