Page -12 of 113
PDF/HTML Page 2 of 127
single page version
Page -11 of 113
PDF/HTML Page 3 of 127
single page version
thāy chhe. temānthī 50
āvatā ā shāstranī kimmat rūā 10=00 rākhavāmān āvī chhe.
Page -9 of 113
PDF/HTML Page 5 of 127
single page version
viṣhayanī sūkṣhmatā ane nirūpaṇ mahān paramāgamomān hoy tevo viṣhay temaṇe
ā granthamān lakhyo chhe. te sambandhī ṭūṅkāmān ‘‘bhūmikā’’mān varṇan karel chhe; granth
kartānī bījī paṇ rachanāo, anubhav-prakāsh, gnānadarpaṇ, adhyātma pañch saṅgrah,
bhāvadīpikā vagere paṇ jignāsu mumukṣhuoe svādhyāy karavā yogya chhe.
karavāmān āvel tyārabād ghaṇā samayathī prāpya nahi hovāthī ane mumukṣhuonī
māgaṇī rahevāthī bījī āvr̥uttirūpe hāl prakāshan karavāmān āvel chhe.
bhāratamān tattva-prachār ati sundar thaī rahyo chhe ane ā ṭrasṭamān prativarṣha lākho
rūpiyānun sāhitya vechāṇ thāy chhe; te gurudevashrīno mahān pratāp chhe; samāj
upar anupam upakār chhe.
āve chhe.
Page -8 of 113
PDF/HTML Page 6 of 127
single page version
amo ānand anubhavīe chhīe. āshā chhe ke mumukṣhu samāj ā pustakanā
svādhyāyathī lābhānvit thashe.
76mī samyaktvajayantī
phāgaṇ vad 10
vi. san. 2064
Page -7 of 113
PDF/HTML Page 7 of 127
single page version
āpavāmān āvelā viṣhayo mumukṣhuo saraḷatāthī samajī shake tethī gujarātī
bhāṣhāmān teno anuvād prasiddha karavāmān āve chhe.
gnān karavānī jarūriyāt hovāthī ā granthamān tenun svarūp anek paḍakhānothī
samajāvavāmān āvyun chhe. temānthī khās lakṣhamān rākhavā lāyak keṭalāk viṣhayo
taraph mumukṣhuonun dhyān ahīn kheñchavāmān āve chhe
kāī puruṣhārtha raheto nathī. vaḷī teo em kahe chhe ke par sambandhīnun ātmānun
gnān vyavahāranaye chhe ane vyavahār jūṭho chhe māṭe sarvagnapaṇun jūṭhun chhe. temanī
ā mānyatāo taddan mithyā chhe. em ā granthamān nīchenā shabdomān kahyun
chheḥ
nathī; parantu āṭalun visheṣh chhe ke upayog gnānamān sva par prakāshakashakti
chhe, te potānā svarūp prakāshanamān nishchaḷ vyāpya vyāpak vaḍe līn thayelo
akhaṇḍ prakāsh chhe; paranun prakāshan to chhe parantu vyāpakarūp ekatā nathī tethī
Page -6 of 113
PDF/HTML Page 8 of 127
single page version
chhe, jem arīsāmān, jo ghaṭ paṭ dekhāy chhe. to nirmaḷ chhe ane jo na
dekhāy to malin chhe. tem ja gnānamān jo sakaḷ gney bhāse to nirmaḷ
chhe, na bhāse to nirmaḷ nathī. gnān potānā dravyapradesh vaḍe to gneyamān
jatun nathī
gneyavyāpakatā nathī. gnānanī koī evī svaparaprakāshak shakti chhe te shaktinā
paryāy vaḍe gneyone jāṇe chhe.’’ (pa-. 13
mātra potāne jāṇanār) chhe te sva
āve to svanun sthāpan paṇ siddha thatun nathī. māṭe svapar prakāshak shakti
mānavāthī sarva siddhi chhe.’’ (pr̥u. 16)
nahi.
ātmāno anirṇay chhe tethī temane paṇ jarāy dharma pragaṭe nahīn.
bhāv
pramāṇe kahyun chhe
Page -5 of 113
PDF/HTML Page 9 of 127
single page version
svīkāryun tene paranī ane vikāronī kartābuddhi chhūṭī jāy chhe.
(2) ‘‘paryāyanun kārya paryāyathī ja thāy chhe.’’ (pr̥u. 40)
(3) ‘‘paryāyanun kāraṇ paryāy ja chhe, guṇ vinā ja (arthāt guṇanī
kāraṇ chhe. paryāyanun vīrya paryāyanun kāraṇ chhe. paryāyanun pradeshatva paryāyanun
kāraṇ chhe.’’ (pr̥u. 95)
kārya thāy ane na āve to na thāy
chhe em batāvavā māṭe upādānanā kṣhaṇik upādān ane shāshvat upādān
em be prakār kahyā chhe. (juo pr̥u. 46) māṭe e banne prakāranā upādān
mānī, darek dravyanā paryāy samay samaye te te samayanā ‘kṣhaṇik upādān’nā
kāraṇe thāy chhe
Page -4 of 113
PDF/HTML Page 10 of 127
single page version
ja joīe; kem ke be nayonā viṣhayanun gnān thayā sivāy, banne nayo upādey
chhe ke temānthī ek upādey chhe?
karatān karatān nishchay pragaṭe; māṭe devadarshan, pūjā, paḍimā, vrat, mahāvratarūp
vyavahār pratham aṅgīkār karavo ane tem karatān karatān nishchay (shuddha paryāy)
pragaṭashe.
ātmasvarūpaviṣhe avalamban karavun
niyat hoy chhe
līṭī)
Page -3 of 113
PDF/HTML Page 11 of 127
single page version
yathā avasthitabhāv (ānāthī) chhe. nishchayanun nām samyaktva chhe ke jyān
vyavahār, bhed, vikalpa nathī, ashuddhatā nathī, nij anubhavasvarūp samyak
chhe.
bhedo kahyā chhe; temān samyaktvanī chha bhāvanānun svarūp khās lakṣhamān rākhavā
yogya hovāthī nīche āpyun chhe
Page -2 of 113
PDF/HTML Page 12 of 127
single page version
māṭe vastusvarūp yathārthapaṇe samajīne samyagdarshan pragaṭ karavun joīe.
samyagdarshan te ‘darshanasāmāyik’ chhe; ane te mūḷanā ādhāre pragaṭatun
vītarāgī chāritra te ‘chāritra sāmāyik’ chhe. tathā samyagdarshan pote
‘mithyātvanun pratikramaṇ’ chhe ane vītarāgī chāritra te ‘asanyamanun
pratikramaṇ’ chhe. e vītarāgī chāritra samyagdarshanarūp mūḷ vinā hotun nathī.
samyagdarshan
e rīte badhā guṇonī shuddhatānun bhājan samyaktva chhe em bhāvanā karavī.
ā sivāy ā granthamān bījā ghaṇā upayogī viṣhayo līdhā chhe. tenī
vigat anukramaṇikāmān āpī chhe.
vīrashāsan jayantī 2476
sonagaḍh, (saurāṣhṭra)
Page -1 of 113
PDF/HTML Page 13 of 127
single page version
guṇ adhikār ------------------------------------------------------------------- 6
samyaktvanī pradhānatā ---------------------------------------------------------- 10
gnānaguṇanun svarūp -------------------------------------------------------------12
darshan guṇanun svarūp -----------------------------------------------------------20
chāritranun svarūp --------------------------------------------------------------- 23
guṇanī siddhi paryāyathī ja chhe ------------------------------------------------- 26
pariṇamanashakit dravyamān chhe ---------------------------------------------------- 29
kāraṇ
sāmānya
vyavahār -----------------------------------------------------------------------43
nishchay -----------------------------------------------------------------------48
paryāyārthik nayanā prakāro------------------------------------------------------52
sukh adhikār -----------------------------------------------------------------54
jīvan shakit ------------------------------------------------------------------55
prabhutva shakit -----------------------------------------------------------------57
guṇanun prabhutva --------------------------------------------------------- 57
paryāyanun prabhutva -------------------------------------------------------58
vīryashakit -------------------------------------------------------------59
dravyavīrya --------------------------------------------------------------- 60
guṇavīrya --------------------------------------------------------------- 63
paryāyavīrya ------------------------------------------------------------- 64
kṣhetravīrya --------------------------------------------------------------- 66
kāḷavīrya--------------------------------------------------------------- 67
Page 0 of 113
PDF/HTML Page 14 of 127
single page version
pariṇāmashakitanā bhed--------------------------------------------------------- 74
pradeshatvashakit ----------------------------------------------------------------- 76
dravya-guṇ-paryāyano vilās ---------------------------------------------------- 79
bhāvabhāvashakit --------------------------------------------------------------- 80
ek samayanān kāraṇ-kāryamān traṇ bhed ---------------------------------------- 81
guṇanān kāraṇakārya -----------------------------------------------------82
paryāyanān kāraṇakārya --------------------------------------------------- 83
anant sansār kem maṭe? ------------------------------------------------------93
mananī pāñch bhūmikā ---------------------------------------------------------- 97
samādhinun varṇan --------------------------------------------------------------- 99
2. prasañgnāt samādhi ---------------------------------------------- 103
3. vitarka
12. dharmamegh samādhi ----------------------------------------------- 112
13. asampragnāt samādhi ------------------------------------------- 112
Page 1 of 113
PDF/HTML Page 15 of 127
single page version
dhyān dharat shiv pāmīe, paramasiddha bhagavān.
ālāp. paddhati pr̥u. 96.
Page 2 of 113
PDF/HTML Page 16 of 127
single page version
kahevāmān) anant guṇanī siddhi thatī nathī. (2) vaḷī ‘guṇ samudāy (te
dravya chhe)’ em kahetān
karo to ame kahīe chhīe ke dravya svataḥsiddha chhe
karīne kahīe tyāre sattāne dravyanun lakṣhaṇ kahevāmān āve chhe. kemake sattā
‘chhe’ evā lakṣhaṇavāḷī chhe, tethī ‘chhe’ evā lakṣhaṇamān ‘guṇono samudāy’,
‘guṇ-paryāy’ ane ‘dravyatva e badhun āvī jāy chhe, māṭe sattāne dravyanun
lakṣhaṇ kahevāmān koī doṣh ke virodh nathī. (2) ‘guṇasamudāy’ kahetān
temān agurulaghu āvyo. agurulaghu guṇamān ṣhaṭ guṇ vr̥uddhi-hāni (rūp)
paryāy āvī gayo, tethī ‘guṇasamudāy’mān paryāyanī siddhi thaī; temān ja
guṇomān dravyatva guṇ paṇ āvī gayo. māṭe
2. pañchādhyāyī gā. 73.
3. tattvārtha sūtra 5
Page 3 of 113
PDF/HTML Page 17 of 127
single page version
dravīne guṇ-paryāyamān vyāpīne tene pragaṭ kare chhe tethī guṇ-paryāyanun pragaṭ
karavāpaṇun dravyatvaguṇathī chhe. māṭe dravyatvanī vivakṣhāthī
svataḥsiddha chhe’ e paṇ pramāṇ chhe; kemake e chārey dravyano svataḥsvabhāv
chhe, potānā svabhāvarūpe dravya svataḥ pariṇame chhe, tethī svataḥsiddha kahevāy
chhe. [ā rīte ‘sattā’, ‘guṇono samudāy’, ‘guṇaparyāyavāḷun’, ne ‘dravyatvano
sambandh’ e chāre lakṣhaṇo pramāṇ chhe. temānthī koī ekane jyāre mukhya
karīne kahevāmān āve tyāre bākīnā traṇe lakṣhaṇo paṇ temān garbhitarūpe
āvī ja jāy chhe
chhe tenā anek bhed chhe.
shuddha dravyārthikanay dravyane shuddha batāve chhe; anvayadravyārthikanay dravyane
guṇādi svabhāvarūp batāve chhe; sattā-sāpekṣha dravyārthikanay (dravyane)
sattārūp batāve chhe; anant gnānasāpekṣha dravyārthikanay (dravyane) gnānasvarūp
batāve chhe; darshanasāpekṣha dravyārthikanay (dravyane) darshanarūp batāve chhe;
anantaguṇ sāpekṣha dravyārthikanay (dravyane) anantaguṇarūp batāve chhe
visheṣhaṇo-lakṣhaṇo chhe, ane te badhānā visheṣhyarūp lakṣhyarūp dravya chhe.]
Page 4 of 113
PDF/HTML Page 18 of 127
single page version
te dravya, jem ‘ākāshanun phūl’ kahevā mātra ja chhe tem dravyanun svarūp
paṇ kahevā mātra ja chhe (
na hoy, sonun na hoy to pīḷāsh
‘vīsh auṣhadhino ek ras’ kahevāy chhe. jo ke vīshey auṣhadhi judā
ras chhe te guṭikā bhāv viṣhe rahelā chhe. te vīsh auṣhadhirasano ek
puñj te ja goḷī chhe
bhāv ek goḷī chhe. tem guṇo potapotānā svabhāvane līdhe judā judā
chhe, koī guṇano bhāv bījā koī guṇ sāthe maḷī jato nathī, gnānano
bhāv, darshan sāthe na maḷe, darshanano bhāv gnān sāthe na maḷe, e pramāṇe
anantaguṇo chhe temānthī koī guṇ bījā koī guṇ sāthe maḷato nathī.
badhā guṇono ekānt bhāv chetanāno puñj dravya chhe. jo (dravya vagar)
Page 5 of 113
PDF/HTML Page 19 of 127
single page version
ja ṭhare. guṇī vagar guṇ kaī rīte hoy?
tyāre gnān vastu ṭharī. e rīte anant guṇo anant vastu thaī jāy,
em thatān viparītatā thāy chhe, em to nathī. badhā guṇono ādhār
ek vastu chhe, tene dravya kahevāy chhe.
avasthā ‘dravya’rūp thaī, te vastu ja chhe; visheṣhaṇathī visheṣh sañgnā hoy
chhe. syādvādamān virodh nathī; apekṣhā sahit nayathī vastunī siddhi chhe.
kahyun chhe keḥ
chhe te vastusvarūp chhe ne prayojan siddha kare chhe. je mithyānayono samūh
chhe te to mithyā chhe. vaḷī amārā (syādvādīnā) matamān je nayono
samūh chhe te mithyā nathī.
Page 6 of 113
PDF/HTML Page 20 of 127
single page version
jīv jaṇāy chhe. ek ‘astitva’ guṇ chhe, (te) sādhāraṇ chhe. (te
astitva guṇ) mahāsattānī vivakṣhāthī badhā (dravyo)mān rahelo chhe; (ane)
avāntar sattā (nī vivakṣhāthī) badhā (dravya) ne potapotānun astitva
chhe’ tene guṇ sattā kahīe. guṇo anant chhe. sāmānya vivakṣhāmān anant
ja pradhān chhe. visheṣh vivakṣhāmān je guṇane pradhān karīe te mukhya chhe, (ne)
bījā gauṇ chhe, tethī mukhyatā
pramāṇ vivakṣhā (te) yukti chhe. yukti pradhān chhe, yukti vaḍe vastune
sādhīe. (ā sambandhī) ‘nayachakra’ granthamān kahyun chhe keḥ
jarūr nathī.
2. pravachanasār gā. 96.
3. pravachanasār gā. 107.