Page 52 of 264
PDF/HTML Page 81 of 293
single page version

೫೨

ಅತ್ರ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲಸ್ಯ ಕಥಂಚಿತ ಪರಾಯತ್ತತ್ವೇ ಸದುಪಪತ್ತಿರುಕ್ತಾ.

ಇಹ ಹಿ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲೇ ನಿಮಿಷಸಮಯಾದೌ ಅಸ್ತಿ ತಾವತ್ ಚಿರ ಇತಿ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಇತಿ ಸಂಪ್ರತ್ಯಯಃ. ಸ ಖಲು ದೀರ್ಧಹ್ರಸ್ವಕಾಲನಿಬಂಧನಂ ಪ್ರಮಾಣಮಂತರೇಣ ನ ಸಂಭಾವ್ಯತೇ. ತದಪಿ ಪ್ರಮಾಣಂ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಮನ್ತರೇಣ ನಾವಧಾರ್ಯತೇ. ತತಃಪರಪರಿಣಾಮದ್ಯೋತಮಾನತ್ವಾದ್ವಯವಹಾರಕಾಲೋ ನಿಶ್ಚಯೇನಾನನ್ಯಾಶ್ರಿತೋಽಪಿ ಪ್ರತೀತ್ಯಭವ ಇತ್ಯಭಿ–ಧೀಯತೇ. ತದತ್ರಾಸ್ತಿಕಾಯಸಾಮಾನ್ಯಪ್ರರೂಪಣಾಯಾಮಸ್ತಿಕಾಯತ್ವಾಭಾವಾತ್ಸಾಕ್ಷಾದನುಪನ್ಯಸ್ಯಮಾನೋಽಪಿ

-----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಚಿರಂ ವಾ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ] ‘ಚಿರ’ ಅಥವಾ ‘ಕ್ಷಿಪ್ರ’ ಐಸಾ ಜ್ಞಾನ [–ಅಧಿಕ ಕಾಲ ಅಥವಾ ಅಲ್ಪ ಕಾಲ ಐಸಾ ಜ್ಞಾನ] [ಮಾತ್ರಾರಹಿತಂ ತು] ಪರಿಮಾಣ ಬಿನಾ [–ಕಾಲಕೇ ಮಾಪ ಬಿನಾ] [ನ ಅಸ್ತಿ] ನಹೀಂ ಹೋತಾ; [ಸಾ ಮಾತ್ರಾ ಅಪಿ] ಔರ ವಹ ಪರಿಮಾಣ [ಖಲು] ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯೇಣ ವಿನಾ] ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೇ ನಹೀಂ ಹೋತಾ; [ತಸ್ಮಾತ್] ಇಸಲಿಯೇ [ಕಾಲಃ ಪ್ರತೀತ್ಯಭವಃ] ಕಾಲ ಆಶ್ರಿತರೂಪಸೇ ಉಪಜನೇವಾಲಾ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲ ಪರಕಾ ಆಶ್ರಯ ಕರಕೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಉಪಚಾರಸೇ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ].

ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲಕೇ ಕಥಂಚಿತ ಪರಾಶ್ರಿತಪನೇಕೇ ವಿಷಯಮೇಂ ಸತ್ಯ ಯುಕ್ತಿ ಕಹೀ ಗಈ ಹೈ.

ಪ್ರಥಮ ತೋ, ನಿಮೇಷ–ಸಮಯಾದಿ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲಮೇಂ ‘ಚಿರ’ ಔರ ‘ಕ್ಷಿಪ್ರ’ ಐಸಾ ಜ್ಞಾನ [–ಅಧಿಕ ಕಾಲ ಔರ ಅಲ್ಪ ಕಾಲ ಐಸಾ ಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ ಹೈ]. ವಹ ಜ್ಞಾನ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಅಧಿಕ ಔರ ಅಲ್ಪ ಕಾಲ ಸಾಥ ಸಮ್ಬನ್ಧ ರಖನೇವಾಲೇ ಪ್ರಮಾಣ [–ಕಾಲಪರಿಮಾಣ] ಬಿನಾ ಸಂಭವಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ಔರ ವಹ ಪ್ರಮಾಣ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೇ ಪರಿಣಾಮ ಬಿನಾ ನಿಶ್ಚಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ. ಇಸಲಿಯೇ, ವ್ಯವಹಾರಕಾಲ ಪರಕೇ ಪರಿಣಾಮ ದ್ವಾರಾ ಜ್ಞಾತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ – ಯದ್ಯಪಿ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ವಹ ಅನ್ಯಕೇ ಆಶ್ರಿತ ನಹೀಂ ಹೈ ತಥಾಪಿ – ಆಶ್ರಿತರೂಪಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲಾ [–ಪರಕೇ ಅವಲಮ್ಬನಸೇ ಉಪಜನೇವಾಲಾ] ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ.

ಇಸಲಿಯೇ ಯದ್ಯಪಿ ಕಾಲಕೋ ಅಸ್ತಿಕಾಯಪನೇಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಯಹಾಂ ಅಸ್ತಿಕಾಯಕೀ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರರೂಪಣಾಮೇಂ ಉಸಕಾ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಕಥನ ನಹೀಂಂ ಹೈ ತಥಾಪಿ, ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲಕೇ ಪರಿಣಾಮಕೀ ಅನ್ಯಥಾ ಅನುಪಪತ್ತಿ ದ್ವಾರಾ ಸಿದ್ಧ ಹೋನೇವಾಲಾ ನಿಶ್ಚಯರೂಪ ಕಾಲ ಔರ ಉನಕೇ ಪರಿಣಾಮಕೇ ಆಶ್ರಿತ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋನೇವಾಲಾ ವ್ಯವಹಾರರೂಪ ಕಾಲ ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಕೀ ಭಾಂತಿ ಲೋಕರೂಪಸೇ ಪರಿಣತ ಹೈ– ಐಸಾ, ಅತ್ಯನ್ತ ತೀಕ್ಷ್ಣ ದಷ್ಟಿಸೇ ಜಾನಾ ಜಾ ಸಕತಾ ಹೈ. -------------------------------------------------------------------------- ಸಾಕ್ಷಾತ್ =ಸೀಧಾ [ಕಾಲಕಾ ವಿಸ್ತೃತ ಸೀಧಾ ಕಥನ ಶ್ರೀ ಪ್ರವಚನಸಾರಕೇ ದ್ವಿತೀಯ–ಶ್ರುತಸ್ಕಂಧಮೇಂ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ

Page 53 of 264
PDF/HTML Page 82 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ

ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮಾನ್ಯಥಾನುಪಪತ್ತ್ಯಾ ನಿಶ್ಚಯರೂಪಸ್ತತ್ಪರಿಣಾಮಾಯತ್ತತಯಾ ವ್ಯವಹಾರರೂಪಃ ಕಾಲೋಽಸ್ತಿಕಾಯಪಞ್ಚ–

-----------------------------------------------------------------------------

ಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ ಹೈ ವಹ ‘ಸಮಯ’, ‘ನಿಮೇಷ’ ಆದಿಕಾ ಪರಿಮಾಣ ಜಾನನೇಸೇ ಹೋತಾ ಹೈ; ಔರ ವಹ ಕಾಲಪರಿಮಾಣ ಪುದ್ಗಲೋಂ ದ್ವಾರಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲಕೀ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಪುದ್ಗಲೋಂ ದ್ವಾರಾ ಹೋತೀ [ಉಪಚಾರಸೇ] ಕಹೀ ಜಾತೀ ಹೈ.

ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಯದ್ಯಪಿ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲಕಾ ಮಾಪ ಪುದ್ಗಲ ದ್ವಾರಾ ಹೋತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ ಉಪಚಾರಸೇ ಪುದ್ಗಲಾಶ್ರಿತ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ವಹ ಕೇವಲ ಕಾಲದ್ರವ್ಯಕೀ ಹೀ ಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಹೈ, ಪುದ್ಗಲಸೇ ಸರ್ವಥಾ ಭಿನ್ನ ಹೈ–ಐಸಾ ಸಮಝನಾ. ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ದಸ ಸೇರ ಪಾನೀಕೇ ಮಿಟ್ಟೀಮಯ ಘಡೇಕಾ ಮಾಪ ಪಾನೀ ದ್ವಾರಾ ಹೋತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ ಘಡಾ ಮಿಟ್ಟೀಕೀ ಹೀ ಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಹೈ, ಪಾನೀಕೀ ಪರ್ಯಾಯರೂಪ ನಹೀಂ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಸಮಯ–ನಿಮೇಷಾದಿ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲಕಾ ಮಾಪ ಪುದ್ಗಲ ದ್ವಾರಾ ಹೋತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲ ಕಾಲದ್ರವ್ಯಕೀ ಹೀ ಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಹೈ, ಪುದ್ಗಲಕೀ ಪರ್ಯಾಯರೂಪ ನಹೀಂ ಹೈ.

ಕಾಲಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಗಾಥಾಸೂತ್ರೋಂಂಕೇ ಕಥನಕಾ ಸಂಕ್ಷೇಪ ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಹೈಃ– ಜೀವಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಪರಿಣಾಮಮೇಂ [ಸಮಯವಿಶಿಷ್ಟ ವೃತ್ತಿಮೇಂ] ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಸಮಯಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಆತೀ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಸಮಯಕೋ ಉತ್ಪನ್ನ ಕರನೇವಾಲಾ ಕೋಈ ಪದಾರ್ಥ ಅವಶ್ಯ ಹೋನಾ ಚಾಹಿಯೇ. ವಹ ಪದಾರ್ಥ ಸೋ ಕಾಲದ್ರವ್ಯ ಹೈ. ಕಾಲದ್ರವ್ಯ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಸೇ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ವಹ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲ ಪುದ್ಗಲ ದ್ವಾರಾ ಮಾಪಾ ಜಾನೇಸೇ ಉಸೇ ಉಪಚಾರಸೇ ಪರಾಶ್ರಿತ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ. ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಕೀ ಭಾಂತಿ ನಿಶ್ಚಯವ್ಯವಹಾರರೂಪ ಕಾಲ ಭೀ ಲೋಕರೂಪಸೇ ಪರಿಣತ ಹೈ ಐಸಾ ಸರ್ವಜ್ಞೋಂನೇ ದೇಖಾ ಹೈ ಔರ ಅತಿ ತೀಕ್ಷ್ಣ ದ್ರಷ್ಟಿ ದ್ವಾರಾ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸಮ್ಯಕ್ ಅನುಮಾನ ಭೀ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ.

ಕಾಲಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಕಥನಕಾ ತಾತ್ಪರ್ಯಾರ್ಥ ನಿಮ್ನೋಕ್ತಾನುಸಾರ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈೇಃ– ಅತೀತ ಅನನ್ತ ಕಾಲಮೇಂ ಜೀವಕೋ ಏಕ ಚಿದಾನನ್ದರೂಪ ಕಾಲ ಹೀ [ಸ್ವಕಾಲ ಹೀ] ಜಿಸಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ ಐಸೇ ಜೀವಾಸ್ತಿಕಾಯಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿ ನಹೀಂ ಹುಈ ಹೈ; ಉಸ ಜೀವಾಸ್ತಿಕಾಯಕಾ ಹೀ ಸಮ್ಯಕ್ ಶ್ರದ್ಧಾನ, ಉಸೀಕಾ ರಾಗಾದಿಸೇ ಭಿನ್ನರೂಪ ಭೇದಜ್ಞಾನ ಔರ ಉಸೀಮೇಂ ರಾಗಾದಿವಿಭಾವರೂಪ ಸಮಸ್ತ ಸಂಕಲ್ಪ–ವಿಕಲ್ಪಜಾಲಕೇ ತ್ಯಾಗ ದ್ವಾರಾ ಸ್ಥಿರ ಪರಿಣತಿ ಕರ್ತವ್ಯ ಹೈ .. ೨೬..

Page 54 of 264
PDF/HTML Page 83 of 293
single page version

೫೪

ಇತಿ ಸಮಯವ್ಯಾಖ್ಯಾಯಾಮನ್ತನೀಂತಷಡ್ದ್ರವ್ಯಪಞ್ಚಾಸ್ತಿಕಾಯಸಾಮಾನ್ಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನರೂಪಃ ಪೀಠಬಂಧಃ ಸಮಾಪ್ತಃ.. ಅಥಾಮೀಷಾಮೇವ ವಿಶೇಷವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್. ತತ್ರ ತಾವತ್ ಜೀವದ್ರವ್ಯಾಸ್ತಿಕಾಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್.

ಅತ್ರ ಸಂಸಾರಾವಸ್ಥಸ್ಯಾತ್ಮನಃ ಸೋಪಾಧಿ ನಿರುಪಾಧಿ ಚ ಸ್ವರೂಪಮುಕ್ತಮ್. ಆತ್ಮಾ ಹಿ ನಿಶ್ಚಯೇನ ಭಾವಪ್ರಾಣಧಾರಣಾಜ್ಜೀವಃ, ವ್ಯವಹಾರೇಣ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಾಣಧಾರಣಾಜ್ಜೀವಃ. ನಿಶ್ಚಯೇನ -----------------------------------------------------------------------------

ಇಸ ಪ್ರಕಾರ [ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಪ್ರಣೀತ ಶ್ರೀ ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಸಂಗ್ರಹ ಶಾಸ್ತ್ರಕೀ ಶ್ರೀ ಅಮೃತಚಂದ್ರಾಚಾರ್ಯದೇವವಿರಚಿತ] ಸಮಯವ್ಯಾಖ್ಯಾ ನಾಮಕೀ ಟೀಕಾಮೇಂ ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಕೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನರೂಪ ಪೀಠಿಕಾ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಈ.

ಅಬ ಉನ್ಹೀಂಕಾ [–ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ ಔರ ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಕಾ ಹೀ] ವಿಶೇಷ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ. ಉಸಮೇಂ ಪ್ರಥಮ, ಜೀವದ್ರವ್ಯಾಸ್ತಿಕಾಯಕೇ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಹೈಂ.

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಜೀವಃ ಇತಿ ಭವತಿ] [ಸಂಸಾರಸ್ಥಿತ] ಆತ್ಮಾ ಜೀವ ಹೈ, [ಚೇತಯಿತಾ] ಚೇತಯಿತಾ [ಚೇತನೇವಾಲಾ] ಹೈ, [ಉಪಯೋಗವಿಶೇಷಿತಃ] ಉಪಯೋಗಲಕ್ಷಿತ ಹೈ, [ಪ್ರಭುಃ] ಪ್ರಭು ಹೈ, [ಕರ್ತಾ] ಕರ್ತಾ ಹೈೇ, [ಭೋಕ್ತಾ] ಭೋಕ್ತಾ ಹೈ, [ದೇಹಮಾತ್ರಃ] ದೇಹಪ್ರಮಾಣ ಹೈ, [ನ ಹಿ ಮೂರ್ತಃ] ಅಮೂರ್ತ ಹೈ [ಚ] ಔರ [ಕರ್ಮಸಂಯುಕ್ತಃ] ಕರ್ಮಸಂಯುಕ್ತ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ [ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ] ಸಂಸಾರ–ದಶಾವಾಲೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ಸೋಪಾಧಿ ಔರ ನಿರುಪಾಧಿ ಸ್ವರೂಪ ಕಹಾ ಹೈ.

ಆತ್ಮಾ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಭಾವಪ್ರಾಣಕೋ ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ‘ಜೀವ’ ಹೈ, ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಅಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ದ್ರವ್ಯಪ್ರಾಣಕೋ ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ‘ಜೀವ’ ಹೈ; ೨ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಚಿತ್ಸ್ವರೂಪ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ‘ಚೇತಯಿತಾ’ [ಚೇತನೇವಾಲಾ] ಹೈ, ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ಚಿತ್ಶಕ್ತಿಯುಕ್ತ ಹೋನೇಸೇ ‘ಚೇತಯಿತಾ’ -------------------------------------------------------------------------- ೧. ಸೋಪಾಧಿ = ಉಪಾಧಿ ಸಹಿತ; ಜಿಸಮೇಂ ಪರಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಆತೀ ಹೋ ಐಸಾ. ೨. ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಚಿತ್ಶಕ್ತಿಕೋ ಆತ್ಮಾಕೇ ಸಾಥ ಅಭೇದ ಹೈ ಔರ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಭೇದ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಆತ್ಮಾ ಚಿತ್ಶಕ್ತಿಸ್ವರೂಪ

Page 55 of 264
PDF/HTML Page 84 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ

ಚಿದಾತ್ಮಕತ್ವಾತ್, ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿಯುಕ್ತತ್ವಾಚ್ಚೇತಯಿತಾ. ನಿಶ್ಚಯೇನಾಪೃಥಗ್ಭೂತೇನ, ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಪೃಥಗ್ಭೂತೇನ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣಾಮಲಕ್ಷಣೇನೋಪಯೋಗೇನೋಪಲಕ್ಷಿತತ್ವಾದುಪಯೋಗವಿಶೇಷಿತಃ. ನಿಶ್ಚಯೇನ ಭಾವಕರ್ಮಣಾಂ, ವ್ಯವಹಾರೇಣ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಣಾಮಾಸ್ರವಣಬಂಧನಸಂವರಣನಿರ್ಜರಣಮೋಕ್ಷಣೇಷು ಸ್ವಯಮೀಶತ್ವಾತ್ ಪ್ರಭುಃ. ನಿಶ್ಚಯೇನ ಪೌದ್ಗಲಿಕಕರ್ಮನಿಮಿತ್ತಾತ್ಮಪರಿಣಾಮಾನಾಂ, ವ್ಯವಹಾರೇಣಾತ್ಮಪರಿಣಾಮನಿಮಿತ್ತಪೌದ್ಗಲಿಕಕರ್ಮಣಾಂ ಕರ್ತೃತ್ವಾತ್ಕರ್ತಾ. ನಿಶ್ಚಯೇನಶುಭಾಶುಭಕರ್ಮನಿಮಿತ್ತಸುಖದುಃಖಪರಿಣಾಮಾನಾಂ, ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಶುಭಾಶುಭಕರ್ಮಸಂಪಾದಿ–ತೇಷ್ಟಾನಿಷ್ಟವಿಷಯಾಣಾಂ ಭೋಕ್ತೃತ್ವಾದ್ಭೋಕ್ತಾ. ನಿಶ್ಚಯೇನ ಲೋಕಮಾತ್ರೋಽಪಿ ವಿಶಿಷ್ಟಾವಗಾಹಪರಿಣಾಮಶಕ್ತಿಯುಕ್ತ–ತ್ವಾನ್ನಾಮಕರ್ಮನಿರ್ವೃತ್ತಮಣು ಮಹಚ್ಚ ಶರೀರಮಧಿತಿಷ್ಠನ್ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ದೇಹಮಾತ್ರಃ. ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಕರ್ಮಭಿಃ ಸಹೈಕತ್ವಪರಿಣಾಮಾನ್ಮೂರ್ತೋಽಪಿ ನಿಶ್ಚಯೇನ ----------------------------------------------------------------------------- ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯಸೇ ೧ಅಪೃಥಗ್ಭೂತ ಐಸೇ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣಾಮಸ್ವರೂಪ ಉಪಯೋಗ ದ್ವಾರಾ ಲಕ್ಷಿತ ಹೋನೇಸೇ ‘ಉಪಯೋಗಲಕ್ಷಿತ’ ಹೈ, ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ಪೃಥಗ್ಭೂತ ಐಸೇ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣಾಮಸ್ವರೂಪ ಉಪಯೋಗ ದ್ವಾರಾ ಲಕ್ಷಿತ ಹೋನೇಸೇ ‘ಉಪಯೋಗಲಕ್ಷಿತ’ ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಭಾವಕರ್ಮೋಂಕೇ ಆಸ್ರವ, ಬಂಧ, ಸಂವರ, ನಿರ್ಜರಾ ಔರ ಮೋಕ್ಷ ಕರನೇಮೇಂ ಸ್ವಯಂ ಈಶ [ಸಮರ್ಥ] ಹೋನೇಸೇ ‘ಪ್ರಭು’ ಹೈ, ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಅಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮೋಂಕೇ ಆಸ್ರವ, ಬಂಧ, ಸಂವರ, ನಿರ್ಜರಾ ಔರ ಮೋಕ್ಷ ಕರನೇಮೇಂ ಸ್ವಯಂ ಈಶ ಹೋನೇಸೇ ‘ಪ್ರಭು’ ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಕರ್ಮ ಜಿನಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸೇ ಆತ್ಮಪರಿಣಾಮೋಂಕಾ ಕರ್ತೃತ್ವ ಹೋನೇಸೇ ‘ಕರ್ತಾ’ ಹೈ, ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಅಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ಆತ್ಮಪರಿಣಾಮ ಜಿನಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸೇ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕರ್ತೃತ್ವ ಹೋನೇಸೇ ‘ಕರ್ತಾ’ ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಶುಭಾಶುಭ ಕರ್ಮ ಜಿನಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸೇ ಸುಖದುಃಖಪರಿಣಾಮೋಂಕಾ ಭೋಕ್ತೃತ್ವ ಹೋನೇಸೇ ‘ಭೋಕ್ತಾ’ ಹೈ, ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಅಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ಶುಭಾಶುಭ ಕರ್ಮೋಂಸೇ ಸಂಪಾದಿತ [ಪ್ರಾಪ್ತ] ಇಷ್ಟಾನಿಷ್ಟ ವಿಷಯೋಂಕಾ ಭೋಕ್ತೃತ್ವ ಹೋನೇಸೇ ‘ಭೋಕ್ತಾ’ ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಲೋಕಪ್ರಮಾಣ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ವಿಶಿಷ್ಟ ಅವಗಾಹಪರಿಣಾಮಕೀ ಶಕ್ತಿವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ ನಾಮಕರ್ಮಸೇ ರಚಿತ ಛೋಟೇ–ಬಡೇ ಶರೀರಮೇಂ ರಹತಾ ಹುಆ ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ‘ದೇಹಪ್ರಮಾಣ’ ಹೈ; ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಅಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಸಾಥ ಏಕತ್ವಪರಿಣಾಮಕೇ ಕಾರಣ ಮೂರ್ತ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಅರೂಪೀ– ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ‘ಅಮೂರ್ತ’ ಹೈ; ೨ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮಕೋ ಅನುರೂಪ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ -------------------------------------------------------------------------- ೧. ಅಪೃಥಗ್ಭೂತ = ಅಪೃಥಕ್; ಅಭಿನ್ನ. [ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಉಪಯೋಗ ಆತ್ಮಾಸೇ ಅಪೃಥಕ್ ಹೈ ಔರ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಪೃಥಕ್ ಹೈ.] ೨. ಸಂಸಾರೀ ಆತ್ಮಾ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮೋಂಕೋ ಅನುರೂಪ ಐಸೇ ನೈಮಿತ್ತಿಕ ಆತ್ಮ ಪರಿಣಾಮೋಂಕೇ ಸಾಥ [ಅರ್ಥಾತ್

Page 56 of 264
PDF/HTML Page 85 of 293
single page version

೫೬

ನೀರೂಪಸ್ವಭಾವತ್ವಾನ್ನ ಹಿ ಮೂರ್ತಃ. ನಿಶ್ಚಯೇನ ಪುದ್ಗಲ–ಪರಿಣಾಮಾನುರೂಪಚೈತನ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಭಿಃ, ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣಾಮಾನುರೂಪಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಭಿಃ ಕರ್ಮಭಿಃ ಸಂಯುಕ್ತತ್ವಾತ್ಕರ್ಮಸಂಯುಕ್ತ ಇತಿ.. ೨೭..

----------------------------------------------------------------------------- ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಸಾಥ ಸಂಯುಕ್ತ ಹೋನೇಸೇ ‘ಕರ್ಮಸಂಯುಕ್ತ’ ಹೈ, ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಅಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ಚೈತನ್ಯಪರಿಣಾಮಕೋ ಅನುರೂಪ ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಸಾಥ ಸಂಯುಕ್ತ ಹೋನೇಸೇ ‘ಕರ್ಮಸಂಯುಕ್ತ’ ಹೈ.

ಭಾವಾರ್ಥಃ– ಪಹಲೀ ೨೬ ಗಾಥಾಓಂಮೇಂ ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ ಔರ ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಕಾ ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿರೂಪಣ ಕರಕೇ, ಅಬ ಇಸ ೨೭ವೀಂ ಗಾಥಾಸೇ ಉನಕಾ ವಿಶೇಷ ನಿರೂಪಣ ಪ್ರಾರಮ್ಭ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ. ಉಸಮೇಂ ಪ್ರಥಮ, ಜೀವಕಾ [ಆತ್ಮಾಕಾ] ನಿರೂಪಣ ಪ್ರಾರಮ್ಭ ಕರತೇ ಹುಏ ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ ಸಂಸಾರಸ್ಥಿತ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜೀವ [ಅರ್ಥಾತ್ ಜೀವತ್ವವಾಲಾ], ಚೇತಯಿತಾ, ಉಪಯೋಗಲಕ್ಷಣವಾಲಾ, ಪ್ರಭು, ಕರ್ತಾ ಇತ್ಯಾದಿ ಕಹಾ ಹೈ. ಜೀವತ್ವ, ಚೇತಯಿತೃತ್ವ, ಉಪಯೋಗ, ಪ್ರಭುತ್ವ, ಕರ್ತೃತ್ವ, ಇತ್ಯಾದಿಕಾ ವಿವರಣ ಅಗಲೀ ಗಾಥಾಓಂಮೇಂ ಆಯೇಗಾ.. ೨೭..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಕರ್ಮಮಲವಿಪ್ರಮುಕ್ತಃ] ಕರ್ಮಮಲಸೇ ಮುಕ್ತ ಆತ್ಮಾ [ಊರ್ಧ್ವಂ] ಊಪರ [ಲೋಕಸ್ಯ ಅನ್ತಮ್] ಲೋಕಕೇ ಅನ್ತಕೋ [ಅಧಿಗಮ್ಯ] ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ [ಸಃ ಸರ್ವಜ್ಞಾನದರ್ಶೀ] ವಹ ಸರ್ವಜ್ಞ–ಸರ್ವದರ್ಶೀ [ಅನಂತಮ್] ಅನನ್ತ [ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಮ್] ಅನಿನ್ದ್ರಿಯ [ಸುಖಮ್] ಸುಖಕಾ [ಲಭತೇ] ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ. --------------------------------------------------------------------------

Page 57 of 264
PDF/HTML Page 86 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ

ಅತ್ರ ಮುಕ್ತಾವಸ್ಥಸ್ಯಾತ್ಮನೋ ನಿರುಪಾಧಿಸ್ವರೂಪಮುಕ್ತಮ್. ಆತ್ಮಾ ಹಿ ಪರದ್ರವ್ಯತ್ವಾತ್ಕರ್ಮರಜಸಾ ಸಾಕಲ್ಯೇನ ಯಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಕ್ಷಣೇ ಮುಚ್ಯತೇ ತಸ್ಮಿ– ನ್ನೇವೋರ್ಧ್ವಗಮನಸ್ವಭಾವತ್ವಾಲ್ಲೋಕಾಂತಮಧಿಗಮ್ಯ ಪರತೋ ಗತಿಹೇತೋರಭಾವಾದವಸ್ಥಿತಃ ಕೇವಲಜ್ಞಾನದರ್ಶನಾಭ್ಯಾಂ ಸ್ವರೂಪಭೂತತ್ವಾದಮುಕ್ತೋಽನಂತಮತೀನ್ದ್ರಿಯಂ ಸುಖಮನುಭವತಿ. ಮುಕ್ತಸ್ಯ ಚಾಸ್ಯ ಭಾವಪ್ರಾಣಧಾರಣಲಕ್ಷಣಂ ಜೀವತ್ವಂ, ಚಿದ್ರೂಪಲಕ್ಷಣಂ ಚೇತಯಿತೃತ್ವಂ, ಚಿತ್ಪರಿಣಾಮಲಕ್ಷಣ ಉಪಯೋಗಃ, ನಿರ್ವರ್ತಿತಸಮಸ್ತಾಧಿಕಾರಶಕ್ತಿಮಾತ್ರಂ ಪ್ರಭುತ್ವಂ, ಸಮಸ್ತವಸ್ತ್ವಸಾಧಾರಣಸ್ವರೂಪನಿರ್ವರ್ತನಮಾತ್ರಂ ಕರ್ತೃತ್ವಂ, ಸ್ವರೂಪಭೂತಸ್ವಾತನ್ಕ್ರ್ಯಲಕ್ಷಣಸುಖೋಪಲಮ್ಭ–ರೂಪಂ ಭೋಕ್ತೃತ್ವಂ, ಅತೀತಾನಂತರಶರೀರಪರಿಮಾಣಾವಗಾಹಪರಿಣಾಮರೂಪಂ ದೇಹಮಾತ್ರತ್ವಂ, ಉಪಾಧಿಸಂಬಂಧವಿವಿಕ್ತ– ಮಾತ್ಯನ್ತಿಕಮಮೂರ್ತತ್ವಮ್. ಕರ್ಮಸಂಯುಕ್ತತ್ವಂ ತು ದ್ರವ್ಯಭಾವಕರ್ಮವಿಪ್ರಮೋಕ್ಷಾನ್ನ ಭವತ್ಯೇವ. ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಾಣಿ ಹಿ ಪುದ್ಗಲಸ್ಕಂಧಾ ಭಾವಕರ್ಮಾಣಿ ತು -----------------------------------------------------------------------------

ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ ಮುಕ್ತಾವಸ್ಥಾವಾಲೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ನಿರುಪಾಧಿ ಸ್ವರೂಪ ಕಹಾ ಹೈ.

ಆತ್ಮಾ [ಕರ್ಮರಜಕೇ] ಪರದ್ರವ್ಯಪನೇಕೇ ಕಾರಣ ಕರ್ಮರಜಸೇ ಸಮ್ಪೂರ್ಣರೂಪಸೇ ಜಿಸ ಕ್ಷಣ ಛೂಟತಾ ಹೈ [–ಮುಕ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ], ಉಸೀ ಕ್ಷಣ [ಅಪನೇ] ಊರ್ಧ್ವಗಮನಸ್ವಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಲೋಕಕೇ ಅನ್ತಕೋ ಪಾಕರ ಆಗೇ ಗತಿಹೇತುಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ [ವಹಾಂ] ಸ್ಥಿರ ರಹತಾ ಹುಆ, ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಔರ ಕೇವಲದರ್ಶನ [ನಿಜ] ಸ್ವರೂಪಭೂತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಉನಸೇ ನ ಛೂಟತಾ ಹುಆ ಅನನ್ತ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಸುಖಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ. ಉಸ ಮುಕ್ತ ಆತ್ಮಾಕೋ, ಭಾವಪ್ರಾಣಧಾರಣ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ [–ಸ್ವರೂಪ] ಹೈ ಐಸಾ ‘ಜೀವತ್ವ’ ಹೋತಾ ಹೈ; ಚಿದ್ರೂಪ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ [– ಸ್ವರೂಪ] ಹೈ ಐಸಾ ‘ಚೇತಯಿತೃತ್ವ’ ಹೋತಾ ಹೈ ; ಚಿತ್ಪರಿಣಾಮ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ [–ಸ್ವರೂಪ] ಹೈ ಐಸಾ ‘ಉಪಯೋಗ’ ಹೋತಾ ಹೈ; ಪ್ರಾಪ್ತ ಕಿಯೇ ಹುಏ ಸಮಸ್ತ [ಆತ್ಮಿಕ] ಅಧಿಕಾರೋಂಕೀ ೧ಶಕ್ತಿಮಾತ್ರರೂಪ ‘ಪ್ರಭುತ್ವ’ ಹೋತಾ ಹೈ; ಸಮಸ್ತ ವಸ್ತುಓಂಸೇ ಅಸಾಧಾರಣ ಐಸೇ ಸ್ವರೂಪಕೀ ನಿಷ್ಪತ್ತಿಮಾತ್ರರೂಪ [–ನಿಜ ಸ್ವರೂಪಕೋ ರಚನೇರೂಪ] ‘ಕರ್ತೃತ್ವ’ ಹೋತಾ ಹೈ; ಸ್ವರೂಪಭೂತ ಸ್ವಾತಂಕ್ರ್ಯ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ [–ಸ್ವರೂಪ] ಹೈ ಐಸೇ ಸುಖಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿರೂಪ ‘ಭೋಕ್ತೃತ್ವ’ ಹೋತಾ ಹೈ; ಅತೀತ ಅನನ್ತರ [–ಅನ್ತಿಮ] ಶರೀರ ಪ್ರಮಾಣ ಅವಗಾಹಪರಿಣಾಮರೂಪ ‘೨ದೇಹಪ್ರಮಾಣಪನಾ’ ಹೋತಾ ಹೈ; ಔರ ಉಪಾಧಿಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಸೇ ೩ವಿವಿಕ್ತ ಐಸಾ ಆತ್ಯಂತಿಕ [ಸರ್ವಥಾ] ‘ಅಮೂರ್ತಪನಾ’ ಹೋತಾ ಹೈ. [ಮುಕ್ತ ಆತ್ಮಾಕೋ] -------------------------------------------------------------------------- ೧. ಶಕ್ತಿ = ಸಾಮರ್ಥ್ಯ; ಈಶತ್ವ. [ಮುಕ್ತ ಆತ್ಮಾ ಸಮಸ್ತ ಆತ್ಮಿಕ ಅಧಿಕಾರೋಂಕೋ ಭೋಗನೇಮೇಂ ಅರ್ಥಾತ್ ಉನಕಾ ಉಪಯೋಗ ಕರನೇಮೇಂ ಸ್ವಯಂ ಸಮರ್ಥ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಪ್ರಭು ಹೈ.] ೨. ಮುಕ್ತ ಆತ್ಮಾಕೀ ಅವಗಾಹನಾ ಚರಮಶರೀರಪ್ರಮಾಣ ಹೋತೀ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಉಸ ಅನ್ತಿಮ ಶರೀರಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಲೇಕರ ಉನಕೋ

೩. ವಿವಿಕ್ತ = ಭಿನ್ನ; ರಹಿತ.

Page 58 of 264
PDF/HTML Page 87 of 293
single page version

೫೮

ಚಿದ್ವಿವರ್ತಾಃ. ವಿವರ್ತತೇ ಹಿ ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿರನಾದಿಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿ–ಕರ್ಮಸಂಪರ್ಕಕೂಣಿತಪ್ರಚಾರಾ ಪರಿಚ್ಛೇದ್ಯಸ್ಯ ವಿಶ್ವಸ್ಯೈಕದೇಶೇಷು ಕ್ರಮೇಣ ವ್ಯಾಪ್ರಿಯಮಾಣಾ. ಯದಾ ತು ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿಕರ್ಮಸಂಪರ್ಕಃ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ತದಾ ಪರಿಚ್ಛೇದ್ಯಸ್ಯ ವಿಶ್ವಸ್ಯ ಸರ್ವದೇಶೇಷು ಯುಗಪದ್ವಯಾಪೃತಾ ಕಥಂಚಿತ್ಕೌಟಸ್ಥ್ಯಮವಾಪ್ಯ ವಿಷಯಾಂತರಮನಾಪ್ನುವಂತೀ ನ ವಿವರ್ತತೇ. ಸ ಖಲ್ವೇಷ ನಿಶ್ಚಿತಃ ಸರ್ವಜ್ಞಸರ್ವದರ್ಶಿತ್ವೋಪಲಮ್ಭಃ. ಅಯಮೇವ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮನಿಬಂಧನಭೂತಾನಾಂ ಭಾವಕರ್ಮಣಾಂ ಕರ್ತೃತ್ವೋಚ್ಛೇದಃ. ಅಯಮೇವ ----------------------------------------------------------------------------- ‘೧ಕರ್ಮಸಂಯುಕ್ತಪನಾ’ ತೋ ಹೋತಾ ಹೀ ನಹೀಂ , ಕ್ಯೋಂಕಿ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮೋ ಔರ ಭಾವಕರ್ಮೋಸೇ ವಿಮುಕ್ತಿ ಹುಈ ಹೈ. ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ ವೇ ಪುದ್ಗಲಸ್ಕಂಧ ಹೈ ಔರ ಭಾವಕರ್ಮ ವೇ ೨ಚಿದ್ವಿವರ್ತ ಹೈಂ. ಚಿತ್ಶಕ್ತಿ ಅನಾದಿ ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿಕರ್ಮೋಂಕೇ ಸಮ್ಪರ್ಕಸೇ [ಸಮ್ಬನ್ಧಸೇ] ಸಂಕುಚಿತ ವ್ಯಾಪಾರವಾಲೀ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಜ್ಞೇಯಭೂತ ವಿಶ್ವಕೇ [–ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ] ಏಕ–ಏಕ ದೇಶಮೇಂ ಕ್ರಮಶಃ ವ್ಯಾಪಾರ ಕರತೀ ಹುಈ ವಿವರ್ತನಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೀ ಹೈ. ಕಿನ್ತು ಜಬ ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿಕರ್ಮೋಂಕಾ ಸಮ್ಪರ್ಕ ವಿನಷ್ಟ ಹೋತಾ ಹೈ, ತಬ ವಹ ಜ್ಞೇಯಭೂತ ವಿಶ್ವಕೇ ಸರ್ವ ದೇಶೋಂಮೇಂ ಯುಗಪದ್ ವ್ಯಾಪಾರ ಕರತೀ ಹುಈ ಕಥಂಚಿತ್ ೩ಕೂಟಸ್ಥ ಹೋಕರ, ಅನ್ಯ ವಿಷಯಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನ ಹೋತೀ ಹುಈ ವಿವರ್ತನ ನಹೀಂ ಕರತೀ. ವಹ ಯಹ [ಚಿತ್ಶಕ್ತಿಕೇ ವಿವರ್ತನಕಾ ಅಭಾವ], ವಾಸ್ತವಮೇಂ ನಿಶ್ಚಿತ [–ನಿಯತ, ಅಚಲ] ಸರ್ವಜ್ಞಪನೇಕೀ ಔರ ಸರ್ವದರ್ಶೀಪನೇಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿ ಹೈ. ಯಹೀ, ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮೋಂಕೇ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಭಾವಕರ್ಮೋಂಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವಕಾ ವಿನಾಶ ಹೈ; ಯಹೀ, ವಿಕಾರಪೂರ್ವಕ ಅನುಭವಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ೪ಔಪಾಧಿಕ ಸುಖದುಃಖಪರಿಣಾಮೋಂಕೇ ಭೋಕ್ತೃತ್ವಕಾ ವಿನಾಶ ಹೈ; ಔರ ಯಹೀ, ಅನಾದಿ ವಿವರ್ತನಕೇ ಖೇದಕೇ ವಿನಾಶಸೇ -------------------------------------------------------------------------- ೧. ಪೂರ್ವ ಸೂತ್ರಮೇಂ ಕಹೇ ಹುಏ ‘ಜೀವತ್ವ’ ಆದಿ ನವ ವಿಶೇಷೋಮೇಂಸೇ ಪ್ರಥಮ ಆಠ ವಿಶೇಷ ಮುಕ್ತಾತ್ಮಾಕೋ ಭೀ ಯಥಾಸಂಭವ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಮಾತ್ರ

೨. ಚಿದ್ವಿವರ್ತ = ಚೈತನ್ಯಕಾ ಪರಿವರ್ತನ ಅರ್ಥಾತ್ ಚೈತನ್ಯಕಾ ಏಕ ವಿಷಯಕೋ ಛೋಡ಼ಕರ ಅನ್ಯ ವಿಷಯಕೋ ಜಾನನೇರೂಪ ಬದಲನಾ;

೩. ಕೂಟಸ್ಥ = ಸರ್ವಕಾಲ ಏಕ ರೂಪ ರಹನೇವಾಲೀ; ಅಚಲ. [ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿಕರ್ಮೋಕಾ ಸಮ್ಬನ್ಧ ನಷ್ಟ ಹೋನೇ ಪರ ಕಹೀಂ ಚಿತ್ಶಕ್ತಿ

೪. ಔಪಾಧಿಕ = ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮರೂಪ ಉಪಾಧಿಕೇ ಸಾಥ ಸಮ್ಬನ್ಧವಾಲೇ; ಜಿನಮೇಂ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮರೂಪೀ ಉಪಾಧಿ ನಿಮಿತ್ತ ಹೋತೀ ಹೈ ಐಸೇ;

Page 59 of 264
PDF/HTML Page 88 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ

ಚ ವಿಕಾರಪೂರ್ವಕಾನುಭವಾಭಾವಾದೌಪಾಧಿಕಸುಖದುಃಖಪರಿಣಾಮಾನಾಂ ಭೋಕ್ತೃತ್ವೋಚ್ಛೇದಃ. ಇದಮೇವ ಚಾನಾದಿವಿವರ್ತಖೇದವಿಚ್ಛಿತ್ತಿಸುಸ್ಥಿತಾನಂತಚೈತನ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮನಃ ಸ್ವತಂತ್ರಸ್ವರೂಪಾನುಭೂತಿಲಕ್ಷಣಸುಖಸ್ಯ ಭೋಕ್ತೃ– ತ್ವಮಿತಿ.. ೨೮..

----------------------------------------------------------------------------- ಜಿಸಕಾ ಅನನ್ತ ಚೈತನ್ಯ ಸುಸ್ಥಿತ ಹುಆ ಹೈ ಐಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಸ್ವತಂತ್ರಸ್ವರೂಪಾನುಭೂತಿಲಕ್ಷಣ ಸುಖಕಾ [–ಸ್ವತಂತ್ರ ಸ್ವರೂಪಕೀ ಅನುಭೂತಿ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೇ ಸುಖಕಾ] ಭೋಕ್ತೃತ್ವ ಹೈ.. ೨೮..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಸಃ ಚೇತಯಿತಾ] ವಹ ಚೇತಯಿತಾ [ಚೇತನೇವಾಲಾ ಆತ್ಮಾ] [ಸರ್ವಜ್ಞಃ] ಸರ್ವಜ್ಞ [ಚ] ಔರ [ಸರ್ವಲೋಕದರ್ಶೀ] ಸರ್ವಲೋಕದರ್ಶೀ [ಸ್ವಯಂ ಜಾತಃ] ಸ್ವಯಂ ಹೋತಾ ಹುಆ, [ಸ್ವಕಮ್] ಸ್ವಕೀಯ [ಅಮೂರ್ತಮ್] ಅಮೂರ್ತ [ಅವ್ಯಾಬಾಧಮ್] ಅವ್ಯಾಬಾಧ [ಅನಂತಮ್] ಅನನ್ತ [ಸುಖಮ್] ಸುಖಕೋ [ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ] ಉಪಲಬ್ಧ ಕರತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಸಿದ್ಧಕೇ ನಿರುಪಾಧಿ ಜ್ಞಾನ, ದರ್ಶನ ಔರ ಸುಖಕಾ ಸಮರ್ಥನ ಹೈ.

ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜ್ಞಾನ, ದರ್ಶನ ಔರ ಸುಖ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ ಐಸಾ ಆತ್ಮಾ ಸಂಸಾರದಶಾಮೇಂ, ಅನಾದಿ ಕರ್ಮಕ್ಲೇಶ ದ್ವಾರಾ ಆತ್ಮಶಕ್ತಿ ಸಂಕುಚಿತ ಕೀ ಗಈ ಹೋನೇಸೇ, ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ಸಮ್ಪರ್ಕ ದ್ವಾರಾ [–ಇಂದ್ರಿಯಾದಿಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧ ದ್ವಾರಾ] ಕ್ರಮಶಃ ಕುಛ–ಕುಛ ಜಾನತಾ ಹೈ ಔರ ದೇಖತಾ ಹೈ ತಥಾ ಪರಾಶ್ರಿತ, ಮೂರ್ತ [ಇನ್ದ್ರಿಯಾದಿ] ಕೇ ಸಾಥ ಸಮ್ಬನ್ಧವಾಲಾ, ಸವ್ಯಾಬಾಧ [–ಬಾಧಾ ಸಹಿತ] ಔರ ಸಾನ್ತ ಸುಖಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ; ಕಿನ್ತು ಜಬ ಉಸಕೇ ಕರ್ಮಕ್ಲೇಶ ಸಮಸ್ತರೂಪಸೇ ವಿನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ತಬ, ಆತ್ಮಶಕ್ತಿ ಅನರ್ಗಲ [–ನಿರಂಕುಶ] ಔರ ಅಸಂಕುಚಿತ ಹೋನೇಸೇ, ವಹ ಅಸಹಾಯರೂಪಸೇ [–ಕಿಸೀಕೀ ಸಹಾಯತಾಕೇ ಬಿನಾ] ಸ್ವಯಮೇವ ಯುಗಪದ್ ಸಬ [– ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಭಾವ] ಜಾನತಾ ಹೈ ಔರ ದೇಖತಾ ಹೈ ತಥಾ ಸ್ವಾಶ್ರಿತ, ಮೂರ್ತ [ಇನ್ದ್ರಿಯಾದಿ] ಕೇ ಸಾಥ ಸಮ್ಬನ್ಧ ರಹಿತ, ಅವ್ಯಾಬಾಧ ಔರ ಅನನ್ತ ಸುಖಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಸಬ ಸ್ವಯಮೇವ ಜಾನನೇ ಔರ ದೇಖನೇವಾಲೇ ತಥಾ ಸ್ವಕೀಯ ಸುಖಕಾ ಅನುಭವನ ಕರನೇವಾಲೇ ಸಿದ್ಧಕೋ ಪರಸೇ [ಕುಛಭೀ] ಪ್ರಯೋಜನ ನಹೀಂ ಹೈ.

--------------------------------------------------------------------------

Page 60 of 264
PDF/HTML Page 89 of 293
single page version

೬೦

ಇದಂ ಸಿದ್ಧಸ್ಯ ನಿರುಪಾಧಿಜ್ಞಾನದರ್ಶನಸುಖಸಮರ್ಥನಮ್. ಆತ್ಮಾ ಹಿ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಸುಖಸ್ವಭಾವಃ ಸಂಸಾರಾವಸ್ಥಾಯಾಮನಾದಿಕರ್ಮಕೢೇಶಸಂಕೋಚಿತಾತ್ಮಶಕ್ತಿಃ ಪರದ್ರವ್ಯಸಂಪರ್ಕೇಣ ಕ್ರಮೇಣ ಕಿಂಚಿತ್ ಕಿಂಚಿಜ್ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ, ಪರಪ್ರತ್ಯಯಂ ಮೂರ್ತಸಂಬದ್ಧಂ ಸವ್ಯಾಬಾಧಂ ಸಾಂತಂ ಸುಖಮನುಭವತಿ ಚ. ಯದಾ ತ್ವಸ್ಯ ಕರ್ಮಕೢೇಶಾಃ ಸಾಮಸ್ತ್ಯೇನ ಪ್ರಣಶ್ಯನ್ತಿ, ತದಾಽನರ್ಗಲಾಸಂಕುಚಿತಾತ್ಮ– ಶಕ್ತಿರಸಹಾಯಃ ಸ್ವಯಮೇವ ಯುಗಪತ್ಸಮಗ್ರಂ ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ, ಸ್ವಪ್ರತ್ಯಯಮಮೂರ್ತಸಂಬದ್ಧಮವ್ಯಾಬಾಧಮನಂತಂ ಸುಖ ಮನುಭವತಿ ಚ. ತತಃ ಸಿದ್ಧಸ್ಯ ಸಮಸ್ತಂ ಸ್ವಯಮೇವ ಜಾನತಃ ಪಶ್ಯತಃ, ಸುಖಮನುಭವತಶ್ಚ ಸ್ವಂ, ನ ಪರೇಣ ಪ್ರಯೋಜನಮಿತಿ.. ೨೯.. -----------------------------------------------------------------------------

ಭಾವಾರ್ಥಃ– ಸಿದ್ಧಭಗವಾನ [ತಥಾ ಕೇವಲೀಭಗವಾನ] ಸ್ವಯಮೇವ ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವಾದಿರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ; ಉನಕೇ ಉಸ ಪರಿಣಮನಮೇಂ ಲೇಶಮಾತ್ರ ಭೀ [ಇನ್ದ್ರಿಯಾದಿ] ಪರಕಾ ಆಲಮ್ಬನ ನಹೀಂ ಹೈ.

ಯಹಾಂ ಕೋಈ ಸರ್ವಜ್ಞಕಾ ನಿಷೇಧ ಕರನೇವಾಲಾ ಜೀವ ಕಹೇ ಕಿ– ‘ಸರ್ವಜ್ಞ ಹೈ ಹೀ ನಹೀಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ದೇಖನೇಮೇಂ ನಹೀಂ ಆತೇ,’ ತೋ ಉಸೇ ನಿಮ್ನೋಕ್ತಾನುಸಾರ ಸಮಝಾತೇ ಹೈಂಃ–

ಹೇ ಭಾಈ! ಯದಿ ತುಮ ಕಹತೇ ಹೋ ಕಿ ‘ಸರ್ವಜ್ಞ ನಹೀಂ ಹೈ,’ ತೋ ಹಮ ಪೂಛತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಸರ್ವಜ್ಞ ಕಹಾಂ ನಹೀಂ ಹೈ? ಇಸ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಔರ ಇಸ ಕಾಲಮೇಂ ಅಥವಾ ತೀನೋಂ ಲೋಕಮೇಂ ಔರ ತೀನೋಂ ಕಾಲಮೇಂ? ಯದಿ ‘ಇಸ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಔರ ಇಸ ಕಾಲಮೇಂ ಸರ್ವಜ್ಞ ನಹೀಂ ಹೈ’ ಐಸಾ ಕಹೋ, ತೋ ವಹ ಸಂಮತ ಹೀ ಹೈ. ಕಿನ್ತು ಯದಿ ‘ ತೀನೋಂ ಲೋಕಮೇಂ ಔರ ತೀನೋಂ ಕಾಲಮೇಂ ಸರ್ವಜ್ಞ ನಹೀಂ ಹೈ ’ ಐಸಾ ಕಹೋ ತೋ ಹಮ ಪೂಛತೇ ಹೈಂ ಕಿ ವಹ ತುಮನೇ ಕೈಸೇ ಜಾನಾ? ಯ್ದಿ ತೀನೋಂ ಲೋಕಕೋ ಔರ ತೀನೋಂ ಕಾಲಕೋ ಸರ್ವಜ್ಞ ರಹಿತ ತುಮನೇ ದೇಖ–ಜಾನ ಲಿಯಾ ತೋ ತುಮ್ಹೀಂ ಸರ್ವಜ್ಞ ಹೋ ಗಯೇ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜೋ ತೀನ ಲೋಕ ಔರ ತೀನ ಕಾಲಕೋ ಜಾನೇ ವಹೀ ಸರ್ವಜ್ಞ ಹೈ. ಔರ ಯದಿ ಸರ್ವಜ್ಞ ರಹಿತ ತೀನೋಂ ಲೋಕ ಔರ ತೀನೋಂ ಕಾಲಕೋ ತುಮನೇ ನಹೀಂ ದೇಖಾ–ಜಾನಾ ಹೈ ತೋ ಫಿರ ‘ ತೀನ ಲೋಕ ಔರ ತೀನ ಕಾಲಮೇಂ ಸರ್ವಜ್ಞ ನಹೀಂ ಹೈ ’ ಐಸಾ ತುಮ ಕೈಸೇ ಕಹ ಸಕತೇ ಹೋ? ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ತುಮ್ಹಾರಾ ಕಿಯಾ ಹುಆ ಸರ್ವಜ್ಞಕಾ ನಿಷೇಧ ಯೋಗ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ.

ಹೇ ಭಾಈ! ಆತ್ಮಾ ಏಕ ಪದಾರ್ಥ ಹೈೇ ಔರ ಜ್ಞಾನ ಉಸಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಉಸ ಜ್ಞಾನಕಾ ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ವಿಕಾಸ ಹೋನೇ ಪರ ಐಸಾ ಕುಛ ನಹೀಂ ರಹತಾ ಕಿ ಜೋ ಉಸ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಅಜ್ಞಾತ ರಹೇ. ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಉಷ್ಣತಾರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಅಗ್ನಿ ಸಮಸ್ತ ದಾಹ್ಯಕೋ ಜಲಾತೀ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಜ್ಞಾನರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ

Page 61 of 264
PDF/HTML Page 90 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ

ಪಾಣೇಹಿಂ ಚದುಹಿಂ ಜೀವದಿ ಜೀವಿಸ್ಸದಿ ಜೋ ಹು ಜೀವಿದೋ ಪುವ್ವಂ. ಸೋ ಜೀವೋ ಪಾಣಾ ಪುಣ ಬಲಮಿಂದಿಯಮಾಉ ಉಸ್ಸಾಸೋ.. ೩೦..

ಜೀವತ್ವಗುಣವ್ಯಾಖ್ಯೇಯಮ್. ----------------------------------------------------------------------------- ಆತ್ಮಾ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ. ಐಸೀ ಸರ್ವಜ್ಞದಶಾ ಇಸ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಇಸ ಕಾಲಮೇಂ [ಅರ್ಥಾತ್ ಇಸ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಇಸ ಕಾಲಮೇಂ ಜನ್ಮ ಲೇನೇ ವಾಲೇ ಜೀವೋಂಕೋ ] ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತೀ ತಥಾಪಿ ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವಶಕ್ತಿವಾಲೇ ನಿಜ ಆತ್ಮಾಕಾ ಸ್ಪಷ್ಟ ಅನುಭವ ಇಸ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಇಸ ಕಾಲಮೇಂ ಭೀ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ.

ಯಹ ಶಾಸ್ತ್ರ ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಶಾಸ್ತ್ರ ಹೋನೇಸೇ ಯಹಾಂ ಸರ್ವಜ್ಞಸಿದ್ಧಿಕಾ ವಿಸ್ತಾರ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ; ಜಿಜ್ಞಾಸುಕೋ ವಹ ಅನ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೋಮೇಂ ದೇಖ ಲೇನಾ ಚಾಹಿಯೇ.. ೨೯..

ಜಿಯೇಗಾ ಔರ [ಜೀವಿತಃ ಪೂರ್ವಮ್] ಪೂರ್ವಕಾಲಮೇಂ ಜೀತಾ ಥಾ, [ಸಃ ಜೀವಃ] ವಹ ಜೀವ ಹೈ; [ಪುನಃ ಪ್ರಾಣಾಃ] ಔರ ಪ್ರಾಣ [ಇನ್ದ್ರಿಯಮ್] ಇನ್ದ್ರಿಯ, [ಬಲಮ್] ಬಲ, [ಆಯುಃ] ಆಯು ತಥಾ [ಉಚ್ಛವಾಸಃ] ಉಚ್ಛ್ವಾಸ ಹೈ.

ಅನ್ವಯವಾಲೇ ವೇ ಭಾವಪ್ರಾಣ ಹೈ ಔರ ಪುದ್ಗಲಸಾಮಾನ್ಯರೂಪ ಅನ್ವಯವಾಲೇ ವೇ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಾಣ ಹೈಂ. ಉನ ದೋನೋಂ ಪ್ರಾಣೋಂಕೋ ತ್ರಿಕಾಲ ಅಚ್ಛಿನ್ನ–ಸಂತಾನರೂಪಸೇ [ಅಟೂಟ ಧಾರಾಸೇ] ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಸಂಸಾರೀಕೋ ಜೀವತ್ವ ಹೈ. ಮುಕ್ತಕೋ [ಸಿದ್ಧಕೋ] ತೋ ಕೇವಲ ಭಾವಪ್ರಾಣ ಹೀ ಧಾರಣ ಹೋನೇಸೇ ಜೀವತ್ವ ಹೈ ಐಸಾ ಸಮಝನಾ.. ೩೦.. -------------------------------------------------------------------------- ಜಿನ ಪ್ರಾಣೋಂಮೇಂ ಚಿತ್ಸಾಮಾನ್ಯರೂಪ ಅನ್ವಯ ಹೋತಾ ಹೈ ವೇ ಭಾವಪ್ರಾಣ ಹೈಂ ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿನ ಪ್ರಾಣೋಂಮೇಂ ಸದೈವ ‘ಚಿತ್ಸಾಮಾನ್ಯ,

Page 62 of 264
PDF/HTML Page 91 of 293
single page version

೬೨

ಇನ್ದ್ರಿಯಬಲಾಯುರುಚ್ಛವಾಸಲಕ್ಷಣಾ ಹಿ ಪ್ರಾಣಾಃ. ತೇಷು ಚಿತ್ಸಾಮಾನ್ಯಾನ್ವಯಿನೋ ಭಾವಪ್ರಾಣಾಃ, ಪುದ್ಗಲಸಾಮಾನ್ಯಾನ್ವಯಿನೋ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಾಣಾಃ. ತೇಷಾಮುಭಯೇಷಾಮಪಿ ತ್ರಿಷ್ವಪಿ ಕಾಲೇಷ್ವನವಚ್ಛಿನ್ನಸಂತಾನತ್ವೇನ ಧಾರಣಾತ್ಸಂಸಾರಿಣೋ ಜೀವತ್ವಮ್. ಮುಕ್ತಸ್ಯ ತು ಕೇವಲಾನಾಮೇವ ಭಾವಪ್ರಾಣಾನಾಂ ಧಾರಣಾತ್ತದವಸೇಯಮಿತಿ.. ೩೦..

-----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಅನಂತಾಃ ಅಗುರುಲಘುಕಾಃ] ಅನನ್ತ ಐಸೇ ಜೋ ಅಗುರುಲಘು [ಗುಣ, ಅಂಶ] [ತೈಃ ಅನಂತೈಃ] ಉನ ಅನನ್ತ ಅಗುರುಲಘು [ಗುಣ] ರೂಪಸೇ [ಸರ್ವೇ] ಸರ್ವ ಜೀವ [ಪರಿಣತಾಃ] ಪರಿಣತ ಹೈಂ; [ದೇಶೈಃ ಅಸಂಖ್ಯಾತಾಃ] ವೇ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಪ್ರದೇಶವಾಲೇ ಹೈಂ. [ಸ್ಯಾತ್ ಸರ್ವಮ್ ಲೋಕಮ್ ಆಪನ್ನಾಃ] ಕತಿಪಯ ಕಥಂಚಿತ್ ಸಮಸ್ತ ಲೋಕಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ [ಕೇಚಿತ್ ತು] ಔರ ಕತಿಪಯ [ಅನಾಪನ್ನಾಃ] ಅಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ. [ಬಹವಃ ಜೀವಾಃ] ಅನೇಕ [–ಅನನ್ತ] ಜೀವ [ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನಕಷಾಯಯೋಗಯುತಾಃ] ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನ–ಕಷಾಯ–ಯೋಗಸಹಿತ [ಸಂಸಾರಿಣಃ] ಸಂಸಾರೀ ಹೈಂ [ಚ] ಔರ ಅನೇಕ [–ಅನನ್ತ ಜೀವ] [ತೈಃ ವಿಯುತಾಃ] ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನ–ಕಷಾಯ–ಯೋಗರಹಿತ [ಸಿದ್ಧಾಃ] ಸಿದ್ಧ ಹೈಂ. --------------------------------------------------------------------------

Page 63 of 264
PDF/HTML Page 92 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ

ಅತ್ರ ಜೀವಾನಾಂ ಸ್ವಾಭಾವಿಕಂ ಪ್ರಮಾಣಂ ಮುಕ್ತಾಮುಕ್ತವಿಭಾಗಶ್ಚೋಕ್ತಃ.

ಜೀವಾ ಹ್ಯವಿಭಾಗೈಕದ್ರವ್ಯತ್ವಾಲ್ಲೋಕಪ್ರಮಾಣೈಕಪ್ರದೇಶಾಃ. ಅಗುರುಲಘವೋ ಗುಣಾಸ್ತು ತೇಷಾಮಗುರುಲಘು– ತ್ವಾಭಿಧಾನಸ್ಯ ಸ್ವರೂಪಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವನಿಬಂಧನಸ್ಯ ಸ್ವಭಾವಸ್ಯಾವಿಭಾಗಪರಿಚ್ಛೇದಾಃ ಪ್ರತಿಸಮಯ– -----------------------------------------------------------------------------

ಜೀವ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಅವಿಭಾಗೀ–ಏಕದ್ರವ್ಯಪನೇಕೇ ಕಾರಣ ಲೋಕಪ್ರಮಾಣ–ಏಕಪ್ರದೇಶವಾಲೇ ಹೈಂ. ಉನಕೇ [– ಜೀವೋಂಕೇ] ೨ಅಗುರುಲಘುಗುಣ–ಅಗುರುಲಘುತ್ವ ನಾಮಕಾ ಜೋ ಸ್ವರೂಪಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಸ್ವಭಾವ ಉಸಕಾ ೩ಅವಿಭಾಗ ಪರಿಚ್ಛೇದ–ಪ್ರತಿಸಮಯ ಹೋನೇ ವಾಲೀ ೪ಷಟ್ಸ್ಥಾನಪತಿತ ವೃದ್ಧಿಹಾನಿವಾಲೇ ಅನನ್ತ ಹೈಂ; ಔರ [ಉನಕೇ ಅರ್ಥಾತ್ ಜೀವೋಂಕೇ] ಪ್ರದೇಶ– ಜೋ ಕಿ ಅವಿಭಾಗ ಪರಮಾಣು ಜಿತನೇ ಮಾಪವಾಲೇ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅಂಶರೂಪ ಹೈಂ ವೇ–ಅಸಂಖ್ಯ ಹೈಂ. ಐಸೇ ಉನ ಜೀವೋಂಮೇಂ ಕತಿಪಯ ಕಥಂಚಿತ್ [ಕೇವಲಸಮುದ್ಘಾತಕೇ ಕಾರಣ] ಲೋಕಪೂರಣ–ಅವಸ್ಥಾಕೇ ಪ್ರಕಾರ ದ್ವಾರಾ ಸಮಸ್ತ ಲೋಕಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಔರ ಕತಿಪಯ ಸಮಸ್ತ ಲೋಕಮೇಂ ಅವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ. ಔರ ಉನ ಜೀವೋಂಮೇಂ ಜೋ ಅನಾದಿ

-------------------------------------------------------------------------- ೧. ಪ್ರಮಾಣ = ಮಾಪ; ಪರಿಮಾಣ. [ಜೀವಕೇ ಅಗುರುಲಘುತ್ವಸ್ವಭಾವಕೇ ಛೋಟೇಸೇ ಛೋಟೇ ಅಂಶ [ಅವಿಭಾಗ ಪರಿಚ್ಛೇದ] ಕರನೇ ಪರ

೨. ಗುಣ = ಅಂಶ; ಅವಿಭಾಗ ಪರಿಚ್ಛೇದ. [ಜೀವಮೇಂ ಅಗುರುಲಘುತ್ವ ನಾಮಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ. ವಹ ಸ್ವಭಾವ ಜೀವಕೋ

೩. ಕಿಸೀ ಗುಣಮೇಂ [ಅರ್ಥಾತ್ ಗುಣಕೀ ಪರ್ಯಾಯಮೇಂ] ಅಂಶಕಲ್ಪನಾ ಕೀ ಜಾನೇಪರ, ಉಸಕಾ ಜೋ ಛೋಟೇಸೇ ಛೋಟಾ [ಜಘನ್ಯ ಮಾತ್ರಾರೂಪ,

೪. ಷಟ್ಸ್ಥಾನಪತಿತ ವೃದ್ಧಿಹಾನಿ = ಛಹ ಸ್ಥಾನಮೇಂ ಸಮಾವೇಶ ಪಾನೇವಾಲೀ ವೃದ್ಧಿಹಾನಿ; ಷಟ್ಗುಣ ವೃದ್ಧಿಹಾನಿ. [ಅಗುರುಲಘುತ್ವಸ್ವಭಾವಕೇೇ ಅನನ್ತ ಅಂಶೋಮೇಂ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಪ್ರತಿಸಮಯ ಷಟ್ಗುಣ ವೃದ್ಧಿಹಾನಿ ಹೋತೀ ರಹತೀ ಹೈ.]

Page 64 of 264
PDF/HTML Page 93 of 293
single page version

೬೪

ಸಂಭವತ್ಷಟ್ಸ್ಥಾನಪತಿತವೃದ್ಧಿಹಾನಯೋಽನಂತಾಃ. ಪ್ರದೇಶಾಸ್ತು ಅವಿಭಾಗಪರಮಾಣುಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಸೂಕ್ಷ್ಮಾಂಶರೂಪಾ ಅಸಂಖ್ಯೇಯಾಃ. ಏವಂವಿಧೇಷು ತೇಷು ಕೇಚಿತ್ಕಥಂಚಿಲ್ಲೋಕಪೂರಣಾವಸ್ಥಾಪ್ರಕಾರೇಣ ಸರ್ವಲೋಕವ್ಯಾಪಿನಃ, ಕೇಚಿತ್ತು ತದವ್ಯಾಪಿನ ಇತಿ. ಅಥ ಯೇ ತೇಷು ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನಕಷಾಯಯೋಗೈರನಾದಿಸಂತತಿಪ್ರವೃತ್ತೈರ್ಯುಕ್ತಾಸ್ತೇ ಸಂಸಾರಿಣಃ, ಯೇ ವಿಮುಕ್ತಾಸ್ತೇ ಸಿದ್ಧಾಃ, ತೇ ಚ ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ಬಹವ ಇತಿ.. ೩೧–೩೨..

ಏಷ ದೇಹಮಾತ್ರತ್ವದ್ರಷ್ಟಾಂತೋಪನ್ಯಾಸಃ. ----------------------------------------------------------------------------- ಪ್ರವಾಹರೂಪಸೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನ–ಕಷಾಯ–ಯೋಗ ಸಹಿತ ಹೈಂ ವೇ ಸಂಸಾರೀ ಹೈಂ, ಜೋ ಉನಸೇ ವಿಮುಕ್ತ ಹೈಂ [ಅರ್ಥಾತ್ ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನ–ಕಷಾಯ–ಯೋಗಸೇ ರಹಿತ ಹೈಂ] ವೇ ಸಿದ್ಧ ಹೈಂ; ಔರ ವೇ ಹರ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಜೀವ ಬಹುತ ಹೈಂ [ಅರ್ಥಾತ್ ಸಂಸಾರೀ ತಥಾ ಸಿದ್ಧ ಜೀವೋಂಮೇಂಸೇ ಹರಏಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಜೀವ ಅನನ್ತ ಹೈಂ].. ೩೧–೩೨..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಥಾ] ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ [ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನಂ] ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನ [ಕ್ಷೀರೇ ಕ್ಷಿಪ್ತಂ] ದೂಧಮೇಂ ಡಾಲಾ ಜಾನೇ ಪರ [ಕ್ಷೀರಮ್ ಪ್ರಭಾಸಯತಿ] ದೂಧಕೋ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ, [ತಥಾ] ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ [ದೇಹೀ] ದೇಹೀ [ಜೀವ] [ದೇಹಸ್ಥಃ] ದೇಹಮೇಂ ರಹತಾ ಹುಆ [ಸ್ವದೇಹಮಾತ್ರಂ ಪ್ರಭಾಸಯತಿ] ಸ್ವದೇಹಪ್ರಮಾಣ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಹೋತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ ದೇಹಪ್ರಮಾಣಪನೇಕೇ ದ್ರಷ್ಟಾನ್ತಕಾ ಕಥನ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಯಹಾಂ ಜೀವಕಾ ದೇಹಪ್ರಮಾಣಪನಾ ಸಮಝಾನೇಕೇ ಲಿಯೇ ದ್ರಷ್ಟಾನ್ತ ಕಹಾ ಹೈ].

-------------------------------------------------------------------------- ಯಹಾಂ ಯಹ ಧ್ಯಾನ ರಖನಾಂ ಚಾಹಿಯೇ ಕಿ ದ್ರಷ್ಟಾನ್ತ ಔರ ದಾರ್ಷ್ಟಾಂನ್ತ ಅಮುಕ ಅಂಶೋಮೇಂ ಹೀ ಏಕ–ದೂಸರೇಕೇ ಸಾಥ ಮಿಲತೇ ಹೈಂ [–

Page 65 of 264
PDF/HTML Page 94 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ

ಯಥೈವ ಹಿ ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನಂ ಕ್ಷೀರೇ ಕ್ಷಿಪ್ತಂ ಸ್ವತೋಽವ್ಯತಿರಿಕ್ತಪ್ರಭಾಸ್ಕಂಧೇನ ತದ್ವಯಾಪ್ನೋತಿ ಕ್ಷೀರಂ, ತಥೈವ ಹಿ ಜೀವಃ ಅನಾದಿಕಷಾಯಮಲೀಮಸತ್ವಮೂಲೇ ಶರೀರೇಽವತಿಷ್ಠಮಾನಃ ಸ್ವಪ್ರದೇಶೈಸ್ತದಭಿವ್ಯಾಪ್ನೋತಿ ಶರೀರಮ್. ಯಥೈವ ಚ ತತ್ರ ಕ್ಷೀರೇಽಗ್ನಿಸಂಯೋಗಾದುದ್ವಲಮಾನೇ ತಸ್ಯ ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನಸ್ಯ ಪ್ರಭಾಸ್ಕಂಧ ಉದ್ವಲತೇ ಪುನರ್ನಿವಿಶಮಾನೇ ನಿವಿಶತೇ ಚ, ತಥೈವ ಚ ತತ್ರ ಶರೀರೇ ವಿಶಿಷ್ಟಾಹಾರಾದಿವಶಾದುತ್ಸರ್ಪತಿ ತಸ್ಯ ಜೀವಸ್ಯ ಪ್ರದೇಶಾಃ ಉತ್ಸರ್ಪನ್ತಿ ಪುನರಪಸರ್ಪತಿ ಅಪಸರ್ಪನ್ತಿ ಚ. ಯಥೈವ ಚ ತತ್ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನಮನ್ಯತ್ರ ಪ್ರಭೂತಕ್ಷೀರೇ ಕ್ಷಿಪ್ತಂ ಸ್ವಪ್ರಭಾ–ಸ್ಕಂಧವಿಸ್ತಾರೇಣ ತದ್ವಯಾಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಭೂತಕ್ಷೀರಂ, ತಥೈವ ಹಿ ಜೀವೋಽನ್ಯತ್ರ ಮಹತಿ ಶರೀರೇಽವತಿಷ್ಠಮಾನಃ ಸ್ವಪ್ರದೇಶವಿಸ್ತಾರೇಣ ತದ್ವಯಾಪ್ನೋತಿ ಮಹಚ್ಛರೀರಮ್. ಯಥೈವ ಚ ತತ್ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನಮನ್ಯತ್ರ ಸ್ತೋಕಕ್ಷೀರೇ ನಿಕ್ಷಿಪ್ತಂ ಸ್ವಪ್ರಭಾಸ್ಕಂಧೋಪಸಂಹಾರೇಣ ತದ್ವಯಾಪ್ನೋತಿ ಸ್ತೋಕಕ್ಷೀರಂ, ತಥೈವ ಚ ಜೀವೋಽನ್ಯತ್ರಾಣುಶರೀರೇಽವತಿಷ್ಠಮಾನಃ -----------------------------------------------------------------------------

ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಜೀವ ಅನಾದಿ ಕಾಲಸೇ ಕಷಾಯ ದ್ವಾರಾ ಮಲಿನತಾ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಶರೀರಮೇಂ ರಹತಾ ಹುಆ ಸ್ವಪ್ರದೇಶೋಂ ದ್ವಾರಾ ಉಸ ಶರೀರಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ. ಔರ ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಅಗ್ನಿಕೇ ಸಂಯೋಗಸೇ ಉಸ ದೂಧಮೇಂ ಉಫಾನ ಆನೇ ಪರ ಉಸ ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನಕೇ ಪ್ರಭಾಸಮೂಹಮೇಂ ಉಫಾನ ಆತಾ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ವಹ ವಿಸ್ತಾರಕೋ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ] ಔರ ದೂಧ ಫಿರ ಬೈಠ ಜಾನೇ ಪರ ಪ್ರಭಾಸಮೂಹ ಭೀ ಬೈಠ ಜಾತಾ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಹಾರಾದಿಕೇ ವಶ ಉಸ ಶರೀರಮೇಂ ವೃದ್ಧಿ ಹೋನೇ ಪರ ಉಸ ಜೀವಕೇ ಪ್ರದೇಶ ವಿಸ್ತೃತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಔರ ಶರೀರ ಫಿರ ಸೂಖ ಜಾನೇ ಪರ ಪ್ರದೇಶ ಭೀ ಸಂಕುಚಿತ ಹೋ ಜಾತೇ ಹೈಂ. ಪುನಶ್ಚ, ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ವಹ ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನ ದೂಸರೇ ಅಧಿಕ ದೂಧಮೇಂ ಡಾಲಾ ಜಾನೇ ಪರ ಸ್ವಪ್ರಭಾಸಮೂಹಕೇ ವಿಸ್ತಾರ ದ್ವಾರಾ ಉಸ ಅಧಿಕ ದೂಧಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಜೀವ ದೂಸರೇ ಬಡೇ ಶರೀರಮೇಂ ಸ್ಥಿತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇ ಪರ ಸ್ವಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ ವಿಸ್ತಾರ ದ್ವಾರಾ ಉಸ ಬಡೇ ಶರೀರಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ. ಔರ ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ವಹ ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನ ದೂಸರೇ ಕಮ ದೂಧಮೇಂ ಡಾಲನೇ ಪರ ಸ್ವಪ್ರಭಾಸಮೂಹಕೇ ಸಂಕೋಚ ದ್ವಾರಾ ಉಸ ಥೋಡೇ ದೂಧಮೇಂ -------------------------------------------------------------------------- ಅವ್ಯತಿರಿಕ್ತ = ಅಭಿನ್ನ [ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ‘ಮಿಶ್ರೀ ಏಕ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ ಔರ ಮಿಠಾಸ ಉಸಕಾ ಗುಣ ಹೈ’ ಐಸಾ ಕಹೀಂ ದ್ರಷ್ಟಾಂತಮೇಂ ಕಹಾ

Page 66 of 264
PDF/HTML Page 95 of 293
single page version

೬೬

ಸ್ವಪ್ರದೇಶೋಪಸಂಹಾರೇಣ ತದ್ವಯಾಪ್ನೋತ್ಯಣುಶರೀರಮಿತಿ.. ೩೩..

ಅತ್ರ ಜೀವಸ್ಯ ದೇಹಾದ್ದೇಹಾಂತರೇಽಸ್ತಿತ್ವಂ, ದೇಹಾತ್ಪೃಥಗ್ಭೂತತ್ವಂ, ದೇಹಾಂತರಸಂಚರಣಕಾರಣಂ ಚೋಪನ್ಯಸ್ತಮ್. ----------------------------------------------------------------------------- ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಜೀವ ಅನ್ಯ ಛೋಟೇ ಶರೀರಮೇಂ ಸ್ಥಿತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇ ಪರ ಸ್ವಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ ಸಂಕೋಚ ದ್ವಾರಾ ಉಸ ಛೋಟೇ ಶರೀರಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ.

ಭಾವಾರ್ಥಃ– ತೀನ ಲೋಕ ಔರ ತೀನ ಕಾಲಕೇ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯ–ಗುಣ–ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಏಕ ಸಮಯಮೇಂ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ ಐಸೇ ವಿಶುದ್ಧ–ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವವಾಲೇ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಮಾತ್ರ ಶುದ್ಧಕ್ವವಾಸ್ತಿಕಾಯಸೇ ವಿಲಕ್ಷಣ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವರಾಗಾದಿ ವಿಕಲ್ಪೋಂ ದ್ವಾರಾ ಉಪಾರ್ಜಿತ ಜೋ ಶರೀರನಾಮಕರ್ಮ ಉಸಸೇ ಜನಿತ [ಅರ್ಥಾತ್ ಉಸ ಶರೀರನಾಮಕರ್ಮಕಾ ಉದಯ ಜಿಸಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸೇ] ಸಂಕೋಚವಿಸ್ತಾರಕೇ ಆಧೀನರೂಪಸೇ ಜೀವ ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟ ಅವಗಾಹರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಸಹಸ್ರಯೋಜನಪ್ರಮಾಣ ಮಹಾಮತ್ಸ್ಯಕೇ ಶರೀರಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಜಘನ್ಯ ಅವಗಾಹರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಉತ್ಸೇಧ ಘನಾಂಗುಲಕೇ ಅಸಂಖ್ಯಾತವೇಂ ಭಾಗ ಜಿತನೇ ಲಬ್ಧ್ಯಪರ್ಯಾಪ್ತ ಸೂಕ್ಷ್ಮನಿಗೋದಕೇ ಶರೀರಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಮಧ್ಯಮ ಅವಗಾಹರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಮಧ್ಯಮ ಶರೀರಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ.. ೩೩..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಜೀವಃ] ಜೀವ [ಸರ್ವತ್ರ] ಸರ್ವತ್ರ [ಕ್ರಮವರ್ತೀ ಸರ್ವ ಶರೀರೋಮೇಂ] [ಅಸ್ತಿ] ಹೈ [ಚ] ಔರ [ಏಕಕಾಯೇ] ಕಿಸೀ ಏಕ ಶರೀರಮೇಂ [ಐಕ್ಯಸ್ಥಃ] [ಕ್ಷೀರನೀರವತ್] ಏಕರೂಪಸೇ ರಹತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ [ನ ಏಕಃ] ಉಸಕೇ ಸಾಥ ಏಕ ನಹೀಂ ಹೈ; [ಅಧ್ಯವಸಾನವಿಶಿಷ್ಟಃ] ಅಧ್ಯವಸಾಯವಿಶಿಷ್ಟ ವರ್ತತಾ ಹುಆ [ರಜೋಮಲೈಃ ಮಲಿನಃ] ರಜಮಲ [ಕರ್ಮಮಲ] ದ್ವಾರಾ ಮಲಿನ ಹೋನೇಸೇ [ಚೇಷ್ಟತೇ] ವಹ ಭಮಣ ಕರತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ ಜೀವಕಾ ದೇಹಸೇ ದೇಹಾಂತರಮೇಂ [–ಏಕ ಶರೀರಸೇ ಅನ್ಯ ಶರೀರಮೇಂ] ಅಸ್ತಿತ್ವ, ದೇಹಸೇ ಪೃಥಕ್ತ್ವ ತಥಾ ದೇಹಾನ್ತರಮೇಂ ಗಮನಕಾ ಕಾರಣ ಕಹಾ ಹೈ. --------------------------------------------------------------------------

Page 67 of 264
PDF/HTML Page 96 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ

ಆತ್ಮಾ ಹಿ ಸಂಸಾರಾವಸ್ಥಾಯಾಂ ಕ್ರಮವರ್ತಿನ್ಯನವಚ್ಛಿನ್ನಶರೀರಸಂತಾನೇ ಯಥೈಕಸ್ಮಿನ್ ಶರೀರೇ ವೃತ್ತಃ ತಥಾ ಕ್ರಮೇಣಾನ್ಯೇಷ್ವಪಿ ಶರೀರೇಷು ವರ್ತತ ಇತಿ ತಸ್ಯ ಸರ್ವತ್ರಾಸ್ತಿತ್ವಮ್. ನ ಚೈಕಸ್ಮಿನ್ ಶರೀರೇ ನೀರೇ ಕ್ಷೀರಮಿವೈಕ್ಯೇನ ಸ್ಥಿತೋಽಪಿ ಭಿನ್ನಸ್ವಭಾವತ್ವಾತ್ತೇನ ಸಹೈಕ ಇತಿ ತಸ್ಯ ದೇಹಾತ್ಪೃಥಗ್ಭೂತತ್ವಮ್. ಅನಾದಿ– ಬಂಧನೋಪಾಧಿವಿವರ್ತಿತವಿವಿಧಾಧ್ಯವಸಾಯವಿಶಿಷ್ಟತ್ವಾತನ್ಮೂಲಕರ್ಮಜಾಲಮಲೀಮಸತ್ವಾಚ್ಚ ಚೇಷ್ಟಮಾನಸ್ಯಾತ್ಮನಸ್ತ– ಥಾವಿಧಾಧ್ಯವಸಾಯಕರ್ಮನಿರ್ವರ್ತಿತೇತರಶರೀರಪ್ರವೇಶೋ ಭವತೀತಿ ತಸ್ಯ ದೇಹಾಂತರಸಂಚರಣಕಾರಣೋಪನ್ಯಾಸ ಇತಿ..೩೪..

-----------------------------------------------------------------------------

ಆತ್ಮಾ ಸಂಸಾರ–ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಕ್ರಮವರ್ತೀ ಅಚ್ಛಿನ್ನ [–ಅಟೂಟ] ಶರೀರಪ್ರವಾಹಮೇಂ ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಏಕ ಶರೀರಮೇಂ ವರ್ತತಾ ಹೈ ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಕ್ರಮಸೇ ಅನ್ಯ ಶರೀರೋಂಮೇಂ ಭೀ ವರ್ತತಾ ಹೈ; ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಉಸೇ ಸರ್ವತ್ರ [–ಸರ್ವ ಶರೀರೋಂಮೇಂ] ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ. ಔರ ಕಿಸೀ ಏಕ ಶರೀರಮೇಂ, ಪಾನೀಮೇಂ ದೂಧಕೀ ಭಾಂತಿ ಏಕರೂಪಸೇ ರಹನೇ ಪರ ಭೀ, ಭಿನ್ನ ಸ್ವಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಉಸಕೇ ಸಾಥ ಏಕ [ತದ್ರೂಪ] ನಹೀಂ ಹೈ; ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಉಸೇ ದೇಹಸೇ ಪೃಥಕ್ಪನಾ ಹೈ. ಅನಾದಿ ಬಂಧನರೂಪ ಉಪಾಧಿಸೇ ವಿವರ್ತನ [ಪರಿವರ್ತನ] ಪಾನೇವಾಲೇ ವಿವಿಧ ಅಧ್ಯವಸಾಯೋಂಸೇ ವಿಶಿಷ್ಟ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ [–ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಅಧ್ಯವಸಾಯವಾಲಾ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ] ತಥಾ ವೇ ಅಧ್ಯವಸಾಯ ಜಿಸಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈಂ ಐಸೇ ಕರ್ಮಸಮೂಹಸೇ ಮಲಿನ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಭ್ರಮಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಆತ್ಮಾಕೋ ತಥಾವಿಧ ಅಧ್ಯವಸಾಯೋಂ ತಥಾ ಕರ್ಮೋಂಸೇ ರಚೇ ಜಾನೇ ವಾಲೇ [–ಉಸ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವರಾಗಾದಿರೂಪ ಭಾವಕರ್ಮೋಂ ತಥಾ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮೋಂಸೇ ರಚೇ ಜಾನೇ ವಾಲೇ] ಅನ್ಯ ಶರೀರಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ಹೋತಾ ಹೈ; ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಉಸೇ ದೇಹಾನ್ತರಮೇಂ ಗಮನ ಹೋನೇಕಾ ಕಾರಣ ಕಹಾ ಗಯಾ.. ೩೪..

ಅಸ್ತಿ] ನಹೀಂ ಹೈ ಔರ [ಸರ್ವಥಾ] ಸರ್ವಥಾ [ತಸ್ಯ ಅಭಾವಃ ಚ] ಉಸಕಾ ಅಭಾವ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ, [ತೇ] ವೇ [ಭಿನ್ನದೇಹಾಃ] ದೇಹರಹಿತ [ವಾಗ್ಗೋಚರಮ್ ಅತೀತಾಃ] ವಚನಗೋಚರಾತೀತ [ಸಿದ್ಧಾಃ ಭವನ್ತಿ] ಸಿದ್ಧ [ಸಿದ್ಧಭಗವನ್ತ] ಹೈಂ. --------------------------------------------------------------------------

Page 68 of 264
PDF/HTML Page 97 of 293
single page version

೬೮

ಸಿದ್ಧಾನಾಂ ಜೀವತ್ವದೇಹಮಾತ್ರತ್ವವ್ಯವಸ್ಥೇಯಮ್.

ಸಿದ್ಧಾನಾಂ ಹಿಂ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಾಣಧಾರಣಾತ್ಮಕೋ ಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ಜೀವಸ್ವಭಾವೋ ನಾಸ್ತಿ. ನ ಚ ಜೀವಸ್ವಭಾವಸ್ಯ ಸರ್ವಥಾಭಾವೋಽಸ್ತಿ ಭಾವಪ್ರಾಣಧಾರಣಾತ್ಮಕಸ್ಯ ಜೀವಸ್ವಭಾವಸ್ಯ ಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ಸದ್ಭಾವಾತ್. ನ ಚ ತೇಷಾಂ ಶರೀರೇಣ ಸಹ ನೀರಕ್ಷೀರಯೋರಿವೈಕ್ಯೇನ ವೃತ್ತಿಃ, ಯತಸ್ತೇ ತತ್ಸಂಪರ್ಕಹೇತುಭೂತಕಷಾಯಯೋಗವಿಪ್ರಯೋಗಾದತೀ– ತಾನಂತರಶರೀರಮಾತ್ರಾವಗಾಹಪರಿಣತತ್ವೇಽಪ್ಯತ್ಯಂತಭಿನ್ನದೇಹಾಃ. ವಾಚಾಂ ಗೋಚರಮತೀತಶ್ಚ ತನ್ಮಹಿಮಾ, ಯತಸ್ತೇ ಲೌಕಿಕಪ್ರಾಣಧಾರಣಮಂತರೇಣ ಶರೀರಸಂಬಂಧಮಂತರೇಣ ಚ ಪರಿಪ್ರಾಪ್ತನಿರುಪಾಧಿಸ್ವರೂಪಾಃ ಸತತಂ ಪ್ರತ–ಪಂತೀತಿ..೩೫..

-----------------------------------------------------------------------------

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ ಸಿದ್ಧೋಂಕೇ [ಸಿದ್ಧಭಗವನ್ತೋಂಕೇ] ಜೀವತ್ವ ಔರ ದೇಹಪ್ರಮಾಣತ್ವಕೀ ವ್ಯವಸ್ಥಾ ಹೈ.

ಸಿದ್ಧೋಂಕೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಾಣಕೇ ಧಾರಣಸ್ವರೂಪ ಜೀವಸ್ವಭಾವ ಮುಖ್ಯರೂಪಸೇ ನಹೀಂ ಹೈ; [ಉನ್ಹೇಂ] ಜೀವಸ್ವಭಾವಕಾ ಸರ್ವಥಾ ಅಭಾವ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಭಾವಪ್ರಾಣಕೇ ಧಾರಣಸ್ವರೂಪ ಜೀವಸ್ವಭಾವಕಾ ಮುಖ್ಯರೂಪಸೇ ಸದ್ಭಾವ ಹೈ. ಔರ ಉನ್ಹೇಂ ಶರೀರಕೇ ಸಾಥ, ನೀರಕ್ಷೀರಕೀ ಭಾಂತಿ, ಏಕರೂಪ ೧ವೃತ್ತಿ ನಹೀಂ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಶರೀರಸಂಯೋಗಸೇ ಹೇತುಭೂತ ಕಷಾಯ ಔರ ಯೋಗಕಾ ವಿಯೋಗ ಹುಆ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ೨ಅತೀತ ಅನನ್ತರ ಶರೀರಪ್ರಮಾಣ ಅವಗಾಹರೂಪ ಪರಿಣತ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಅತ್ಯಂತ ದೇಹರಹಿತ ಹೈಂ. ಔರ ೩ವಚನಗೋಚರಾತೀತ ಉನಕೀ ಮಹಿಮಾ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಲೌಕಿಕ ಪ್ರಾಣಕೇ ಧಾರಣ ಬಿನಾ ಔರ ಶರೀರಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧ ಬಿನಾ, ಸಂಪೂರ್ಣರೂಪಸೇ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕಿಯೇ ಹುಏ ನಿರುಪಾಧಿ ಸ್ವರೂಪ ದ್ವಾರಾ ವೇ ಸತತ ಪ್ರತಪತೇ ಹೈಂ [–ಪ್ರತಾಪವನ್ತ ವರ್ತತೇ ಹೈಂ].. ೩೫.. --------------------------------------------------------------------------

೧. ವೃತ್ತಿ = ವರ್ತನ; ಅಸ್ತಿತ್ವ. ೨. ಅತೀತ ಅನನ್ತರ = ಭೂತ ಕಾಲಕಾ ಸಬಸೇ ಅನ್ತಿಮ; ಚರಮ. [ಸಿದ್ಧಭಗವನ್ತೋಂಕೀ ಅವಗಾಹನಾ ಚರಮಶರೀರಪ್ರಮಾಣ ಹೋನೇ ಕೇ

೩. ವಚನಗೋಚರಾತೀತ = ವಚನಗೋಚರತಾಕೋ ಅತಿಕ್ರಾನ್ತ ; ವಚನವಿಷಯಾತೀತ; ವಚನ–ಅಗೋಚರ.

Page 69 of 264
PDF/HTML Page 98 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ

ಸಿದ್ಧಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಕಾರಣಭಾವನಿರಾಸೋಽಯಮ್.

ಯಥಾ ಸಂಸಾರೀ ಜೀವೋ ಭಾವಕರ್ಮರೂಪಯಾತ್ಮಪರಿಣಾಮಸಂತತ್ಯಾ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮರೂಪಯಾ ಚ ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮಸಂತತ್ಯಾ ಕಾರಣಭೂತಯಾ ತೇನ ತೇನ ದೇವಮನುಷ್ಯತಿರ್ಯಗ್ನಾರಕರೂಪೇಣ ಕಾರ್ಯಭೂತ ಉತ್ಪದ್ಯತೇ ನ ತಥಾ ಸಿದ್ಧರೂಪೇಣಾಪೀತಿ. ಸಿದ್ಧೋ ಹ್ಯುಭಯಕರ್ಮಕ್ಷಯೇ ಸ್ವಯಮುತ್ಪದ್ಯಮಾನೋ ನಾನ್ಯತಃ ಕುತಶ್ಚಿದುತ್ಪದ್ಯತ ಇತಿ. ಯಥೈವ ಚ ಸ ಏವ ಸಂಸಾರೀ ಭಾವಕರ್ಮರೂಪಾಮಾತ್ಮಪರಿಣಾಮಸಂತತಿಂ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮರೂಪಾಂ ಚ ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮಸಂತತಿಂ ಕಾರ್ಯಭೂತಾಂ ಕಾರಣಭೂತತ್ವೇನ ನಿರ್ವರ್ತಯನ್ ತಾನಿ ತಾನಿ ದೇವಮನುಷ್ಯತಿರ್ಯಗ್ನಾರಕರೂಪಾಣಿ ಕಾರ್ಯಾಣ್ಯುತ್ಪಾದಯತ್ಯಾತ್ಮನೋ ನ ತಥಾ ಸಿದ್ಧರೂಪಮಪೀತಿ. ಸಿದ್ಧೋ ಹ್ಯುಭಯಕರ್ಮಕ್ಷಯೇ ಸ್ವಯಮಾತ್ಮಾನಮುತ್ಪಾದಯನ್ನಾನ್ಯತ್ಕಿಞ್ಚಿದುತ್ಪಾದಯತಿ.. ೩೬.. -----------------------------------------------------------------------------

ಉತ್ಪನ್ನಃ] ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಹೋತೇ [ತೇನ] ಇಸಲಿಯೇ [ಕಾರ್ಯಂ ನ] ಕಾರ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈಂ, ಔರ [ಕಿಂಚಿತ್ ಅಪಿ] ಕುಛ ಭೀ [ಅನ್ಯ ಕಾರ್ಯಕೋ] [ನ ಉತ್ಪಾದಯತಿ] ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಕರತೇ [ತೇನ] ಇಸಲಿಯೇ [ಸಃ] ವೇ [ಕಾರಣಮ್ ಅಪಿ] ಕಾರಣ ಭೀ [ನ ಭವತಿ] ನಹೀಂ ಹೈಂ.

ಕಾರಣಪನಾ ಹೋನೇಕಾ ನಿರಾಕರಣ–ಖಣ್ಡನ ಹೈ].

ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮಸಂತತಿ ದ್ವಾರಾ ಉನ–ಉನ ದೇವ–ಮನುಷ್ಯ–ತಿರ್ಯಂಚ–ನಾರಕಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಕಾರ್ಯಭೂತರೂಪಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಸಿದ್ಧರೂಪಸೇ ಭೀ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ–– ಐೇಸಾ ನಹೀಂ ಹೈ; [ಔರ] ಸಿದ್ಧ [–ಸಿದ್ಧಭಗವಾನ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ, ದೋನೋಂ ಕರ್ಮೋಂ ಕಾ ಕ್ಷಯ ಹೋನೇ ಪರ, ಸ್ವಯಂ [ಸಿದ್ಧರೂಪಸೇ] ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತೇ ಹುಏ ಅನ್ಯ ಕಿಸೀ ಕಾರಣಸೇ [–ಭಾವಕರ್ಮಸೇ ಯಾ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಸೇ] ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಹೋತೇ.

ಪುನಶ್ಚ, ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ವಹೀ ಸಂಸಾರೀ [ಜೀವ] ಕಾರಣಭೂತ ಹೋಕರ ಕಾರ್ಯಭೂತ ಐಸೀ ಭಾವಕರ್ಮರೂಪ ಆತ್ಮಪರಿಣಾಮಸಂತತಿ ಔರ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮರೂಪ ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮಸಂತತಿ ರಚತಾ ಹುಆ ಕಾರ್ಯಭೂತ ಐಸೇ ವೇ–ವೇ ದೇವ– ಮನುಷ್ಯ–ತಿರ್ಯಂಚ–ನಾರಕಕೇ ರೂಪ ಅಪನೇಮೇಂ ಉತ್ಪನ್ನ ಕರತಾ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಸಿದ್ಧಕಾ ರೂಪ ಭೀ [ಅಪನೇಮೇಂ] ಉತ್ಪನ್ನ ಕರತಾ ಹೈ–– ಐೇಸಾ ನಹೀಂ ಹೈ; [ಔರ] ಸಿದ್ಧ ವಾಸ್ತವಮೇಂ, ದೋನೋಂ ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕ್ಷಯ ಹೋನೇ ಪರ, ಸ್ವಯಂ ಅಪನೇಕೋ [ಸಿದ್ಧರೂಪಸೇ] ಉತ್ಪನ್ನ ಕರತೇ ಹುಏ ಅನ್ಯ ಕುಛ ಭೀ [ಭಾವದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಸ್ವರೂಪ ಅಥವಾ ದೇವಾದಿಸ್ವರೂಪ ಕಾರ್ಯ] ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಕರತೇ.. ೩೬.. -------------------------------------------------------------------------- ಆತ್ಮಪರಿಣಾಮಸಂತತಿ = ಆತ್ಮಾಕೇ ಪರಿಣಾಮೋಂಕೀ ಪರಮ್ಪರಾ.

Page 70 of 264
PDF/HTML Page 99 of 293
single page version

೭೦

ಅತ್ರ ಜೀವಾಭಾವೋ ಮುಕ್ತಿರಿತಿ ನಿರಸ್ತಮ್.

ದ್ರವ್ಯಂ ದ್ರವ್ಯತಯಾ ಶಾಶ್ವತಮಿತಿ, ನಿತ್ಯೇ ದ್ರವ್ಯೇ ಪರ್ಯಾಯಾಣಾಂ ಪ್ರತಿಸಮಯಮುಚ್ಛೇದ ಇತಿ, ದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಸರ್ವದಾ ಅಭೂತಪರ್ಯಾಯೈಃ ಭಾವ್ಯಮಿತಿ, ದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಸರ್ವದಾ ಭೂತಪರ್ಯಾಯೈರಭಾವ್ಯಮಿತಿ, ದ್ರವ್ಯಮನ್ಯದ್ರವ್ಯೈಃ ಸದಾ ಶೂನ್ಯಮಿತಿ, ದ್ರವ್ಯಂ ಸ್ವದ್ರವ್ಯೇಣ ಸದಾಽಶೂನ್ಯಮಿತಿ, ಕ್ವಚಿಜ್ಜೀವದ್ರವ್ಯೇಽನಂತಂ ಜ್ಞಾನಂ ಕ್ವಚಿತ್ಸಾಂತಂ ಜ್ಞಾನಮಿತಿ, ಕ್ವಚಿಜ್ಜೀವದ್ರವ್ಯೇಽನಂತಂ ಕ್ವಚಿತ್ಸಾಂತಮಜ್ಞಾನಮಿತಿ–ಏತದನ್ಯಥಾ–

-----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಸದ್ಭಾವೇ ಅಸತಿ] ಯದಿ [ಮೋಕ್ಷಮೇಂ ಜೀವಕಾ] ಸದ್ಭಾವ ನ ಹೋ ತೋ [ಶಾಶ್ವತಮ್] ಶಾಶ್ವತ, [ಅಥ ಉಚ್ಛೇದಃ] ನಾಶವಂತ, [ಭವ್ಯಮ್] ಭವ್ಯ [–ಹೋನೇಯೋಗ್ಯ], [ಅಭವ್ಯಮ್ ಚ] ಅಭವ್ಯ [–ನ ಹೋನೇಯೋಗ್ಯ], [ಶೂನ್ಯಮ್] ಶೂನ್ಯ, [ಇತರತ್ ಚ] ಅಶೂನ್ಯ, [ವಿಜ್ಞಾನಮ್] ವಿಜ್ಞಾನ ಔರ [ಅವಿಜ್ಞಾನಮ್] ಅವಿಜ್ಞಾನ [ನ ಅಪಿ ಯುಜ್ಯತೇ] [ಜೀವದ್ರವ್ಯಮೇಂ] ಘಟಿತ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತೇ. [ಇಸಲಿಯೇ ಮೋಕ್ಷಮೇಂ ಜೀವಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೈ ಹೀ.]

ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ, ‘ಜೀವಕಾ ಅಭಾವ ಸೋ ಮುಕ್ತಿ ಹೈ’ ಇಸ ಬಾತಕಾ ಖಣ್ಡನ ಕಿಯಾ ಹೈ.

[೧] ದ್ರವ್ಯ ದ್ರವ್ಯರೂಪಸೇ ಶಾಶ್ವತ ಹೈ, [೨] ನಿತ್ಯ ದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ ಪ್ರತಿ ಸಮಯ ನಾಶ ಹೋತಾ ಹೈ, [೩] ದ್ರವ್ಯ ಸರ್ವದಾ ಅಭೂತ ಪರ್ಯಾಯರೂಸಪೇ ಭಾವ್ಯ [–ಹೋನೇಯೋಗ್ಯ, ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಯೋಗ್ಯ] ಹೈ, [೪] ದ್ರವ್ಯ ಸರ್ವದಾ ಭೂತ ಪರ್ಯಾಯರೂಪಸೇ ಅಭಾವ್ಯ [–ನ ಹೋನೇಯೋಗ್ಯ] ಹೈ, [೫] ದ್ರವ್ಯ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯೋಂ ಸೇ ಸದಾ ಶೂನ್ಯ ಹೈ, [೬] ದ್ರವ್ಯ ಸ್ವದ್ರವ್ಯಸೇ ಸದಾ ಅಶೂನ್ಯ ಹೈ, [೭] ೧ಿಕಸೀ ಜೀವದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಅನನ್ತ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಕಿಸೀಮೇಂ ಸಾನ್ತ ಜ್ಞಾನ ಹೈ, [೮] ೨ ಿಕಸೀ -------------------------------------------------------------------------- ೧. ಜಿಸೇ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಸೇ ಚ್ಯುತ ನಹೀಂ ಹೋನಾ ಹೈ ಐಸೇ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವೀ ಜೀವಕೋ ಅನನ್ತ ಜ್ಞಾನ ಹೈ ಔರ ಜಿಸೇ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೋನಾ

೨. ಅಭವ್ಯ ಜೀವಕೋ ಅನನ್ತ ಅಜ್ಞಾನ ಹೈ ಔರ ಜಿಸೇ ಕಿಸೀ ಕಾಲ ಭೀ ಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ ಹೈ ಐಸೇ ಅಜ್ಞಾನೀ ಭವ್ಯ ಜೀವಕೋ ಸಾನ್ತ

Page 71 of 264
PDF/HTML Page 100 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ

ನುಪಪದ್ಯಮಾನಂ ಮುಕ್ತೌ ಜೀವಸ್ಯ ಸದ್ಭಾವಮಾವೇದಯತೀತಿ.. ೩೭..

ಚೇತಯಿತೃತ್ವಗುಣವ್ಯಾಖ್ಯೇಯಮ್.

ಏಕೇ ಹಿ ಚೇತಯಿತಾರಃ ಪ್ರಕೃಷ್ಟತರಮೋಹಮಲೀಮಸೇನ ಪ್ರಕೃಷ್ಟತರಜ್ಞಾನಾವರಣಮುದ್ರಿತಾನುಭಾವೇನ ----------------------------------------------------------------------------- ಜೀವದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಅನನ್ತ ಅಜ್ಞಾನ ಔರ ಕಿಸೀಮೇಂ ಸಾನ್ತ ಅಜ್ಞಾನ ಹೈ – ಯಹ ಸಬ, ೧ಅನ್ಯಥಾ ಘಟಿತ ನ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಮೋಕ್ಷಮೇಂ ಜೀವಕೇ ಸದ್ಭಾವಕೋ ಪ್ರಗಟ ಕರತಾ ಹೈ.. ೩೭..

[ಕರ್ಮಣಾಂ ಫಲಮ್] ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಫಲಕೋ, [ಏಕಃ ತು] ಏಕ ಜೀವರಾಶಿ [ಕಾರ್ಯಂ] ಕಾರ್ಯಕೋ [ಅಥ] ಔರ [ಏಕಃ] ಏಕ ಜೀವರಾಶಿ [ಜ್ಞಾನಮ್] ಜ್ಞಾನಕೋ [ಚೇತಯತಿ] ಚೇತತೀ [–ವೇದತೀ] ಹೈ. --------------------------------------------------------------------------