Page 52 of 264
PDF/HTML Page 81 of 293
single page version

௫௨

அத்ர வ்யவஹாரகாலஸ்ய கதஂசித பராயத்தத்வே ஸதுபபத்திருக்தா.

இஹ ஹி வ்யவஹாரகாலே நிமிஷஸமயாதௌ அஸ்தி தாவத் சிர இதி க்ஷிப்ர இதி ஸஂப்ரத்யயஃ. ஸ கலு தீர்தஹ்ரஸ்வகாலநிபஂதநஂ ப்ரமாணமஂதரேண ந ஸஂபாவ்யதே. ததபி ப்ரமாணஂ புத்கலத்ரவ்யபரிணாமமந்தரேண நாவதார்யதே. ததஃபரபரிணாமத்யோதமாநத்வாத்வயவஹாரகாலோ நிஶ்சயேநாநந்யாஶ்ரிதோபி ப்ரதீத்யபவ இத்யபி–தீயதே. ததத்ராஸ்திகாயஸாமாந்யப்ரரூபணாயாமஸ்திகாயத்வாபாவாத்ஸாக்ஷாதநுபந்யஸ்யமாநோபி

-----------------------------------------------------------------------------

அந்வயார்தஃ– [சிரஂ வா க்ஷிப்ரஂ] ‘சிர’ அதவா ‘க்ஷிப்ர’ ஐஸா ஜ்ஞாந [–அதிக கால அதவா அல்ப கால ஐஸா ஜ்ஞாந] [மாத்ராரஹிதஂ து] பரிமாண பிநா [–காலகே மாப பிநா] [ந அஸ்தி] நஹீஂ ஹோதா; [ஸா மாத்ரா அபி] ஔர வஹ பரிமாண [கலு] வாஸ்தவமேஂ [புத்கலத்ரவ்யேண விநா] புத்கலத்ரவ்யகே நஹீஂ ஹோதா; [தஸ்மாத்] இஸலியே [காலஃ ப்ரதீத்யபவஃ] கால ஆஶ்ரிதரூபஸே உபஜநேவாலா ஹை [அர்தாத் வ்யவஹாரகால பரகா ஆஶ்ரய கரகே உத்பந்ந ஹோதா ஹை ஐஸா உபசாரஸே கஹா ஜாதா ஹை].

டீகாஃ– யஹா஁ வ்யவஹாரகாலகே கதஂசித பராஶ்ரிதபநேகே விஷயமேஂ ஸத்ய யுக்தி கஹீ கஈ ஹை.

ப்ரதம தோ, நிமேஷ–ஸமயாதி வ்யவஹாரகாலமேஂ ‘சிர’ ஔர ‘க்ஷிப்ர’ ஐஸா ஜ்ஞாந [–அதிக கால ஔர அல்ப கால ஐஸா ஜ்ஞாந ஹோதா ஹை]. வஹ ஜ்ஞாந வாஸ்தவமேஂ அதிக ஔர அல்ப கால ஸாத ஸம்பந்த ரகநேவாலே ப்ரமாண [–காலபரிமாண] பிநா ஸஂபவித நஹீஂ ஹோதா; ஔர வஹ ப்ரமாண புத்கலத்ரவ்யகே பரிணாம பிநா நிஶ்சித நஹீஂ ஹோதா. இஸலியே, வ்யவஹாரகால பரகே பரிணாம த்வாரா ஜ்ஞாத ஹோநேகே காரண – யத்யபி நிஶ்சயஸே வஹ அந்யகே ஆஶ்ரித நஹீஂ ஹை ததாபி – ஆஶ்ரிதரூபஸே உத்பந்ந ஹோநேவாலா [–பரகே அவலம்பநஸே உபஜநேவாலா] கஹா ஜாதா ஹை.

இஸலியே யத்யபி காலகோ அஸ்திகாயபநேகே அபாவகே காரண யஹா஁ அஸ்திகாயகீ ஸாமாந்ய ப்ரரூபணாமேஂ உஸகா ஸாக்ஷாத் கதந நஹீஂஂ ஹை ததாபி, ஜீவ–புத்கலகே பரிணாமகீ அந்யதா அநுபபத்தி த்வாரா ஸித்த ஹோநேவாலா நிஶ்சயரூப கால ஔர உநகே பரிணாமகே ஆஶ்ரித நிஶ்சித ஹோநேவாலா வ்யவஹாரரூப கால பஂசாஸ்திகாயகீ பா஁தி லோகரூபஸே பரிணத ஹை– ஐஸா, அத்யந்த தீக்ஷ்ண தஷ்டிஸே ஜாநா ஜா ஸகதா ஹை. -------------------------------------------------------------------------- ஸாக்ஷாத் =ஸீதா [காலகா விஸ்த்ருத ஸீதா கதந ஶ்ரீ ப்ரவசநஸாரகே த்விதீய–ஶ்ருதஸ்கஂதமேஂ கியா கயா ஹை; இஸலியே

Page 53 of 264
PDF/HTML Page 82 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

ஜீவ–புத்கலபரிணாமாந்யதாநுபபத்த்யா நிஶ்சயரூபஸ்தத்பரிணாமாயத்ததயா வ்யவஹாரரூபஃ காலோஸ்திகாயபஞ்ச–

-----------------------------------------------------------------------------

ஜ்ஞாந ஹோதா ஹை வஹ ‘ஸமய’, ‘நிமேஷ’ ஆதிகா பரிமாண ஜாநநேஸே ஹோதா ஹை; ஔர வஹ காலபரிமாண புத்கலோஂ த்வாரா நிஶ்சித ஹோதா ஹை. இஸலியே வ்யவஹாரகாலகீ உத்பத்தி புத்கலோஂ த்வாரா ஹோதீ [உபசாரஸே] கஹீ ஜாதீ ஹை.

இஸ ப்ரகார யத்யபி வ்யவஹாரகாலகா மாப புத்கல த்வாரா ஹோதா ஹை இஸலியே உஸே உபசாரஸே புத்கலாஶ்ரித கஹா ஜாதா ஹை ததாபி நிஶ்சயஸே வஹ கேவல காலத்ரவ்யகீ ஹீ பர்யாயரூப ஹை, புத்கலஸே ஸர்வதா பிந்ந ஹை–ஐஸா ஸமஜநா. ஜிஸ ப்ரகார தஸ ஸேர பாநீகே மிட்டீமய க஡ேகா மாப பாநீ த்வாரா ஹோதா ஹை ததாபி க஡ா மிட்டீகீ ஹீ பர்யாயரூப ஹை, பாநீகீ பர்யாயரூப நஹீஂ ஹை, உஸீ ப்ரகார ஸமய–நிமேஷாதி வ்யவஹாரகாலகா மாப புத்கல த்வாரா ஹோதா ஹை ததாபி வ்யவஹாரகால காலத்ரவ்யகீ ஹீ பர்யாயரூப ஹை, புத்கலகீ பர்யாயரூப நஹீஂ ஹை.

காலஸம்பந்தீ காதாஸூத்ரோஂஂகே கதநகா ஸஂக்ஷேப இஸ ப்ரகார ஹைஃ– ஜீவபுத்கலோஂகே பரிணாமமேஂ [ஸமயவிஶிஷ்ட வ்ருத்திமேஂ] வ்யவஹாரஸே ஸமயகீ அபேக்ஷா ஆதீ ஹை; இஸலியே ஸமயகோ உத்பந்ந கரநேவாலா கோஈ பதார்த அவஶ்ய ஹோநா சாஹியே. வஹ பதார்த ஸோ காலத்ரவ்ய ஹை. காலத்ரவ்ய பரிணமித ஹோநேஸே வ்யவஹாரகால ஹோதா ஹை ஔர வஹ வ்யவஹாரகால புத்கல த்வாரா மாபா ஜாநேஸே உஸே உபசாரஸே பராஶ்ரித கஹா ஜாதா ஹை. பஂசாஸ்திகாயகீ பா஁தி நிஶ்சயவ்யவஹாரரூப கால பீ லோகரூபஸே பரிணத ஹை ஐஸா ஸர்வஜ்ஞோஂநே தேகா ஹை ஔர அதி தீக்ஷ்ண த்ரஷ்டி த்வாரா ஸ்பஷ்ட ஸம்யக் அநுமாந பீ ஹோ ஸகதா ஹை.

காலஸம்பந்தீ கதநகா தாத்பர்யார்த நிம்நோக்தாநுஸார க்ரஹண கரநே யோக்ய ஹைேஃ– அதீத அநந்த காலமேஂ ஜீவகோ ஏக சிதாநந்தரூப கால ஹீ [ஸ்வகால ஹீ] ஜிஸகா ஸ்வபாவ ஹை ஐஸே ஜீவாஸ்திகாயகீ உபலப்தி நஹீஂ ஹுஈ ஹை; உஸ ஜீவாஸ்திகாயகா ஹீ ஸம்யக் ஶ்ரத்தாந, உஸீகா ராகாதிஸே பிந்நரூப பேதஜ்ஞாந ஔர உஸீமேஂ ராகாதிவிபாவரூப ஸமஸ்த ஸஂகல்ப–விகல்பஜாலகே த்யாக த்வாரா ஸ்திர பரிணதி கர்தவ்ய ஹை .. ௨௬..

Page 54 of 264
PDF/HTML Page 83 of 293
single page version

௫௪

இதி ஸமயவ்யாக்யாயாமந்தநீஂதஷட்த்ரவ்யபஞ்சாஸ்திகாயஸாமாந்யவ்யாக்யாநரூபஃ பீடபஂதஃ ஸமாப்தஃ.. அதாமீஷாமேவ விஶேஷவ்யாக்யாநம். தத்ர தாவத் ஜீவத்ரவ்யாஸ்திகாயவ்யாக்யாநம்.

அத்ர ஸஂஸாராவஸ்தஸ்யாத்மநஃ ஸோபாதி நிருபாதி ச ஸ்வரூபமுக்தம். ஆத்மா ஹி நிஶ்சயேந பாவப்ராணதாரணாஜ்ஜீவஃ, வ்யவஹாரேண த்ரவ்யப்ராணதாரணாஜ்ஜீவஃ. நிஶ்சயேந -----------------------------------------------------------------------------

இஸ ப்ரகார [ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவப்ரணீத ஶ்ரீ பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ ஶாஸ்த்ரகீ ஶ்ரீ அம்ருதசஂத்ராசார்யதேவவிரசித] ஸமயவ்யாக்யா நாமகீ டீகாமேஂ ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயகே ஸாமாந்ய வ்யாக்யாநரூப பீடிகா ஸமாப்த ஹுஈ.

அப உந்ஹீஂகா [–ஷட்த்ரவ்ய ஔர பஂசாஸ்திகாயகா ஹீ] விஶேஷ வ்யாக்யாந கியா ஜாதா ஹை. உஸமேஂ ப்ரதம, ஜீவத்ரவ்யாஸ்திகாயகே வ்யாக்யாந ஹைஂ.

அந்வயார்தஃ– [ஜீவஃ இதி பவதி] [ஸஂஸாரஸ்தித] ஆத்மா ஜீவ ஹை, [சேதயிதா] சேதயிதா [சேதநேவாலா] ஹை, [உபயோகவிஶேஷிதஃ] உபயோகலக்ஷித ஹை, [ப்ரபுஃ] ப்ரபு ஹை, [கர்தா] கர்தா ஹைே, [போக்தா] போக்தா ஹை, [தேஹமாத்ரஃ] தேஹப்ரமாண ஹை, [ந ஹி மூர்தஃ] அமூர்த ஹை [ச] ஔர [கர்மஸஂயுக்தஃ] கர்மஸஂயுக்த ஹை.

டீகாஃ– யஹா஁ [இஸ காதாமேஂ] ஸஂஸார–தஶாவாலே ஆத்மாகா ஸோபாதி ஔர நிருபாதி ஸ்வரூப கஹா ஹை.

ஆத்மா நிஶ்சயஸே பாவப்ராணகோ தாரண கரதா ஹை இஸலியே ‘ஜீவ’ ஹை, வ்யவஹாரஸே [அஸத்பூத வ்யவஹாரநயஸே] த்ரவ்யப்ராணகோ தாரண கரதா ஹை இஸலியே ‘ஜீவ’ ஹை; ௨நிஶ்சயஸே சித்ஸ்வரூப ஹோநேகே காரண ‘சேதயிதா’ [சேதநேவாலா] ஹை, வ்யவஹாரஸே [ஸத்பூத வ்யவஹாரநயஸே] சித்ஶக்தியுக்த ஹோநேஸே ‘சேதயிதா’ -------------------------------------------------------------------------- ௧. ஸோபாதி = உபாதி ஸஹித; ஜிஸமேஂ பரகீ அபேக்ஷா ஆதீ ஹோ ஐஸா. ௨. நிஶ்சயஸே சித்ஶக்திகோ ஆத்மாகே ஸாத அபேத ஹை ஔர வ்யவஹாரஸே பேத ஹை; இஸலியே நிஶ்சயஸே ஆத்மா சித்ஶக்திஸ்வரூப

Page 55 of 264
PDF/HTML Page 84 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

சிதாத்மகத்வாத், வ்யவஹாரேண சிச்சக்தியுக்தத்வாச்சேதயிதா. நிஶ்சயேநாப்ருதக்பூதேந, வ்யவஹாரேண ப்ருதக்பூதேந சைதந்யபரிணாமலக்ஷணேநோபயோகேநோபலக்ஷிதத்வாதுபயோகவிஶேஷிதஃ. நிஶ்சயேந பாவகர்மணாஂ, வ்யவஹாரேண த்ரவ்யகர்மணாமாஸ்ரவணபஂதநஸஂவரணநிர்ஜரணமோக்ஷணேஷு ஸ்வயமீஶத்வாத் ப்ரபுஃ. நிஶ்சயேந பௌத்கலிககர்மநிமித்தாத்மபரிணாமாநாஂ, வ்யவஹாரேணாத்மபரிணாமநிமித்தபௌத்கலிககர்மணாஂ கர்த்ருத்வாத்கர்தா. நிஶ்சயேநஶுபாஶுபகர்மநிமித்தஸுகதுஃகபரிணாமாநாஂ, வ்யவஹாரேண ஶுபாஶுபகர்மஸஂபாதி–தேஷ்டாநிஷ்டவிஷயாணாஂ போக்த்ருத்வாத்போக்தா. நிஶ்சயேந லோகமாத்ரோபி விஶிஷ்டாவகாஹபரிணாமஶக்தியுக்த–த்வாந்நாமகர்மநிர்வ்ருத்தமணு மஹச்ச ஶரீரமதிதிஷ்டந் வ்யவஹாரேண தேஹமாத்ரஃ. வ்யவஹாரேண கர்மபிஃ ஸஹைகத்வபரிணாமாந்மூர்தோபி நிஶ்சயேந ----------------------------------------------------------------------------- ஹை; நிஶ்சயஸே ௧அப்ருதக்பூத ஐஸே சைதந்யபரிணாமஸ்வரூப உபயோக த்வாரா லக்ஷித ஹோநேஸே ‘உபயோகலக்ஷித’ ஹை, வ்யவஹாரஸே [ஸத்பூத வ்யவஹாரநயஸே] ப்ருதக்பூத ஐஸே சைதந்யபரிணாமஸ்வரூப உபயோக த்வாரா லக்ஷித ஹோநேஸே ‘உபயோகலக்ஷித’ ஹை; நிஶ்சயஸே பாவகர்மோஂகே ஆஸ்ரவ, பஂத, ஸஂவர, நிர்ஜரா ஔர மோக்ஷ கரநேமேஂ ஸ்வயஂ ஈஶ [ஸமர்த] ஹோநேஸே ‘ப்ரபு’ ஹை, வ்யவஹாரஸே [அஸத்பூத வ்யவஹாரநயஸே] த்ரவ்யகர்மோஂகே ஆஸ்ரவ, பஂத, ஸஂவர, நிர்ஜரா ஔர மோக்ஷ கரநேமேஂ ஸ்வயஂ ஈஶ ஹோநேஸே ‘ப்ரபு’ ஹை; நிஶ்சயஸே பௌத்கலிக கர்ம ஜிநகா நிமித்த ஹை ஐஸே ஆத்மபரிணாமோஂகா கர்த்ருத்வ ஹோநேஸே ‘கர்தா’ ஹை, வ்யவஹாரஸே [அஸத்பூத வ்யவஹாரநயஸே] ஆத்மபரிணாம ஜிநகா நிமித்த ஹை ஐஸே பௌத்கலிக கர்மோஂகா கர்த்ருத்வ ஹோநேஸே ‘கர்தா’ ஹை; நிஶ்சயஸே ஶுபாஶுப கர்ம ஜிநகா நிமித்த ஹை ஐஸே ஸுகதுஃகபரிணாமோஂகா போக்த்ருத்வ ஹோநேஸே ‘போக்தா’ ஹை, வ்யவஹாரஸே [அஸத்பூத வ்யவஹாரநயஸே] ஶுபாஶுப கர்மோஂஸே ஸஂபாதித [ப்ராப்த] இஷ்டாநிஷ்ட விஷயோஂகா போக்த்ருத்வ ஹோநேஸே ‘போக்தா’ ஹை; நிஶ்சயஸே லோகப்ரமாண ஹோநே பர பீ, விஶிஷ்ட அவகாஹபரிணாமகீ ஶக்திவாலா ஹோநேஸே நாமகர்மஸே ரசித சோடே–ப஡ே ஶரீரமேஂ ரஹதா ஹுஆ வ்யவஹாரஸே [ஸத்பூத வ்யவஹாரநயஸே] ‘தேஹப்ரமாண’ ஹை; வ்யவஹாரஸே [அஸத்பூத வ்யவஹாரநயஸே] கர்மோஂகே ஸாத ஏகத்வபரிணாமகே காரண மூர்த ஹோநே பர பீ, நிஶ்சயஸே அரூபீ– ஸ்வபாவவாலா ஹோநேகே காரண ‘அமூர்த’ ஹை; ௨நிஶ்சயஸே புத்கலபரிணாமகோ அநுரூப சைதந்யபரிணாமாத்மக -------------------------------------------------------------------------- ௧. அப்ருதக்பூத = அப்ருதக்; அபிந்ந. [நிஶ்சயஸே உபயோக ஆத்மாஸே அப்ருதக் ஹை ஔர வ்யவஹாரஸே ப்ருதக் ஹை.] ௨. ஸஂஸாரீ ஆத்மா நிஶ்சயஸே நிமித்தபூத புத்கலகர்மோஂகோ அநுரூப ஐஸே நைமித்திக ஆத்ம பரிணாமோஂகே ஸாத [அர்தாத்

Page 56 of 264
PDF/HTML Page 85 of 293
single page version

௫௬

நீரூபஸ்வபாவத்வாந்ந ஹி மூர்தஃ. நிஶ்சயேந புத்கல–பரிணாமாநுரூபசைதந்யபரிணாமாத்மபிஃ, வ்யவஹாரேண சைதந்யபரிணாமாநுரூபபுத்கலபரிணாமாத்மபிஃ கர்மபிஃ ஸஂயுக்தத்வாத்கர்மஸஂயுக்த இதி.. ௨௭..

----------------------------------------------------------------------------- கர்மோஂகே ஸாத ஸஂயுக்த ஹோநேஸே ‘கர்மஸஂயுக்த’ ஹை, வ்யவஹாரஸே [அஸத்பூத வ்யவஹாரநயஸே] சைதந்யபரிணாமகோ அநுரூப புத்கலபரிணாமாத்மக கர்மோஂகே ஸாத ஸஂயுக்த ஹோநேஸே ‘கர்மஸஂயுக்த’ ஹை.

பாவார்தஃ– பஹலீ ௨௬ காதாஓஂமேஂ ஷட்த்ரவ்ய ஔர பஂசாஸ்திகாயகா ஸாமாந்ய நிரூபண கரகே, அப இஸ ௨௭வீஂ காதாஸே உநகா விஶேஷ நிரூபண ப்ராரம்ப கியா கயா ஹை. உஸமேஂ ப்ரதம, ஜீவகா [ஆத்மாகா] நிரூபண ப்ராரம்ப கரதே ஹுஏ இஸ காதாமேஂ ஸஂஸாரஸ்தித ஆத்மாகோ ஜீவ [அர்தாத் ஜீவத்வவாலா], சேதயிதா, உபயோகலக்ஷணவாலா, ப்ரபு, கர்தா இத்யாதி கஹா ஹை. ஜீவத்வ, சேதயித்ருத்வ, உபயோக, ப்ரபுத்வ, கர்த்ருத்வ, இத்யாதிகா விவரண அகலீ காதாஓஂமேஂ ஆயேகா.. ௨௭..

அந்வயார்தஃ– [கர்மமலவிப்ரமுக்தஃ] கர்மமலஸே முக்த ஆத்மா [ஊர்த்வஂ] ஊபர [லோகஸ்ய அந்தம்] லோககே அந்தகோ [அதிகம்ய] ப்ராப்த கரகே [ஸஃ ஸர்வஜ்ஞாநதர்ஶீ] வஹ ஸர்வஜ்ஞ–ஸர்வதர்ஶீ [அநஂதம்] அநந்த [அநிந்த்ரியம்] அநிந்த்ரிய [ஸுகம்] ஸுககா [லபதே] அநுபவ கரதா ஹை. --------------------------------------------------------------------------

Page 57 of 264
PDF/HTML Page 86 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

அத்ர முக்தாவஸ்தஸ்யாத்மநோ நிருபாதிஸ்வரூபமுக்தம். ஆத்மா ஹி பரத்ரவ்யத்வாத்கர்மரஜஸா ஸாகல்யேந யஸ்மிந்நேவ க்ஷணே முச்யதே தஸ்மி– ந்நேவோர்த்வகமநஸ்வபாவத்வால்லோகாஂதமதிகம்ய பரதோ கதிஹேதோரபாவாதவஸ்திதஃ கேவலஜ்ஞாநதர்ஶநாப்யாஂ ஸ்வரூபபூதத்வாதமுக்தோநஂதமதீந்த்ரியஂ ஸுகமநுபவதி. முக்தஸ்ய சாஸ்ய பாவப்ராணதாரணலக்ஷணஂ ஜீவத்வஂ, சித்ரூபலக்ஷணஂ சேதயித்ருத்வஂ, சித்பரிணாமலக்ஷண உபயோகஃ, நிர்வர்திதஸமஸ்தாதிகாரஶக்திமாத்ரஂ ப்ரபுத்வஂ, ஸமஸ்தவஸ்த்வஸாதாரணஸ்வரூபநிர்வர்தநமாத்ரஂ கர்த்ருத்வஂ, ஸ்வரூபபூதஸ்வாதந்க்ர்யலக்ஷணஸுகோபலம்ப–ரூபஂ போக்த்ருத்வஂ, அதீதாநஂதரஶரீரபரிமாணாவகாஹபரிணாமரூபஂ தேஹமாத்ரத்வஂ, உபாதிஸஂபஂதவிவிக்த– மாத்யந்திகமமூர்தத்வம். கர்மஸஂயுக்தத்வஂ து த்ரவ்யபாவகர்மவிப்ரமோக்ஷாந்ந பவத்யேவ. த்ரவ்யகர்மாணி ஹி புத்கலஸ்கஂதா பாவகர்மாணி து -----------------------------------------------------------------------------

டீகாஃ– யஹா஁ முக்தாவஸ்தாவாலே ஆத்மாகா நிருபாதி ஸ்வரூப கஹா ஹை.

ஆத்மா [கர்மரஜகே] பரத்ரவ்யபநேகே காரண கர்மரஜஸே ஸம்பூர்ணரூபஸே ஜிஸ க்ஷண சூடதா ஹை [–முக்த ஹோதா ஹை], உஸீ க்ஷண [அபநே] ஊர்த்வகமநஸ்வபாவகே காரண லோககே அந்தகோ பாகர ஆகே கதிஹேதுகா அபாவ ஹோநேஸே [வஹா஁] ஸ்திர ரஹதா ஹுஆ, கேவலஜ்ஞாந ஔர கேவலதர்ஶந [நிஜ] ஸ்வரூபபூத ஹோநேகே காரண உநஸே ந சூடதா ஹுஆ அநந்த அதீந்த்ரிய ஸுககா அநுபவ கரதா ஹை. உஸ முக்த ஆத்மாகோ, பாவப்ராணதாரண ஜிஸகா லக்ஷண [–ஸ்வரூப] ஹை ஐஸா ‘ஜீவத்வ’ ஹோதா ஹை; சித்ரூப ஜிஸகா லக்ஷண [– ஸ்வரூப] ஹை ஐஸா ‘சேதயித்ருத்வ’ ஹோதா ஹை ; சித்பரிணாம ஜிஸகா லக்ஷண [–ஸ்வரூப] ஹை ஐஸா ‘உபயோக’ ஹோதா ஹை; ப்ராப்த கியே ஹுஏ ஸமஸ்த [ஆத்மிக] அதிகாரோஂகீ ௧ஶக்திமாத்ரரூப ‘ப்ரபுத்வ’ ஹோதா ஹை; ஸமஸ்த வஸ்துஓஂஸே அஸாதாரண ஐஸே ஸ்வரூபகீ நிஷ்பத்திமாத்ரரூப [–நிஜ ஸ்வரூபகோ ரசநேரூப] ‘கர்த்ருத்வ’ ஹோதா ஹை; ஸ்வரூபபூத ஸ்வாதஂக்ர்ய ஜிஸகா லக்ஷண [–ஸ்வரூப] ஹை ஐஸே ஸுககீ உபலப்திரூப ‘போக்த்ருத்வ’ ஹோதா ஹை; அதீத அநந்தர [–அந்திம] ஶரீர ப்ரமாண அவகாஹபரிணாமரூப ‘௨தேஹப்ரமாணபநா’ ஹோதா ஹை; ஔர உபாதிகே ஸம்பந்தஸே ௩விவிக்த ஐஸா ஆத்யஂதிக [ஸர்வதா] ‘அமூர்தபநா’ ஹோதா ஹை. [முக்த ஆத்மாகோ] -------------------------------------------------------------------------- ௧. ஶக்தி = ஸாமர்த்ய; ஈஶத்வ. [முக்த ஆத்மா ஸமஸ்த ஆத்மிக அதிகாரோஂகோ போகநேமேஂ அர்தாத் உநகா உபயோக கரநேமேஂ ஸ்வயஂ ஸமர்த ஹை இஸலியே வஹ ப்ரபு ஹை.] ௨. முக்த ஆத்மாகீ அவகாஹநா சரமஶரீரப்ரமாண ஹோதீ ஹை இஸலியே உஸ அந்திம ஶரீரகீ அபேக்ஷா லேகர உநகோ

௩. விவிக்த = பிந்ந; ரஹித.

Page 58 of 264
PDF/HTML Page 87 of 293
single page version

௫௮

சித்விவர்தாஃ. விவர்ததே ஹி சிச்சக்திரநாதிஜ்ஞாநாவரணாதி–கர்மஸஂபர்ககூணிதப்ரசாரா பரிச்சேத்யஸ்ய விஶ்வஸ்யைகதேஶேஷு க்ரமேண வ்யாப்ரியமாணா. யதா து ஜ்ஞாநாவரணாதிகர்மஸஂபர்கஃ ப்ரணஶ்யதி ததா பரிச்சேத்யஸ்ய விஶ்வஸ்ய ஸர்வதேஶேஷு யுகபத்வயாப்ருதா கதஂசித்கௌடஸ்த்யமவாப்ய விஷயாஂதரமநாப்நுவஂதீ ந விவர்ததே. ஸ கல்வேஷ நிஶ்சிதஃ ஸர்வஜ்ஞஸர்வதர்ஶித்வோபலம்பஃ. அயமேவ த்ரவ்யகர்மநிபஂதநபூதாநாஂ பாவகர்மணாஂ கர்த்ருத்வோச்சேதஃ. அயமேவ ----------------------------------------------------------------------------- ‘௧கர்மஸஂயுக்தபநா’ தோ ஹோதா ஹீ நஹீஂ , க்யோஂகி த்ரவ்யகர்மோ ஔர பாவகர்மோஸே விமுக்தி ஹுஈ ஹை. த்ரவ்யகர்ம வே புத்கலஸ்கஂத ஹை ஔர பாவகர்ம வே ௨சித்விவர்த ஹைஂ. சித்ஶக்தி அநாதி ஜ்ஞாநாவரணாதிகர்மோஂகே ஸம்பர்கஸே [ஸம்பந்தஸே] ஸஂகுசித வ்யாபாரவாலீ ஹோநேகே காரண ஜ்ஞேயபூத விஶ்வகே [–ஸமஸ்த பதார்தோஂகே] ஏக–ஏக தேஶமேஂ க்ரமஶஃ வ்யாபார கரதீ ஹுஈ விவர்தநகோ ப்ராப்த ஹோதீ ஹை. கிந்து ஜப ஜ்ஞாநாவரணாதிகர்மோஂகா ஸம்பர்க விநஷ்ட ஹோதா ஹை, தப வஹ ஜ்ஞேயபூத விஶ்வகே ஸர்வ தேஶோஂமேஂ யுகபத் வ்யாபார கரதீ ஹுஈ கதஂசித் ௩கூடஸ்த ஹோகர, அந்ய விஷயகோ ப்ராப்த ந ஹோதீ ஹுஈ விவர்தந நஹீஂ கரதீ. வஹ யஹ [சித்ஶக்திகே விவர்தநகா அபாவ], வாஸ்தவமேஂ நிஶ்சித [–நியத, அசல] ஸர்வஜ்ஞபநேகீ ஔர ஸர்வதர்ஶீபநேகீ உபலப்தி ஹை. யஹீ, த்ரவ்யகர்மோஂகே நிமித்தபூத பாவகர்மோஂகே கர்த்ருத்வகா விநாஶ ஹை; யஹீ, விகாரபூர்வக அநுபவகே அபாவகே காரண ௪ஔபாதிக ஸுகதுஃகபரிணாமோஂகே போக்த்ருத்வகா விநாஶ ஹை; ஔர யஹீ, அநாதி விவர்தநகே கேதகே விநாஶஸே -------------------------------------------------------------------------- ௧. பூர்வ ஸூத்ரமேஂ கஹே ஹுஏ ‘ஜீவத்வ’ ஆதி நவ விஶேஷோமேஂஸே ப்ரதம ஆட விஶேஷ முக்தாத்மாகோ பீ யதாஸஂபவ ஹோதே ஹைஂ, மாத்ர

௨. சித்விவர்த = சைதந்யகா பரிவர்தந அர்தாத் சைதந்யகா ஏக விஷயகோ சோ஡கர அந்ய விஷயகோ ஜாநநேரூப பதலநா;

௩. கூடஸ்த = ஸர்வகால ஏக ரூப ரஹநேவாலீ; அசல. [ஜ்ஞாநாவரணாதிகர்மோகா ஸம்பந்த நஷ்ட ஹோநே பர கஹீஂ சித்ஶக்தி

௪. ஔபாதிக = த்ரவ்யகர்மரூப உபாதிகே ஸாத ஸம்பந்தவாலே; ஜிநமேஂ த்ரவ்யகர்மரூபீ உபாதி நிமித்த ஹோதீ ஹை ஐஸே;

Page 59 of 264
PDF/HTML Page 88 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

ச விகாரபூர்வகாநுபவாபாவாதௌபாதிகஸுகதுஃகபரிணாமாநாஂ போக்த்ருத்வோச்சேதஃ. இதமேவ சாநாதிவிவர்தகேதவிச்சித்திஸுஸ்திதாநஂதசைதந்யஸ்யாத்மநஃ ஸ்வதஂத்ரஸ்வரூபாநுபூதிலக்ஷணஸுகஸ்ய போக்த்ரு– த்வமிதி.. ௨௮..

----------------------------------------------------------------------------- ஜிஸகா அநந்த சைதந்ய ஸுஸ்தித ஹுஆ ஹை ஐஸே ஆத்மாகோ ஸ்வதஂத்ரஸ்வரூபாநுபூதிலக்ஷண ஸுககா [–ஸ்வதஂத்ர ஸ்வரூபகீ அநுபூதி ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸே ஸுககா] போக்த்ருத்வ ஹை.. ௨௮..

அந்வயார்தஃ– [ஸஃ சேதயிதா] வஹ சேதயிதா [சேதநேவாலா ஆத்மா] [ஸர்வஜ்ஞஃ] ஸர்வஜ்ஞ [ச] ஔர [ஸர்வலோகதர்ஶீ] ஸர்வலோகதர்ஶீ [ஸ்வயஂ ஜாதஃ] ஸ்வயஂ ஹோதா ஹுஆ, [ஸ்வகம்] ஸ்வகீய [அமூர்தம்] அமூர்த [அவ்யாபாதம்] அவ்யாபாத [அநஂதம்] அநந்த [ஸுகம்] ஸுககோ [ப்ராப்நோதி] உபலப்த கரதா ஹை.

டீகாஃ– யஹ, ஸித்தகே நிருபாதி ஜ்ஞாந, தர்ஶந ஔர ஸுககா ஸமர்தந ஹை.

வாஸ்தவமேஂ ஜ்ஞாந, தர்ஶந ஔர ஸுக ஜிஸகா ஸ்வபாவ ஹை ஐஸா ஆத்மா ஸஂஸாரதஶாமேஂ, அநாதி கர்மக்லேஶ த்வாரா ஆத்மஶக்தி ஸஂகுசித கீ கஈ ஹோநேஸே, பரத்ரவ்யகே ஸம்பர்க த்வாரா [–இஂத்ரியாதிகே ஸம்பந்த த்வாரா] க்ரமஶஃ குச–குச ஜாநதா ஹை ஔர தேகதா ஹை ததா பராஶ்ரித, மூர்த [இந்த்ரியாதி] கே ஸாத ஸம்பந்தவாலா, ஸவ்யாபாத [–பாதா ஸஹித] ஔர ஸாந்த ஸுககா அநுபவ கரதா ஹை; கிந்து ஜப உஸகே கர்மக்லேஶ ஸமஸ்தரூபஸே விநாஶகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ தப, ஆத்மஶக்தி அநர்கல [–நிரஂகுஶ] ஔர அஸஂகுசித ஹோநேஸே, வஹ அஸஹாயரூபஸே [–கிஸீகீ ஸஹாயதாகே பிநா] ஸ்வயமேவ யுகபத் ஸப [– ஸர்வ த்ரவ்யக்ஷேத்ரகாலபாவ] ஜாநதா ஹை ஔர தேகதா ஹை ததா ஸ்வாஶ்ரித, மூர்த [இந்த்ரியாதி] கே ஸாத ஸம்பந்த ரஹித, அவ்யாபாத ஔர அநந்த ஸுககா அநுபவ கரதா ஹை. இஸலியே ஸப ஸ்வயமேவ ஜாநநே ஔர தேகநேவாலே ததா ஸ்வகீய ஸுககா அநுபவந கரநேவாலே ஸித்தகோ பரஸே [குசபீ] ப்ரயோஜந நஹீஂ ஹை.

--------------------------------------------------------------------------

Page 60 of 264
PDF/HTML Page 89 of 293
single page version

௬௦

இதஂ ஸித்தஸ்ய நிருபாதிஜ்ஞாநதர்ஶநஸுகஸமர்தநம். ஆத்மா ஹி ஜ்ஞாநதர்ஶநஸுகஸ்வபாவஃ ஸஂஸாராவஸ்தாயாமநாதிகர்மக்ல்ருேஶஸஂகோசிதாத்மஶக்திஃ பரத்ரவ்யஸஂபர்கேண க்ரமேண கிஂசித் கிஂசிஜ்ஜாநாதி பஶ்யதி, பரப்ரத்யயஂ மூர்தஸஂபத்தஂ ஸவ்யாபாதஂ ஸாஂதஂ ஸுகமநுபவதி ச. யதா த்வஸ்ய கர்மக்ல்ருேஶாஃ ஸாமஸ்த்யேந ப்ரணஶ்யந்தி, ததாநர்கலாஸஂகுசிதாத்ம– ஶக்திரஸஹாயஃ ஸ்வயமேவ யுகபத்ஸமக்ரஂ ஜாநாதி பஶ்யதி, ஸ்வப்ரத்யயமமூர்தஸஂபத்தமவ்யாபாதமநஂதஂ ஸுக மநுபவதி ச. ததஃ ஸித்தஸ்ய ஸமஸ்தஂ ஸ்வயமேவ ஜாநதஃ பஶ்யதஃ, ஸுகமநுபவதஶ்ச ஸ்வஂ, ந பரேண ப்ரயோஜநமிதி.. ௨௯.. -----------------------------------------------------------------------------

பாவார்தஃ– ஸித்தபகவாந [ததா கேவலீபகவாந] ஸ்வயமேவ ஸர்வஜ்ஞத்வாதிரூபஸே பரிணமித ஹோதே ஹைஂ; உநகே உஸ பரிணமநமேஂ லேஶமாத்ர பீ [இந்த்ரியாதி] பரகா ஆலம்பந நஹீஂ ஹை.

யஹா஁ கோஈ ஸர்வஜ்ஞகா நிஷேத கரநேவாலா ஜீவ கஹே கி– ‘ஸர்வஜ்ஞ ஹை ஹீ நஹீஂ, க்யோஂகி தேகநேமேஂ நஹீஂ ஆதே,’ தோ உஸே நிம்நோக்தாநுஸார ஸமஜாதே ஹைஂஃ–

ஹே பாஈ! யதி தும கஹதே ஹோ கி ‘ஸர்வஜ்ஞ நஹீஂ ஹை,’ தோ ஹம பூசதே ஹைஂ கி ஸர்வஜ்ஞ கஹா஁ நஹீஂ ஹை? இஸ க்ஷேத்ரமேஂ ஔர இஸ காலமேஂ அதவா தீநோஂ லோகமேஂ ஔர தீநோஂ காலமேஂ? யதி ‘இஸ க்ஷேத்ரமேஂ ஔர இஸ காலமேஂ ஸர்வஜ்ஞ நஹீஂ ஹை’ ஐஸா கஹோ, தோ வஹ ஸஂமத ஹீ ஹை. கிந்து யதி ‘ தீநோஂ லோகமேஂ ஔர தீநோஂ காலமேஂ ஸர்வஜ்ஞ நஹீஂ ஹை ’ ஐஸா கஹோ தோ ஹம பூசதே ஹைஂ கி வஹ துமநே கைஸே ஜாநா? ய்தி தீநோஂ லோககோ ஔர தீநோஂ காலகோ ஸர்வஜ்ஞ ரஹித துமநே தேக–ஜாந லியா தோ தும்ஹீஂ ஸர்வஜ்ஞ ஹோ கயே, க்யோஂகி ஜோ தீந லோக ஔர தீந காலகோ ஜாநே வஹீ ஸர்வஜ்ஞ ஹை. ஔர யதி ஸர்வஜ்ஞ ரஹித தீநோஂ லோக ஔர தீநோஂ காலகோ துமநே நஹீஂ தேகா–ஜாநா ஹை தோ பிர ‘ தீந லோக ஔர தீந காலமேஂ ஸர்வஜ்ஞ நஹீஂ ஹை ’ ஐஸா தும கைஸே கஹ ஸகதே ஹோ? இஸ ப்ரகார ஸித்த ஹோதா ஹை கி தும்ஹாரா கியா ஹுஆ ஸர்வஜ்ஞகா நிஷேத யோக்ய நஹீஂ ஹை.

ஹே பாஈ! ஆத்மா ஏக பதார்த ஹைே ஔர ஜ்ஞாந உஸகா ஸ்வபாவ ஹை; இஸலியே உஸ ஜ்ஞாநகா ஸம்பூர்ண விகாஸ ஹோநே பர ஐஸா குச நஹீஂ ரஹதா கி ஜோ உஸ ஜ்ஞாநமேஂ அஜ்ஞாத ரஹே. ஜிஸ ப்ரகார பரிபூர்ண உஷ்ணதாரூப பரிணமித அக்நி ஸமஸ்த தாஹ்யகோ ஜலாதீ ஹை, உஸீ ப்ரகார பரிபூர்ண ஜ்ஞாநரூப பரிணமித

Page 61 of 264
PDF/HTML Page 90 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

பாணேஹிஂ சதுஹிஂ ஜீவதி ஜீவிஸ்ஸதி ஜோ ஹு ஜீவிதோ புவ்வஂ. ஸோ ஜீவோ பாணா புண பலமிஂதியமாஉ உஸ்ஸாஸோ.. ௩௦..

ஜீவத்வகுணவ்யாக்யேயம். ----------------------------------------------------------------------------- ஆத்மா ஸமஸ்த ஜ்ஞேயகோ ஜாநதா ஹை. ஐஸீ ஸர்வஜ்ஞதஶா இஸ க்ஷேத்ரமேஂ இஸ காலமேஂ [அர்தாத் இஸ க்ஷேத்ரமேஂ இஸ காலமேஂ ஜந்ம லேநே வாலே ஜீவோஂகோ ] ப்ராப்த நஹீஂ ஹோதீ ததாபி ஸர்வஜ்ஞத்வஶக்திவாலே நிஜ ஆத்மாகா ஸ்பஷ்ட அநுபவ இஸ க்ஷேத்ரமேஂ இஸ காலமேஂ பீ ஹோ ஸகதா ஹை.

யஹ ஶாஸ்த்ர அத்யாத்ம ஶாஸ்த்ர ஹோநேஸே யஹா஁ ஸர்வஜ்ஞஸித்திகா விஸ்தார நஹீஂ கியா கயா ஹை; ஜிஜ்ஞாஸுகோ வஹ அந்ய ஶாஸ்த்ரோமேஂ தேக லேநா சாஹியே.. ௨௯..

ஜியேகா ஔர [ஜீவிதஃ பூர்வம்] பூர்வகாலமேஂ ஜீதா தா, [ஸஃ ஜீவஃ] வஹ ஜீவ ஹை; [புநஃ ப்ராணாஃ] ஔர ப்ராண [இந்த்ரியம்] இந்த்ரிய, [பலம்] பல, [ஆயுஃ] ஆயு ததா [உச்சவாஸஃ] உச்ச்வாஸ ஹை.

அந்வயவாலே வே பாவப்ராண ஹை ஔர புத்கலஸாமாந்யரூப அந்வயவாலே வே த்ரவ்யப்ராண ஹைஂ. உந தோநோஂ ப்ராணோஂகோ த்ரிகால அச்சிந்ந–ஸஂதாநரூபஸே [அடூட தாராஸே] தாரண கரதா ஹை இஸலியே ஸஂஸாரீகோ ஜீவத்வ ஹை. முக்தகோ [ஸித்தகோ] தோ கேவல பாவப்ராண ஹீ தாரண ஹோநேஸே ஜீவத்வ ஹை ஐஸா ஸமஜநா.. ௩௦.. -------------------------------------------------------------------------- ஜிந ப்ராணோஂமேஂ சித்ஸாமாந்யரூப அந்வய ஹோதா ஹை வே பாவப்ராண ஹைஂ அர்தாத் ஜிந ப்ராணோஂமேஂ ஸதைவ ‘சித்ஸாமாந்ய,

Page 62 of 264
PDF/HTML Page 91 of 293
single page version

௬௨

இந்த்ரியபலாயுருச்சவாஸலக்ஷணா ஹி ப்ராணாஃ. தேஷு சித்ஸாமாந்யாந்வயிநோ பாவப்ராணாஃ, புத்கலஸாமாந்யாந்வயிநோ த்ரவ்யப்ராணாஃ. தேஷாமுபயேஷாமபி த்ரிஷ்வபி காலேஷ்வநவச்சிந்நஸஂதாநத்வேந தாரணாத்ஸஂஸாரிணோ ஜீவத்வம். முக்தஸ்ய து கேவலாநாமேவ பாவப்ராணாநாஂ தாரணாத்ததவஸேயமிதி.. ௩௦..

-----------------------------------------------------------------------------

அந்வயார்தஃ– [அநஂதாஃ அகுருலகுகாஃ] அநந்த ஐஸே ஜோ அகுருலகு [குண, அஂஶ] [தைஃ அநஂதைஃ] உந அநந்த அகுருலகு [குண] ரூபஸே [ஸர்வே] ஸர்வ ஜீவ [பரிணதாஃ] பரிணத ஹைஂ; [தேஶைஃ அஸஂக்யாதாஃ] வே அஸஂக்யாத ப்ரதேஶவாலே ஹைஂ. [ஸ்யாத் ஸர்வம் லோகம் ஆபந்நாஃ] கதிபய கதஂசித் ஸமஸ்த லோககோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ [கேசித் து] ஔர கதிபய [அநாபந்நாஃ] அப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ. [பஹவஃ ஜீவாஃ] அநேக [–அநந்த] ஜீவ [மித்யாதர்ஶநகஷாயயோகயுதாஃ] மித்யாதர்ஶந–கஷாய–யோகஸஹித [ஸஂஸாரிணஃ] ஸஂஸாரீ ஹைஂ [ச] ஔர அநேக [–அநந்த ஜீவ] [தைஃ வியுதாஃ] மித்யாதர்ஶந–கஷாய–யோகரஹித [ஸித்தாஃ] ஸித்த ஹைஂ. --------------------------------------------------------------------------

Page 63 of 264
PDF/HTML Page 92 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

அத்ர ஜீவாநாஂ ஸ்வாபாவிகஂ ப்ரமாணஂ முக்தாமுக்தவிபாகஶ்சோக்தஃ.

ஜீவா ஹ்யவிபாகைகத்ரவ்யத்வால்லோகப்ரமாணைகப்ரதேஶாஃ. அகுருலகவோ குணாஸ்து தேஷாமகுருலகு– த்வாபிதாநஸ்ய ஸ்வரூபப்ரதிஷ்டத்வநிபஂதநஸ்ய ஸ்வபாவஸ்யாவிபாகபரிச்சேதாஃ ப்ரதிஸமய– -----------------------------------------------------------------------------

ஜீவ வாஸ்தவமேஂ அவிபாகீ–ஏகத்ரவ்யபநேகே காரண லோகப்ரமாண–ஏகப்ரதேஶவாலே ஹைஂ. உநகே [– ஜீவோஂகே] ௨அகுருலகுகுண–அகுருலகுத்வ நாமகா ஜோ ஸ்வரூபப்ரதிஷ்டத்வகே காரணபூத ஸ்வபாவ உஸகா ௩அவிபாக பரிச்சேத–ப்ரதிஸமய ஹோநே வாலீ ௪ஷட்ஸ்தாநபதித வ்ருத்திஹாநிவாலே அநந்த ஹைஂ; ஔர [உநகே அர்தாத் ஜீவோஂகே] ப்ரதேஶ– ஜோ கி அவிபாக பரமாணு ஜிதநே மாபவாலே ஸூக்ஷ்ம அஂஶரூப ஹைஂ வே–அஸஂக்ய ஹைஂ. ஐஸே உந ஜீவோஂமேஂ கதிபய கதஂசித் [கேவலஸமுத்காதகே காரண] லோகபூரண–அவஸ்தாகே ப்ரகார த்வாரா ஸமஸ்த லோகமேஂ வ்யாப்த ஹோதே ஹைஂ ஔர கதிபய ஸமஸ்த லோகமேஂ அவ்யாப்த ஹோதே ஹைஂ. ஔர உந ஜீவோஂமேஂ ஜோ அநாதி

-------------------------------------------------------------------------- ௧. ப்ரமாண = மாப; பரிமாண. [ஜீவகே அகுருலகுத்வஸ்வபாவகே சோடேஸே சோடே அஂஶ [அவிபாக பரிச்சேத] கரநே பர

௨. குண = அஂஶ; அவிபாக பரிச்சேத. [ஜீவமேஂ அகுருலகுத்வ நாமகா ஸ்வபாவ ஹை. வஹ ஸ்வபாவ ஜீவகோ

௩. கிஸீ குணமேஂ [அர்தாத் குணகீ பர்யாயமேஂ] அஂஶகல்பநா கீ ஜாநேபர, உஸகா ஜோ சோடேஸே சோடா [ஜகந்ய மாத்ராரூப,

௪. ஷட்ஸ்தாநபதித வ்ருத்திஹாநி = சஹ ஸ்தாநமேஂ ஸமாவேஶ பாநேவாலீ வ்ருத்திஹாநி; ஷட்குண வ்ருத்திஹாநி. [அகுருலகுத்வஸ்வபாவகேே அநந்த அஂஶோமேஂ ஸ்வபாவஸே ஹீ ப்ரதிஸமய ஷட்குண வ்ருத்திஹாநி ஹோதீ ரஹதீ ஹை.]

Page 64 of 264
PDF/HTML Page 93 of 293
single page version

௬௪

ஸஂபவத்ஷட்ஸ்தாநபதிதவ்ருத்திஹாநயோநஂதாஃ. ப்ரதேஶாஸ்து அவிபாகபரமாணுபரிச்சிந்நஸூக்ஷ்மாஂஶரூபா அஸஂக்யேயாஃ. ஏவஂவிதேஷு தேஷு கேசித்கதஂசில்லோகபூரணாவஸ்தாப்ரகாரேண ஸர்வலோகவ்யாபிநஃ, கேசித்து ததவ்யாபிந இதி. அத யே தேஷு மித்யாதர்ஶநகஷாயயோகைரநாதிஸஂததிப்ரவ்ருத்தைர்யுக்தாஸ்தே ஸஂஸாரிணஃ, யே விமுக்தாஸ்தே ஸித்தாஃ, தே ச ப்ரத்யேகஂ பஹவ இதி.. ௩௧–௩௨..

ஏஷ தேஹமாத்ரத்வத்ரஷ்டாஂதோபந்யாஸஃ. ----------------------------------------------------------------------------- ப்ரவாஹரூபஸே ப்ரவர்தமாந மித்யாதர்ஶந–கஷாய–யோக ஸஹித ஹைஂ வே ஸஂஸாரீ ஹைஂ, ஜோ உநஸே விமுக்த ஹைஂ [அர்தாத் மித்யாதர்ஶந–கஷாய–யோகஸே ரஹித ஹைஂ] வே ஸித்த ஹைஂ; ஔர வே ஹர ப்ரகாரகே ஜீவ பஹுத ஹைஂ [அர்தாத் ஸஂஸாரீ ததா ஸித்த ஜீவோஂமேஂஸே ஹரஏக ப்ரகாரகே ஜீவ அநந்த ஹைஂ].. ௩௧–௩௨..

அந்வயார்தஃ– [யதா] ஜிஸ ப்ரகார [பத்மராகரத்நஂ] பத்மராகரத்ந [க்ஷீரே க்ஷிப்தஂ] தூதமேஂ டாலா ஜாநே பர [க்ஷீரம் ப்ரபாஸயதி] தூதகோ ப்ரகாஶித கரதா ஹை, [ததா] உஸீ ப்ரகார [தேஹீ] தேஹீ [ஜீவ] [தேஹஸ்தஃ] தேஹமேஂ ரஹதா ஹுஆ [ஸ்வதேஹமாத்ரஂ ப்ரபாஸயதி] ஸ்வதேஹப்ரமாண ப்ரகாஶித ஹோதா ஹை.

டீகாஃ– யஹ தேஹப்ரமாணபநேகே த்ரஷ்டாந்தகா கதந ஹை [அர்தாத் யஹா஁ ஜீவகா தேஹப்ரமாணபநா ஸமஜாநேகே லியே த்ரஷ்டாந்த கஹா ஹை].

-------------------------------------------------------------------------- யஹா஁ யஹ த்யாந ரகநாஂ சாஹியே கி த்ரஷ்டாந்த ஔர தார்ஷ்டாஂந்த அமுக அஂஶோமேஂ ஹீ ஏக–தூஸரேகே ஸாத மிலதே ஹைஂ [–

Page 65 of 264
PDF/HTML Page 94 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

யதைவ ஹி பத்மராகரத்நஂ க்ஷீரே க்ஷிப்தஂ ஸ்வதோவ்யதிரிக்தப்ரபாஸ்கஂதேந தத்வயாப்நோதி க்ஷீரஂ, ததைவ ஹி ஜீவஃ அநாதிகஷாயமலீமஸத்வமூலே ஶரீரேவதிஷ்டமாநஃ ஸ்வப்ரதேஶைஸ்ததபிவ்யாப்நோதி ஶரீரம். யதைவ ச தத்ர க்ஷீரேக்நிஸஂயோகாதுத்வலமாநே தஸ்ய பத்மராகரத்நஸ்ய ப்ரபாஸ்கஂத உத்வலதே புநர்நிவிஶமாநே நிவிஶதே ச, ததைவ ச தத்ர ஶரீரே விஶிஷ்டாஹாராதிவஶாதுத்ஸர்பதி தஸ்ய ஜீவஸ்ய ப்ரதேஶாஃ உத்ஸர்பந்தி புநரபஸர்பதி அபஸர்பந்தி ச. யதைவ ச தத்பத்மராகரத்நமந்யத்ர ப்ரபூதக்ஷீரே க்ஷிப்தஂ ஸ்வப்ரபா–ஸ்கஂதவிஸ்தாரேண தத்வயாப்நோதி ப்ரபூதக்ஷீரஂ, ததைவ ஹி ஜீவோந்யத்ர மஹதி ஶரீரேவதிஷ்டமாநஃ ஸ்வப்ரதேஶவிஸ்தாரேண தத்வயாப்நோதி மஹச்சரீரம். யதைவ ச தத்பத்மராகரத்நமந்யத்ர ஸ்தோகக்ஷீரே நிக்ஷிப்தஂ ஸ்வப்ரபாஸ்கஂதோபஸஂஹாரேண தத்வயாப்நோதி ஸ்தோகக்ஷீரஂ, ததைவ ச ஜீவோந்யத்ராணுஶரீரேவதிஷ்டமாநஃ -----------------------------------------------------------------------------

வ்யாப்த ஹோதா ஹை, உஸீ ப்ரகார ஜீவ அநாதி காலஸே கஷாய த்வாரா மலிநதா ஹோநேகே காரண ஶரீரமேஂ ரஹதா ஹுஆ ஸ்வப்ரதேஶோஂ த்வாரா உஸ ஶரீரமேஂ வ்யாப்த ஹோதா ஹை. ஔர ஜிஸ ப்ரகார அக்நிகே ஸஂயோகஸே உஸ தூதமேஂ உபாந ஆநே பர உஸ பத்மராகரத்நகே ப்ரபாஸமூஹமேஂ உபாந ஆதா ஹை [அர்தாத் வஹ விஸ்தாரகோ வ்யாப்த ஹோதா ஹை] ஔர தூத பிர பைட ஜாநே பர ப்ரபாஸமூஹ பீ பைட ஜாதா ஹை, உஸீ ப்ரகார விஶிஷ்ட ஆஹாராதிகே வஶ உஸ ஶரீரமேஂ வ்ருத்தி ஹோநே பர உஸ ஜீவகே ப்ரதேஶ விஸ்த்ருத ஹோதே ஹைஂ ஔர ஶரீர பிர ஸூக ஜாநே பர ப்ரதேஶ பீ ஸஂகுசித ஹோ ஜாதே ஹைஂ. புநஶ்ச, ஜிஸ ப்ரகார வஹ பத்மராகரத்ந தூஸரே அதிக தூதமேஂ டாலா ஜாநே பர ஸ்வப்ரபாஸமூஹகே விஸ்தார த்வாரா உஸ அதிக தூதமேஂ வ்யாப்த ஹோதா ஹை, உஸீ ப்ரகார ஜீவ தூஸரே ப஡ே ஶரீரமேஂ ஸ்திதிகோ ப்ராப்த ஹோநே பர ஸ்வப்ரதேஶோஂகே விஸ்தார த்வாரா உஸ ப஡ே ஶரீரமேஂ வ்யாப்த ஹோதா ஹை. ஔர ஜிஸ ப்ரகார வஹ பத்மராகரத்ந தூஸரே கம தூதமேஂ டாலநே பர ஸ்வப்ரபாஸமூஹகே ஸஂகோச த்வாரா உஸ தோ஡ே தூதமேஂ -------------------------------------------------------------------------- அவ்யதிரிக்த = அபிந்ந [ஜிஸ ப்ரகார ‘மிஶ்ரீ ஏக த்ரவ்ய ஹை ஔர மிடாஸ உஸகா குண ஹை’ ஐஸா கஹீஂ த்ரஷ்டாஂதமேஂ கஹா

Page 66 of 264
PDF/HTML Page 95 of 293
single page version

௬௬

ஸ்வப்ரதேஶோபஸஂஹாரேண தத்வயாப்நோத்யணுஶரீரமிதி.. ௩௩..

அத்ர ஜீவஸ்ய தேஹாத்தேஹாஂதரேஸ்தித்வஂ, தேஹாத்ப்ருதக்பூதத்வஂ, தேஹாஂதரஸஂசரணகாரணஂ சோபந்யஸ்தம். ----------------------------------------------------------------------------- வ்யாப்த ஹோதா ஹை, உஸீ ப்ரகார ஜீவ அந்ய சோடே ஶரீரமேஂ ஸ்திதிகோ ப்ராப்த ஹோநே பர ஸ்வப்ரதேஶோஂகே ஸஂகோச த்வாரா உஸ சோடே ஶரீரமேஂ வ்யாப்த ஹோதா ஹை.

பாவார்தஃ– தீந லோக ஔர தீந காலகே ஸமஸ்த த்ரவ்ய–குண–பர்யாயோஂகோ ஏக ஸமயமேஂ ப்ரகாஶித கரநேமேஂ ஸமர்த ஐஸே விஶுத்த–தர்ஶநஜ்ஞாநஸ்வபாவவாலே சைதந்யசமத்காரமாத்ர ஶுத்தக்வவாஸ்திகாயஸே விலக்ஷண மித்யாத்வராகாதி விகல்போஂ த்வாரா உபார்ஜித ஜோ ஶரீரநாமகர்ம உஸஸே ஜநித [அர்தாத் உஸ ஶரீரநாமகர்மகா உதய ஜிஸமேஂ நிமித்த ஹை ஐஸே] ஸஂகோசவிஸ்தாரகே ஆதீநரூபஸே ஜீவ ஸர்வோத்க்ருஷ்ட அவகாஹரூபஸே பரிணமித ஹோதா ஹுஆ ஸஹஸ்ரயோஜநப்ரமாண மஹாமத்ஸ்யகே ஶரீரமேஂ வ்யாப்த ஹோதா ஹை, ஜகந்ய அவகாஹரூபஸே பரிணமித ஹோதா ஹுஆ உத்ஸேத கநாஂகுலகே அஸஂக்யாதவேஂ பாக ஜிதநே லப்த்யபர்யாப்த ஸூக்ஷ்மநிகோதகே ஶரீரமேஂ வ்யாப்த ஹோதா ஹை ஔர மத்யம அவகாஹரூபஸே பரிணமித ஹோதா ஹுஆ மத்யம ஶரீரமேஂ வ்யாப்த ஹோதா ஹை.. ௩௩..

அந்வயார்தஃ– [ஜீவஃ] ஜீவ [ஸர்வத்ர] ஸர்வத்ர [க்ரமவர்தீ ஸர்வ ஶரீரோமேஂ] [அஸ்தி] ஹை [ச] ஔர [ஏககாயே] கிஸீ ஏக ஶரீரமேஂ [ஐக்யஸ்தஃ] [க்ஷீரநீரவத்] ஏகரூபஸே ரஹதா ஹை ததாபி [ந ஏகஃ] உஸகே ஸாத ஏக நஹீஂ ஹை; [அத்யவஸாநவிஶிஷ்டஃ] அத்யவஸாயவிஶிஷ்ட வர்ததா ஹுஆ [ரஜோமலைஃ மலிநஃ] ரஜமல [கர்மமல] த்வாரா மலிந ஹோநேஸே [சேஷ்டதே] வஹ பமண கரதா ஹை.

டீகாஃ– யஹா஁ ஜீவகா தேஹஸே தேஹாஂதரமேஂ [–ஏக ஶரீரஸே அந்ய ஶரீரமேஂ] அஸ்தித்வ, தேஹஸே ப்ருதக்த்வ ததா தேஹாந்தரமேஂ கமநகா காரண கஹா ஹை. --------------------------------------------------------------------------

Page 67 of 264
PDF/HTML Page 96 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

ஆத்மா ஹி ஸஂஸாராவஸ்தாயாஂ க்ரமவர்திந்யநவச்சிந்நஶரீரஸஂதாநே யதைகஸ்மிந் ஶரீரே வ்ருத்தஃ ததா க்ரமேணாந்யேஷ்வபி ஶரீரேஷு வர்தத இதி தஸ்ய ஸர்வத்ராஸ்தித்வம். ந சைகஸ்மிந் ஶரீரே நீரே க்ஷீரமிவைக்யேந ஸ்திதோபி பிந்நஸ்வபாவத்வாத்தேந ஸஹைக இதி தஸ்ய தேஹாத்ப்ருதக்பூதத்வம். அநாதி– பஂதநோபாதிவிவர்திதவிவிதாத்யவஸாயவிஶிஷ்டத்வாதந்மூலகர்மஜாலமலீமஸத்வாச்ச சேஷ்டமாநஸ்யாத்மநஸ்த– தாவிதாத்யவஸாயகர்மநிர்வர்திதேதரஶரீரப்ரவேஶோ பவதீதி தஸ்ய தேஹாஂதரஸஂசரணகாரணோபந்யாஸ இதி..௩௪..

-----------------------------------------------------------------------------

ஆத்மா ஸஂஸார–அவஸ்தாமேஂ க்ரமவர்தீ அச்சிந்ந [–அடூட] ஶரீரப்ரவாஹமேஂ ஜிஸ ப்ரகார ஏக ஶரீரமேஂ வர்ததா ஹை உஸீ ப்ரகார க்ரமஸே அந்ய ஶரீரோஂமேஂ பீ வர்ததா ஹை; இஸ ப்ரகார உஸே ஸர்வத்ர [–ஸர்வ ஶரீரோஂமேஂ] அஸ்தித்வ ஹை. ஔர கிஸீ ஏக ஶரீரமேஂ, பாநீமேஂ தூதகீ பா஁தி ஏகரூபஸே ரஹநே பர பீ, பிந்ந ஸ்வபாவகே காரண உஸகே ஸாத ஏக [தத்ரூப] நஹீஂ ஹை; இஸ ப்ரகார உஸே தேஹஸே ப்ருதக்பநா ஹை. அநாதி பஂதநரூப உபாதிஸே விவர்தந [பரிவர்தந] பாநேவாலே விவித அத்யவஸாயோஂஸே விஶிஷ்ட ஹோநேகே காரண [–அநேக ப்ரகாரகே அத்யவஸாயவாலா ஹோநேகே காரண] ததா வே அத்யவஸாய ஜிஸகா நிமித்த ஹைஂ ஐஸே கர்மஸமூஹஸே மலிந ஹோநேகே காரண ப்ரமண கரதே ஹுஏ ஆத்மாகோ ததாவித அத்யவஸாயோஂ ததா கர்மோஂஸே ரசே ஜாநே வாலே [–உஸ ப்ரகாரகே மித்யாத்வராகாதிரூப பாவகர்மோஂ ததா த்ரவ்யகர்மோஂஸே ரசே ஜாநே வாலே] அந்ய ஶரீரமேஂ ப்ரவேஶ ஹோதா ஹை; இஸ ப்ரகார உஸே தேஹாந்தரமேஂ கமந ஹோநேகா காரண கஹா கயா.. ௩௪..

அஸ்தி] நஹீஂ ஹை ஔர [ஸர்வதா] ஸர்வதா [தஸ்ய அபாவஃ ச] உஸகா அபாவ பீ நஹீஂ ஹை, [தே] வே [பிந்நதேஹாஃ] தேஹரஹித [வாக்கோசரம் அதீதாஃ] வசநகோசராதீத [ஸித்தாஃ பவந்தி] ஸித்த [ஸித்தபகவந்த] ஹைஂ. --------------------------------------------------------------------------

Page 68 of 264
PDF/HTML Page 97 of 293
single page version

௬௮

ஸித்தாநாஂ ஜீவத்வதேஹமாத்ரத்வவ்யவஸ்தேயம்.

ஸித்தாநாஂ ஹிஂ த்ரவ்யப்ராணதாரணாத்மகோ முக்யத்வேந ஜீவஸ்வபாவோ நாஸ்தி. ந ச ஜீவஸ்வபாவஸ்ய ஸர்வதாபாவோஸ்தி பாவப்ராணதாரணாத்மகஸ்ய ஜீவஸ்வபாவஸ்ய முக்யத்வேந ஸத்பாவாத். ந ச தேஷாஂ ஶரீரேண ஸஹ நீரக்ஷீரயோரிவைக்யேந வ்ருத்திஃ, யதஸ்தே தத்ஸஂபர்கஹேதுபூதகஷாயயோகவிப்ரயோகாததீ– தாநஂதரஶரீரமாத்ராவகாஹபரிணதத்வேப்யத்யஂதபிந்நதேஹாஃ. வாசாஂ கோசரமதீதஶ்ச தந்மஹிமா, யதஸ்தே லௌகிகப்ராணதாரணமஂதரேண ஶரீரஸஂபஂதமஂதரேண ச பரிப்ராப்தநிருபாதிஸ்வரூபாஃ ஸததஂ ப்ரத–பஂதீதி..௩௫..

-----------------------------------------------------------------------------

டீகாஃ– யஹ ஸித்தோஂகே [ஸித்தபகவந்தோஂகே] ஜீவத்வ ஔர தேஹப்ரமாணத்வகீ வ்யவஸ்தா ஹை.

ஸித்தோஂகோ வாஸ்தவமேஂ த்ரவ்யப்ராணகே தாரணஸ்வரூப ஜீவஸ்வபாவ முக்யரூபஸே நஹீஂ ஹை; [உந்ஹேஂ] ஜீவஸ்வபாவகா ஸர்வதா அபாவ பீ நஹீஂ ஹை, க்யோஂகி பாவப்ராணகே தாரணஸ்வரூப ஜீவஸ்வபாவகா முக்யரூபஸே ஸத்பாவ ஹை. ஔர உந்ஹேஂ ஶரீரகே ஸாத, நீரக்ஷீரகீ பா஁தி, ஏகரூப ௧வ்ருத்தி நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி ஶரீரஸஂயோகஸே ஹேதுபூத கஷாய ஔர யோககா வியோக ஹுஆ ஹை இஸலியே வே ௨அதீத அநந்தர ஶரீரப்ரமாண அவகாஹரூப பரிணத ஹோநே பர பீ அத்யஂத தேஹரஹித ஹைஂ. ஔர ௩வசநகோசராதீத உநகீ மஹிமா ஹை; க்யோஂகி லௌகிக ப்ராணகே தாரண பிநா ஔர ஶரீரகே ஸம்பந்த பிநா, ஸஂபூர்ணரூபஸே ப்ராப்த கியே ஹுஏ நிருபாதி ஸ்வரூப த்வாரா வே ஸதத ப்ரதபதே ஹைஂ [–ப்ரதாபவந்த வர்ததே ஹைஂ].. ௩௫.. --------------------------------------------------------------------------

௧. வ்ருத்தி = வர்தந; அஸ்தித்வ. ௨. அதீத அநந்தர = பூத காலகா ஸபஸே அந்திம; சரம. [ஸித்தபகவந்தோஂகீ அவகாஹநா சரமஶரீரப்ரமாண ஹோநே கே

௩. வசநகோசராதீத = வசநகோசரதாகோ அதிக்ராந்த ; வசநவிஷயாதீத; வசந–அகோசர.

Page 69 of 264
PDF/HTML Page 98 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

ஸித்தஸ்ய கார்யகாரணபாவநிராஸோயம்.

யதா ஸஂஸாரீ ஜீவோ பாவகர்மரூபயாத்மபரிணாமஸஂதத்யா த்ரவ்யகர்மரூபயா ச புத்கலபரிணாமஸஂதத்யா காரணபூதயா தேந தேந தேவமநுஷ்யதிர்யக்நாரகரூபேண கார்யபூத உத்பத்யதே ந ததா ஸித்தரூபேணாபீதி. ஸித்தோ ஹ்யுபயகர்மக்ஷயே ஸ்வயமுத்பத்யமாநோ நாந்யதஃ குதஶ்சிதுத்பத்யத இதி. யதைவ ச ஸ ஏவ ஸஂஸாரீ பாவகர்மரூபாமாத்மபரிணாமஸஂததிஂ த்ரவ்யகர்மரூபாஂ ச புத்கலபரிணாமஸஂததிஂ கார்யபூதாஂ காரணபூதத்வேந நிர்வர்தயந் தாநி தாநி தேவமநுஷ்யதிர்யக்நாரகரூபாணி கார்யாண்யுத்பாதயத்யாத்மநோ ந ததா ஸித்தரூபமபீதி. ஸித்தோ ஹ்யுபயகர்மக்ஷயே ஸ்வயமாத்மாநமுத்பாதயந்நாந்யத்கிஞ்சிதுத்பாதயதி.. ௩௬.. -----------------------------------------------------------------------------

உத்பந்நஃ] உத்பந்ந நஹீஂ ஹோதே [தேந] இஸலியே [கார்யஂ ந] கார்ய நஹீஂ ஹைஂ, ஔர [கிஂசித் அபி] குச பீ [அந்ய கார்யகோ] [ந உத்பாதயதி] உத்பந்ந நஹீஂ கரதே [தேந] இஸலியே [ஸஃ] வே [காரணம் அபி] காரண பீ [ந பவதி] நஹீஂ ஹைஂ.

காரணபநா ஹோநேகா நிராகரண–கண்டந ஹை].

புத்கலபரிணாமஸஂததி த்வாரா உந–உந தேவ–மநுஷ்ய–திர்யஂச–நாரககே ரூபமேஂ கார்யபூதரூபஸே உத்பந்ந ஹோதா ஹை, உஸீ ப்ரகார ஸித்தரூபஸே பீ உத்பந்ந ஹோதா ஹை–– ஐேஸா நஹீஂ ஹை; [ஔர] ஸித்த [–ஸித்தபகவாந] வாஸ்தவமேஂ, தோநோஂ கர்மோஂ கா க்ஷய ஹோநே பர, ஸ்வயஂ [ஸித்தரூபஸே] உத்பந்ந ஹோதே ஹுஏ அந்ய கிஸீ காரணஸே [–பாவகர்மஸே யா த்ரவ்யகர்மஸே] உத்பந்ந நஹீஂ ஹோதே.

புநஶ்ச, ஜிஸ ப்ரகார வஹீ ஸஂஸாரீ [ஜீவ] காரணபூத ஹோகர கார்யபூத ஐஸீ பாவகர்மரூப ஆத்மபரிணாமஸஂததி ஔர த்ரவ்யகர்மரூப புத்கலபரிணாமஸஂததி ரசதா ஹுஆ கார்யபூத ஐஸே வே–வே தேவ– மநுஷ்ய–திர்யஂச–நாரககே ரூப அபநேமேஂ உத்பந்ந கரதா ஹை, உஸீ ப்ரகார ஸித்தகா ரூப பீ [அபநேமேஂ] உத்பந்ந கரதா ஹை–– ஐேஸா நஹீஂ ஹை; [ஔர] ஸித்த வாஸ்தவமேஂ, தோநோஂ கர்மோஂகா க்ஷய ஹோநே பர, ஸ்வயஂ அபநேகோ [ஸித்தரூபஸே] உத்பந்ந கரதே ஹுஏ அந்ய குச பீ [பாவத்ரவ்யகர்மஸ்வரூப அதவா தேவாதிஸ்வரூப கார்ய] உத்பந்ந நஹீஂ கரதே.. ௩௬.. -------------------------------------------------------------------------- ஆத்மபரிணாமஸஂததி = ஆத்மாகே பரிணாமோஂகீ பரம்பரா.

Page 70 of 264
PDF/HTML Page 99 of 293
single page version

௭௦

அத்ர ஜீவாபாவோ முக்திரிதி நிரஸ்தம்.

த்ரவ்யஂ த்ரவ்யதயா ஶாஶ்வதமிதி, நித்யே த்ரவ்யே பர்யாயாணாஂ ப்ரதிஸமயமுச்சேத இதி, த்ரவ்யஸ்ய ஸர்வதா அபூதபர்யாயைஃ பாவ்யமிதி, த்ரவ்யஸ்ய ஸர்வதா பூதபர்யாயைரபாவ்யமிதி, த்ரவ்யமந்யத்ரவ்யைஃ ஸதா ஶூந்யமிதி, த்ரவ்யஂ ஸ்வத்ரவ்யேண ஸதாஶூந்யமிதி, க்வசிஜ்ஜீவத்ரவ்யேநஂதஂ ஜ்ஞாநஂ க்வசித்ஸாஂதஂ ஜ்ஞாநமிதி, க்வசிஜ்ஜீவத்ரவ்யேநஂதஂ க்வசித்ஸாஂதமஜ்ஞாநமிதி–ஏததந்யதா–

-----------------------------------------------------------------------------

அந்வயார்தஃ– [ஸத்பாவே அஸதி] யதி [மோக்ஷமேஂ ஜீவகா] ஸத்பாவ ந ஹோ தோ [ஶாஶ்வதம்] ஶாஶ்வத, [அத உச்சேதஃ] நாஶவஂத, [பவ்யம்] பவ்ய [–ஹோநேயோக்ய], [அபவ்யம் ச] அபவ்ய [–ந ஹோநேயோக்ய], [ஶூந்யம்] ஶூந்ய, [இதரத் ச] அஶூந்ய, [விஜ்ஞாநம்] விஜ்ஞாந ஔர [அவிஜ்ஞாநம்] அவிஜ்ஞாந [ந அபி யுஜ்யதே] [ஜீவத்ரவ்யமேஂ] கடித நஹீஂ ஹோ ஸகதே. [இஸலியே மோக்ஷமேஂ ஜீவகா ஸத்பாவ ஹை ஹீ.]

டீகாஃ– யஹா஁, ‘ஜீவகா அபாவ ஸோ முக்தி ஹை’ இஸ பாதகா கண்டந கியா ஹை.

[௧] த்ரவ்ய த்ரவ்யரூபஸே ஶாஶ்வத ஹை, [௨] நித்ய த்ரவ்யமேஂ பர்யாயோஂகா ப்ரதி ஸமய நாஶ ஹோதா ஹை, [௩] த்ரவ்ய ஸர்வதா அபூத பர்யாயரூஸபே பாவ்ய [–ஹோநேயோக்ய, பரிணமித ஹோநேயோக்ய] ஹை, [௪] த்ரவ்ய ஸர்வதா பூத பர்யாயரூபஸே அபாவ்ய [–ந ஹோநேயோக்ய] ஹை, [௫] த்ரவ்ய அந்ய த்ரவ்யோஂ ஸே ஸதா ஶூந்ய ஹை, [௬] த்ரவ்ய ஸ்வத்ரவ்யஸே ஸதா அஶூந்ய ஹை, [௭] ௧ிகஸீ ஜீவத்ரவ்யமேஂ அநந்த ஜ்ஞாந ஔர கிஸீமேஂ ஸாந்த ஜ்ஞாந ஹை, [௮] ௨ ிகஸீ -------------------------------------------------------------------------- ௧. ஜிஸே ஸம்யக்த்வஸே ச்யுத நஹீஂ ஹோநா ஹை ஐஸே ஸம்யக்த்வீ ஜீவகோ அநந்த ஜ்ஞாந ஹை ஔர ஜிஸே ஸம்யக்த்வஸே ச்யுத ஹோநா

௨. அபவ்ய ஜீவகோ அநந்த அஜ்ஞாந ஹை ஔர ஜிஸே கிஸீ கால பீ ஜ்ஞாந ஹோதா ஹை ஐஸே அஜ்ஞாநீ பவ்ய ஜீவகோ ஸாந்த

Page 71 of 264
PDF/HTML Page 100 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

நுபபத்யமாநஂ முக்தௌ ஜீவஸ்ய ஸத்பாவமாவேதயதீதி.. ௩௭..

சேதயித்ருத்வகுணவ்யாக்யேயம்.

ஏகே ஹி சேதயிதாரஃ ப்ரக்ருஷ்டதரமோஹமலீமஸேந ப்ரக்ருஷ்டதரஜ்ஞாநாவரணமுத்ரிதாநுபாவேந ----------------------------------------------------------------------------- ஜீவத்ரவ்யமேஂ அநந்த அஜ்ஞாந ஔர கிஸீமேஂ ஸாந்த அஜ்ஞாந ஹை – யஹ ஸப, ௧அந்யதா கடித ந ஹோதா ஹுஆ, மோக்ஷமேஂ ஜீவகே ஸத்பாவகோ ப்ரகட கரதா ஹை.. ௩௭..

[கர்மணாஂ பலம்] கர்மோஂகே பலகோ, [ஏகஃ து] ஏக ஜீவராஶி [கார்யஂ] கார்யகோ [அத] ஔர [ஏகஃ] ஏக ஜீவராஶி [ஜ்ஞாநம்] ஜ்ஞாநகோ [சேதயதி] சேததீ [–வேததீ] ஹை. --------------------------------------------------------------------------