Page -8 of 264
PDF/HTML Page 21 of 293
single page version

ப்ரஶ்நஃ– வ்யவஹாரநய பரகோ உபதேஶ கரநேமேஂ ஹீ கார்யகாரீ ஹை யா ஸ்வயஂகா பீ ப்ரயோஜந ஸாததா ஹை?

உத்தரஃ– ஸ்வயஂ பீ ஜப தக நிஶ்சயநயஸே ப்ரரூபதி வஸ்துகோ நஹீஂ ஜாநதா தபதக வ்யவஹாரமார்க த்வாரா வஸ்துகா நிஶ்சய கரதா ஹை. இஸலியே நீசலீ தஶாமேஂ ஸ்வயஂகோ பீ வ்யவஹாரநய கார்யகாரீ ஹை. பரந்து வ்யவஹாரகோ உபசாரமாத்ர மாநகர உஸகே த்வாரா வஸ்துகா ஶ்ரத்தாந பராபர கியா ஜாவே தோ வஹ கார்யகாரீ ஹோ, ஔர யதி நிஶ்சயகீ பா஁தி வ்யவஹார பீ ஸத்யபூத மாநகர ‘வஸ்து ஐஸீ ஹீ ஹை’ ஐஸா ஶ்ரத்தாந கியா ஜாவே தோ வஹ உல்டா அகார்யகாரீ ஹோ ஜாயே. யஹீ புருஷார்தஸித்தயுபாயமேஂ கஹா ஹைஃ–

அர்தஃ– முநிராஜ, அஜ்ஞாநீகோ ஸமஜாநேகே லியே அஸத்யார்த ஜோ வ்யவஹாரநய உஸகோ உபதேஶ தேதே ஹைஂ. ஜோ கேவள வ்யவஹாரகோ ஹீ ஸமஜாதா ஹை, உஸே தோ உபதேஶ ஹீ தேநா யோக்ய நஹீஂ ஹை. ஜிஸ ப்ரகார ஜோ ஸச்சே ஸிஂஹகோ ந ஸமஜதா உஸே தோ பிலாவ ஹீ ஸிஂஹ ஹை, உஸீ ப்ரகார ஜோ நிஶ்சயகோ நஹீஂ ஸமஜதா உஸகே தோ வ்யவஹார ஹீ நிஶ்சயபநேகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை.

Page -7 of 264
PDF/HTML Page 22 of 293
single page version

அப, நிஶ்சய–வ்யவஹார தோநோஂ நயோஂகே ஆபாஸகா அவலம்பந லேதே ஹைஂ ஐஸே மித்யாத்ரஷ்டியோஂகா நிரூபண கரதே ஹைஂஃ––

கோஈ ஐஸா மாநதே ஹைஂ கி ஜிநமதமேஂ நிஶ்சய ஔர வ்யவஹார தோ நய கஹே ஹைஂ இஸலியே ஹமேஂ உந தோநோஂகா அஂகீகார கரநா சாஹியே. ஐஸா விசாரகர, ஜிஸ ப்ரகார கேவளநிஶ்சயபாஸகே அவலிம்பயோஂகா கதந கியா தா ததநுஸார தோ வே நிஶ்சயகா அஂகீகார கரதே ஹைஂ ஔர ஜிஸ ப்ரகார கேவலவ்யவஹாராபாஸகே அவலிம்பயோஂகா கதந கியா தா ததநுஸார வ்யவஹாரகா அஂகீகார கரதே ஹைஂ. யத்யபி இஸ ப்ரகார அஂகீகார கரநேமேஂ தோநோஂ நயோஂமேஂ விரோத ஹை, ததாபி கரேஂ க்யா? தோநோஂ நயோஂகா ஸச்சா ஸ்வரூப தோ பாஸித ஹுஆ நஹீஂ ஹை ஔர ஜிநமதமேஂ தோ நய கஹே ஹைஂ உநமேஂஸே கிஸீகோ சோ஡ா பீ நஹீஂ ஜாதா. இஸலியே ப்ரமபூர்வக தோநோஂ நயோகாஂ ஸாதந ஸாததே ஹைஂ. உந ஜீவோஂகோ பீ மித்யாத்ரஷ்டி ஜாநநா.

அப உநகீ ப்ரவ்ருத்திகீ விஶேஷதா தர்ஶாதே ஹைஂஃ–

அஂதரஂகமேஂ ஸ்வயஂகோ தோ நிர்தார கரகே யதாவத் நிஶ்சய–வ்யவஹார மோக்ஷமார்ககோ பஹிசாநா நஹீஂ ஹை பரந்து ஜிந–ஆஜ்ஞா மாநகர நிஶ்சய–வ்யவஹாரரூப தோ ப்ரகாரகே மோக்ஷமார்க மாநதே ஹைஂ. அப மோக்ஷமார்க தோ கஹீஂ தோ ஹைஂ நஹீஂ, மோக்ஷமார்ககா நிரூபண தோ ப்ரகாரஸே ஹை. ஜஹா஁ஂ ஸச்சே மோக்ஷமார்ககோ மோக்ஷமார்க நிரூபண கியா ஹை வஹ நிஶ்சயமோக்ஷமார்க ஹை, ஔர ஜஹா஁ஂஂ மோக்ஷமார்க தோ ஹை நஹீஂ கிந்து மோக்ஷமார்ககா நிமித்த ஹைே அதவா ஸஹசாரீ ஹை, உஸே உபசாரஸே மோக்ஷமார்க கஹேஂ வஹ வ்யவஹாரமோக்ஷமார்க ஹை; க்யோஂகி நிஶ்சய–வ்யவஹாரகா ஸர்வத்ர ஐஸா ஹீ லக்ஷண ஹை. ஸச்சா நிரூபண ஸோ நிஶ்சய, உபசார நிரூபண ஸோ வ்யவஹார. இஸலியே நிரூபணகீ அபேக்ஷாஸே தோ ப்ரகாஸே மோக்ஷமார்க ஜாநநா. பரஂது ஏக நிஶ்சயமோக்ஷமார்க ஹை ததா ஏக வ்யவஹாரமோக்ஷமார்க ஹை இஸ ப்ரகார தோ மோக்ஷமார்க மாநநா மித்யா ஹை.

புநஶ்ச, வே நிஶ்சய–வ்யவஹார தோநோஂகோ உபாதேய மாநதே ஹைஂ. வஹ பீ ப்ரம ஹை, க்யோஂகி நிஶ்சய ஔர வ்யவஹாரகா ஸ்வரூப தோ பரஸ்பர விரோத ஸஹித ஹை –

Page -6 of 264
PDF/HTML Page 23 of 293
single page version

விஷய

௧ ஷட்த்ரவ்யபஂசாஸ்திகாயவர்ணந

ஷட்த்ரவ்யபஂசாஸ்திகாயகே ஸாமாந்ய

ஶாஸ்த்ரகே ஆதிமேஂ பாவநமஸ்காரரூப

அஸாதாரண மஂகல

ஸமய அர்தாத ஆகமகோ ப்ரணாம கரகே உஸகா கதந கரநே ஸம்பந்தீ

ஶ்ரீமத்குந்தகுந்தாசார்ய தேவகீ ப்ரதிஜ்ஞா

ஶப்தரூபஸே, ஜ்ஞாநரூபஸே ஔர அர்தரூபஸே

ஐஸே தீந ப்ரகாரகா ‘ஸமய’ ஶப்தகா

அர்த ததா லோக–அலோகரூப விபாக

பா஁ச அஸ்திகாயோஂகீ விஶேஷ ஸஂஜ்ஞா, ஸாமாந்ய

–விஶேஷ அஸ்தித்வ ததா காயத்வகா கதந

பா஁ச அஸ்திகாயோஂகா அஸ்தித்வ கிஸ ப்ரகார

ஸே ஹை ஔர காயத்வ கிஸ ப்ரகாரஸே ஹை

உஸகா கதந

பா஁ச அஸ்திகாயோஂகோ ததா காலகோ த்ரவ்ய–

பநேகா கா கதந

சஹ த்ரவ்யோஂகா பரஸ்பர அத்யஂத ஸஂகர ஹோநேபர

பீ வே அபநே அபநே நிஶ்சித ஸ்வரூபஸே

ச்யுத நஹீஂ ஹோதே ஐஸா கதந

அஸ்தித்வ கா ஸ்வரூப

ஸத்தா ஔர த்ரவ்யகா அர்தாந்தரபநா ஹோநேகா

கண்டந

தீந ப்ரகாரஸே த்ரவ்யகா லக்ஷண

Page -5 of 264
PDF/HTML Page 24 of 293
single page version

விஷய

ஜீவத்ரவ்யாஸ்திகாயகா வ்யாக்யாந

ஸாஂஸாரதஶாவாலே ஆத்மாகா ஸௌபாதி ஔர

நிருபாதி ஸ்வரூப

முக்ததஶாவாலே ஆத்மாகா நிருபாதி ஸ்வரூப

ஸித்தகே நிருபாதி ஜ்ஞாந தர்ஶந ஔர

ஸுககா ஸமர்தந

ஜீவத்வகுணகீ வ்யாக்யா

ஜீவோஂகா ஸ்வாபாவிக ப்ரமாண ததா உநகா

முக்த ஔர அமுக்த ஐஸா விபாக

ஜீவகே தேஹப்ரமாணபநேகே த்ரஷ்டாந்தகா கதந

ஜீவகா தேஹஸே தேஹாந்தரமேஂ அஸ்தித்வ, தேஹ ஸே ப்ருதகத்வ ததா தேஹாந்தரமேஂ கமந கா

காரண

ஸித்த பகவந்தோஂகே ஜீவத்வ ஏவஂ தேஹ– ப்ரமாணத்வகீ வ்யவஸ்தா

ஸித்தபகவாநகோ கார்யபநா ஔர

காரணபநா ஹோநேகா நிராகரண

‘ஜீவகா அபாவ ஸோ முக்தி’ –இஸ பாத

கா கண்டந

சேதயித்ருத்வ குணகீ வ்யாக்யா

கிஸ ஜீவகோ கௌநஸீ சேதநா ஹோதீ ஹை

உஸகா கதந

உபயோக குணகே வ்யாக்யாநகா ப்ராரம்ப

ஜ்ஞாநோபயோககே பேதோஂகே நாம ஔர

ஸ்வரூபகா கதந

தர்ஶநோபயோககே பேதோஂகே நாம ஔர

ஸ்வரூபகா கதந

ஏக ஆத்மா அநேக ஜ்ஞாநாத்மக ஹோநேகா

ஸமர்தந

த்ரவ்யகா குணோஂஸே பிந்நத்வ ஔர குணோஂகா

த்ரவ்யஸே பிந்நத்வ ஹோநேமேஂ தோஷ

த்ரவ்ய ஔர குணோஂகா ஸ்வோசித அநந்யபநா

Page -4 of 264
PDF/HTML Page 25 of 293
single page version

விஷய

கர்மகோ ஜீவபாவகா கர்தாபநா ஹோநேகே

ஸம்பந்தமேஂஂ பூர்வபக்ஷ

௫௯ வீஂ காதாமேஂ கஹே ஹுஏ பூர்வபக்ஷகே

ஸமாதாநரூப ஸித்தாந்த

நிஶ்சநய ஸே ஜீவ கோ அபநே பாவோஂ கா

கர்தாபநா ஔர புத்கலகர்மோஂகா அகர்தாபநா

நிஶ்சநயஸே அபிந்ந காரக ஹோநேஸே கர்ம

ஔர ஜீவ ஸ்வயஂ அபநே–அபநே ரூபகே

கர்தா ஹைஂ– தத்ஸம்பந்தீ நிரூபண

யதி கர்ம ஜீவகோ அநயோந்ய அகர்தாபநா

ஹோ, தோ அந்யகா தியா ஹுஆ பல அந்ய

போகே, ஐஸா ப்ரஸஂக ஆயேகா, –ஐஸா தோஷ

பதலாகர பூர்வபக்ஷகா நிரூபண

கர்மயோக்ய புத்கல ஸமஸ்த லோகமேஂ வ்யாப்த

ஹைஂ; இஸலியே ஜஹா஁ ஆத்மா ஹை வஹா஁, பிநா

லாயே ஹீ, வே வித்யமாந ஹைஂ–––தத்ஸம்பந்தீ

கதந

அந்ய த்வாரா கியே பிநா கர்ம கீ உத்த்பத்தி

கிஸ ப்ரகார ஹோதீ ஹை உஸகா கதந

கர்மோஂகீ விசித்ரதா அந்ய த்வாரா நஹீஂ கீ

ஜாதீ ––––தத்ஸம்பந்தீ கதந

நிஶ்சயஸே ஜீவ ஔர கர்மகோ நிஜ–நிஜ

ரூபகா ஹீ கர்தாபநா ஹோநே பர பீ,

வ்யவஹாரஸே ஜீவகோ கர்ம த்வாரா தியே கயே

பல கா உபபோக விரோதகோ ப்ராப்த நஹீஂ

ஹோதா––– தத்ஸம்பந்தீ கதந

கர்த்ருத்வ ஔர போக்த்ருத்வகீ வ்யாக்யாந கா

உபஸஂஹார

கர்மஸஂயுக்தபநே கீ முக்யதா ஸே ப்ரபுத்வகுண

கா வ்யாக்யாந

Page -3 of 264
PDF/HTML Page 26 of 293
single page version

விஷய

தர்ம ஔர அதர்மகே உதாஸீநபநே ஸம்பந்தீ

ஹேது

ஆகாஶத்ரவ்யாஸ்திகாய வ்யாக்யாந

ஆகாஶகா ஸ்வரூப

லோககே பாஹர பீ ஆகாஶ ஹோநேகீ ஸூசநா

ஆகாஶமேஂ கதிஹேதுத்வ ஹோநேமேஂ

தோஷகா நிரூபண

௯௨ வீஂ காதா மேஂ கதிபக்ஷஸம்பந்தீ கதந

கரநேகே பஶ்சாத ஸ்திதிபக்ஷஸம்பந்தீ கதந

ஆகாஶகோ கதிஸ்திதிஹேதுத்வகா அபாவ

ஹோநேகே ஸம்பந்தமேஂ ஹேது

ஆகாஶகோ கதிஸ்திதிஹேதுத்வ ஹோநேகே

கண்டந ஸம்பந்தீ கதநகா உபஸஂஹார

தர்ம, அ தர்ம ஔர லோகாகாஶகா

அவகாஹகீ அபேக்ஷாஸே ஏகத்வ ஹோநேபர பீ

வஸ்துரூபஸே அந்யத்வ

த்ரவ்யோஂகா மூர்தாமூர்தபநா ஔர

சேதநாசேதநபநா

த்ரவ்யோஂகா ஸக்ரிய– நிஷ்க்ரியபநா

மூர்த ஔர அமூர்தகே லக்ஷண

வ்யவஹாரகால ததா நிஶ்சயகாலகா ஸ்வரூப

காலகே ‘நித்ய’ ஔர ‘க்ஷணிக’ ஐஸே

தோ விபாக

காலகோ த்ரவ்யபநேகா விதாந ஔர

அஸ்திகாயபநேகா நிஷேத

பஂசாஸ்திகாதகே அவபோதகா பல கஹகர

உஸகே வ்யாக்யாநகா உபஸஂஹார

Page -2 of 264
PDF/HTML Page 27 of 293
single page version

விஷய

ஜீவவ்யாக்யாநகே உபஸஂஹாரகீ ததா

அஜீவவ்யாக்யாநகே ப்ராரஂபகீ ஸூசநா

அஜீவபதார்தகா வ்யாக்யாந

ஆகாஶாதிகா அஜீவபநா தர்ஶாநேகே

ஹேது

ஆகாஶாதிகா அசேதநத்வஸாமாந்ய

நிஶ்சித கரநேகே லியே அநுமாந

ஜீவ–புத்கலகே ஸஂயோகமேஂ பீ, உநகே

பேதகே காரணபூத ஸ்வரூபகா கதந

ஜீவ–புத்கலகே ஸஂயோகஸே நிஷ்பந்ந

ஹோநேவாலே அந்ய ஸாத பதார்தோஂகே

உபோத்காத ஹேது ஜீவகர்ம ஔர

புத்கர்மகே சக்ரகா வர்ணந

புண்ய–பாபபதார்தகா வ்யாக்யாந

புண்ய–பாபகோ யோக்ய பாவகே

ஸ்வபாவகா கதந

புண்ய–பாபகா ஸ்வரூப

மூர்தகர்மகா ஸமர்தந

மூர்தகர்மகா மூர்தகர்மகே ஸாத ஜோ பந்த–

ப்ரகார ததா அமூர்த ஜீவகா மூர்த–கர்மகே

ஸாத ஜோ பந்த ப்ரகார உஸகீ ஸூசநா

ஆஸ்த்ரவபதார்தகா வ்யாக்யாந

புண்யாஸ்த்ரவகா ஸ்வரூப

ப்ரஶஸ்த ராககா ஸ்வரூப

அநுகம்பாகா ஸ்வரூப

சித்தகீ கலுஶதாகா ஸ்வரூப

பாபாஸ்த்ரவகா ஸ்வரூப

பாபாஸ்த்ரவபூத பாவோஂகா விஸ்தார

ஸஂவரபதார்தகா வ்யாக்யாந

பபகே ஸஂவரகா கதந

Page -1 of 264
PDF/HTML Page 28 of 293
single page version

விஷய

ஸ்வசாரித்ரமேஂ ப்ரவர்தந கரநேவாலேகா

ஸ்வரூப

ஶுத்த ஸ்வசாரித்ரப்ரவ்ருத்திகா மார்க

நிஶ்சயமோக்ஷமார்ககே ஸாதநரூபஸே,

பூர்வோதிஷ்ட வ்யவஹாரமோக்ஷமார்ககா நிர்தேஶ

வ்யவஹாரமோக்ஷமார்ககே ஸாத்யரூபஸே,

நிஶ்சயமோக்ஷமார்ககா கதந

ஆத்மாகே சாரித்ர–ஜ்ஞாந–தர்ஶநபநேகா

ப்ரகாஶந

ஸர்வ ஸஂஸாரீ ஆத்மா மோக்ஷமார்ககே யோக்ய

ஹோநேகா நிராகரண

தர்ஶந–ஜ்ஞாந சாரித்ரகா கதஂசித்

பஂதஹேதுபநா ஔர ஜீவஸ்வபாவமேஂ நியத

சாரித்ரகா ஸாக்ஷாத மோக்ஷஹேதுபநா

ஸூக்ஷ்ம பரஸமயகா ஸ்வரூப

ஶுத்தஸம்ப்ரயோககோ கதஂசித பஂதஹேதுபநா

ஹோநேஸே உஸே மோக்ஷமார்கபநேகா நிஷேத

Page 0 of 264
PDF/HTML Page 29 of 293
single page version

.. ஶ்ரீபரமகுரவே நமஃ, பரம்பராசார்யகுரவே நமஃ ..

ஸகலகலுஷவித்வஂஸகஂ, ஶ்ரேயஸாஂ பரிவர்தகஂ, தர்மஸம்பந்தகஂ, பவ்யஜீவமநஃப்ரதிபோதகாரகஂ, புண்யப்ரகாஶகஂ, பாபப்ரணாஶகமிதஂ ஶாஸ்த்ரஂ ஶ்ரீ பஂசாஸ்திகாயநாமதேயஂ, அஸ்ய மூலக்ரந்தகர்தாரஃ ஶ்ரீஸர்வஜ்ஞதேவாஸ்ததுத்தரக்ரந்தகர்தாரஃ ஶ்ரீகணதரதேவாஃ ப்ரதிகணதரதேவாஸ்தேஷாஂ வசநாநுஸாரமாஸாத்ய ஆசார்யஶ்ரீகுந்தகுந்தாசார்யதேவவிரசிதஂ, ஶ்ரோதாரஃ ஸாவதாநதயா ஶ்ர்ருணவந்து..

Page 1 of 264
PDF/HTML Page 30 of 293
single page version

[ப்ரதம, க்ரந்தகே ஆதிமேஂ ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவப்ரணீத ப்ராக்ருதகாதாபத்த இஸ ‘பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ’ நாமக ஶாஸ்த்ரகீ ‘ஸமயவ்யாக்யா’ நாமக ஸஂஸ்க்ருத டீகா ரசநேவாலே ஆசார்ய ஶ்ரீ அம்ருதசந்த்ராசார்யதேவ ஶ்லோக த்வாரா மஂகலகே ஹேது பரமாத்மாகோ நமஸ்கார கரதே ஹைஂஃ–– [ஶ்லோகார்தஃ––] ஸஹஜ ஆநந்த ஏவஂ ஸஹஜ சைதந்யப்ரகாஶமய ஹோநேஸே ஜோ அதி மஹாந ஹை ததா அநேகாந்தமேஂ ஸ்தித ஜிஸகீ மஹிமா ஹை, உஸ பரமாத்மாகோ நமஸ்கார ஹோ. [௧]

Page 2 of 264
PDF/HTML Page 31 of 293
single page version

௨

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

[அப டீகாகார ஆசார்யதேவ ஶ்லோக த்வாரா ஜிநவாணீகீ ஸ்துதி கரதே ஹைஂஃ––]

[ஶ்லோகார்தஃ–] ௧ஸ்யாத்கார ஜிஸகா ஜீவந ஹை ஐஸீ ஜைநீ [–ஜிநபகவாநகீ] ஸித்தாஂதபத்ததி – ஜோ கி ௨துர்நிவார நயஸமூஹகே ௩விரோதகா நாஶ கரநேவாலீ ஔஷதி ஹை வஹ– ஜயவஂத ஹோ. [௨]

[அப டீகாகார ஆசார்யதேவ ஶ்லோக த்வாரா இஸ பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ நாமக ஶாஸ்த்ரகீ டீகா ரசநே கீ ப்ரதிஜ்ஞா கரதே ஹைஂ]

[ஶ்லோகார்தஃ–] அப யஹா஁ஸே, ஜோ ஸம்யக்ஜ்ஞாநரூபீ நிர்மல ஜ்யோதிகீ ஜநநீ ஹை ஐஸீ த்விநயாஶ்ரித [தோ நயோஂகா ஆஶ்ரய கரநாரீ] ௪ஸமயவ்யாக்யா [பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ நாமக ஶாஸ்த்ரகீ ஸமயவ்யாக்யா நாமக டீகா] ஸஂக்ஷேபஸே கஹீ ஜாதீ ஹை. [௩]

[அப, தீந ஶ்லோகோஂ த்வாரா டீகாகார ஆசார்யதேவ அத்யந்த ஸஂக்ஷேபமேஂ யஹ பதலாதே ஹைஂ கி இஸ பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ நாமக ஶாஸ்த்ரமேஂ கிந–கிந விஷயோஂகா நிரூபண ஹைஃ–––] ------------------------------------------------------- ௧ ‘ஸ்யாத்’ பத ஜிநதேவகீ ஸித்தாந்தபத்ததிகா ஜீவந ஹை. [ஸ்யாத் = கதஂசித; கிஸீ அபேக்ஷாஸே; கிஸீ ப்ரகாரஸே.] ௨ துர்நிவார = நிவாரண கரநா கடிந; டாலநா கடிந. ௩ ப்ரத்யேக வஸ்து நித்யத்வ, அநித்யத்வ ஆதி அநேக அந்தமய [தர்மமய] ஹை. வஸ்துகீ ஸர்வதா நித்யதா ததா ஸர்வதா

௪ ஸமயவ்யாக்யா = ஸமயகீ வ்யாக்யா; பஂசாஸ்திகாயகீ வ்யாக்யா; த்ரவ்யகீ வ்யாக்யா; பதார்தகீ வ்யாக்யா. [வ்யாக்யா = வ்யாக்யாந; ஸ்பஷ்ட கதந; விவரண; ஸ்பஷ்டீகரண.]

Page 3 of 264
PDF/HTML Page 32 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

ப்ரரூபண கியா ஹை [அர்தாத் இஸ ஶாஸ்த்ரகே ப்ரதம அதிகாரமேஂ ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவநே விஶ்வகே மூல பதார்தோஂகா பா஁ச அஸ்திகாய ஔர சஹ த்ரவ்யகீ பத்ததிஸே நிரூபண கியா ஹை]. [௪]

[ஶ்லோகார்தஃ–] பஶ்சாத் [தூஸரே அதிகாரமேஂ], ஜீவ ஔர அஜீவ– இந தோ கீ பர்யாயோஂரூப நவ பதார்தோஂகீ–கி ஜிநகே மார்க அர்தாத் கார்ய பிந்ந–பிந்ந ப்ரகாரகே ஹைஂ உநகீ–வ்யவஸ்தா ப்ரதிபாதித கீ ஹை. [௫]

[ஶ்லோகார்தஃ–] பஶ்சாத் [தூஸரே அதிகாரகே அந்தமேஂ] , தத்த்வகே பரிஜ்ஞாநபூர்வக [பஂசாஸ்திகாய, ஷட்த்ரவ்ய ததா நவ பதார்தோஂகே யதார்த ஜ்ஞாநபூர்வக] த்ரயாத்மக மார்கஸே [ஸம்யக்தர்ஶந ஜ்ஞாநசாரித்ராத்மக மார்கஸே] கல்யாணஸ்வரூப உத்தம மோக்ஷப்ராப்தி கஹீ ஹை. [௬] -------------------------------------------------------------------------- இஸ ஶாஸ்த்ரகே கர்தா ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவ ஹைஂ. உநகே தூஸரே நாம பத்மநஂதீ, வக்ரக்ரீவாசார்ய,

Page 4 of 264
PDF/HTML Page 33 of 293
single page version

] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ

௪

அத ஸூத்ராவதாரஃ–

அதாத்ர ‘நமோ ஜிநேப்யஃ’ இத்யநேந ஜிநபாவநமஸ்காரரூபமஸாதாரணஂ ஶாஸ்த்ரஸ்யாதௌ மங்கலமுபாத்தம். அநாதிநா ஸஂதாநேந ப்ரவர்த்தமாநா அநாதிநைவ ஸஂதாநேந ப்ரவர்த்தமாநைரிந்த்ராணாஂ ஶதைர்வந்திதா யே இத்யநேந ஸர்வதைவ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

அப [ஶ்ரீமத்பகத்வகுந்தகுந்தாசார்யதேவவிரசித] காதாஸூத்ரகா அவதரண கியா ஜாதா ஹைஃ–––

அந்வயார்தஃ– [இந்த்ரஶதவந்திதேப்யஃ] ஜோ ஸோ இந்த்ரோஂஸே வந்தித ஹைஂ, [த்ரிபுவநஹிதமதுரவிஶதவாக்யேப்யஃ] தீந லோககோ ஹிதகர, மதுர ஏவஂ விஶத [நிர்மல, ஸ்பஷ்ட] ஜிநகீ வாணீ ஹை, [அந்தாதீதகுணேப்யஃ] [சைதந்யகே அநந்த விலாஸஸ்வரூப] அநந்த குண ஜிநகோ வர்ததா ஹை ஔர [ஜிதபவேப்யஃ] ஜிந்ஹோஂநே பவ பர விஜய ப்ராப்த கீ ஹை, [ஜிநேப்யஃ] உந ஜிநோஂகோ [நமஃ] நமஸ்கார ஹோ.

டீகாஃ– யஹா஁ [இஸ காதாமேஂ] ‘ஜிநோஂகோ நமஸ்கார ஹோ’ ஐஸா கஹகர ஶாஸ்த்ரகே ஆதிமேஂ ஜிநகோ பாவநமஸ்காரரூப அஸாதாரண ௧மஂகல கஹா. ‘ஜோ அநாதி ப்ரவாஹஸே ப்ரவர்ததே [–சலே ஆரஹே ] ஹுஏ அநாதி ப்ரவாஹஸே ஹீ ப்ரவர்தமாந [–சலே ஆரஹே] ௨ஸௌ ஸௌ இந்த்ரோஂஸேஂவந்தித ஹைஂ’ ஐஸா கஹகர ஸதைவ தேவாதிதேவபநேகே காரண வே ஹீ [ஜிநதேவ ஹீ] அஸாதாரண நமஸ்காரகே யோக்ய ஹைஂ ஐஸா கஹா. --------------------------------------------------------------------------

நிஃஸீம குண தரநாரநே, ஜிதபவ நமுஂ ஜிநராஜநே. ௧.

Page 5 of 264
PDF/HTML Page 34 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

தேவதிதேவத்வாத்தேஷாமேவாஸாதாரணநமஸ்காரார்ஹத்வமுக்தம். த்ரிபுவநமுர்த்வாதோமத்யலோகவர்தீ ஸமஸ்த ஏவ ஜீவலோகஸ்தஸ்மை நிர்வ்யோபாதவிஶுத்தாத்மதத்த்வோபலம்போ–பாயாபிதாயித்வாத்திதஂ பரமார்தரஸிகஜநமநோஹாரித்வாந்மதுரஂ, நிரஸ்தஸமஸ்தஶஂகாதிதோஷாஸ்பதத்வாத்வி–ஶதஂ வாக்யஂ திவ்யோ த்வநிர்யேஷாமித்யநேந ஸமஸ்தவஸ்துயாதாத்ம்யோபதேஶித்வாத்ப்ரேக்ஷாவத்ப்ரதீக்ஷ்யத்வமாக்யாதம். அந்தமதீதஃ க்ஷேத்ராநவச்சிந்நஃ காலாநவச்சிந்நஶ்ச பரமசைதந்யஶக்திவிலாஸலக்ஷணோ குணோ யேஷாமித்யநேந து பரமாத்புதஜ்ஞாநாதிஶயப்ரகாஶநாதவாப்தஜ்ஞாநாதிஶயாநாமபி யோகீந்த்ராணாஂ வந்தத்வமுதிதம். ஜிதோ பவ ஆஜவஂஜவோ யைரித்யநேந து குதக்ருத்யத்வப்ரகடநாத்த ஏவாந்யேஷாமக்ருதக்ருத்யாநாஂ ஶரணமித்யுபதிஷ்டம். இதி ஸர்வபதாநாஂ தாத்பர்யம்.. ௧.. --------------------------------------------------------------------------------------------- ‘ஜிநகீ வாணீ அர்தாத திவ்யத்வநி தீந லோககோ –ஊர்த்வ–அதோ–மத்ய லோகவர்தீ ஸமஸ்த ஜீவஸமுஹகோ– நிர்பாத விஶுத்த ஆத்மதத்த்வகீ உபலப்திகா உபாய கஹநேவாலீ ஹோநேஸே ஹிதகர ஹை, பரமார்தரஸிக ஜநோஂகே மநகோ ஹரநேவாலீ ஹோநேஸே மதுர ஹை ஔர ஸமஸ்த ஶஂகாதி தோஷோஂகே ஸ்தாந தூர கர தேநேஸே விஶத [நிர்மல, ஸ்பஷ்ட] ஹை’ ––– ஐஸா கஹகர [ஜிநதேவ] ஸமஸ்த வஸ்துகே யதார்த ஸ்வரூபகே உபதேஶக ஹோநேஸே விசாரவஂத புத்திமாந புருஷோஂகே பஹுமாநகே யோக்ய ஹைஂ [அர்தாத் ஜிநகா உபதேஶ விசாரவஂத புத்திமாந புருஷோஂகோ பஹுமாநபூர்வக விசாரநா சாஹியே ஐஸே ஹைஂ] ஐஸா கஹா. ‘அநந்த–க்ஷேத்ரஸே அந்த ரஹித ஔர காலஸே அந்த ரஹித–––பரமசைதந்யஶக்திகே விலாஸஸ்வரூப குண ஜிநகோ வர்ததா ஹை’ ஐஸா கஹகர [ஜிநோஂகோ] பரம அதபுத ஜ்ஞாநாதிஶய ப்ரகட ஹோநேகே காரண ஜ்ஞாநாதிஶயகோ ப்ராப்த யோகந்த்ரோஂஸே பீ வஂத்ய ஹை ஐஸா கஹா. ‘பவ அர்தாத் ஸஂஸார பர ஜிந்ஹோஂநே விஜய ப்ராப்த கீ ஹை’ ஐஸா கஹகர க்ருதக்ருத்யபநா ப்ரகட ஹோ ஜாநேஸே வே ஹீ [ஜிந ஹீ] அந்ய அக்ருதக்ருத்ய ஜீவோஂகோ ஶரணபூத ஹைஂ ஐஸா உபதேஶ தியா.– ஐஸா ஸர்வ பதோஂகா தாத்பர்ய ஹை.

பாவார்தஃ– யஹா஁ ஜிநபகவந்தோஂகே சார விஶேஷணோஂகா வர்ணந கரகே உந்ஹேஂ பாவநமஸ்கார கியா ஹை. [௧] ப்ரதம தோ, ஜிநபகவந்த ஸௌ இந்த்ரோஂஸே வஂத்ய ஹைஂ. ஐஸே அஸாதாரண நமஸ்காரகே யோக்ய அந்ய கோஈ நஹீஂ ஹை, க்யோஂகி தேவோஂ ததா அஸுரோஂமேஂ யுத்த ஹோதா ஹை இஸலிஏ [தேவாதிதேவ ஜிநபகவாநகே அதிரிக்த] அந்ய கோஈ பீ தேவ ஸௌ இந்த்ரோஂஸே வந்தித நஹீஂ ஹை. [௨] தூஸரே, ஜிநபகவாநகீ வாணீ தீநலோககோ ஶுத்த ஆத்மஸ்வரூபகீ ப்ராப்திகா உபாய தர்ஶாதீ ஹை இஸலிஏ ஹிதகர ஹை; வீதராக நிர்விகல்ப ஸமாதிஸே உத்பந்ந ஸஹஜ –அபூர்வ பரமாநந்தரூப பாரமார்திக ஸுகரஸாஸ்வாதகே ரஸிக ஜநோஂகே மநகோ ஹரதீ ஹை இஸலிஏ [அர்தாத் பரம ஸமரஸீபாவகே ரஸிக ஜீவோஂகோ முதித கரதீ ஹை இஸலிஏ] மதுர ஹை;

Page 6 of 264
PDF/HTML Page 35 of 293
single page version

௬

ஶுத்த ஜீவாஸ்திகாயாதி ஸாத தத்த்வ, நவ பதார்த, சஹ த்ரவ்ய ஔர பா஁ச அஸ்திகாயகா ஸஂஶய–விமோஹ– விப்ரம ரஹித நிரூபண க்ரதீ ஹை இஸலிஏ அதவா பூர்வாபரவிரோதாதி தோஷ ரஹித ஹோநேஸே அதவா யுகபத் ஸர்வ ஜீவோஂகோ அபநீ–அபநீ பாஷாமேஂ ஸ்பஷ்ட அர்தகா ப்ரதிபாதந கரதீ ஹை இஸலிஏ விஶத–ஸ்பஷ்ட– வ்யக்த ஹை. இஸப்ரகார ஜிநபகவாநகீ வாணீ ஹீ ப்ரமாணபூத ஹை; ஏகாந்தரூப அபௌருஷேய வசந யா விசித்ர கதாரூப கல்பித புராணவசந ப்ரமாணபூத நஹீஂ ஹை. [௩] தீஸரே, அநந்த த்ரவ்ய–க்ஷேத்ர–கால–பாவகா ஜாநநேவாலா அநந்த கேவலஜ்ஞாநகுண ஜிநபகவந்தோஂகோ வர்ததா ஹை. இஸப்ரகார புத்தி ஆதி ஸாத »ுத்தியா஁ ததா மதிஜ்ஞாநாதி சதுர்வித ஜ்ஞாநஸே ஸம்பந்ந கணதரதேவாதி யோகந்த்ரோஂஸே பீ வே வஂத்ய ஹைஂ. [௪] சௌதே, பா஁ச ப்ரகாரகே ஸஂஸாரகோ ஜிநபகவந்தோஂநே ஜீதா ஹை. இஸப்ரகார க்ருதக்ருத்யபநேகே காரண வே ஹீ அந்ய அக்ருதக்ருத்ய ஜீவோஂகோ ஶரணபூத ஹை, தூஸரா கோஈ நஹீஂ.– இஸப்ரகார சார விஶேஷணோஂஸே யுக்த ஜிநபகவந்தோஂகோ க்ரஂதகே ஆதிமேஂ பாவநமஸ்கார கரகே மஂகல கியா.

ப்ரஶ்நஃ– ஜோ ஶாஸ்த்ர ஸ்வயஂ ஹீ மஂகல ஹைஂ, உஸகா மஂகல கிஸலிஏ கியா ஜாதா ஹை?

உத்தரஃ– பக்திகே ஹேதுஸே மஂகலகா பீ மஂகல கியா ஜாதா ஹை. ஸூர்யகீ தீபகஸே , மஹாஸாகரகீ ஜலஸே, வாகீஶ்வரீகீ [ஸரஸ்வதீ] கீ வாணீஸே ஔர மஂகலகீ மஂகலஸே அர்சநா கீ ஜாதீ ஹை .. ௧..

-------------------------------------------------------------------------- இஸ காதாகீ ஶ்ரீஜயஸேநாசார்யதேவக்ருத டீகாமேஂ, ஶாஸ்த்ரகா மஂகல ஶாஸ்த்ரகா நிமித்த, ஶாஸ்த்ரகா ஹேது [பல], ஶாஸ்த்ரகா

புநஶ்ச, ஶ்ரீ ஜயஸேநாசார்யதேவநே இஸ காதாகே ஶப்தார்த, நயார்த, மதார்த, ஆகமார்த ஏவஂ பாவார்த ஸமஜாகர, ‘இஸப்ரகார வ்யாக்யாநகாலமே ஸர்வத்ர ஶப்தார்த, நயார்த, மதார்த, ஆகமார்த ஔர பாவார்த ப்ரயுக்த கரநே யோக்ய ஹைஂ’ ––– ஐஸா கஹா ஹை.

Page 7 of 264
PDF/HTML Page 36 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

ஸமயோ ஹ்யாகமஃ. தஸ்ய ப்ரணாமபூர்வகமாத்மநாபிதாநமத்ர ப்ரதிஜ்ஞாதம். யுஜ்யதே ஹி ஸ ப்ரணந்துமபிதாதுஂ சாப்தோபதிஷ்டத்வே ஸதி ஸபலத்வாத். தத்ராப்தோபதிஷ்டத்வமஸ்ய ஶ்ரமணமுகோத்கதார்தத்த்வாத். ஶ்ரமணா ஹி மஹாஶ்ரமணாஃ ஸர்வஜ்ஞவீதராகாஃ. அர்தஃ புநரநேகஶப்தஸஂபந்தேநாபிதீயமாநோ வஸ்துதயைகோபிதேய. ஸபலத்வஂ து சதஸ்ருணாஂ ---------------------------------------------------------------------------------------------

முகஸே கஹே கயே பதார்தோஂகா கதந கரநேவாலே], [சதுர்கதிநிவாரணஂ] சார கதிகா நிவாரண கரநேவாலே ஔர [ஸநிர்வாணம்] நிர்வாண ஸஹித [–நிர்வாணகே காரணபூத] – [இமஂ ஸமயஂ] ஐஸே இஸ ஸமயகோ [ஶிரஸா ப்ரணம்ய] ஶிரஸா நமந கரகே [ஏஷவக்ஷ்யாமி] மைஂ உஸகா கதந கரதா ஹூ஁; [ஶ்ர்ருணுத] வஹ ஶ்ரவண கரோ.

[ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவநே] ப்ரதிஜ்ஞா கீ ஹை. வஹ [ஸமய] ப்ரணாம கரநே ஏவஂ கதந கரநே யோக்ய ஹை, க்யோஂகி வஹ ஆப்த த்வாரா உபதிஷ்ட ஹோநேஸே ஸபல ஹை. வஹா஁, உஸகா ஆப்த த்வாரா உபதிஷ்டபநா இஸலிஏ ஹை கி ஜிஸஸே வஹ ‘ஶ்ரமணகே முகஸே நிகலா ஹுஆ அர்தமய’ ஹை. ‘ஶ்ரமண’ அர்தாத் மஹாஶ்ரமண– ஸர்வஜ்ஞவீதராகதேவ; ஔர ‘அர்த’ அர்தாத் அநேக ஶப்தோஂகே ஸம்பந்தஸே கஹா ஜாநேவாலா, வஸ்துரூபஸே ஏக ஐஸா பதார்த. புநஶ்ச உஸகீ [–ஸமயகீ] ஸபலதா இஸலிஏ ஹை கி ஜிஸஸே வஹ ஸமய

--------------------------------------------------------------------------

Page 8 of 264
PDF/HTML Page 37 of 293
single page version

௮

நாரகதிர்யக்மநுஷ்யதேவத்வலக்ஷணாநாஂ கதீநாஂ நிவாரணத்வாத் பாரதஂக்ர்யநிவ்ருத்திலக்ஷணஸ்ய நிர்வாணஸ்ய ஶுத்தாத்மதத்த்வோபலம்பரூபஸ்ய பரம்பரயா காரணத்வாத் ஸ்வாதஂக்ர்யப்ராப்திலக்ஷணஸ்ய ச பலஸ்ய ஸத்பாவாதிதி.. ௨..

---------------------------------------------------------------------------------------------

[௧] ‘நாரகத்வ’ திர்யசத்வ, மநுஷ்யத்வ ததா தேவத்வஸ்வரூப சார கதியோஂகா நிவாரண’ கரநே கே காரண ஔர [௨] ஶுத்தாத்மதத்த்வகீ உபலப்திரூப ‘நிர்வாணகா பரம்பராஸே காரண’ ஹோநேகே காரண [௧] பரதஂத்ரதாநிவ்ருதி ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஔர [௨] ஸ்வதஂத்ரதாப்ராப்தி ஜிஸகா லக்ஷண ஹை –– ஐஸே ௧பல ஸஹித ஹை.

பாவார்தஃ– வீதராகஸர்வஜ்ஞ மஹாஶ்ரமணகே முகஸே நீகலே ஹுஏ ஶப்தஸமயகோ கோஈ ஆஸந்நபவ்ய புருஷ ஸுநகர, உஸ ஶப்தஸமயகே வாச்யபூத பஂசாஸ்திகாயஸ்வரூப அர்த ஸமயகோ ஜாநதா ஹை ஔர உஸமேஂ ஆஜாநே வாலே ஶுத்தஜீவாஸ்திகாயஸ்வரூப அர்தமேஂ [பதார்தமேஂ] வீதராக நிர்விகல்ப ஸமாதி த்வாரா ஸ்தித ரஹகர சார கதிகா நிவாரண கரகே, நிர்வாண ப்ராப்த கரகே, ஸ்வாத்மோத்பந்ந, அநாகுலதாலக்ஷண, அநந்த ஸுககோ ப்ராப்த கரதா ஹை. இஸ காரணஸே த்ரவ்யாகமரூப ஶப்தஸமய நமஸ்கார கரநே ததா வ்யாக்யாந கரநே யோக்ய ஹை..௨..

-------------------------------------------------------------------------- மூல காதாமேஂ ‘ஸமவாஓ’ ஶப்த ஹைே; ஸஂஸ்க்ருத பாஷாமேஂ உஸகா அர்த ‘ஸமவாதஃ’ பீ ஹோதா ஹை ஔர ‘ ஸமவாயஃ’ பீ

௧. சார கதிகா நிவாரண [அர்தாத் பரதந்த்ரதாகீ நிவ்ருதி] ஔர நிர்வாணகீ உத்பத்தி [அர்தாத் ஸ்வதந்த்ரதாகீ ப்ராப்தி]

Page 9 of 264
PDF/HTML Page 38 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

தத்ர ச பஞ்சாநாமஸ்திகாயாநாஂ ஸமோ மத்யஸ்தோ ராகத்வேஷாப்யாமநுபஹதோ வர்ணபதவாக்ய–ஸந்நிவேஶவிஶிஷ்டஃ பாடோ வாதஃ ஶப்தஸமயஃ ஶப்தாகம இதி யாவத். தேஷாமேவ மித்யாதர்ஶநோதயோச்சேதே ஸதி ஸம்யக்வாயஃ பரிச்சேதோ ஜ்ஞாநஸமயோ ஜ்ஞாநகம இதி யாவத். தேஷாமேவாபிதாநப்ரத்யயபரிச்சிந்நாநாஂ வஸ்துரூபேண ஸமவாயஃ ஸஂதாதோர்தஸமயஃ ஸர்வபதார்தஸார்த இதி யாவத். ததத்ர ஜ்ஞாநஸமயப்ரஸித்தயர்த ஶப்தஸமயஸம்பந்தேநார்தஸமய ோபிதாதுமபிப்ரேதஃ. அத தஸ்யைவார்தஸமயஸ்ய த்வைவித்யஂ லோகாலோக–விகல்பாத்.

--------------------------------------------------------------------------------------------- உநகா ஸமவாய [–பஂசாஸ்திகாயகா ஸம்யக் போத அதவா ஸமூஹ] [ஸமயஃ] வஹ ஸமய ஹை [இதி] ஐஸா [ஜிநோத்தமைஃ ப்ரஜ்ஞப்தம்] ஜிநவரோஂநே கஹா ஹை. [ஸஃ ச ஏவ லோகஃ பவதி] வஹீ லோக ஹை. [–பா஁ச அஸ்திகாயகே ஸமூஹ ஜிதநா ஹீ லோக ஹை.]; [ததஃ] உஸஸே ஆகே [அமிதஃ அலோகஃ] அமாப அலோக [கம்] ஆகாஶஸ்வரூப ஹை.

டீகாஃ– யஹா஁ [இஸ காதாமேஂ ஶப்தரூபஸே, ஜ்ஞாநரூபஸே ஔர அர்தரூபஸே [–ஶப்தஸமய, ஜ்ஞாநஸமய ஔர அர்தஸமய]– ஐஸே தீந ப்ரகாரஸே ‘ஸமய’ ஶப்தகா அர்த கஹா ஹை ததா லோக–அலோகரூப விபாக கஹா ஹை.

வஹா஁, [௧] ‘ஸம’ அர்தாத் மத்யஸ்த யாநீ ஜோ ராகத்வேஷஸே விக்ருத நஹீஂ ஹுஆ; ‘வாத’ அர்தாத் வர்ண [அக்ஷர], பத [ஶப்த] ஔர வாக்யகே ஸமூஹவாலா பாட. பா஁ச அஸ்திகாயகா ‘ஸமவாத’ அர்தாத மத்யஸ்த [–ராகத்வேஷஸே விக்ருத நஹீஂ ஹுஆ] பாட [–மௌகிக யா ஶாஸ்த்ராரூ஢ நிரூபண] வஹ ஶப்தஸமய ஹை, அர்தாத் ஶப்தாகம வஹ ஶப்தஸமய ஹை. [௨] மித்யாதர்ஶநகே உதயகா நாஶ ஹோநே பர, உஸ பஂசாஸ்திகாயகா ஹீ ஸம்யக் அவாய அர்தாத் ஸம்யக் ஜ்ஞாந வஹ ஜ்ஞாநஸமய ஹை, அர்தாத் ஜ்ஞாநாகம வஹ ஜ்ஞாநஸமய ஹை. [௩] கதநகே நிமித்தஸே ஜ்ஞாத ஹுஏ உஸ பஂசாஸ்திகாயகா ஹீ வஸ்துரூபஸே ஸமவாய அர்தாத் ஸமூஹ வஹ அர்தஸமய ஹை, அர்தாத் ஸர்வபதார்தஸமூஹ வஹ அர்தஸமய ஹை. உஸமேஂ யஹா஁ ஜ்ஞாந ஸமயகீ ப்ரஸித்திகே ஹேது ஶப்தஸமயகே ஸம்பந்தஸே அர்தஸமயகா கதந [ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவ] கரநா சாஹதே ஹைஂ. -------------------------------------------------------------------------- ஸமவாய =[௧] ஸம்+அவாய; ஸம்யக் அவாய; ஸம்யக் ஜ்ஞாந. [௨] ஸமூஹ. [இஸ பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ ஶாஸ்த்ரமேஂ யஹா஁

Page 10 of 264
PDF/HTML Page 39 of 293
single page version

௧௦

ஸ ஏவ பஞ்சாஸ்திகாயஸமவாயோ யாவாஂஸ்தாவா஁ல்லோகஸ்ததஃ பரமமிதோநந்தோ ஹ்யலோகஃ, ஸ து நாபாவமாத்ரஂ கிந்து தத்ஸமவாயாதிரிக்தபரிமாணமநந்தக்ஷேத்ரஂ கமாகாஶமிதி.. ௩..

--------------------------------------------------------------------------------------------- அப, உஸீ அர்தஸமயகா, ௧லோக ஔர அலோககே பேதகே காரண த்விவிதபநா ஹை. வஹீ பஂசாஸ்திகாயஸமூஹ ஜிதநா ஹை, உதநா லோக ஹை. உஸஸே ஆகே அமாப அர்தாத அநந்த அலோக ஹை. வஹ அலோக அபாவமாத்ர நஹீஂ ஹை கிந்து பஂசாஸ்திகாயஸமூஹ ஜிதநா க்ஷேத்ர சோ஡ கர ஶேஷ அநந்த க்ஷேத்ரவாலா ஆகாஶ ஹை [அர்தாத அலோக ஶூந்யரூப நஹீஂ ஹை கிந்ஂது ஶுத்த ஆகாஶத்ரவ்யரூப ஹை.. ௩..

அந்வயார்தஃ– [ஜீவாஃ] ஜீவ, [புத்கலகாயாஃ] புத்கலகாய, [தர்மாதர்மௌ] தர்ம, அதர்ம [ததா ஏவ] ததா [ஆகாஶம்] ஆகாஶ [அஸ்தித்வே நியதாஃ] அஸ்தித்வமேஂ நியத, [அநந்யமயாஃ] [அஸ்தித்வஸே] அநந்யமய [ச] ஔர [அணுமஹாந்தஃ] அணுமஹாந [ப்ரதேஶஸே படே] ஹைஂ. -------------------------------------------------------------------------- ௧. ‘லோக்யந்தே த்ரஶ்யந்தே ஜீவாதிபதார்தா யத்ர ஸ லோகஃ’ அர்தாத் ஜஹா஁ ஜீவாதிபதார்த திகாஈ தேதே ஹைஂ, வஹ லோக ஹை. அணுமஹாந=[௧] ப்ரதேஶமேஂ படே அர்தாத் அநேகப்ரதேஶீ; [௨] ஏகப்ரதேஶீ [வ்யக்தி–அபேக்ஷாஸே] ததா அநேகப்ரதேஶீ

Page 11 of 264
PDF/HTML Page 40 of 293
single page version

கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந

அத்ர பஞ்சாஸ்திகாயாநாஂ விஶேஷஸஂஜ்ஞா ஸாமாந்யவிஶேஷாஸ்தித்வஂ காயத்வஂ சோக்தம். தத்ர ஜீவாஃ புத்கலாஃ தர்மாதர்மௌ ஆகாஶமிதி தேஷாஂ விஶேஷஸஂஜ்ஞா அந்வர்தாஃ ப்ரத்யேயாஃ. ஸாமாந்யவிஶேஷாஸ்தித்வஞ்ச தேஷாமுத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யமய்யாஂ ஸாமாந்யவிஶேஷஸத்தாயாஂ நியதத்வாத்வய வஸ்திதத்வாதவஸேயம். அஸ்தித்வே நியதாநாமபி ந தேஷாமந்யமயத்வம், யதஸ்தே ஸர்வதைவாநந்ய–மயா ஆத்மநிர்வ்ருத்தாஃ. அநந்யமயத்வேபி தேஷாமஸ்தித்வநியதத்வஂ நயப்ரயோகாத். த்வௌ ஹி நயௌ பகவதா ப்ரணீதௌ– த்ரவ்யார்திகஃ பர்யாயார்திகஶ்ச. தத்ர ந கல்வேகநயாயத்தாதேஶநா கிந்து ததுபயாயதா. ததஃ பர்யாயார்தாதேஶாதஸ்தித்வே ஸ்வதஃ கதஂசித்பிந்நபி வ்யவஸ்திதாஃ த்ரவ்யார்தாதேஶாத்ஸ்வயமேவ ஸந்தஃ ஸதோநந்யமயா பவந்தீதி. காயத்வமபி தேஷாமணுமஹத்த்வாத். அணவோத்ர ப்ரதேஶா மூர்தோமூர்தாஶ்ச நிர்விபாகாஂஶாஸ்தைஃ மஹாந்தோணுமஹாந்தஃ ப்ரதேஶப்ரசயாத்மகா இதி ஸித்தஂ தேஷாஂ காயத்வம். அணுப்யாஂ. மஹாந்த இதிஃ வ்யத்பத்த்யா ---------------------------------------------------------------------------------------------

டீகாஃ– யஹா஁ [இஸ காதாமேஂ] பா஁ச அஸ்திகாயோஂகீ விஶேஷஸஂஜ்ஞா, ஸாமாந்ய விஶேஷ–அஸ்தித்வ ததா காயத்வ கஹா ஹை.

வஹா஁ ஜீவ, புத்கல, தர்ம, அதர்ம ஔர ஆகாஶ–யஹ உநகீ விஶேஷஸஂஜ்ஞாஏ஁ அந்வர்த ஜாநநா.

உநகே ஸாமாந்யவிஶேஷ–அஸ்தித்வ பீ ஹை ஐஸா நிஶ்சித கரநா சாஹியே. வே அஸ்தித்வமேஂ நியத ஹோநே பர பீ [ஜிஸப்ரகார பர்தநமேஂ ரஹநேவாலா கீ பர்தநஸே அந்யமய ஹை உஸீப்ரகார] அஸ்தித்வஸே அந்யமய நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி வே ஸதைவ அபநேஸே நிஷ்பந்ந [அர்தாத் அபநேஸே ஸத்] ஹோநேகே காரண [அஸ்தித்வஸே] அநந்யமய ஹை [ஜிஸப்ரகார அக்நி உஷ்ணதாஸே அநந்யமய ஹை உஸீப்ரகார]. ‘அஸ்தித்வஸே அநந்யமய’ ஹோநே பர பீ உநகா ‘அஸ்தித்வமேஂ நியதபநா’ நயப்ரயோகஸே ஹை. பகவாநநே தோ நய கஹே ஹை – த்ரவ்யார்திக ஔர பர்யாயார்திக. வஹா஁ கதந ஏக நயகே ஆதீந நஹீஂ ஹோதா கிந்து உந தோநோஂ நயோஂகே ஆதீந ஹோதா ஹை. இஸலியே வே பர்யாயார்திக கதநஸே ஜோ அபநேஸே கதஂசித் பிந்ந பீ ஹை ஐஸே அஸ்தித்வமேஂ வ்யவஸ்தித [நிஶ்சித ஸ்தித] ஹைஂ ஔர த்ரவ்யார்திக கதநஸே ஸ்வயமேவ ஸத் [–வித்யமாந] ஹோநேகே காரண அஸ்தித்வஸே அநந்யமய ஹைஂ. --------------------------------------------------------------------------- அந்வர்த=அர்தகா அநுஸரண கரதீ ஹுஈ; அர்தாநுஸார. [பா஁ச அஸ்திகாயோஂகே நாம உநகே அர்தாநுஸார ஹைஂ.]