Page 232 of 264
PDF/HTML Page 261 of 293
single page version

੨੩੨

ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਸਾਧਨਭਾਵੇਨ ਪੂਰ੍ਵੋਦ੍ਦਿਸ਼੍ਟਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਨਿਰ੍ਦੇਸ਼ੋਯਮ੍. -----------------------------------------------------------------------------

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਧਰ੍ਮਾਦਿਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵਮ੍] ਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਾਯਾਦਿਕਾ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਸੋ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵ [ਅਙ੍ਗਪੂਰ੍ਵਗਤਮ੍ ਜ੍ਞਾਨਮ੍] ਅਂਗਪੂਰ੍ਵਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਜ੍ਞਾਨ ਸੋ ਜ੍ਞਾਨ ਔਰ [ਤਪਸਿ ਚੇਸ਼੍ਟਾ ਚਰ੍ਯਾ] ਤਪਮੇਂ ਚੇਸ਼੍ਟਾ [–ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ] ਸੋੇ ਚਾਰਿਤ੍ਰ; [ਇਤਿ] ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ [ਵ੍ਯਵਹਾਰਃ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਃ] ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਹੈ.

ਟੀਕਾਃ– ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਸਾਧਨਰੂਪਸੇ, ਪੂਰ੍ਵੋਦ੍ਸ਼੍ਟਿ [੧੦੭ ਵੀਂ ਗਾਥਾਮੇਂ ਉਲ੍ਲਿਖਿਤ] ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕਾ ਯਹ ਨਿਰ੍ਦੇਸ਼ ਹੈ. -------------------------------------------------------------------------

[ਯਹਾਁ ਏਕ ਉਦਾਹਰਣ ਲਿਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈਃ–

Page 233 of 264
PDF/HTML Page 262 of 293
single page version

ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ

ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਚਾਰਿਤ੍ਰਾਣਿ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਃ. ਤਤ੍ਰ ਧਰ੍ਮਾਦੀਨਾਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪਦਾਰ੍ਥਵਿਕਲ੍ਪਵਤਾਂ ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥ– ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਭਾਵਸ੍ਵਭਾਵਂ ਭਾਵਨ੍ਤਰਂ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਾਖ੍ਯਂ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵਂ, ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਨਿਰ੍ਵ੍ਰੁਤੌ ਸਤ੍ਯਾਮਙ੍ਗਪੂਰ੍ਵਗਤਾਰ੍ਥਪਰਿ– ਚ੍ਛਿਤ੍ਤਿਰ੍ਜ੍ਞਾਨਮ੍, ਆਚਾਰਾਦਿਸੂਤ੍ਰਪ੍ਰਪਞ੍ਚਿਤਵਿਚਿਤ੍ਰਯਤਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤਸਮਸ੍ਤਸਮੁਦਯਰੂਪੇ ਤਪਸਿ ਚੇਸ਼੍ਟਾ ਚਰ੍ਯਾ–ਇਤ੍ਯੇਸ਼ਃ ਸ੍ਵਪਰਪ੍ਰਤ੍ਯਯਪਰ੍ਯਾਯਾਸ਼੍ਰਿਤਂ ਭਿਨ੍ਨਸਾਧ੍ਯਸਾਧਨਭਾਵਂ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਮਾਸ਼੍ਰਿਤ੍ਯਾਨੁਗਮ੍ਯਮਾਨੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਃ ਕਾਰ੍ਤ– ਸ੍ਵਰਪਾਸ਼ਾਣਾਰ੍ਪਿਤਦੀਪ੍ਤਜਾਤਵੇਦੋਵਤ੍ਸਮਾਹਿਤਾਨ੍ਤਰਙ੍ਗਸ੍ਯ ਪ੍ਰਤਿਪਦਮੁਪਰਿਤਨਸ਼ੁਦ੍ਧਭੂਮਿਕਾਸੁ ਪਰਮਰਮ੍ਯਾਸੁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਨ੍ਤਿਮਭਿਨ੍ਨਾਂ ਨਿਸ਼੍ਪਾਦਯਨ੍, ਜਾਤ੍ਯਕਾਰ੍ਤਸ੍ਵਰਸ੍ਯੇਵ ਸ਼ੁਦ੍ਧਜੀਵਸ੍ਯ ਕਥਂਚਿਦ੍ਭਿਨ੍ਨਸਾਧ੍ਯਸਾਧਨਭਾਵਾਭਾਵਾ– ਤ੍ਸ੍ਵਯਂ ਸ਼ੁਦ੍ਧਸ੍ਵਭਾਵੇਨ ਵਿਪਰਿਣਮਮਾਨਸ੍ਯਾਪਿ, ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਸ੍ਯ ਸਾਧਨਭਾਵਮਾਪਦ੍ਯਤ ਇਤਿ.. ੧੬੦.. -----------------------------------------------------------------------------

ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਜ੍ਞਾਨ–ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਸੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਹੈ. ਵਹਾਁ [ਛਹ] ਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪ ਔਰ [ਨਵ] ਪਦਾਰ੍ਥਰੂਪ ਜਿਨਕੇ ਭੇਦ ਹੈਂ ਐਸੇ ਧਰ੍ਮਾਦਿਕੇ ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਰੂਪ ਭਾਵ [–ਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਾਯਾਦਿਕੀ ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਪ੍ਰਤੀਤਿਰੂਪ ਭਾਵ] ਜਿਸਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ ਐਸਾ, ‘ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ’ ਨਾਮਕਾ ਭਾਵਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੋ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵ; ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਕੇ ਸਦ੍ਭਾਵਮੇਂ ਅਂਗਪੂਰ੍ਵਗਤ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਂਕਾ ਅਵਬੋਧਨ [–ਜਾਨਨਾ] ਸੋ ਜ੍ਞਾਨ; ਆਚਾਰਾਦਿ ਸੂਤ੍ਰੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਕਹੇ ਗਏ ਅਨੇਕਵਿਧ ਮੁਨਿ–ਆਚਾਰੋਂਕੇ ਸਮਸ੍ਤ ਸਮੁਦਾਯਰੂਪ ਤਪਮੇਂ ਚੇਸ਼੍ਟਾ [–ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਨ] ਸੋ ਚਾਰਿਤ੍ਰ; – ਐਸਾ ਯਹ, ਸ੍ਵਪਰਹੇਤੁਕ ਪਰ੍ਯਾਯਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ, ਭਿਨ੍ਨਸਾਧ੍ਯਸਾਧਨਭਾਵਵਾਲੇ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਕੇ ਆਸ਼੍ਰਯਸੇ [–ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ] ਅਨੁਸਰਣ ਕਿਯਾ ਜਾਨੇਵਾਲਾ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ, ਸੁਵਰ੍ਣਪਾਸ਼ਾਣਕੋ ਲਗਾਈ ਜਾਨੇਵਾਲੀ ਪ੍ਰਦੀਪ੍ਤ ਅਗ੍ਨਿਕੀ ਭਾਁਤਿ ਸਮਾਹਿਤ ਅਂਤਰਂਗਵਾਲੇ ਜੀਵਕੋ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍] ਜਿਸਕਾ ਅਂਤਰਂਗ ਏਕਾਗ੍ਰ–ਸਮਾਧਿਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੈ ਐਸੇ ਜੀਵਕੋ] ਪਦ–ਪਦ ਪਰ ਪਰਮ ਰਮ੍ਯ ਐਸੀ ਉਪਰਕੀ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਭੂਮਿਕਾਓਂਮੇਂ ਅਭਿਨ੍ਨ ਵਿਸ਼੍ਰਾਂਤਿ [–ਅਭੇਦਰੂਪ ਸ੍ਥਿਰਤਾ] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਕਰਤਾ ਹੁਆ – ਯਦ੍ਯਪਿ ਉਤ੍ਤਮ ਸੁਵਰ੍ਣਕੀ ਭਾਁਤਿ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਜੀਵ ਕਥਂਚਿਤ੍ ਭਿਨ੍ਨਸਾਧ੍ਯਸਾਧਨਭਾਵਕੇ ਅਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ਸ੍ਵਯਂ [ਅਪਨੇ ਆਪ] ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਥਾਪਿ–ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਸਾਧਨਪਨੇਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ.

ਅਂਗਪੂਰ੍ਵਗਤ ਜ੍ਞਾਨ ਔਰ ਮੁਨਿ–ਆਚਾਰਮੇਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਨਰੂਪ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਵਿਸ਼ੇਸ਼–ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸ਼ੁਦ੍ਧਿਕਾ ੧ ------------------------------------------------------------------------- ੧. ਸਮਾਹਿਤ=ਏਕਾਗ੍ਰ; ਏਕਤਾਕੋੇ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ; ਅਭੇਦਤਾਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ; ਛਿਨ੍ਨਭਿਨ੍ਨਤਾ ਰਹਿਤ; ਸਮਾਧਿਪ੍ਰਾਪ੍ਤ; ਸ਼ੁਦ੍ਧ; ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ. ੨. ਇਸ ਗਾਥਾਕੀ ਸ਼੍ਰੀ ਜਯਸੇਨਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕ੍ਰੁਤ ਟੀਕਾਮੇਂ ਪਂਚਮਗੁਣਸ੍ਥਾਨਵਰ੍ਤੀ ਗ੍ਰੁਹਸ੍ਥਕੋ ਭੀ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਕਹਾ ਹੈ. ਵਹਾਁ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਸ੍ਵਰੂਪਕਾ ਨਿਮ੍ਨਾਨੁਸਾਰ ਵਰ੍ਣਨ ਕਿਯਾ ਹੈਃ– ‘ਵੀਤਰਾਗਸਰ੍ਵਜ੍ਞਪ੍ਰਣੀਤ ਜੀਵਾਦਿਪਦਾਰ੍ਥੋ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਸਮ੍ਯਕ੍ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਤਥਾ ਜ੍ਞਾਨ ਦੋਨੋਂ, ਗ੍ਰੁਹਸ੍ਥਕੋ ਔਰ ਤਪੋਧਨਕੋ ਸਮਾਨ ਹੋਤੇ ਹੈਂ; ਚਾਰਿਤ੍ਰ, ਤਪੋਧਨੋਂਕੋ ਆਚਾਰਾਦਿ ਚਰਣਗ੍ਰਂਥੋਂਮੇਂ ਵਿਹਿਤ ਕਿਯੇ ਹੁਏ ਮਾਰ੍ਗਾਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਮਤ੍ਤ–ਅਪ੍ਰਮਤ੍ਤ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਯੋਗ੍ਯ ਪਂਚਮਹਾਵ੍ਰਤ–ਪਂਚਸਮਿਤਿ–ਤ੍ਰਿਗੁਪ੍ਤਿ–ਸ਼ਡਾਵਸ਼੍ਯਕਾਦਿਰੂਪ ਹੋਤਾ ਹੈ ਔਰ ਗ੍ਰੁਹਸ੍ਥੋਂਕੋ ਉਪਾਸਕਾਧ੍ਯਯਨਗ੍ਰਂਥਮੇਂ ਵਿਹਿਤ ਕਿਯੇ ਹੁਏ ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਂਚਮਗੁਣਸ੍ਥਾਨਯੋਗ੍ਯ ਦਾਨ–ਸ਼ੀਲ– ਪੂਵਜਾ–ਉਪਵਾਸਾਦਿਰੂਪ ਅਥਵਾ ਦਾਰ੍ਸ਼ਨਿਕ–ਵ੍ਰਤਿਕਾਦਿ ਗ੍ਯਾਰਹ ਸ੍ਥਾਨਰੂਪ [ਗ੍ਯਾਰਹ ਪ੍ਰਤਿਮਾਰੂਪ] ਹੋਤਾ ਹੈ; ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈ.

Page 234 of 264
PDF/HTML Page 263 of 293
single page version

੨੩੪

ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਸਾਧ੍ਯਭਾਵੇਨ ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗੋਪਨ੍ਯਾਸੋਯਮ੍. ----------------------------------------------------------------------------- ਵ੍ਯਵਹਾਰਸਾਧਨ ਬਨਤਾ ਹੁਆ, ਯਦ੍ਯਪਿ ਨਿਰ੍ਵਿਕਲ੍ਪਸ਼ੁਦ੍ਧਭਾਵਪਰਿਣਤ ਜੀਵਕੋ ਪਰਮਾਰ੍ਥਸੇ ਤੋ ਉਤ੍ਤਮ ਸੁਵਰ੍ਣਕੀ ਭਾਁਤਿ ਅਭਿਨ੍ਨਸਾਧ੍ਯਸਾਧਨਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਸ਼ੁਦ੍ਧਭਾਵਰੂਪ ਪਰਿਣਮਨ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਥਾਪਿ, ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਸਾਧਨਪਨੇਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ.

[ਅਜ੍ਞਾਨੀ ਦ੍ਰਵ੍ਯਲਿਂਗੀ ਮੁਨਿਕਾ ਅਂਤਰਂਗ ਲੇਸ਼ਮਾਤ੍ਰ ਭੀ ਸਮਾਹਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਨੇਸੇ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਉਸੇ[ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਰ੍ਥਿਕਨਯਕੇ ਵਿਸ਼ਯਭੂਤ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਸ੍ਵਰੂਪਕੇ ਅਜ੍ਞਾਨਕੇ ਕਾਰਣ] ਸ਼ੁਦ੍ਧਿਕਾ ਅਂਸ਼ ਭੀ ਪਰਿਣਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਨੇਸੇ ਉਸੇ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ..] ੧੬੦..

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਯਃ ਆਤ੍ਮਾ] ਜੋ ਆਤ੍ਮਾ [ਤੈਃ ਤ੍ਰਿਭਿਃ ਖਲੁ ਸਮਾਹਿਤਃ] ਇਨ ਤੀਨ ਦ੍ਵਾਰਾ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਸਮਾਹਿਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਚਾਰਿਤ੍ਰ ਦ੍ਵਾਰਾ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਏਕਾਗ੍ਰ–ਅਭੇਦ ਹੋਤਾ ਹੁਆ] [ਅਨ੍ਯਤ੍ ਕਿਂਚਿਤ੍ ਅਪਿ] ਅਨ੍ਯ ਕੁਛ ਭੀ [ਨ ਕਰੋਤਿ ਨ ਮੁਞ੍ਚਤਿ] ਕਰਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਯਾ ਛੋੜਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, [ਸਃ] ਵਹ [ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯੇਨ] ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯਸੇ [ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਃ ਇਤਿ ਭਣਿਤਃ] ‘ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ’ ਕਹਾ ਗਯਾ ਹੈ. ਟੀਕਾਃ– ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਸਾਧ੍ਯਰੂਪਸੇ, ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕਾ ਯਹ ਕਥਨ ਹੈ. -------------------------------------------------------------------------

Page 235 of 264
PDF/HTML Page 264 of 293
single page version

ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ

ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਚਾਰਿਤ੍ਰਸਮਾਹਿਤ ਆਤ੍ਮੈਵ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਨਿਯਤਚਰਿਤ੍ਰਤ੍ਵਾਨ੍ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਃ. ਅਥ ਖਲੁ ਕਥਞ੍ਚਨਾਨਾਦ੍ਯਵਿਦ੍ਯਾਵ੍ਯਪਗਮਾਦ੍ਵਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਮਨੁਪ੍ਰਪਨ੍ਨੋ ਧਰ੍ਮਾਦਿਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਾਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਾਙ੍ਗਪੂਰ੍ਵ– ਗਤਾਰ੍ਥਾਜ੍ਞਾਨਾਤਪਸ਼੍ਚੇਸ਼੍ਟਾਨਾਂ ਧਰ੍ਮਾਦਿਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਾਙ੍ਗਪੂਰ੍ਵਗਤਾਰ੍ਥਜ੍ਞਾਨਤਪਸ਼੍ਚੇਸ਼੍ਟਾਨਾਞ੍ਚ ਤ੍ਯਾਗੋਪਾਦਾਨਾਯ ਪ੍ਰਾਰਬ੍ਧ– ਵਿਵਿਕ੍ਤਭਾਵਵ੍ਯਾਪਾਰਃ, ਕੁਤਸ਼੍ਚਿਦੁਪਾਦੇਯਤ੍ਯਾਗੇ ਤ੍ਯਾਜ੍ਯੋਪਾਦਾਨੇ ਚ ਪੁਨਃ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਿਤਪ੍ਰਤਿਵਿਧਾਨਾਭਿਪ੍ਰਾਯੋ, ਯਸ੍ਮਿਨ੍ਯਾਵਤਿ ਕਾਲੇ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਭਾਵਨਾਸੌਸ਼੍ਠਵਵਸ਼ਾਤ੍ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਚਾਰਿਤ੍ਰੈਃ ਸ੍ਵਭਾਵਭੂਤੈਃ ਸਮਮਙ੍ਗਾਙ੍ਗਿਭਾਵ– ਪਰਿਣਤ੍ਯਾ -----------------------------------------------------------------------------

ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਜ੍ਞਾਨ–ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸਮਾਹਿਤ ਹੁਆ ਆਤ੍ਮਾ ਹੀ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਨਿਯਤ ਚਾਰਿਤ੍ਰਰੂਪ ਹੋਨੇ ਕੇ ਕਾਰਣ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਹੈ.

ਅਬ [ਵਿਸ੍ਤਾਰ ਐਸਾ ਹੈ ਕਿ], ਯਹ ਆਤ੍ਮਾ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਕਥਂਚਿਤ੍ [–ਕਿਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ, ਨਿਜ ਉਦ੍ਯਮਸੇ] ਅਨਾਦਿ ਅਵਿਦ੍ਯਾਕੇ ਨਾਸ਼ ਦ੍ਵਾਰਾ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ, ਧਰ੍ਮਾਦਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥ– ਅਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਕੇ, ਅਂਗਪੂਰ੍ਵਗਤ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਅਜ੍ਞਾਨਕੇ ਔਰ ਅਤਪਮੇਂ ਚੇਸ਼੍ਟਾਕੇ ਤ੍ਯਾਗ ਹੇਤੁਸੇ ਤਥਾ ਧਰ੍ਮਾਦਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥ–ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਕੇ, ਅਂਗਪੂਰ੍ਵਗਤ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਔਰ ਤਪਮੇਂ ਚੇਸ਼੍ਟਾਕੇ ਗ੍ਰਹਣ ਹੇਤੁਸੇ [–ਤੀਨੋਂਕੇ ਤ੍ਯਾਗ ਹੇਤੁ ਤਥਾ ਤੀਨੋਂਕੇ ਗ੍ਰਹਣ ਹੇਤੁਸੇ] ਵਿਵਿਕ੍ਤ ਭਾਵਰੂਪ ਵ੍ਯਾਪਾਰ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, ਔਰ ਕਿਸੀ ਕਾਰਣਸੇ ਗ੍ਰਾਹ੍ਯਕਾ ਤ੍ਯਾਗ ਹੋ ਜਾਨੇਪਰ ਔਰ ਤ੍ਯਾਜ੍ਯਕਾ ਗ੍ਰਹਣ ਹੋ ਜਾਨੇਪਰ ਉਸਕੇ ਪ੍ਰਤਿਵਿਧਾਨਕਾ ਅਭਿਪ੍ਰਾਯ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, ਜਿਸ ਕਾਲ ਔਰ ਜਿਤਨੇ ਕਾਲ ਤਕ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਭਾਵਨਾਸੌਸ਼੍ਠਵਕੇ ਕਾਰਣ ਸ੍ਵਭਾਵਭੂਤ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਜ੍ਞਾਨ–ਚਾਰਿਤ੍ਰਕੇ ਸਾਥ ਅਂਗ–ਅਂਗੀਭਾਵਸੇ ਪਰਿਣਤਿ ਦ੍ਵਾਰਾ

------------------------------------------------------------------------- ੧. ਵਿਵਿਕ੍ਤ = ਵਿਵੇਕਸੇ ਪ੍ਰੁਥਕ ਕਿਏ ਹੁਏ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਹੇਯ ਔਰ ਉਪਾਦੇਯਕਾ ਵਿਵੇਕ ਕਰਕੇ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਉਪਾਦੇਯ ਰੂਪ ਜਾਨੇ

੨. ਪ੍ਰਤਿਵਿਧਾਨ = ਪ੍ਰਤਿਕਾਰ ਕਰਨੇਕੀ ਵਿਧਿ; ਪ੍ਰਤਿਕਾਰਕਾ ਉਪਾਯ; ਇਲਾਜ. ੩. ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਭਾਵਨਾਸੌਸ਼੍ਠਵ = ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਚ੍ਛੀ ਭਾਵਨਾ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਸ਼ੁਦ੍ਧ ਭਾਵਨਾ]; ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਪ੍ਰਕਾਰਕੀ ਉਤ੍ਤਮ ਭਾਵਨਾ. ੪. ਆਤ੍ਮਾ ਵਹ ਅਂਗੀ ਔਰ ਸ੍ਵਭਾਵਭੂਤ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਚਾਰਿਤ੍ਰ ਵਹ ਅਂਗ.

Page 236 of 264
PDF/HTML Page 265 of 293
single page version

੨੩੬

ਤਤ੍ਸਮਾਹਿਤੋ ਭੂਤ੍ਵਾ ਤ੍ਯਾਗੋਪਾਦਾਨਵਿਕਲ੍ਪਸ਼ੂਨ੍ਯਤ੍ਵਾਦ੍ਵਿਸ਼੍ਰਾਨ੍ਤਭਾਵਵ੍ਯਾਪਾਰਃ ਸੁਨਿਃਪ੍ਰਕਮ੍ਪਃ ਅਯਮਾਤ੍ਮਾਵ–ਤਿਸ਼੍ਠਤੇ, ਤਸ੍ਮਿਨ੍ ਤਾਵਤਿ ਕਾਲੇ ਅਯਮੇਵਾਤ੍ਮਾ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਨਿਯਤਚਰਿਤਤ੍ਵਾਨ੍ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਇਤ੍ਯੁਚ੍ਯਤੇ. ਅਤੋ ਨਿਸ਼੍ਚਯਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਯੋਃ ਸਾਧ੍ਯਸਾਧਨਭਾਵੋ ਨਿਤਰਾਮੁਪਪਨ੍ਨ.. ੧੬੧.. -----------------------------------------------------------------------------

ਉਨਸੇ ਸਮਾਹਿਤ ਹੋਕਰ, ਤ੍ਯਾਗਗ੍ਰਹਣਕੇ ਵਿਕਲ੍ਪਸੇ ਸ਼ੂਨ੍ਯਪਨੇਕੇ ਕਾਰਣ [ਭੇਦਾਤ੍ਮਕ] ਭਾਵਰੂਪ ਵ੍ਯਾਪਾਰ ਵਿਰਾਮ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਨੇਸੇ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਭੇਦਭਾਵਰੂਪ–ਖਂਡਭਾਵਰੂਪ ਵ੍ਯਾਪਾਰ ਰੁਕ ਜਾਨੇਸੇ] ਸੁਨਿਸ਼੍ਕਮ੍ਪਰੂਪਸੇ ਰਹਤਾ ਹੈ, ਉਸ ਕਾਲ ਔਰ ਉਤਨੇ ਕਾਲ ਤਕ ਯਹੀ ਆਤ੍ਮਾ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਨਿਯਤ ਚਾਰਿਤ੍ਰਰੂਪ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ‘ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ’ ਕਹਲਾਤਾ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ, ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਔਰ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੋ ਸਾਧ੍ਯ–ਸਾਧਨਪਨਾ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਘਟਤਾ ਹੈ.

ਭਾਵਾਰ੍ਥਃ– ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਨਿਜ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਾਕੀ ਰੁਚਿ, ਜ੍ਞਪ੍ਤਿ ਔਰ ਨਿਸ਼੍ਚਲ਼ ਅਨੁਭੂਤਿਰੂਪ ਹੈ. ਉਸਕਾ ਸਾਧਕ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕਾ ਵ੍ਯਵਹਾਰ–ਸਾਧਨ] ਐਸਾ ਜੋ ਭੇਦਰਤ੍ਨਤ੍ਰਯਾਤ੍ਮਕ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਉਸੇ ਜੀਵ ਕਥਂਚਿਤ੍ [–ਕਿਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ, ਨਿਜ ਉਦ੍ਯਮਸੇ] ਅਪਨੇ ਸਂਵੇਦਨਮੇਂ ਆਨੇਵਾਲੀ ਅਵਿਦ੍ਯਾਕੀ ਵਾਸਨਾਕੇ ਵਿਲਯ ਦ੍ਵਾਰਾ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ, ਜਬ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਰੂਪ ਸੋਪਾਨਕੇ ਕ੍ਰਮਾਨੁਸਾਰ ਨਿਜਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਭਾਵਨਾਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਿਤ੍ਯਾਨਨ੍ਦਲਕ੍ਸ਼ਣਵਾਲੇ ਸੁਖਾਮ੍ਰੁਤਕੇ ਰਸਾਸ੍ਵਾਦਕੀ ਤ੍ਰੁਪ੍ਤਿਰੂਪ ਪਰਮ ਕਲਾਕੇ ਅਨੁਭਵਕੇ ਕਾਰਣ ਨਿਜਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਾਸ਼੍ਰਿਤ ਨਿਸ਼੍ਚਯਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਚਾਰਿਤ੍ਰਰੂਪਸੇ ਅਭੇਦਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਤਬ ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਸਾਧ੍ਯ–ਸਾਧਨਕੇ ਅਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ਯਹ ਆਤ੍ਮਾ ਹੀ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ਐਸਾ ਸਿਦ੍ਧ ਹੁਆ ਕਿ ਸੁਵਰ੍ਣ ਔਰ ਸੁਵਰ੍ਣਪਾਸ਼ਾਣਕੀ ਭਾਁਤਿ ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਔਰ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੋ ਸਾਧ੍ਯ–ਸਾਧਕਪਨਾ [ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ] ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਘਟਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ.. ੧੬੧.. ------------------------------------------------------------------------- ੧. ਉਨਸੇ = ਸ੍ਵਭਾਵਭੂਤ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਜ੍ਞਾਨ–ਚਾਰਿਤ੍ਰਸੇ. ੨. ਯਹਾਁ ਯਹ ਧ੍ਯਾਨਮੇਂ ਰਖਨੇਯੋਗ੍ਯ ਹੈ ਕਿ ਜੀਵ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੋ ਭੀ ਅਨਾਦਿ ਅਵਿਦ੍ਯਾਕਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਕੇ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰ

Page 237 of 264
PDF/HTML Page 266 of 293
single page version

ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ

ਆਤ੍ਮਨਸ਼੍ਚਾਰਿਤ੍ਰਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਤ੍ਵਦ੍ਯੋਤਨਮੇਤਤ੍.

ਯਃ ਖਲ੍ਵਾਤ੍ਮਾਨਮਾਤ੍ਮਮਯਤ੍ਵਾਦਨਨ੍ਯਮਯਮਾਤ੍ਮਨਾ ਚਰਤਿ–ਸ੍ਵਭਾਵਨਿਯਤਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵੇਨਾਨੁਵਰ੍ਤਤੇ, ਆਤ੍ਮਨਾ ਜਾਨਾਤਿ–ਸ੍ਵਪਰਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਤ੍ਵੇਨ ਚੇਤਯਤੇ, ਆਤ੍ਮਨਾ ਪਸ਼੍ਯਤਿ–ਯਾਥਾਤਥ੍ਯੇਨਾਵਲੋਕਯਤੇ, ਸ ਖਲ੍ਵਾਤ੍ਮੈਵ ਚਾਰਿਤ੍ਰਂ

-----------------------------------------------------------------------------

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਯਃ] ਜੋ [ਆਤ੍ਮਾ] [ਅਨਨ੍ਯਮਯਮ੍ ਆਤ੍ਮਾਨਮ੍] ਅਨਨ੍ਯਮਯ ਆਤ੍ਮਾਕੋ [ਆਤ੍ਮਨਾ] ਆਤ੍ਮਾਸੇ [ਚਰਤਿ] ਆਚਰਤਾ ਹੈ, [ਜਾਨਾਤਿ] ਜਾਨਤਾ ਹੈ, [ਪਸ਼੍ਯਤਿ] ਦੇਖਤਾ ਹੈ, [ਸਃ] ਵਹ [ਆਤ੍ਮਾ ਹੀ] [ਚਾਰਿਤ੍ਰਂ] ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਹੈ, [ਜ੍ਞਾਨਂ] ਜ੍ਞਾਨ ਹੈ, [ਦਰ੍ਸ਼ਨਮ੍] ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਹੈ–[ਇਤਿ] ਐਸਾ [ਨਿਸ਼੍ਚਿਤਃ ਭਵਤਿ] ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ ਹੈ.

ਟੀਕਾਃ– ਯਹ, ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਚਾਰਿਤ੍ਰ–ਜ੍ਞਾਨ–ਦਰ੍ਸ਼ਨਪਨੇਕਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਆਤ੍ਮਾ ਹੀ ਚਾਰਿਤ੍ਰ, ਜ੍ਞਾਨ ਔਰ ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਹੈ ਐਸਾ ਯਹਾਁ ਸਮਝਾਯਾ ਹੈ].

ਆਚਰਤਾ ਹੈ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸ੍ਵਭਾਵਨਿਯਤ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਦ੍ਵਾਰਾ ਅਨੁਵਰ੍ਤਤਾ ਹੈ [–ਸ੍ਵਭਾਵਨਿਯਤ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਕਰ ਅਨੁਸਰਤਾ ਹੈ], [ਅਨਨ੍ਯਮਯ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਹੀ] ਆਤ੍ਮਾਸੇ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸ੍ਵਪਰਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਰੂਪਸੇ ਚੇਤਤਾ ਹੈ, [ਅਨਨ੍ਯਮਯ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਹੀ] ਆਤ੍ਮਾਸੇ ਦੇਖਤਾ ਹੈ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਯਥਾਤਥਰੂਪਸੇ ------------------------------------------------------------------------- ੧. ਸ੍ਵਭਾਵਨਿਯਤ = ਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਅਵਸ੍ਥਿਤ; [ਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਰੂਪ] ਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਦ੍ਰਢਰੂਪਸੇ ਸ੍ਥਿਤ. [‘ਸ੍ਵਭਾਵਨਿਯਤ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ’ਕੀ

Page 238 of 264
PDF/HTML Page 267 of 293
single page version

੨੩੮

ਜ੍ਞਾਨਂ ਦਰ੍ਸ਼ਨਮਿਤਿ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਕਰ੍ਮਕਰਣਾਨਾਮਜ੍ਞਾਨਂ ਦਰ੍ਸ਼ਨਮਿਤਿ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਕਰ੍ਮਕਰਣਾਨਾਮਭੇਦਾਨ੍ਨਿਸ਼੍ਚਿਤੋ ਭਵਤਿ. ਅਤਸ਼੍ਚਾਰਿਤ੍ਰਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਰੂਪਤ੍ਵਾਜ੍ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਨਿਯਤਚਰਿਤਤ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣਂ ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਤ੍ਵਮਾਤ੍ਮਨੋ ਨਿਤਰਾਮੁਪਪਨ੍ਨਮਿਤਿ.. ੧੬੨..

ਸਰ੍ਵਸ੍ਯਾਤ੍ਮਨਃ ਸਂਸਾਰਿਣੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਾਰ੍ਹਤ੍ਵਨਿਰਾਸੋਯਮ੍. -----------------------------------------------------------------------------

ਅਵਲੋਕਤਾ ਹੈ, ਵਹ ਆਤ੍ਮਾ ਹੀ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਹੈ, ਜ੍ਞਾਨ ਹੈ, ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਹੈ–ਐਸਾ ਕਰ੍ਤਾ–ਕਰ੍ਮ–ਕਰਣਕੇ ਅਭੇਦਕੇ ਕਾਰਣ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ ਹੈ. ਇਸਸੇ [ਐਸਾ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ ਹੁਆ ਕਿ] ਚਾਰਿਤ੍ਰ–ਜ੍ਞਾਨ–ਦਰ੍ਸ਼ਨਰੂਪ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਨਿਯਤ ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਜਿਸਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈ ਐਸਾ ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪਨਾ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਘਟਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਆਤ੍ਮਾ ਹੀ ਚਾਰਿਤ੍ਰ–ਜ੍ਞਾਨ–ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ ਆਤ੍ਮਾ ਹੀ ਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਰੂਪ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਦ੍ਰਢਰੂਪਸੇ ਸ੍ਥਿਤ ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਜਿਸਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈ ਐਸਾ ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਹੈ].. ੧੬੨..

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਯੇਨ] ਜਿਸਸੇ [ਆਤ੍ਮਾ ਮੁਕ੍ਤ ਹੋਨੇਪਰ] [ਸਰ੍ਵਂ ਵਿਜਾਨਾਤਿ] ਸਰ੍ਵਕੋ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਔਰ [ਪਸ਼੍ਯਤਿ] ਦੇਖਤਾ ਹੈੇ, [ਤੇਨ] ਉਸਸੇ [ਸਃ] ਵਹ [ਸੌਖ੍ਯਮ੍ ਅਨੁਭਵਤਿ] ਸੌਖ੍ਯਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੈ; – [ਇਤਿ ਤਦ੍] ਐਸਾ [ਭਵ੍ਯਃ ਜਾਨਾਤਿ] ਭਵ੍ਯ ਜੀਵ ਜਾਨਤਾ ਹੈ, [ਅਭਵ੍ਯਸਤ੍ਤ੍ਵਃ ਨ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਤ੍ਤੇ] ਅਭਵ੍ਯ ਜੀਵ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ.

ਟੀਕਾਃ– ਯਹ, ਸਰ੍ਵ ਸਂਸਾਰੀ ਆਤ੍ਮਾ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਯੋਗ੍ਯ ਹੋਨੇਕਾ ਨਿਰਾਕਰਣ [ਨਿਸ਼ੇਧ] ਹੈ ------------------------------------------------------------------------- ੧. ਜਬ ਆਤ੍ਮਾ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਆਤ੍ਮਾਸੇ ਆਚਰਤਾ ਹੈ–ਜਾਨਤਾ ਹੈ–ਦੇਖਤਾ ਹੈ, ਤਬ ਕਰ੍ਤਾ ਭੀ ਆਤ੍ਮਾ, ਕਰ੍ਮ ਭੀ ਆਤ੍ਮਾ ਔਰ

Page 239 of 264
PDF/HTML Page 268 of 293
single page version

ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ

ਇਹ ਹਿ ਸ੍ਵਭਾਵਪ੍ਰਾਤਿਕੂਲ੍ਯਾਭਾਵਹੇਤੁਕਂ ਸੌਖ੍ਯਮ੍. ਆਤ੍ਮਨੋ ਹਿ ਦ੍ਰਸ਼ਿ–ਜ੍ਞਪ੍ਤੀ ਸ੍ਵਭਾਵਃ. ਤਯੋਰ੍ਵਿਸ਼ਯਪ੍ਰਤਿਬਨ੍ਧਃ ਪ੍ਰਾਤਿਕੂਲ੍ਯਮ੍. ਮੋਕ੍ਸ਼ੇ ਖਲ੍ਵਾਤ੍ਮਨਃ ਸਰ੍ਵਂ ਵਿਜਾਨਤਃ ਪਸ਼੍ਯਤਸ਼੍ਚ ਤਦਭਾਵਃ. ਤਤਸ੍ਤਦ੍ਧੇਤੁਕਸ੍ਯਾਨਾਕੁਲਤ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣਸ੍ਯ ਪਰਮਾਰ੍ਥਸੁਖਸ੍ਯ ਮੋਕ੍ਸ਼ੇਨੁਭੂਤਿਰਚਲਿਤਾਸ੍ਤਿ. ਇਤ੍ਯੇਤਦ੍ਭਵ੍ਯ ਏਵ ਭਾਵਤੋ ਵਿਜਾਨਾਤਿ, ਤਤਃ ਸ ਏਵ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਾਰ੍ਹਃ. ਨੈਤਦਭਵ੍ਯਃ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਤ੍ਤੇ, ਤਤਃ ਸ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਾਨਰ੍ਹ ਏਵੇਤਿ. ਅਤਃ ਕਤਿਪਯੇ ਏਵ ਸਂਸਾਰਿਣੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਾਰ੍ਹਾ ਨ ਸਰ੍ਵ ਏਵੇਤਿ.. ੧੬੩.. -----------------------------------------------------------------------------

ਦ੍ਰਸ਼ਿ–ਜ੍ਞਪ੍ਤਿ [ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਔਰ ਜ੍ਞਾਨ] ਹੈ. ਉਨ ਦੋਨੋਂਕੋ ਵਿਸ਼ਯਪ੍ਰਤਿਬਨ੍ਧ ਹੋਨਾ ਸੋ ‘ਪ੍ਰਤਿਕੂਲਤਾ’ ਹੈ. ਮੋਕ੍ਸ਼ਮੇਂ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਆਤ੍ਮਾ ਸਰ੍ਵਕੋ ਜਾਨਤਾ ਔਰ ਦੇਖਤਾ ਹੋਨੇਸੇ ਉਸਕਾ ਅਭਾਵ ਹੋਤਾ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮੇਂ ਸ੍ਵਭਾਵਕੀ ਪ੍ਰਤਿਕੂਲਤਾਕਾ ਅਭਾਵ ਹੋਤਾ ਹੈ]. ਇਸਲਿਯੇ ਉਸਕਾ ਅਭਾਵ ਜਿਸਕਾ ਕਾਰਣ ਹੈ ਐਸੇ

੪ ਅਨਾਕੁਲਤਾਲਕ੍ਸ਼ਣਵਾਲੇ ਪਰਮਾਰ੍ਥ–ਸੁਖਕੀ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮੇਂ ਅਚਲਿਤ ਅਨੁਭੂਤਿ ਹੋਤੀ ਹੈ. –ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਭਵ੍ਯ ਜੀਵ ਹੀ ਭਾਵਸੇ ਜਾਨਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਵਹੀ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਯੋਗ੍ਯ ਹੈ; ਅਭਵ੍ਯ ਜੀਵ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ, ੫ ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਅਯੋਗ੍ਯ ਹੀ ਹੈ.

------------------------------------------------------------------------- ੧. ਪ੍ਰਤਿਕੂਲਤਾ = ਵਿਰੁਦ੍ਧਤਾ; ਵਿਪਰੀਤਤਾ; ਊਲਟਾਪਨ. ੨. ਵਿਸ਼ਯਪ੍ਰਤਿਬਨ੍ਧ = ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਰੁਕਾਵਟ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਮਰ੍ਯਾਦਿਤਪਨਾ. [ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਔਰ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਮਰ੍ਯਾਦਿਤਪਨਾ ਹੋਨਾ ਵਹ

੩. ਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕ ਸੁਖਕਾ ਕਾਰਣ ਸ੍ਵਭਾਵਕੀ ਪ੍ਰਤਿਕੂਲਤਾਕਾ ਅਭਾਵ ਹੈ. ੪. ਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕ ਸੁਖਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਅਥਵਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਅਨਾਕੁਲਤਾ ਹੈ. ੫. ਸ਼੍ਰੀ ਜਯਸੇਨਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕ੍ਰੁਤ ਟੀਕਾਮੇਂ ਕਹਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਉਸ ਅਨਨ੍ਤ ਸੁਖਕੋ ਭਵ੍ਯ ਜੀਵ ਜਾਨਤੇ ਹੈ, ਉਪਾਦੇਯਰੂਪਸੇ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਤੇ ਹੈਂ

Page 240 of 264
PDF/HTML Page 269 of 293
single page version

੨੪੦

ਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਚਾਰਿਤ੍ਰਾਣਾਂ ਕਥਂਚਿਦ੍ਬਨ੍ਧਹੇਤੁਤ੍ਵੋਪਦਰ੍ਸ਼ਨੇਨ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵੇ ਨਿਯਤਚਰਿਤਸ੍ਯ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਨ੍ਮੋਕ੍ਸ਼– ਹੇਤੁਤ੍ਵਦ੍ਯੋਤਨਮੇਤਤ੍. ਅਮੂਨਿ ਹਿ ਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਚਾਰਿਤ੍ਰਾਣਿ ਕਿਯਨ੍ਮਾਤ੍ਰਯਾਪਿ ਪਰਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤ੍ਯਾ ਸਂਵਲਿਤਾਨਿ ਕ੍ਰੁਸ਼ਾਨੁ–ਸਂਵਲਿਤਾਨੀਵ ਘ੍ਰੁਤਾਨਿ ਕਥਞ੍ਚਿਦ੍ਵਿਰੁਦ੍ਧਕਾਰਣਤ੍ਵਰੂਢੇਰ੍ਬਨ੍ਧਕਾਰਣਾਨ੍ਯਪਿ -----------------------------------------------------------------------------

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਚਾਰਿਤ੍ਰਾਣਿ] ਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਜ੍ਞਾਨ–ਚਾਰਿਤ੍ਰ [ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਃ] ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਹੈ [ਇਤਿ] ਇਸਲਿਯੇ [ਸੇਵਿਤਵ੍ਯਾਨਿ] ਵੇ ਸੇਵਨਯੋਗ੍ਯ ਹੈਂ– [ਇਦਮ੍ ਸਾਧੁਭਿਃ ਭਣਿਤਮ੍] ਐਸਾ ਸਾਧੁਓਂਨੇ ਕਹਾ ਹੈ; [ਤੈਃ ਤੁ] ਪਰਨ੍ਤੁ ਉਨਸੇ [ਬਨ੍ਧਃ ਵਾ] ਬਨ੍ਧ ਭੀ ਹੋਤਾ ਹੈ ਔਰ [ਮੋਕ੍ਸ਼ਃ ਵਾ] ਮੋਕ੍ਸ਼ ਭੀ ਹੋਤਾ ਹੈ.

ਟੀਕਾਃ– ਯਹਾਁ, ਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਜ੍ਞਾਨ–ਚਾਰਿਤ੍ਰਕਾ ਕਥਂਚਿਤ੍ ਬਨ੍ਧਹੇਤੁਪਨਾ ਦਰ੍ਸ਼ਾਯਾ ਹੈ ਔਰ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਨਿਯਤ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕਾ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਹੇਤੁਪਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਿਯਾ ਹੈ.

ਮਿਲਿਤ ਘ੍ਰੁਤਕੀ ਭਾਁਤਿ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਉਸ਼੍ਣਤਾਯੁਕ੍ਤ ਘ੍ਰੁਤਕੀ ਭਾਁਤਿ], ਕਥਂਚਿਤ੍ ਵਿਰੁਦ੍ਧ ਕਾਰ੍ਯਕੇ ਕਾਰਣਪਨੇਕੀ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤਿਕੇ ਕਾਰਣ ਬਨ੍ਧਕਾਰਣ ਭੀ ਹੈ. ਔਰ ਜਬ ਵੇ ------------------------------------------------------------------------- ੧. ਘ੍ਰੁਤ ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਸ਼ੀਤਲਤਾਕੇ ਕਾਰਣਭੂਤ ਹੋਨੇਪਰ ਭੀ, ਯਦਿ ਵਹ ਕਿਂਚਿਤ੍ ਭੀ ਉਸ਼੍ਣਤਾਸੇ ਯੁਕ੍ਤ ਹੋ ਤੋ, ਉਸਸੇ

੨. ਪਰਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤ ਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਜ੍ਞਾਨ–ਚਾਰਿਤ੍ਰਮੇਂ ਕਥਂਚਿਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਰੂਪ ਕਾਰ੍ਯਸੇ ਵਿਰੁਦ੍ਧ ਕਾਰ੍ਯਕਾ ਕਾਰਣਪਨਾ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਬਨ੍ਧਰੂਪ

Page 241 of 264
PDF/HTML Page 270 of 293
single page version

ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ

ਭਵਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਤੁ ਸਮਸ੍ਤਪਰ–ਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਨਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਰੂਪਯਾ ਸ੍ਵਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤ੍ਯਾ ਸਙ੍ਗਚ੍ਛਂਤੇ, ਤਦਾ ਨਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤਕ੍ਰੁਸ਼ਾਨੁਸਂਵਲਨਾਨੀਵ ਘ੍ਰੁਤਾਨਿ ਵਿਰੁਦ੍ਧਕਾਰ੍ਯਕਾਰਣਭਾਵਾਭਾਵਾਤ੍ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਨ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਕਾਰਣਾਨ੍ਯੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਤਃ ਸ੍ਵਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਨਾਮ੍ਨੋ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਨਿਯਤਚਰਿਤਸ੍ਯ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਨ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਤ੍ਵਮੁਪਪਨ੍ਨ–ਮਿਤਿ..੧੬੪..

----------------------------------------------------------------------------- [ਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਜ੍ਞਾਨ–ਚਾਰਿਤ੍ਰ], ਸਮਸ੍ਤ ਪਰਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਸੇ ਨਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਰੂਪ ਐਸੀ ਸ੍ਵਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕੇ ਸਾਥ ਸਂਯੁਕ੍ਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਤਬ, ਜਿਸੇ ਅਗ੍ਨਿਕੇ ਸਾਥਕਾ ਮਿਲਿਤਪਨਾ ਨਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਹੁਆ ਹੈ ਐਸੇ ਘ੍ਰੁਤਕੀ ਭਾਁਤਿ, ਵਿਰੁਦ੍ਧ ਕਾਰ੍ਯਕਾ ਕਾਰਣਭਾਵ ਨਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਹੋ ਗਯਾ ਹੋਨੇਸੇ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕਾ ਕਾਰਣ ਹੀ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ‘ਸ੍ਵਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ’ ਨਾਮਕਾ ਜੋ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਨਿਯਤ ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਉਸੇ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪਨਾ ਘਟਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ .. ੧੬੪.. ੧

ਹੋਤਾ ਹੈ [ਇਤਿ] ਐਸਾ [ਯਦਿ] ਯਦਿ [ਅਜ੍ਞਾਨਾਤ੍] ਅਜ੍ਞਾਨਕੇ ਕਾਰਣ [ਜ੍ਞਾਨੀ] ਜ੍ਞਾਨੀ [ਮਨ੍ਯਤੇ] ਮਾਨੇ, ਤੋ ਵਹ [ਪਰਸਮਯਰਤਃ ਜੀਵਃ] ਪਰਸਮਯਰਤ ਜੀਵ [ਭਵਤਿ] ਹੈ. [‘ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਭਕ੍ਤਿ–ਅਨੁਰਾਗਵਾਲੀ ਮਂਦਸ਼ੁਦ੍ਧਿਸੇ ਭੀ ਕ੍ਰਮਸ਼ਃ ਮੋਕ੍ਸ਼ ਹੋਤਾ ਹੈ’ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਯਦਿ ਅਜ੍ਞਾਨਕੇ ਕਾਰਣ [–ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਸਂਵੇਦਨਕੇ ਅਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ, ਰਾਗਾਂਸ਼ਕੇੇ ਕਾਰਣ] ਜ੍ਞਾਨੀਕੋ ਭੀ [ਮਂਦ ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥਵਾਲਾ] ਝੁਕਾਵ ਵਰ੍ਤੇ, ਤੋ ਤਬ ਤਕ ਵਹ ਭੀ ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮ ਪਰਸਮਯਮੇਂ ਰਤ ਹੈ.]

-------------------------------------------------------------------------

੧. ਇਸ ਨਿਰੂਪਣਕੇ ਸਾਥ ਤੁਲਨਾ ਕਰਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰਕੀ ੧੧ ਵੀਂ ਗਾਥਾ ਔਰ ਉਸਕੀ ਤਤ੍ਤ੍ਵਪ੍ਰਦੀਪਿਕਾ ਟੀਕਾ

੨. ਮਾਨਨਾ = ਝੁਕਾਵ ਕਰਨਾ; ਆਸ਼ਯ ਰਖਨਾ; ਆਸ਼ਾ ਰਖਨਾ; ਇਚ੍ਛਾ ਕਰਨਾ; ਅਭਿਪ੍ਰਾਯ ਕਰਨਾ.

Page 242 of 264
PDF/HTML Page 271 of 293
single page version

੨੪੨

ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਪਰਸਮਯਸ੍ਵਰੂਪਾਖ੍ਯਾਨਮੇਤਤ੍.

ਅਰ੍ਹਦਾਦਿਸ਼ੁ ਭਗਵਤ੍ਸੁ ਸਿਦ੍ਧਿਸਾਧਨੀਭੂਤੇਸ਼ੁ ਭਕ੍ਤਿਭਾਵਾਨੁਰਞ੍ਜਿਤਾ ਚਿਤ੍ਤਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਰਤ੍ਰ ਸ਼ੁਦ੍ਧਸਂਪ੍ਰਯੋਗਃ. ਅਥ ਖਲ੍ਵਜ੍ਞਾਨਲਵਾਵੇਸ਼ਾਦ੍ਯਦਿ ਯਾਵਤ੍ ਜ੍ਞਾਨਵਾਨਪਿ ਤਤਃ ਸ਼ੁਦ੍ਧਸਂਪ੍ਰਯੋਗਾਨ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ੋ ਭਵਤੀ– ਤ੍ਯਭਿਪ੍ਰਾਯੇਣ ਖਿਦ੍ਯਮਾਨਸ੍ਤਤ੍ਰ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਤੇ ਤਦਾ ਤਾਵਤ੍ਸੋਪਿ ਰਾਗਲਵਸਦ੍ਭਾਵਾਤ੍ਪਰਸਮਯਰਤ ਇਤ੍ਯੁਪਗੀਯਤੇ. ਅਥ ਨ ਕਿਂ ਪੁਨਰ੍ਨਿਰਙ੍ਕੁਸ਼ਰਾਗਕਲਿਕਲਙ੍ਕਿਤਾਨ੍ਤਰਙ੍ਗਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਰਿਤਰੋ ਜਨ ਇਤਿ.. ੧੬੫.. -----------------------------------------------------------------------------

ਸਿਦ੍ਧਿਕੇ ਸਾਧਨਭੂਤ ਐਸੇ ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿ ਭਗਵਨ੍ਤੋਂਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਭਕ੍ਤਿਭਾਵਸੇ ਅਨੁਰਂਜਿਤ ਚਿਤ੍ਤਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ ਵਹ ਯਹਾਁ ‘ਸ਼ੁਦ੍ਧਸਮ੍ਪ੍ਰਯੋਗ’ ਹੈ. ਅਬ, ੨ਅਜ੍ਞਾਨਲਵਕੇ ਆਵੇਸ਼ਸੇ ਯਦਿ ਜ੍ਞਾਨਵਾਨ ਭੀ ‘ਉਸ ਸ਼ੁਦ੍ਧਸਮ੍ਪ੍ਰਯੋਗਸੇ ਮੋਕ੍ਸ਼ ਹੋਤਾ ਹੈ ’ ਐਸੇ ਅਭਿਪ੍ਰਾਯ ਦ੍ਵਾਰਾ ਖੇਦ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੁਆ ਉਸਮੇਂ [ਸ਼ੁਦ੍ਧਸਮ੍ਪ੍ਰਯੋਗਮੇਂ] ਪ੍ਰਵਰ੍ਤੇ, ਤੋ ਤਬ ਤਕ ਵਹ ਭੀ ੩ਰਾਗਲਵਕੇ ਸਦ੍ਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ੪‘ਪਰਸਮਯਰਤ’ ਕਹਲਾਤਾ ਹੈ. ਤੋ ਫਿਰ ਨਿਰਂਕੁਸ਼ ਰਾਗਰੂਪ ਕ੍ਲੇਸ਼ਸੇ ਕਲਂਕਿਤ ਐਸੀ ਅਂਤਰਂਗ ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਵਾਲਾ ਇਤਰ ਜਨ ਕ੍ਯਾ ਪਰਸਮਯਰਤ ਨਹੀਂ ਕਹਲਾਏਗਾ? [ਅਵਸ਼੍ਯ ਕਹਲਾਏਗਾ ਹੀ]

------------------------------------------------------------------------- ੧. ਅਨੁਰਂਜਿਤ = ਅਨੁਰਕ੍ਤ; ਰਾਗਵਾਲੀ; ਸਰਾਗ. ੨. ਅਜ੍ਞਾਨਲਵ = ਕਿਨ੍ਚਿਤ੍ ਅਜ੍ਞਾਨ; ਅਲ੍ਪ ਅਜ੍ਞਾਨ. ੩. ਰਾਗਲਵ = ਕਿਨ੍ਚਿਤ੍ ਰਾਗ; ਅਲ੍ਪ ਰਾਗ. ੪. ਪਰਸਮਯਰਤ = ਪਰਸਮਯਮੇਂ ਰਤ; ਪਰਸਮਯਸ੍ਥਿਤ; ਪਰਸਮਯਕੀ ਓਰ ਝੁਕਾਵਵਾਲਾ; ਪਰਸਮਯਮੇਂ ਆਸਕ੍ਤ. ੫. ਇਸ ਗਾਥਾਕੀ ਸ਼੍ਰੀ ਜਯਸੇਨਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕ੍ਰੁਤ ਟੀਕਾਮੇਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵਿਵਰਣ ਹੈਃ–

Page 243 of 264
PDF/HTML Page 272 of 293
single page version

ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ

ਉਕ੍ਤਸ਼ੁਦ੍ਧਸਂਪ੍ਰਯੋਗਸ੍ਯ ਕਥਞ੍ਚਿਦ੍ਬਨ੍ਧਹੇਤੁਤ੍ਵੇਨ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਤ੍ਵਨਿਰਾਸੋਯਮ੍. ਅਰ੍ਹਦਾਦਿਭਕ੍ਤਿਸਂਪਨ੍ਨਃ ਕਥਞ੍ਚਿਚ੍ਛੁਦ੍ਧਸਂਪ੍ਰਯੋਗੋਪਿ ਸਨ੍ ਜੀਵੋ ਜੀਵਦ੍ਰਾਗਲਵਤ੍ਵਾਚ੍ਛੁਭੋਪਯੋਗ–ਤਾਮਜਹਤ੍ ਬਹੁਸ਼ਃ -----------------------------------------------------------------------------

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਅਰ੍ਹਤ੍ਸਿਦ੍ਧਚੈਤ੍ਯਪ੍ਰਵਚਨਗਣਜ੍ਞਾਨਭਕ੍ਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਃ] ਅਰ੍ਹਂਤ, ਸਿਦ੍ਧ, ਚੈਤ੍ਯ [–ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਕੀ ਪ੍ਰਤਿਮਾ], ਪ੍ਰਵਚਨ [–ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰ], ਮੁਨਿਗਣ ਔਰ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਭਕ੍ਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨ ਜੀਵ [ਬਹੁਸ਼ਃ ਪੁਣ੍ਯਂ ਬਧ੍ਨਾਤਿ] ਬਹੁਤ ਪੁਣ੍ਯ ਬਾਂਧਤਾ ਹੈ, [ਨ ਖਲੁ ਸਃ ਕਰ੍ਮਕ੍ਸ਼ਯਂ ਕਰੋਤਿ] ਪਰਨ੍ਤੁ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਵਹ ਕਰ੍ਮੋਂਕਾ ਕ੍ਸ਼ਯ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ.

ਟੀਕਾਃ– ਯਹਾਁ, ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤ ਸ਼ੁਦ੍ਧਸਮ੍ਪ੍ਰਯੋਗਕੋ ਕਥਂਚਿਤ੍ ਬਂਧਹੇਤੁਪਨਾ ਹੋਨੇਸੇ ਉਸਕਾ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪਨਾ ਨਿਰਸ੍ਤ ਕਿਯਾ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜ੍ਞਾਨੀਕੋ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ ਸ਼ੁਦ੍ਧਸਮ੍ਪ੍ਰਯੋਗ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਬਂਧਹੇਤੁਭੂਤ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ ਵਹ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਨਹੀਂ ਹੈ ਐਸਾ ਯਹਾਁ ਦਰ੍ਸ਼ਾਯਾ ਹੈ]. ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਭਕ੍ਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨ ਜੀਵ, ਕਥਂਚਿਤ੍ ‘ਸ਼ੁਦ੍ਧਸਮ੍ਪ੍ਰਯੋਗਵਾਲਾ’ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ, ਰਾਗਲਵ ਜੀਵਿਤ [ਵਿਦ੍ਯਮਾਨ] ਹੋਨੇਸੇ ‘ਸ਼ੁਭੋਪਯੋਗੀਪਨੇ’ ਕੋ ਨਹੀਂ ਛੋੜਤਾ ਹੁਆ, ਬਹੁਤ

------------------------------------------------------------------------- ੧. ਕਥਂਚਿਤ੍ = ਕਿਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ; ਕਿਸੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ]. [ਜ੍ਞਾਨੀਕੋ ਵਰ੍ਤਤੇ ਹੁਏ

੨. ਨਿਰਸ੍ਤ ਕਰਨਾ = ਖਂਡਿਤ ਕਰਨਾ; ਨਿਕਾਲ ਦੇਨਾ; ਨਿਸ਼ਿਦ੍ਧ ਕਰਨਾ. ੩. ਸਿਦ੍ਧਿਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤ ਐਸੇ ਜੋ ਅਰ੍ਹਂਨ੍ਤਾਦਿ ਉਨਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਭਕ੍ਤਿਭਾਵਕੋ ਪਹਲੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧਸਮ੍ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਹਾ ਗਯਾ ਹੈ. ਉਸਮੇਂ ‘ਸ਼ੁਦ੍ਧ’

੪. ਰਾਗਲਵ = ਕਿਂਚਿਤ੍ ਰਾਗ; ਅਲ੍ਪ ਰਾਗ.

Page 244 of 264
PDF/HTML Page 273 of 293
single page version

੨੪੪

ਪੁਣ੍ਯਂ ਬਧ੍ਨਾਤਿ, ਨ ਖਲੁ ਸਕਲਕਰ੍ਮਕ੍ਸ਼ਯਮਾਰਭਤੇ. ਤਤਃ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਰਾਗਕਣਿਕਾਪਿ ਪਰਿਹਰਣੀਯਾ ਪਰਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਨਿਬਨ੍ਧਨਤ੍ਵਾਦਿਤਿ.. ੧੬੬..

ਸ੍ਵਸਮਯੋਪਲਮ੍ਭਾਭਾਵਸ੍ਯ ਰਾਗੈਕਹੇਤੁਤ੍ਵਦ੍ਯੋਤਨਮੇਤਤ੍. ਯਸ੍ਯ ਖਲੁ ਰਾਗਰੇਣੁਕਣਿਕਾਪਿ ਜੀਵਤਿ ਹ੍ਰੁਦਯੇ ਨ ਨਾਮ ਸ ਸਮਸ੍ਤਸਿਦ੍ਧਾਨ੍ਤਸਿਨ੍ਧੁਪਾਰਗੋਪਿ ਨਿਰੁਪਰਾਗਸ਼ੁਦ੍ਧਸ੍ਵਰੂਪਂ ਸ੍ਵਸਮਯਂ ਚੇਤਯਤੇ. ----------------------------------------------------------------------------- ਪੁਣ੍ਯ ਬਾਂਧਤਾ ਹੈ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਸਕਲ ਕਰ੍ਮਕਾ ਕ੍ਸ਼ਯ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ. ਇਸਲਿਯੇ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਰਾਗਕੀ ਕਣਿਕਾ ਭੀ ਪਰਿਹਰਨੇਯੋਗ੍ਯ ਹੈ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਵਹ ਪਰਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕਾ ਕਾਰਣ ਹੈ.. ੧੬੬..

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਯਸ੍ਯ] ਜਿਸੇ [ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੇ] ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਪ੍ਰਤਿ [ਅਣੁਮਾਤ੍ਰਃ ਵਾ] ਅਣੁਮਾਤ੍ਰ ਭੀ [ਲੇਸ਼ਮਾਤ੍ਰ ਭੀ [ਰਾਗਃ] ਰਾਗ [ਹ੍ਰੁਦਯੇ ਵਿਦ੍ਯਤੇ] ਹ੍ਰੁਦਯਮੇਂ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੈ [ਸਃ] ਵਹ, [ਸਰ੍ਵਾਗਮਧਰਃ ਅਪਿ] ਭਲੇ ਸਰ੍ਵਆਗਮਧਰ ਹੋ ਤਥਾਪਿ, [ਸ੍ਵਕਸ੍ਯ ਸਮਯਂ ਨ ਵਿਜਾਨਾਤਿ] ਸ੍ਵਕੀਯ ਸਮਯਕੋ ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ [–ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ].

ਟੀਕਾਃ– ਯਹਾਁ, ਸ੍ਵਸਮਯਕੀ ਉਪਲਬ੍ਧਿਕੇ ਅਭਾਵਕਾ, ਰਾਗ ਏਕ ਹੇਤੁ ਹੈ ਐਸਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਿਯਾ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸ੍ਵਸਮਯਕੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿਕੇ ਅਭਾਵਕਾ ਰਾਗ ਹੀ ਏਕ ਕਾਰਣ ਹੈ ਐਸਾ ਯਹਾਁ ਦਰ੍ਸ਼ਾਯਾ ਹੈ]. ਜਿਸੇ ਰਾਗਰੇਣੁਕੀ ਕਣਿਕਾ ਭੀ ਹ੍ਰੁਦਯਮੇਂ ਜੀਵਿਤ ਹੈ ਵਹ, ਭਲੇ ਸਮਸ੍ਤ ਸਿਦ੍ਧਾਂਤਸਾਗਰਕਾ ਪਾਰਂਗਤ ਹੋ ਤਥਾਪਿ, ਨਿਰੁਪਰਾਗ– ਸ਼ੁਦ੍ਧਸ੍ਵਰੂਪ ਸ੍ਵਸਮਯਕੋ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਨਹੀਂ ਚੇਤਤਾ [–ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ].

------------------------------------------------------------------------- ੧. ਨਿਰੁਪਰਾਗ–ਸ਼ੁਦ੍ਧਸ੍ਵਰੂਪ = ਉਪਰਾਗਰਹਿਤ [–ਨਿਰ੍ਵਿਕਾਰ] ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਜਿਸਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈ ਐਸਾ.

Page 245 of 264
PDF/HTML Page 274 of 293
single page version

ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ

ਤਤਃ ਸ੍ਵਸਮਯਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧਯਰ੍ਥਂ ਪਿਞ੍ਜਨਲਗ੍ਨਤੂਲਨ੍ਯਾਸਨ੍ਯਾਯਮਧਿਦ੍ਧਤਾਰ੍ਹਦਾਦਿਵਿਸ਼ਯੋਪਿ ਕ੍ਰਮੇਣ ਰਾਗਰੇਣੁਰਪਸਾਰਣੀਯ ਇਤਿ.. ੧੬੭..

ਰਾਗਲਵਮੂਲਦੋਸ਼ਪਰਂਪਰਾਖ੍ਯਾਨਮੇਤਤ੍. ਇਹ ਖਲ੍ਵਰ੍ਹਦਾਦਿਭਕ੍ਤਿਰਪਿ ਨ ਰਾਗਾਨੁਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਮਨ੍ਤਰੇਣ ਭਵਤਿ. ਰਾਗਾਦ੍ਯਨੁਵ੍ਰੁਤ੍ਤੌ ਚ ਸਤ੍ਯਾਂ ਬੁਦ੍ਧਿਪ੍ਰਸਰਮਨ੍ਤਰੇਣਾਤ੍ਮਾ ਨ ਤਂ ਕਥਂਚਨਾਪਿ ਧਾਰਯਿਤੁਂ ਸ਼ਕ੍ਯਤੇ. -----------------------------------------------------------------------------

ਇਸਲਿਯੇ, ‘ ਧੁਨਕੀਸੇ ਚਿਪਕੀ ਹੁਈ ਰੂਈ’ਕਾ ਨ੍ਯਾਯ ਲਾਗੁ ਹੋਨੇਸੇ, ਜੀਵਕੋ ਸ੍ਵਸਮਯਕੀ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧਿਕੇ ਹੇਤੁ ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿ–ਵਿਸ਼ਯਕ ਭੀ ਰਾਗਰੇਣੁ [–ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਕੇ ਓਰਕੀ ਭੀ ਰਾਗਰਜ] ਕ੍ਰਮਸ਼ਃ ਦੂਰ ਕਰਨੇਯੋਗ੍ਯ ਹੈ.. ੧੬੭..

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਯਸ੍ਯ] ਜੋ [ਚਿਤ੍ਤੋਦ੍ਭ੍ਰਾਮਂ ਵਿਨਾ ਤੁ] [ਰਾਗਨਕੇ ਸਦ੍ਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ] ਚਿਤ੍ਤਕੇ ਭ੍ਰਮਣ ਰਹਿਤ [ਆਤ੍ਮਾਨਮ੍] ਅਪਨੇਕੋ [ਧਰ੍ਤੁਮ੍ ਨ ਸ਼ਕ੍ਯਮ੍] ਨਹੀਂ ਰਖ ਸਕਤਾ, [ਤਸ੍ਯ] ਉਸੇ [ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭਕ੍ਰੁਤਸ੍ਯ ਕਰ੍ਮਣਃ] ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਕਰ੍ਮਕਾ [ਰੋਧਃ ਨ ਵਿਦ੍ਯਤੇ] ਨਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਹੈ.

ਟੀਕਾਃ– ਯਹ, ਰਾਗਲਵਮੂਲਕ ਦੋਸ਼ਪਰਮ੍ਪਰਾਕਾ ਨਿਰੂਪਣ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਅਲ੍ਪ ਰਾਗ ਜਿਸਕਾ ਮੂਲ ਹੈ ਐਸੀ ਦੋਸ਼ੋਂਕੀ ਸਂਤਤਿਕਾ ਯਹਾਁ ਕਥਨ ਹੈ]. ਯਹਾਁ [ਇਸ ਲੋਕਮੇਂ] ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਕੇ ਓਰਕੀ ਭਕ੍ਤਿ ਭੀ ਰਾਗਪਰਿਣਤਿਕੇ ਬਿਨਾ ਨਹੀਂ ਹੋਤੀ. ਰਾਗਾਦਿਪਰਿਣਤਿ ਹੋਨੇ ਪਰ, ਆਤ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਿਪ੍ਰਸਾਰ ਰਹਿਤ [–ਚਿਤ੍ਤਕੇ ਭ੍ਰਮਣਸੇ ਰਹਿਤ] ਅਪਨੇਕੋ ਕਿਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਹੀਂ ਰਖ ਸਕਤਾ ;

------------------------------------------------------------------------- ੧. ਧੁਨਕੀਸੇ ਚਿਪਕੀ ਹੁਈ ਥੋੜੀ ਸੀ ਭੀ ੨. ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਰੂਈ, ਧੁਨਨੇਕੇ ਕਾਰ੍ਯਮੇਂ ਵਿਘ੍ਨ ਕਰਤੀ ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਥੋੜਾ ਸਾ ਭੀ ਰਾਗ ਸ੍ਵਸਮਯਕੀ ਉਪਲਬ੍ਧਿਰੂਪ ਕਾਰ੍ਯਮੇਂ ਵਿਘ੍ਨ ਕਰਤਾ ਹੈ.

Page 246 of 264
PDF/HTML Page 275 of 293
single page version

੨੪੬

ਬੁਦ੍ਧਿਪ੍ਰਸਰੇ ਚ ਸਤਿ ਸ਼ੁਭਸ੍ਯਾਸ਼ੁਭਸ੍ਯ ਵਾ ਕਰ੍ਮਣੋ ਨ ਨਿਰੋਧੋਸ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਰਾਗਕਲਿਵਿਲਾਸਮੂਲ ਏਵਾਯਮਨਰ੍ਥਸਨ੍ਤਾਨ ਇਤਿ.. ੧੬੮..

ਰਾਗਕਲਿਨਿਃਸ਼ੇਸ਼ੀਕਰਣਸ੍ਯ ਕਰਣੀਯਤ੍ਵਾਖ੍ਯਾਨਮੇਤਤ੍. ----------------------------------------------------------------------------- ਔਰ ਬੁਦ੍ਧਿਪ੍ਰਸਾਰ ਹੋਨੇ ਪਰ [–ਚਿਤ੍ਤਕਾ ਭ੍ਰਮਣ ਹੋਨੇ ਪਰ], ਸ਼ੁਭ ਤਥਾ ਅਸ਼ੁਭ ਕਰ੍ਮਕਾ ਨਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ. ਇਸਲਿਏ, ਇਸ ਅਨਰ੍ਥਸਂਤਤਿਕਾ ਮੂਲ ਰਾਗਰੂਪ ਕ੍ਲੇਸ਼ਕਾ ਵਿਲਾਸ ਹੀ ਹੈ.

ਭਾਵਾਰ੍ਥਃ– ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਕੀ ਭਕ੍ਤਿ ਭੀ ਰਾਗ ਬਿਨਾ ਨਹੀਂ ਹੋਤੀ. ਰਾਗਸੇ ਚਿਤ੍ਤਕਾ ਭ੍ਰਮਣ ਹੋਤਾ ਹੈ; ਚਿਤ੍ਤਕੇ ਭ੍ਰਮਣਸੇ ਕਰ੍ਮਬਂਧ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਇਸਲਿਏ ਇਨ ਅਨਰ੍ਥੋਂਕੀ ਪਰਮ੍ਪਰਾਕਾ ਮੂਲ ਕਾਰਣ ਰਾਗ ਹੀ ਹੈ.. ੧੬੮.. ੨

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਤਸ੍ਮਾਤ੍] ਇਸਲਿਏ [ਨਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕਾਮਃ] ਮੋਕ੍ਸ਼ਾਰ੍ਥੀ ਜੀਵ [ਨਿਸ੍ਸਙ੍ਗਃ] ਨਿਃਸਂਗ [ਚ] ਔਰ [ਨਿਰ੍ਮਮਃ] ਨਿਰ੍ਮਮ [ਭੂਤ੍ਵਾ ਪੁਨਃ] ਹੋਕਰ [ਸਿਦ੍ਧੇਸ਼ੁ ਭਕ੍ਤਿ] ਸਿਦ੍ਧੋਂਕੀ ਭਕ੍ਤਿ [–ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਸ੍ਥਿਰਤਾਰੂਪ ਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕ ਸਿਦ੍ਧਭਕ੍ਤਿ] [ਕਰੋਤਿ] ਕਰਤਾ ਹੈ, [ਤੇਨ] ਇਸਲਿਏ ਵਹ [ਨਿਰ੍ਵਾਣਂ ਪ੍ਰਾਪ੍ਨੋਤਿ] ਨਿਰ੍ਵਾਣਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੈ.

ਟੀਕਾਃ– ਯਹ, ਰਾਗਰੂਪ ਕ੍ਲੇਸ਼ਕਾ ਨਿਃਸ਼ੇਸ਼ ਨਾਸ਼ ਕਰਨੇਯੋਗ੍ਯ ਹੋਨੇਕਾ ਨਿਰੂਪਣ ਹੈ. ੩ ------------------------------------------------------------------------- ੧. ਬੁਦ੍ਧਿਪ੍ਰਸਾਰ = ਵਿਕਲ੍ਪੋਂਕਾ ਵਿਸ੍ਤਾਰ; ਚਿਤ੍ਤਕਾ ਭ੍ਰਮਣ; ਮਨਕਾ ਭਟਕਨਾ; ਮਨਕੀ ਚਂਚਲਤਾ. ੨. ਇਸ ਗਾਥਾਕੀ ਸ਼੍ਰੀ ਜਯਸੇਨਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਵਿਰਚਿਤ ਟੀਕਾਮੇਂ ਨਿਮ੍ਨਾਨੁਸਾਰ ਵਿਵਰਣ ਦਿਯਾ ਗਯਾ ਹੈਃ–ਮਾਤ੍ਰ ਨਿਤ੍ਯਾਨਂਦ ਜਿਸਕਾ

੩. ਨਿਃਸ਼ੇਸ਼ = ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ; ਕਿਂਚਿਤ੍ ਸ਼ੇਸ਼ ਨ ਰਹੇ ਐਸਾ.

Page 247 of 264
PDF/HTML Page 276 of 293
single page version

ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ

ਯਤੋ ਰਾਗਾਦ੍ਯਨੁਵ੍ਰੁਤ੍ਤੌ ਚਿਤ੍ਤੋਦ੍ਭ੍ਰਾਨ੍ਤਿਃ, ਚਿਤ੍ਤੋਦ੍ਭ੍ਰਾਨ੍ਤੌ ਕਰ੍ਮਬਨ੍ਧ ਇਤ੍ਯੁਕ੍ਤਮ੍, ਤਤਃ ਖਲੁ ਮੋਕ੍ਸ਼ਾਰ੍ਥਿਨਾ ਕਰ੍ਮਬਨ੍ਧਮੂਲਚਿਤ੍ਤੋਦ੍ਭ੍ਰਾਨ੍ਤਿਮੂਲਭੂਤਾ ਰਾਗਾਦ੍ਯਨੁਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਰੇਕਾਨ੍ਤੇਨ ਨਿਃਸ਼ੇਸ਼ੀਕਰਣੀਯਾ. ਨਿਃ–ਸ਼ੇਸ਼ਿਤਾਯਾਂ ਤਸ੍ਯਾਂ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧਨੈਃਸਙ੍ਗਯਨੈਰ੍ਮਮ੍ਯਃ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਵਿਸ਼੍ਰਾਨ੍ਤਿਰੂਪਾਂ ਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕੀਂ ਸਿਦ੍ਧਭਕ੍ਤਿਮਨੁਬਿਭ੍ਰਾਣਃ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧਸ੍ਵਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਰ੍ਭਵਤਿ. ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਸ ਏਵ ਨਿਃ–ਸ਼ੇਸ਼ਿਤਕਰ੍ਮਬਨ੍ਧਃ ਸਿਦ੍ਧਿਮਵਾਪ੍ਨੋਤੀਤਿ.. ੧੬੯..

----------------------------------------------------------------------------- ਰਾਗਾਦਿਪਰਿਣਤਿ ਹੋਨੇ ਪਰ ਚਿਤ੍ਤਕਾ ਭ੍ਰਮਣ ਹੋਤਾ ਹੈ ਔਰ ਚਿਤ੍ਤਕਾ ਭ੍ਰਮਣ ਹੋਨੇ ਪਰ ਕਰ੍ਮਬਨ੍ਧ ਹੋਤਾ ਹੈ ਐਸਾ [ਪਹਲੇ] ਕਹਾ ਗਯਾ, ਇਸਲਿਏ ਮੋਕ੍ਸ਼ਾਰ੍ਥੀਕੋ ਕਰ੍ਮਬਨ੍ਧਕਾ ਮੂਲ ਐਸਾ ਜੋ ਚਿਤ੍ਤਕਾ ਭ੍ਰਮਣ ਉਸਕੇ ਮੂਲਭੂਤ ਰਾਗਾਦਿਪਰਿਣਤਿਕਾ ਏਕਾਨ੍ਤ ਨਿਃਸ਼ੇਸ਼ ਨਾਸ਼ ਕਰਨੇਯੋਗ੍ਯ ਹੈ. ਉਸਕਾ ਨਿਃਸ਼ੇਸ਼ ਨਾਸ਼ ਕਿਯਾ ਜਾਨੇਸੇ, ਜਿਸੇ ੧੨ ਨਿਃਸਂਗਤਾ ਔਰ ਨਿਰ੍ਮਮਤਾ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧ ਹੁਈ ਹੈ ਐਸਾ ਵਹ ਜੀਵ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਵਿਸ਼੍ਰਾਂਤਿਰੂਪ ਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕ

ਸਿਦ੍ਧਭਕ੍ਤਿ ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੁਆ ਸ੍ਵਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕੀ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧਿਵਾਲਾ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਉਸ ਕਾਰਣਸੇ ਵਹੀ ਜੀਵ ਕਰ੍ਮਬਨ੍ਧਕਾ ਨਿਃਸ਼ੇਸ਼ ਨਾਸ਼ ਕਰਕੇ ਸਿਦ੍ਧਿਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੈ.. ੧੬੯.. ------------------------------------------------------------------------- ੧ ਨਿਃਸਂਗ = ਆਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਸੇ ਵਿਪਰੀਤ ਐਸਾ ਜੋ ਬਾਹ੍ਯ–ਅਭ੍ਯਂਤਰ ਪਰਿਗ੍ਰਹਣ ਉਸਸੇ ਰਹਿਤ ਪਰਿਣਤਿ ਸੋ ਨਿਃਸਂਗਤਾ ਹੈ. ੨. ਰਾਗਾਦਿ–ਉਪਾਧਿਰਹਿਤ ਚੈਤਨ੍ਯਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਜਿਸਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈ ਐਸੇ ਆਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਸੇ ਵਿਪਰੀਤ ਮੋਹੋਦਯ ਜਿਸਕੀ ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿਮੇਂ

੩. ਸ੍ਵਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕੀ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧਿਵਾਲਾ = ਜਿਸੇ ਸ੍ਵਸਮਯਮੇਂ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧ ਹੁਈ ਹੈ ਐਸਾ. [ਜੋ ਜੀਵ ਰਾਗਾਦਿਪਰਿਣਤਿਕਾ

Page 248 of 264
PDF/HTML Page 277 of 293
single page version

੨੪੮

ਅਰ੍ਹਦਾਦਿਭਕ੍ਤਿਰੂਪਪਰਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤੇਃ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਨ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਹੇਤੁਤ੍ਵਾਭਾਵੇਪਿ ਪਰਮ੍ਪਰਯਾ ਮੋਕ੍ਸ਼ਹੇਤੁਤ੍ਵਸਦ੍ਭਾਵ– ਦ੍ਯੋਤਨਮੇਤਤ੍. -----------------------------------------------------------------------------

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਸਂਯਮਤਪਃਸਮ੍ਪ੍ਰਯੁਕ੍ਤਸ੍ਯ] ਸਂਯਮਤਪਸਂਯੁਕ੍ਤ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ, [ਸਪਦਾਰ੍ਥ ਤੀਰ੍ਥਕਰਮ੍] ਨਵ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂ ਤਥਾ ਤੀਰ੍ਥਂਕਰਕੇ ਪ੍ਰਤਿ [ਅਭਿਗਤਬੁਦ੍ਧੇਃ] ਜਿਸਕੀ ਬੁਦ੍ਧਿਕਾ ਝੁਕਾਵ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੈ ਔਰ [ਸੂਤ੍ਰਰੋਚਿਨਃ] ਸੂਤ੍ਰੋਂਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਜਿਸੇ ਰੁਚਿ [ਪ੍ਰੀਤਿ] ਵਰ੍ਤਤੀ ਹੈ, ਉਸ ਜੀਵਕੋ [ਨਿਰ੍ਵਾਣਂ] ਨਿਰ੍ਵਾਣ [ਦੂਰਤਰਮ੍] ਦੂਰਤਰ [ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੂਰ] ਹੈ.

ਟੀਕਾਃ– ਯਹਾਁ, ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਕੀ ਭਕ੍ਤਿਰੂਪ ਪਰਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਮੇਂ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਹੇਤੁਪਨੇਕਾ ਅਭਾਵ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਪਰਮ੍ਪਰਾਸੇ ਮੋਕ੍ਸ਼ਹੇਤੁਪਨੇਕਾ ਸਦ੍ਭਾਵ ਦਰ੍ਸ਼ਾਯਾ ਹੈ. ੧ -------------------------------------------------------------------------

Page 249 of 264
PDF/HTML Page 278 of 293
single page version

ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ

ਯਃ ਖਲੁ ਮੌਕ੍ਸ਼ਾਰ੍ਥਮੁਦ੍ਯਤਮਨਾਃ ਸਮੁਪਾਰ੍ਜਿਤਾਚਿਨ੍ਤ੍ਯਸਂਯਮਤਪੋਭਾਰੋਪ੍ਯਸਂਭਾਵਿਤਪਰਮਵੈਰਾਗ੍ਯ– ਭੂਮਿਕਾਧਿਰੋਹਣਸਮਰ੍ਥਪ੍ਰਭੁਸ਼ਕ੍ਤਿਃ ਪਿਞ੍ਜਨਲਗ੍ਨਤੂਲਨ੍ਯਾਸਨ੍ਯਾਯੇਨ ਨਵਪਦਾਰ੍ਥੈਃ ਸਹਾਰ੍ਹਦਾਦਿਰੁਚਿਰੂਪਾਂ ਪਰ– ਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਤ੍ਯਕ੍ਤੁਂ ਨੋਤ੍ਸਹਤੇ, ਸ ਖਲੁ ਨ ਨਾਮ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਨ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਂ ਲਭਤੇ ਕਿਨ੍ਤੁ ਸੁਰਲੋਕਾਦਿ– ਕ੍ਲ੍ਰੁੇਸ਼ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿਰੂਪਯਾ ਪਰਮ੍ਪਰਯਾ ਤਮਵਾਪ੍ਨੋਤਿ.. ੧੭੦..

-----------------------------------------------------------------------------

ਕਿਯਾ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਪਰਮਵੈਰਾਗ੍ਯਭੂਮਿਕਾਕਾ ਆਰੋਹਣ ਕਰਨੇਮੇਂ ਸਮਰ੍ਥ ਐਸੀ ਪ੍ਰਭੁਸ਼ਕ੍ਤਿ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਕੀ ਹੋਨੇਸੇ, ‘ਧੁਨਕੀ ਕੋ ਚਿਪਕੀ ਹੁਈ ਰੂਈ’ਕੇ ਨ੍ਯਾਯਸੇ, ਨਵ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂ ਤਥਾ ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਕੀ ਰੁਚਿਰੂਪ [ਪ੍ਰੀਤਿਰੂਪ] ਪਰਸਮਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕਾ ਪਰਿਤ੍ਯਾਗ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਤਾ, ਵਹ ਜੀਵ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ ਕਿਨ੍ਤੁ ਦੇਵਲੋਕਾਦਿਕੇ ਕ੍ਲੇਸ਼ਕੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿਰੂਪ ਪਰਮ੍ਪਰਾ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਸੇ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੈ.. ੧੭੦.. ------------------------------------------------------------------------- ੧. ਪ੍ਰਭੁਸ਼ਕ੍ਤਿ = ਪ੍ਰਬਲ ਸ਼ਕ੍ਤਿ; ਉਗ੍ਰ ਸ਼ਕ੍ਤਿ; ਪ੍ਰਚੁਰ ਸ਼ਕ੍ਤਿ. [ਜਿਸ ਜ੍ਞਾਨੀ ਜੀਵਨੇ ਪਰਮ ਉਦਾਸੀਨਤਾਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਨੇਮੇਂ ਸਮਰ੍ਥ

Page 250 of 264
PDF/HTML Page 279 of 293
single page version

੨੫੦

ਅਰ੍ਹਦਾਦਿਭਕ੍ਤਿਮਾਤ੍ਰਰਾਗਜਨਿਤਸਾਕ੍ਸ਼ਾਨ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਸ੍ਯਾਨ੍ਤਰਾਯਦ੍ਯੋਤਨਮੇਤਤ੍. ਯਃ ਖਲ੍ਵਰ੍ਹਦਾਦਿਭਕ੍ਤਿਵਿਧੇਯਬੁਦ੍ਧਿਃ ਸਨ੍ ਪਰਮਸਂਯਮਪ੍ਰਧਾਨਮਤਿਤੀਵ੍ਰਂ ਤਪਸ੍ਤਪ੍ਯਤੇ, ਸ ਤਾਵਨ੍ਮਾਤ੍ਰ– ਰਾਗਕਲਿਕਲਙ੍ਕਿਤਸ੍ਵਾਨ੍ਤਃ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਨ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਸ੍ਯਾਨ੍ਤਰਾਯੀਭੂਤਂ ਵਿਸ਼ਯਵਿਸ਼ਦ੍ਰੁਮਾਮੋਦਮੋਹਿਤਾਨ੍ਤਰਙ੍ਗਂ ਸ੍ਵਰ੍ਗਲੋਕਂ ਸਮਾਸਾਦ੍ਯ, ਸੁਚਿਰਂ ਰਾਗਾਙ੍ਗਾਰੈਃ ਪਚ੍ਯਮਾਨੋਨ੍ਤਸ੍ਤਾਮ੍ਯਤੀਤਿ.. ੧੭੧..

-----------------------------------------------------------------------------

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਯਃ] ਜੋ [ਜੀਵ], [ਅਰ੍ਹਤ੍ਸਿਦ੍ਧਚੈਤ੍ਯਪ੍ਰਵਚਨਭਕ੍ਤਃ] ਅਰ੍ਹਂਤ, ਸਿਦ੍ਧ, ਚੈਤ੍ਯ [– ਅਰ੍ਹਰ੍ਂਤਾਦਿਕੀ ਪ੍ਰਤਿਮਾ] ਔਰ ਪ੍ਰਵਚਨਕੇ [–ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰ] ਪ੍ਰਤਿ ਭਕ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ, [ਪਰੇਣ ਨਿਯਮੇਨ] ਪਰਮ ਸਂਯਮ ਸਹਿਤ [ਤਪਃਕਰ੍ਮ] ਤਪਕਰ੍ਮ [–ਤਪਰੂਪ ਕਾਰ੍ਯ] [ਕਰੋਤਿ] ਕਰਤਾ ਹੈ, [ਸਃ] ਵਹ [ਸੁਰਲੋਕਂ] ਦੇਵਲੋਕਕੋ [ਸਮਾਦਤ੍ਤੇ] ਸਮ੍ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੈ.

ਟੀਕਾਃ– ਯਹ, ਮਾਤ੍ਰ ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਕੀ ਭਕ੍ਤਿ ਜਿਤਨੇ ਰਾਗਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਵਾਲਾ ਜੋ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕਾ ਅਂਤਰਾਯ ਉਸਕਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਹੈ.

ਜੋ [ਜੀਵ] ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਕੀ ਭਕ੍ਤਿਕੇ ਆਧੀਨ ਬੁਦ੍ਧਿਵਾਲਾ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ ਪਰਮਸਂਯਮਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤਿਤੀਵ੍ਰ ਤਪ ਤਪਤਾ ਹੈ, ਵਹ [ਜੀਵ], ਮਾਤ੍ਰ ਉਤਨੇ ਰਾਗਰੂਪ ਕ੍ਲੇਸ਼ਸੇ ਜਿਸਕਾ ਨਿਜ ਅਂਤਃਕਰਣ ਕਲਂਕਿਤ [–ਮਲਿਨ] ਹੈ ਐਸਾ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ, ਵਿਸ਼ਯਵਿਸ਼ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਕੇ ੨ਆਮੋਦਸੇ ਜਹਾਁ ਅਨ੍ਤਰਂਗ [–ਅਂਤਃਕਰਣ] ਮੋਹਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਐਸੇ ਸ੍ਵਰ੍ਗਲੋਕਕੋ– ਜੋ ਕਿ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੋ ਅਨ੍ਤਰਾਯਭੂਤ ਹੈ ਉਸੇ–ਸਮ੍ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਕੇ, ਸੁਚਿਰਕਾਲ ਪਰ੍ਯਂਤ [–ਬਹੁਤ ਲਮ੍ਬੇ ਕਾਲ ਤਕ] ਰਾਗਰੂਪੀ ਅਂਗਾਰੋਂਸੇ ਦਹ੍ਯਮਾਨ ਹੁਆ ਅਨ੍ਤਰਮੇਂ ਸਂਤਪ੍ਤ [–ਦੁਃਖੀ, ਵ੍ਯਥਿਤ] ਹੋਤਾ ਹੈ.. ੧੭੧.. ------------------------------------------------------------------------- ੧. ਪਰਮਸਂਯਮਪ੍ਰਧਾਨ = ਉਤ੍ਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਸਂਯਮ ਜਿਸਮੇਂ ਮੁਖ੍ਯ ਹੋ ਐਸਾ. ੨. ਆਮੋਦ = [੧] ਸੁਗਂਧ; [੨] ਮੋਜ.

Page 251 of 264
PDF/HTML Page 280 of 293
single page version

ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ

ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਨ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਸਾਰਸੂਚਨਦ੍ਵਾਰੇਣ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯੋਪਸਂਹਾਰੋਯਮ੍.

ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਨ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪੁਰਸ੍ਸਰੋ ਹਿ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਵਮ੍. ਤਤਃ ਖਲ੍ਵਰ੍ਹਦਾਦਿਗਤਮਪਿ ਰਾਗਂ ਚਨ੍ਦਨਨਗ– ਸਙ੍ਗਤਮਗ੍ਨਿਮਿਵ ਸੁਰਲੋਕਾਦਿਕ੍ਲੇਸ਼ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ੍ਯਾਤ੍ਯਨ੍ਤਮਨ੍ਤਰ੍ਦਾਹਾਯ ਕਲ੍ਪਮਾਨਮਾਕਲਯ੍ਯ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਨ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਕਾਮੋ ਮਹਾਜਨਃ ਸਮਸ੍ਤਵਿਸ਼ਯਮਪਿ ਰਾਗਮੁਤ੍ਸ੍ਰੁਜ੍ਯਾਤ੍ਯਨ੍ਤਵੀਤਰਾਗੋ ਭੂਤ੍ਵਾ ਸਮੁਚ੍ਛਲਜ੍ਜ੍ਵਲਦ੍ਦੁਃਖਸੌਖ੍ਯਕਲ੍ਲੋਲਂ ਕਰ੍ਮਾਗ੍ਨਿਤਪ੍ਤਕਲਕਲੋਦਭਾਰਪ੍ਰਾਗ੍ਭਾਰਭਯਙ੍ਕਰਂ ਭਵਸਾਗਰਮੁਤ੍ਤੀਰ੍ਯ, ਸ਼ੁਦ੍ਧਸ੍ਵਰੂਪਪਰਮਾਮ੍ਰੁਤਸਮੁਦ੍ਰਮਧ੍ਯਾਸ੍ਯ ਸਦ੍ਯੋ ਨਿਰ੍ਵਾਤਿ..

-----------------------------------------------------------------------------

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਤਸ੍ਮਾਤ੍] ਇਸਲਿਏ [ਨਿਰ੍ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕਾਮਃ] ਮੋਕ੍ਸ਼ਾਭਿਲਾਸ਼ੀ ਜੀਵ [ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ] ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ [ਕਿਞ੍ਚਿਤ੍ ਰਾਗਂ] ਕਿਂਚਿਤ੍ ਭੀ ਰਾਗ [ਮਾ ਕਰੋਤੁ] ਨ ਕਰੋ; [ਤੇਨ] ਐਸਾ ਕਰਨੇਸੇ [ਸਃ ਭਵ੍ਯਃ] ਵਹ ਭਵ੍ਯ ਜੀਵ [ਵੀਤਰਾਗਃ] ਵੀਤਰਾਗ ਹੋਕਰ [ਭਵਸਾਗਰਂ ਤਰਤਿ] ਭਵਸਾਗਰਕੋ ਤਰਤਾ ਹੈ.

ਟੀਕਾਃ– ਯਹ, ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਸਾਰ–ਸੂਚਨ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਰੂਪ ਉਪਸਂਹਾਰ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਯਹਾਁ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕਾ ਸਾਰ ਕ੍ਯਾ ਹੈ ਉਸਕੇ ਕਥਨ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕਾ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਕਹਨੇਰੂਪ ਉਪਸਂਹਾਰ ਕਿਯਾ ਹੈ].

ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਮੇਂ ਅਗ੍ਰਸਰ ਸਚਮੁਚ ਵੀਤਰਾਗਤਾ ਹੈ. ਇਸਲਿਏ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ^੧ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਗਤ ਰਾਗਕੋ ਭੀ, ਚਂਦਨਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਸਂਗਤ ਅਗ੍ਨਿਕੀ ਭਾਁਤਿ, ਦੇਵਲੋਕਾਦਿਕੇ ਕ੍ਲੇਸ਼ਕੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿ ਦ੍ਵਾਰਾ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਅਨ੍ਤਰ੍ਦਾਹਕਾ ਕਾਰਣ ਸਮਝਕਰ, ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕਾ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਮਹਾਜਨ ਸਭੀ ਕੀ ਓਰਸੇ ਰਾਗਕੋ ਛੋੜਕਰ, ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਵੀਤਰਾਗ ਹੋਕਰ, ਜਿਸਮੇਂ ਉਬਲਤੀ ਹੁਈ ਦੁਃਖਸੁਖਕੀ ਕਲ੍ਲੋਲੇਂ ਊਛਲਤੀ ਹੈ ਔਰ ਜੋ ਕਰ੍ਮਾਗ੍ਨਿ ਦ੍ਵਾਰਾ ਤਪ੍ਤ, ਖਲਬਲਾਤੇ ਜਲਸਮੂਹਕੀ ਅਤਿਸ਼ਯਤਾਸੇ ਭਯਂਕਰ ਹੈ ਐਸੇ ਭਵਸਾਗਰਕੋ ਪਾਰ ਉਤਰਕਰ, ਸ਼ੁਦ੍ਧਸ੍ਵਰੂਪ ਪਰਮਾਮ੍ਰੁਤਸਮੁਦ੍ਰਕੋ ਅਵਗਾਹਕਰ, ਸ਼ੀਘ੍ਰ ਨਿਰ੍ਵਾਣਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੈ.

–ਵਿਸ੍ਤਾਰਸੇ ਬਸ ਹੋ. ਜਯਵਨ੍ਤ ਵਰ੍ਤੇ ਵੀਤਰਾਗਤਾ ਜੋ ਕਿ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕਾ ਸਾਰ ਹੋਨੇਸੇ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਭੂਤ ਹੈ. ------------------------------------------------------------------------- ੧. ਅਰ੍ਹਂਂਤਾਦਿਗਤ ਰਾਗ = ਅਰ੍ਹਂਂਤਾਦਿਕੀ ਓਰਕਾ ਰਾਗ; ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਵਿਸ਼ਯਕ ਰਾਗ; ਅਰ੍ਹਂਤਾਦਿਕਾ ਰਾਗ. [ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ