Page 212 of 264
PDF/HTML Page 241 of 293
single page version

೨೧೨

-----------------------------------------------------------------------------

ಭಾವಾರ್ಥಃ– ನಿರ್ವಿಕಾರ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಮೇಂ ನಿಶ್ಚಲ ಪರಿಣತಿ ವಹ ೨ಧ್ಯಾನ ಹೈ. ಯಹ ಧ್ಯಾನ ಮೋಕ್ಷಕೇ ಉಪಾಯರೂಪ ಹೈ.

ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಥೋಡೀ–ಸೀ ಅಗ್ನಿ ಬಹುತ–ಸೇ ಘಾಸ ಔರ ಕಾಷ್ಠಕೀ ರಾಶಿಕೋ ಅಲ್ಪ ಕಾಲಮೇಂ ಜಲಾ ದೇತೀ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ–ಕಷಾಯಾದಿ ವಿಭಾವಕೇ ಪರಿತ್ಯಾಗಸ್ವರೂಪ ಮಹಾ ಪವನಸೇ ಪ್ರಜ್ವಲಿತ ಹುಈ ಔರ ಅಪೂರ್ವ– ಅದ್ಭೂತ–ಪರಮ–ಆಹ್ಲಾದಾತ್ಮಕ ಸುಖಸ್ವರೂಪ ಘೃತಸೇ ಸಿಂಚೀ ಹುಈ ನಿಶ್ಚಯ–ಆತ್ಮಸಂವೇದನರೂಪ ಧ್ಯಾನಾಗ್ನಿ ಮೂಲೋತ್ತರಪ್ರಕೃತಿಭೇದವಾಲೇ ಕರ್ಮರೂಪೀ ಇನ್ಧನಕೀ ರಾಶಿಕೋ ಕ್ಷಣಮಾತ್ರಮೇಂ ಜಲಾ ದೇತೀ ಹೈ.

ಇಸ ಪಂಚಮಕಾಲಮೇಂ ಭೀ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಧ್ಯಾನ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ. ಇಸ ಕಾಲಮೇೇಂ ಜೋ ವಿಚ್ಛೇದ ಹೈ ಸೋ ಶುಕ್ಲಧ್ಯಾನಕಾ ಹೈ, ಧರ್ಮಧ್ಯಾನಕಾ ನಹೀಂ. ಆಜ ಭೀ ಯಹಾಂಸೇ ಜೀವ ಧರ್ಮಧ್ಯಾನ ಕರಕೇ ದೇವಕಾ ಭವ ಔರ ಫಿರ ಮನುಷ್ಯಕಾ ಭವ ಪಾಕರ ಮೋಕ್ಷ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೇ ಹೈಂ. ಔರ ಬಹುಶ್ರುತಧರ ಹೀ ಧ್ಯಾನ ಕರ ಸಕತೇ ಹೈಂ ಐಸಾ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ; ಸಾರಭೂತ ಅಲ್ಪ ಶ್ರುತಸೇ ಭೀ ಧ್ಯಾನ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಮೋಕ್ಷಾರ್ಥೀಯೋಂಕೋ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕಾ ಪ್ರತಿಪಾದಕ, ಸವಂರನಿರ್ಜರಾಕಾ ಕರನೇವಾಲಾ ಔರ ಜರಾಮರಣಕಾ ಹರನೇವಾಲಾ ಸಾರಭೂತ ಉಪದೇಶ ಗ್ರಹಣ ಕರಕೇ ಧ್ಯಾನ ಕರನೇಯೋಗ್ಯ ಹೈ.

[ಯಹಾಂ ಯಹ ಲಕ್ಷಮೇಂ ರಖನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ ಕಿ ಉಪರೋಕ್ತ ಧ್ಯಾನಕಾ ಮೂಲ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ ಹೈ. ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಕೇ ಬಿನಾ ಧ್ಯಾನ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ನಿರ್ವಿಕಾರ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಕೀ [ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೀ] ಸಮ್ಯಕ್ ಪ್ರತೀತಿ ಬಿನಾ ಉಸಮೇಂ ನಿಶ್ಚಲ ಪರಿಣತಿ ಕಹಾಂಸೇ ಹೋಸಕತೀ ಹೈ? ಇಸಲಿಯೇ ಮೋಕ್ಷಕೇ ಉಪಾಯಭೂತ ಧ್ಯಾನ ಕರನೇಕೀ ಇಚ್ಛಾ ರಖನೇವಾಲೇ ಜೀವಕೋೇ ಪ್ರಥಮ ತೋ ಜಿನೋಕ್ತ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯರೂಪ ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪಕೀ ಯಥಾರ್ಥ ಸಮಝಪೂರ್ವಕ ನಿರ್ವಿಕಾರ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಕೀ ಸಮ್ಯಕ್ ಪ್ರತೀತಿಕಾ ಸರ್ವ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಉದ್ಯಮ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ; ಉಸಕೇ ಪಶ್ಚಾತ್ ಹೀ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಮೇಂ ವಿಶೇಷ ಲೀನತಾಕಾ ಯಥಾರ್ಥ ಉದ್ಯಮ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ].. ೧೪೬..

ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ನಿರ್ಜರಾಪದಾರ್ಥಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ದುರ್ಮೇಧ = ಅಲ್ಪಬುದ್ಧಿ ವಾಲೇ; ಮನ್ದಬುದ್ಧಿ; ಠೋಟ. ೨. ಮುನಿಕೋ ಜೋ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಕಾ ನಿಶ್ಚಲ ಉಗ್ರ ಆಲಮ್ಬನ ವರ್ತತಾ ಹೈ ಉಸೇ ಯಹಾಂ ಮುಖ್ಯತಃ ‘ಧ್ಯಾನ’ ಕಹಾ ಹೈ.

Page 213 of 264
PDF/HTML Page 242 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಅಥ ಬಂಧಪದಾರ್ಥವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್.

ಬನ್ಧಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್.

ಯದಿ ಖಲ್ವಯಮಾತ್ಮಾ ಪರೋಪಾಶ್ರಯೇಣಾನಾದಿರಕ್ತಃ ಕರ್ಮೋದಯಪ್ರಭಾವತ್ವಾದುದೀರ್ಣಂ ಶುಭಮಶುಭಂ ವಾ ಭಾವಂ ಕರೋತಿ, ತದಾ ಸ ಆತ್ಮಾ ತೇನ ನಿಮಿತ್ತಭೂತೇನ ಭಾವೇನ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಣಾ ವಿವಿಧೇನ ಬದ್ಧೋ ಭವತಿ. ತದತ್ರ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಸ್ನಿಗ್ಧಃ ಶುಭೋಽಶುಭೋ ವಾ ಪರಿಣಾಮೋ ಜೀವಸ್ಯ ಭಾವಬನ್ಧಃ, ತನ್ನಿಮಿತ್ತೇನ ಶುಭಾಶುಭಕರ್ಮತ್ವಪರಿಣತಾನಾಂ ಜೀವೇನ ಸಹಾನ್ಯೋನ್ಯಮೂರ್ಚ್ಛನಂ ಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ದ್ರವ್ಯಬನ್ಧ ಇತಿ.. ೧೪೭.. -----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯದಿ] ಯದಿ [ಆತ್ಮಾ] ಆತ್ಮಾ [ರಕ್ತಃ] ರಕ್ತ [ವಿಕಾರೀ] ವರ್ತತಾ ಹುಆ [ಉದೀರ್ಣಂ] ಉದಿತ [ಯಮ್ ಶುಭಮ್ ಅಶುಭಮ್ ಭಾವಮ್] ಶುಭ ಯಾ ಅಶುಭ ಭಾವಕೋ [ಕರೋತಿ] ಕರತಾ ಹೈ, ತೋ [ಸಃ] ವಹ ಆತ್ಮಾ [ತೇನ] ಉಸ ಭಾವ ದ್ವಾರಾ [–ಉಸ ಭಾವಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ] [ವಿವಿಧೇನ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಣಾ] ವಿವಿಧ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮೋಂಸೇ [ಬದ್ಧಃ ಭವತಿ] ಬದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಬನ್ಧಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.

ಯದಿ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಅನ್ಯಕೇ [–ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಕೇ] ಆಶ್ರಯ ದ್ವಾರಾ ಅನಾದಿ ಕಾಲಸೇ ರಕ್ತ ರಹಕರ ಕರ್ಮೋದಯಕೇ ಪ್ರಭಾವಯುಕ್ತರೂಪ ವರ್ತನೇಸೇ ಉದಿತ [–ಪ್ರಗಟ ಹೋನೇವಾಲೇ] ಶುಭ ಯಾ ಅಶುಭ ಭಾವಕೋ ಕರತಾ ಹೈ, ತೋ ವಹ ಆತ್ಮಾ ಉಸ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಭಾವ ದ್ವಾರಾ ವಿವಿಧ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಸೇ ಬದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ [ಐಸಾ ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ], ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷ ದ್ವಾರಾ ಸ್ನಿಗ್ಧ ಐಸೇ ಜೋ ಜೀವಕೇ ಶುಭ ಯಾ ಅಶುಭ ಪರಿಣಾಮ ವಹ ಭಾವಬನ್ಧ ಹೈ ಔರ ಉಸಕೇ [–ಶುಭಾಶುಭ ಪರಿಣಾಮಕೇ] ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಶುಭಾಶುಭ ಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣತ ಪುದ್ಗಲೋಂಕಾ ಜೀವಕೇ ಸಾಥ ಅನ್ಯೋನ್ಯ ಅವಗಾಹನ [–ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಕ್ತಿ ಸಹಿತ ಏಕಕ್ಷೇತ್ರಾವಗಾಹಸಮ್ಬನ್ಧ] ವಹ ದ್ರವ್ಯ ಬನ್ಧ ಹೈ.. ೧೪೭.. -------------------------------------------------------------------------

Page 214 of 264
PDF/HTML Page 243 of 293
single page version

೨೧೪

ಬಹಿರಙ್ಗಾನ್ತರಙ್ಗಬನ್ಧಕಾರಣಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. ಗ್ರಹಣಂ ಹಿ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ಜೀವಪ್ರದೇಶವರ್ತಿಕರ್ಮಸ್ಕನ್ಧಾನುಪ್ರವೇಶಃ. ತತ್ ಖಲು ಯೋಗನಿಮಿತ್ತಮ್. ಯೋಗೋ ವಾಙ್ಮನಃಕಾಯಕರ್ಮವರ್ಗಣಾಲಮ್ಬನ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶಪರಿಸ್ಪನ್ದಃ. ಬನ್ಧಸ್ತು ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ವಿಶಿಷ್ಟ– ಶಕ್ತಿಪರಿಣಾಮೇನಾವಸ್ಥಾನಮ್. ಸ ಪುನರ್ಜೀವಭಾವನಿಮಿತ್ತಃ. ಜೀವಭಾವಃ ಪುನಾ ರತಿರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಯುತಃ,

-----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯೋಗನಿಮಿತ್ತಂ ಗ್ರಹಣಮ್] ಗ್ರಹಣಕಾ [–ಕರ್ಮಗ್ರಹಣಕಾ] ನಿಮಿತ್ತ ಯೋಗ ಹೈ; [ಯೋಗಃ ಮನೋವಚನಕಾಯಸಂಭೂತಃ] ಯೋಗ ಮನವಚನಕಾಯಜನಿತ [ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶಪರಿಸ್ಪಂದ] ಹೈ. [ಭಾವನಿಮಿತ್ತಃ ಬನ್ಧಃ] ಬನ್ಧಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಭಾವ ಹೈ; [ಭಾವಃ ರತಿರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಯುತಃ] ಭಾವ ರತಿರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಸೇ ಯುಕ್ತ [ಆತ್ಮಪರಿಣಾಮ] ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಬನ್ಧಕೇ ಬಹಿರಂಗ ಕಾರಣ ಔರ ಅನ್ತರಂಗ ಕಾರಣಕಾ ಕಥನ ಹೈ.

ಗ್ರಹಣ ಅರ್ಥಾತ್ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕಾ ಜೀವಪ್ರದೇಶವರ್ತೀ [–ಜೀವಕೇ ಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ ಸಾಥ ಏಕ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಸ್ಥಿತ] ಕರ್ಮಸ್ಕನ್ಧೋಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ; ಉಸಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಯೋಗ ಹೈ. ಯೋಗ ಅರ್ಥಾತ್ ವಚನವರ್ಗಣಾ, ಮನೋವರ್ಗಣಾ, ಕಾಯವರ್ಗಣಾ ಔರ ಕರ್ಮವರ್ಗಣಾಕಾ ಜಿಸಮೇಂ ಆಲಮ್ಬನ ಹೋತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಕಾ ಪರಿಸ್ಪನ್ದ [ಅರ್ಥಾತ್ ಜೀವಕೇ ಪ್ರದೇಶೋಂಕಾ ಕಂಪನ.

ಬಂಧ ಅರ್ಥಾತ್ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕಾ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಕ್ತಿರೂಪ ಪರಿಣಾಮ ಸಹಿತ ಸ್ಥಿತ ರಹನಾ [ಅರ್ಥಾತ್ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕಾ ಅಮುಕ ಅನುಭಾಗರೂಪ ಶಕ್ತಿ ಸಹಿತ ಅಮುಕ ಕಾಲ ತಕ ಟಿಕನಾ]; ಉಸಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಜೀವಭಾವ ಹೈೇ. ಜೀವಭಾವ ರತಿರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಯುಕ್ತ [ಪರಿಣಾಮ] ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಮೋಹನೀಯಕೇ ವಿಪಾಕಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲಾ ವಿಕಾರ ಹೈ. -------------------------------------------------------------------------

Page 215 of 264
PDF/HTML Page 244 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಮೋಹನೀಯವಿಪಾಕಸಂಪಾದಿತವಿಕಾರ ಇತ್ಯರ್ಥಃ. ತದತ್ರ ಮೋಹನೀಯವಿಪಾಕಸಂಪಾದಿತವಿಕಾರ ಇತ್ಯರ್ಥಃ. ತದತ್ರ ಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ಗ್ರಹಣಹೇತುತ್ವಾದ್ಬಹಿರಙ್ಗಕಾರಣಂ ಯೋಗಃ, ವಿಶಿಷ್ಟಶಕ್ತಿಸ್ಥಿತಿಹೇತುತ್ವಾದನ್ತರಙ್ಗಕಾರಣಂ ಜೀವಭಾವ ಏವೇತಿ.. ೧೪೮..

-----------------------------------------------------------------------------

ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ [ಬನ್ಧಮೇಂಂ], ಬಹಿರಂಗ ಕಾರಣ [–ನಿಮಿತ್ತ] ಯೋಗ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ ಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಗ್ರಹಣಕಾ ಹೇತು ಹೈ, ಔರ ಅಂತರಂಗ ಕಾರಣ [–ನಿಮಿತ್ತ] ಜೀವಭಾವ ಹೀ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ [ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕೀ] ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಕ್ತಿ ತಥಾ ಸ್ಥಿತಿಕಾ ಹೇತು ಹೈ.. ೧೪೮..

ಭಾವಾರ್ಥಃ– ಕರ್ಮಬನ್ಧಪರ್ಯಾಯಕೇ ಚಾರ ವಿಶೇಷ ಹೈಂಃ ಪ್ರಕೃತಿಬನ್ಧ, ಪ್ರದೇಶಬನ್ಧ, ಸ್ಥಿತಿಬನ್ಧ ಔರ ಅನುಭಾಗಬನ್ಧ. ಇಸಮೇಂ ಸ್ಥಿತಿ–ಅನುಭಾಗ ಹೀ ಅತ್ಯನ್ತ ಮುಖ್ಯ ವಿಶೇಷ ಹೈಂ, ಪ್ರಕೃತಿ–ಪ್ರದೇಶ ತೋ ಅತ್ಯನ್ತ ಗೌಣ ವಿಶೇಷ ಹೈಂ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸ್ಥಿತಿ–ಅನುಭಾಗ ಬಿನಾ ಕರ್ಮಬನ್ಧಪರ್ಯಾಯ ನಾಮಮಾತ್ರ ಹೀ ರಹತೀ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ ಪ್ರಕೃತಿ–ಪ್ರದೇಶಬನ್ಧಕಾ ಮಾತ್ರ ‘ಗ್ರಹಣ’ ಶಬ್ದಸೇ ಕಥನ ಕಿಯಾ ಹೈ ಔರ ಸ್ಥಿತಿ–ಅನುಭಾಗಬನ್ಧಕಾ ಹೀ ‘ಬನ್ಧ’ ಶಬ್ದಸೇ ಕಹಾ ಹೈ.

ಜೀವಕೇ ಕಿಸೀ ಭೀ ಪರಿಣಾಮಮೇಂ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ಯೋಗ ಕರ್ಮಕೇ ಪ್ರಕೃತಿ–ಪ್ರದೇಶಕಾ ಅರ್ಥಾತ್ ‘ಗ್ರಹಣ’ ಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಜೀವಕೇ ಉಸೀ ಪರಿಣಾಮಮೇಂ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಭಾವ ಕರ್ಮಕೇ ಸ್ಥಿತಿ–ಅನುಭಾಗಕಾ ಅರ್ಥಾತ್ ‘ಬಂಧ’ ಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಭಾವಕೋ ‘ಬನ್ಧ’ ಕಾ ಅಂತರಂಗ ಕಾರಣ [ಅಂತರಂಗ ನಿಮಿತ್ತ] ಕಹಾ ಹೈ ಔರ ಯೋಗಕೋ – ಜೋ ಕಿ ‘ಗ್ರಹಣ’ ಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಉಸೇ–‘ಬನ್ಧ’ ಕಾ ಬಹಿರಂಗ ಕಾರಣ [ಬಾಹ್ಯ ನಿಮಿತ್ತ] ಕಹಾ ಹೈ.. ೧೪೮..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಚತುರ್ವಿಕಲ್ಪಃ ಹೇತುಃ] [ದ್ರವ್ಯಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ] ಚಾರ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಹೇತು [ಅಷ್ಟವಿಕಲ್ಪಸ್ಯ ಕಾರಣಮ್] ಆಠ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಕಾರಣ [ಭಣಿತಮ್] ಕಹೇ ಗಯೇ ಹೈಂ; [ತೇಷಾಮ್ ಅಪಿ ಚ] ಉನ್ಹೇಂ ಭೀ [ರಾಗಾದಯಃ] [ಜೀವಕೇ] ರಾಗಾದಿಭಾವ ಕಾರಣ ಹೈಂ; [ತೇಷಾಮ್ ಅಭಾವೇ] ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ [ನ ಬಧ್ಯನ್ತೇ] ಜೀವ ನಹೀಂಂ ಬಂಧತೇ. -------------------------------------------------------------------------

Page 216 of 264
PDF/HTML Page 245 of 293
single page version

೨೧೬

ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಾಣಾಮಪಿ ಬಹಿರಙ್ಗಕಾರಣದ್ಯೋತನಮೇತತ್.

ತನ್ತ್ರಾನ್ತರೇ ಕಿಲಾಷ್ಟವಿಕಲ್ಪಕರ್ಮಕಾರಣತ್ವೇನ ಬನ್ಧಹೇತುರ್ದ್ರವ್ಯಹೇತುರೂಪಶ್ಚತುರ್ವಿಕಲ್ಪಃ ಪ್ರೋಕ್ತಃ ಮಿಥ್ಯಾ– ತ್ವಾಸಂಯಮಕಷಾಯಯೋಗಾ ಇತಿ. ತೇಷಾಮಪಿ ಜೀವಭಾವಭೂತಾ ರಾಗಾದಯೋ ಬನ್ಧಹೇತುತ್ವಸ್ಯ ಹೇತವಃ, ಯತೋ ರಾಗಾದಿಭಾವಾನಾಮಭಾವೇ ದ್ರವ್ಯಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾಸಂಯಮಕಷಾಯಯೋಗಸದ್ಭಾವೇಽಪಿ ಜೀವಾ ನ ಬಧ್ಯನ್ತೇ. ತತೋ ರಾಗಾ– ದೀನಾಮನ್ತರಙ್ಗತ್ವಾನ್ನಿಶ್ಚಯೇನ ಬನ್ಧಹೇತುತ್ವಮವಸೇಯಮಿತಿ.. ೧೪೯..

-----------------------------------------------------------------------------

ಬಹಿರಂಗ–ಕಾರಣಪನೇಕಾ ಪ್ರಕಾಶನ ಹೈ.

ಗ್ರಂಥಾನ್ತರಮೇಂ [ಅನ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರಮೇಂ] ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ, ಅಸಂಯಮ, ಕಷಾಯ ಔರ ಯೋಗ ಇನ ಚಾರ ಪ್ರಕಾರಕೇ ದ್ರವ್ಯಹೇತುಓಂಕೋ [ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯೋಂಕೋ] ಆಠ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಕಾರಣರೂಪಸೇ ಬನ್ಧಹೇತು ಕಹೇ ಹೈಂ. ಉನ್ಹೇಂ ಭೀ ಬನ್ಧಹೇತುಪನೇಕೇ ಹೇತು ಜೀವಭಾವಭೂತ ರಾಗಾದಿಕ ಹೈಂ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ೨ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇ ಪರ ದ್ರವ್ಯಮಿಥ್ಯಾತ್ವ, ದ್ರವ್ಯ–ಅಸಂಯಮ, ದ್ರವ್ಯಕಷಾಯ ಔರ ದ್ರವ್ಯಯೋಗಕೇ ಸದ್ಭಾವಮೇಂ ಭೀ ಜೀವ ಬಂಧತೇ ನಹೀಂ ಹೈಂ. ಇಸಲಿಯೇ ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕೋ ಅಂತರಂಗ ಬನ್ಧಹೇತುಪನಾ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ೩ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಬನ್ಧಹೇತುಪನಾ ಹೈ ಐಸಾ ನಿರ್ಣಯ ಕರನಾ.. ೧೪೯..

ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಬಂಧಪದಾರ್ಥಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಪ್ರಕಾಶನ=ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕರನಾ; ಸಮಝನಾ; ದರ್ಶಾನಾ. ೨. ಜೀವಗತ ರಾಗಾದಿರೂಪ ಭಾವಪ್ರತ್ಯಯೋಂಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇ ಪರ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯೋಂಕೇ ವಿದ್ಯಮಾನಪನೇಮೇಂ ಭೀ ಜೀವ ಬಂಧತೇ ನಹೀಂ ಹೈಂ. ಯದಿ

೩. ಉದಯಗತ ದ್ರವ್ಯಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಪ್ರತ್ಯಯೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ ರಾಗಾದಿಭಾವ ನವೀನ ಕರ್ಮಬನ್ಧಮೇಂ ಮಾತ್ರ ಬಹಿರಂಗ ನಿಮಿತ್ತ ನಹೀಂ ಹೈ ಕಿನ್ತು ವೇ

Page 217 of 264
PDF/HTML Page 246 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಮೋಕ್ಷಹೇತುಪರಮಸಂವರರೂಪೇಣ ಭಾವಮೋಕ್ಷಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. -----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಹೇತ್ವಭಾವೇ] [ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷರೂಪ] ಹೇತುಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ [ಜ್ಞಾನಿನಃ] ಜ್ಞಾನೀಕೋ [ನಿಯಮಾತ್] ನಿಯಮಸೇ [ಆಸ್ರವನಿರೋಧಃ ಜಾಯತೇ] ಆಸ್ರವಕಾ ನಿರೋಧ ಹೋತಾ ಹೈ [ತು] ಔರ [ಆಸ್ರವಭಾವೇನ ವಿನಾ] ಆಸ್ರವಭಾವಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ [ಕರ್ಮಣಃ ನಿರೋಧಃ ಜಾಯತೇ] ಕರ್ಮಕಾ ನಿರೋಧ ಹೋತಾ ಹೈ. [ಚ] ಔರ [ಕರ್ಮಣಾಮ್ ಅಭಾವೇನ] ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ವಹ [ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸರ್ವಲೋಕದರ್ಶೀ ಚ] ಸರ್ವಜ್ಞ ಔರ ಸರ್ವಲೋಕದರ್ಶೀ ಹೋತಾ ಹುಆ [ಇನ್ದ್ರಿಯರಹಿತಮ್] ಇನ್ದ್ರಿಯರಹಿತ, [ಅವ್ಯಾಬಾಧಮ್] ಅವ್ಯಾಬಾಧ, [ಅನನ್ತಮ್ ಸುಖಮ್ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ] ಅನನ್ತ ಸುಖಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ೧ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಮೋಕ್ಷಕೇ ಹೇತುಭೂತ ಪರಮ–ಸಂವರರೂಪಸೇ ಭಾವಮೋಕ್ಷಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಮೋಕ್ಷ=ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಕಾ ಸರ್ವಥಾ ಛೂಟ ಜಾನಾಃ ದ್ರವ್ಯಮೋಕ್ಷ [ಯಹಾಂ ಭಾವಮೋಕ್ಷಕಾ ಸ್ವರೂಪ ದ್ರವ್ಯಮೋಕ್ಷಕೇ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಪರಮ–

Page 218 of 264
PDF/HTML Page 247 of 293
single page version

೨೧೮

ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಮೋಕ್ಷಹೇತುಪರಮಸಂವರರೂಪೇಣ ಭಾವಮೋಕ್ಷಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. ಆಸ್ರವಹೇತುರ್ಹಿ ಜೀವಸ್ಯ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷರೂಪೋ ಭಾವಃ. ತದಭಾವೋ ಭವತಿ ಜ್ಞಾನಿನಃ. ತದಭಾವೇ ಭವತ್ಯಾಸ್ರವಭಾವಾಭಾವಃ. ಆಸ್ರವಭಾವಾಭಾವೇ ಭವತಿ ಕರ್ಮಾಭಾವಃ. ಕರ್ಮಾಭಾವೇನ ಭವತಿ ಸಾರ್ವಜ್ಞಂ ಸರ್ವ– ದರ್ಶಿತ್ವಮವ್ಯಾಬಾಧಮಿನ್ದ್ರಿಯವ್ಯಾಪಾರಾತೀತಮನನ್ತಸುಖತ್ವಞ್ಚೇತಿ. ಸ ಏಷ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಿನಾಮಾ ಭಾವಮೋಕ್ಷಃ. ಕಥಮಿತಿ ಚೇತ್. ಭಾವಃ ಖಲ್ವತ್ರ ವಿವಕ್ಷಿತಃ ಕರ್ಮಾವೃತ್ತಚೈತನ್ಯಸ್ಯ ಕ್ರಮಪ್ರವರ್ತಮಾನಜ್ಞಪ್ತಿಕ್ರಿಯಾರೂಪಃ. ಸ ಖಲು ಸಂಸಾರಿಣೋಽನಾದಿಮೋಹನೀಯಕರ್ಮೋದಯಾನುವೃತ್ತಿವಶಾದಶುದ್ಧೋ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಾಸ್ರವಹೇತುಃ. ಸ ತು ಜ್ಞಾನಿನೋ ಮೋಹರಾಗ– ದ್ವೇಷಾನುವೃತ್ತಿರೂಪೇಣ ಪ್ರಹೀಯತೇ. ತತೋಽಸ್ಯ ಆಸ್ರವಭಾವೋ ನಿರುಧ್ಯತೇ. ತತೋ ನಿರುದ್ಧಾಸ್ರವಭಾವಸ್ಯಾಸ್ಯ ಮೋಹಕ್ಷಯೇಣಾತ್ಯನ್ತನಿರ್ವಿಕಾರಮನಾದಿಮುದ್ರಿತಾನನ್ತಚೈತನ್ಯವೀರ್ಯಸ್ಯ ಶುದ್ಧಜ್ಞಪ್ತಿಕ್ರಿಯಾರೂಪೇಣಾನ್ತರ್ಮುಹೂರ್ತ– ಮತಿವಾಹ್ಯ ಯುಗಪಞ್ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಾವರಣಾನ್ತರಾಯಕ್ಷೇಯಣ ಕಥಞ್ಚಿಚ್ ಕೂಟಸ್ಥಜ್ಞಾನತ್ವಮವಾಪ್ಯ ಜ್ಞಪ್ತಿಕ್ರಿಯಾರೂಪೇ ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತ್ಯಭಾವಾದ್ಭಾವಕರ್ಮ ವಿನಶ್ಯತಿ. -----------------------------------------------------------------------------

ಆಸ್ರವಕಾ ಹೇತು ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜೀವಕಾ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷರೂಪ ಭಾವ ಹೈ. ಜ್ಞಾನೀಕೋ ಉಸಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ. ಉಸಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇ ಪರ ಆಸ್ರವಭಾವಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ. ಆಸ್ರವಭಾವಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇ ಪರ ಕರ್ಮಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ. ಕರ್ಮಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇ ಪರ ಸರ್ವಜ್ಞತಾ, ಸರ್ವದರ್ಶಿತಾ ಔರ ಅವ್ಯಾಬಾಧ, ೧ಇನ್ದ್ರಿಯವ್ಯಾಪಾರಾತೀತ, ಅನನ್ತ ಸುಖ ಹೋತಾ ಹೈ. ಯಹ ನಿಮ್ನಾನುಸಾರ ಪ್ರಕಾರ ಸ್ಪಷ್ಟೀಕರಣ ಹೈೇಃ–

ಯಹಾಂ ಜೋ ‘ಭಾವ’ ೩ವಿವಕ್ಷಿತ ಹೈ ವಹ ಕರ್ಮಾವೃತ [ಕರ್ಮಸೇ ಆವೃತ ಹುಏ] ಚೈತನ್ಯಕೀ ಕ್ರಮಾನುಸಾರ ಪ್ರವರ್ತತೀ ಜ್ಞಾಪ್ತಿಕ್ರಿಯಾರೂಪ ಹೈ. ವಹ [ಕ್ರಮಾನುಸಾರ ಪ್ರವರ್ತತೀ ಜ್ಞಪ್ತಿಕ್ರಿಯಾರೂಪ ಭಾವ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸಂಸಾರೀಕೋ ಅನಾದಿ ಕಾಲಸೇ ಮೋಹನೀಯಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕಾ ಅನುಸರಣ ಕರತೀ ಹುಈ ಪರಿಣತಿಕೇ ಕಾರಣ ಅಶುದ್ಧ ಹೈ, ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಾಸ್ರವಕಾ ಹೇತು ಹೈ. ಪರನ್ತು ವಹ [ಕ್ರಮಾನುಸಾರ ಪ್ರವರ್ತತೀ ಜ್ಞಪ್ತಿಕ್ರಿಯಾರೂಪ ಭಾವ] ಜ್ಞಾನೀಕೋ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷವಾಲೀ ಪರಿಣತಿರೂಪಸೇ ಹಾನಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ ಆಸ್ರವಭಾವಕೋ ನಿರೋಧ ಹೋತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಜಿಸೇ ಆಸ್ರವಭಾವಕಾ ನಿರೋಧ ಹುಆ ಹೈ ಐಸೇ ಉಸ ಜ್ಞಾನೀಕೋ ಮೋಹಕೇ ಕ್ಷಯ ದ್ವಾರಾ ಅತ್ಯನ್ತ ನಿರ್ವಿಕಾರಪನಾ ಹೋನೇಸೇ, ಜಿಸೇ ಅನಾದಿ ಕಾಲಸೇ ಅನನ್ತ ಚೈತನ್ಯ ಔರ [ಅನನ್ತ] ವೀರ್ಯ ಮುಂದ ಗಯಾ ಹೈ ಐಸಾ ವಹ ಜ್ಞಾನೀ [ಕ್ಷೀಣಮೋಹ ಗುಣಸ್ಥಾನಮೇಂ] ಶುದ್ಧ ಜ್ಞಪ್ತಿಕ್ರಿಯಾರೂಪಸೇ ಅಂತರ್ಮುಹೂರ್ತ ವ್ಯತೀತ ಕರಕೇ ಯುಗಪದ್ ಜ್ಞಾನಾವರಣ, ದರ್ಶನಾವರಣ ಔರ ಅನ್ತರಾಯಕಾ ಕ್ಷಯ ಹೋನೇಸೇ ಕಥಂಚಿತ್ ೧ಕೂಟಸ್ಥ ಜ್ಞಾನಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ ಔರ ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಉಸೇ ಜ್ಞಪ್ತಿಕ್ರಿಯಾಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಿಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಭಾವಕರ್ಮಕಾ ವಿನಾಶ ಹೋತಾ ಹೈ. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಇನ್ದ್ರಿಯವ್ಯಾಪಾರಾತೀತ=ಇನ್ದ್ರಿಯವ್ಯಾಪಾರ ರಹಿತ. ೨. ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಿ = ಜೀವಿತ ರಹತೇ ಹುಏ ಮುಕ್ತಿ; ದೇಹ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಮುಕ್ತಿ. ೩. ವಿವಕ್ಷಿತ=ಕಥನ ಕರನಾ ಹೈ.

Page 219 of 264
PDF/HTML Page 248 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ತತಃ ಕರ್ಮಾಭಾವೇ ಸ ಹಿ ಭಗವಾನ್ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸರ್ವದರ್ಶೀ ವ್ಯುಪರತೇನ್ದ್ರಿಯ–ವ್ಯಾಪಾರಾವ್ಯಾಬಾಧಾನನ್ತಸುಖಶ್ಚ ನಿತ್ಯಮೇವಾವತಿಷ್ಠತೇ. ಇತ್ಯೇಷ ಭಾವಕರ್ಮಮೋಕ್ಷಪ್ರಕಾರಃ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಮೋಕ್ಷಹೇತುಃ ಪರಮ–ಸಂವರಪ್ರಕಾರಶ್ಚ.. ೧೫೦–೧೫೧..

----------------------------------------------------------------------------- ಇಸಲಿಯೇ ಕರ್ಮಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇ ಪರ ವಹ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಭಗವಾನ ಸರ್ವಜ್ಞ, ಸರ್ವದರ್ಶೀ ತಥಾ ಇನ್ದ್ರಿಯವ್ಯಾಪಾರಾತೀತ– ಅವ್ಯಾಬಾಧ–ಅನನ್ತಸುಖವಾಲಾ ಸದೈವ ರಹತಾ ಹೈ.

ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಯಹ [ಜೋ ಯಹಾಂ ಕಹಾ ಹೈ ವಹ], ೨ಭಾವಕರ್ಮಮೋಕ್ಷಕಾ ೩ಪ್ರಕಾರ ತಥಾ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಮೋಕ್ಷಕಾ ಹೇತುಭೂತ ಪರಮ ಸಂವರಕಾ ಪ್ರಕಾರ ಹೈ .. ೧೫೦–೧೫೧..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಸ್ವಭಾವಸಹಿತಸ್ಯ ಸಾಧೋಃ] ಸ್ವಭಾವಸಹಿತ ಸಾಧುಕೋ [–ಸ್ವಭಾವಪರಿಣತ ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೋ] [ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಸಮಗ್ರಂ] ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಸೇ ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ಔರ [ನೋ ಅನ್ಯದ್ರವ್ಯ– ಸಂಯುಕ್ತಮ್] ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಕೂಟಸ್ಥ=ಸರ್ವ ಕಾಲ ಏಕ ರೂಪ ರಹನೇವಾಲಾಃ ಅಚಲ. [ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿ ಘಾತಿಕರ್ಮೋಂಕಾ ನಾಶ ಹೋನೇ ಪರ ಜ್ಞಾನ ಕಹೀಂಂ ಸರ್ವಥಾ

೨. ಭಾವಕರ್ಮಮೋಕ್ಷ=ಭಾವಕರ್ಮಕಾ ಸರ್ವಥಾ ಛೂಟ ಜಾನಾ; ಭಾವಮೋಕ್ಷ. [ಜ್ಞಪ್ತಿಕ್ರಿಯಾಮೇಂ ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಿಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನಾ ವಹ ಭಾವಮೋಕ್ಷ ಹೈ

೩. ಪ್ರಕಾರ=ಸ್ವರೂಪ; ರೀತ.

Page 220 of 264
PDF/HTML Page 249 of 293
single page version

೨೨೦

ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಮೋಕ್ಷಹೇತುಪರಮನಿರ್ಜರಾಕಾರಣಧ್ಯಾನಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್.

ಏವಮಸ್ಯ ಖಲು ಭಾವಮುಕ್ತಸ್ಯ ಭಗವತಃ ಕೇವಲಿನಃ ಸ್ವರೂಪತೃಪ್ತತ್ವಾದ್ವಿಶ್ರಾನ್ತಸ್ರುಖದುಃಖಕರ್ಮ– ವಿಪಾಕಕೃತವಿಕ್ರಿಯಸ್ಯ ಪ್ರಕ್ಷೀಣಾವರಣತ್ವಾದನನ್ತಜ್ಞಾನದರ್ಶನಸಂಪೂರ್ಣಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಚೇತನಾಮಯತ್ವಾದತೀನ್ದ್ರಿಯತ್ವಾತ್ ಚಾನ್ಯದ್ರವ್ಯಸಂಯೋಗವಿಯುಕ್ತಂ ಶುದ್ಧಸ್ವರೂಪೇಽವಿಚಲಿತಚೈತನ್ಯವೃತ್ತಿರೂಪತ್ವಾತ್ಕಥಞ್ಚಿದ್ಧಯಾನವ್ಯಪದೇಶಾರ್ಹಮಾತ್ಮನಃ ಸ್ವರೂಪಂ ಪೂರ್ವಸಂಚಿತಕರ್ಮಣಾಂ ಶಕ್ತಿಶಾತನಂ ಪತನಂ ವಾ ವಿಲೋಕ್ಯ ನಿರ್ಜರಾಹೇತುತ್ವೇನೋಪವರ್ಣ್ಯತ ಇತಿ.. ೧೫೨.. ----------------------------------------------------------------------------- ಅನ್ಯದ್ರವ್ಯಸೇ ಅಸಂಯುಕ್ತ ಐಸಾ [ಧ್ಯಾನಂ] ಧ್ಯಾನ [ನಿರ್ಜರಾಹೇತುಃ ಜಾಯತೇ] ನಿರ್ಜರಾಕಾ ಹೇತು ಹೋತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಮೋಕ್ಷನಕೇ ಹೇತುಭೂತ ಐಸೀ ಪರಮ ನಿರ್ಜರಾಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಧ್ಯಾನಕಾ ಕಥನ ಹೈ.

ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಇಸ [–ಪೂವೋಕ್ತ] ಭಾವಮುಕ್ತ [–ಭಾವಮೋಕ್ಷವಾಲೇ] ಭಗವಾನ ಕೇವಲೀಕೋ–ಕಿ ಜಿನ್ಹೇಂ ಸ್ವರೂಪತೃಪ್ತಪನೇಕೇ ಕಾರಣ ೧ಕರ್ಮವಿಪಾಕೃತ ಸುಖದುಃಖರೂಪ ವಿಕ್ರಿಯಾ ಅಟಕ ಗಈ ಹೈ ಉನ್ಹೇಂ –ಆವರಣಕೇ ಪ್ರಕ್ಷೀಣಪನೇಕೇ ಕಾರಣ, ಅನನ್ತ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಸೇ ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಚೇತನಾಮಯಪನೇಕೇ ಕಾರಣ ತಥಾ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯಪನೇಕೇ ಕಾರಣ ಜೋ ಅನ್ಯದ್ರವ್ಯಕೇ ಸಂಯೋಗ ರಹಿತ ಹೈ ಔರ ಶುದ್ಧ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಅವಿಚಲಿತ ಚೈತನ್ಯವೃತ್ತಿರೂಪ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಜೋ ಕಥಂಚಿತ್ ‘ಧ್ಯಾನ’ ನಾಮಕೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ ಐಸಾ ಆತ್ಮಾಕಾ ಸ್ವರೂಪ [–ಆತ್ಮಾಕೀ ನಿಜ ದಶಾ] ಪೂರ್ವಸಂಚಿತ ಕರ್ಮೋಂಕೀ ಶಕ್ತಿಕೋ ಶಾತನ ಅಥವಾ ಉನಕಾ ಪತನ ದೇಖಕರ ನಿರ್ಜರಾಕೇ ಹೇತುರೂಪಸೇ ವರ್ಣನ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ.

ಭಾವಾರ್ಥಃ– ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೇ ಆತ್ಮಾಕೀ ದಶಾ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಾವರಣಕೇ ಕ್ಷಯವಾಲೀ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ, ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಚೇತನಾಮಯ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ತಥಾ ಇನ್ದ್ರಿಯವ್ಯಾಪಾರಾದಿ ಬಹಿರ್ದ್ರವ್ಯಕೇ ಆಲಮ್ಬನ ರಹಿತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಅನ್ಯದ್ರವ್ಯಕೇ ಸಂಸರ್ಗ ರಹಿತ ಹೈ ಔರ ಶುದ್ಧಸ್ವರೂಪಮೇಂ ನಿಶ್ಚಲ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣತಿರೂಪ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಕಿಸೀ ಪ್ರಕಾರ ‘ಧ್ಯಾನ’ ನಾಮಕೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ. ಉನಕೀ ಐಸೀ ಆತ್ಮದಶಾಕಾ ನಿರ್ಜರಾಕೇ ನಿಮಿತ್ತರೂಪಸೇ ವರ್ಣನ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉನ್ಹೇಂ ಪೂರ್ವೋಪಾರ್ಜಿತ ಕರ್ಮೋಂಕೀ ಶಕ್ತಿ ಹೀನ ಹೋತೀ ಜಾತೀ ಹೈ ತಥಾ ವೇ ಕರ್ಮ ಖಿರತೇ ಜಾತೇ ಹೈ.. ೧೫೨.. -------------------------------------------------------------------------

Page 221 of 264
PDF/HTML Page 250 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ದ್ರವ್ಯಮೋಕ್ಷಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. ಅಥ ಖಲು ಭಗವತಃ ಕೇವಲಿನೋ ಭಾವಮೋಕ್ಷೇ ಸತಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಪರಮಸಂವರಸ್ಯೋತ್ತರಕರ್ಮಸನ್ತತೌ ನಿರುದ್ಧಾಯಾಂ ಪರಮನಿರ್ಜರಾಕಾರಣಧ್ಯಾನಪ್ರಸಿದ್ಧೌ ಸತ್ಯಾಂ ಪೂರ್ವಕರ್ಮಸಂತತೌ ಕದಾಚಿತ್ಸ್ವಭಾವೇನೈವ ಕದಾ–ಚಿತ್ಸಮುದ್ಧಾತ ವಿಧಾನೇನಾಯುಃಕರ್ಮಸಮಭೂತಸ್ಥಿತ್ಯಾಮಾಯುಃಕರ್ಮಾನುಸಾರೇಣೈವ ನಿರ್ಜೀರ್ಯಮಾಣಾಯಾಮ ಪುನರ್ಭವಾಯ ತದ್ಭವತ್ಯಾಗಸಮಯೇ ವೇದನೀಯಾಯುರ್ನಾಮಗೋತ್ರರೂಪಾಣಾಂ ಜೀವೇನ ಸಹಾತ್ಯನ್ತವಿಶ್ಲೇಷಃ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ದ್ರವ್ಯಮೋಕ್ಷಃ.. ೧೫೩..

–ಇತಿ ಮೋಕ್ಷಪದಾರ್ಥವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಸಮಾಪ್ತಮ್. -----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಃ ಸಂವರೇಣ ಯುಕ್ತಃ] ಜೋ ಸಂವರಸೇಯುಕ್ತ ಹೈೇ ಐಸಾ [ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಪ್ರಾಪ್ತ] ಜೀವ [ನಿರ್ಜರನ್ ಅಥ ಸರ್ವಕರ್ಮಾಣಿ] ಸರ್ವ ಕರ್ಮೋಂಕೀ ನಿರ್ಜರಾ ಕರತಾ ಹುಆ [ವ್ಯಪಗತವೇದ್ಯಾಯುಷ್ಕಃ] ವೇದನೀಯ ಔರ ಆಯು ರಹಿತ ಹೋಕರ [ಭವಂ ಮಞ್ಚತಿ] ಭವಕೋ ಛೋಡತಾ ಹೈ; [ತೇನ] ಇಸಲಿಯೇ [ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಸರ್ವ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕಾ ವಿಯೋಗ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ] [ಸಃ ಮೋಕ್ಷಃ] ವಹ ಮೋಕ್ಷ ಹೈ.

ಕರ್ಮಸಂತತಿ ನಿರೋಧಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋಕರ ಔರ ಪರಮ ನಿರ್ಜರಾಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಧ್ಯಾನ ಸಿದ್ಧ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಕರ್ಮಸಂತತಿ– ಕಿ ಜಿಸಕೀ ಸ್ಥಿತಿ ಕದಾಚಿತ್ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಆಯುಕರ್ಮಕೇ ಜಿತನೀ ಹೋತೀ ಹೈ ಔರ ಕದಾಚಿತ್ ೩ಸಮುದ್ಘಾತವಿಧಾನಸೇ ಆಯುಕರ್ಮಕೇ ಜಿತನೀ ಹೋತೀ ಹೈ

ಹುಈ,ೇ ದನೀಯ–ಆಯು–ನಾಮ–ಗೋತ್ರರೂಪ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕಾ ಜೀವಕೇ ಸಾಥ ಅತ್ಯನ್ತ ವಿಶ್ಲೇಷ [ವಿಯೋಗ] ವಹ ದ್ರವ್ಯಮೋಕ್ಷ ಹೈ.. ೧೫೩..

ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಮೋಕ್ಷಪದಾರ್ಥಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಉತ್ತರ ಕರ್ಮಸಂತತಿ=ಬಾದಕಾ ಕರ್ಮಪ್ರವಾಹ; ಭಾವೀ ಕರ್ಮಪರಮ್ಪರಾ. ೨. ಪೂರ್ವ=ಪಹಲೇಕೀ. ೩. ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೋ ವೇದನೀಯ, ನಾಮ ಔರ ಗೋತ್ರಕರ್ಮಕೀ ಸ್ಥಿತಿ ಕಭೀ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ [ಅರ್ಥಾತ್ ಕೇವಲೀಸಮುದ್ಘಾತರೂಪ

೪. ಅಪುನರ್ಭವ=ಫಿರಸೇ ಭವ ನಹೀಂ ಹೋನಾ. [ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೋ ಫಿರಸೇ ಭವ ಹುಏ ಬಿನಾ ಹೀ ಉಸ ಭವಕಾ ತ್ಯಾಗ ಹೋತಾ ಹೈ;

Page 222 of 264
PDF/HTML Page 251 of 293
single page version

೨೨೨

ಸಮಾಪ್ತಂ ಚ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಾವಯವರೂಪಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನವಿಷಯಭೂತನವಪದಾರ್ಥವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್..

ಅಥ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಞ್ಚಸೂಚಿಕಾ ಚೂಲಿಕಾ.

----------------------------------------------------------------------------- ಔರ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಅವಯವರೂಪ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ ತಥಾ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಕೇ ವಿಷಯಭೂತ ನವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಭೀ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ.

ಅಬ ೧ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚಸೂಚಕ ಚೂಲಿಕಾ ಹೈ. ೩ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚಸೂಚಕ = ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ವಿಸ್ತಾರ ಬತಲಾನೇವಾಲೀ; ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ವಿಸ್ತಾರಸೇ ಕರನೇವಾಲೀ; ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ

೨. ಚೂಲಿಕಾಕೇ ಅರ್ಥಕೇ ಲಿಏ ಪೃಷ್ಠ ೧೫೧ ಕಾ ಪದಟಿಪ್ಪಣ ದೇಖೇ.

Page 223 of 264
PDF/HTML Page 252 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್.

ಜೀವಸ್ವಭಾವನಿಯತಂ ಚರಿತಂ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಃ. ಜೀವಸ್ವಭಾವೋ ಹಿ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನೇ ಅನನ್ಯಮಯತ್ವಾತ್. ಅನನ್ಯಮಯತ್ವಂ ಚ ತಯೋರ್ವಿಶೇಷಸಾಮಾನ್ಯಚೈತನ್ಯಸ್ವಭಾವಜೀವನಿರ್ವೃತ್ತತ್ವಾತ್. ಅಥ ತಯೋರ್ಜೀವಸ್ವರೂಪಭೂತಯೋ– ರ್ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಯೋರ್ಯನ್ನಿಯತಮವಸ್ಥಿತಮುತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯರೂಪವೃತ್ತಿಮಯಮಸ್ತಿತ್ವಂ ರಾಗಾದಿಪರಿಣತ್ಯಭಾವಾದನಿನ್ದಿತಂ ತಚ್ಚರಿತಂ; ತದೇವ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಇತಿ. ದ್ವಿವಿಧಂ ಹಿ ಕಿಲ ಸಂಸಾರಿಷು ಚರಿತಂ– ಸ್ವಚರಿತಂ ಪರಚರಿತಂ ಚ; ಸ್ವಸಮಯಪರಸಮಯಾವಿತ್ಯರ್ಥಃ. ತತ್ರ ಸ್ವಭಾವಾವಸ್ಥಿತಾಸ್ತಿತ್ವಸ್ವರೂಪಂ ಸ್ವಚರಿತಂ, ಪರಭಾವಾವಸ್ಥಿತಾಸ್ತಿ– ತ್ವಸ್ವರೂಪಂ ಪರಚರಿತಮ್. ತತ್ರ ಯತ್ಸ್ವ– -----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಜೀವಸ್ವಭಾವಂ] ಜೀವಕಾ ಸ್ವಭಾವ [ಜ್ಞಾನಮ್] ಜ್ಞಾನ ಔರ [ಅಪ್ರತಿಹತ–ದರ್ಶನಮ್] ಅಪ್ರತಿಹತ ದರ್ಶನ ಹೈೇ– [ಅನನ್ಯಮಯಮ್] ಜೋ ಕಿ [ಜೀವಸೇ] ಅನನ್ಯಮಯ ಹೈ. [ತಯೋಃ] ಉನ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಮೇಂ [ನಿಯತಮ್] ನಿಯತ [ಅಸ್ತಿವಮ್] ಅಸ್ತಿತ್ವ– [ಅನಿನ್ದಿತಂ] ಜೋ ಕಿ ಅನಿಂದಿತ ಹೈ– [ಚಾರಿತ್ರಂ ಚ ಭಣಿತಮ್] ಉಸೇ [ಜಿನೇನ್ದ್ರೋಂನೇ] ಚಾರಿತ್ರ ಕಹಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.

ಜೀವಸ್ವಭಾವಮೇಂ ನಿಯತ ಚಾರಿತ್ರ ವಹ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ. ಜೀವಸ್ವಭಾವ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜ್ಞಾನ–ದರ್ಶನ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ವೇ [ಜೀವಸೇ] ಅನನ್ಯಮಯ ಹೈಂ. ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಕಾ [ಜೀವಸೇ] ಅನನ್ಯಮಯಪನಾ ಹೋನೇಕಾ ಕಾರಣ ಯಹ ಹೈ ಕಿ ೧ ವಿಶೇಷಚೈತನ್ಯ ಔರ ಸಾಮಾನ್ಯಚೈತನ್ಯ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ ಐಸೇ ಜೀವಸೇ ವೇ ನಿಷ್ಪನ್ನ ಹೈಂ [ಅರ್ಥಾತ್ ಜೀವ ದ್ವಾರಾ

ಜ್ಞಾನದರ್ಶನ ರಚೇ ಗಯೇ ಹೈಂ]. ಅಬ ಜೀವಕೇ ಸ್ವರೂಪಭೂತ ಐಸೇ ಉನ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಮೇಂ ನಿಯತ–ಅವಸ್ಥಿತ ಐಸಾ ಜೋ ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯರೂಪ ವೃತ್ತಿಮಯ ಅಸ್ತಿತ್ವ– ಜೋ ಕಿ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಅನಿಂದಿತ ಹೈ – ವಹ ಚಾರಿತ್ರ ಹೈ; ವಹೀ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ.

ಸಂಸಾರೀಯೋಂಮೇಂ ಚಾರಿತ್ರ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದೋ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಹೈಃ– [೧] ಸ್ವಚಾರಿತ್ರ ಔರ [೨] ಪರಚಾರಿತ್ರ; [೧]ಸ್ವಸಮಯ ಔರ [೨] ಪರಸಮಯ ಐಸಾ ಅರ್ಥ ಹೈ. ವಹಾಂ, ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಅವಸ್ಥಿತ ಅಸ್ತಿತ್ವಸ್ವರೂಪ [ಚಾರಿತ್ರ] ವಹ ಸ್ವಚಾರಿತ್ರ ಹೈ ಔರ ಪರಭಾವಮೇಂ ಅವಸ್ಥಿತ ಅಸ್ತಿತ್ವಸ್ವರೂಪ [ಚಾರಿತ್ರ] ವಹ ಪರಚಾರಿತ್ರ ಹೈ. ಉಸಮೇಂಸೇ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ವಿಶೇಷಚೈತನ್ಯ ವಹ ಜ್ಞಾನ ಹೈೇ ಔರ ಸಾಮಾನ್ಯಚೈತನ್ಯ ವಹ ದರ್ಶನ ಹೈ. ೨. ನಿಯತ=ಅವಸ್ಥಿತ; ಸ್ಥಿತ; ಸ್ಥಿರ; ದ್ರಢರೂಪ ಸ್ಥಿತ. ೩. ವೃತ್ತಿ=ವರ್ತನಾ; ಹೋನಾ. [ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯರೂಪ ವೃತ್ತಿ ವಹ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ.]

Page 224 of 264
PDF/HTML Page 253 of 293
single page version

೨೨೪

ಭಾವಾವಸ್ಥಿತಾಸ್ತಿತ್ವರೂಪಂ ಪರಭಾವಾವಸ್ಥಿತಾಸ್ತಿತ್ವವ್ಯಾವೃತ್ತತ್ವೇನಾತ್ಯನ್ತಮನಿನ್ದಿತಂ ತದತ್ರ ಸಾಕ್ಷಾನ್ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ– ತ್ವೇನಾವಧಾರಣೀಯಮಿತಿ.. ೧೫೪..

----------------------------------------------------------------------------- [ಅರ್ಥಾತ್ ದೋ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಚಾರಿತ್ರಮೇಂಸೇ], ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಅವಸ್ಥಿತ ಅಸ್ತಿತ್ವರೂಪ ಚಾರಿತ್ರ–ಜೋ ಕಿ ಪರಭಾವಮೇಂ ಅವಸ್ಥಿತ ಅಸ್ತಿತ್ವಸೇ ಭಿನ್ನ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಅತ್ಯನ್ತ ಅನಿಂದಿತ ಹೈ ವಹ–ಯಹಾಂ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗರೂಪ ಅವಧಾರಣಾ.

[ಯಹೀ ಚಾರಿತ್ರ ‘ಪರಮಾರ್ಥ’ ಶಬ್ದಸೇ ವಾಚ್ಯ ಐಸೇ ಮೋಕ್ಷಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ, ಅನ್ಯ ನಹೀಂ–ಐಸಾ ನ ಜಾನಕರ, ಮೋಕ್ಷಸೇ ಭಿನ್ನ ಐಸೇ ಅಸಾರ ಸಂಸಾರಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವರಾಗಾದಿಮೇಂ ಲೀನ ವರ್ತತೇ ಹುಏ ಅಪನಾ ಅನನ್ತ ಕಾಲ ಗಯಾ; ಐಸಾ ಜಾನಕರ ಉಸೀ ಜೀವಸ್ವಭಾವನಿಯತ ಚಾರಿತ್ರಕೀ – ಜೋ ಕಿ ಮೋಕ್ಷಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಹೈ ಉಸಕೀ – ನಿರನ್ತರ ಭಾವನಾ ಕರನಾ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ. ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಸೂತ್ರತಾತ್ಪರ್ಯ ಹೈ.] . ೧೫೪..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಜೀವಃ] ಜೀವ, [ಸ್ವಭಾವನಿಯತಃ] [ದ್ರವ್ಯ–ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ] ಸ್ವಭಾವನಿಯತ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, [ಅನಿಯತಗುಣಪರ್ಯಾಯಃ ಅಥ ಪರಸಮಯಃ] ಯದಿ ಅನಿಯತ ಗುಣಪರ್ಯಾಯವಾಲಾ ಹೋ ತೋ ಪರಸಮಯ ಹೈ. [ಯದಿ] ಯದಿ ವಹ [ಸ್ವಕಂ ಸಮಯಂ ಕುರುತೇ] [ನಿಯತ ಗುಣಪರ್ಯಾಯಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋಕರ] ಸ್ವಸಮಯಕೋ ಕರತಾ ಹೈ ತೋ [ಕರ್ಮಬನ್ಧಾತ್] ಕರ್ಮಬನ್ಧಸೇ [ಪ್ರಭ್ರಸ್ಯತಿ] ಛೂಟತಾ ಹೈ. -------------------------------------------------------------------------

Page 225 of 264
PDF/HTML Page 254 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಸ್ವಸಮಯಪರಸಮಯೋಪಾದಾನವ್ಯುದಾಸಪುರಸ್ಸರಕರ್ಮಕ್ಷಯದ್ವಾರೇಣ ಜೀವಸ್ವಭಾವನಿಯತಚರಿತಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷ– ಮಾರ್ಗತ್ವದ್ಯೋತನಮೇತತ್.

ಸಂಸಾರಿಣೋ ಹಿ ಜೀವಸ್ಯ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಾವಸ್ಥಿತತ್ವಾತ್ ಸ್ವಭಾವನಿಯತಸ್ಯಾಪ್ಯನಾದಿಮೋಹನೀಯೋ– ದಯಾನುವೃತ್ತಿಪರತ್ವೇನೋಪರಕ್ತೋಪಯೋಗಸ್ಯ ಸತಃ ಸಮುಪಾತ್ತಭಾವವೈಶ್ವರುಪ್ಯತ್ವಾದನಿಯತಗುಣಪರ್ಯಾಯತ್ವಂ ಪರಸಮಯಃ ಪರಚರಿತಮಿತಿ ಯಾವತ್. ತಸ್ಯೈವಾನಾದಿಮೋಹನೀಯೋದಯಾನುವೃತ್ತಿಪರತ್ವಮಪಾಸ್ಯಾತ್ಯನ್ತಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಸ್ಯ ಸತಃ ಸಮುಪಾತ್ತಭಾವೈಕ್ಯರುಪ್ಯತ್ವಾನ್ನಿಯತಗುಣಪರ್ಯಾಯತ್ವಂ ಸ್ವಸಮಯಃ ಸ್ವಚರಿತಮಿತಿ ಯಾವತ್ ಅಥ ಖಲು ಯದಿ ಕಥಞ್ಚನೋದ್ಭಿನ್ನಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿರ್ಜೀವಃ ಪರಸಮಯಂ ವ್ಯುದಸ್ಯ ಸ್ವಸಮಯಮುಪಾದತ್ತೇ ತದಾ ಕರ್ಮಬನ್ಧಾದವಶ್ಯಂ ಭ್ರಶ್ಯತಿ. ಯತೋ ಹಿ ಜೀವಸ್ವಭಾವನಿಯತಂ ಚರಿತಂ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಇತಿ.. ೧೫೫.. -----------------------------------------------------------------------------

ಟೀಕಾಃ– ಸ್ವಸಮಯಕೇ ಗ್ರಹಣ ಔರ ಪರಸಮಯಕೇ ತ್ಯಾಗಪೂರ್ವಕ ಕರ್ಮಕ್ಷಯ ಹೋತಾ ಹೈ– ಐಸೇ ಪ್ರತಿಪಾದನ ದ್ವಾರಾ ಯಹಾಂ [ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ] ‘ಜೀವಸ್ವಭಾವಮೇಂ ನಿಯತ ಚಾರಿತ್ರ ವಹ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ’ ಐಸಾ ದರ್ಶಾಯಾ ಹೈ.

ಸಂಸಾರೀ ಜೀವ, [ದ್ರವ್ಯ–ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ] ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಮೇಂ ಅವಸ್ಥಿತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ನಿಯತ [–ನಿಶ್ಚಲರೂಪಸೇ ಸ್ಥಿತ] ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಜಬ ಅನಾದಿ ಮೋಹನೀಯಕೇ ಉದಯಕಾ ಅನುಸರಣ ಕರಕೇ ಪರಿಣತಿ ಕರನೇ ಕೇ ಕಾರಣ ಉಪರಕ್ತ ಉಪಯೋಗವಾಲಾ [–ಅಶುದ್ಧ ಉಪಯೋಗವಾಲಾ] ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ [ಸ್ವಯಂ] ಭಾವೋಂಕಾ ವಿಶ್ವರೂಪಪನಾ [–ಅನೇಕರೂಪಪನಾ] ಗ್ರಹಣ ಕಿಯಾ ಹೋನಕೇೇ ಕಾರಣ ಉಸೇೇ ಜೋ ಅನಿಯತಗುಣಪರ್ಯಾಯಪನಾ ಹೋತಾ ಹೈ ವಹ ಪರಸಮಯ ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಚಾರಿತ್ರ ಹೈ; ವಹೀ [ಜೀವ] ಜಬ ಅನಾದಿ ಮೋಹನೀಯಕೇ ಉದಯಕಾ ಅನುಸರಣ ಕರನೇ ವಾಲೀ ಪರಿಣತಿ ಕರನಾ ಛೋಡಕರ ಅತ್ಯನ್ತ ಶುದ್ಧ ಉಪಯೋಗವಾಲಾ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ [ಸ್ವಯಂ] ಭಾವಕಾ ಏಕರೂಪಪನಾ ಗ್ರಹಣ ಕಿಯಾ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಉಸೇ ಜೋ ನಿಯತಗುಣಪರ್ಯಾಯಪನಾ ಹೋತಾ ಹೈ ವಹ ಸ್ವಸಮಯ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಚಾರಿತ್ರ ಹೈ.

ಅಬ, ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಯದಿ ಕಿಸೀ ಭೀ ಪ್ರಕಾರ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿ ಪ್ರಗಟ ಕರಕೇ ಜೀವ ಪರಸಮಯಕೋ ಛೋಡಕರ ಸ್ವಸಮಯಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರತಾ ಹೈ ತೋ ಕರ್ಮಬನ್ಧಸೇ ಅವಶ್ಯ ಛೂಟತಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ] ಜೀವಸ್ವಭಾವಮೇಂ ನಿಯತ ಚಾರಿತ್ರ ವಹ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ.. ೧೫೫.. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಉಪರಕ್ತ=ಉಪರಾಗಯುಕ್ತ [ಕಿಸೀ ಪದಾರ್ಥಮೇಂ ಹೋನೇವಾಲಾ. ಅನ್ಯ ಉಪಾಧಿಕೇ ಅನುರೂಪ ವಿಕಾರ [ಅರ್ಥಾತ್ ಅನ್ಯ ಉಪಾಧಿ ಜಿಸಮೇಂ

೨. ಅನಿಯತ=ಅನಿಶ್ಚಿತ; ಅನೇಕರೂಪ; ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಕೇ. ೩. ನಿಯತ=ನಿಶ್ಚಿತ; ಏಕರೂಪ; ಅಮುಕ ಏಕ ಹೀ ಪ್ರಕಾರಕೇ.

Page 226 of 264
PDF/HTML Page 255 of 293
single page version

೨೨೬

ಪರಚರಿತಪ್ರವೃತ್ತಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್.

ಯೋ ಹಿ ಮೋಹನೀಯೋದಯಾನುವೃತ್ತಿವಶಾದ್ರಜ್ಯಮಾನೋಪಯೋಗಃ ಸನ್ ಪರದ್ರವ್ಯೇ ಶುಭಮಶುಭಂ ವಾ ಭಾವಮಾದಧಾತಿ, ಸ ಸ್ವಕಚರಿತ್ರಭ್ರಷ್ಟಃ ಪರಚರಿತ್ರಚರ ಇತ್ಯುಪಗೀಯತೇ; ಯತೋ ಹಿ ಸ್ವದ್ರವ್ಯೇ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗವೃತ್ತಿಃ ಸ್ವಚರಿತಂ, ಪರದ್ರವ್ಯೇ ಸೋಪರಾಗೋಪಯೋಗವೃತ್ತಿಃ ಪರಚರಿತಮಿತಿ.. ೧೫೬.. -----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಃ] ಜೋ [ರಾಗೇಣ] ರಾಗಸೇ [–ರಂಜಿತ ಅರ್ಥಾತ್ ಮಲಿನ ಉಪಯೋಗಸೇ] [ಪರದ್ರವ್ಯೇ] ಪರದ್ರವ್ಯಮೇಂ [ಶುಭಮ್ ಅಶುಭಮ್ ಭಾವಮ್] ಶುಭ ಯಾ ಅಶುಭ ಭಾವ [ಯದಿ ಕರೋತಿ] ಕರತಾ ಹೈ, [ಸಃ ಜೀವಃ] ವಹ ಜೀವ [ಸ್ವಕಚರಿತ್ರಭ್ರಷ್ಟಃ] ಸ್ವಚಾರಿತ್ರಭ್ರಷ್ಟ ಐಸಾ [ಪರಚರಿತಚರಃ ಭವತಿ] ಪರಚಾರಿತ್ರಕಾ ಆಚರಣ ಕರನೇವಾಲಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಪರಚಾರಿತ್ರಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತನ ಕರನೇವಾಲೇಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.

ಜೋ [ಜೀವ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಮೋಹನೀಯಕೇ ಉದಯಕಾ ಅನುಸರಣ ಕರನೇವಾಲೀೇ ಪರಿಣತಿಕೇ ವಶ [ಅರ್ಥಾತ್ ಮೋಹನೀಯಕೇ ಉದಯಕಾ ಅನುಸರಣ ಕರಕೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ] ರಂಜಿತ–ಉಪಯೋಗವಾಲಾ [ಉಪರಕ್ತಉಪಯೋಗವಾಲಾ] ವರ್ತತಾ ಹುಆ, ಪರದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಶುಭ ಯಾ ಅಶುಭ ಭಾವಕೋ ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹೈ, ವಹ [ಜೀವ] ಸ್ವಚಾರಿತ್ರಸೇ ಭ್ರಷ್ಟ ಐಸಾ ಪರಚಾರಿತ್ರಕಾ ಆಚರಣ ಕರನೇವಾಲಾ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸ್ವದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಂಶುದ್ಧ–ಉಪಯೋಗರೂಪ ಪರಿಣತಿ ವಹ ಸ್ವಚಾರಿತ್ರ ಹೈ ಔರ ಪರದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಸೋಪರಾಗ–ಉಪಯೋಗರೂಪ ಪರಿಣತಿ ವಹ ಪರಚಾರಿತ್ರ ಹೈ.. ೧೫೬..

------------------------------------------------------------------------- ೧. ಸೋಪರಾಗ=ಉಪರಾಗಯುಕ್ತ; ಉಪರಕ್ತ; ಮಲಿನ; ವಿಕಾರೀ; ಅಶುದ್ಧ [ಉಪಯೋಗಮೇಂ ಹೋನೇವಾಲಾ, ಕರ್ಮೋದಯರೂಪ ಉಪಾಧಿಕೇ ಅನುರೂಪ

Page 227 of 264
PDF/HTML Page 256 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಪರಚರಿತಪ್ರವೃತ್ತೇರ್ಬನ್ಧಹೇತುತ್ವೇನ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವನಿಷೇಧನಮೇತತ್.

ಇಹ ಕಿಲ ಶುಭೋಪರಕ್ತೋ ಭಾವಃ ಪುಣ್ಯಾಸ್ರವಃ, ಅಶುಭೋಪರಕ್ತಃ ಪಾಪಾಸ್ರವ ಇತಿ. ತತ್ರ ಪುಣ್ಯಂ ಪಾಪಂ ವಾ ಯೇನ ಭಾವೇನಾಸ್ರವತಿ ಯಸ್ಯ ಜೀವಸ್ಯ ಯದಿ ಸ ಭಾವೋ ಭವತಿ ಸ ಜೀವಸ್ತದಾ ತೇನ ಪರಚರಿತ ಇತಿ ಪ್ರರುಪ್ಯತೇ. ತತಃ ಪರಚರಿತಪ್ರವೃತ್ತಿರ್ಬನ್ಧಮಾರ್ಗ ಏವ, ನ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಇತಿ.. ೧೫೭.. -----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯೇನ ಭಾವೇನ] ಜಿಸ ಭಾವಸೇ [ಆತ್ಮನಃ] ಆತ್ಮಾಕೋ [ಪುಣ್ಯಂ ಪಾಪಂ ವಾ] ಪುಣ್ಯ ಅಥವಾ ಪಾಪ [ಅಥ ಆಸ್ರವತಿ] ಆಸ್ರವಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ, [ತೇನ] ಉಸ ಭಾವ ದ್ವಾರಾ [ಸಃ] ವಹ [ಜೀವ] [ಪರಚರಿತ್ರಃ ಭವತಿ] ಪರಚಾರಿತ್ರ ಹೈ–[ಇತಿ] ಐಸಾ [ಜಿನಾಃ] ಜಿನ [ಪ್ರರೂಪಯನ್ತಿ] ಪ್ರರೂಪಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ, ಪರಚಾರಿತ್ರಪ್ರವೃತಿ ಬಂಧಹೇತುಭೂತ ಹೋನೇಸೇ ಉಸೇ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪನೇಕಾ ನಿಷೇಧ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಚಾರಿತ್ರಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತನ ಬಂಧಕಾ ಹೇತು ಹೋನೇಸೇ ವಹ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸಾ ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ ದರ್ಶಾಯಾ ಹೈ].

ಯಹಾಂ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಶುಭೋಪರಕ್ತ ಭಾವ [–ಶುಭರೂಪ ವಿಕಾರೀ ಭಾವ] ವಹ ಪುಣ್ಯಾಸ್ರವ ಹೈ ಔರ ಅಶುಭೋಪರಕ್ತ ಭಾವ [–ಅಶುಭರೂಪ ವಿಕಾರೀ ಭಾವ] ಪಾಪಾಸ್ರವ ಹೈ. ವಹಾಂ, ಪುಣ್ಯ ಅಥವಾ ಪಾಪ ಜಿಸ ಭಾವಸೇ ಆಸ್ರವಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ವಹ ಭಾವ ಜಬ ಜಿಸ ಜೀವಕೋ ಹೋ ತಬ ವಹ ಜೀವ ಉಸ ಭಾವ ದ್ವಾರಾ ಪರಚಾರಿತ್ರ ಹೈ– ಐಸಾ [ಜಿನೇಂದ್ರೋಂ ದ್ವಾರಾ] ಪ್ರರೂಪಿತ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ [ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ] ಪರಚಾರಿತ್ರಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಸೋ ಬಂಧಮಾರ್ಗ ಹೀ ಹೈ, ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ನಹೀಂ ಹೈ.. ೧೫೭.. -------------------------------------------------------------------------

Page 228 of 264
PDF/HTML Page 257 of 293
single page version

೨೨೮

ಸ್ವಚರಿತಪ್ರವೃತ್ತಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. ಯಃ ಖಲು ನಿರುಪರಾಗೋಪಯೋಗತ್ವಾತ್ಸರ್ವಸಙ್ಗಮುಕ್ತಃ ಪರದ್ರವ್ಯವ್ಯಾವೃತ್ತೋಪಯೋಗತ್ವಾದನನ್ಯಮನಾಃ ಆತ್ಮಾನಂ ಸ್ವಭಾವೇನ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನರೂಪೇಣ ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ ನಿಯತಮವಸ್ಥಿತತ್ವೇನ, ಸ ಖಲು ಸ್ವಕಂ ಚರಿತಂ ಚರತಿ ಜೀವಃ. ಯತೋ ಹಿ ದ್ರಶಿಜ್ಞಪ್ತಿಸ್ವರೂಪೇ ಪುರುಷೇ ತನ್ಮಾತ್ರತ್ವೇನ ವರ್ತನಂ ಸ್ವಚರಿತಮಿತಿ.. ೧೫೮.. -----------------------------------------------------------------------------

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಃ] ಜೋ [ಸರ್ವಸಙ್ಗಮುಕ್ತಃ] ಸರ್ವಸಂಗಮುಕ್ತ ಔರ [ಅನನ್ಯಮನಾಃ] ಅನನ್ಯಮನವಾಲಾ ವರ್ತತಾ ಹುಆ [ಆತ್ಮಾನಂ] ಆತ್ಮಾಕೋ [ಸ್ವಭಾವೇನ] [ಜ್ಞಾನದರ್ಶನರೂಪ] ಸ್ವಭಾವ ದ್ವಾರಾ [ನಿಯತಂ] ನಿಯತರೂಪಸೇ [– ಸ್ಥಿರತಾಪೂರ್ವಕ] [ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ] ಜಾನತಾ–ದೇಖತಾ ಹೈ, [ಸಃ ಜೀವಃ] ವಹ ಜೀವ [ಸ್ವಕಚರಿತಂ] ಸ್ವಚಾರಿತ್ರ [ಚರಿತ] ಆಚರತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಸ್ವಚಾರಿತ್ರಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತನ ಕರನೇವಾಲೇಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.

ಪರದ್ರವ್ಯಸೇ ವ್ಯಾವೃತ್ತ ಉಪಯೋಗವಾಲಾ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಅನನ್ಯಮನವಾಲಾ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, ಆತ್ಮಾಕೋ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನರೂಪ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ನಿರುಪರಾಗ=ಉಪರಾಗ ರಹಿತ; ನಿರ್ಮಳ; ಅವಿಕಾರೀ; ಶುದ್ಧ [ನಿರುಪರಾಗ ಉಪಯೋಗವಾಲಾ ಜೀವ ಸಮಸ್ತ ಬಾಹ್ಯ–ಅಭ್ಯಂತರ ಸಂಗಸೇ ಶೂನ್ಯ ಹೈ ತಥಾಪಿ ನಿಃಸಂಗ ಪರಮಾತ್ಮಾಕೀ ಭಾವನಾ ದ್ವಾರಾ ಉತ್ಪನ್ನ ಸುನ್ದರ ಆನನ್ದಸ್ಯನ್ದೀ ಪರಮಾನನ್ದಸ್ವರೂಪ ಸುಖಸುಧಾರಸಕೇ ಆಸ್ವಾದಸೇ, ಪೂರ್ಣ–ಕಲಶಕೀ ಭಾಂತಿ, ಸರ್ವ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶಮೇಂ ಭರಪೂರ ಹೋತಾ ಹೈ.] ೨. ಆವೃತ್ತ=ವಿಮುಖ ಹುಆ; ಪೃಥಕ ಹುಆ; ನಿವೃತ್ತ ಹುಆ ; ನಿವೃತ್ತ; ಭಿನ್ನ. ೩. ಅನನ್ಯಮನವಾಲಾ=ಜಿಸಕೀ ಪರಿಣತಿ ಅನ್ಯ ಪ್ರತಿ ನಹೀಂ ಜಾತೀ ಐಸಾ. [ಮನ=ಚಿತ್ತ; ಪರಿಣತಿ; ಭಾವ]

Page 229 of 264
PDF/HTML Page 258 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

----------------------------------------------------------------------------- ಸ್ವಭಾವ ದ್ವಾರಾ ನಿಯತರೂಪಸೇ ಅರ್ಥಾತ್ ಅವಸ್ಥಿತರೂಪಸಸೇ ಜಾನತಾ–ದೇಖತಾ ಹೈ, ವಹ ಜೀವ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸ್ವಚಾರಿತ್ರ ಆಚರತಾ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದೃಶಿಜ್ಞಪ್ತಿಸ್ವರೂಪ ಪುರುಷಮೇಂ [ಆತ್ಮಾಮೇಂ] ತನ್ಮಾತ್ರರೂಪಸೇ ವರ್ತನಾ ಸೋ ಸ್ವಚಾರಿತ್ರ ಹೈ.

ಭಾವಾರ್ಥಃ– ಜೋ ಜೀವ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗೀ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ಔರ ಜಿಸಕೀ ಪರಿಣತಿ ಪರಕೀ ಓರ ನಹೀಂ ಜಾತೀ ಐಸಾ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, ಆತ್ಮಾಕೋ ಸ್ವಭಾವಭೂತ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಪರಿಣಾಮ ದ್ಬಾರಾ ಸ್ಥಿರತಾಪೂರ್ವಕ ಜಾನತಾ–ದೇಖತಾ ಹೈ, ವಹ ಜೀವ ಸ್ವಚಾರಿತ್ರಕಾ ಆಚರಣ ಕರನೇವಾಲಾ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ದೃಶಿಜ್ಞಪ್ತಿಸ್ವರೂಪ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಮಾತ್ರ ದೃಶಿಜ್ಞಪ್ತಿರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋಕರ ರಹನಾ ವಹ ಸ್ವಚಾರಿತ್ರ ಹೈ.. ೧೫೮..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಃ] ಜೋ [ಪರದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಭಾವರಹಿತಾತ್ಮಾ] ಪರದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕ ಭಾವೋಂಸೇ ರಹಿತ ಸ್ವರೂಪವಾಲಾ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, [ದರ್ಶನಜ್ಞಾನವಿಕಲ್ಪಮ್] [ನಿಜಸ್ವಭಾವಭೂತ] ದರ್ಶನಜ್ಞಾನರೂಪ ಭೇದಕೋ [ಆತ್ಮನಃ ಅವಿಕಲ್ಪಂ] ಆತ್ಮಾಸೇ ಅಭೇರೂಪ [ಚರತಿ] ಆಚರತಾ ಹೈ, [ಸಃ] ವಹ [ಸ್ವಕಂ ಚರಿತಂ ಚರತಿ] ಸ್ವಚಾರಿತ್ರಕೋ ಆಚರತಾ ಹೈ.

ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಶುದ್ಧ ಸ್ವಚಾರಿತ್ರಪ್ರವೃತ್ತಿಕೇ ಮಾರ್ಗಕಾ ಕಥನ ಹೈ. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ದೃಶಿ= ದರ್ಶನ ಕ್ರಿಯಾ; ಸಾಮಾನ್ಯ ಅವಲೋಕನ.

Page 230 of 264
PDF/HTML Page 259 of 293
single page version

೨೩೦

ಶುದ್ಧಸ್ವಚರಿತಪ್ರವೃತ್ತಿಪಥಪ್ರತಿಪಾದನಮೇತತ್.

ಯೋ ಹಿ ಯೋಗೀನ್ದ್ರಃ ಸಮಸ್ತಮೋಹವ್ಯೂಹಬಹಿರ್ಭೂತತ್ವಾತ್ಪರದ್ರವ್ಯಸ್ವಭಾವಭಾವರಹಿತಾತ್ಮಾ ಸನ್, ಸ್ವದ್ರವ್ಯ– ಮೇಕಮೇವಾಭಿಮುಖ್ಯೇನಾನುವರ್ತಮಾನಃ ಸ್ವಸ್ವಭಾವಭೂತಂ ದರ್ಶನಜ್ಞಾನವಿಕಲ್ಪಮಪ್ಯಾತ್ಮನೋಽವಿಕಲ್ಪತ್ವೇನ ಚರತಿ, ಸ ಖಲು ಸ್ವಕಂ ಚರಿತಂ ಚರತಿ. ಏವಂ ಹಿ ಶುದ್ಧದ್ರವ್ಯಾಶ್ರಿತಮಭಿನ್ನಸಾಧ್ಯ– -----------------------------------------------------------------------------

ಜೋ ಯೋಗೀನ್ದ್ರ, ಸಮಸ್ತ ಮೋಹವ್ಯೂಹಸೇ ಬಹಿರ್ಭೂತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ಸ್ವಭಾವರೂಪ ಭಾವೋಂಸೇ ರಹಿತ ಸ್ವರೂಪವಾಲೇ ವರ್ತತೇ ಹುಏ, ಸ್ವದ್ರವ್ಯಕೋ ಏಕಕೋ ಹೀ ಅಭಿಮುಖತಾಸೇ ಅನುಸರತೇ ಹುಏ ನಿಜಸ್ವಭಾವಭೂತ ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಭೇದಕೋ ಭೀ ಆತ್ಮಾಸೇ ಅಭೇದರೂಪಸೇ ಆಚರತೇ ಹೈಂ, ವೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸ್ವಚಾರಿತ್ರಕೋ ಆಚರತೇ ಹೈಂ.

ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಪ್ರರೂಪಣ ಕಿಯಾ ಗಯಾ. ಔರ ಜೋ ಪಹಲೇ [೧೦೭ ವೀಂ ಗಾಥಾಮೇಂ] ದರ್ಶಾಯಾ ಗಯಾ ಥಾ ವಹ ಸ್ವಪರಹೇತುಕ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಮೋಹವ್ಯೂಹ=ಮೋಹಸಮೂಹ. [ಜಿನ ಮುನೀಂದ್ರನೇ ಸಮಸ್ತ ಮೋಹಸಮೂಹಕಾ ನಾಶ ಕಿಯಾ ಹೋನೇಸೇ ‘ಅಪನಾ ಸ್ವರೂಪ ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ

೨. ಯಹಾಂ ನಿಶ್ಚಯನಯಕಾ ವಿಷಯ ಶುದ್ಧದ್ರವ್ಯ ಅರ್ಥಾತ್ ಶುದ್ಧಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ, ಅರ್ಥಾತ್ ಅಕಲೇ ದ್ರವ್ಯಕೀ [–ಪರನಿಮಿತ್ತ

೩. ಜಿಸ ನಯಮೇಂ ಸಾಧ್ಯ ಔರ ಸಾಧನ ಅಭಿನ್ನ [ಅರ್ಥಾತ್ ಏಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ] ಹೋಂ ವಹ ಯಹಾಂ ನಿಶ್ಚಯನಯ ಹೈೇ. ಜೈಸೇ ಕಿ,

೪. ಜಿನ ಪರ್ಯಾಯೋಂಮೇಂ ಸ್ವ ತಥಾ ಪರ ಕಾರಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಅರ್ಥಾತ್ ಉಪಾದಾನಕಾರಣ ತಥಾ ನಿಮಿತ್ತಕಾರಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ ವೇ ಪರ್ಯಾಯೇಂ

Page 231 of 264
PDF/HTML Page 260 of 293
single page version

ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ

ಸಾಧನಭಾವಂ ನಿಶ್ಚಯನಯಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರರೂಪಣಮ್. ಯತ್ತು ಪೂರ್ವಮುದ್ರಿಷ್ಟಂ ತತ್ಸ್ವಪರಪ್ರತ್ಯಯಪರ್ಯಾಯಾಶ್ರಿತಂ ಭಿನ್ನಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಾವಂ ವ್ಯವಹಾರನಯಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಪ್ರರುಪಿತಮ್. ನ ಚೈತದ್ವಿಪ್ರತಿಷಿದ್ಧಂ ನಿಶ್ಚಯವ್ಯವಹಾರಯೋಃ ಸಾಧ್ಯ– ಸಾಧನಭಾವತ್ವಾತ್ಸುವರ್ಣಸುವರ್ಣಪಾಷಾಣವತ್. ಅತ ಏವೋಭಯನಯಾಯತ್ತಾ ಪಾರಮೇಶ್ವರೀ ತೀರ್ಥಪ್ರವರ್ತನೇತಿ.. ೧೫೯.. -----------------------------------------------------------------------------

ಪರ್ಯಾಯಕೇ ಆಶ್ರಿತ, ಭಿನ್ನಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಾವವಾಲೇ ವ್ಯವಹಾರನಯಕೇ ಆಶ್ರಯಸೇ [–ವ್ಯವಹಾರನಯಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ] ಪ್ರರೂಪಿತ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಥಾ. ಇಸಮೇಂ ಪರಸ್ಪರ ವಿರೋಧ ಆತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸುರ್ವಣ ಔರ ೨

ಜಿನಭಗವಾನಕೀ] ತೀರ್ಥಪ್ರವರ್ತನಾ ದೋನೋಂ ನಯೋಂಕೇ ಆಧೀನ ಹೈ.. ೧೫೯.. ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಜಿಸ ನಯಮೇಂ ಸಾಧ್ಯ ತಥಾ ಸಾಧನ ಭಿನ್ನ ಹೋಂ [–ಭಿನ್ನ ಪ್ರರೂಪಿತ ಕಿಯೇ ಜಾಏಂ] ವಹ ಯಹಾಂ ವ್ಯವಹಾರನಯ ಹೈ; ಜೈಸೇ ಕಿ,

೨. ಜಿಸ ಪಾಷಾಣಮೇಂ ಸುವರ್ಣ ಹೋ ಉಸೇ ಸುವರ್ಣಪಾಷಾಣ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ. ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ಸುವರ್ಣಪಾಷಾಣ ಸುವರ್ಣಕಾ

೩. ತೀರ್ಥ=ಮಾರ್ಗ [ಅರ್ಥಾತ್ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ]; ಉಪಾಯ [ಅರ್ಥಾತ್ ಮೋಕ್ಷಕಾ ಉಪಾಯ]; ಉಪದೇಶ; ಶಾಸನ. ೪. ಜಿನಭಗವಾನಕೇ ಉಪದೇಶಮೇಂ ದೋ ನಯೋಂ ದ್ವಾರಾ ನಿರೂಪಣ ಹೋತಾ ಹೈ. ವಹಾಂ, ನಿಶ್ಚಯನಯ ದ್ವಾರಾ ತೋ ಸತ್ಯಾರ್ಥ ನಿರೂಪಣ ಕಿಯಾ