Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration). Gatha: 231-232.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 121 of 210

 

PDF/HTML Page 2401 of 4199
single page version

* gAthA 230 TIkA uparanun pravachan *

‘kAraN ke samyagdraShTi, TankotkIrNa ek gnAyakabhAvamayapaNAne lIdhe...’ juo, mUL gAthAmAn

‘चेदा’ eTale chetayitA shabda chhe. chetayitA eTale

jANavAvALo AtmA. dharmIjIv chetayitA chhe. dharmI jIv ene kahIe ke je jANavAvALo chhe; matalab ke te parane-rAgAdi ne puNyAdi bhAvane-jANe chhe paN potAnAn na jANe ane potAnAn na mAne. te te sarvane paragneyapaNe jANe chhe. ahA! te paN vyavahAr chhe. jhINI vAt chhe bhAI! jANavAvALo bhagavAn AtmA gna-svabhAvI, gnAyakasvabhAvI, sarvagnasvabhAvI prabhu chhe ane tenI jene draShTi thaI chhe te chetayitA dharmI chhe, samyagdraShTi chhe. TIkAmAn chetayitAno artha samyagdraShTi karyo chhe.

ahA! bhagavAn AtmA ek gnAyakabhAvamay gna-svabhAvI vastu chhe. te koI paranun potAnAmAn potAthI kArya kare evo nathI, ane par vaDe potAnAmAn kArya thAy evo paN nathI. ahA! parane potAnA mAne em to nahi paN parane jANe evo vyavahAr paN potAnAmAn nahi. gAthAmAn chetayitA shabda mUkIne A kahyun chhe. are bhAI! e to potAne jANe chhe, chete chhe. tene potAthI bhinna rAgAdi paradravyane jANavAvALo kahevo e to vyavahAr chhe. vAstavamAn to e potAno chetayitA-potAne jANavAvALo chhe. AvA svasvarUpane jeNe draShTimAn ne anubhavamAn lIdhun chhe te dharmI, samyagdraShTi chhe. AvI vAt chhe.

shun kahe chhe? ke-‘samyagdraShTi, TankotkIrNa ek gnAyakabhAvamayapaNAne lIdhe badhay karmaphaLo pratye tathA badhA vastudharmo pratye kAnkShAno (tene) abhAv hovAthI, nikAnkSha (nirvAnchhak) chhe.’

ahAhA...! samyagdraShTi chetayitA nAm ek gnAyakabhAvamay chhe. hun to ek gnAyakabhAv chhun em anubhavatA gnAnIne kahe chhe, badhay karmaphaLo pratye kAnkShA nathI. ahA! dharmIne puNyabhAvarUp vyavahAradharmanI tathA puNyakarmanA phaLonI vAnchhA nathI. ahA! jainadharma koI alaukik vastu chhe bhAI! ahA! bhagavAn AtmA chetayitA prabhu ek gnAyakabhAvamay gnAnAnandanun dhAm chhe. temAn vaselA jainadharmIne karmaphaLo pratye kAnkShA nathI, arthAt pUrve je karma bAndhyAn hatAn tenA phaLanI vAnchhA nathI. gajab vAt chhe bhAI! gnAnIne puNya ne puNyanAn phaLonI vAnchhA nathI.

lyo, Aje 26 mI jAnyuArI-svarAjya din chhe ne? are bhAI! svarAjya to svamAn hoy ke bahAramAn hoy? anantaguNonun sAmrAjya prabhu AtmA chhe, ane tene prApta karavun te svarAjya-prApti chhe. ahIn kahe chhe-AvI svarAjya prApti jene thaI chhe te karmaphaLone-puNya ne puNyanAn phaLone-bahAranI chIjone vAnchhato nathI. lyo, bahAramAn potAnun svarAjya chhe enI ahIn nA pADe chhe. samajANun kAI...?


PDF/HTML Page 2402 of 4199
single page version

‘badhay karmaphaLo’-em lIdhun ne? matalab ke 148 karmaprakRitimAnthI koI paN karmanA phaLanI vAnchhA gnAnIne nathI. yashakIrti ke tIrthankar prakRiti bandhAy tenA phaLanI paN gnAnIne vAnchhA nathI em kahe chhe. ahA! atIndriy Anandano nAth evo bhagavAn AtmA jyAn andar jAgrat thayo, nijasvarUpanun-anantaguNasAmrAjyanun jyAn bhAn thayun tyAn parasvarUpanI vAnchhA kem thAy? na thAy. A svarAjya chhe, bAkI bahAramAn to dhULey svarAjya nathI. ‘राजते–शोभते इति राजा’ potAnA ek gnAyakabhAvamAn-anant- guNasAmrAjyamAn rahIne shobhAyamAn chhe te rAjA chhe ane evo samyagdraShTi hoy chhe je badhay karmaphaLone vAnchhato nathI. samajANun kAI...?

Avo mArag bApA! e maL‌yA vinA te 84 lAkhanA avatAramAn ek ek yonimAn anant anant avatAr karIne dukhI thayo chhe. arere! mithyAtvane lIdhe Dhor- pashunA anant avatAr ne narak-nigodanA anant avatAr eNe anantavAr karyA chhe. ahA! e janmasamudra to dukhano ja samudra chhe ane vinA samyagdarshan tene pAr karI shakAy em nathI. aho! samyagdarshan e apUrva chIj chhe, ane te ek gnAyakabhAvamay nij shuddha Atmadravyano Ashray karatAn pragaT thAy chhe. ahA! nij gnAnAnandasvarUpanA Ashraye jene atIndriy Anand pragaT thayo chhe te dharmI, samyagdraShTi chhe ane te sukhI chhe kemake te badhay karmaphaLone-bIjI chIjane-ichchhato nathI. AvI vAt!

ahIn kahe chhe-gnAnIne badhay karmaphaLo ane samasta vastudharmo prati kAnkShAno abhAv chhe. ahAhA...! samasta vastudharmo kahetAn hIrA-mANek-motI ane paththar, kAch ane maNiratna, sonun-chAndI ane dhUL-kAdav ane nindA-prashansA ityAdi lokanA samasta padArtho pratye gnAnIne vAnchhA nathI. kem? kemake samyak nAm satdraShTivantane ek gnAyakabhAvamayapaNun chhe. ahA! nindA-prashansAnA bhAvane te mAtra paragneyarUpe jANe ja chhe, paN potAnI prashansA jagatamAn thAy em gnAnI kadI ichchhatA nathI. ahA! Avo dharma lokoe bahAramAn-dayA pALo ne tap karo ne bhakti karo. ityAdi rAgamAn-khatavI nAkhyo chhe. paN ahIn to kahe chhe-gnAnIne rAganI-vyavahAranI vAnchhA nathI. bhAI! rAgamAn dharma mAne e to bahu pher chhe bApA! e to mithyAbuddhi ja chhe.

ahA! kahe chhe-‘samyagdraShTi,... badhay karmaphaLo pratye tathA badhA vastudharmo pratye kAnkShAno (tene) abhAv hovAthI, nikAnkSha (nirvAnchhak) chhe, tethI tene kAnkShAkRut bandh nathI parantu nirjarA ja chhe.’

ahA! dharmIne potAnA AnandamUrti prabhu AtmAnI bhAvanA hovAthI paranI kAnkShAnI bhAvanAno tene abhAv chhe. ahA! nishchayathI hun ja mArun gney ne hun ja mAro gnAtA chhun- em abhedapaNe potAnA AnandasvarUpane anubhavato gnAnI paranI kAnkShA karato nathI.


PDF/HTML Page 2403 of 4199
single page version

pote chetayitA chhe ne? to svarUpanun sanchetan kare chhe, atIndriy Anandane anubhave chhe ane svarUpanI ja bhAvanAmAn rahe chhe; tethI tene paranI kAnkShAno abhAv chhe. mATe tene kAnkShAkRut bandh nathI, paN nirjarA ja chhe. Anun nAm nirjarA chhe paN bahAramAn upavAsAdi kare e kAI nirjarA nathI.

prashna– A upavAs kare chhe te tap chhe ane tapathI nirjarA kahI chhe ne! samAdhAna– tapathI nirjarA chhe paN e kayun tap? bApu! tane khabar nathI. potAnA chaitanyasvabhAvamAn ugrapaNe lIn thavun tene tap kahyun chhe ane te tapamAn je pUrvanI ichchhA Adi hoy chhe te nirjarI jAy chhe. ‘इच्छा निरोधः तपः’ em kahyun chhe ne? potAnA nityAnand-paramAnandasvarUpamAn sthir thatAn-jAmatAn ichchhAnI utpatti na thAy te ichchhAno nirodh chhe, te AnandanI prApti chhe ane tene bhagavAn tap kahe chhe ane e tap vaDe nirjarA kahI chhe. bhAI! A to laukikathI sAv judo mArag chhe bApA!

* gAthA 230 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘samyagdraShTine samasta karmanAn phaLonI vAnchhA nathI.’ shun kahe chhe? ke jeNe jANavAvALAne-ek gnAyakabhAvane jANyo tene vAnchhA hotI nathI. pote chetayitA chhe ne? ahA! pote to bhagavAn sarvagnasvabhAv chhe. koN bhagavAn? pote AtmA hon. ahA! sarvagna paramAtmA (arihantAdi) je paryAyamAn sarvagna thayA te paryAy kayAnthI AvI? andar sarvagnasvabhAv paDayo chhe emAnthI AvI chhe. koIne vaLI thAy ke A nAnA monDhe moTI vAt! paN bhAI! evI sarvagna paryAy aparimit anant- anant sAmarthyathI bharelA sarvagnasvabhAvamAnthI AvI chhe. ahA! anantakAL sudhI sarvagna paryAy thayA ja kare evun aparimit sarvagnasvabhAvanun sAmarthya chhe. samakitIne AvA potAnA sarvagnasvabhAvanI antaramAn svasanchetanamAn pratIti thaI chhe tethI kahe chhe-gnAnIne samasta karmanAn phaLonI-rAjapad, sheThapad, devapad vA tIrthankarapadanI kAnkShA nathI. gajab vAt chhe bhAI! mArag bahu Akaro bApA!

vaLI kahe chhe-‘vaLI tene sarvadharmonI vAnchhA nathI.’ mUL gAthAmAn be bol chhe ne? ‘कम्मफलेसु ane सव्वधम्मेसु–em pAThamAn be bol chhe. ek to gnAnIne karmanA phaLonI vAnchhA nathI ane sarvadharmonI paN vAnchhA nathI. ‘sarvadharmo’nA to ghaNA artha chhe. jemake-sonun ke patthar ke hIrAnI khAN dekhe to (agnAnIne) vAnchhA thaI jAy e dharmIne chhe nahi.

koIne thAy ke-emAn shun? e to puNyanun phaL chhe. samAdhAna– puNyanun phaL?-em nahi bApA! shun puNyanAn phaL tArAn chhe?


PDF/HTML Page 2404 of 4199
single page version

e to parachIj chhe, e to gneyamAtra chhe; vyavahAre gney chhe. pahelAn (229 mI gAthAmAn) na Avyun? ke potAnA ek gnAyakabhAvamAn paradravyano-puNyakarma Adino sambandh mAnavo te mithyAtva chhe, kemake bhagavAn AtmA gnAyakasvarUp prabhu trikAL muktasvarUp ja chhe, to pachhI A karmanA phaLarUp sharIr, man, vANI, dIkarA, dIkarI, kuTumb-kabIlA ne dhanasampatti ItyAdi nokarma sAthe sambandh mAnavo ey mithyAtva chhe, tyAre koI eDavokeT (mithyAtvano hon) kahe chhe-

to shun noTIs ApI devI ke tamAre ne amAre sambandh nathI?

samAdhAna– em nahi bhAI! jarA dhIro thA bApu! emAn noTIsanI jarUrat kayAn chhe? e sarvane par jANI potAnA ek gnAyakabhAvane grahaN karavo bas e noTIs thaI gaI. bAkI sarva mArAn chhe, puNyanAn phaL mArAn chhe em jANavun ane ‘kAI sambandh nathI’ em noTIs devAnun kahevun e to chhaL chhe bApA! agnAn chhe, anantAnubandhIno mAyAchAr chhe. samajANun kAI? paradravyathI (svAmitvano) sambandh mAnavo e mithyAtva chhe bhAI!

ahA! gnAnIne to andarathI noTIs ja chhe ke-mAre (-mArA AtmAne) ne dIkarAne, mAre ne dIkarIne, mAre ne patnIne, mAre ne patine, mAre ne dhanasampattine sambandh ja nathI. enun to pariNaman ja evun gnAnamay chhe. Avun! bIje to kayAny sAmbhaLavA maLavun durlabh chhe.

ahA! prabhu! tun koN chho? prabhu! tun to chetayitA ek gnAyakabhAvamay, gna- svabhAvamay, AnandasvabhAvamay trikALI dhruvasvarUp AtmA chho ne? tun to jANag- jANag-jANag-em jANavAsvarUpe chho ne bhagavAn? to shun jANavAvALo A badhAn paradravya mArAn chhe em jANe? kadIy nahi. paradravyane jANavAn ey gneyamAtrapaNAno vyavahAr chhe; to pachhI e par badhAn mArAn em kayAnthI Avyun? ahA! tane shun thaI gayun prabhu? sarvagna parameshvare to AtmAne ek chinmAtrasvabhAvI ja joyo chhe. to evo potAne potAnAmAn dekhavAne badale A badhAn par mArAn chhe em jANavA lAgyo to tane shun thaI gayun prabhu? jo ne? ke svarUpamAn sadA sAvadhAn evo gnAnI to paranI-paradharmonI-vAnchhA ja karato nathI.

ahIn kahe chhe-‘vaLI tene sarvadharmonI vAnchhA nathI, eTale ke kanakapaNun, pAShANapaNun vagere tathA nindA, prashansA AdinAn vachan vagere vastudharmonI arthAt pudgalasvabhAvonI tene vAnchhA nathI-temanA pratye samabhAv chhe,...’

shun kahyun? ke vastudharmonI arthAt pudgalasvabhAvonI gnAnIne vAnchhA nathI. suvarNa ho ke pAShAN ho, nindAnAn vachan ho ke prashansAnAn, kAch ho maNiratna ho,


PDF/HTML Page 2405 of 4199
single page version

jash ho ke apajash ho-e badhA jaD padArtho pudgalasvabhAvo chhe, parasvabhAvo chhe. ahA! nij gnAnAnand svarUpanI bhAvanA AgaL gnAnIne e badhA par padArthonI vAnchhA rahetI nathI, samApta thaI jAy chhe, khalAs thaI jAy chhe. ahA! jeNe antaramAn potAnun gnAnanidhAn joyun, anantaguNamay gnAnano akhUT Ashcharyamay khajAno joyo tene khajAne khoT kayAn chhe ke te paranI ichchhA kare? dharmIne potAnA gnAnamAn ne pratItimAn anantanidhAnasvarUp Akho bhagavAn AvI gayo chhe. have te paranI kem ichchhA kare? Ave chhe ne ke-

“prabhu mere! tun sab bAte pUrA,
parakI Ash kahA karai prItam...
parakI Ash kahA karai vahAlA...
kaI bAte tun adhUrA? prabhu mere? tun sab bAte pUrA.”

potAnI chIj ja andar pUraN chhe to paranI vAnchhA gnAnI kem kare? bhAI! koI game te kahe, mArag to A chhe bApA!

shrImade kahyun chhe ne ke-

‘kayA ichchhat? khovat sabai, hai ichchhA dukhamUL’

ahA! bhagavAn! tun Akho chaitanyanidhAn chho ne paranI ichchhA kem kare chhe? paranI ichchhA karatAn to bhAI! tArun chaitanyanidhAn-chaitanyachintAmaNi prabhu AtmA khovAI jashe; tArun sarvasva khovAI jashe. paranI ichchhA to dukhanun mUL chhe bhAI! ahA! karoDo- abajonI sampatti hoy topaN tene pudgalasvabhAv jANIne gnAnI tenI ichchhA karato nathI.

koIne vaLI thAy ke-A konI vAt chhe? (em ke muninI vAt chhe) samAdhAna– A to bhAI! jeNe andar potAnun muktasvarUp evun chaitanyarUp bhAL‌yun chhe evA samyagdraShTinI vAt chhe. jenun dhyey mokShasvarUp AtmA chhe evA samakitInI A vAt chhe. ahAhA...! kahe chhe ke chakravartInI sampadA ho ke indranAn indrAsan ho, samakitIne e kashAyanI ichchhA nathI. Ave chhe ne ke-

“chakravartIkI sampadA, aru indra sarikhA bhog;
kAgaviT sam ginat hai, samyagdraShTi log.”

ahA! samyagdraShTi dharmI, hajI pahelA darajjAno jain ke jeNe potAno jain- parameshvar prabhu AtmA andar bhAL‌yo chhe te indranA indrAsan ne chakravartInI sampadAne kAgaDAnI viShTA samAn tuchchha mAne chhe; te enI ichchhAthI viratta thaI gayo chhe. ahA! A samyagdraShTi chhe bApA! potAnI nij sampadA-svarUp-sampadA AgaL


PDF/HTML Page 2406 of 4199
single page version

indranA bhog Adi badhun ApadA chhe, dukh chhe em ene bhAse chhe. indrAsananAn sukh paN dukh chhe bhAI! to dharmI dukhanI bhAvanA kem kare? ahA! Avun jainapaNun pragaTavun koI apUrva chIj chhe bApA! loko to sAdhAraN em mAnI le ke-ame jain chhIe paN bApu! jainapaNun to svarUpanA Ashraye je paranI vAnchhAne jIte chhe tene chhe. samajANun kAI...?

prashna– hA; paN bIjA A mAnatA nathI, ane ame to A mAnIe chhIe; mATe bIjAo karatAn to ame sArA chhIe ke nahi?

uttara– are bhAI! bIjAnI sAthe tAre shun sambandh chhe? bIjA game te mAne ane game te kare; enI sAthe tane shun kAm chhe? ahIn to hun ek gnAyakasvabhAvamay AtmA chhun- em antarmukhAkAr thaI anubhav kare enAthI kAm chhe. Avo anubhav kare enI balihArI chhe. bAkI tArAmAn ane bIjAmAn koI pharak nathI.

ahIn gnAyakasvabhAvanI mukhyatA kem lIdhI? kAraN ke paryAyamAn gnAnano ansh pragaT chhe to (te ansh dvArA) Akho gnAyakabhAv AtmA chhe em draShTi karAvavA ahIn ek gnAyakabhAvanI mukhyatA lIdhI chhe. jyAre Anand to gnAyakabhAvanI draShTi thAy chhe tyAre pragaT thAy chhe. (vartamAn nathI).

ahIn kahe chhe-jene AtmAnubhav thayo chhe tene vastudharmonI arthAt pudgalasvabhAvonI vAnchhA nathI-temanA pratye samabhAv chhe. kanak-pAShAN prati, ke nindA- prashansAnA vachano prati ke jash-apajash prati gnAnIne samabhAv chhe. ahA! puNya-pAp ne puNya-pApanA phaLo prati gnAnIne samabhAv chhe, kemake e sarvane te pudgalasvabhAvo jANe chhe. gnAnI to e sarva prasangamAn ek gnAtAbhAve rahe chhe, paN tenA prati vAnchhAbhAv karato nathI. lyo Avo mArag bahu jhINo bApA! are bhAI! anantakALathI tun chAragatinA paribhramaNathI herAn herAn thaI rahyo chho to AchAryadev ahIn karuNA karIne tArAn dukh TALavAno upAy batAve chhe. (mATe sAvadhAn thA).

vaLI visheSh kahe chhe ke-‘athavA to anyamatIoe mAnelA anek prakAranA sarvathA ekAntapakShI vyavahAradharmonI tene vAnchhA nathI-te dharmono Adar nathI.

shun kahyun? ke anek prakAre agnAnIoe puNyakarma Adi vyavahArakAryomAn dharma mAnyo chhe. koI ishvaranI bhakti vaDe dharma mAne chhe to koI dayA, dAn Adi kriyAomAn dharma mAne chhe. ahIn kahe chhe-evA ekAntadharmI agnAnIonA vyavahAradharmonI gnAnIne vAnchhA nathI. ahA! ishvaranI bhakti karanArA koI moTA rAjA-mahArAjA hoy ke abajo dravyanA svAmI hoy to, AvA moTA loko ishvaranA bhakta chhe mATe emAn kAI mAl hashe-em gnAnIne emAn vAnchhA nathI; kem? kemake te svarUpamAn nishank chhe.


PDF/HTML Page 2407 of 4199
single page version

ahA! jainamAn paN dayA, dAn, vrat, tap, bhakti, pUjA ityAdi bAhya kriyAkAnD vaDe dharma mAnanAr ekAnt vyavahArI agnAnI chhe. vrat, tap, upavAs Adi karatAn karatAn dharma pragaTI jashe em mAnavAvALA paN ekAnt vyavahArI mithyAdraShTi chhe kemake teo kadIy rAgathI bhinna paDI AtmadraShTi pAmatA nathI. AvA ekAnt vyavahAradharmone anusaranArA bahAramAn bhale game tevA mahAn (mahA munirAj) ho, mithyAdraShTi devo paN temanI sevA karatA hoy tevA mahAn ho, topaN emAn paN k kchhe-em gnAnIne emAn vAnchhA thatI nathI kemake gnAnI svarUpamAn nishank chhe. A pramANe gnAnI nikAnkSha chhe; tene samasta karmaphaLonI ke sarvadharmonI-vyavahAradharmo sahit sarvadharmonI-vAnchhA hotI nathI.

have kahe chhe-‘A rIte samyagdraShTi vAnchhArahit hovAthI tene vAnchhAthI thato bandh nathI.’

ahA! dharmIne andaramAn ek gnAyakabhAvamay nij AtmAno satkAr thayo chhe. atIndriy Anandano anubhav karyo chhe ne? tethI andaramAn tene ek chaitanyabhAvanun ja svAgat chhe. shun kahyun? anAdithI rAganun ne paryAyanun svAgat hatun, paN have jyAn pUrNAnandano nAth ek gnAyakabhAvamay prabhu AtmAno anubhav thayo tyAn tenun svAgat thayun chhe. have te atIndriy AnandanI bhAvanA chhoDIne paranun ne rAganun svAgat kem kare? na kare. AchArya kahe chhe-A rIte dharmI vAnchhArahit thayo chhe. mATe tene vAnchhAthI thato bandh nathI. lyo, A arihantadev shrI sImandharanAthanI divyadhvanimAn pragaT thayelo DhanDhero AchArya shrI kundakund jAher kare chhe. kahe chhe-gnAnI samasta karmaphaLo ne sarvadharmonI vAnchhArahit hovAthI vAnchhAthI thato bandh tene nathI, tene nirjarA ja chhe.

prashna– AmAn bahAr to kAI karavAnun Avyun nahi?

samAdhAna– are bhAI! bahAranun e shun kare? bahAramAn kayAn koI chIj enI chhe? A sharIr, man, vANI ityAdi jaD mATI-dhUL chhe; tathA A karoDonA makAn-mahel paN jaD mATI-dhUL chhe. e badhAn ajIv tattva chhe. vaLI kuTumb-kabIlA paN paradravya chhe. Am chhe to pachhI tenun te shun kare? shun pararUpe-jaDarUpe e thAy chhe ke te paranun kare? bApu! paranun e kAI karI shakato ja nathI. mAtra ‘karun chhun’-em abhimAn kare paN e to mithyAtva chhe bhAI! ahIn kahe chhe-rAganun karavun paN samakitIne nathI. shun kahyun? ke rAganA kartApaNAnI bhAvanA-vAnchhA gnAnIne nathI; vyavahAraratnatrayane karavAnI vAnchhA gnAnIne nathI. bhAI! rAg chhe e to dukh chhe, vibhAv chhe. jene nirmaL svabhAvanI draShTi thaI chhe te vibhAvanI bhAvanA kem kare? te vibhAvano kartA kem thAy? na thAy. arere! anantakALathI te jineshvar bhagavAnanA kahelA mArge Avyo nathI ane rakhaDayA ja kare chhe!


PDF/HTML Page 2408 of 4199
single page version

ahAhA...! dharmIne puNya ne puNyanA phaLono Adar nathI, arthAt puNyAdi bhAvone dharma mAnavAvALA vyavahAradharmono (teo pudgalasvabhAv hovAthI) paN Adar nathI, svIkAr nathI. A rIte samyagdraShTi vAnchhArahit hovAthI tene vAnchhAthI thato bandh nathI, nirjarA ja chhe.

tyAre koI kahe chhe-dharmIne paN koI ichchhA Adi vRutti dekhAy chhe? are bhAI! te to ‘vartamAn pIDA sahI shakAtI nathI tethI tene maTADavAnA IlAjanI vAnchhA samyagdraShTine chAritramohanA udayane lIdhe hoy chhe, parantu te vAnchhAno kartA pote thato nathI, karmano uday jANI teno gnAtA ja rahe chhe;...’

ahA! samyagdraShTi-dharmI ene kahIe ke je ichchhAno kartA nathI. ahA! ichchhA e rAg chhe, vibhAv chhe ane vibhAv dukh chhe. to evA dukhano kartA dharmI kem thAy? dharmI to nirantar atIndriy Anandanun pariNaman karavAvALo ne atIndriy AnandanA svAdane bhogavavAvALo chhe. ahA! te vibhAvano-dukhano kartA kem thAy? are! anantakALamAn jainadharma shun chhe te eNe sAmbhaL‌yun nathI, Ave chhe ne ke-

“munivrat dhAr anant bAr grIvak upajAyau,
pai nij AtamagnAn binA sukh lesh na pAyau.”

ahA! e mahAvratAdinA pariNAm paN rAg chhe, dukh chhe. tethI dharmIne tenI vAnchhA nathI em kahe chhe. tathApi kamajorIthI chAritramohane vash thatAn gnAnIne rAg Ave chhe, paN te rAganI tene vAnchhA nathI. jem sharIramAn rog Ave chhe tenI vAnchhA nathI tem dharmIne rAg Ave chhe tenI vAnchhA nathI. ahA! indranA indrAsanano sanyog ho topaN tenA bhoganI dharmIne vAnchhA nathI. lyo, Avo mArag chhe prabhuno! A chokhkhun AmAn lakhAN chhe paN bichArAne phurasad hoy tyAre jue ne? are bhAI! A nirbheL tattvane samajyA vinA tAro avatAr eLe jashe; jem aLasiyA AdinA avatAr eLe gayA tem A avatAr paN vinA samajaN eLe jashe bhAI!

ahIn kahe chhe-‘te vAnchhAno kartA pote thato nathI.’ ahA! kinchit rAganun pariNaman thaI jAy topaN rAg-vAnchhA karavAlAyak chhe evun dharmIne-pahelA darajjAnA samakitIne- chothe guNasthAne paN hotun nathI. ahA! shrAvakadashA ne munidashA to koI alaukik chIj chhe. tenI to shI vAt! A to chothe guNasthAne dharmIne kamajorIthI koI vAnchhA thaI Ave chhe topaN te vAnchhAno te kartA thato nathI, svAmI thato nathI -em kahe chhe. pUrNAnandamay chaitanyanidhAn Akhun draShTimAn-pratItimAn Avyun pachhI bIjAnI vAnchhA shun hoy? ahA! jhINI vAt chhe bhAI! jyAn svarUpamAn nishankatA thaI tyAn anyatra (mArApaNe) vAnchhA kem thAy? na thAy. tathApi chAritramohavash


PDF/HTML Page 2409 of 4199
single page version

kinchit vAnchhA dharmIne thaI Ave chhe te vAnchhAno te kartA thato nathI paN karmano uday jANI teno gnAtA ja rahe chhe. lyo, Avo mArag! sAdhAraN (agnAnI) lokoe mAnyo chhe evo jainadharma nathI bApA!

shun kahe chhe? ke-‘te vAnchhAno kartA pote thato nathI, karmano uday jANI teno gnAtA ja rahe chhe; mATe vAnchhAkRut bandh tene nathI.’

pote chetayitA chhe ne? to kinchit rAg thAy chhe tene karmano uday jANI teno gnAtA rahe chhe. ahA! Ane jain-samyagdraShTi kahIe. rAganI-vyavahAranI vAnchhA kare te samyagdraShTi kevo? te to mithyAdraShTi ja chhe. A bIjo (nikAnkShitano) bol thayo.

pahelA bolamAn nishankanI vAt karI. bhagavAn AtmA pUrNAnandano nAth prabhu sadA parameshvarasvarUp chhe. shun kahyun? paramAtmA svarUp ja potAnI chIj chhe. kemake temAnthI ja paramAtmA thAy chhe. paramAtmA kAI bahArathI nathI AvatA. ahA! bhagavAn arihantadev vItarAg sarvagna thayA te kayAnthI thayA? shun te bahAramAnthI (kriyAkAnDathI) thayA chhe? andar AtmAmAn te-rUpe chIj paDI chhe temAnthI thayA chhe. ahA! AvI jene potAnA svarUpasambandhI nishankatA thaI te dharmI chhe, gnAnI chhe. e to AvI gayun ne? ke samyagdraShTi nishank chhe. kem? kAraN ke bandhanun kAraN evA je mithyAtvAdi bhAvo chhe teno tene abhAv chhe. ‘hun pUrNa nathI’ vA ‘rAgano mane sambandh chhe’-evA sandehano tene abhAv chhe. ahA! gnAnIne nishankatAmAn sarva sandehano nAsh thaI gayo chhe.

shun kahyun? ke pUrNAnandamay prabhu AtmA sadA vItarAgasvarUpe, muktasvarUpe andar birAjamAn chhe. temAn gnAnIne nishankatA chhe, paN shankA nathI, sandeh nathI, kemake sandeh karanArA mithyAtvAdi bhAvono tene abhAv chhe. samyagdraShTi mithyAtvAdi chAreyano chhedavAvALo thayo chhe ane tethI te svarUpamAn nishank chhe. khAlI vAnchI jAy to samajAy evun nathI bApu! A to kevaLI bhagavAnanI vANI bApA! khUb garaj karIne khAs phurasad laIne nirantar svAdhyAy karavo joIe.

ahA! dharmIne potAnA pUraN gnAnAnandasvarUpamAn nishankatA chhe. kem? kAraN ke ‘hun apUrNa chhun’ ane ‘hun rAganA sambandhavALo chhun’ evA sandehano teNe nij svarUpanA lakShe nAsh karI dIdho chhe. ahA! pote pUraN AnandasvarUp ne vItarAgasvarUp ja chhe ane paryAyamAn je Anand ne vItarAgatA Ave chhe te andar nij svarUpanA AshrayamAnthI ja Ave chhe AvI draDh pratIti dharmIne thaI chhe. tethI te bahAranA kriyAkAnD Adi sarva parasvabhAvo prati nirutsuk chhe, nivAnchhak chhe. A nishank ne nikAnkSha e beno saravALo chhe.

ahA! nishankitamAn em Avyun ke-hun pUrNa gnAnasvarUp, pUrNa AnandasvarUp, pUrNa vItarAgasvarUp, pUrNa prabhutAsvarUp, pUrNa svachchhatAsvarUp-em pUrNa anantaguN-


PDF/HTML Page 2410 of 4199
single page version

svarUp prabhu AtmA chhun ane evA svarUpamAn antaraekAgra thavA vaDe ja pUrNa dashA pragaT thAy chhe; ahA! dharmIne svAnubhavamAn AvI nisandehadashA pragaT thaI chhe ane tethI te nishank chhe. ahA! santonI-kevaLInA keDAyatIonI shailI to juo! Avo mArag ne AvI vAt bIje kayAny chhe nahi.

have bIjA nikAnkShit guNamAn em Avyun ke-hun pote ja potAthI paripUrNa chhun to mane anya padArthanI shun apekShA chhe? mane anya padArthathI shun kAm chhe? Am potAnI paripUrNatAnA bhAnamAn dharmIne parapadArthanI vAnchhAno abhAv thaI gayo chhe. ‘hun paripUrNa ja chhun’ -em paripUrNanI bhAvanAmAn dharmI jIv puNya ne puNyanA phaLo prati ane anya vastudharmo prati nikAnkSha chhe, udAsIn chhe. dayA, dAn, vratAdinA pariNAm tene je thAy tenA prati paN nikAnkSha chhe. bhAI! duniyAne maLI nathI eTale A vAt AkarI lAge chhe, paN shun thAy? A to vastusvarUp ja Avun chhe.

ahA! samyagdarshananun dhyey pUraN dhruv paramAtmadravya chhe. te kAraNe samakitIne kadIy shankA paDatI nathI ke hun pUraN nathI. tethI potAnI pUrNatAnI pratItinA bhAnamAn tene potAnA sivAy parapadArthanI kAnkShA jAgatI nathI, ane vAnchhA thAy teno te kartA thato nathI AvI vAtu chhe! A be guNamAn Avun samADayun chhe. A pramANe nishankit ane nikAnkShit be samakitInA guN nAm paryAy chhe. chhe to paryAy paN guN kahevAy chhe. Avo mArag chhe prabhuno! koI koIne to sAmbhaLavoy kaThaN paDe chhe. e to Ave chhe ne ke-

‘harino mArag chhe shUrAno, kAyaranAn nahi kAm jo ne’

tem ahIn kahe chhe-

vItarAgano mArag chhe shUrAno, pAmaranAn nahi kAm jo ne.

ahA! A to vItarAgano mArag bApA! vIrono mArag chhe. puNyathI dharma thAy ne nimittathI lAbh thAy evun mAnavAvALA pAmaronun AmAn kAm nathI. bhale ne moTo abajopati sheTh hoy ke rAjA hoy ke dev hoy, puNya ne nimittanI vAnchhA karanArA e badhA pAmar chhe, bhikhArA chhe. jene AtmAnI-potAnI pUrNatAnun bhAn nathI te badhA pAmar-bhikhArA chhe. ahIn to Avun chhe bApA!

are bhagavAn! tArun svarUp andar jo ne! arere! tArA svarUpanI tane khabar na maLe to kayAn utAro karIsh bhAI! deh to jotajotAmAn chhUTI jashe; pachhI kayAn jaIsh prabhu! prabhu! tun pUraN prabhu chho evA tArA svarUpane andar jo; ene jotAn ja tane shankA ne vAnchhA maTI jashe.

[pravachan nan. 303*dinAnk 26-1-77]

PDF/HTML Page 2411 of 4199
single page version

gAthA–231
जो ण करेदि दुगुंछं चेदा सव्वेसिमेव धम्माणं।
सो खलु णिव्विदिगिच्छो सम्मादिट्ठी मुणेदव्वो।। २३१।।
यो न करोति जुगुप्सां चेतयिता सर्वेषामेव धर्माणाम्।
स खलु निर्विचिकित्सः सम्यग्द्रष्टिर्ज्ञातव्यः।। २३१।।

have nirvichikitsA guNanI gAthA kahe chhe-

sau koI dharma viShe jugupsAbhAv je nahi dhArato;
chinmUrti nirvichikitsa samakitadraShTi nishchay jANavo. 231.

gAthArtha– [यः चेतयिता] je chetayitA [सर्वेषाम् एव] badhAy [धर्माणाम्] dharmo (vastunA svabhAvo) pratye [जुगुप्सां] jugupsA (glAni) [न करोति] karato nathI [सः] te [खलु] nishchayathI [निर्विचिकित्सः] nirvichikitsa (-vichikitsAdoSh rahit) [सम्यग्द्रष्टिः] samyagdraShTi [ज्ञातव्यः] jANavo.

TIkA– kAraN ke samyagdraShTi, TankotkIrNa ek gnAyakabhAvamayapaNAne lIdhe badhAy vastudharmo pratye jugupsAno (tene) abhAv hovAthI, nirvichikitsa (-jugupsA rahit chhe, tethI tene vichikitsAkRut bandh nathI parantu nirjarA ja chhe.

bhAvArtha– samyagdraShTi vastunA dharmo pratye (arthAt kShudhA, tRuShA, shIt, uShNa Adi bhAvo pratye tathA viShTA Adi malin dravyo pratye) jugupsA karato nathI. jugupsA nAmanI karmaprakRitino uday Ave chhe topaN pote teno kartA thato nathI tethI jugupsAkRut bandh tene thato nathI, parantu prakRiti ras daIne kharI jAy chhe tethI nirjarA ja thAy chhe.

*
samayasAr gAthA 231 mathALu

have nirvichikitsA guNanI gAthA kahe chhe- juo, potAnA svadravyane chhoDIne jene parapadArthonI abhilAShA chhe tene hun ek shuddha paripUrNa Atmadravya chhun-em potAnA pUraN svarUpamAn sandeh chhe, avishvAs chhe ane tethI te mithyAdraShTi chhe. te jUThI draShTimAn rahelo bichAro dukhanA panthe chhe. parantu


PDF/HTML Page 2412 of 4199
single page version

jyAre te paradravyanI ruchi chhoDI paripUrNa ek gnAnAnandasvabhAvI shuddha AtmadravyanAn ruchi ne ekAgratA kare chhe tyAre te samyagdraShTi thAy chhe. tene potAnA pUraN svarUpamAn have sandeh nathI; have te nishank chhe ane tethI tene paradravyanI vAnchhA hotI nathI. ahA! samakitIne jem paranI vAnchhA thatI nathI tem parapadArtha koI pratikUL hoy topaN tenA prati tene glAni-durganchhA ke dveSh thato nathI em have gAthAmAn kahe chhe-

* gAthA 231 TIkA uparanun pravachan *

‘kAraN ke samyagdraShTi,...’ ahA! jene hun sachchidAnandasvarUp pUraN paramAtmasvarUp Atmadravya chhun-em draShTimAn-shraddhAnamAn Avyun te samyagdraShTi chhe. ahA! samyagdraShTi ene kahIe ke jene Akho bhagavAn potAnI pratItimAn-bharosAmAn AvI gayo chhe.

87 nI sAlamAn ek bhAIe rAjakoTamAn prashna karyo hato ke-mahArAj! Ap ‘AtmA chhe ane tenI pratIti thAy chhe’ em Ap kaho chho to te sAchun kem hoy?

tyAre kahyun ke-tame je bAI sAthe lagna karo chho te paraNIne pahel-vahelI Ave tyAre to te ajAN hoy chhe. ahA! ajANI ne kayAnkathI (-bIjethI) AvelI hoy chhatAn pratham divasey tamane shankA paDe chhe ke A strI mane kadAch mArI nAkhashe to? nathI paDatI. kem? kemake tamane tyAn viShayamAn ras chhe, prem chhe. te premamAn evo vishvAs ja chhe ke te mane mArI nahi nAkhe. tem jene pUrNAnandanA nAth prabhu AtmAmAn ras-ruchi jAgyAn chhe, jene nirmaLAnandano nAth draShTimAn Akho Avyo chhe tene teno vishvAs thayo chhe, sandeh nathI. shun kahyun? pratham draShTimAn ja hun Avo chhun em pratIti thAy chhe, sandeh raheto nathI. ahA! hun Avo pUraNasvarUp paramAtmA chhun em jyAn potAnA svarUpano vishvAs Avyo tyAn dharmIne par padArthanI kAnkShA rahetI nathI. lyo, Avo mArag! vItarAgano mArag bApA! bahu alaukik chhe. loko ene bahAramAn-dayA, dAn, vrat, bhakti AdimAn-dharma manAvI beThA chhe paN bhAI! e to rAg chhe, jainadharma nathI. jainadharma to potAnA svarUpanAn shraddhAn, gnAn ne ramaNatArUp je vItarAgI dashA pragaT thAy te jainadharma chhe.

ahIn kahe chhe-samyagdraShTi,...’ shun kahyun? ke jene bhagavAn AtmAnI-svadravyanI pUrNatAnI-andar pratIti thaI chhe te dharmanI sharUAtavALo samyagdraShTi, ‘TankotkIrNa ek gnAyakabhAvamayapaNAne lIdhe...’ ahA! joyun? samyagdraShTine ek gnAyakabhAvamayapaNun chhe. eTale ke jANag-jANag-jANag evA svabhAvanA paripUrNa bhAvathI bharelo pote bhagavAn AtmA chhe em te jANe chhe. ahA! chetayitA shabda chhe ne pAThamAn? eno ahIn artha karyo chhe ek gnAyakasvabhAvamay-jANag-jANagasvabhAvI prabhu AtmA. ahIn gnAnanI pradhAnatAthI


PDF/HTML Page 2413 of 4199
single page version

ek gnAyakabhAvamay AtmA kahyo. bAkI vastu to chhe anantaguNasvabhAvamay ne tene ja ahIn ek gnAyakabhAvamay kahI chhe. samajANun kAI...? ahA! vastu bApA! adbhut alaukik chhe! enun darshan thatAn duniyAnI-sansAranI honshu tatkAl chhUTI jAy evI potAnI chIj chhe; hamaNAn ja ene bhagavAn-bhagavAn eTale potAno bhagavAn hon-maLI jAy evI chIj chhe.

ahA! ‘samyagdraShTi, TankotkIrNa ek gnAyakabhAvapaNAne lIdhe badhAy vastudharmo pratye jugupsAno (tene) abhAv hovAthI, nirvichikitsa (-jugupsA rahit) chhe,...’

shun kahyun? ke durgandhamay ashuchi sharIr hoy ke viShTA Adi durgandhamay padArtho hoy ke nindAdinAn kaThor vachan hoy to tenA pratye samakitIne dveSh thato nathI, durganchhA thatI nathI. ahA! jem prashansAnA vachano prati vAnchhA thatI nathI tem dharmIne nindAnA vachano prati dveSh thato nathI. ahA! Avo dharma chhe! pratham darajjAnA jain samakitIne paN Avo dharma hoy chhe.

‘badhAy vastudharmo pratye’-eTale shun? eTale ke potAnI vastuno dharma to jaNAyo chhe, parantu have potAnA sivAy bIjI vastunA dharmo arthAt kShudhA, tRuShA, ThanDI, garamI, sharIranA rog, viShTA Adi malin dravyo, nindAdi kaThor vachano ityAdi sarva paradravyanA dharmo pratye dharmIne doShabuddhi arthAt dveShabuddhi thatI nathI. badhAy vastudharmo kahyA to badhAy eTale ke potAnA AtmA sivAy badhAy. AtmAnA svarUpanun to tene bhAn thayun chhe tethI te nij svarUpamAn to nishank chhe ane tethI tene potAnA sivAy bIjI jeTalI vastuo chhe te sarva pratye glAnino, dveShano, durganchhAno, jugupsAno abhAv chhe.

ahA! samyagdraShTine badhAy vastudharmo pratye jugupsAno abhAv chhe. ahA! saDelAn kUtarAn Adi hoy ne glAni thaI Ave tevI durgandh mAratAn hoy topaN dharmIne tenA prati jugupsA thatI nathI? kem? kemake e to paradravyanA dharma chhe em te jANe chhe. durgandhAdi padArtho to jaDanA jaDamAn chhe, teo AtmAmAn kayAn chhe? AtmA to pUraN Anand ne gnAnanun DhIm chhe. Avun jANatA gnAnIne badhAy vastudharmo pratye durganchhA ke jugupsA thatI nathI. juo, A samyadraShTi dharmInun lakShaN! ahA! jem tene anukUL viShayo pratye prem nathI tem pratikUL pratye dveSh paN nathI. aho! vItarAg mAraganI AvI koI adbhut lIlA chhe!

juo, ek bhAI hatA. temanun sharIr bahu saDI gayelun ane gandh mAre; em kaho ke maravAnI taiyArI hatI. tyAre temanAn patnI kahe-Aje ApaNe brahmacharya laIe. to te bhAI kahe-Aj nahi, Aj nahi; jA’ shun pachhI. ahA! juo A jagatanA ras! are! A sansAr to juo! ahA! bApu A (-sharIr) to jaD chhe, tyAn


PDF/HTML Page 2414 of 4199
single page version

kAI amRutanAn jharaNAn nathI. ahA! maravAnI taiyArI ne sharIr gandh mAratun hatun chhatAn viShayano ras chhUTayo nahi, sharIrano ras-prem chhUTayo nahi. are! viShayanA rasiyAone, sharIr durgandhamay hoy ne maravA bhaNI hoy topaN viShayone chhoDavA gamatA nathI! ahIn kahe chhe-gnAnIne viShayo pratye vAnchhA to shun, pratikUL viShayo prati jugupsA paN thatI nathI, dveSh paN thato nathI.

ahA! ek vAr vInchhInA DankhapaNe pariNamelA paramANuo atyAre ahIn A sharIrapaNe pariNamyA chhe, ane pAchhA koI vAr teo vInchhInA DankhapaNe pariNamashe. kem? kemake e to jaDanI paryAyano svabhAv chhe. paN emAn jIvane shun? jIv to bhinna ek gnAyakasvabhAvamay, AnandasvabhAvamay chhe. ahA! AvA potAnA svarUpane nishank jANato- anubhavato gnAnI par vastudharmo pratye durganchhA pAmato nathI ane tethI te nirvichikitsa arthAt jugupsArahit chhe. ahA! Avo vItarAgano mArag trilokInAth bhagavAn arihantadeve jagatanA hit mATe kahyo chhe.

have kahe chhe-‘tethI tene vichitsAkRut bandh nathI parantu nirjarA ja chhe.’ ahA! gnAnI vichikitsArahit chhe. game tevA narakAdinA pratikUL sanyoganA DhagalAmAn paDayo hoy topaN gnAnIne durganchhA, dveSh ke aNagamo thato nathI. chAritramohanA nimittane vash thatAn jarI bhAv thai Ave chhatAn teno te kartA nathI. mATe gnAnIne dveSh nathI, vichikitsA nathI. tethI tene vichikitsAkRut bandh nathI, parantu nirjarA ja chhe. jarI pariNAm evA kamajorInA kAraNe thayA hoy te kharI jAy chhe em kahe chhe.

* gAthA 231 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘samyagdraShTi vastunA dharmo pratye (arthAt kShudhA, tRuShA, shIt, uShNa Adi bhAvo pratye tathA viShTA Adi malin dravyo pratye) jugupsA karato nathI.’

ahA! bhUkh, taras, ThanDI, garamI Adi bhAvo pratye ke viShTA, saDelAn sharIr ityAdi malin dravyo pratye ke nindA yukta karkash vachano pratye gnAnI durganchhA, jugupsA ke dveSh karato nathI. ahA! muninun sharIr koDhiyun durgandhavALun dekhAy ke malin dekhAy topaN gnAnI jugupsA karato nathI kemake e to sharIrano (parano) dharma chhe em te jANe chhe.

juo, ek mANasane dAmanagaramAn ulaTI thatI hatI. to ek vakhat ulaTInun evun jor thayun ke andarathI ulaTImAn viShTA AvI. juo A deh! sharIranI AvI sthiti thavA chhatAn dharmIne tenA pratye dveSh thato nathI. ahA! jenA moDhe mIThAn pANI ne mIThI sAkar Ave tenA moDhe andarathI viShTA AvI! ane chhatAn jeNe andar potAnA bhagavAnane bhAL‌yA chhe. ahA! traNalokano nAth chidAnand prabhu AtmAno jene andar bhAs thaIne bharoso pragaTayo chhe te dharmIne emAn durganchhA dveSh ke aNagamo thato nathI.


PDF/HTML Page 2415 of 4199
single page version

bIlakul aNagamo thato nathI? are bhAI! kamajorInA kAraNe kinchit evo bhAv Ave chhe paN teno dharmI kartA thato nathI ne mATe tene aNagamo nathI. e ja kahe chhe juo-

‘jugupsA nAmanI karmaprakRitino uday Ave chhe topaN pote teno kartA thato nathI tethI jugupsAkRut bandh tene thato nathI, parantu prakRiti ras daIne kharI jAy chhe tethI nirjarA ja thAy chhe.’

joyun? prakRitinA joDANamAn jarI evo asthiratAno bhAv (aNagamo) thaI jAy paN teno te kartA thato nathI, teno mAtra gnAtA rahe chhe. pote gnAyak chhe em bhAsyun chhe ne? tethI asthiratAnA bhAvano svAmI thato nathI paN jANanAro rahe chhe. tethI jugupsAkRut bandh tene thato nathI, parantu prakRiti ras daIne kharI jAy chhe tethI nirjarA ja thAy chhe.

juone! shAstramAn Ave chhe ne ke chothA Are rAjAe munivarone ghANImAn pIlyA. ahA! te kAL kevo hashe? are! rAjAe hukam karyo ke munivarone ghANImAn pIlo. topaN ahA! shAntarasamAn lIn munivaro to shAnt-shAnt-shAnt param shAnt rahyA; rAjA pratye teone dveSh na thayo.

ahA! munivaro to mahA pavitratAnA pinDarUp hatA. parantu jinamatano dveSh karanArAoe chhaTakun goThavyun hatun. virodhIoe koIkane nagna sAdhu banAvyo ne tene rAjAnI rANI sAthe vArtAlApamAn rokayo. ane bIjI bAju rAjAne kahyun-mahArAj! juo A nagna sAdhu! tamArI rANI sAthe paN sambandh kare chhe! rAjAne shankA paDI ke A nagna sAdhu badhA AvA ja chhe. eTale hukam karyo ke teone ghANIe pIlo. ahA! vItarAgarasanA rasiyA te munivaro jyAre prasang Avyo tyAre dhyAnamAn-nijAnandarasamAn magna thaI gayA parantu e pIlanAr prati ke rAjA pratye dveShano ansh paN temane thayo nahi. ahIn kahe chhe-gnAnIne badhAy vastudharmo pratye jugupsAno abhAv chhe, dveShano abhAv chhe. asthiratAvash kadAchit koI prakRitinA udayamAn jarI joDAy topaN tenun kartApaNun nahi hovAthI tene bandh thato nathI paN prakRiti udayamAn AvI kharI jAy chhe ne ashuddhatA paN kharI jAy chhe ne tethI tene nirjarA ja chhe. A traN bol thayA. have amUDhatAnI vAt kaheshe.

[pravachan nan. 304*dinAnk 28-1-77]
×

PDF/HTML Page 2416 of 4199
single page version

gAthA–232
जो हवदि असम्मूढो चेदा सद्दिट्ठि सव्वभावेसु।
सो खलु अमूढदिट्ठी सम्मादिट्ठी मुणेदव्वो।। २३२।।
यो भवति असम्मूढः चेतयिता सद्रृष्टिः सर्वभावेषु।
स खलु अमूढद्रष्टिः सम्यग्द्रष्टिर्ज्ञातव्यः।। २३२।।

have amUDhadraShTi anganI gAthA kahe chhe-

sammUDh nahi je sarva bhAve, –satya draShTi dhArato,
te mUDhadraShTirahit samakitadraShTi nishchay jANavo. 232.

gAthArtha– [यः चेतयिता] je chetayitA [सर्वभावेषु] sarva bhAvomAn [असम्मूढः] amUDh chhe- [सद्रृष्टिः] yathArtha draShTivALo [भवति] chhe, [सः] te [खलु] kharekhar [अमूढद्रष्टिः] amUDhadraShTi [सम्यग्द्रष्टिः] samyagdraShTi [ज्ञातव्यः] jANavo.

TIkA– kAraN ke samyagdraShTi, TankotkIrNa ek gnAyakabhAvamayapaNAne lIdhe badhAy bhAvomAn mohano (tene) abhAv hovAthI, amUDhadraShTi chhe, tethI tene mUDhadraShTikRut bandh nathI parantu nirjarA ja chhe.

bhAvArtha– samyagdraShTi sarva padArthonA svarUpane yathArtha jANe chhe; tene rAgadveShamohano abhAv hovAthI tenI koI padArtha par ayathArtha draShTi paDatI nathI. chAritramohanA udayathI iShTAniShTa bhAvo Upaje topaN tene udayanun baLavAnapaNun jANIne te bhAvono pote kartA thato nathI tethI tene mUDhadraShTikRut bandh thato nathI parantu prakRiti ras daIne kharI jatI hovAthI nirjarA ja thAy chhe.

*
samayasAr gAthA 232 mathALu

have amUDhadraShTi anganI gAthA kahe chhe- ahA! koI mAr ke prahAr kare to-ahA! hun to Avo munivar-Avo dharmAtmA chhatAn Am kem? evI gnAnIne munjhavaN thatI nathI-em amUDhadraShTinI gAthA kahe chhe-


PDF/HTML Page 2417 of 4199
single page version

* gAthA 232 TIkA uparanun pravachan *

‘kAraN ke samyagdraShTi, TankotkIrNa ek gnAyakabhAvamayapaNAne lIdhe.......’ ahA! chhaThThI gAthAmAn Avyun ne? ke ‘hun ek gnAyakabhAv chhun.’ to dharmInI draShTi ek gnAyakabhAv upar chhe; pramatta-apramattanI draShTi-paryAyadraShTi tene uDI gaI chhe. ahA! mArag bahu jhINo bApA! olA rUpiyA maLI gayA evun A nathI. rUpiyA to puNyano uday hoy to mahApApIne paN maLe chhe.

prashna– Ap vAramvAr to em kaho chho ke rUpiyA koIne (AtmAne) maLatA nathI?

samAdhAna– hA, nishchayathI em ja chhe; koIne maLatA nathI. paN paisA tenI pAse (kShetre nikaT) Ave chhe tyAre (agnAnIne) tenI mamatA maLe chhe ne? tethI, paisA maL‌yA em kathanamAtra kahevAy chhe. bAkI em chhe nahi. te kayAn enA dravya-guN-paryAyamAn Ave chhe?

ahA! amerikAmAn ek jaNane doDh mAIlamAn janAvarone kApavAnun kArakhAnun chhe, ane chhatAn te moTo dhanADhay chhe. jyAre bIjI bAju koI dharmAtmA mahAmuni sant hoy tene ghANImAn pIle. ahA! A jagatanA khel-tamAshA to juo! are! jagat haNAI rahyun chhe. ahA! AvA prasangamAn Am kem?-em dharmIne munjhavaN nAm mUDhatA nathI; ene to samabhAv chhe, amUDhadraShTi chhe-em kahe chhe. juo chhe andar? ke-‘badhAy bhAvomAn mohano (tene) abhAv hovAthI amUDhadraShTi chhe.’ ahA! te munjhAto nathI ke A shun? amane- AtmAnA ArAdhakone-ahA! A loko shun kare chhe?-em munjhAto nathI.

ahA! mithyAdraShTionA moTA hAthIe satkAr thatA hoy, svAgat thatAn hoy jyAre koI dharmAtmAno loko anAdar karatA hoy to teve prasange-A shun?-em gnAnI munjhAto nathI. kem? kemake e to badhI je te kALe thavAyogya jaDanI sthiti chhe-em gnAnI jANe chhe. ahA! evun bane ke dharmIne sagavaDatAno abhAv hoy ne pApIne sagavaDatAno pAr na hoy to, Am kem?-em gnAnI munjhAto nathI; kemake pote svasvarUpamAn nishank chhe. hun ek gnAyakabhAv ja chhun ane A to badhI jaDanI sthiti e em gnAnI nishank chhe.

shrI niyamasAramAn (gAthA 186 mAn) AchArya kundakund bhagavAne na kahyun? ke he bhAI! tun vItarAgasvarUpanI draShTivALo dharmAtmA chho; ane tArI koI nindA kare to mArga prati abhakti na karIsh. are! AvI chIjamAn hun chhun ane A loko shun kahe chhe? -em munjhAIsh nahi. e to shIkhAmaNano artha em chhe ke gnAnI munjhAto nathI, muDhapaNe pariNamato nathI. samajANun kAI...?


PDF/HTML Page 2418 of 4199
single page version

kahe chhe-‘badhAy bhAvomAn’-eTale ke dev, guru, dharma Adi badhAy bhAvomAn gnAnIne munjhavaN arthAt mUDhatA nathI. ahA! bhagavAn kevaLIne Avun kevaLagnAn ke je ek samayamAn traNakAL-traNalokanA anantA dravya-guN-paryAyone jANe? ahA! ek samayamAn utpAd, vyay, dhrauvya-em traNeyane jANe? -em gnAnIne mUDhatA ke sandeh nathI.

shrI samantabhadrAchArye bRuhatsvayambhUstotramAn (114 mA shlokamAn) kahyun ne? ke prabhu! tArun sarvagnapaNAnun lakShaN ame jANyun chhe. kevI rIte? ke prabhu! tArI ek samayanI gnAnaparyAyamAn jagatanA anantA dravyonA utpAd-vyay-dhrauvya ten jANyA chhe. ahA! sarva anantane Ape jANyA chhe mATe Ap sarvagna chho-emAn amane sandeh nathI. vaLI amAro AtmA paN tevo ja sarvagnasvabhAv chhe emAn amane sandeh nathI. ahA! sarvagnano nirNay karanAro evo amAro AtmA pote sarvagnasvabhAvI chhe e nishank chhe; amane amArA svarUpamAn koI shankA ke munjhavaN nathI.

ahA! ‘badhAy bhAvomAn...’ , juo, badhe ThekANe sarva-sarva shabda chhe. A gAthAmAn chhe ke ‘सव्वभावेसु,’ 231 mI gAthAmAny hatun ke ‘सव्वेसिमेव,’ ane 230 mAny chhe ke ‘सव्वधम्मेसु’ badhey AvI pUrNanI vAt lIdhI chhe. nishanktimAn (gAthA 229) mAn to chhede chhe em Avyun. ahA! jeNe pUraN gnAnasvabhAvI prabhu AtmAne jANyo ne anubhavyo chhe tene gnAnasvabhAvamAn kAI shankA paDatI nathI ke A kem hashe? koI agnAnIne ekadam gnAnano vikAs dekhAy ne potAne gnAnano vikAs thoDo hoy to te Am kem?-em munjhAto nathI. potAnI pariNatimAn eTalI kamI chhe em te jANe chhe.

ahA! hun AtmagnAnI chhatAn Avun gnAn alpa? ane A badhA mithyAdraShTi moTI gnAnanI vAtu kare? (temane gnAnano ATalo vikAs?)-gnAnI em munjhAto nathI kemake pote ek gnAyakabhAvamay pUraN chhe em vishvAs chhe. gnAnano kShayopasham ochho-vatto hoy ethI shun chhe? karavA yogya to ek gnAyakabhAvanI draShTi ne sthiratA chhe. e to pravachanasAr gAthA 33 mAn na Avyun? ke-“visheSh AkAnkShAnA kShobhathI bas thAo; svarUp nishchaL ja rahIe chhIe.” em ke have amAre bahu kShayopashamanI AkAnkShA nathI; bahu kShayopashamanI AkAnkShAthI bas thAo; ame to ek AtmasvarUpamAn ja nishchaLapaNe rahIe chhIe. matalab ke jene akhanD ek gnAyakanI pratIti thaI chhe te ochhA-vattA kShayopashamamAn gunchAI jato nathI, paN svarUpasthiratAno puruShArtha kare chhe.

ahA! dharmI kevo hoy? to kahe chhe ke dharmI ene kahIe ke jeNe ek


PDF/HTML Page 2419 of 4199
single page version

gnAyakabhAvamay pUrNAnand prabhu AtmAno anubhav karyo chhe. ahA! pote sadAy akaShAyasvabhAv, pUraN vItarAgasvabhAv chhe em jenI pratItimAn Avyun chhe te dharmI chhe. AvA dharmIne jagatanA koI padArthamAn munjhavaN nathI. ahA! ame dharmI chhIe ne amane mAnanArA thoDA ne jagatamAn badhA jUThAne mAnanArA ghaNA-em dharmIne munjhavaN nathI. dharmI to jANe chhe ke jagatamAn jUThAonI traNe kAL bahulatA chhe. vaLI satne sankhyAthI shun kAm chhe? sat to svayamsiddha svabhAvathI sat chhe. ahA! Avo mArag bApA! prabhu! tArA mokShanA panthaDA alaukik chhe bhAI! A sat kevun chhe ne tene mAnanArA sAchA kevA hoy te tane kadI sAmbhaLavA maL‌yun nathI. paN bhAI! enA vinA jindagI eLe jashe hon.

ahA! dehadevaLamAn bhagavAn AtmA anantaguNano sAgar prabhu sadA ek gnAyakabhAvapaNe birAje chhe. antaramAn teno Adar karIne tenA upar jeNe draShTi sthApI chhe te dharmI-samyagdraShTi chhe. dharmIne ek gnAyakabhAvamayapaNun chhe em Avyun ne? eTale shun? eTale em ke dharmI jIvano viShay par nathI, rAg nathI ne paryAyey nathI; paN teno viShay ek gnAyakabhAv ja chhe. tethI kahe chhe ke dharmIne koI par pratye sAvadhAnI thatI ja nathI. bahAramAn pratikULatA hoy to ranj nahi ne bahAramAn anukULatA hoy to rAjIpo nahi. sarva parapadArtha jyAn gneyamAtra chhe tyAn anukUL -pratikUL shun?-ahA! Am jANato te paramAn sAvadhAnI karato nathI ne svasvarUpanI sAvadhAnI chhoDato nathI. bhAShA ja em chhe juone? ke ‘mohano (tene) abhAv hovAthI...’ , moh kahetAn paramAn sAvadhAnIno vA paramAn munjhAI javAno samakitIne abhAv chhe. moh eTale ja paramAn sAvadhAnI athavA moh eTale paramAn munjhavaN. to te moh gnAnIne nathI mATe te amUDhadraShTi chhe-em kahe chhe.

have kahe chhe-‘tethI tene mUDhadraShTikRut bandh nathI parantu nirjarA ja chhe.’

joyun? samakitIne svarUpamAn sAvadhAnI hovAthI koI par padArthamAn mUDhatA nathI. juo, kShAyik samakitI shreNIk rAjAne pahelAn narakanun AyuShya bandhAI gayun to teo hAl narakamAn chhe jyAre koI anant sansArI abhavi jIv panchamahAvratAdi chokhkhAn pALIne shuklaleshyAnI navamI graiveyak jAy. paN emAn shun chhe? e to je te samayanI paryAyanI yogyatA chhe em gnAnI yathArtha jANato hovAthI narakanA sanyogamAn munjhAto nathI. tethI tene mUDhadraShTikRut bandh nathI paN nirjarA ja chhe em kahe chhe.

* gAthA 232 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘samyagdraShTi sarva padArthonA svarUpane yathArtha jANe chhe.’

joyun? puNyanA bhAvane, pApanA bhAvane, nimittane, sanyogane ityAdi jagatanA


PDF/HTML Page 2420 of 4199
single page version

pratyek padArthanA svarUpane gnAnI yathArtha jANe chhe. ahA! kahe chhe-‘sarva padArthonA svarUpane...,’ ahA! bhAShA to dekho! ek bhagavAn AtmAne jANyo to sarva padArthonA svarUpane, teo jevA chhe tevA yathArtha jANavAnI samakitImAn shakti pragaT thaI chhe. ahA! gajab vAt chhe bhAI! atyAre to samyagdarshan ne AtmagnAnanI mUL vAt ja lupta thaI gaI chhe, jyAn juo to vrat karo ne tapasyA karo ne bhakti karo dAn karo-em prarUpaNA chAle chhe. paN emAn to puNya thAy ne bhav maLe, bhavakaTTI na thAy.

ahIn bhagavAn kahe chhe-bhagavAn! tAre puNyanun shun kAm chhe! (ek gnAyakanI draShTimAn) tAre jyAn paryAyanuny prayojan nathI tyAn vaLI tAre puNyanun shun kAm chhe? gambhIr vAt chhe bhAI! e to pahelAn AvI gayun ke-gnAnI puNyane ichchhato nathI. gnAnIne dayA, dAn, vrat, bhakti ityAdino puNyabhAv Ave kharo paN enI ene ichchhA hotI nathI. puNyabhAvanun ene kAI prayojan nathI; ene to ek gnAyakabhAvathI ja prayojan chhe. ahA! jene vItarAgasvabhAvI bhagavAnanA bheTA thayA te rAgane-rAnkane kem ichchhe? na ichchhe. ahA! potAnA svarUpamAn nishank pariNamelo gnAnI jagatanA darek padArthanI sthiti jevI chhe tevI yathArtha jANe chhe, pachhI te emAn moh kem pAme? na pAme.

ahA! joyun? AmAn to badhAyane jANe chhe em kahyun chhe. samyagdraShTinun gnAn sarva padArthonA svarUpane yathArtha jANe chhe. ahA! bhAShA to juo! koIne thAy ke shun eTalun badhun gnAn samyagdraShTine thaI gayun? hA, bhAI! shrutagnAnamAn sarva padArthonA svarUpane jANavAnun sAmarthya chhe. te jene pahonche chhe te sarvane yathArtha jANI le chhe; ane tethI samakitIne par padArthomAn munjhavaN rahetI nathI. ahA! jeNe ek gnAyakane yathArtha jANyo chhe teNe badhAyane yathArtha jANyA em kahe chhe, kemake tenun badhun gnAn yathArtha thaI gayun chhe. aho! AtmagnAnano mahimA aparampAr chhe. bAkI dayA, dAn, vrat Adino kAI mahimA nathI kemake e to rAg chhe; e dharma nathI ane dharmanun kAraNey nathI.

juo, koI pratham mahApApI hoy te kAraN pAmIne samakit pAme ne pachhI ugra puruShArtha dvArA kevaL pAmIne mokShe jAy. tyAre koI dharmAtmA lAkho varSha sudhI chAritramAn rahe, mokSha na pAme; to tyAn te munjhAy nahi. ahA! te paryAyamAn munjhAy nahi ne paryAyamAn gunchAy (rokAy) paN nahi kemake tene to ek gnAyakabhAvanun ja avalamban chhe. paryAyanI kachAs to te te paryAyanI yogyatA ja chhe-em te yathArtha jANe chhe, ane te mATe te munjhAto nathI. ahA! AchAryadeve ‘सव्व’ shabda mUkIne to gajab kAm karyun chhe.

ahA! samakitI thayo te shun sarva padArthane jANe?

bhAI! shrutagnAn sAthe chhe ne? to, te gnAn shun na jANe? gnAnamAn shun na jaNAy? shrutagnAnamAn badhAyanun svarUp jaNAy evI tAkAt chhe.