Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 75 of 210

 

PDF/HTML Page 1481 of 4199
single page version

ahAhA...! AtmA sachchidAnandasvarUp prabhu ekalo amRutano pinD chhe. enI draShTi thayA vinA arthAt svAnubhUtinA Anandane prApta thayA vinA arere! e jagatamAn jheranAn phaL pAmIne rakhaDashe! bhAI! kevaL shubharAgamay evAn vrat ane tap to ten anantavAr karyAn. paN emAn kayAn chaitanyano-amRutano ansh hato? e to badhA achetan jherarUp pariNAm hatA. bApu! tArA gharamAn (-svarUpamAn) e chIj (-shubhAshubh pariNAm) kayAn chhe? prabhu! tArun ghar (-svarUp) to ekalA pavitra amRutathI bharelun chhe. jyAre A shubhAshubh pariNAm badhA ashuchi chhe, jher chhe, achetan chhe. bhAI! tAre jo AtmA prApta karavo hoy ane sukhI ja thavun hoy to bey pariNAmane chhoDI shuddhAtmAnI draShTi kar. tyAn tane avashya sukh maLashe.

A rIte shubh ane ashubh pariNAm kevaL agnAnamay hovAthI banne ek ja chhe; bemAn koI pher nathI. teo ek hovAthI karmanA kAraNamAn koI bhed nathI; karmanun kAraN agnAn ek ja chhe; mATe karma ek ja chhe.

2. ‘shubh ke ashubh pudgalapariNAm kevaL pudgalamay hovAthI ek chhe; te ek hovAthI karmanA svabhAvamAn bhed nathI; mATe karma ek ja chhe.’ juo, jaD karmanI prakRiti chAhe to shAtAvedanIy bandhAy ke ashAtAvedanIy bandhAy, yashakIrti bandhAy ke apayashakIrti bandhAy ityAdi e badhAy pudgalapariNAm hovAthI kevaL pudgalamay hovAthI ek chhe. te ek hovAthI karmanA svabhAvamAn paN pher nathI. puNya ne pAp, shAtA ne ashAtA-e badhAy pudgalanA pariNAm hovAthI karmanA svabhAvamAn bhed nathI. mATe karma ek ja chhe.

3. ‘shubh ke ashubh phaLarUpe thato vipAk kevaL pudgalamay hovAthI ek chhe; te ek hovAthI karmanA anubhavamAn (-svAdamAn) bhed nathI; mATe karma ek ja chhe.’ shun kahyun A? shubhanun phaL ane ashubhanun phaL kevaL pudgalamay chhe. shubhanA phaLathI A lakShmI Adi ke svargAdi maLe ane ashubhanA phaLamAn narakAdi maLe e badhuy pudgalamay chhe. (emAn ekemAny AtmA nathI.) pApanA phaLamAn pudgal maLe ane puNyanA phaLamAny pudgal maLe, mATe te ek hovAthI karmanA anubhavamAn-phaLamAn bhed nathI. benoy svAd-vedan dukharUp chhe. mATe karma ek ja chhe.

4. ‘‘shubh (-sAro) evo mokShamArga to kevaL jIvamay hovAthI ane ashubh (kharAb) evo bandhamArga to kevaL pudgalamay hovAthI teo anek (-judAn judAn, be) chhe; teo anek hovA chhatAn karma to kevaL pudgalamay evA bandhamArgane ja Ashrit hovAthI karmanA AshrayamAn bhed nathI; mATe karma ek ja chhe.’’

juo, AmAn jarA pher chhe. gnAnAnandasvabhAvI bhagavAn AtmAnAn samyak shraddhA,


PDF/HTML Page 1482 of 4199
single page version

gnAn ane chAritra-evo je nishchay mokShamArga tene ahIn shubh eTale sAro kahyo chhe. puNya te shubh ane pAp te ashubh (karma) e vAt AmAn nathI. ahIn to mokShamArgane shubh kahyo ane shubhAshubhabhAvarUp bandhamArgane ashubh kahyo chhe. samajANun kAI...? shubhAshubhabhAvarUp je bandhamArga chhe te kevaL pudgalamay chhe. ahA! je agnAnamay chhe te jIvamay kem hoy? (na ja hoy). shubh-sAro evo mokShamArga kevaL jIvamay chhe. shun kahyun? shuddha ratnatrayarUp je mokShamArganI vItarAgI paryAy te kevaL jIvamay chhe ane tethI te shubh chhe. ane shubhAshubhakarmarUp je bandhamArga te kevaL agnAnamay-pudgalamay chhe tethI te ashubh chhe.

have kahe chhe-tethI teo (-shubhAshubh karma) anek (-be) hovA chhatAn karma to kevaL bandhamArgane ja Ashrit chhe. bhAI! je tun em kahe chhe ke shubhakarma mokShamArgane Ashrit thAy chhe paN em chhe nahi. (e to tArI mithyA kalpanA chhe). shubhakarma paN bandhamArgane Ashrit thAy chhe. samajANun kAI...? Avo je shubhabhAv e kevaL bandhamArgane Ashrit hovAthI shubhabhAv karatAn karatAn nishchay samyagdarshan thAy e vAt kayAn rahe chhe? (e mAnyatA yathArtha nathI).

to vyavahArane kAraN kahyun chhe ne?

bhAI! e to Arop karIne kahyun chhe. vyavahAr kAraN to Aropit kAraN-Aropit sAdhan chhe ane te paN nishchayanI hayAtImAn tene vyavahAr kAraN kahevAmAn Ave chhe.

A pramANe shubhAshubh karma kevaL bandhamArgane Ashrit hovAthI karmanA AshrayamAn bhed nathI; mATe karma ek ja chhe.

Am kevaL vyavahAranA pakShane lIdhe agnAnIne shubhAshubhakarmamAn je ThIk-aThIkarUp bhed jaNAto hato tenun ahIn nirAkaraN karavAmAn Avyun.

* gAthA 14pa bhAvArtha uparanun pravachan *

‘koI karma to arahantAdimAn bhakti-anurAg, jIvo pratye anukampAnA pariNAm, mand kaShAyathI chittanI ujjvaLatA ityAdi shubh pariNAmonA nimitte thAy chhe...’

juo, koI karma to arahantAdimAn eTale panchaparameShThImAn bhakti-anurAganA nimitte thAy chhe. bhAI! panchaparameShThImAn anurAg e rAg chhe, AkuLatA chhe. potAnA AtmAnA AnandanI dashA pragaT karavAmAn e rAg sahAyak eTale nimitta ho paN sahAyak eTale madadagAr nathI. ‘sahAyak’ eTale ‘sAthe chhe.’ bas eTalun ja. ‘sahAyak’ eTale madad kare chhe em artha nathI; kemake arahantAdi panch-parameShThI bhagavAn ane


PDF/HTML Page 1483 of 4199
single page version

temanA pratyeno anurAg e banney paradravya chhe. samajANun kAI...? bahu sUkShma vAt chhe, bhAI!

prashna– (e rAganI) paryAy to enI (jIvanI potAnI) chhe ne?

uttara– e paryAy kharekhar enI (AtmadravyanI) chhe ja nahi. e to pahelAn kIdhun ne ke puNya ane pAp e banne vibhAvapariNatirUp chanDAlaNInA ja putro chhe. jem ek chanDAlaNI putra brAhmaNIne tyAn rahI moTo thayo eTale kahe ke-mane madirA Adi khape nahi tem ek shubhabhAvanI vyavahArakriyAmAn Avyo eTale kahe ke-mane hinsA, viShayabhog Adi khape nahi; paN e vAstavamAn chhe vibhAvapariNatirUp chanDAlaNIno ja putra. ashubhanI jem shubh pariNAm paN vibhAvapariNatijanya pariNAm chhe; e kAI shuddha chaitanyasvabhAvajanya pariNAm nathI. mATe e rAg AtmapariNatirUp nathI.

ahIn kahe chhe ke arahantAdi panchaparameShThImAn bhaktino anurAg e shubharAg chhe paN e AtmasvabhAv nathI ane AtmAnAn shraddhAn-gnAn thavAmAn sahAyak eTale madadakartA paN nathI.

prashna– to vyavahAr (sAdhan)thI nishchay thAy em shAstramAn Ave chhe ne?

uttara– hA, Ave chhe. AchArya jayasenanI TIkAmAn ghaNe ThekANe e pramANe Ave chhe. paN e vyavahAranayanun kathan chhe. jene nishchay (dharma) pragaT thayo hoy ene enI bhUmikAyogya vyavahAr hoy chhe e siddha karavun hoy tyAre e rIte vyavahAranayanun kathan shAstramAn Ave chhe. parantu arahantAdimAn bhaktino anurAg ityAdi shubharAg puNyabandhanun ja kAraN chhe; e kAI abandh pariNAm evA samyagdarshan-gnAn-chAritranun sahAyak-madadagAr nathI.

samyagdarshan Adi abandh vItarAgI pariNAm chhe. abandh svabhAv abandh pariNAmanun kAraN thAy. (kAI rAganA bandharUp pariNAm abandh pariNAmanun kAraN na thAy). bhagavAn AtmA trikAL abandhasvabhAvI chhe. gAthA 14-1p mAn Ave chhe ne-‘जो पस्सदि अप्पाणं अबद्धपुट्ठं......’ tyAn ‘abaddha’ e to nAstithI kathan chhe. astithI kahIe to bhagavAn AtmA trikAL muktasvarUp ja chhe. ahAhA...! sadAy muktasvarUp evA bhagavAn AtmAmAn antardraShTi karI eno anubhav karavo enun nAm jainashAsan chhe. rAgano anubhav e kAI jainashAsan nathI. ahIn to vItarAg shAsan levun chhe ne? mATe arahantAdi pratye anurAg ane jIvo pratye anukampAnA pariNAm e shubharAg chhe, paN vItarAgashAsan nathI.

shvetAmbaramAn kathA Ave chhe ke-meghakumAre hAthInA bhavamAn sasalAnI anukampA


PDF/HTML Page 1484 of 4199
single page version

karI (dayA pALI); ethI eno sansAr parit thaI gayo-arthAt dIrgha sansAr naShTa thaI gayo. AvI vAt bIlakul ayathArtha chhe. par jIvanI anukampAno bhAv to shubharAg chhe ane shubharAg chhe te bandhanun ja kAraN chhe, abandh pariNAmanun kAraN nathI, samakitanun kAraN nathI. (bandhanA pariNAmathI abandh kem thAy? sansAr kem maTe? na ja maTe).

prashna– to prasham, samveg, nirved, anukampA, Astikayane samyagdarshananAn lakShaN kahyAn chhe ne?

uttara– e anukampA arAgI-vItarAgI anukampA chhe, jyAre A anukampA to shubharAgarUp chhe. (shubharAgane samakitanun lakShaN kahevun e to upachAr chhe.) chaitanyasvarUpanA vItarAgashAsananI bahu jhINI vAt bhAI!

anubhavaprakAshamAn ek dAkhalo Apyo chhe ke-ek chAmpo bharavAD hato. te dhatUro pIne unmatta thayo. tethI te bhUlI gayo ke-‘hun chAmpo chhun.’ thoDI vAre te gher gayo. tyAn tenI patnI sUtI hatI eTale bAraNun khakhaDAvyun ane pUchhavA lAgyo ke-chAmpo chhe gharamAn? tyAre andarathI patnI bolI-tame koN chho? tyAre te sAvadhAn thayo ane kahevA lAgyo-‘hA, hun chAmpo chhun.’ em anAdithI jIv AtmAne (-potAne) bhUlI gayo chhe. te pUchhe chhe ke AtmA (pote) koN chhe? tene pUchhIe chhIe ke A badhun chhe, chhe, chhe-em koN jANe chhe? jANanAro pote to jANe chhe. e jANanAro je chhe te ja pote AtmA chhe. anubhavaprakAshamAn jyAn jyAn gnAn tyAn tyAn AtmA ane jyAn jyAn AtmA tyAn tyAn gnAn-evo draDh pratItibhAv te samyaktva chhe em lIdhun chhe, kemake AtmA gnAnamay chhe ane te gnAnanI samyak pariNati dvArA jaNAy chhe.

ahAhA...! AtmA sachchidAnandasvarUp bhagavAn trikAL paramAnandasvabhAvI chhe. paN e jaNAy kayAre? AnandanA svAdarUp svasamvedan pariNati dvArA te jaNAy chhe. paramAnandasvabhAvI prabhu AtmA trikAL astirUp chhe; paN paryAyamAn paramAnandanA pariNAman vinA, Anandano svAd (-samvedan) AvyA vinA A asti chhe em pratItimAn kem Ave? ahAhA...! jeno namUno (-svasamvedan) Ave nahi to ‘e AkhI chIj AvI chhe’ em pratItimAn kayAnthI Ave?

bhAI! A (AtmAnA) svarUpanI vAt chAle chhe. eTale ahIn kahe chhe ke- anukampA e shubharAg chhe, e AtmAno svabhAv nathI. e shubharAg dvArA nishchay svarUp pamAy nahi. lyo, AnA have vAndhA chhe badhAne; em ke Avo vyavahAr hoy to nishchay pamAy. paN bApu! evo vyavahAr to anantavAr karyo ane enA phaLamAn


PDF/HTML Page 1485 of 4199
single page version

navagraiveyak paN anantavAr gayo. paN bhAI! sansAr ane dukh to mAthe UbhAn ja rahyAn. chhahaDhAlAmAn kahyun chhe ne ke-

‘munivrat dhAr anant vAr grIvak upajAyo
pai nij AtamagnAn vinA sukh lesh na pAyo.’

e chha kAyanA jIvonI anukampA ane mahAvratAdinA pariNAm paN dukharUp chhe bhAI! e dukhanA-AkuLatAnA pariNAmathI sukhasvarUpanI prApti kadIy na thAy. potAnI antarmukhAkAr AnandanI pariNati vaDe sukhasvarUpanI prApti thAy. have AvI vAt AkarI paDe, paN shun thAy? mArga ja Avo chhe, bhAI!

anukampA, mand kaShAy, chittanI ujjvaLatA ityAdi badho shubharAg chhe. shravaN karavun, upadesh devo e badho shubharAg chhe. e badho chhadmasthadashAmAn ho, paN e shubh pariNAmonA nimitte (shubh) karma thAy chhe. ‘koI karma........nimitte thAy chhe’ em shabda chhe ne? eTale ke shubharAganA nimitte shubh karmabandhan thAy chhe. tethI shubh-bhalun chhe evo agnAnIno pakSha chhe. have kahe chhe-

‘ane koI karma tIvra krodhAdik ashubh leshyA, nirdrayapaNun, viShayAsakti, dev-guru Adi pUjya puruSho pratye vinayabhAve na pravartavun ityAdi ashubh pariNAmonA nimittathI thAy chhe. Am hetuno bhed hovAthI karmanA shubh ane ashubh evA be bhed chhe.’ juo, shubh pariNAmanA nimitte puNyakarma ane ashubh pariNAmanA nimitte pApakarma bandhAy chhe mATe hetubhed hovAthI karmanA paN shubh ane ashubh em be bhed chhe em agnAnInI dalIl chhe.

vaLI te kahe chhe-karmanI prakRiti-svabhAvamAn shubh ane ashubh evA be bhed chhe. jemake ‘shAtAvedanIy, shubh-Ayu, shubhanAm ane shubhagotra-e karmonA pariNAm (-prakRiti vagere-)mAn tathA chAr ghAtikarmo, ashAtAvedanIy, ashubhaAyu, ashubhanAm, ashubhagotra-e karmonA pariNAm (-prakRiti vagere-)mAn bhed chhe.’ A agnAnIno bhedano pakSha chhe. ekamAn shAtA bandhAy to ekamAn ashAtA bandhAy, ekamAn uchcha (svargAdi) AyuShya bandhAy to ekamAn nIch (narakAdi) AyuShya bandhAy, ekamAn yashakIrti bandhAy to ekamAn apayashakIrti bandhAy-ityAdi karmanI prakRitinA svabhAvamAn bhed hovAthI karmamAn shubh ane ashubh em be bhed chhe. vaLI te dalIl kare chhe ke-

‘koI karmanA phaLano anubhav sukharUp chhe ane koI karmanA phaLano anubhav dukharUp chhe; Am anubhavano bhed hovAthI karmanA shubh ane ashubh evA be bhed chhe.’

juo, puNyakarmanA phaLamAn svarga maLe, karoDapati-dhULapati moTo sheThiyo thAy ane pApakarmanA phaLamAn sAtamI narake atyant dukh ane vedanAnA sanyogamAn paDe;


PDF/HTML Page 1486 of 4199
single page version

33-33 sAgar sudhI bichAro narakanA dukhamAn saDe; vA nigodamAn chAlyo jAy. shun karmanA phaLamAn pher nathI? avashya chhe-em bhedavALA agnAnIno pakSha chhe. A pramANe anubhavano bhed hovAthI karma shubh ane ashubh evA be bhedavALun chhe. vaLI kahe chhe-

‘koI karma mokShamArgane Ashrit chhe (arthAt mokShamArgamAn bandhAy chhe) ane koI karma bandhamArganA Ashraye chhe; Am Ashrayano bhed hovAthI karmanA shubh ane ashubh evA be bhed chhe.’

juo, mokShamArganA prasangamAn (sAdhakadashAmAn) dharmI jIvane shubhabhAv hoy chhe. mATe te shubhabhAv mokShamArganA Ashraye chhe arthAt shubhabhAv jenun nimitta chhe evun shubhakarma mokShamArganA Ashraye bandhAy chhe em agnAnIno mat chhe. tathA ashubhakarma bandhamArganA Ashraye chhe. Am Ashrayano bhed hovAthI karma shubh ane ashubh em be bhedavALun chhe.

‘A pramANe hetu, svabhAv, anubhav ane Ashray-e chAr prakAre karmamAn bhed hovAthI koI karma shubh chhe ane koI karma ashubh chhe em keTalAkano pakSha chhe.’ keTalAkano eTale agnAnIono Avo bhed-pakSha chhe.

have e bhedapakShano niShedh karavAmAn Ave chhe-

‘jIvanA shubh ane ashubh pariNAm banne agnAnamay chhe tethI karmano hetu ek agnAn ja chhe; mATe karma ek ja chhe.’

shun kahyun A? bhAI! tun navA karmabandhanamAn (nimitta evA) jIvanA pariNAmanA ek shubh pariNAm ane ek ashubh pariNAm em be bhed pADe chhe paN ame tane kahIe chhIe ke e banney pariNAm agnAnamay chhe ane tethI ek ja jAtanA chhe. are bhAI! e shubhAshubh pariNAmamAn chaitanyanun-gnAnanun kiraN kayAn chhe! e to banney AndhaLA agnAnamay chhe. shubhamAn kAI ochhun agnAn ane ashubh pariNAmamAn visheSh agnAn em paN nathI. banne samAnapaNe agnAn chhe, andh chhe; mATe bemAnthI ekey dharmarUp nathI. shubhAshubh bhAvathI rahit je gnAn (chaitanyamay pariNAm) chhe te dharma chhe ane shubhAshubhabhAv agnAnamay hovAthI adharma chhe. AvI spaShTa vAt chhe; samajANun kAI...?

A dayA, dAn, vrat, bhakti, pUjA, sAmAyik, pratikramaN, prauShadh ityAdi je badhA kare chhe te rAganI mandatAno shubhabhAv chhe, paN te kAI dharma-barma nathI. hA, e puNyabhAv chhe ane ene ahIn trilokInAth bhagavAn agnAn kahe chhe. bhagavAn! tArun svarUp to chidAnandarUp sadAy jAgRut chaitanyajyotimay gnAnasvabhAvamay chhe. ane A shubhAshubhabhAv tArA chaitanyasvabhAvathI viparIt bhAv chhe. mATe ame e bannene agnAn kahIe chhIe.


PDF/HTML Page 1487 of 4199
single page version

juo, shubhabhAv chhe te pote agnAn chhe; paN agnAn chhe eTale shubhabhAv mithyAtva chhe em artha nathI. jo shubhabhAvane dharma (shuddha ratnatrayarUp) mAne to te mAnyatA mithyAtva chhe. keTalAk loko kahe chhe ke ahIn (sonagaDhamAn) dev-guru-shAstranI shraddhA kare ene mithyAtva kahe chhe to te vAt khoTI chhe. bhAI! dev-guru-shAstranI bhedarUp shraddhA chhe te shubharAg chhe, e kAI mithyAtva nathI ane e dharma paN nathI. tathApi ene dharma mAn vo enAthI (rAgathI) dharma thAy em mAne to te mAnyatA viparIt hovAthI mithyAtva chhe. samajANun kAI...? bhAI! A to nyAy chhe! nyAyamAn kinchit pharak paDe to badhun pharI jAy, moTo pher paDI jAy. shun karIe? A vastusthitino hamaNAn bahu virodh Ave chhe tethI vadhu spaShTIkaraN thatun jAy chhe. bApu! mArga to jevo chhe tevo A chhe. anant santo ane tIrthankaroe A ja kahyun chhe ane vastunun svarUp paN A ja chhe.

ahAhA...! bhagavAn! tArun dravya traNakALamAn kadIy shubhAshubhabhAvanA vikalpathI tanmay nathI. hun shubh chhun, ashubh chhun-em ten agnAnavash mAnyun chhe paN kadIy tun shubhAshubhabhAvanA svabhAve thayo nathI. chhaThThI gAthAmAn Avyun ne ke-A trikALI ek gnAyakabhAv kadIy shubhAshubhabhAvanA svabhAve thayo nathI, kemake jo te-paNe thAy to AtmA jaD thaI jAy; matalab ke shubhAshubh bhAvamAn jANapaNAno ansh nahi hovAthI teo jaD achetan chhe, agnAn chhe, ajIv chhe. jyAre AtmA arUpI bhagavAn shuddha chaitanyaghanasvarUp nitya gnAyakapaNe virAjamAn chaitanyamahAprabhu chhe. ahAhA...! Avo pUrNa svabhAvathI bharelo ek gnAyakasvabhAvI AtmA shubhAshubhabhAvanA svabhAve kem thAy? (na ja thAy).

prabhu! tun trikAL bhagavat-svarUp chaitanyasvarUp dev chho. tane enI khabar nathI paN svarUpathI ja jo bhagavat-svarUp na hoy to bhagavat-svarUp thashe kayAnthI? A to prAptinI prApti chhe bhAI! mATe jene ahIn ane gAthA chha mAn paN agnAnamay bhAv kahyA chhe te shubhAshubhabhAvanun lakSha chhoDI antardraShTi kar, tethI tane nirAkuL Anand prApta thashe, dharma thashe.

bApu! tun shubh ane ashubh bey bhAv karI karIne marI gayo chhe. (dukhI thayo chhe). A duniyAnI bahAranI chamakamAn anjAIne tun bhramamAn paDayo chhe. anAdithI puNyanAn phaL-sundar rUpALun sharIr, karoDonI sAyabI, ane managamatAn bAyaDI ane chhokarAn-e badhAmmAn tun munjhAI gayo chhe, mUrchhAI gayo chhe, gherAI gayo chhe. e badhAn tane ThIk lAge paN bhAI! e badhAn hADakAnnI phospharasanI chamak jevAn chhe. A badhAn anukUL joIne tun rAjIpo batAve ane koI vAr pratikUL jANIne tun nArAj thAy, khIjAy paN bhAI! e badhAn kayAn tArA svarUpamAn chhe? bhagavAn! tane A shun thayun? jo shubhAshubhabhAv tArA svarUpamAn nathI to enAn phaL je anukUL-pratikUL sanyog


PDF/HTML Page 1488 of 4199
single page version

e tArA kayAnthI thayA? bApu! e to tArA gnAnanAn gneyamAtra chhe. bhAI! vastu to vastu chhe; temAn anukUL-pratikUL kAI nathI. Am je (shubhAshubhabhAv, shubhAshubh karma) ek chhe temAn be bhAg pADavA e ja mithyAtva chhe.

bahAranI anukULatA hoy, rUpALun sharIr hoy, indriyo sashakta hoy, AyuShya 80-90 nun lAmbu hoy, kadIy sUnTh chopaDavI na paDe evun sharIr nIrogI tandurasta hoy ane strI-putra parivAr ThIk hoy, sampatti paN hoy paN tethI shun? e to badhI jaDanI kriyA chhe. emAn A ThIk chhe evun kayAn Avyun? kemake e to agnAn ane agnAnanun phaL chhe. A anukULatA ane pratikULatA e badhAn shubhAshubhabhAv je agnAn enAn ja phaL chhe. bhAI! emAn tane bhed lAge paN e tAro bhram chhe.

prashna– sharIr nIrogI hoy to dharma-sAdhan thAy ne? shAstramAn paN em upadesh Ave chhe ke-jyAn sudhI sharIramAn jIrNatA thaI nathI, rog Avyo nathI, indriyo hINI paDI nathI tyAn sudhImAn dharma karI le.

uttara– bhAI! sharIr to jaD achetan chhe, ane dharma to AtmasvarUp chhe. mATe sharIr nIrogI hoy to dharmasAdhan karI shakAy e vAt bIlakul barAbar nathI. shAstramAn je upadesh chhe e to pramAd TALIne ugra puruShArtha dvArA tatkAl dharmasAdhanamAn pravRutta thavAno chhe. emAn to jIvane pramAd TALavAnI vAt chhe; paN rog-grasta avasthAmAn dharma na ja thAy em eno abhiprAy nathI.

juo, sAtamI narakano nArakI-enA pIDAkArak sanjogonI shI vAt! ene janmathI soL rog-janmathI shvAs, dam, kensar, shIt-ThanDI, bhUkh, taras ityAdinI bhAre pIDA-vedanA hoy chhe. tyAnnI shItano ek kaIyo paN manuShyalokamAn AvI jAy to dash jojanamAn mANaso enAthI marI jAy. tetrIs sAgar sudhI anAjano kaN na maLe, pANInun bUnd na maLe, Undh na maLe. AvI atishay pIDAnA sanjogamAn rahIne paN koI koI nArakI jIv AtmAnun bhAn pragaT karIne samakit prApta karI le chhe. bhAI! sharIr nIrogI ane bahAranA sanyog anukUL hoy to ja dharmasAdhan thaI shake ane tenA vaDe dharmasAdhan karI shakAy evI mAnyatA tadna jUThI chhe.

ahA! AvA narakanA pIDAkArI sanyogamAn ten anekavAr tetrIs sAgar gAL‌yA; vaLI anantavAr tun dev paN thayo. A shun chhe badhun? bApu! e badhAn agnAnanAn phaL chhe, gnAnanAn nahi. gnAnanun phaL to vItarAgI shAnti ane Anand chhe. A anukUL ane pratikUL sanjog e badhAn shubhAshubhabhAvarUp agnAnanAn phaL chhe. tethI AchArya kahe chhe ke karmano hetu ek agnAn ja chhe. shubh ke ashubh je karmabandhan thAy enun kAraN ek agnAn ja chhe.


PDF/HTML Page 1489 of 4199
single page version

AchArya amRutachandradeve puruShArthasiddhayupAyamAn kahyun chhe ke samakitI santane je shubhabhAvathI tIrthankar gotra bandhAy te bhAv aparAdh chhe. ahIn ene agnAn kahyun chhe. agnAn eTale jemAn gnAnano ansh nathI to ahIn agnAn eTale mithyAtva nahi; paN chaitanyaprakAshano paripUrNa punj evA bhagavAn AtmAnA chaitanyaprakAshanun ek kiraN paN shubharAgamAn nathI mATe tene agnAn kahevAmAn Ave chhe. bhAI! agnAnamay evo shubharAg pote mithyAtva nathI, paN enAthI dharma thAy evI mAnyatA mithyAtva chhe. A pramANe agnAn ane mithyAtvamAn pher chhe.

prashna– to bhAvapAhuDamAn samakitIne je bhAvathI tIrthankar gotra bandhAy evI soL bhAvanA bhAvavAnun kathan Ave chhe ne?

uttara– hA, Ave chhe; paN e to badho tyAn vyavahAranay darshAvyo chhe; arthAt samakitIne te te samaye je (solahakAraNano) bhAv hoy chhe tene tyAn jaNAvyo chhe. paN e badho vyavahAr-rAg agnAnabhAv chhe, bandhanun kAraN chhe; adharma chhe. have AvI vAt AkarI paDe, paN shun thAy! bhAI! je bhAve bandh thAy te bhAv dharma nathI eTale ke te adharma chhe.

bhagavAn AtmA sadA abandhasvarUp-muktasvarUp ja chhe. shrImad rAjachandramAn Ave chhe ke digambar AchAryoe AtmAno mokSha thAy em mAnyun nathI paN mokSha jaNAy chhe. arthAt samajAy chhe ke AtmA mokShasvarUp ja chhe. jyAre rAgathI mukta thaIne muktasvarUpanI pratIti karI tyAn e pratItimAn jaNAyo ke A (AtmA) to mokShasvarUp ja chhe. mokSha thAy e to paryAyanI apekShAe vAt chhe. nishchayathI vastumAn (AtmadravyamAn) bandh-mokSha chhe ja nahi. paryAyamAn ho, vastu to sadA mukta ja chhe. Avo muktasvabhAv shubhabhAvamAn Avato nathI, jaNAto nathI. mATe tene-bandhabhAvane agnAnabhAv kahevAmAn Avyo chhe. A pramANe ashubhanI jem shubhabhAv paN agnAnamay hovAthI karmano hetu ek agnAn ja chhe. have kahe chhe-

2. ‘shubh ane ashubh pudgalapariNAmo banne pudgalamay ja chhe tethI karmano svabhAv ek pudgalapariNAmarUp ja chhe; mATe karma ek ja chhe.’

lyo, shAtA hoy ke ashAtA hoy, bey pudgal ja chhe em kahe chhe. bey karma pudgalasvabhAvamay ja chhe kemake banne pudgal paramANunI paryAy chhe. bhAI! karmanI 148 prakRiti saghaLIne jheranAn jhAD kahyAn chhe kemake enAn phaL jher chhe. ek bhagavAn AtmA ja amRutasvarUp chhe. puNyabandharUp je pudgalarajakaNo chhe te jherarUp chhe. shubhabhAv jherasvarUp chhe to enAthI je bandhan thAy e paN jherasvarUp chhe. gajab vAt chhe bhAI! vyavahAranA pakShavALAne AkarI lAge; ene em ke ame ATalo vyavahAr (kriyAkAnD)


PDF/HTML Page 1490 of 4199
single page version

karIe chhIe te karatAn karatAn mokSha thashe ane tame eno niShedh karo chho! are bhagavAn! tun shun kare chhe? e to dhULey nathI, sAmbhaLane. tun anantavAr navamI graiveyak gayo tyAre je shukal leshyAnA shubhapariNAm thayA hatA te to atyAre chhe ja nahi. have e shukal leshyAnA pariNAmathI paN tane dharma thayo nahi e to vichAr. chhahaDhAlAmAn kahyun chhe ne ke-

‘munivrat dhAr anantavAr grIvak upajAyo,
pai nij AtamagnAn vinA sukh lesh na pAyo.’’

sukh na pAyo to shun pAyo? dukh ja pAyo. bhAI! 28 mUlaguN ane panchamahAvratanA shubharAganA pariNAm dukh chhe, sukh nathI. vItarAg mArganI AvI vAt besavI kaThaN-mahAkaThaN paDe kemake shubhabhAvanI ene pakaD chhe ne?

pelun vAndarAnun draShTAnt nathI Avatun? ke ek vAndaro hato. teNe ek sAnkaDA momvALo ghaDo dITho. pAse AvIne joyun to andar bor hatAn. bor levA vAndarAe ghaDAmAn hAth nAkhyo ane borano mUTho bharyo. paN ghaDAnun mon sAnkaDun eTale bharelI muTThI sAthe hAth bahAr nIkaL‌yo nahi. tethI e mAnavA lAgyo koI bhUt ke jantaravALAe mane pakaDayo chhe. jo muTThI chhoDI de to hAth nIkaLI jAy. paN muTThI chhoDe nahi ane hAth nIkaLe nahi. tem agnAnI jIv pote rAgane pakaDIne beTho chhe tethI te chhUTI shakto nathI ane mAne chhe ke rAge mane pakaDayo chhe, bAndhyo chhe. jo rAg chhoDI de to mukta thaI jAy. paN rAgane chhoDe nahi ane te mukta thAy paN nahi. AvI sakhta ene rAganI-shubhabhAvanI pakaD chhe.

ahIn kahe chhe ke shubhAshubh rAganA nimitte je shubhAshubh karma bandhAy te karma saghaLun pudgalasvabhAvamay ja chhe tethI karma ek ja chhe. have kahe chhe-

3. ‘sukharUp ane dukharUp anubhav banne pudgalamay ja chhe; mATe karma ek ja chhe.’

juo, A svarganAn sukh ane paisAvALA moTA sheThiyAnAn sukh e badhAn pudgalamay chhe em kahe chhe. tathA tiryanch ane narakanAn dukh e paN pudgalamay chhe. sukh-dukhano anubhav saghaLo rAgAdimay chhe te pudgalamay ja chhe, jIvamay nathI. A pramANe karmano sukharUp anubhav ane dukharUp anubhav banne pudgalamay ja chhe tethI karma ek ja chhe. traN bol thayA, have chotho-

4. ‘mokShamArga ane bandhamArgamAn, mokShamArga to kevaL jIvanA pariNAmamay ja chhe ane bandhamArga kevaL pudgalanA pariNAmamay ja chhe tethI karmano Ashray kevaL bandhamArga ja chhe. (arthAt karma ek bandhamArganA Ashraye ja thAy chhe-mokShamArgamAn thatAn nathI); mATe karma ek ja chhe.’


PDF/HTML Page 1491 of 4199
single page version

agnAnIe em kahyun hatun ke shubhabhAv mokShamArganA Ashraye eTale ke mokShamArgamAn thAy chhe mATe te shubh-sAro chhe. parantu pAThamAn ‘shubh evo mokShamArga to kevaL jIvamay chhe’ em kahyun chhe. trikALI shuddhadravyanA Ashraye je nirmaL ratnatrayarUp mokShamArganA pariNAm pragaT thAy te jIvamay ane shubh chhe ane shubhAshubh bhAv ane tenAthI thato bandh pudgalamay ane ashubh chhe.

‘mokShamArga to kevaL jIvanA pariNAmamay ja chhe.’ shun kIdhun A? ke je bhAve bandhan thAy e jIvanA pariNAm nahi, arthAt shubhAshubh bhAv te ajIv, agnAnamay, pudgalamay chhe. kevaL ek shuddha chaitanyasvabhAvamay AtmAnA Ashraye pragaT thayelAn nirmaL shraddhA-gnAn-ramaNatA ja jIvanA pariNAm chhe, ane te ja shubh eTale ke bhalA chhe. bAkI shubhAshubh pariNAm badhA ashubh eTale burA chhe.

are! narak ane nigodanA bhavamAn jIv keTalo dukhI thato hoy chhe? ane hamaNAn paN te keTalo dukhI chhe? A badhA rAjAo, ane karoDapati ke abajopati sheThiyAo badhA bhikhArI vichArA dukhI chhe; kemake temane antaranI nijanidhi-svarUp-lakShmInI khabar nathI. arere! sukh mATe bichArA tRuShNAvant thaI bahAr jhAvAn nAkhe chhe!

mRuganI nAbhimAn kastUrI hoy chhe. pavananA jhakore tenI gandh prasaratAn tene gandh Ave chhe. potAnI nAbhimAn kastUrI hovA chhatAn jANe kastUrInI gandh kayAny bahArathI Ave chhe em jANI te bahAr gotavA doDAdoD karI mUke chhe ane thAkIne khedakhinna thAy chhe. tem bhagavAn AtmA andar Anandanun param nidhAn AnandadhAm chhe. paN khabar nathI bichArAne eTale paisAmAnthI, bAyaDImAnthI, rAjyamAnthI, viShayabhogamAnthI jANe Anand Ave chhe em mAnI ahIntahIn bahAr gote chhe ane khedakhinna thAy chhe. Am potAnun paramanidhAn chhoDI jeo bahAramAn sukh mATe jhAvAn nAkhe chhe teo mRugalA jevA mUDh chhe. shlokamAn Ave chhe ne ke-मनुष्यरूपेण मृगाश्चरन्ति’ teo manuShyanA veshamAn kharekhar mRug jevA mUDh chhe.

ahIn kahe chhe ke mokShano mArga kevaL jIvanA pariNAmamay ja chhe. matalab ke shubhAshubh bhAv jIvanA pariNAm nathI eTale ke pudgalanA pariNAm chhe; tethI karmano Ashray kevaL bandhamArga ja chhe. gambhIr vAt chhe bhAI!

je nirmaL ratnatrayane ahIn jIvanA pariNAm kahyA tene niyamasAramAn paradravya kahyun chhe. tyAn e bIjI apekShAthI vAt chhe. jem paradravyamAnthI jIvanI navI paryAy AvatI nathI tem mokShamArganI paryAyamAnthI navI paryAy AvatI nathI. navI paryAy AvavAno bhanDAr to trikALI dravya chhe. tyAn dravyano Ashray karAvavAnA prayojanathI trikAL dravyane svadravya kahyun ane nishchay mokShamArganA pariNAmane paradravya kahyun.


PDF/HTML Page 1492 of 4199
single page version

ahIn A (mokShamArganA) pariNAmane jIvanA kahyA ane shubhAshubh bhAvane pudgalamAn nAkhyA.

vaLI tattvArthasUtramAn adhyAy benA pratham sUtramAn shubhAshubh bhAvane jIvatattva kahyun chhe. pAnchey bhAvane jIvatattva kahyun chhe. tyAn apekShA em chhe ke shubhAshubh bhAv jIvanI paryAyamAn thAy chhe mATe ene jIvatattva kahyun chhe. e paryAyanayano-vyavahAranayano granth chhe ne! temAn vyavahAranayanathI shubhAshubh bhAvane jIvanA kahyA chhe. jyAre ahIn rAgadveShanA je shubhAshubh pariNAm te agnAnamay hovAthI jIvanA pariNAm nathI ane tethI nishchayathI pudgalanA pariNAmamay chhe em kahyun chhe.

juo, AchAryashrI kundakundadev AchAryashrI umAsvAmInA guru hatA. guru (kundakundAchArya) shubhAshubh bhAvane pudgalanA kahe ane shiShya (umAsvAmI) tene jIvatattva kahe! AvaDo moTo pher! bhAI! emAn virodh to kAI nathI. gurunun kathan nishchayanayanA Ashraye chhe ane shiShyanun kathan vyavahAranayathI chhe. jinavANImAn jyAn je nayavivakShAthI kathan karyun hoy tene te pramANe yathArtha samajavun joIe.

‘सम्यग्दर्शनज्ञानचारित्राणि मोक्षमार्गः’ evun je sUtra chhe te paryAyArthikanayanun kathan chhe, nishchayanayanun nahi. nishchayathI to trikALI shuddha dravyano je Ashray ek ja mokShamArga chhe. samyagdarshan-gnAn-chAritranA pariNAm jene ahIn jIvanA pariNAm kahyA te bhedarUp paryAyArthikanayanun kathan chhe. pravachanasAr gAthA 242 mAn Ave chhe ke-‘‘te bhedAtmak hovAthI ‘samyagdarshan-gnAn-chAritra mokShamArga chhe’ em paryAyapradhAn vyavahAranayathI tenun pragnApan chhe; te (mokShamArga) abhedAtmak hovAthI ‘ekAgratA mokShamArga chhe’ em dravyapradhAn nishchayanayathI tenun pragnApan chhe.’’

samayasAr kaLashaTIkA, kaLash 16 mAn kahyun chhe ke-nishchay samyagdarshan-gnAn-chAritranA je nirmaL pariNAm chhe e bhed chhe, paryAy chhe mATe mechak chhe, malin chhe ane tethI vyavahAr chhe; ane abhedathI je AtmA ekasvarUp chhe te amechak chhe, nirmaL chhe. bhAI! shailI to juo! kayAn kem kahyun chhe enI khabar vinA ekAnta khenchI jAy e chAle nahi. kaLash-TIkAkAre mokShamArganA pariNAmane bhed paDato hovAthI mechak kahyA ane samyaggnAn dIpikAmAn shrI dharmadAs kShullakajIe ene ashuddha kahyA chhe. mokShanA pariNAm e bhed chhe, mechak chhe, mATe ashuddha chhe.

ahIn kahe chhe-mokShamArga to kevaL jIvanA pariNAmamay ja chhe. A abhedathI vAt karI chhe. ane bandhamArga kevaL pudgalanA pariNAmamay ja chhe. matalab ke karma ek bandhamArganA Ashraye ja chhe, mokShamArgamAn thatun nathI; mATe karma ek ja chhe.

‘A pramANe karmanA shubhAshubh bhedanA pakShane gauN karI teno niShedh karyo.’


PDF/HTML Page 1493 of 4199
single page version

gajabanI bhAShA chhe ne! ‘‘gauN karIne’’ em kahyun, matalab ke bhed chhe kharo, paN ekalA abhedanI draShTi karAvavA bhedane gauN karIne kahyun chhe. bhedanun gnAn karavA mATe to bhed chhe, parantu teno niShedh karyo, kAraN ke ahIn abhedapakSha pradhAn chhe. draShTinA viShayamAn puNya-pApano pakSha chhe ja nahi. mATe abhed pakShathI jovAmAn Ave to karma ek ja chhe-be nathI. A pramANe bhedano niShedh karIne svabhAvano Ashray karAvyo chhe em yathArtha samajavun.

have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-

* kaLash 102 shlokArtha uparanun pravachan *

juo, atyAre keTalAk panDitone moTo vAndho chhe, ane teo kahe chhe ke-A vrat, tap, bhakti, pUjA Adi vyavahArarUp shubh AcharaN chhe tenAthI shuddhatA pragaT thashe. ashubhabhAvathI shuddhatA na thAy paN shubhabhAvanA kALe shubhabhAvathI shuddhatA thAy chhe.

Ano A kaLashamAn ati spaShTa khulAso chhe. ashubhabhAvathI shuddhatA na thAy e to yathArtha ja chhe, paN shubhabhAvanA kALamAn shubhabhAvathI shuddhatA thAy evo tAro mat yathArtha nathI bhAI! kemake shubhabhAv paN ashubhanI jem ashuddha ja chhe.

tyAre te kahe chhe-samyagdarshanano nirvikalpa anubhav thavA pahelAn chhelle shubhabhAv ja hoy chhe ne!

bhAI! e shubhabhAvano abhAv thaIne nirvikalpa anubhav thAy chhe, kAI shubharAgathI nirvikalpa anubhav thAy chhe em nathI. ahAhA...! shuddha chaitanyasvabhAvano Ashray karavAthI nirvikalpa anubhav thAy chhe. shubhabhAv chhe e to vibhAvasvabhAv jaDasvabhAv chhe, e kAI chaitanyasvabhAv nathI. samajANun kAI...!

ahIn kahe chhe-‘हेतु–स्वभाव–अनुभव–आश्रयाणां’ hetu, svabhAv, anubhav ane Ashray- e chArano arthAt e chAr prakAre ‘सदा अपि’ sadAy ‘अभेदात्’ abhed hovAthI ‘न हि कर्मभेदः’ karmamAn nishchayathI bhed nathI.

shun kahe chhe! puNya-pApanA pariNAm jeo bandhananA hetu chhe te ek ja prakAranA chhe. bandhanamAn shubhapariNAm nimitta ho ke ashubhapariNAm nimitta ho-bey ek ja prakAranA agnAnamay ane ashuddha chhe. tAro (-agnAnIno) je em mat chhe ke shubhapariNAm puNyabandhamAn nimitta chhe ane ashubhapariNAm pApabandhamAn nimitta chhe tethI be pariNAmamAn pher chhe e yathArtha nathI. ahIn kahe chhe ke bemAn koI pharak nathI kemake banney agnAnamay chhe, ashuddharUp chhe ane bandhanA kAraN chhe.

are bhAI! shubhabhAv jo vastuno (-AtmAno) svabhAv hoy to te samyagdarshan pAmavAmAn madadarUp thAy, paN shubh ke ashubh bemAnthI ekey chaitanyanA svabhAvarUp nathI


PDF/HTML Page 1494 of 4199
single page version

paN vibhAv ja chhe. tethI te samyagdanarUp nirmaL svabhAvapariNatinun sAdhan kem thAy? (na ja thAy). svabhAvanun sAdhan svabhAv thAy paN vibhAv enun sAdhan kadI na thAy.

prashna– to panchAstikAyamAn bhinna sAdhyasAdhanabhAv kahyAn chhe ne?

samAdhAna– hA, tyAn (-panchAstikAyamAn) vyavahAranayathI em kahyun chhe. bhinna sAdhananun tyAn AropathI kathan karelun chhe; eTale ke nishchay nij shuddha AtmatattvanI jene draShTi ane anubhav thayelAn chhe tene (sahakArI) shubhabhAv kaI jAtano hoy chhe tenun gnAn karAvavA rAg upar Arop ApIne kathan karyun chhe. ahA! shAstronA artha samajavA bhAre kaThaN chhe bhAI!

jemake-nishchay samyagdarshananA kALamAn je dev-guru-shAstranI bhedarUp shraddhAno rAg chhe tene samakit kahyun chhe; chhe to e rAg paN vyavahArathI ene samakit kahyun chhe. kharekhar shun e (-shubharAg) samakitanI paryAy chhe? nA; e to chAritraguNanI doSharUp paryAy chhe, ulaTI paryAy chhe, paN sahachar dekhIne upachArathI tene samakit kahyun chhe. e pramANe panchamahAvratanA pariNAm chhe to rAg, topaN tene chAritra-mokShamArga kahyo. have e chAritra to nathI, parantu shuddhopayogarUp vItarAg nirvikAr chAritrano sahachar-nimitta dekhIne temAn upachArathI mokShamArgano Arop karyo chhe. have A rIte bhAv yathAsthiti na pakaDe ane ekalA shabdone pakaDe to tene badhey (samagra jinavANImAn) vAndhA UThe. paN shun thAy? je vivakShAthI vAt hoy te yathArthapaNe samajavI joIe.

ahIn kahe chhe-bApu! shubh ane ashubh bhAv banney bandhananA hetu-kAraNarUp ashuddhabhAv chhe. banne svabhAvathI vimukhatAnA bhAv chhe. bhAI! svabhAvasanmukhatAnA bhAv to shuddha chaitanyamay hoy chhe. ane A banne bhAv chaitanyathI rahit agnAnamay bhAv chhe mATe banne bhedarahit ek ja jAtanA chhe.

prashna– vyavahAr hoy chhe to kharo?

uttara– bhUmikA anusAr vyavahAr hoy chhe enI koN nA kahe chhe? parantu e vyavahArathI-shubharAgathI samakit ke nishchayadharma pragaT thAy chhe e vAt yathArtha nathI em vAt chhe. nimitta ho bhale; paN nimittathI (anya chIjathI) kArya nIpaje chhe e vAt tadna khoTI chhe.

juo, nimittane siddha karavA shAstramAn em paN Ave chhe ke-kALadravya na hoy to jIvAdi sarvadravyomAn pariNaman nahi thAy ane to koI dravya raheshe nahi. A kALadravyanI (-nimittanI) siddhi karavA mATenun kathan chhe. AmAn jIvAdi dravyo potAnA


PDF/HTML Page 1495 of 4199
single page version

pariNaman mATe kALadravyanI apekShA rAkhe chhe em siddha nathI karavun, paN kALadravyanI asti chhe em siddha karavun chhe. bhAI! pariNaman to pratyek dravyano svatasiddha svabhAv chhe. shun koI dravya kadIy pariNamanathI khAlI hoy chhe? pariNamananI dhArA to pratyek dravyamAn pratisamay pravartatI anAdithI svata chAle chhe ane anantakAL sudhI chAlashe. kALadravya chhe to sarvadravyamAn pariNaman thAy chhe em chhe ja nahi. bIjI chIj (-kALadravya) nimitta chhe bas eTalun ja; nimittathI anyadravyamAn kArya (-pariNaman) thAy chhe em chhe nahi. Am jem chhe tem vastunun svarUp yathArtha jANavun joIe.

prashna– koI koI kArya nimittathI thAy em mAnIe to shun vAndho?

uttara– bhAI! nimittathI koI paN kArya traNakALamAn na thAy. panchAstikAy gAthA 62 mAn pATh chhe ke-ek samayanA vikAranA pariNAmamAn paryAy pote ja kartA, karma, karaN, sampradAn, apAdAn ane adhikaraN em ShaTkArakarUpe pariName chhe. ene anya kArakonI apekShA nathI. tyAn paryAyanun svatantra paranirapekSha astitva siddha karyun chhe. ahAhA...! paryAyanun astitva enAmAn enAthI svatantra chhe, koI parane laIne tenun astitva nathI. have paranA lakShe thatun je vikArI pariNaman tene jyAn paranI (anya kArakonI) apekShA nathI to svanA lakShe thatA samyagdarshan Adi nirvikAr pariNamanane paranI (-rAganI, nimittanI) apekShA kem hoy? (na ja hoy). bhAI! samyagdarshan-gnAn-chAritranI nirmaL paryAy potAnA ShaTkArakanA pariNamanathI svatasiddha potAnI janmakShaNe, potAnA utpattikALamAn utpanna thAy chhe. Avun ja sahaj vastu svarUp chhe.

vaLI kartA-karma adhikAramAn samyagdarshananI vAt le tyAre em Ave ke AtmA kartA ane samyagdarshananA nirvikAr pariNAm tenun karma chhe. samyagdarshananA viShay paripUrNa akhanD ek shuddha Atmadravya chhe ne! shuddha chaitanyasvabhAvamay AtmAnA Ashraye je samyagdarshan Adi dharmanA pariNAm pragaT thAy teno kartA AtmA chhe ane te dharmarUp nirmaL kArya AtmAnun karma chhe. tathA je ashuddhatA chhe te karmakRut pudgalanA pariNAm chhe. gAthA 7p-76 mAn ashuddhatAnun nimitta je karma (-pudgal) te ashuddhatAno kartA ane ashuddhatA tenun kArya chhe em lIdhun chhe. vikAr AtmAnI ane AtmAnA Ashraye thatI chIj nathI ne; tethI karma vyApak ane vikArI paryAy karmanun vyApya chhe em tyAn lIdhun chhe. samajANun kAI...?

juo, panchAstikAy, gAthA 62mAn vikAranA ShaTkArak svata potAnA potAmAn chhe em kahyun tyAn astikAy siddha karyun chhe.

tathA samayasAr gAthA 7p-76 mAn em kahyun ke jenI draShTi trikALI dravya upar paDI chhe evA gnAnIne dravyasvabhAv vyApak thaIne svabhAvaparyAyane vyApyapaNe kare chhe.


PDF/HTML Page 1496 of 4199
single page version

ahAhA...! vastu je sadA chidAnandanasvarUp chhe te pote vyApak thaIne-prasarIne-phelAIne shuddhatAnI avasthAne vyApyapaNe prApta kare chhe.

tathA vikAranA je pariNAm chhe te shuddha Atmadravyanun vyApyakarma nathI tethI pudgalakarma jenun nimitta chhe evA te vikAranA pariNAm pudgalakarmanun vyApya karma chhe ane pudgalakarma teno kartA chhe em tyAn kahyun chhe. aho! vItarAgano mArga bahu sUkShma chhe, bhAI! jyAn je vivakShA hoy te yathArtha samajavI joIe.

AvI vAt-have emAn mANas ATale UnDe pahonche nahi eTale pachhI shun kare? teo bichArA dukhI chhe; dukh TALIne sukh ichchhe chhe, sukhane mATe manthan paN kare chhe, paN emane bichArAne andar gheD besatI nathI. parichay nathI ne! tethI samyak paddhati-rIt khyAlamAn AvatI nathI. tethI viparIt mAnyatAvash virodh kare chhe. paN shun thAy? te paN AtmA chhe ne? temano anAdar ke tiraskAr na hoy. teo karuNAne ja yogya chhe. shrImade AtmasiddhimAn kahyun chhe ne ke-

‘‘koI kriyA jaD thaI rahyA, shuShkagnAnamAn koI,
mAne mArag mokShano, karuNA upaje joI.’’

are! A tun shun kare chhe, bhagavAn! bhAI! tane vartamAnamAn ThIk lAge chhe paN ‘shubhabhAvathI samakit thAy’-evI viparIt shraddhA vartamAn dukharUp chhe ane enA phaL tarIke dukhanI panraparA bhaviShyamAn dhArAvAhI chAlashe bhAI! emAn tun pIDAI jaIsh bApA! tyAre tane koI sharaN nahi hoy bhAI!

ahIn AchArya mahArAj pharamAve chhe ke-shubh ane ashubh bey pariNAm ashuddha chhe ane bey bandhananA hetu-kAraN chhe tethI banne ek ja jAtanA chhe; bannemAn koI bhed nathI.

vaLI pudgalakarmamAn koI shAtApaNe ane koI ashAtApaNe bandhAy paN e chhe to pudgalano svabhAv. emAn bhed kayAnthI Avyo?

tyAre koI kahe chhe-paN je tIrthankar prakRiti bandhAy chhe ene shrI jayasen AchAryanI TIkAmAn paramparA mokShanun kAraN kahyun chhe.

hA, paN bhAI! eno artha shun? eno artha to em chhe ke je shubhabhAvathI tIrthankar prakRiti bandhAI e shubhabhAvano nAsh karashe tyAre te prakRitino uday Avashe. terame guNasthAne kevaLagnAn thashe tyAre tIrthankar prakRitino uday Avashe. have e prakRitinA udaye AtmAnun shun karyun? kAI ja nahi. AvI jhINI vAt chhe, bhAI!

A badhI bahAranI anukULatAmAn-rUpALun sharIr, bAg-bangalA, dhan-sampatti, Ijjat- AbarU ityAdimAn mane ThIk chhe em tun andaramA mAne chhe paN bhAI! e to


PDF/HTML Page 1497 of 4199
single page version

badhA bhUtAvaLanA bhaDakA chhe. tane khabar nathI paN bApu! e sarva parachIj chhe. anubhavaprakAshamAn kahyun chhe ke-shraddhA-guN kem viparIt thayo? to kahe chhe ke jeTalI parachIj chhe te sarvane potAnI mAnI-mAnIne, joke shraddhA-guN to nirmaL chhe topaN, enI pariNati viparIt karI nAkhI chhe. ahA! shubhathI mane lAbh thAy, shubhanAn phaL mane ThIk paDe, paravastu mane madad kare ane parane hun madad karun ityAdi anek prakAre potAne pararUpe ane parane potArUpe mAnyun chhe. vishvamAn anant chIjo chhe. ek-ek anukUL chIjamAn sukhabuddhi ane pratikUL chIjamAn dukhabuddhi karIne parachIjamAn eNe potApaNun mAnyun chhe, ane A pramANe parachIjamAn ja potAnun shraddhAn rokI rAkhyun chhe.

parantu bhAI! e sarva parachIj chhe e to mAtra gney chhe. parachIjamAn anukUL-pratikUL evo bhed kayAn chhe? chAhe to samosaraN hoy ke sAtamun narak hoy-e badhun gnAnanun gney chhe, ek ja prakAr chhe.

jem pANIno pravAh ekarUpe chAlato hoy ane vachamAn nALAn Ave to khanD paDI jAy, paN pANI to ekarUpe ja chhe-tem bhagavAn AtmAnun gnAn anant gneyone jANatun thakun ekarUp ja chhe. paN nALArUp bhedanI mAphak anukULatAmAn ThIk ane pratikULatAmAn aThIk em jANelA gneyamAn bhed pADe chhe te mithyAtvabhAv chhe. par chIjo to ek ja prakAre gney chhe. temAn anukUL- pratikUL em bhed pADavA e mithyA kalpanA chhe, agnAn chhe.

tem karmaprakRiti shAtA bandhAI ke ashAtA, yashakIrti bandhAI ke apayashakIrti, unch AyuShyanI bandhAI ke nIch AyuShyanI-e badhIy karmaprakRiti pudgalanA ja pariNAm hovAthI pudgalamay ja chhe. jem shubh-ashubhabhAvamAn bhed nathI tem ek pudgalasvabhAvamay karmaprakRitimAn bhed nathI, ek ja prakAr chhe.

vaLI agnAnI jIv em kahe chhe ke be pudgalakarmanA phaLanA anubhavamAn ek shubhakarmanA phaLamAn svarganun sukh maLe chhe ane bIjA ashubhakarmanA phaLamAn narakanun dukh maLe chhe; mATe benA anubhavamAn pher chhe. tene ahIn kahe chhe-bApu! bey gatimAn dukhano ja anubhav chhe tethI enA phaLanA anubhavamAn koI pher nathI.

bhAI! chArey gati parAdhIn ane dukhamay chhe. svarganI gati paN parAdhIn ane dukhanI dashArUp ja chhe. bhAI! ten bahAranA viShayone sukh-dukharUp mAnyA chhe paN e viShayo to (sukhadukh devAmAn akinchitkar chhe. pravachanasAramAn (gAthA 67 mAn) viShayone akinchitkar kahyA chhe. A sharIranI rUpALI sumvALI chAmaDI bhoganA kALamAn Am jarI ThIk lAge paN bApu! e tane sukh upajAvavA akinchitkar chhe, asamartha chhe. tArI khoTI mAnyatAe ghar ghAlyun chhe paN bhAI! e mAnyatA bahu AkarI paDashe.


PDF/HTML Page 1498 of 4199
single page version

pAnche indriyanA viShayo nimitta chhe, paN teo sukh-dukh upajAvavAmAn akinchitkar chhe. A nindA-prashansAnA shabdo, sugandh-durgandh, rUp-kurUp, mATho ane sumvALo sparsha ityAdi viShayo badhAy AtmAne rAg upajAvavA mATe akinchitkar chhe. juo, A nimittane uDAvI dIdhun. eTale nimitta ho bhale, paN e tane anukULatA vakhate rAg upajAve chhe ane pratikULatA vakhate dveSh upajAve chhe em nathI. je te vakhate vikAranun pariNaman potAnA ShaTkArakathI thAy chhe. have emAn karmanA kArakonI apekShA nathI to pachhI A bahAranI sAmagrI je nimittarUp chhe tenI apekShA kem hoy? (na ja hoy).

tethI ahIn kahe chhe ke karmanA phaLamAn pher nathI. tane svarga ane narakanA sanjogamAn pher lAge chhe paN e banney sansArarUp dukhanI ja dashA chhe.

prashna– to narakano bhay to lAge chhe?

uttara– hA, narakano bhay shAthI lAge chhe? ke narak pratikUL ane dukhamay chhe ane svarga anukUL ane sukhamay chhe evI tArI mAnyatAne lIdhe narakano bhay lAge chhe. paN bhAI! e mAnyatA khoTI chhe. yogasAgar dohA pa mAn to em kahyun chhe ke-

‘chAragati-dukhathI Dare to taj sau parabhAv.’

eTale chArey gati dukharUp chhe em tyAn kahyun chhe. ekalo narakano bhav bhayakArI- dukhakArI chhe em nathI kahyun. tane ekalA narakano bhay chhe kemake tane narakathI dveSh chhe; tathA tun svarga chAhe chhe kemake tane svargathI rAg chhe. AvA rAg-dveSh thavA enun ja nAm sansAr chhe. vaLI tyAn dohA 3 mAn AchArya yogIndradev kahe chhe ke-jeo bhavathI bhayabhIt chhe ane mokShanA ichchhuk chhe temanA chittanI shuddhi mATe hun A mArga kahun chhun. bhAI! bhavamAtra (chAhe svargano ho topaN) ichchhavA yogya nathI. samajANun kAI...! mATe ahIn kahe chhe ke karmanA phaLanA anubhavamAn pher nathI.

have chotho Ashrayano bola-agnAnIno A pakSha chhe ke mokShamArgamAn shubh Ave chhe, bandhamArgamAn nahi. juo, mokShamArganA Ashraye tIrthankar prakRiti bandhAy, AhArak sharIr bandhAy, sarvArthasiddhinun AyuShya bandhAy ityAdi. A badhun samakitIne mokShamArgamAn sambhave chhe paN mithyAdraShTine hotun nathI. juo, A agnAnIno pakSha chhe ke mokShamArgane laIne shubhabhAv chhe, agnAnIne te hoto nathI. mATe shubhAshubhakarmamAn bhed chhe.

tene kahe chhe-bhAI! shubh ane ashubh karma banne bandhamArganA ja Ashraye chhe, banne bandhapaddhatirUp chhe. ekey mokShamArgarUp nathI mATe shubh mokShamArganA Ashraye nathI. gambhIr vAt chhe prabhu! paN shun thAy? mANasane je vAt koThe paDI gaI hoy ane te-rUpe jANe AtmA thaI gayo hoy evI mAnyatA draDh thaI gaI hoI eTale ene emAnthI khasavun kem goThe? shubhabhAvathI mokShamArga chhe evI draDh mAnyatAvALAne ‘hun AtmA chhun’ ane nij svabhAvanA Ashraye mokShamArga chhe em pheravavun kem goThe?


PDF/HTML Page 1499 of 4199
single page version

ahIn kahe chhe-hetu, svabhAv, anubhav ane Ashray e chArano arthAt chAre prakAre sadAy abhed hovAthI karmamAn nishchayathI bhed nathI.

are! agnAnI jIv potAnun je shuddha antatattva chhe tene jovAnI navarAsh leto nathI. anAdithI eNe svane jovAmAn pramAdI thaIne parane ja jovAno mithyA puruShArtha karyo chhe. paN bhAI! e parane jANanAr tun pote AtmA chho ke nahi? parane jANun em tun kahe chhe paN e jANanAro koN chhe? e ja tun chho. parane jANyun. jANyun em je kahevun chhe e to bIjI apekShA thaI gaI. (vyavahAr thaI gayo). A strI joI, putra joyo, dukAn joI, A joyun, te joyun- em kahevun e asadbhUt vyavahAranay chhe ane jovAmAn je bhed pADayo e mithyAtva chhe.

juo, pa0 strIo UbhI hoy emAnthI kahe ke A mArI strI, bhAI! e kayAnthI Avyun? pa0 chhokarA hArabandh UbhA hoy e to badhA mAtra gney chhe, paN emAnthI A dasamA nambare chhe te mAro em kayAnthI Avyun? bhAI! e ja to bhramaNA chhe. ek hAramAn pa0 dukAn hoy. e pachAsane ya jANavAno AtmAno svabhAv chhe tethI jANe chhe; paN A dukAn AnI ane A mArI em bhed kayAnthI pADayo? bhAI! e ekatvabuddhie bhed pADayo chhe. A pramANe agnAnI jIv paramAn mArApaNAnun pariNaman karIne mithyAtvane seve chhe. gnAnIne to Akhuny jagat mAtra gney chhe, potAnA chaitanyaghanasvarUp AtmA sivAy kayAny ene mArApaNAnI ekatvabuddhi nathI.

ahAhA...! ashubhabhAv jem bandhanA Ashraye chhe tem shubhabhAv paN bandhanA ja Ashraye chhe. ashubh chhe mATe bandhanA Ashraye chhe ane shubh chhe mATe mokShamArganA Ashraye chhe em chhe nahi. e ja kahe chhe-

‘तद् समस्तं स्वयं’ mATe samasta karma pote ‘खलु’ nishchayathI ‘बन्धमार्ग–आश्रितम्’ bandhamArgane Ashrit hovAthI ane ‘बन्ध हेतुः’ bandhanun kAraN hovAthI, ‘एकम् इष्टम्’ karma ek ja mAnavAmAn Avyun chhe-ek ja mAnavun yogya chhe.

ahIn ‘bandhamArgane Ashrit’no artha e chhe ke e shubhAshubhabhAvo pote bandharUp chhe. samajANun kAI...? AgaL kaheshe ke je muktasvarUp hoy e ja muktanun kAraN thAy. je bandharUp hoy te mokShanun kAraN kem thAy? (na thAy). ahAhA...! sadAy muktasvabhAv to ek bhagavAn AtmA chhe ane te ja muktinun kAraN chhe. AvI vAt chhe.

shrImad rAjachandre kahyun chhe ne ke-digambaranA AchAryoe em mAnyun chhe ke jIvano mokSha thato nathI paN mokSha jaNAy chhe arthAt samajAy chhe ke AtmA mokShasvarUp ja chhe. eNe agnAnavash em mAnyun chhe ke hun rAganA bandhanamAn chhun paN pote je


PDF/HTML Page 1500 of 4199
single page version

sadAy gnAyak chhe te rAgarUpe kayAn thayo chhe? bhale e rAganI sAthe ekatva mAne paN bhagavAn gnAyak chhe te rAgathI ekatvapaNe thayo nathI. pravachanasAr, gAthA 200nI TIkAmAn Ave chhe ke- ‘‘je (shuddha AtmA) sahaj anantashaktivALA gnAnasvabhAv vaDe ekarUpatAne chhoDato nathI, je anAdi sansArathI A ja sthitie (gnAyakabhAvapaNe ja) rahyo chhe ane je moh vaDe anyathA adhyavasit thAy chhe, te shuddha AtmAne, A hun mohane ukheDI nAkhIne, ati niShkamp raheto thako, yathAsthit ja (jevo chhe tevo ja) prApta karun chhun.’’

juo, gnAyak to gnAyak ja rahyo chhe; paN enI mAnyatAe pher pADayo chhe ke-A rAg mAro ne A rAg tAro, A chIj mArI ane A tArI, A karma bhalun ane A burun. A mAnyatA ja bhrAnti chhe.

are bhAI! gnAyak to sadA gnAyak ja chhe. e bandhanamAn kem Ave? ane ene vaLI mukti kevI? vastumAn-dravyamAn bandhan ane mukti kayAn chhe? dravyasangrahamAn Ave chhe ke-bandhAyelAne chhUTavun kahevun e to ThIk chhe paN je bandhAyelo nathI ene chhUTavun kahevun e to jUTh chhe. je sadA muktasvarUp ja chhe temAn najar sthir karatAn te mukta jaNAy chhe; bas A ja mokSha chhe-samajANun kAI...?

ahIn kahe chhe-karma ek ja mAnavAmAn Avyun chhe arthAt ek ja mAnavun yogya chhe. lyo, kaLash pUro thayo.

[pravachan nan. 208 sheSh thI 210 chAlu * dinAnk 21-10-76 thI 23-10-76]