Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration). Aasrav Adhikar; Kalash: 113 ; Gatha: 164-165.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 84 of 210

 

PDF/HTML Page 1661 of 4199
single page version

guNasthAn dhAraN kare chhatAn 96 hajAr rANIonA bhogamAn hoy. AvI je rAganI dhArA samakitIne hoy chhe te bandhanun kAm kare chhe. ane joDe jANanAr gnAyak je jAgyo chhe te e rAgano jANanAr gnAtApaNAnun ja kArya kare chhe. e jANavA-dekhavAnun gnAtApaNe je paryAy kAm kare chhe te samvar-nirjarArUp chhe. jeTalA anshe gnAnadhArA chhe teTalI samvar-nirjarA chhe ane vachche jeTalA anshe rAgadhArA rahe e vaDe karmabandh ja thAy chhe, enA vaDe jarAy samvar-nirjarA nathI. ahIn to kahyun ne ke-viShayakaShAyanA vikalpo, vrat-niyamanA vikalpo-shuddha svarUpano vichAr suddhAn-karmabandhanun kAraN chhe.

A ja vAt kaLash TIkAkAre kaLash 110 mAn A pramANe kahI chhe-

‘‘ahIn koI bhrAnti karashe ke mithyAdraShTinun yatipaNun kriyArUp chhe. te bandhanun kAraN chhe. samyagdraShTinun chhe je yatipaNun shubhakriyArUp, te mokShanun kAraN chhe; kAraN ke anubhav-gnAn tathA dayA-vrat-tap-sanyamarUp kriyA banne maLIne gnAnAvaraNAdi karmano kShay kare chhe. AvI pratIti keTalAk agnAnI jIvo kare chhe.

tyAn samAdhAn Am chhe ke-jeTalI shubh-ashubh kriyA, bahirjalparUp vikalpa athavA antarjalparUp athavA dravyonA vichArarUp athavA shuddha svarUpano vichAr ityAdi samasta, karmabandhanun kAraN chhe. AvI kriyAno Avo ja svabhAv chhe, samyagdraShTi-mithyAdraShTino evo bhed to kAI nathI; evA karatUtathI evo bandh chhe. shuddhasvarUp pariNamanamAtrathI mokSha chhe. joke ek ja kALamAn samyagdraShTi jIvane shuddha gnAn paN chhe, kriyArUp pariNAm paN chhe, topaN kriyArUp chhe je pariNAm tenAthI ekalo bandh thAy chhe, karmano kShay ek anshamAtra paN thato nathI. Avun vastunun svarUp chhe, sahAro kono? te ja kALe shuddha svarUp-anubhav-gnAn paN chhe, te gnAnathI karmakShay thAy chhe, ek anshamAtra paN bandh thato nathI. vastunun evun ja svarUp chhe.’’

vaLI tyAn AgaL kahyun chhe ke-‘‘ek jIvamAn ek ja kALe gnAn-kriyA banne kaI rIte hoy chhe? samAdhAn Am chhe ke-viruddha to kAI nathI. keTalAk kAL sudhI banne hoy chhe, evo ja vastuno pariNAm chhe; parantu virodhI jevAn lAge chhe, chhatAn paN potapotAnA svarUpe chhe, virodh to karatAn nathI.’’

A pramANe gnAnasvarUp bhagavAn AtmAmAn ekAgra thaIne pravartamAn jeTalI gnAnadhArA chhe e samvaranirjarAnun kAraN chhe, emAn jarAy bandhanun kAraN nathI ane barhimukhapaNe pravartatI jeTalI shubhAshubh rAgadhArA chhe teTalun bandhanun ja kAraN chhe, ansh paN samvar-nirjarAnun kAraN nathI. bhAvalingI munivarane je panchamahAvratanA pariNAm chhe e bandhanun kAraN chhe. ek shuddha pariNatirUp gnAnadhArA ja mokShanun kAraN chhe. kathanchit gnAnadhArA ane kathanchit rAgadhArA mokShanun kAraN chhe evun svarUp nathI. lokone shubhabhAv koThe paDI gayo chhe ane shubhabhAvamAnthI nIkaLavun goThatun nathI tethI samayasAr gAthA-161 thI 163 ] [ 201


PDF/HTML Page 1662 of 4199
single page version

samayasAr nATakamAn paN munirAjane je panchamahAvratanA pariNAm hoy chhe te pramAdanA pariNAm chhe ane te jagapanth chhe, sansArano panth chhe, bandhano mArga chhe em kahyun chhe. enAthI bhav maLashe ane AtmAnI je AtmarUp gnAnadhArA chhe enAthI ja mokSha thashe. AvI to chokhkhI vAt chhe. bhagavAn! Avo avasar maL‌yo emAn A vivAd-jhaghaDA shAnA? badhA vivAd mUkIne nakkI kar ke-taravAno upAy ek sva-AshrayathI ja thAy chhe ane parAshrayanA saghaLA bhAv bandhanun ja kAraN bane chhe.

bandh adhikAr, kaLash 173 mAn paN kahyun chhe ke-jin bhagavAnoe sarva vastuomAn je adhyavasAn thAy chhe te badhay tyAgavA yogya kahyAn chhe. tethI ame em mAnIe chhIe ke par jeno Ashray chhe evo vyavahAr ja saghaLoy chhoDAvyo chhe. to pachhI A satpuruSho ek samyak nishchayane ja niShkampapaNe angIkAr karIne shuddhagnAnaghanasvarUp AtmasvarUpamAn sthiratA kem dharatA nathI? AchAryadeve ahIn Ashcharya sAthe sarva parAshray chhoDIne sampUrNa antasthitine prApta thavAnI preraNA karI chhe. gAthA 272 mAn paN kahyun chhe ke-‘nishchayanayAshrit munivaro prApti kare nirvANanI.

ahAhA...! ATalun spaShTa hovA chhatAn jenA antaramAn shubharAgano mahimA vasyo chhe tene pUrNAnandano nAth sachchidAnandasvarUp bhagavAn pUrNa vItarAgatAnA, prabhutAnA ane IshvaratAnA svabhAvathI bharelo potAno je AtmA teno mahimA kem Ave? tene to rAganI ruchinI ADamAn Akho paramAtmA najarathI dUr thaI gayo chhe. jem ek myAnamAn be talavAr na rahI shake tem rAgano mahimA ane shuddha chidrUpano mahimA be sAthe rahI shakatAn nathI. bhagavAn! jo tane mokShanI ichchhA chhe to rAganI ruchi chhoDI shuddha chaitanyamay nij paramAtmadravyano mahimA karI temAn ja antarlIn thA. ahIn kahe chhe ke dharmI jIvane thatA je panchamahAvratAdinA pariNAm te paN ekAnt bandhanun ja kAraN chhe ane ek mAtra shuddhatvapariNamanarUp je gnAnadhArA chhe te ja ekAnte mokShanun kAraN chhe.

prashna– jeTalo ashubhathI bachyo eTalo to samvar chhe ne?

uttara– nA; ashubhathI bachI je shubhamAn Avyo te shubh pote paN bandhanun ja kAraN chhe. ek gnAn-pariNati ja samvar-nirjarAnun kAraN chhe. samajANun kAI...?

* * *

have karma ane gnAnano nayavibhAg batAve chhe-


PDF/HTML Page 1663 of 4199
single page version

* kaLash 111 shlokArtha uparanun pravachan *

‘कर्मनयावलंबनपराः मग्नाः’ karmanayanA AlambanamAn tatpar (arthAt karmanayanA pakShapAtI) puruSho DUbelA chhe, ‘यत्’ kAraN ke ‘ज्ञानं न जानन्ति’ teo gnAnane jANatA nathI.

juo, karma eTale shubhabhAvanun Alamban lenArA shubhakarmanA pakShapAtI puruSho DUbelA chhe eTale sansAramAn khUnchelA chhe kemake teo pote sadA chaitanyamUrti bhagavAn chhe em jANatA nathI. ahA! rAgane avalambanArA puruSho rAgarahit potAnun trikALI shuddha svarUp chhe ene jANatA nathI, anubhavatA nathI ane tethI teo bhavasamudramAn DUbelA chhe arthAt bhavasamudramAn gothAn khAyA kare chhe. vaLI kahe chhe-

‘ज्ञाननय–एषिणः अपि मग्नाः’ gnAnanayanA ichchhak (-pakShapAtI) puruSho paN DUbelA chhe, ‘यत्’ kAraN ke ‘अतिस्वच्छन्दमन्द–उद्यमाः’ teo svachchhandathI ati mand udyamI chhe.

jeo bahArathI mAtra gnAnanI vAto kare chhe paN draShTi ane ramaNatA gnAnamAn eTale andar shuddha chaitanyasvarUpamAn karatA nathI evA gnAnanA pakShapAtIo paN bhavasamudramAn DUbelA chhe arthAt sansAramAn rakhaDe chhe. teo svachchhandathI ati mand-udyamI chhe. eTale ekalA svachchhandathI gnAnanI vAto kare chhe paN svarUpanI prAptino antarasanmukhatAno puruShArtha karatA nathI tethI nirudyamI chhe, pramAdI chhe; viShay-kaShAyamAn varte chhe ane svasanmukhatA dvArA svarUp-prAptino vichAr sarakho paN karatA nathI. kaLashaTIkAmAn lIdhun chhe ke ‘mand-udyamI’ eTale shuddha chaitanyasvarUpano vichAramAtra paN karatA nathI. khAlI gnAnanI vAto kare chhe, shubhathI dUr rahe chhe ane shuddhano vichAr sarakho karatA nathI teo svachchhande pariNamatA thakA ashubhamAn chAlyA jAy chhe ane 84 nA avatAramAn rajhaLI mare chhe.

jene draShTine andar chaitanyasvabhAvamAn ekAgra karavA prati valaN haju thayun nathI ane mAtra je korI gnAnanI-AtmAnI vAto kare chhe te puruSh mithyAdraShTi chhe. vaLI svabhAvamAn draShTinI ekAgratAno vichAr to kare chhe paN svarUpano pratyakSha AsvAd nathI to te paN samyaktva- sanmukh mithyAdraShTi chhe. bey vAt chhe ne? ahIn be prakAranA jIvo lIdhA chhe-ek shubharAganI kriyAne dharma mAnanArA ane bIjA gnAnanI mAtra korI vAto karanArA. ek shubharAganI anek kriyAomAn rokAI rahIne mithyAtvasahit hovAthI sansAramAn DUbe chhe ane bIjA puruShArtharahit pramAdI thaIne viShay-kaShAyamAn svachchhande vartatA thakA sansAr samudramAn DUbe chhe.

have kahe chhe-‘ते विश्वस्य उपरि तरन्ति’ te jIvo vishvanA upar tare chhe ke ‘ये स्वयं सततं ज्ञानं भवन्तः कर्म न कुर्वन्ति’ jeo pote nirantar gnAnarUp thatA-pariNamatA


PDF/HTML Page 1664 of 4199
single page version

thakA karma karatA nathI ‘च’ ane ‘जातु प्रमादस्य वशं न यान्ति’ kayArey pramAdane vash paN thatA nathI.

AtmA sadA gnAnAnand paramAnandasvarUpI andar virAjamAn chhe. tenAn draShTi-gnAn ane ramaNatArUpe thavun-pariNamavun te gnAnarUp pariNaman chhe. ahIn kahe chhe je jIvo gnAnarUp pariNamatA thakA karma karatA nathI teo tarI jAy chhe. ‘karma karatA nathI’ eTale ke anubhav kALe buddhipUrvakano rAg hoto nathI ane gnAnIne je rAg Ave chhe te rAganA kartApaNAno tene abhiprAy nathI, tenun svAmitva nathI tethI te karmano kartA nathI. rAgane tadna vash thaIne te ashubhamAn (-mithyAtvamAn) jato nathI. A pramANe svarUpamAn nirantar udyamashIl evA te jIvo pramAdarahit thaIne sansArane tarI jAy chhe. svarUpamAn jeo jhukelA chhe ane temAn ja udyamI rahe chhe, prayatnashIl rahe chhe teo mokShamArgI chhe ane teo tarI jAy chhe; bIjA ke jeo svarUpathI vimukh chhe teo to mithyAdraShTi chhe ane sansAramAn DUbelA chhe. AvI vAt chhe.

* kaLash 111 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘ahIn sarvathA ekAnta abhiprAyano niShedh karyo chhe kAraN ke sarvathA ekAnt abhiprAy ja mithyAtva chhe.’

juo, nishchayathI lAbh thAy ane vyavahArathI-rAgathI paN lAbh thAy em keTalAk anekAnta kare chhe paN temanI e mAnyatA ekAnta chhe. vyavahArathI (-shubhabhAvathI) bandh ja chhe ane nishchayathI-shuddha pariNatithI mokSha chhe-Anun nAm anekAnta chhe. paN shuddhabhAv-sanmukhatAthI paN mokSha thAy ane rAgathI paN mokSha thAy-em anekAnta nathI. e to mithyA ekAnta chhe. vaLI rAg-vyavahAr sAdhan ane nishchay sAdhya-evI mAnyatA paN ekAnta chhe. te sarvathA ekAnta hovAthI mithyAtva chhe, tethI teno ahIn niShedh karyo chhe.

tyAre koI kahe-ke vyavahAr sAdhan nathI em tame kaho chho to tethI loko svachchhandI thaI jashe.

are bhAI! jene bhavano bhay chhe ane antaramAn mumukShutA pragaTI chhe e svachchhandI kem thAy! jene AtmAnI ArAdhanA pragaTI chhe vA je AtmAnI ArAdhanAnA prayatnamAn vartyA ja kare chhe te svachchhandI kem thashe? (nahi thAy).

have kahe chhe-‘keTalAk loko paramArthabhUt gnAnasvarUp AtmAne to jANatA nathI ane vyavahAr darshanagnAnachAritrarUp kriyAkAnDanA ADambarane mokShanun kAraN jANI temAn tatpar rahe chhe- teno pakShapAt kare chhe.’

joyun? keTalAk loko-pote paramAnandano nAth gnAtA-draShTAsvarUp bhagavAn chhe evA


PDF/HTML Page 1665 of 4199
single page version

AtmAne jANatA nathI ane vyavahAr darshan-gnAn-chAritrarUp kriyAkAnDanA ADambaramAn tatpar rahe chhe. A vyavahAr samakit-gnAn-chAritra e badhun kriyAkAnD chhe. dev-shAstra-gurunI rAgarUp shraddhA kriyAkAnD chhe, shAstranun bhaNatar ane vratAdinun AcharaN e badhun kriyAkAnD chhe. rAg chhe ne? vyavahAraratnatrayanI badhI rAganI kriyA chhe ane te kriyAkAnD ja chhe.

have A kriyAkAnDano moTo ADambar rache. mahinA-mahinAnA upavAs kare ne vrat kare ne tap kare ne vaLI enAn ujamaNAn kare, varaghoDA kADhe-e badho kriyAkAnDano ADambar chhe. bhagavAnanI pAse bhaktimAn mAge ke mane mokSha Apo ane ATh-das kalAk shAstra vAnche ne sAmAyik-pratikramaNAdi kriyAo kare e badho kriyAkAnDano-rAganI kriyAno ADambar chhe. ahIn kahe chhe-keTalAk loko ene mokShanun kAraN jANI temAn tatpar rahe chhe, teno pakShapAt kare chhe. eTale em ke A kriyAkAnDanA vyavahArathI kadIk nishchay pragaT thashe em jANI vyavahAraratnatrayamAn tatpar rahe chhe. ashubhathI to shuddha na thAy paN shubh karatAn karatAn shuddha upayog thaI jashe em jANI vrat, niyam, tap, shIl, dAn, bhakti, pUjA ityAdi shubhabhAvamAn tatpar rahe chhe. AvA loko karmanayanA, ekAnt pakShapAtI chhe, mithyAdraShTi chhe. have kahe chhe-

‘AvA karmanayanA pakShapAtI loko-jeo gnAnane to jANatA nathI ane karmanayamAn ja khedakhinna chhe teo-sansAramAn DUbe chhe.’

juo, AvA loko gnAnane kahetAn kriyA-rAgathI rahit potAnA shuddha chaitanyasvarUp AtmAne jANatA nathI-anubhavatA nathI ane mAtra karma eTale shubharAganI kriyAmAn rachyA-pachyA rahI khedakhinna thAy chhe. juo, shubharAg chhe te khedarUp-dukharUp chhe, kemake te AtmAnI nirAkuL shAntino kShay kare chhe. shubhabhAvamAn bhagavAn AtmAnI shAntino kShay thAy chhe. mATe jeo shubharAganA pakShapAtI jIvo chhe teo sansAramAn DUbe chhe, sansAramAn 84 nA avatAr karI-karIne rajhaLe chhe. A ek prakAranA lokonI (vyavahArAbhAsI mithyAdraShTionI) vAt thaI.

have bIjI (nishchayAbhAsI mithyAdraShTionI) vAt kare chhe. jeo gnAnanI vAto kare chhe paN gnAnanI sanmukh thatA nathI emanI vAt kare chhe. kahe chhe-

‘vaLI keTalAk loko AtmasvarUpane yathArtha jANatA nathI ane sarvathA ekAntavAdI mithyAdraShTionA upadeshathI athavA potAnI meLe ja antarangamAn gnAnanun svarUp khoTI rIte kalpI temAn pakShapAt kare chhe.’

gnAn eTale AtmA pote sadAy gnAtA-draShTArUpe chhe enI teone khabar nathI, eno anubhav paN nathI ane khAlI eno pakShapAt kare chhe.


PDF/HTML Page 1666 of 4199
single page version

‘potAnI pariNatimAn jarAy pher paDayA vinA teo potAne sarvathA abandh mAne chhe ane vyavahAr darshan-gnAn-chAritranA kriyAkAnDane nirarthak jANI chhoDI de chhe.’

ahA! potAnI pariNatimAn to evA ne evA viShay-kaShAyanun sevan rahyA kare chhe, AtmasvarUpanA valaNano vichAr sarakho paN karatA nathI ane amane bandh nathI em mAnIne vyavahAranA kriyAkAnDane-vrat, tap, shIl, sanyam, ityAdi AcharaNane nirarthak-niShphaL jANI chhoDI de chhe. ahA! teo shuddhanI prati DhaLatA nathI, shubh chhoDI de chhe, tethI ashubhamAn-viShayakaShAyamAn ja magna rahe chhe.

‘AvA gnAnanayanA pakShapAtI loko jeo svarUpano kAI puruShArtha karatA nathI ane shubh pariNAmone chhoDI svachchhandI thaI viShay kaShAyamAn varte chhe teo paN sansArasamudramAn DUbe chhe.’

AvA gnAnanayanA ekAnt pakShapAtI loko ekalI korI AtmAnI vAto kare chhe paN shuddha svarUpamAn DhaLavAno puruShArtha karatA nathI ane shubhabhAvane chhoDI daI svechchhAchArI banIne nirankushapaNe viShay-kaShAyamAn varte chhe. ahA! svarUpanAn shraddhAn-gnAn sambandhI ashuddhatA TaLI nathI ane mAtra korI AtmAnI vAto karanArA teo sansArasamudramAn DUbe chhe. shrImade kahyun chhe ne ke-

‘‘koI kriyAjaD thaI rahyA, shuShkagnAnamAn koI;
mAne mArag mokShano, karuNA upaje joI.’’

AthI em na samajavun ke shubhabhAv chhoDIne ashubh karavA; vaLI aushabhabhAv chhoDayA chhe mATe shubhathI haLave haLave nishchay (dharma) thashe em paN artha nathI. Ashay em chhe ke nishchayasvarUp je nij shuddhAtmA teno vichAr ane tenun lakSha karyA vinA, antaramAn DhaL‌yA vinA bAhya kriyA ke khAlI AtmAnI korI vAto karavAthI jIvo sansAramAn ja DUbe chhe.

have trIjI mokShamArgI jIvonI vAt kare chhe-‘mokShamArgI jIvo gnAnarUpe pariNamatA thakA shubhAshubh karmane hey jANe chhe ane shuddha pariNatine ja upAdey jANe chhe.’

juo, A jayachandajI panDit khulAso kare chhe. mokShamArgI jIvo shuddhatApaNe thayA thakA, shuddha upayogapaNe pariNamatA thakA shubhAshubh karmane hey jANe chhe. juo, ashubh ane shubh-beyaney hey jANe chhe. shubhathI AtmAne lAbh thashe em gnAnI jANatA nathI. vaLI viShay-kaShAyanA pariNAmamAn paN honshathI joDAtA nathI. samAdhAn thatun nathI eTale ene rAganun AcharaN thaI jAy chhe, paN te emAn svachchhandI nathI A rAg ThIk chhe evo bhAv ene nathI, jo evI ThIkapaNAnI buddhi hoy to to e mithyAtva chhe. viShayakaShAyamAn sukh chhe, Anand-majhA chhe evI jene buddhi hoy e to


PDF/HTML Page 1667 of 4199
single page version

mithyAdraShTi chhe. dharmI to andar svabhAvamAn TakIne rahI shakatA nathI ane ethI ene rAg Ave chhe, paN te rAgane hey jANe chhe ane shuddha pariNatine ja upAdey jANe chhe.

‘teo mAtra ashubh karmane ja nahi parantu shubhakarmane paN chhoDI, svarUpamAn sthir thavAne nirantar udyamavant chhe-sampUrNa svarUpasthiratA thatAn sudhI teno puruShArtha karyA ja kare chhe.’

juo, shun kahe chhe? ke mokShamArgI jIvo mAtra ashubh karmane (-bhAvane) ja nahi paN shubh karmane (-bhAvane) paN chhoDI svarUp-ramaNatA kare chhe. paN shubhabhAvane chhoDI svachchhandamAn jAy chhe-ashubh kare chhe em nathI. ahAhA...! sampUrNa svarUpamAn sthiratA thAy tyAn sudhI svarUpanun ja valaN karyA kare chhe, svarUpamAn ja udyamI rahe chhe. have kahe chhe-

‘jyAnsudhI, puruShArthanI adhUrAshane lIdhe, shubhAshubh pariNAmothI chhUTI svarUpamAn sampUrNapaNe TakI shakAtun nathI tyAnsudhI-joke svarUpasthiratAnun anrta-Alamban to shuddha pariNati pote ja chhe topaN anrta-Alamban lenArane jeo bAhya AlambanarUp kahevAy chhe evA shubh pariNAmomAn te jIvo heyabuddhie pravarte chhe.’

juo, puruShArthanI kachAshane lIdhe upayog sampUrNapaNe TakIne raheto nathI to teo shubh pariNAmomAn-vrat, tap, bhakti, svarUpanA vichAr, ityAdimAn heyabuddhie pravarte chhe. A shubh pariNAmo bAhya Alamban chhe eTale ke nimittarUpe chhe. enAthI shuddha pragaTashe em nahi, paN upayog shuddhamAn Takayo nathI tyAre dev-guru-shAstranI bhakti, svarUpanA vichAr, vrat, tap Adi shubhabhAvamAn teo heyabuddhie pravartatA hoy chhe. have kahe chhe-

‘parantu shubh karmone nirarthak gaNI chhoDI daIne svachchhandapaNe ashubh karmomAn pravartavAnI buddhi temane kadI hotI nathI.’

shubh ane ashubh bannene teo bandhanun kAraN jANe chhe tethI temAn emane sukhabuddhi nahi hovAthI shubhane chhoDIne shuddhopayogapaNe pariName chhe paN shubhane chhoDIne svachchhandI thaI ashubhamAn pravartavAnI temane kadIy bhAvanA thatI nathI. gnAnIne shubhAshubh bhAv banne yathAsambhav Ave chhe, paN ahIn tene svachhand pariNaman hovAno niShedh karyo chhe.

keTalAk gnAnanI vAto kare ane vyabhichAr ane lampaTapaNun sevatA hoy ane kahe ke amAre shun? e to indriyo indriyonun kAm kare; sharIr ane indriyo to jaD chhe, jaD jaDanun kAm kare emAn amAre shun? bhAI! e to sansAramAn unDe DUbavAnA, kemake e to nirargal svachchhand kaShAy pravRutti chhe. ahIn kahe chhe-AvA ekAnt abhiprAyathI rahit gnAnI jIvo hoy chhe.


PDF/HTML Page 1668 of 4199
single page version

have kahe chhe-‘AvA jIvo-jeo ekAnt abhiprAy rahit chhe teo-karmano nAsh karI, sansArathI nivRutta thAy chhe.’

ahAhA...! jemane Anandano nAth chaitanyamahAprabhu draShTimAn Avyo ane tenA Ashraye jenI pariNati nirmaL shuddha thaI te ekAnt abhiprAyathI rahit chhe. upayog andar sthir thaIne Takato nathI to teo shubhAshubh bhAvamAn joDAy chhe paN temane teno abhiprAy nathI. ekalA bahAranA jANapaNAthI ja mukti thAy vA shubhabhAvathI ja mukti thAy evo emane ekAnt abhiprAy nathI. AhAhA...! AvA jIvo shuddha chaitanyasvabhAvanun ugra Alamban laIne shuddha pariNati dvArA karmano nAsh karIne sansArathI nivRutta thAy chhe.

AtmA potAnA shuddha chaitanyasvabhAvanA AlambanathI jeTalI shuddhatA pragaT kare chhe teTalo (paryAyamAn) shuddha thAy chhe, parantu paripUrNa shuddha pariNati na thAy tyAn sudhI tene puNya-pApanA bhAv AvI jAy chhe paN temAn ene heyabuddhi chhe. heyabuddhi eTale shun? ke evA bhAv ene avashe AvI paDe chhe paN eno ene Adar nathI, emAn ene upAdeyabuddhi, sukhabuddhi ke Atmabuddhi nathI. shubhano vyavahAr Ave kharo ane kadAchit ashubh bhAv paN Ave kharo paN emAn ene ruchino bhAv nathI, enun ene posAN nathI. AvI vAto chhe badhI andaranI.

A samajyA vinA jIv chorAsInA avatAr karI-karIne rakhaDI maryo chhe. vartamAnamAn ahIn moTo karoDapati sheThIo hoy ane marIne kutarIne peTe galuDiyun thAy; kemake svarUpanI draShTinun bhAn nathI ane ashubhane chhoDato nathI, nirantar mAyA, kapaT, kuTilatAnA bhAvanA sevanamAn rachyopachyo rahe chhe eTale enun phaL evun ja Ave. enun phaL bIjun shun hoy? ahIn kahe chhe-ekAnt abhiprAyathI rahit thaI je shuddhAtmAnun sevan kare chhe te ja karmano nAsh karI sansArathI nivRutta thaI jAy chhe.

have puNya-pAp adhikArane pUrNa karatAn AchAryadev gnAnano mahimA kare chhe-

* kaLash 112 shlokArtha uparanun pravachan *

A puNya-pAp adhikAranI chhellI traN gAthAo pachhInA kaLashomAnthI chhello kaLash chhe. shun kahe chhe emAn? ke-‘पीतमोहं’ jeNe moharUpI madirA pIdhI hovAthI ‘भ्रम–रस–भरात् भेदोन्मादं नाटयत्’ je bhramanA rasanA bhArathI (atishayapaNAthI) shubhAshubh karmanA bhedarUpI unmAdane (gAnDapaNAne) nachAve chhe.........

ahAhA...! shun kahyun? shubhabhAv-vyavahAraratnatrayAdinA bhAv ThIk-bhalA chhe ane ashubhabhAv aThIk-bUrA chhe-em bemAn je unmAdapaNe bhed pADe chhe teo, jem dArU pIne koI pAgal thaI jAy tem mithyAtvanA jore bhramaNArUp rasane pIne pAgal thaI gayA chhe em kahe chhe. moharUpI dArUnA amalathI utpanna bhramaNAnA rasanI atishayatAthI,


PDF/HTML Page 1669 of 4199
single page version

puNya ThIk chhe ane pAp aThIk chhe-em puNya-pApamAn bhed pADIne jeo unmAdane nachAve chhe teo pAgal thaI gayA chhe. have AvI vAt lokone AkarI paDe; puNyano pakSha thaI gayo chhe ne?

vyavahArathI (nishchay) thAy, vyavahArathI thAy; vyavahArathI thAy-em raTaN thaI gayun chhe ne? em ke-shubhabhAvathI bhale na thAy paN emAn je kaShAyanI mandatA chhe enAthI thAy. ahIn kahe chhe-Avun je mAne chhe teo mithyAtvanA jorathI moharUpI dArU pIne pAgal thaI gayA chhe.

tyAre teo kahe chhe-vyavahArathI paN thAy ane nishchayathI paN thAy em nahi mAno to ekAnt thaI jashe; pramANagnAn karavun hoy to Am banne mAnavAn joIe.

samAdhAna– bhAI! AmAn gnAn karavAnI vAt tun kayAn kare chhe? e (-shubhAshubh bhAv) jANavA lAyak (karavA lAyak nahi) chhe em tun kayAn kahe chhe? tun to e bemAnthI puNyane kAraNe dharma thAy ane pApane kAraNe dharma na thAy em kahe chhe. shubhabhAvathI shuddhatA thAy ane ashubhabhAvathI na thAy em tun bhed pADe chhe. jyAre chhe to banney jANavA yogya mAtra.

jyAre nishchayathI AtmA svasvarUpanA Ashraye nirvikAr svasamvedan-pratyakShano anubhav kare chhe tyAre samyagdarshan pAme chhe. te kALamAn je vyavahAr hoy chhe tene te jANe chhe. jANavAno emAn kayAn vAndho chhe? je rAg hoy chhe tene hey tarIke jANe chhe. A pramANagnAn chhe. vyavahAr hoto nathI em vAt nathI. pUrNa vItarAg na thAy tyAn sudhI vyavahAr Ave chhe, paN enAthI nishchay pamAy, enAthI shuddhatA thAy, e (mokShanun) sAdhan thAy em to moharUpI madirA pIne unmatta-pAgal thayelA hoy teo mAne chhe em ahIn kahe chhe. karma-shubhabhAv vaLI sAdhan kevun? e to pahelAn AvI gayun ke karma-shubhabhAv mokShamArganun ghAtak eTale vighna karanArun chhe, viruddhasvabhAvI chhe ane svayam bandhanun kAraN chhe. have karmadhArA je bandhanun kAraN chhe te mokShanun sAdhan kem thAy? (na thAy). bhAI! shubhathI paN thAy ane shuddhathI paN thAy-em anekAnta chhe evun mAnanArA to beyane (svabhAv-vibhAvane) bhegA (ek) karIne mAnatA hovAthI ekAnt mithyAtvarUp madirAne pIne pAgal thayelA chhe-em ahIn kahyun chhe.

have kahe chhe-‘तत् सकलम् अपि कर्म’ evA samasta karmane ‘बलेन’ potAnA baL vaDe ‘मूलोन्मूलं कृत्वा’ mULathI ukheDI nAkhIne ‘ज्ञानज्योतिः भरेण प्रोज्जजृम्भे’ gnAnajyoti atyant sAmarthya sahit pragaT thaI.

juo, samasta karma eTale shubh ho ke ashubh, puNyabhAv ho ke pApabhAv-banney vikArI karma chhe, AtmAnA svabhAvarUp dharma to ekey nathI, evA samasta


PDF/HTML Page 1670 of 4199
single page version

karmane eTale puNya-pApanA bhAvane potAnA baLathI mULathI ukheDI nAkhe chhe. ‘potAnA baLathI’- bhAShA juo! potAnA baLathI eTale shuddha chaitanyasvabhAvanA AshrayanA baL vaDe puNya-pAp beyano je mULathI nAsh kare chhe te dharmI chhe. potAnA baLathI eTale karma mand paDe ane (dharma) pragaT thAy em nahi paN svabhAvanA AshrayanA puruShArtha vaDe puNya-pApano nAsh kare chhe-em vAt chhe.

tyAre koI kahe chhe-je samaye je paryAy thavAnI hoy te samaye te ja paryAy thAy; emAn koI pheraphAr na karI shake. have Am chhe to bIjo puruShArtha karavAno kayAn rahe chhe?

bApu! je samaye je thavAnun hoy te samaye te ja thAy evo jene antaramAn nirNay thayo chhe enI draShTi to trikALI gnAyakanI sanmukh chhe ane e gnAyakasanmukhanI draShTi chhe e ja puruShArtha chhe. ahAhA...! hun ek shuddha gnAyakasvabhAvI chhun evI draShTinA puruShArthamAn je samaye je thAy tenun mAtra te gnAn kare chhe. (je thAy tene hun karun ke palaTI daun evo ene abhiprAy raheto nathI). gajab vAt chhe, bhAI! shun thAy? mArgamAn pheraphAr thaI gayo!

parAshrayarUp samasta karmane svaAshrayanA baLathI mULathI ukheDI nAkhe chhe. jem vRukSha Ubhun hoy tenAn pAndaDAn toDavAmAn Ave toy te thoDA vakhatamAn navAn Ave. paN jo vRukShane mULathI ukheDI nAkhe to navAn pAndaDAn na Ave, hoy te nAsh pAmI jAy. tem ahIn kahe chhe-puNya- pAparUp samasta karmane svarUpanA Ashraye mULamAnthI ukheDI nAkhe chhe eTale ke abhiprAyamAnthI teno nAsh kare chhe, jethI navAn na Ave paN alpakALamAn nAsh pAmI jAy.

have satyanI (-AtmAnI) shraddhAnAn ThekANAn na hoy ane bahArathI vrat ne tap ne niyam dhAraN kare paN bhAI! e to badhAn bALavrat, bALatap ane bALaniyam chhe. have AthI mANasane dukh lAge to kahIe chhIe-dukh lAge to kShamA karaje, bhAI! tAro AtmA paN svarUpathI bhagavAn chhe, amAro sAdharmI chhe. bAkI paryAyamAn mithyAshraddhAnano doSh chhe teno pakSha kem karIne karIe? vastusthiti ja je chhe te chhe; emAn shun thAy? enA (vastusthitinA) virodhanun phaL bahu Akarun chhe bApu! satyathI viruddha shraddhAnun eTale mithyAtvanun paramparA phaL narak ane nigod chhe. amane evA prANI pratye ver na hoy, virodh na hoy. amane to ‘सत्वेषु मैत्री’ badhA jIvo pratye maitrIbhAv chhe. kemake badhA andar bhagavAn chhe. vastu tarIke vastu to andar paramAtmasvarUpe ja chhe, enI paryAyamAn bhUl chhe e to svarUpanA Ashraye nIkaLI javA yogya chhe.


PDF/HTML Page 1671 of 4199
single page version

ahIn kahe chhe-puNya-pApanA bhAvarUp samasta karmane mULathI ukheDI nAkhIne gnAnajyoti atyant sAmarthya sahit pragaT thaI. ahAhA...! jene chaitanyasUryano prakAsh pragaT thayo teNe agnAnarUp andhakArano nAsh karyo. puNya-pApanA bhAv chhe te agnAnarUp andhakAr chhe. have emAn shubhanI-puNyanI shun honsh karIe? bhAI! AvI ja vastusthiti jagatamAn chhe eno gnAnamAn svIkAr kar.

bhagavAn AtmA chaitanyabimb prabhu gnAyakasvabhAvI dev chhe. teno Ashray laIne jeNe puNya-pApanA bhAvano mULamAnthI nAsh karyo ene nirmaL gnAnajyoti atishayapaNe pragaT thaI. je puNya-pApano santAparUp, kalesharUp, dukharUp svAd hato tene chhedIne bhagavAn AtmAnA Ashraye tene chaitanyanA nirAkuL Anandano svAd Avyo, antaramAn samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp nirmaL chaitanyanI pariNati pragaT thaI. ahAhA...! vastu to akhanD chaitanyajyotirUp hatI ja; teno Ashray levAthI shubhAshubh karmane chhedIne vartamAn paryAyamAn gnAnajyoti nirmaL pragaT thaI arthAt shuddharatnatrayarUp mokShamArga pragaT thayo. AtmAnA svabhAvamAn jyAn shuddha upayoganun atishay sAmarthya pragaT karyun, jyAn vIryanun sphUraN antaramAn karyun, tyAn hIn puNya-pApanA bhAv mULathI chhedAI gayA, vyavahAraratnatrayano rAg paN chhedAI gayo ane shuddharatnatrayarUp vItarAg pariNati utpanna thaI.

svabhAvanI sanmukh thatAn ane vibhAvathI vimukh thatAn, vyavahAraratnatrayanA rAgathI paN vimukh thaIne gnAnajyoti atyant sAmarthya sahit pragaT thaI. have kahe chhe-kevI chhe te gnAnajyoti? ‘कवलिततमः’ je agnAnarUpI andhakArane koLiyo karI gaI chhe arthAt jeNe agnAnarUpI andhakArano nAsh karyo chhe.

juo, puNya-pAparUp bhAv chhe te agnAn chhe, kemake temAn gnAnajyoti nathI. ahIn agnAn eTale mithyAtva em nahi, paN puNya-pApanA bhAvamAn gnAnanA-chaitanyanA prakAshanun kiraN nathI tethI te agnAn chhe. gnAnajyoti agnAnarUpI andhakArano koLiyo karI gaI. bhAShA to juo! shubhabhAv mokShamArgIne Ave chhe tethI shubhathI dharma thashe ane ashubhathI nahi thAy- evA agnAnarUpI andhakArano teNe (gnAnajyotie) nAsh karI nAkhyo.

vaLI kevI chhe te gnAnajyoti? to kahe chhe-‘हेला–उन्मिलत्’ je lIlAmAtrathI (-sahaj puruShArthathI) ughaDatI-vikasatI jAy chhe. lIlAmAtrathI eTale andar ramat karatAn karatAn, AtmAnI andar AnandanI moj karatAn karatAn gnAnajyoti vikasatI jAy chhe. shubhAshubhabhAv je dukharUp hatA tene ukheDI nAkhyA eTale gnAnajyoti sahajapaNe kShaNe-kShaNe nirmaL vikasatI jAy chhe, pragaT thatI jAy chhe. Avo dharma bApu! mANasane paramparAthI je (khoTun) manANun hoy emAn pher paDe eTale Akarun lAge, paN bhAI! mArga to A ja chhe.


PDF/HTML Page 1672 of 4199
single page version

anantA tIrthankaro ane anantA santoe pravAharUpe A ja mArga kahyo chhe. AgaLanI gAthAomAn vAt AvI gaI ke-

-shubhAshubh bhAvanI je ruchi evo je mithyAtvabhAv te samakitano ghAtak chhe -shubhabhAv svayam bandhasvarUp ja chhe, ane -shubhabhAv e samyagdarshanAdi mokShanA kAraNarUp bhAvothI viparIt bhAvasvarUp chhe.

juo, samyagdarshanAdi abandh svarUp chhe, ane shubhabhAv bandhasvarUp chhe ane shubhabhAvanI ruchi samyaktvAdinI ghAtak chhe. have je ghAtak chhe te AtmAne samyagdarshanAdimAn madad kem kare? (na kare). bhAI! jyAn bhed sAdhak ane abhed sAdhya-em kahyun chhe tyAn to upachArathI Arop ApIne kahyun chhe. jo em na hoy to jinavANImAn virodh Ave; kemake ekakor ghAtak kahe ane vaLI bIjI kor sAdhak chhe em kahe e to virodh thayo. e virodh TALavAno upAy shun? je sAdhak kahyun e to vyavahAranayathI AropathI kahyun chhe. pragnAchhINI vaDe rAgathI bhinna paDIne je antaraanubhav karyo te vAstavik (mokShano) sAdhak chhe. te kALamAn je vyavahAranun vartan chhe tene upachAramAtrathI Arop ApIne sAdhak kahevAmAn Ave chhe. Am vAt chhe. vastusthiti ja AvI chhe emAn koIno kAI (viparIt) pakSha chAlI shake nahi.

‘lIlAmAtrathI’ em kahyun ne? eTale ke chaitanyasvabhAvane jyAn draShTimAn pakaDayo ane tenA anubhavamAn sthiratA ane ramaNatA jAmI tyAn sahaj AnandanI dashA vikasatI jAy chhe. vaLI ‘lIlAmAtrathI’ em kem kahyun? to kahe chhe ke-chAritra bahu kaShTadAyak chhe em keTalAk loko mAne chhe teno A shabda vaDe parihAr karyo chhe, arthAt temanI e mAnyatA khoTI chhe em A shabda dvArA spaShTa karyun chhe. ahAhA...! dharmI jIv lIlAmAtrathI eTale sahajapaNe AnandanI laher karato karato chAritrane sAdhe chhe em kahevun chhe.

vaLI te gnAnajyoti kevI chhe? to kahe chhe-‘परमकलया सार्धम् आरब्धकेलि’ jeNe paramakaLA arthAt kevaLagnAn sAthe krIDA sharU karI chhe evI te gnAnajyoti chhe. (jyAn sudhI samyagdraShTi chhadmastha chhe tyAnsudhI gnAnajyoti kevaLagnAn sAthe shuddhanayanA baLathI parokSha krIDA kare chhe, kevaLagnAn thatAn sAkShAt thAy chhe).

ahAhA...! sAdhakabhAv je chhe te kevaLagnAnanI sAthe krIDA kare chhe eTale shun? eTale ke tene sAdhakabhAv maTIne alpakALamAn kevaLagnAn thashe. jem bIj ugI chhe to 13 divase pUnam thaye ja chhuTako, tem jene gnAnakalA jAgI enI gnAnakaLAe mati-shrutanI kaLAne kevaLagnAnanI kaLA sAthe joDI dIdhI chhe. ShaTkhanDAgamamAn kahyun chhe ke-mati-shrutagnAn kevaLagnAnane bolAve chhe. eTale ke alpakALamAn e (maTIne) kevaLagnAn thashe. have AvI vAt bIje kayAn chhe bhAI?


PDF/HTML Page 1673 of 4199
single page version

are! shubhabhAvamAn tun santoSh mAnIsh paN e vaDe chaitanyaratna hAth nahi Ave. mithyAtvanA bhAvamAn to bhaviShyanA anant narak-nigodanA bhAv paDayA chhe. e bhavanun nivAraN karavAno A ek ja upAy chhe ke-chaitanyasvabhAvanI sanmukhatA karavI, svabhAvano anubhav karavo ane svabhAvanI AnandadashAnun vedan karavun. jeNe svarUpanun gnAn, samyak mati-shrutagnAn pragaT karyun chhe teNe kevaLagnAn sAthe ramat mAnDI chhe, arthAt bhavano abhAv karavAnI ramat mAnDI chhe. A hun (sAdhak paryAy, alpagnAn) te eno (kevaLagnAn svabhAvano) ansh chhun, e anshIne (kevaLagnAnasvabhAvanI pUrNatAne) hun pragaT karun. Ashay em chhe ke shubhabhAv ke vyavahAraratnatrayano bhAv e kAI svabhAvano ansh nathI; e to vibhAvabhAv chhe. enAthI rahit je bhagavAn AtmAnAn shraddhAn-gnAn pragaTayAn e svabhAvano ansh chhe ane kevaLagnAn svabhAvanI pUrNatA chhe. A svabhAvano ansh pUrNatAnI sAthe ramat mAnDe chhe. ahAhA...! ene dhyeyamAn dravya chhe ane sAdhya kevaLagnAn (paripUrNatA) chhe.

A gnAnajyoti shuddhanayanA baLathI kevaLagnAn sAthe krIDA kare chhe. eTale ke dhruvane dhyey banAvIne eNe pUrNa paryAyane sAdhya banAvI chhe. shuddhanayanA baLathI eTale shuddhanayano viShay je shuddha AtmA tene dhyey banAvIne shuddhanayanI pUrNatA je kevaLagnAn teno udyam mAnDayo chhe. joke shuddhanayano viShay to paripUrNa dhruv trikALI dravya chhe, paN jyAre kevaLagnAn thAy chhe tyAre dhruvano Ashray karavAno raheto nathI eTale shuddhanayanI pUrNatA kevaLagnAnamAn thAy chhe em kahevAy chhe. jyAn sudhI pUrNatA thaI nathI tyAn sudhI shuddhanayano eTale tenA viShayabhUt dravyano Ashray hoy chhe ane pUrNatA thatAn teno (dravyano) Ashray karavAno raheto nathI eTale tyAn shuddhanay pUrNa thaI gayo em kahe chhe. A pramANe kevaLagnAnanI paryAy thatAn shuddhanayanI pUrNatA thaI em kahevAmAn Ave chhe. (jyAn sudhI gnAnanI paryAyano upayog shuddhanayanA viShayabhUt dhruv AtmadravyamAn paripUrNapaNe jAmato nathI tyAn sudhI shuddhanayanI apUrNatA arthAt alpagnAn chhe ane jyAre gnAnano upayog shuddhanayanA viShayabhUt AtmadravyamAn paripUrNa jAmI gayo, pachhI upayog palaTato nathI-gneyathI gneyAntarapaNe thato nathI, ek dhruvamAn ja jAmelo rahe chhe tyAre tene shuddhanayanI pUrNatA arthAt kevaLagnAn kahevAy chhe).

11 mI gAthAmAn bhagavAn pUrNAnandano nAth trikALI dhruv akhanD ek chaitanyabhAvI satyArtha-bhUtArtha vastune shuddhanay kahyo. tyAn shuddhanayanA viShay sAthe abhed karIne ene shuddhanay kahyo. ahIn kevaLagnAn thatAn shuddhanayano Ashray pUro thayo, pachhI eno Ashray karavAno rahyo nahi e apekShAe shuddhanayanI pUrNatAne kevaLagnAn kahyun. Asrav adhikAramAn A vAt Ave chhe. are bhAI! honshathI tun hA to pAD; eno virodh na kar, bhAI! kemake eno virodh thatAn tAro potAno ja virodh thAy chhe. jyAn puNyabhAvanun baLapaNun thAy chhe tyAn potAnun baLapaNun DhankAI jAy chhe. ahA! shubhabhAvanI honsh karatAn enI


PDF/HTML Page 1674 of 4199
single page version

bhAvanA thaI jAy chhe; ane enI bhAvanA thatAn mithyAtva thAy chhe. enun phaL bahu Akarun chhe bhAI!

ahIn kahe chhe ke chaitanyasvabhAvanI bhAvanA eTale ekAgratArUp je dashA pragaTI te pUrNa ekAgratAne sAdhe chhe. enI sAthe krIDA mAnDI chhe ne! tethI te pUrNa ekAgratA karashe ja. gajabanI vAt chhe! antaramAn besavI kaThaN chhe; jenA bhavanA ArA najIk chhe tene te goThI jashe.

mithyAdraShTine, bhale te vyavahArane sAdhe toy nishchay asAdhya ja chhe. puNyanA premamAn paDayA chhe te asAdhya dashAmAn paDayA chhe. are! teo mahA asAdhya dashAmAn-nigodamAn jyAn akSharanA anantamA bhAge kShayopasham khullo chhe tyAn jashe! tyAn vastu to pUrNAnandasvarUp paripUrNa chaitanyamay chhe, paN paryAyamAn ughAD to akSharanA anantamA bhAge ja chhe. akShar eTale kShay-nAsh na thAy evun je kevaLagnAn enA anantamo bhAg tyAn nigodamAn ughAD rahevA pAme chhe. bhAI! jeNe satyane AL dIdhAn chhe, potAnA sachchidAnand bhagavAnane AL dIdhAn chhe te AL dIdhelAnI evI hIn paryAy rahe chhe ke pote jIv chhe enI ene to khabar na maLe paN bIjA jIv paN ‘A jIv chhe’ em mAnavA taiyAr na rahe. Aje paN evA nigodanA anantA jIv chhe jeo potAnI hayAtIne AL ApatA thakA-A sharIr te hun, rAg te hun -em paramAn ekatvabuddhi karIne chirakALathI paDelA chhe.

chothI gAthAmAn na Avyun? ke ‘sudaparichidANubhUdA savvassa...’ nigodamAnthI haju je jIvo nIkaL‌yA nathI temaNe rAganI kathA sAmbhaLI chhe em tyAn kahyun. matalab ke teo rAgane ja vede chhe. tyAn paN kShaNamAn shubh, kShaNamAn ashubh-em je pariNAm thAy chhe tene ja anubhave chhe, ane bhagavAn AtmA ekakor rahI jAy chhe.

bApu! satyano mArga koI achintya alaukik chhe. jenA phaLamAn je anantI bhUtakALanI paryAyo gaI enAthI anantagaNI bhaviShyanI paryAyo anant gnAn, anant sukh ane anant AnandanA vedanayukta paryAyo phaLe chhe te mokShano upAy mahA alaukik chhe. ahIn kahe chhe-jene Avo mokShamArga maL‌yo, gnAnajyoti pragaT thaI te shuddhanayanA baLathI kevaLagnAn sAthe parokSha krIDA kare chhe, ane kevaLagnAn thatAn sAkShAt thAy chhe-eTale ke kevaLagnAn thatAn shuddhanay pUrNa thAy chhe. ahAhA...! ek kaLashamAn keTalI badhI vAt mUkI chhe! shuddhanayanA baLe je kevaLagnAn sAthe ramat mAnDI chhe te ramat pUrI thaye kevaLagnAn thaIne raheshe. aho! shun adbhut mArga! ane shun adbhut digambar santonI kathanI!

* kaLash 112 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘potAne (gnAnajyotine) pratibandhak karma ke je shubh ane ashubh evA


PDF/HTML Page 1675 of 4199
single page version

bhedarUp thaIne nAchatun hatun ane gnAnane bhulAvI detun hatun tene potAnI shaktithI UkheDI nAkhI gnAnajyoti sampUrNa sAmarthya sahit prakAshit thaI.’

juo, karma to ek ja jAt chhe; shubh ane ashubh bhAv bannethI bandhan thatun hovAthI karma ek ja jAt chhe. topaN shubhabhAvanI jAt judI ane ashubhabhAvanI jAt judI; puNyabandhanI prakRiti judI ane pApabandhanI prakRiti judI em karma bhedarUp thaIne nAchatun hatun, pariNamatun hatun ane gnAnane eTale AtmAne bhulAvI detun hatun. shubhabhAv ThIk ane ashubh aThIk-em bhedarUp thaIne karma shuddha chaitanyasvarUp chidAnandamay bhagavAn AtmAne bhulAvI detun hatun. (shuddha chaitanyasvarUp AtmA ThIk ane shubhAshubhakarma aThIk em bhed pADavA joIe ene badale shubh ThIk ane ashubh aThIk em khoTA bhed pADIne karma gnAnane bhulAvI detun hatun). have te karmane potAnI shaktithI eTale shuddha chaitanyasvabhAvanA AshrayanA puruShArthathI ukheDI nAkhIne gnAnajyoti sampUrNa sAmarthya sahit prakAshit thaI.

‘A gnAnajyoti athavA gnAnakaLA kevaLagnAnarUpI paramakaLAno ansh chhe ane kevaLagnAnanA sampUrNa svarUpane te jANe chhe tem ja te taraph pragati kare chhe.’

lyo, lokone AmAny vivAd; em ke kevaLagnAnano ansh A hoy? kevaLagnAn pragaTe te pUrNarUpe pragaTe chhe, to eno vaLI ansh kevo? kemake kevaLagnAnAvaraNIy ghAtI karmanI prakRiti to sarvaghAtI chhe, te TaLe to ekI sAthe TaLe, eno thoDo ansh kAI ughaDe nahi. vaLI mati- shrutagnAnAvaraNIy deshaghAtI prakRiti chhe, teno ughAD e to kShayopashamano ansh chhe. ene kevaLagnAnano-kShAyikano ansh kem kahevAy?

samAdhAna– mati-shrutagnAnano je ansh samyak pragaT thayo tene kevaLagnAnano ansh kahyo kemake banne ek ja samyaggnAn (shuddha chaitanyanI)nI jAtinA ja chhe. mati-shrutagnAn chhe te kevaLagnAnanA paripUrNa svarUpane jANe chhe ane te ansh vadhI vadhIne kevaLagnAn thashe. jem bIjano chandra uge chhe te bIjane prakAshe chhe ane chandranA pUrA AkArane paN batAve chhe. bIjanA chandramAn thoDI rekhA chamakatI pragaT dekhAy chhe ane tenA prakAshamAn bAkIno Akho AkAr paN jhAnkho jaNAy chhe. Am bIjano chandra pUrNa chandrane batAve chhe. tem mati-shrutagnAnano ansh pUrNa kevaLagnAnane batAve chhe.

mati-shrutagnAn pUrNane jANe chhe ane pUrNa taraph gati kare chhe. shubhAshubhabhAv pragati nathI karatA kemake e to vikAr chhe. shubhAshubhabhAvarahit je nirmaL mati-shrutagnAnano ansh chhe te ansh vadhato-vadhato paripUrNa kevaLagnAnarUp thAy chhe. jem bIjanI trIj, choth, pAncham,.. . vagere thaIne pUnam thAy tem mati-shrutano ansh vadhI-vadhIne kevaLagnAnane prApta thashe. tethI em kahyun chhe ke- ‘‘gnAnajyotie kevaLagnAn sAthe krIDA mAnDI chhe.’’


PDF/HTML Page 1676 of 4199
single page version

‘gnAnakaLA sahajapaNe vikAs pAmatI jAy chhe ane chhevaTe paramakaLA arthAt kevaLagnAn thaI jAy chhe.’ ahIn siddhAnt shun siddha karavo chhe? ke shubhAshubh bhAvathI bhinna paDelun gnAn vadhIne kevaLagnAn thaI jAy chhe. e samyaggnAnajyoti potAthI vadhatI jAy chhe; ene rAganI madadanI jarUr nathI. vyavahAraratnatray hoy enAthI pragati thAy, AgaL vadhAy em nathI. joke kevaLagnAn bhaNI gati karatA gnAnIne vachamAn shubhabhAv Avashe kharo, paN enA vaDe kevaLagnAn bhaNI gati thashe em chhe nahi. jeTalA anshe shubh-ashubhathI bhinna paDIne nirmaL thayo chhe teTalA anshe te gati kare chhe ane te nirmaL ansh vadhato vadhato kevaLagnAnane-pUrNane prApta thashe. eTale ke shubhabhAvano abhAv karIne pUrNane pAmashe, paN shubhabhAv vadhI vadhIne kevaLagnAn pAmashe em chhe nahi. Avo mArga chhe, bApu! pUrve koI di karyo nathI eTale navo lAge chhe paN e potAnI ja jAtanI chIj chhe, potAnA gharamAn ja paDI chhe. are, pote ja e-rUpe chhe. bhagavAn pUrNAnandano nAth je sadAy paramAtmasvarUpe ja chhe te ja (paryAyamAn) paramAtmarUpe pragaT thAy chhe.

* gAthA 161 thI 163 AgaLanI TIkA uparanun pravachan *

‘puNya-pAparUpe be pAtrarUp thayelun karma ek pAtrarUpe thaIne (rangabhUmimAnthI) bahAr nIkaLI gayun.’

karmarUpe thaIne bahAr nIkaLI gayun. e pAtra je vesh hatA te chhoDI daIne karmarUp thaIne bahAr nIkaLI gayun. jayasenAchAryanI TIkAmAn to je puNya chhe tene pAp ja kahyun chhe. puNya-pAp em be nathI paN bey ek pAp ja chhe em kahyun chhe. yogasAramAn paN kahyun chhe ke-

‘‘pApatattvane pAp to, jANe jag sau koI;
puNyatattva paN pAp chhe, kahe anubhavI budh koI.’’

lokone A Akarun lAge chhe paN shun thAy? vastunI sthiti ja AvI chhe. ene kachaDI- machaDIne bIjI rIte besADavA jaIsh to e nahi bese, bhAI! mAtra tane khed ane dukh ja thashe.

* bhAvArtha (bAkInA anshano) uparanun pravachan *

‘karma sAmAnyapaNe ek ja chhe topaN teNe puNya-pAparUpI be pAtrono svAng dhAraN karIne rangabhUmimAn pravesh karyo hato. tene gnAne yathArthapaNe ek jANI lIdhun tyAre te ek pAtrarUp thaIne rangabhUmimAnthI bahAr nIkaLI gayun, nRitya karatun aTakI gayun.’

juo, dayA, dAn, vrat, tap, bhakti AdinA shubhabhAv ane hinsA, jUTh, chorI,


PDF/HTML Page 1677 of 4199
single page version

kushIl, parigrah ityAdinA ashubhabhAv-e bey bhAv vikAr chhe, bemAnthI ekey dharma ke dharmanun kAraN nathI. bey bandhasvarUp ane bandhanAn ja kAraN chhe. tethI bey karma-sAmAnyapaNe ek ja chhe.

puNya-pApanA to enA be svAng-bhekh chhe. jem nATakamAn ek ja puruSh judA judA pAtrarUpe svAng dhAraN kare tem karma puNya ane pApanA svAng dhAraN karIne rangabhUmimAn praveshyun hatun tene gnAne yathArtha jANI lIdhun. bhagavAn AtmA gnAtA-draShTA svabhAvI chhe. temAn ekAgra thayelA gnAne puNya-pApanA svAng dhAraN karelA karmane yathArtha jANI lIdhun. pahelAn bemAn pher jaNAto hato te mithyAtva hatun. paN antaramAn ekAgra thatAn je gnAn pragaT thayun teNe jANI lIdhun ke bey ek ja chhe, vibhAv chhe, pudgalanI jAt chhe, pharak kAI nathI, banney sansAranun ja kAraN chhe. Am yathArtha gnAn jyAn pragaT thayun tyAn te puNya-pApanA svAng tajI daIne rangabhUmimAnthI karma bahAr nIkaLI gayun. ahAhA...! AtmAe jyAn gnAnano bhekh dhAraN karyo tyAn puNya-pAp palAyan thaI gayA. have A badhAno saravALo kahe chhe-

‘‘Ashray, kAraN, rUp savAdasun bhed vichArI gine doU nyAre,
puNya ru pAp shubhAshubhabhAvani bandh bhaye sukhadukhakarA re;
gnAn bhaye doU ek lakhai budh Ashray Adi samAn vichAre,
bandhake kAraN hai doU rUp, inhain taji jinamuni mokSha padhAre.’’

agnAnI jIv puNyapariNAm mokShamArganA Ashraye chhe ane pApapariNAm bandhanA Ashraye chhe em bhed pADe chhe. agnAnI puNyabandhamAn shubhabhAv nimitta chhe ane pApabandhamAn ashubhabhAv nimitta chhe-em kAraNabhed mAne chhe. vaLI te ek puNyaprakRitirUp chhe bIjun pApaprakRitirUp chhe ek svarUpabhed mAne chhe. tathA puNyano svAd bhalo-mITho ane pApano svAd bUro-kaDavo mAne chhe. A pramANe te karmamAn bhed pADI bannene judAn judAn sukh dukhanAn karavAvALA mAne chhe.

parantu pote sachchidAnandasvarUp pUrNAnandano nAth prabhu bhagavAn chhe enun jene bhAn thayun te dharmI jIv puNya ane pAp bannene ek ja jANe chhe. banne bandhamArganA Ashraye ja chhe em jANe chhe. puNya-pApanA bhAv banne vikAr chhe ane bandhanA ja kAraN chhe em jANe chhe. banne prakRiti pudgalamay ja chhe ane bannenun phaL paN pudgalamay ja chhe em yathArtha jANe chhe.

puNyanA phaLamAn moTo dev thAy vA moTo sheTh thAy ane strI, kuTumb-parivAr vagere sanjogo ThIk maLe, sampattinA DhagalA thAy paN e badhun dhUL-mATI pudgal ja chhe em samakitI yathArtha jANe chhe.


PDF/HTML Page 1678 of 4199
single page version

prashna– Ap dhanAdi sampatti vagerene dhUL-mATI kaho chho paN enA vinA shun chAle chhe?

uttara– enA vinA na chAle e tArI mAnyatA bhram ane agnAn chhe. e to kahyun hatun ek pherA ke svadravya (-jIv) anantA paradravya (pudgalAdi sarva)nA abhAvathI ja TakI rahyun chhe. juo, A be AngaLI chhe ne? temAn A ekamAn bIjIno abhAv chhe. bIjIno abhAv chhe to A ek potAnA bhAve TakI rahI chhe. tem sachchidAnand nirmaLAnandasvarUp A chaitanya mahAprabhumAn karma-dravyakarma, bhAvakarma ane nokarmAdino abhAv chhe eTale e trikAL astipaNe TakI rahyo chhe. bhAI! A sharIr, bAyaDI-chhokarAn ane dhULanA (-dhananA) DhagalA-e badhAno emAn abhAv chhe, sadAkAL abhAv chhe. e badhAnA vinA ja enun jIvan chAle chhe eTale e TakI rahyo chhe. vastu sadAy potAnA bhAvathI ane paranA abhAvathI svayam TakI rahI chhe. (jo AtmA dhanAdi parabhAvathI Take to be ek thaI jatAn AtmAno abhAv thaI jAy). have AvI vAt chhe tyAn AnA vinA na chAle em mAnanArA to mUDh mithyAdraShTi chhe, sansAramAn chAragatimAn rajhaLanArA- rakhaDanArA chhe. samajANun kAI...!

prashna– A chhokarA paisA-besA raLe tyAre (dhandhAmAnthI) nivRutti maLe ne?

uttara– A paisA-baisA to dhULey nathI, sAmbhaLane. e kAI jIvanun jIvatar chhe? jIvanun jIvatar to chaitanyaprAN vaDe chhe, dhUL vaDe nahi; eno to jIvamAn atyant abhAv chhe. ane nivRutti to andar je puNya-pApanA vikalpo thAy chhe tenAthI nivRutta thatAn-viratta thatAn thAy chhe. jemAn janma-maraNanA ant Ave ene nivRutti kahIe. bhagavAn AtmAnI sahaj-prApta paramAnandamay dashA te nivRuttino-mokShano mArga chhe. bAkI A karo ne te karo, vrat karo ne dayA karo e badho sansArano mArga chhe.

jin bhagavAnanA mArgamAn to jinamuni puNya-pApanI bhAvanA chhoDIne antar chaitanyasvarUpamAn ugra lInatA karI puNya-pAparahit thaIne mokSha padhAre chhe. te rAganI ramat chhoDIne shuddha chaitanyanI ramatamAn sAvadhAn thaI ugra puruShArtha vaDe sarvarAgarahit vItarAgapadane prApta thaI jAy chhe-em kahe chhe. A adhikAr pUro thayo, lyo.

A pramANe bhagavAn kundakundAchAryadevapraNIt samayasAr shAstra paranAn param kRupALu sadgurudev shrI kAnajIsvAmInA pravachanano trIjo puNya-pAp adhikAr samApta thayo. iti.

[pravachan nan. 223 thI 228 (chAlu) * dinAnk 6-11-76 thI 11-11-76]

PDF/HTML Page 1679 of 4199
single page version

-4-
Asrav adhikAr

अथ प्रविशत्यास्त्रवः।

(द्रुतविलम्बित)
अथ महामदनिर्भरमन्थरं
समररङ्गपरागतमास्रवम्।
अयमुदारगभीरमहोदयो
जयति दुर्जयबोधधनुर्धरः।। ११३ ।।
dravyAstravathI bhinna chhe, bhAvAstravathI karI nAsh;
thayA siddha paramAtamA, namun teh, sukh Ash.

pratham TIkAkAr kahe chhe ke ‘have Astrav pravesh kare chhe’.

jem nRityanA akhADAmAn nRitya karanAr mANas svAng dhAraN karIne pravesh kare chhe tem ahIn Astravano svAng chhe. te svAngane yathArtha jANanArun samyaggnAn chhe; tenA mahimArUp mangaL kare chhe-

shlokArtha– [अथ] have [समररङ्गपरागतम्] samarAngaNamAn AvelA, [महामद– निर्भरमन्थरं] mahA madathI bharelA madamAtA [आस्रवम्] Asravane [अयम् दुर्जयबोधधनुर्धरः] A durjay gnAn-bANAvaLI [जयति] jIte chhe- [उदारगभीरमहोदयः] ke je gnAnarUpI bANAvaLIno mahAn uday udrAr chhe (arthAt Asravane jItavA mATe jeTalo puruShArtha joIe teTalo pUro pADe evo chhe) ane gambhIr chhe (arthAt jeno pAr chhadmastha jIvo pAmI shaktA nathI evo chhe).

bhAvArtha– ahIn nRityanA akhADAmAn Astrave pravesh karyo chhe. nRityamAn anek rasanun varNan hoy chhe tethI ahIn rasavat alankAr vaDe shAnta rasamAn vIr rasane pradhAn karI varNan karyun chhe ke ‘gnAnarUpI bANAvaLI Astravane jIte chhe’. AkhA jagatane jItIne madonmatta thayelo Astrav sangAramanI bhUmimAn AvIne khaDo thayo; parantu gnAn to tenA karatAn vadhAre baLavAn yoddho chhe tethI te Astravane jItI le chhe arthAt antarmuhUrtamAn karmono nAsh karI kevaLagnAn upajAve chhe. evun gnAnanun sAmarthya chhe. 113.


PDF/HTML Page 1680 of 4199
single page version

तत्रास्रवस्वरूपमभिदधाति–

मिच्छत्तं अविरमणं कसायजोगा य सण्णसण्णा दु।
बहुविहभेया जीवे तस्सेव अणण्णपरिणामा।। १६४ ।।
णाणावरणादीयस्स ते दु कम्मस्स कारणं होंति।
तेसिं पि होदि जीवो य रागदोसादिभावकरो।। १६५ ।।

मिथ्यात्वमविरमणं कषाययोगौ च संज्ञासंज्ञास्तु।
बहुविधभेदा जीवे तस्यैवानन्यपरिणामाः।। १६४ ।।

ज्ञानावरणाद्यस्य ते तु कर्मणः कारणं भवन्ति।
तेषामपि भवति जीवश्च रागद्वेषादिभावकरः।। १६५ ।।

have Astravanun svarUp kahe chhe-

mithyAtva ne avirat, kaShAyo, yog 1sangna 2asangna chhe,
1e vividh bhede jIvamAn, jIvanA ananya pariNAm chhe; 164.
vaLI 2teh gnAnAvaraNaAdik karmanAn kAraN bane,
ne temanun paN jIv bane je rAgadveShAdik kare. 16p.

gAthArtha– [मिथ्यात्वम्] mithyAtva, [अविरमणं] aviramaN, [कषाययोगौ च] kaShAy ane yog-e Asravo [संज्ञासंज्ञाः तु] sangna (arthAt chetananA vikAr) paN chhe ane asangna (arthAt pudgalanA vikAr) paN chhe. [बहुविधभेदाः] vividh bhedavALA sangna Asravo- [जीवे] ke jeo jIvamAn utpanna thAy chhe teo- [तस्य एव] jIvanA ja [अनन्यपरिणामाः] ananya pariNAm chhe. [ते तु] vaLI asangna Asravo [ज्ञानावरणाद्यस्य कर्मणः] gnAnAvaraN Adi karmanun [कारणं] kAraN (nimitta) [भवन्ति] thAy chhe [च] ane [तेषाम् अपि] temane paN (arthAt asangna Asravone paN karmabandhanun nimitta thavAmAn) [रागद्वेषादिभावकरः जीवः] rAgadveShAdi bhAv karanAro jIv [भवति] kAraN (nimitta) thAy chhe.

TIkA– A jIvamAn rAg, dveSh ane moh-e Astravo potAnA pariNAmanA nimitte thAy chhe mATe teo jaD nahi hovAthI chidAbhAs chhe (-jemAn chaitanyano AbhAs chhe evA chhe, chidvikAr chhe).