Moksha Marg Prakashak-Gujarati (English transliteration). Shwetambar Mat Nirakaran; Anyalingathi Muktino Nishedh; Gruhastha Muktino Nishedh; Stri Muktino Nishedh; Shudra Mukti Nishedh; Acherano Nishedh; Shwetambar Mat Kathit Dev-guru-dharmanu Anyatha Swaroop; Munine Vastradik Upakaranano Nishedh; Gurunu Anyatha Swroop; Dharmanu Anyatha Swroop; Dhoondhakamatanu Nirakaran; Pratimadhari Shravak Na Hovani Manyatano Nishedh; Mukhapatti Aadino Nishedh; Moortipooja Nishedhanu Nirakaran.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 9 of 20

 

Page 133 of 370
PDF/HTML Page 161 of 398
single page version

पशुरिंद्रमाहुतिरिति स्वाहा ।। ॐ त्रातारमिंद्रं ऋषभं वदन्ति अमृतारमिंद्रं हवे सुगतं सुपार्श्वमिदं हवे
शक्रमर्जितं तद्वर्द्धमानपुरुहूतमिंद्रमाहुरिति स्वाहा ।। ॐ नग्नं सुधीरं दिग्वाससं ब्रह्मगर्भं सनातनं उपैमि वीरं
पुरुषमर्हंतमादित्यवर्णं तमसः परस्तात् स्वाहाः ।। ॐ स्वस्तिन् इन्द्रो वृद्धश्रवा स्वस्तिनः पूषा विश्ववेदाः
स्वस्तिनस्तार्क्ष्यों अरिष्टनेमिः स्वस्तिन बृहस्पतिदधातु ।। दीर्घायुस्त्वायुबलायुवा शुभजातायु ॐ रक्ष रक्ष
अरिष्टनेमिः स्वाहा ।। वामदेव शान्त्यर्थमनुविधीयते सोऽरमार्कं अरिष्टनेमिः स्वाहाः ।।
ahIn je jainatIrthankaronA nAm tathA pUjan kahyAn, tethI em bhAse chhe kevedarachanA
tenA pachhI thaI chhe.’’
e pramANe anyamatonI sAkShIthI paN jainamatanI uttamatA tathA prAchInatA draDh thaI. vaLI
jainamatane jotAn paN e mato kalpit ja bhAse chhe, tethI je potAnA hitanA ichchhuk hoy,
teo pakShapAt chhoDI sAchA jainadharmane angIkAr kare!
anyamatomAn pUrvApar virodh dekhAy chhe. pahelA avatAramAn vedano uddhAr karyo tyAn
yagnAdikamAn hinsAdikanun poShaN karyun, tyAre buddhAvatAre yagnanA nindak thaI hinsAdi niShedhyAn.
vRuShabhAvatAre vItarAgasanyamano mArga batAvyo, tyAre kRuShNAvatAre parastrIramaNAdi viShay
kaShAyAdikanA mArga batAvyA. have emAn A sansArI jIv konun kahelun kare? konA anusAr pravarte?
tathA e badhA avatArone ek batAve chhe. e ek paN koI veLA kevI rIte tathA koI veLA
kevI rIte kahe chhe, vA pravarte chhe, to A jIvane tenA kahevAnI vA pravartavAnI pratIti kem Ave?
koI ThekANe krodhAdik kaShAyo vA viShayono niShedh kare chhe, tyAre koI ThekANe laDavAno
vA viShay sevavAno upadesh Ape chhe, ane tyAn prArabdha batAve chhe. paN krodhAdik thayA vinA
jo e laDAI Adi kAryo svayam thatAn hoy to e ame paN mAnIe; paN em to thatAn
nathI. vaLI laDAI vagere kAryo thatAn krodhAdik thayA na mAnIe, to e judA krodhAdik koN
chhe? teno to tame niShedh karyo chhe, tethI em paN banatun nathI. emAn pUrvApar virodh chhe.
gItAmAn vItarAgatA batAvI vaLI laDavAno upadesh karyo, e pratyakSha virodh dekhAy chhe.
RIShshvarAdiko dvArA shrAp ApyA batAve chhe, paN evo krodh karatAn nindyapaNun shun na thayun?
ityAdi jANavun.
vaLI ‘‘अपुत्रस्यगतिर्नास्ति’’ em paN teo kahe chhe, tyAre bhAratamAn em paN kahyun
chhe ke
अनेकानि सहस्राणि कुमारब्रह्मचारिणाम्
दिवं गतानि राजेन्द्र अकृत्वा कुलसन्ततिम् ।।
3.RUgved aShTa 1 a0 6 varga 16.
4.
yajurved a0 25 mantra 16, aShTa 91 a0 6 varga1

Page 134 of 370
PDF/HTML Page 162 of 398
single page version

ahIn kumArabrahmachArIone svarga gayA batAvyA, paN paraspar virodh chhe.
vaLI RIShshvarabhAratamAn em kahyun chhe ke
मद्यमांसाशनं रात्रौ भोजनं कन्दभक्षणम्
ये कुर्वन्ति वृथास्तेषां तीर्थयात्रां जपस्तपः ।।।।
वृथा एकादशी प्रोक्ता वृथा जागरणं हरेः
वृथा च पौष्करी यात्रा कृत्स्नं चान्द्रायणं वृथा ।।।।
चातुर्मास्ये तु सम्प्राप्ते रात्रिभोज्यं करोति यः
तस्य शुद्धिर्न विद्येत चान्द्रायणशतैरपि ।।।।
ahIn madyamAns, rAtribhojan, chomAsAmAn to visheShapaNe rAtribhojan ane kandabhakShaNano
niShedh karyo, tyAre moTA puruShone madyamAnsAdikanun sevan karavun batAve chhe, tathA vratAdikamAn
rAtribhojan vA kandAdibhakShaNane sthApan kare chhe. e pramANe viruddha nirUpaN kare chhe.
e ja pramANe anyamatanA shAstromAn pUrvAparaviruddha anek vachano chhe. shun karIe? koI
ThekANe to pUrvaparamparA jANI vishvAs aNAvavA mATe yathArtha kahyun, tyAre koI ThekANe viShay
kaShAy poShavA arthe ayathArtha kahyun. have jyAn pUrvAparavirodh hoy, tenAn vachan pramAN kevI rIte
karIe?
anyamatomAn kShamAshIlsantoShAdikane poShaN karatAn vachano chhe te to jainamatamAn hoy
chhe, paN viparIt vachano chhe te temanAn kalpit chhe. jainamatAnusAr vachanonA vishvAsathI temanA
viparIt vachanonun paN shraddhAnAdik thaI jAy, mATe anyamatonun koI ang bhalun dekhIne paN tyAn
shraddhAnAdik na karavun, paN
jem viSh meLavelun bhojan hitakArI nathI, tem ahIn jANavun.
vaLI koI uttamadharmanun ang jainamatamAn na hoy ane anyamatamAn hoy; athavA koI
niShiddhadharmanun ang jainamatamAn hoy ane anyamatamAn na hoy, to anyamatane Adaro. paN em
to sarvathA hoy ja nahi, kAraN ke
sarvagnanA gnAnathI kAI chhUpun nathI, mATe anyamatonun
shraddhAnAdik chhoDI jainamatanun draDh shraddhAnAdik karavun. vaLI kALadoShathI kaShAyI jIvoe jainamatamAn
paN kalpitarachanA karI chhe, te ahIn darshAvIe chhIe.
shvetAmbaramatnirAkaraN
shvetAmbaramatavALA koIe sUtra banAvyAn, tene teo gaNadharanAn karyAn kahe chhe, temane
pUchhIe chhIe kegaNadhare AchArAngAdik banAvyAn, ke je vartamAnamAn tamAre chhe, te eTalA
pramAN sahit ja karyAn hatAn, ke ghaNA pramAN sahit karyAn hatAn? jo eTalA pramAN sahit

Page 135 of 370
PDF/HTML Page 163 of 398
single page version

ja karyAn hatAn, to tamArA shAstromAn AchArAngAdikanA padonun pramAN aDhArahajAr Adi kahyun
chhe, tenI vidhi meLavI Apo!
padanun pramAN keTalun? jo vibhaktinA antane pad kahesho to kahelA pramANathI ghaNAn pad
thaI jashe, tathA jo pramANapad kahesho, to e ek padanA sAdhik (k kadhik) ekAvan
kroD shlok chhe. have A to ghaNAn alpashAstra chhe, tethI e banatun nathI. AchArAngAdikathI
dashavaikAlikAdikanun pramAN ochhun kahyun chhe, paN tamAre vadhAre chhe, to e kem bane?
tame kahesho ke‘‘AchArAngAdik to moTAn hatAn, paN kALadoSh jANI temAnthI ja
keTalAnk sUtra kADhI A shAstro banAvyAn chhe.’’ paN pratham to tUTak granth pramAN nathI. vaLI
evo prabandh chhe ke
jo koI moTo granth banAve, to temAn sarva varNan vistAr pUrvak kare,
tathA nAno granth banAve, to temAn sankShep varNan kare, parantu sambandh tUTe nahi. tathA koI moTA
granthamAnthI thoDunghaNun kathan kADhI laIe to tyAn sambandh maLe nahi
kathanano anukram tUTI jAy.
paN tamArAn sUtromAn to kathAdikano paN sambandh maLato bhAse chhetUTakapaNun bhAsatun nathI.
vaLI anya kaviothI gaNadharanI buddhi to vadhAre hovI joIe. eTale tenA karelA
granthomAn to thoDA shabdomAn ghaNo artha hovo joIe. parantu ahIn to anya kavionA jevI
paN gambhIratA nathI.
vaLI je granth banAve, te potAnun nAm A pramANe to na dhare ke‘‘amuk kahe chhe,’’
parantu ‘‘hun kahun chhun’’ em kahe. have tamArAn sUtromAn ‘‘he gautam’’ vA ‘‘gautam kahe chhe’’ evAn
vachan chhe. evAn vachan to tyAre ja sambhave ke
jyAre anya koI kartA hoy. tethI e sUtro
gaNadharakRut nathI, paN anyanAn karelAn chhe. mAtra gaNadharanA nAmavaDe kalpit rachanAne teo pramAN
karAvavA ichchhe chhe, paN vivekI to parIkShAvaDe mAne, kahevAmAtrathI to na mAne.
vaLI teo em paN kahe chhe ke‘‘koI dashapUrvadhArI thayA, teNe gaNadharasUtronA
anusAr A sUtro banAvyAn chhe.’’ tyAn ame pUchhIe chhIe kejo navA granth banAvyA hatA,
to navAn nAm rAkhavAn hatAn, angAdikanAn nAm shA mATe rAkhyAn? jem koI moTA shAhukAranI
peDhInA nAmavaDe potAnun shAhukArun pragaT kare, tevun A kArya thayun. e sAchA hot to (
jem
digambar AchAryoe anek granth rachyA te sarva gaNadharadevadvArA bhAShit angaprakIrNak anusAr
rachyA, tathA te sarvamAn granthakartAnun nAm sarva AchAryoe potAnun judun judun rAkhyun, tathA e granthonAn
nAm paN judAn judAn rAkhyAn, parantu koI paN granthanun nAm angAdik na rAkhyun, vA na em
lakhyun ke
e gaNadharadevanAn rachelAn chhe.)jem digambaromAn granthonAn nAm rAkhyAn, tathA pUrvagranthonun
anusArIpaNun kahyun, tem kahevun yogya hatun. paN angAdikanun nAm dharI gaNadharadevano bhram shA
mATe upajAvyo? tethI e gaNadharadevanA vA pUrvadhArInAn vachan nathI. vaLI e sUtromAn vishvAs

Page 136 of 370
PDF/HTML Page 164 of 398
single page version

aNAvavA arthe je jinamatAnusAr kathan chhe te to satya ja chhe, digambar paN tem ja kahe
chhe. parantu je kalpit rachanA karI chhe, temAn pUrvAparaviruddhapaNun vA pratyAkShadi pramANamAn viruddhapaNun
bhAse chhe, te ahIn darshAvIe chhIe
anyalingathI muktino niShedh
anyalingIne, gRuhasthane, strIne vA chAnDAlAdi shUdrone sAkShAt mokShaprApti hovI mAne chhe,
paN em bane nahi. kAraN samyagdarshangnAnchAritranI ekatA mokShamArga chhe. have teo
samyagdarshananun svarUp to evun kahe chhe ke
अरहंतो महादेवो जावज्जीवं सुसाहणो गुरुणो
जिणपण्णत्तं तत्तं ए सम्मत्तं मए गहियं ।।।।
have anyalingIne arahant dev, sAdhu, guru, jinapraNIt tattvanI mAnyatA kem sambhave?
ane tethI samyaktva paN na hoy, to mokSha kevI rIte hoy?
ahIn jo kahesho ke‘‘antarang shraddhAn hovAthI temane samyaktva hoy chhe.’’ have
viparItalingadhArakanI prashansAdik karatAn paN samyaktvane atichAr kahyo chhe, to
satyashraddhAn thayA pachhI pote viparItalingano dhArak kevI rIte rahe?
satyashraddhAn thayA
pachhI mahAvratAdi angIkAr karye samyakchAritra hoy te anyalingImAn kyAthi bane? jo
anyalingamAn paN samyakchAritra hoy, to jainaling anyaling samAn thayun, mATe anyalingIne
mokSha kahevo mithyA chhe.
gRuhasthamukit niShedhA
vaLI gRuhasthane mokSha kahe chhe; paN hinsAdik sarvasAvadyayogano tyAg karatAn
samyakchAritra hoy chhe. have sarvasAvadyayogano tyAg karatAn gRuhasthapaNun kem sambhave? ahIn kahesho
ke
‘‘antarangano tyAg thayo chhe, paN ahIn to traNe yog vaDe tyAg kare chhe, to kAyavaDe tyAg
kevI rIte thayo? vaLI bAhyaparigrahAdik rAkhavA chhatAn paN mahAvrat hoy chhe.’’ to mahAvratomAn
bAhyatyAg karavAnI to pratignA karavAmAn Ave chhe, tyAg karyA vinA mahAvrat hoy nahi, ane
mahAvrat vinA chhaThThun Adi guNasthAn paN na hoI shake, to mokSha kevI rIte hoy? mATe gRuhasthane
mokSha kahevo e mithyAvachan chhe.
strImukita niShedhA
vaLI strIne mokSha kahe chhe, paN jenAthI sAtamI narakagamanayogya pAp na thaI shake,
tenAthI mokShakAraNarUp shuddhabhAv kevI rIte thaI shake? kAraN kejenA bhAv draDh hoy te ja
19

Page 137 of 370
PDF/HTML Page 165 of 398
single page version

utkRuShTa pAp vA dharma upajAvI shake chhe. strIne nishank ekAntamAn dhyAn dharavun, tathA sarva
parigrahAdikano tyAg karavo sambhavato nathI.
tame kahesho ke‘‘ek samayamAn puruShavedI, strIvedI tathA napunsakavedIne siddhi thavI
siddhAntamAn kahI chhe, tethI strIno mokSha mAnIe chhIe.’’ paN tyAn bhAvavedI chhe ke dravyavedI chhe?
jo bhAvavedI chhe, to te ame paN mAnIe chhIe, tathA dravyavedI chhe, to puruSh
strIvedI lokamAn
ghaNA dekhAy chhe, ane napunsak to koI viralA ja dekhAy chhe, to ek samayamAn mokSha javAvALA
ATalA napunsak kevI rIte sambhave? mATe dravyavedanI apekShAe e kathan banatun nathI.
jo tame kahesho ke‘‘navamA guNasthAn sudhI ved kahyo chhe,’’ to e kathan paN
bhAvavedanI apekShAe ja chhe, jo dravyavedanI apekShAe hoy to chaudamA guNasthAn sudhI vedano
sadbhAv sambhave.
mATe strIno mokSha kahevo mithyA chhe.
shUdramukita niShedhA
vaLI shUdrono mokSha kahe chhe, paN chAnDAlAdikane uttam kuLavALA gRuhastho sanmAnAdik
karI dAnAdik kevI rIte Ape? Ape to lokaviruddha thAy. vaLI nIch kulavALAne uttam
pariNAm thaI shake nahi, tathA nIch gotrakarmano uday to pAnchamA guNasthAn sudhI ja chhe,
uparanAn guNasthAn chaDhyA vinA mokSha kevI rIte thAy? tame kahesho ke
‘‘sanyam dhAryA pachhI
tene uchchagotrano uday kahIe chhIe.’’ to sanyam dhAravA, na dhAravAnI apekShAe nIch
uchchagotrano uday Tharyo. em thatAn asanyamI manuShyatIrthankarkShatriyAdikane paN nIchagotrano
uday Tharashe. jo temane kul apekShAe uchchagotrano uday kahesho, to chAnDAlAdikane paN kul
apekShAe ja nIchagotrano uday kaho! tamArAn sUtromAn paN teno sadbhAv pAnchamA guNasthAn
sudhI ja kahyo chhe. kalpit kahevAmAn to pUrvApar virodh ja thAy, mATe shUdrono mokSha kahevo
mithyA chhe.
e pramANe temaNe sarvane mokShanI prApti kahI, tenun prayojan e chhe kesarvane bhalun
manAvavun, mokShanI lAlach ApavI, tathA potAnA kalpit matanI pravRutti karavI; parantu vichAr karatAn
e mithyA bhAse chhe.
achchherAno niShedhA
vaLI temanAn shAstromAn ‘‘achherAn’’ kahe chhe, ane kahe chhe ke‘‘hunDAvasarpiNIkALanA
nimittathI e thayAn chhe, ene chheDavAn nahi.’’ paN kALadoShathI ghaNI ya vAto thAy, parantu
pramANaviruddha to na thAy. jo pramANaviruddha paN thAy. to AkAshamAn phUl tathA gadheDAnne shIngaDAn

Page 138 of 370
PDF/HTML Page 166 of 398
single page version

ityAdi thavun paN bane, paN tem thavun sambhavatun nathI. mATe teo je achherAn kahe chhe, te
pramANaviruddha chhe. shAmATe te ahIn kahIe chhIe
‘‘vardhamAnajin keTalok kAL brAhmaNInA garbhamAn rahI, pachhI kShatriyANInA garbhamAn vadhyA’’
em teo kahe chhe. have koIno garbha koImAn mUkyo pratyakSha bhAsato nathI, tem anumAnAdikamAn
paN Avato nathI. tIrthankarane thayo kahIe, to garbhakalyANak koInA gher thayun tathA janmakalyANak
koI anyanA gher thayun, ratnavRuShTi Adi keTalAk divas koInA gher thaI, ane keTalAk divas
koI anyanA gher thaI, soLasvapna koIne AvyAn tyAre putra koIne thayo; ityAdik
asambhavitatA bhAse chhe. vaLI mAtA to be thaI, tyAre pitA to ek brAhmaN ja rahyo, ane
janmakalyANAdikamAn tenun sanmAn na karyun, anya kalpit pitAnun karyun, tathA tIrthankarane be pitA
kahevA mahAviparIt bhAse chhe, sarvotkRuShTapadanA dhArak mATe evAn vachan sAmbhaLavAn paN yogya
nathI.
vaLI tIrthankaranI paN evI avasthA thaI, to anya strIno garbha anya strImAn dharI devo
sarvatra Thare. ane em thatAn vaiShNavo jem anek prakArathI putraputrInun Upajavun batAve chhe, tevun
A kArya paN thayun. have AvA nikRuShTakALamAn paN e pramANe hoy ja nahi, to chothAkALamAn
em thavun kevI rIte sambhave? mATe e kathan mithyA chhe.
vaLI malli tIrthankarane teo kanyA kahe chhe, paN munidevAdikanI sabhAmAn strInI sthiti
karavI, upadesh Apavo sambhavato nathI. vA strIparyAy hIn chhe, je utkRuShTa tIrthankarapadadhArakane hoy
nahi. vaLI teo tIrthankarane nagnaling ja kahe chhe, paN strIne nagnapaNun sambhave nahi. ityAdik
vichAr karatAn asambhavit bhAse chhe.
harikShetranA bhogabhUmiAne narakamAn gayo kahe chhe, paN bandhavarNanamAn to bhogabhUmiAne
devagatidevAyuno ja bandh kahe chhe, to te narakamAn kevI rIte gayo? siddhAntamAn to anantakALamAn
je vAt hoy, te paN kahe chhe. jem trIjA narak sudhI tIrthankaraprakRitinun sattva kahyun, tathA
bhogabhUmiyAne narakAyu
gatino bandh na kahyo. have kevalagnAnI to bhUle nahi. mATe e mithyA
chhe.
e pramANe sarva achchherAn asambhavit jANavA.
vaLI teo kahe ke‘‘ene chheDavAn nahi.’’ paN jUTh kahevAvALo em ja kahe. ahIn
jo kahesho ke‘‘digambaramAn jem tIrthankarane putrI ane chakravartInun mAnabhang, ityAdi kArya
kALadoShathI thayAn kahe chhe, tem A paN thayAn’’ paN e kAryo to pramANaviruddha nathI anyane
thatAn hatAn. te mahAnapuruShone thayAn, tethI kALadoSh thayo kahe chhe. paN garbhaharaNAdi kArya, ke
je pratyakSha
anumAnAdikathI viruddha chhe, te temane hovA kem sambhave?

Page 139 of 370
PDF/HTML Page 167 of 398
single page version

vaLI anya paN ghaNAn kathano pramANaviruddha kahe chhe. jem kahe chhe kesarvArthasiddhino dev
manathI ja prashna kare chhe, ane kevalIbhagavAn manathI ja uttar Ape chhe. have sAmAnya jIvanA
ja mananI vAt manaparyay gnAnI vinA jANI shake nahi, to kevaLInA mananI vAt sarvArthasiddhino
dev kevI rIte jANe? vaLI kevalIne bhAvamanano to abhAv chhe, tathA dravyaman jaD chhe
AkAramAtra chhe, to uttar koNe Apyo? mATe e mithyA chhe.
e pramANe anek pramANaviruddha kathan karyAn chhe, mATe temanAn Agam kalpit jANavAn.
shvetAmbaramat kathit devgurudhArmanun anyathA svarup
shvetAmbaramatavALA devgurudharmanun svarUp paN anyathA nirUpaN kare chhe.
devanun anyathA svarup
kevaLIne kShudhAdik doSh kahe chhe, e devanun anyathA svarUp chhe. kAraN kekShudhAdik doSh
hotAn AkulatA hoy tyAre anant sukh kevI rIte bane? ahIn jo kahesho ke‘‘sharIrane kShudhA
lAge chhe, paN AtmA tadrUp thato nathI’’ to kShudhAdikano upAy, AhArAdik grahaN karyo shA
mATe kaho chho? kShudhAdivaDe pIDit thAy, tyAre ja AhAr grahaN kare. jo kahesho ke
‘‘jem
karmodayathI vihAr thAy chhe, te ja pramANe AhAr grahaN thAy chhe.’’ paN vihAr to
vihAyogatiprakRitinA udayathI thAy chhe, tathA e pIDAno upAy nathI, ichchhA vinA paN koI
jIvane thato joIe chhIe; parantu AhAr chhe, te prakRitinA udayathI nathI, kShudhA vaDe pIDit thatAn
ja grahaN kare chhe. vaLI AtmA pavanAdikane prere tyAre ja tenun gaLI javun thAy chhe, mATe
vihAravat AhAr nathI.
jo kahesho ka‘‘shAtAvedanIyanA udayathI AhAr grahaN thAy chhe,’’ to e paN banatun
nathI. kAraN keje jIv kShudhAvaDe pIDit hoy, ane pAchhaLathI AhArAdi grahaNathI sukh mAne,
tene AhArAdik shAtAnA udayathI thayAn kahevAy. shAtAvedanIyanA udayathI AhArAdikanun grahaN
svayam thAy, em to nathI. jo em hoy to shAtAvedanIyano mukhya uday devone chhe, to teo
nirantar AhAr kem karatA nathI? vaLI mahAmuni upavAsAdik kare chhe temane shAtAno uday
paN hoy chhe, tyAre nirantar bhojan karavAvALAne ashAtAno uday paN sambhave chhe.
mATe jem ichchhAvinA paN vihAyogatinA udayathI vihAr sambhave chhe, tem ichchhA
vinA kevaL shAtAvedanIyanA ja udayathI AhAr grahaN sambhavatun nathI. tyAre te kahe chhe ke
‘‘siddhAntamAn kevaLIne kShudhAdik agiyAr pariShah kahyA chhe, tethI tene kShudhAno sadbhAv sambhave
chhe. vaLI AhArAdik vinA tenI (kShudhAnI) upashAntatA kevI rIte thAy? mATe tene AhArAdik
mAnIe chhIe.’’

Page 140 of 370
PDF/HTML Page 168 of 398
single page version

tenun samAdhAnkarmaprakRitino uday mandtIvra bhedasahit hoy chhe. tyAn ati mand uday
thatAn tenA udayajanit kAryanI vyaktatA bhAsatI nathI, tethI mukhyapaNe teno abhAv kahIe chhIe,
paN tAratamyapaNe teno sadbhAv kahIe chhIe. jem
navamA guNasthAnamAn vedAdikano uday mand
chhe, tyAn maithunAdi kriyA vyakta nathI, tethI tyAn brahmacharya ja kahyun, paN tAratamyamAn tyAn maithunAdikano
sadbhAv kahIe chhIe. tem kevaLIne ashAtAno uday atimand chhe, kAraN ke
ek ek kAnDakamAn
anantamA bhAganubhAg rahe chhe, evA ghaNA anubhAgakAnDakovaDe vA guNasankramaNAdikavaDe sattAmAn
ashAtAvedanIyano anubhAg atyant mand thayo chhe, paN tenA udayamAn evI kShudhA vyakta thatI nathI
ke je sharIrane kShIN kare, tathA mohanA abhAvathI kShudhAjanit dukh paN nathI, tethI kevaLIne
kShudhAdikano abhAv kahIe chhIe, tathA tAratamyamAn teno sadbhAv kahIe chhIe.
vaLI ten kahyun ke‘‘AhArAdik vinA kShudhAnI upashAntatA kevI rIte thAy?’’ paN
AhArAdik upashAntatA hovAyogya kShudhA lAge to mand uday kyAn rahyo? devbhogabhUmiyA
Adine kinchit mand uday thatAn, ghaNAkAL pachhI kinchit AhAragrahaN hoy chhe. to kevaLIne
ati mand uday thayo chhe, tethI temane AhArano abhAv sambhave chhe.
tyAre te kahe chhe ke‘‘dev bhogabhUmiyAnun to sharIr ja evun chhe ke jene to ghaNAkAL
pachhI thoDI bhUkh lAge, paN kevaLInun sharIr to karmabhUminunaudArik chhe, tethI tenun sharIr
AhAravinA utkRuShTapaNe deshenyUnakroDapUrva sudhI kevI rIte rahe?’’
tenun samAdhAndevAdikanun sharIr paN evun chhe, je karmanA ja nimittathI chhe, ahIn
kevaLagnAn thatAn evA ja karmano uday thayo, jethI sharIr evun thayun ke jene bhUkh pragaT thatI
ja nathI. jem kevaLagnAn thayA pahelAn kesh nakh vadhatA hatA te have vadhatA nathI, chhAyA thatI
hatI te have thatI nathI, ane sharIramAn nigod hatA teno abhAv thayo, ghaNA prakArathI jem
sharIranI avasthA anyathA thaI, tem AhAr vinA paN sharIr jevun ne tevun rahe, evI paN
avasthA thaI. pratyakSha juo! anyane ghaDapaN vyApatAn sharIr shithil thaI jAy chhe. tyAre
kevaLIne AyunA ant sudhI paN sharIr shithil thatun nathI, tethI anya manuShyonun sharIr ane
kevaLInA sharIranI samAnatA sambhavatI nathI.
prashna‘‘devAdikane AhAr ja evo chhe ke jethI ghaNAkALanI bhUkh maTI
jAy, paN kevaLIne bhUkh shAnAthI maTI, tathA sharIr kevI rIte puShTa rahyun?’’
uttaraashAtAno uday mand thavAthI bhUkh maTI, tathA samay samay param-
audArikasharIr vargaNAnun grahaN thAy chhe, eTale have to nokarmaAhAr chhe, tethI evI
nokarmavargaNAnun grahaN thAy chhe ke jethI kShudhAdik vyApe ja nahi, vA sharIr shithil thAy nahi.
ane siddhAntamAn e ja apekShAe kevaLIne AhAr kahyo chhe.

Page 141 of 370
PDF/HTML Page 169 of 398
single page version

vaLI annAdikano AhAr kAI sharIrapuShTatAnun mukhya kAraN nathI. pratyakSha juo! koI
thoDo AhAr kare chhe, chhatAn sharIr ghaNun puShTa hoy chhe, koI ghaNo AhAr kare chhe, chhatAn sharIr
kShIN rahe chhe, pavanAdik sAdhavAvALA ghaNA kAL sudhI AhAr letA nathI, chhatAn temanun sharIr
puShTa rahyA kare chhe, tathA RIddhidhArI muni ghaNA upavAsAdi kare chhe, chhatAn temanun sharIr puShTa
banyun rahe chhe, to kevaLIne to sarvotkRuShTapaNun chhe, eTale temane annAdik vinA paN sharIr
puShTa banyun rahe, to emAn shun Ashcharya thayun? vaLI kevaLI kevI rIte AhAr mATe jAy, kevI
rIte yAche?
teo AhAr arthe jAy, tyAre samavasaraN khAlI kem rahe? athavA koI anyanun lAvI
Apavun TharAvasho, to koN lAvI Ape? temanA mananI vAt koN jANe? pUrve upavAsAdikanI
pratignA karI hatI, teno nirvAh kevI rIte thAy? jIv antarAy sarvatra pratibhAse tyAn kevI rIte
AhAragrahaN kare? ityAdi viruddhatA bhAse chhe. tyAre te kahe chhe ke
‘‘AhAr grahe chhe, parantu
koIne dekhAto nathI.’’ have AhAragrahaNane nindya jANyun tyAre to ‘tene na dekhavun’ atishayamAn
lakhyun, paN tenun nindyapaNun to rahyun, bIjA nathI dekhatA tethI shun thayun? e pramANe anek prakArathI
viruddhatA upaje chhe.
vaLI teo anya paN avivekapaNAnI vAt kahe chhe‘‘kevaLIne nihAr (shauch javun) kahe
chhe, rogAdi thayA kahe chhe, tathA kahe chhe ke, koIe tejoleshyA chhoDI je vaDe vardhamAn svAmIne
peThungAno (pechisano) rog thayo, jethI temane ghaNIvAr nihAr thavA lAgyo.’’ paN tIrthankar
kevaLIne paN evA karmano uday rahyo ane atishay na thayo, to indrAdivaDe pUjyapaNun kem
shobhe? vaLI teo nihAr kevI rIte kare? kyAn kare? e pramANe anek viparItarUp prarUpaNA
kare chhe. kyAn sudhI kahIe? koI sambhavatI vAt ja nathI. jem koI rogAdikayukti chhadmasthane
kriyA hoy tevI ja kriyA kevaLIne paN TharAve chhe.
vardhamAnasvAmInA upadeshamAn ‘he gautam?’ em vAramvAr kahevun TharAve chhe, paN temane
to potAnA kALamAn divyadhvani sahaj thAy chhe, ane tyAn sarvane upadesh thAy chhe, ekalA
gautamane ja sambodhan kem bane? kevaLIne namaskArAdi kriyA TharAve chhe, paN anurAg vinA
vandanA sambhave nahi, vaLI guNAdhikane vandanA sambhave, paN temanAthI koI guNAdhik rahyo nathI,
to e kem bane?
vaLI teo ‘hATamAn samavasaraN Utaryun’ kahe chhe, paN indrakRut samavasaraN hATamAn kevI
rIte rahe? eTalI badhI rachanA tyAn kevI rIte samAy? prabhu hATamAn shA mATe rahyA? shun hAT
jevI rachanA karavA paN indra samartha nahoto, ke jethI hATano Ashray levo paDyo?
vaLI kahe chhe ke‘‘kevaLI upadesh devA gayA,’’ par gher jaIne upadesh devo to

Page 142 of 370
PDF/HTML Page 170 of 398
single page version

atirAgathI hoy chhe, munine paN em sambhave nahi to kevaLIne kevI rIte bane? e ja pramANe
anek viparItatA tyAn prarUpe chhe. kevaLI shuddhagnAn
darshanamay rAgAdirahit thayA chhe, temane
aghAtinA udayathI sambhavatI kriyA koI hoy chhe, paN mohAdikano abhAv thayo chhe, tethI
upayog joDavAthI je kriyA thaI shake, te kriyA sambhavatI nathI. pApaprakRitino anubhAg atyant
mand thayo chhe, evo mand anubhAg anya koIne nathI, tethI anya jIvone pApaudayathI je kriyA
thatI jovAmAn Ave chhe, te kevaLIne hoy nahi.
e pramANe sAmAnya manuShya jevI kriyAno sadbhAv kevaLI bhagavAnane paN kahI teo
devanA svarUpane anyathA prarUpe chhe.
munine vastrAdik upakaraNano niShedhA
gurunun anyathA svarup
vaLI gurunA svarUpane paN anyathA prarUpe chhe. munine vastrAdik chaud
1
upakaraN kahe chhe, tyAn ame pUchhIe chhIe ke munine nirgranth kahe chhe, tathA munipad letAn
navaprakAre sarvaparigrahanA tyAg vaDe mahAvrat angIkAr kare chhe, tyAn e vastrAdik parigrah chhe
ke nahi? jo chhe, to tyAg karyA pachhI teo shAmATe rAkhe chhe? tathA nathI, to e vastrAdik
gRuhastha rAkhe chhe, tene paN parigrah na kaho, mAtra suvarNAdikane ja parigrah kaho!
ahIn jo em kahesho ke‘‘jem kShudhA arthe AhAr grahaN karIe chhIe, tem shIt
uShNAdik arthe vastrAdik grahaN karIe chhIe,’’ parantu munipad angIkAr karatAn AhArano to
tyAg karyo nathI, paN parigrahano to tyAg karyo chhe. annAdikano sangrah karavo e to parigrah
chhe, parantu bhojan karavA jAy, e parigrah nathI.
vastrAdikano sangrah karavo vA paheravAn,
e sarva parigrah ja chhe. lokamAn paN prasiddha chhe.
jo kahesho kee‘‘sharIranI sthiti arthe vastrAdik rAkhIe chhIe paN mamatva nathI, tethI
tene parigrah kahetA nathI.’’ paN shraddhAnamAn to jyArathI samyagdraShTi thayo, tyArathI ja sarva
paradravyamAn mamatvano abhAv thayo chhe, eTale e apekShAe to chothun guNasthAn ja parigraharahit
kaho! tathA jo pravRuttimAn mamatva nathI to grahaN kevI rIte kare chhe? mATe vastrAdik grahaN
dhAraN jyAre chhUTashe, tyAre ja niShparigrahI thashe.
jo kahesho ke‘‘vastrAdik koI laI jAy to krodh na kare, kShudhAdik lAgatAn tene veche
1. pAtra1, bandh2, pAtra kesarIkar3, pATalIyo45, rajastrAN6, gochchhak7, rajoharaN8,
mukhavastrikA9, be sutarAu kapaDA1011, ek Unanun kapaDun12. mAtrak (peshAbanun pAtra) -
13, cholapaTTa14, (bRu0 kalpasUtra u0 bhAg 3 gA. 3962 thI 3965 sudhI)

Page 143 of 370
PDF/HTML Page 171 of 398
single page version

nahi, vA vastrAdik paherI pramAd kare nahi, paN pariNAmonI sthiratAvaDe dharma ja sAdhe chhe
tethI mamatva nathI.’’ have bAhya krodh karo vA na karo parantu jenA grahaNamAn iShTabuddhi hoy tenA
viyogamAn aniShTabuddhi thaI ja jAy. jo iShTabuddhi nathI, to tenA arthe yAchanA shAmATe karavAmAn
Ave chhe? vaLI vechatA nathI, paN te to dhAtu rAkhavAthI potAnI hInatA thashe em jANI
vechatA nathI; parantu jem dhanAdik rAkhavAmAn Ave chhe, te ja pramANe vastrAdik rAkhavAmAn Ave
chhe. lokamAn parigrahanA ichchhuk jIvone e bannenI ichchhA chhe, tethI chorAdikanA bhayAdi kAraNamAn
e banne samAn chhe. vaLI pariNAmonI sthiratAvaDe dharma sAdhavAthI ja parigrahapaNun na thAy, to
koIne ghaNI shIt lAgatAn rajAI rAkhI pariNAmonI sthiratA kare, ane dharma sAdhe, tene paN
niShparigrahI kaho? ane e pramANe to gRuhasthadharma
munidharmamAn visheShatA shun rahI? jene parigrah
sahavAnI shakti na hoy, te parigrah rAkhI dharma sAthe tenun nAm gRuhasthadharma, tathA jenA pariNAm
nirmaL thayA hoy; parigrahathI vyAkuL na thAy te parigrah na rAkhe ane dharma sAdhe tenun nAm
munidharma, eTalo e bannemAn bhed chhe.
ahIn jo kahesho ke‘‘shItAdikanA pariShah vaDe vyAkuL kem na thAy?’’ paN vyAkuLatA
to moh udayanA nimittathI chhe. have munine chhaThThAAdi guNasthAnomAn traN chokaDIno* uday
nathI, tathA sanjvalananA sarvaghAtIsparddhakono paN uday nathI, paN mAtra deshaghAtIsparddhakono uday
chhe, paN tenun kAI baL nathI. jem vedakasamyagdraShTine samyagmohanIyano uday chhe, paN te
samyaktvano ghAt karI shakato nathI, tem deshaghAtI sanjvalanano uday pariNAmone vyAkuL karI
shakato nathI. muninA tathA anyanA pariNAmonI samAnatA nathI, kAraN ke
sarvane sarvaghAtIno
uday chhe, tyAre munine deshaghAtIno uday chhe, tethI anyanA jevA pariNAm thAy tevA temanA
kadI paN thAy nahi. mATe jemane sarvaghAtIkaShAyono uday hoy te gRuhastha ja rahe. tathA jemane
deshaghAtIno uday hoy te munidharma angIkAr kare, eTale temane shItAdithI pariNAm vyAkuL
thatA nathI, tethI teo vastrAdik rAkhatA nathI.
kadApi kahesho ke ‘‘jainashAstromAn chaud upakaraN muni rAkhe, em kahyun chhe.’’ e tamArA
ja shAstromAn kahyun chhe, digambar jainashAstromAn nahi, temAn to langoTamAtra parigrah rahetAn paN
agiyAramI pratimAdhArI shrAvak ja kahyo chhe.
have ahIn vichAro kebannemAn kalpit vachan konAn chhe? pratham to kaShAyI hoy te
ja kalpit rachanA kare, ane te ja nIchApadamAn uchchapaNun pragaT kare. have, digambaramAn vastrAdik
rAkhatAn dharma hoy ja nahi
em to kahyun nathI, parantu tyAn shrAvakadharma kahyo chhe; tyAre
shvetAmbaramAn munidharma kahyo. tethI ahIn jeNe nIchI kriyA hovA chhatAn paN uchchapad pragaT karyun,
* anantAnubandhI, apratyAkhyAnAvaraNI tathA pratyAkhyAnAvaraNI e traN chokaDI.anuvAdak.

Page 144 of 370
PDF/HTML Page 172 of 398
single page version

te ja kaShAyI chhe. em kalpit kahevAthI vastrAdi rAkhavA chhatAn paN potAne lok muni mAnavA
lAge, tethI e mAnakaShAy poShyo. tathA anyane sugamakriyAmAn uchchapad prApta thavun batAvyun, tethI
ghaNA lok temAn joDAI gayA. je kalpitamat thayA chhe te e ja pramANe thayA chhe. mATe kaShAyavAn
thaIne vastrAdi hovA chhatAn paN munipaNun kahyun chhe, te pUrvokta yuktivaDe viruddha bhAse chhe, tethI
e kalpitavachan chhe; em jANavun.
ahIn kahesho kedigambaramAn paN shAstrapInchhI Adi munine upakaraN kahe chhe, tem
amAre paN chaud upakaraN kahe chhe.
tenun samAdhAnajenAthI upakAr thAy, tenun nAm upakaraN chhe. have ahIn shItAdik
vedanA dUr karavAthI jo upakaraN TharAvIe to sarva parigrahasAmagrI upakaraN nAm pAme, paN
dharmamAn tenun shun prayojan chhe? e to pApanun kAraN chhe. dharmamAn to je dharmane upakArI thAy
tenun ja nAm upakaraN chhe. have shAstra to gnAnanun, pInchhI dayAnun, tathA kamanDal shauchanun kAraN
chhe, tethI e to dharmanA upakArI thayA, paN vastrAdik kevI rIte dharmanA upakArI thAy? e
to kevaL sharIranA sukhane ja arthe dhArIe chhIe.
hA, muni jo shAstra rAkhI mahantatA batAve, pInchhIvaDe vAsIdun kADhe; tathA kamanDalavaDe
jalAdi pIve vA mel utAre to e shAstrAdik parigrah ja chhe. paN muni evAn kArya kare ja
nahi, mATe dharmanA sAdhanane parigrahasangnA nathI, paN bhoganA sAdhanane parigrah sangnA hoy chhe,
em jANavun.
ahIn jo kahesho ke ‘‘kamanDalathI to sharIrano maL ja dUr karavAmAn Ave chhe’’ paN
maL dUr karavAnI ichchhAthI muni kamanDal rAkhatA nathI, parantu shAstravAnchanAdi kArya kare, tyAn
malalipta hoy to teno avinay thAy ane lokanindya thAy, tethI e dharmane arthe kamanDal rAkhe
chhe. e ja pramANe pInchhI Adi upakaraN to sambhave chhe parantu vastrAdi upakaraNasangnA sambhavatI
nathI.
kAmarati Adi mohanA udayathI vikAr bAhya pragaT thAy, tathA shItAdi sahyAn jAy
nahi, tethI vikArane DhAnkavA mATe, vA shItAdik maTADavA mATe, vastrAdik rAkhI mAnanA udayathI
potAnI mahantatA ichchhe chhe, tethI kalpitayuktidvArA tene upakaraN TharAvavAmAn Ave chhe.
vaLI gharghar yAchanA karI AhAr lAvavo teo TharAve chhe. paN pratham to e pUchhIe
chhIe ke‘‘yAchanA dharmanun ang ke pApanun ang chhe?’’ jo dharmanun ang chhe, to mAgavAvALA
badhAy dharmAtmA thayA. tathA jo pApanun ang chhe, to munine e kem sambhave?
tun kahIsh ke‘‘lobh vaDe kAI dhanAdik yAche to pAp thAy, paN ahIn to dharmasAdhan
arthe sharIranI sthiratA karavA ichchhe chhe.’’
20

Page 145 of 370
PDF/HTML Page 173 of 398
single page version

tenun samAdhAnaAhArAdik vaDe to dharma thato nathI, paN sharIranA sukhane arthe
atilobh thatAn yAchanA karavAmAn Ave chhe. jo atilobh na hoy to pote shAmATe mAge?
te Ape, to Ape, na Ape to na Ape, atilobh thayo tyAn ja pAp thayun, ane munidharma
naShTa thayo, to bIjo dharma sho sAdhashe?
tyAre te kahe chhe ke‘‘manamAn to AhAranI ichchhA hoy, ane yAche nahi to te
mAyAkaShAy thayo; tathA yAchanAmAn hInatA thAy chhe, tethI garva vaDe yAche nahi, to te mAnakaShAy
thayo; tethI AhAr levo hato te mAgI lIdho, emAn vaLI atilobh sho thayo, tathA emAn
munidharma kevI rIte naShTa thayo? te kaho.’’ tene kahIe chhIe ke
jem koI vyApArIne kamAvAnI ichchhA mand chhe, te dukAn upar to bese chhe, manamAn
vepAr karavAnI ichchhA paN chhe, parantu te vastu levAdevA rUp vyApAr mATe koIne prArthanA karato
nathI, svayam koI Ave ane potAnI vidhi maLI jAy, to vyApAr kare, to tyAn tene lobhanI
mandatA chhe paN mAyA
mAn nathI. mAyAmAn kaShAy to tyAre thAy jyAre chhaL karavA arthe
vA potAnI mahantatA arthe evo svAng te kare. paN sArA vyApArIne evun prayojan hotun nathI,
tethI tene mAyA
mAn kahetA nathI; tem munine AhArAdikanI ichchhA mand chhe. have teo AhAr
levA Ave tathA manamAn AhAr levAnI ichchhA paN chhe, parantu AhAranA arthe prArthanA karatA
nathI. svayam koI Ape ane potAnI vidhi maLe to AhAr le; tyAn temane lobhanI mandatA
chhe paN mAyA vA mAn nathI. mAyA
mAn to tyAre hoy, ke jyAre chhaL karavA mATe vA mahantatA
mATe evo svAng kare; paN munine evAn prayojan to nathI, tethI temane mAyAmAn nathI.
jo em ja mAyAmAn thaI jAy, to je man vaDe ja pAp kare paN vachankAyathI na kare,
te sarvane mAyA Thare tathA koI uchchapadanA dhArak nIchavRutti angIkAr karatA nathI, te badhAne
mAn Thare evo anartha thAy.
ten kahyun ke‘‘AhAr mAgavAmAn ati lobh sho thayo?’’ paN ati kaShAy hoy, tyAre
ja lokanindya kArya angIkAr karIne paN, potAno manorath pUrNa karavA ichchhe, have mAgavun e
lokanindya chhe, tene angIkAr karIne paN AhAranI vAnchhA pUrNa karavAnI ichchhA thaI, tethI tyAn
atilobh thayo.
vaLI tame kahyun ke‘‘emAn munidharma kevI rIte naShTa thayo?’’ paN munidharmamAn evo
tIvrakaShAy sambhave nahi, vaLI koIne AhAr ApavAno pariNAm nahoto, ANe tenA gharamAn
jaI yAchanA karI, tyAn tene sankoch thayo, vA na ApavAthI lokanindya thavAno bhay thayo, tethI
teNe Ane AhAr Apyo, paN tenA antarang prAN pIDavAthI
hinsAno ja sadbhAv Avyo.
jo pote tenA gharamAn na gayo hot, ane tene ja devAno upAy hot, to te Apat, ane

Page 146 of 370
PDF/HTML Page 174 of 398
single page version

tethI tene harSha ja thAt. paN tenA makAnamAn jaI bhojan mAngavun, e to tene dabAN karI
kArya karAvavA jevun thayun. vaLI potAnA kArya mATe yAchanArUp vachan chhe te to pAparUp chhe, tethI
tyAn
asatya vachan paN thayun. tene ApavAnI ichchhA nahotI, chhatAn ANe yAchanA karI, tyAre
teNe potAnI ichchhAthI to Apyo nahi paN sankoch karI Apyo, tethI e adattagrahaN paN
thayun. gRuhasthanA gharamAn strI jematem beThI hatI ane A chAlyo gayo, tethI tyAn brahmacharyanI
vADano bhang thayo. AhAr lAvI keTalok vakhat rAkhyo, AhArAdik rAkhavA pAtrAdik rAkhyAn,
eTale te parigrah paN thayo. e pramANe pAnch mahAvratano bhang thavAthI tyAn munidharma naShTa
thAy chhe, tethI yAchanApUrvak AhAr levo munine yukta nathI.
tyAre te kahe chhe ke‘‘munine bAvIs pariShahomAn yAchanA pariShah kahyo chhe; have
mAgyA vinA e pariShahanun sahevun kevI rIte thAy?’’
tenun samAdhAnayAchanA karavAnun nAm yAchanApariShah nathI, paN yAchanA na karavI tenun
nAm yAchanApariShah chhe, jem arati karavAnun nAm aratipariShah nathI, paN arati na karavAnun
nAm aratipariShah chhe. tem ahIn jANavun. jo yAchanA karavI e pariShah Thare, to rank Adi
ghaNI yAchanA kare chhe, to temane ghaNo dharma hoy. jo kahesho ke
‘‘mAn ghaTADavAthI tene pariShah
kahIe chhIe.’’ paN koI kaShAyI kAryanA arthe koI kaShAy chhoDe, topaN te pApI ja chhe. jem
koI lobh arthe potAnA apamAnane paN na gaNe, to tene lobhanI ati tIvratA ja chhe, tethI
e apamAn karAvavAthI paN mahApAp thAy chhe. tathA potAne kAI paN ichchhA nathI, ane koI
svayam apamAn kare, to te (sahan karanArane) mahAdharma thAy chhe. have ahIn to bhojananA lobhathI
yAchanA karI apamAn karAvyun tethI te pAp ja chhe, dharma nathI. vaLI vastrAdik mATe paN yAchanA
kare chhe, paN vastrAdik kAI dharmanun ang nathI, te to sharIrasukhanun kAraN chhe, tethI teno paN pUrvokta
rIte niShedh jANavo. potAnA dharmasvarUp uchchapadane yAchanA karI nIcho kare chhe, emAn to dharmanI
hInatA thAy chhe, ityAdi anek prakArathI munidharmamAn yAchanAdi sambhavatAn nathI, chhatAn evI
asambhavatI kriyAnA dhArakane teo sAdhu
guru kahe chhe, tethI teo gurunun svarUp anyathA kahe
chhe. tathA dharmanun svarUp paN anyathA kahe chhe tethI e vachan kalpit chhe.
dhArmanun anyathA svarup
samyagdarshangnAnchAritranI ekatA e mokShamArga chhe, ane e ja dharma chhe. have tenun
svarUp paN teo anyathA prarUpe chhe, e ja ahIn kahIe chhIe
tattvArthashraddhAn samyagdarshan chhe, tenI to pradhAnatA nathI, paN pote jevA arhantadevsAdhu
gurudayAdharmane nirUpaN kare chhe, tenA shraddhAnane samyagdarshan kahe chhe. have pratham to

Page 147 of 370
PDF/HTML Page 175 of 398
single page version

arahantAdikanun svarUp ja anyathA kahe chhe. vaLI tattvashraddhAn thayA vinA mAtra eTalA ja
shraddhAnathI samyaktva kevI rIte hoy? mATe te mithyA kahe chhe.
vaLI tattvonA shraddhAnane samyaktva kahe chhe. paN prayojanasahit tattvonun shraddhAn kahetA
nathI. guNasthAnmArgaNAdirUp jIvanun, aNuskandhAdirUp ajIvanun, puNyapApanA sthAnonun,
avirati Adi Asravonun, vratAdirUp samvaranun, tapashcharaNAdirUp nirjarAnun, tathA siddha thavAnA
lingAdibhedovaDe mokShanun svarUp jevun temanA shAstromAn lakhyun chhe, te pramANe shIkhI laIe, ane
kevalInun vachan pramAN chhe. evA ja tattvArthashraddhAnavaDe samyaktva thayun mAne chhe.
ame pUchhIe chhIe kegraiveyak javAvALA dravyalingI munine evun shraddhAn hoy
chhe ke nahi? jo hoy chhe, to tene mithyAdraShTi shA mATe kaho chho? tathA nathI, to teNe to
jainaling dharmabuddhipUrvak dhAryun chhe, to tene devAdikanI pratIti kem na thaI? tene ghaNo shAstrAbhyAs
chhe, chhatAn teNe jIvAdikanA bhed kem na jANyA? tathA anyamatano lavalesh paN abhiprAyamAn
nathI, chhatAn tene arahantavachananI pratIti kem na thaI? tene evun shraddhAn to chhe, parantu samyaktva
na thayun. vaLI nArakI, bhogabhUmiyA ane tiryanchAdine evun shraddhAn thavAnun nimitta nathI, chhatAn
temane ghaNAkAL sudhI samyaktva rahe chhe, tethI temane evun shraddhAn nathI hotun, topaN samyaktva
hoy chhe.
tethI samyakshraddhAnanun svarUp evun nathI. sAchun svarUp AgaL varNan karIshun
tyAnthI jANavun.
vaLI shAstrono abhyAs karavo, tene teo samyaggnAn kahe chhe. have dravyalingI munine
shAstrAbhyAs hovA chhatAn paN mithyAgnAn kahyun, tathA asanyatasamyagdraShTinA viShayAdik jANavAne
paN samyaggnAn kahyun,
tethI evun svarUp nathI. sAchun svarUp AgaL kahIshun te jANavun.
vaLI temanAn nirUpaN karelAn aNuvratmahAvratAdirUp shrAvakyatino dharma dhAravAvaDe
samyakchAritra thayun mAne chhe. paN pratham to vratAdikanun svarUp ja anyathA kahe chhe, e kpUrve guruvarNanamAn kahyun chhe, tathA dravyalingIne mahAvrat hovA chhatAn paN samyakchAritra hotun nathI.
vaLI temanA matAnusAr gRuhasthAdikane mahAvratAdi angIkAr karyA vinA paN samyakchAritra thAy
chhe,
paN evun svarUp nathI. sAchun svarUp anya chhe, je AgaL kahIshun.
ahIn te kahe chhe ke‘‘dravyalingInA antarangamAn pUrvokta shraddhAnAdik nathI, mAtra bAhya
ja thayAn chhe, tethI temane samyaktvAdik na thayAn.’’
teno uttarajo antarang nathI ane bAhya dhAre chhe, to te kapaTathI dhAre chhe. have
tene jo kapaT hoy to graiveyak kevI rIte jAy? te to narakAdimAn jAy. bandh to antarang
pariNAmothI thAy chhe, tethI antarang jainadharmarUp pariNAm thayA vinA graiveyak javun sambhave nahi.
vaLI teo vratAdirUp shubhopayogathI ja devagatino bandh mAne chhe, tathA tene

Page 148 of 370
PDF/HTML Page 176 of 398
single page version

ja pAchho mokShamArga mAne chhe. e to bandhamArga ane mokShamArgane ek karyo, paN
e mithyA chhe.
vyavahAradharmamAn paN anek viparIt nirUpaN kare chhe. *nindakane mAravAmAn pAp nathI.’
em kahe chhe. have tIrthankarAdinA astitvamAn paN anyamatI nindako thayA, temane indrAdike mAryA
nahi, jo pAp na thatun hoy to temane indrAdike kem na mAryA? vaLI pratimAne AbharaNAdi
banAve chhe, paN pratibimb to vItarAgabhAv vadhAravA mATe sthApan karyun hatun? tyAn AbharaNAdi
banAvyAn, eTale e paN anyamatanI mUrtivat thaI, ityAdik anek anyathA nirUpaN teo
kare chhe. ahIn kyAn sudhI kahIe?
e pramANe shvetAmbar mat kalpit jANavo. kAraN ketyAn samyagdarshanAdikanun anyathA
nirUpaN hovAthI mithyAdarshanAdik ja puShTa thAy chhe, mATe tenun shraddhAnAdik na karavun.
DhUnDhakamatnirAkaraN
e shvetAmbaramAn DhUnDhiyA pragaT thayA. teo potAne sAchA dharmAtmA mAne chhe, paN te bhram
chhe. shA mATe? e ahIn kahIe chhIe.
koI to veSh dhAraN karI sAdhu kahevaDAve chhe, paN temanA granthAnusAr paN vrat-samiti
gupti Adinun sAdhan bhAsatun nathI. manvachankAy ane kRutkAritanumodanAvaDe sarva-
sAvadyayog tyAg karavAnI pratignA karI, pAchhaLathI pALatA nathI, bALakane, bhoLAne vA koI
shUdrAdikane paN dIkShA Ape chhe. e pramANe tyAg kare, tathA tyAg karatI veLA kAI vichAr
paN na kare ke
hun shAno tyAg karun chhun? pAchhaLathI pALe paN nahi, chhatAn tene badhA sAdhu
mAne chhe.
vaLI te kahe chhe ke‘‘pAchhaLathI dharmabuddhi thaI jAy, tyAre to tenun bhalun thAy ne?’’
paN prathamathI ja dIkShA ApavAvALAe pratignAbhang thatI jANIne paN pratignAbhang karAvI, tathA
ANe pratignA angIkAr karI bhang karI, e pAp kone lAgyun? pAchhaLathI te dharmAtmA thavAno
nishchay sho? vaLI je sAdhuno dharma angIkAr karI, yathArtha na pALe, tene sAdhu mAnavo ke na
mAnavo? jo mAnavo, to je sAdhu
muni nAm dharAve chhe, paN bhraShTa chhe, te sarvane sAdhu mAno!
tathA na mAnavo, to tene sAdhupaNun na rahyun! tame jevA AcharaNathI sAdhu mAno chho, tenun pAlan
paN koI viralAne ja hoy chhe, to pachhI sarvane sAdhu shAmATe mAno chho?
* shvetAmbaramAnya mahAnishIth shAstramAn lakhyun chhe ke‘देवगुरु धम्मकज्जे, चूरिज्जई चक्कवटी सेणंजो
णवि कुणदि साहू तओ अनंत संसारी होई ।।।। संघस्स कारणेणं चूरिज्जई चक्कवटी सेण्णंपि, जओ णं चूरिज्जई
तं अणंत संसारी होई ।।।। bhagavatI sUtramAn sumangaLAchAryanun draShTAnta paN chhe. (narahatyA, pashuhatyA karI
pAp na lAgyun.)

Page 149 of 370
PDF/HTML Page 177 of 398
single page version

ahIn koI kahe ke‘‘ame to jenAmAn yathArtha AcharaN dekhIshun, tene ja sAdhu mAnIshun,
anyane nahi’’ tene ame pUchhIe chhIe ke‘‘ek sanghamAn ghaNA veShadhArI chhe, tyAn jene yathArtha
AcharaN mAno chho, te bIjAone sAdhu mAne chhe ke nahi? jo mAne chhe, to te tamArAthI
paN ashraddhAnI thayo, to pachhI tene pUjya kevI rIte mAno chho! tathA nathI mAnato, to tenI
sAthe sAdhuno vyavahAr shAmATe rAkho chho? vaLI pote to tene sAdhu na mAne, paN potAnA
sanghamAn rAkhI bIjAonI pAse sAdhu manAvI anyane ashraddhAnI kare, evun kapaT shAmATe kare?
vaLI tame jene sAdhu mAnatA nathI, to anya jIvone paN evo ja upadesh Apasho ke
‘‘Ane
sAdhu na mAno.’’ to e pramANe to dharmapaddhatimAn viruddhatA thAy! tathA jene tame sAdhu mAno
chho, tenAthI paN tamAro virodh thayo; kAraN ke
te Ane sAdhu mAne chhe. vaLI tame jenAmAn
yathArtha AcharaN mAno chho, tyAn vichAravaDe juo, to te paN yathArtha munidharma pALato nathI.
ahIn koI kahe‘‘anya veShadhArI karatAn to A ghaNA sArA chhe, tethI ame temane sAdhu
mAnIe chhIe.’’ paN anyamatiomAn to nAnA prakAranA veSh sambhave, kAraN ke tyAn rAgabhAvano
niShedh nathI, paN A jainamatamAn to jem kahyun chhe tem ja thatAn, sAdhusangnA hoy.
ahIn koI kahe ke‘‘shIlsanyamAdi pALe chhe, tapashcharaNAdi kare chhe, tethI jeTalun
kare teTalun to bhalun chhe?’’
tenun samAdhAnae satya chhe. dharma thoDo paN pALavo bhalo chhe, parantu pratignA to
mahAnadharmanI karavAmAn Ave ane pALIe thoDo to tyAn pratignAbhangathI mahApAp thAy chhe. jem
koI upavAsanI pratignA karI ekavAr bhojan kare, to tene ghaNI vakhat bhojanano sanyam hovA
chhatAn paN, pratignAbhangathI pApI kahIe chhIe. tem munidharmanI pratignA karI koI kinchit dharma
na pALe to tene shIl
sanyamAdi hovA chhatAn paN pApI ja kahevAy tathA jem koI ekAsaNAnI
pratignA karI ekavAr bhojan kare, to te dharmAtmA ja chhe; tem potAnun shrAvakapad dhAraN karI,
thoDun paN dharmasAdhan kare, to te dharmAtmA ja chhe. paN ahIn to uchchanAm dharAvI, nIchI kriyA
karavAthI pApIpaNun sambhave chhe. jo yathAyogya nAm dharAvI dharmakriyA karato hot to pApIpaNun
thAt nahi. jeTalo dharma sAdhe teTalo ja bhalo chhe.
ahIn koI kahe ke‘‘panchamakALanA ant sudhI chaturvidhasanghano sadbhAv kahyo
chhe. tethI Amane sAdhu na mAnIe to kone mAnIe?’’
teno uttarajem A kALamAn hansano sadbhAv kahyo chhe, tathA gamyakShetramAn hans
dekhAtA nathI, tethI kAI bIjAone to hans mAnyA jatA nathI, hans jevun lakShaN maLatAn ja
hans mAnyA jAy tem A kALamAn sAdhuno sadbhAv chhe tathA gamyakShetramAn sAdhu dekhAtA nathI,
tethI kAI bIjAone to sAdhu mAnyA jAy nahi, paN sAdhunAn lakShaN maLatAn ja sAdhu mAnyA
jAy. vaLI emano paN A kALamAn thoDA ja kShetramAn sadbhAv dekhAy chhe, tyAnthI dUr kShetramAn

Page 150 of 370
PDF/HTML Page 178 of 398
single page version

sAdhuno sadbhAv kevI rIte mAnasho? jo lakShaN maLatAn mAno, to ahIn paN e ja pramANe
mAno, tathA lakShaN vinA mAno, to tyAn anya kulingI chhe tene paN sAdhu mAno, paN e
pramANe mAnavAthI viparItatA thAy, mATe em paN banatun nathI.
koI kahe‘‘A panchamakALamAn Avun paN sAdhupad hoy chhe’’ to evun siddhAnt vachan
batAvo! siddhAnt sivAy paN tame mAno chho, to pApI thasho. e pramANe anek yuktivaDe temane
sAdhupaNun banatun nathI, tathA sAdhupaNA vinA temane sAdhu
guru mAnatAn mithyAdarshan thAy chhe. kAraN
kesAchA sAdhune ja guru mAnatAn samyagdarshan hoy chhe.
pratimAdhAArI shrAvak na hovAnI mAnyatAno niShedhA
vaLI teo shrAvakadharmanI paN anyathA pravRutti karAve chhe. trasahinsA ane sthUlamRuShAdi
hovA chhatAn paN, jenun kAI prayojan nathI evo kinchit tyAg karAvI, tene deshavratI thayo kahe
chhe, ane te trasaghAtAdi jemAn thAy evAn kArya kare chhe. have deshavrat guNasthAnamAn to teo
agiyAr avirati kahe chhe, to tyAn trasaghAt kevI rIte sambhave? shrAvakanA agiyAr pratimAbhed
chhe, temAn dashamI
agiyAramI pratimAdhArI shrAvak to koI thato nathI, ane sAdhu thAy chhe.
pUchhIe chhIe tyAre kahe chhe ke‘‘paDimAdhArI shrAvak A kALamAn thaI shakato nathI.’’
juo‘shrAvak dharma to kaThaN tathA munidharma sugam’ e pramANe viruddha kahe chhe. vaLI agiyAramI
pratimAdhArakane thoDo parigrah, tathA munine ghaNo parigrah batAve chhe, paN e sambhavit vachan
nathI. teo kahe chhe ke
e pratimA to thoDo ja kAL pALI chhoDI daIe chhIe.’’ have e
uttam kArya chhe, to dharmabuddhi jIv uchcha kriyAne shAmATe chhoDe? tathA nIchun kArya chhe, to tene
shAmATe angIkAr kare? tethI e sambhavatun ja nathI.
vaLI kudevkugurune namaskArAdi karatAn paN shrAvakapaNun batAve chhe. teo kahe chhe ke
‘‘dharmabuddhi vaDe ame vandatA nathI, paN laukik vyavahAr chhe.’’ paN siddhAntamAn to temanI prashansA
stavanane paN samyaktvamAn atichAr doSh kahyo chhe. to gRuhasthone bhalun manAvavA arthe vandanA
karavI kem sambhave?
ahIn kahesho ke‘‘bhaylajjAkutUhalAdivaDe ja ame vandIe chhIe.’’ to e kAraNo
vaDe kushIlAdik sevatAn paN pAp na kaho, mAtra antarangamAn tene pAp jANavun joIe, paN
e pramANe to sarva AcharaNamAn viruddhatA thashe.
vaLI khedano viShay chhe kemithyAtva jevA mahApApanI pravRutti chhoDAvavAnI to mukhyatA
nathI, paN pavanakAyanI hinsA TharAvI, khullA mukhe bolavAnun chhoDAvavAnI mukhyatA jovAmAn Ave
chhe. paN e kramabhang upadesh chhe. vaLI dharmanAn ang ghaNAn chhe, temAn ek parajIvanI dayAne
ja mukhya kahe chhe, teno paN vivek nathI. jaL gALavun, anna shodhavun, sadoShavastunun bhakShaN na

Page 151 of 370
PDF/HTML Page 179 of 398
single page version

karavun, tathA hinsAdirUp vyApAr na karavo, ityAdi tenAn angonI to mukhyatA nathI,
mukhapÀI Adino niShedhA
paN mukhapaTTI bAndhavI ane shauchAdik thoDun karavun, ityAdi kAryonI teo mukhyatA kare
chhe, paN melayukta paTTImAn thUnkanA sambandhathI jIv Upaje, teno to yatna nathI, paN pavananI
hinsAno yatna batAve chhe, to nAsikAdvArA ghaNo pavan nIkaLe chhe, teno yatna kem karatA nathI?
vaLI temanA shAstrAnusAr jo bolavAno ja yatna karyo to tene (mukhapaTTIne) sarvadA shAmATe rAkho
chho? jyAre bolo tyAre yatna karI lo! kahe chhe ke
‘‘bhUlI jaIe chhIe.’’ have jo eTalun
paN yAd rahetun nathI. to anya dharmasAdhan kevI rIte thashe? shauchAdik thoDAn karo chho, paN
sambhavit shauch to muni paN kare chhe, mATe gRuhasthoe potAnA yogya shauch to karavo. kAraN
ke
strIsangamAdi karI shauch karyA vinA sAmAyikAdi kriyA karavAthI, avinayvikShiptatAdivaDe
pAp Upaje chhe. e pramANe teo jenI mukhyatA kare chhe tenun paN ThekANun nathI. teo dayAnAn
keTalAnk ang yogya pALe chhe, haritakAy Adino tyAg kare chhe, jaL thoDun nAkhe chhe, teno
ame niShedh karatA nathI.
mUrtipUjA niShedhAnun nirAkaraN
vaLI evI ahinsAno ekAnt pakaDI teo pratimA, chaityAlay ane pUjanAdi kriyAnun
utthApan kare chhe. paN temanA ja shAstromAn pratimA Adinun nirUpaN kare chhe, tene AgrahathI
lop kare chhe.
bhagavatI sUtramAn RIddhidhArI muninun nirUpaN chhe, tyAn merugiri AdimAn
jaI ‘‘तत्थ चेचयाइं वंदई’’ evo pATh chhe. teno artha‘‘tyAn chaityone vandun chhun.’’ have chaitya
nAm prasiddha rIte pratimAnun chhe, chhatAn teo haTh karI kahe chhe ke‘‘chaitya shabdanA gnAnAdik
anek artha thAy chhe, tyAn bIjA artha chhe, paN pratimA artha nathI.’’ have tene pUchhIe chhIe
ke
merugiri ane nandIshvaradvIpamAn jaI tyAn chaityavandanA karI. have tyAn gnAnAdikanI vandanA karavAno
artha kevI rIte sambhave? gnAnAdikanI vandanA to sarvatra sambhave chhe. paN je vandanA yogya chaitya
hoy tyAn ja sambhave tathA sarvatra na sambhave tene, tyAn vandanA karavAno visheSh sambhave. have evI
sambhavit artha pratimA ja chhe, tathA chaitya shabdano mukhya artha paN pratimA ja chhe, e prasiddha
chhe. e ja artha vaDe chaityAlay nAm sambhave chhe. tene haTh karI shAmATe lopo chho?
vaLI devAdik nandIshvaradvIpAdimAn jaI pUjanAdi kriyA kare chhe, tenun vyAkhyAn temanAmAn
jyAntyAn chhe. tathA lokamAn paN jyAntyAn akRutrimapratimAnun nirUpaN chhe. have e rachanA
anAdi chhe. te kAI bhog kutUhalAdi mATe to nathI. tathA indrAdikonAn sthAnomAn niShprayojan
rachanA sambhave nahi. have indrAdik tene joI shun kare chhe? kAn to potAnA mandiromAn e
niShprayojan rachanA joI tenAthI udAsIn thatA hashe ane tyAn temane dukh thatun hashe, paN e

Page 152 of 370
PDF/HTML Page 180 of 398
single page version

sambhavatun nathI, agar kAn to sArI rachanA joI viShay poShatA hashe, paN samyagdraShTi
arhantamUrtivaDe potAno viShay poShe, em paN sambhavatun nathI, parantu tyAn tenI bhakit Adi ja
kare chhe, em ja sambhave chhe.
temanAmAn sUryAbhadevanun vyAkhyAn chhe, tyAn pratimAjIne pUjavAnun visheSh varNan karyun chhe;
tene lopavA mATe teo kahe chhe ke‘‘devanun evun ja kartavya chhe.’’ e sAchun, parantu kartavyanun phaL
to avashya hoy ja. have tyAn dharma thAy chhe ke pAp thAy chhe? jo dharma thAy chhe to bIje
ThekANe pAp thatun hatun ane ahIn dharma thayo, to tene anyanI sadrash kem kahevAy? kAraN ke
e to yogyakArya thayun. tathA pAp thAy chhe, to tyAn ‘‘णमोत्थुणं’’ no pATh bhaNyo, have pApanA
ThekANe evo pATh shAmATe bhaNyo?
vaLI ek vichAr ahIn e thAy chhe ke‘‘णमोत्थुणं’’nA pAThamAn to arhantanI bhakti
chhe. pratimAjInI AgaL jaI e pATh bhaNyo, mATe je arihantabhaktinI kriyA chhe te
pratimAjInI AgaL karavI yogya thaI.
vaLI jo te em kahe ke‘‘devone evAn kArya hoy chhe, paN manuShyone nahi, kAraN
ke pratimAdi banAvatAn manuShyone hinsA thAy chhe.’’ to temanA ja shAstromAn evun kathan chhe ke
‘‘draupadIrANI sUryAbhadevanI mAphak pratimAjInun pUjanAdik karavA lAgI, mATe manuShyone paN e
kArya kartavya chhe.
ahIn ek e vichAr thAy chhe kejo chaityAlaypratimA banAvavAnI pravRutti nahotI,
to draupadIe pratimAnun pUjan kevI rIte karyun? tathA e pravRutti jo hatI, to banAvavAvALA
dharmAtmA hatA ke pApI? jo teo dharmAtmA hatA, to gRuhasthone paN evun kArya karavun yogya
thayun. tathA pApI hatA, to tyAn bhogAdikanun prayojan to hatun nahi, pachhI shAmATe banAvyun?
vaLI draupadIe tyAn
‘‘णमोत्थुणं’’no pATh karyo, vA pUjanAdik karyun te kutUhal karyun ke dharma karyo?
jo kutUhal karyun to te mahApApiNI thaI, kAraN dharmathI kutUhal shun? tathA dharma karyo, to
bIjAoe paN pratimAjInI stuti
pUjA karavI yukta chhe.
ahIn teo evI mithyAyukti banAve chhe ke‘‘jem indranI sthApanAthI indranI kAryasiddhi
nathI, tem arahantapratimAvaDe kAryasiddhi nathI.’’ paN arahant koIne bhakta mAnI bhalun karatA
hoy to em paN mAnIe, parantu te to vItarAgI chhe. A jIv bhaktirUp potAnA bhAvothI
shubhaphaL pAme chhe. jem strInA AkArarUp kAShTha
pAShANanI mUrti dekhI tyAn vikArarUp thaI
anurAg kare, to tene pApabandh thAy, tem arahantanA AkArarUp dhAtukAShThapAShANanI mUrti
dekhI dharmabuddhithI tyAn anurAg kare to shubhanI prApti kem na thAy? tyAre te kahe chhe ke
‘‘pratimA vinA ja ame arahantamAn anurAgavaDe shubh upajAvIshun.’’ tene kahIe chhIe keAkAr
21