Page -22 of 192
PDF/HTML Page 2 of 216
single page version
Page -21 of 192
PDF/HTML Page 3 of 216
single page version
ru. 20=00 hotI hai. tathA shrI kundakund-kahAn pAramArthik
TrasTa haste sva. shAntilAl ratilAl shAhakI orase 50
ru. 10=00 rakhA gayA hai.
Page -19 of 192
PDF/HTML Page 5 of 216
single page version
rAmajIbhAI mANekachanda doshIne sampAdit kiyA thA . hindImen to
is pustakakI anek AvRuttiyAn (anya sansthAon dvArA) nikal
chukI hain . is AvRuttimen prakaraNake anusAr bhAvapUrNa tathA bAlasubodh
chitra ankit kiye gaye hain, yah isakI visheShatA
svAdhyAy bhI kaI jagah hotI hai .
viShayavastuko yathArthatayA samajhaneke lie mumukShuonko ve pravachanonko
achchhI tarah sunanA atyant Avashyak hai. vartamAnayugamen paramopakArI
pUjya gurudevashrI tathA pUjya bahinashrI champAbahinake upakAr pratApase
hI ham aise granthonko paDhakar apanA Atmahit sAdh sakate hain.
matake ekAnt abhiprAyonkA niShedh kiyA gayA hai, ata isakA
Page -18 of 192
PDF/HTML Page 6 of 216
single page version
barAbar samajh le.
shAh himmatalAl chhoTAlAl, Do. vidyAchandajI shahA, shrI
manasukhalAl desAI, bra. harilAl jain tathA shrI kAntilAl
harilAl shAhane premapUrvak sahAyatA kI hai, ata sansthA un sab
mahAnubhAvonkA AbhAr mAnatI hai .
vIr san. 2491
Page -17 of 192
PDF/HTML Page 7 of 216
single page version
hai kI mumukShu samAj yah granthakA abhyAs karake lAbhAnvit hogA
ki sab dharma-jignAsu is granthakA svAdhyAy karake usakA Ashay
samajhakar mithyAtvase apanI rakShA karate hue svasanmukhatA dvArA
samyakpanA prApta karen .
pU. gurudevashrIkA
120vAn janmotsav
tA. 26-4-2009
Page -16 of 192
PDF/HTML Page 8 of 216
single page version
dharmatattvake achchhe gnAtA the . unhonne paramArtha jakaDI, phu Takar anek
pad tathA prastut granth chhahaDhAlAkI rachanA kI hai . apanI kavitAmen
saral shabdon dvArA sAgarako gAgaramen bharanekA prayatna kiyA hai .
unake shabda ruchik ra hain, bhAv ullAs denevAlA hai . unake padonkA
bhAv manan karane yogya hai, jo ki jainasiddhAntake jignAsuonke
lie bahut upayogI hai .
aur jain parIkShAlayonke paThan-kramamen sthAn diyA gayA hai . sarva
sajjanonse merI prArthanA hai ki is granthakA sarvatra prachAr karen aur
Atmahitamen agrasar honeke prayatnamen sAvadhAn rahen .
Page -15 of 192
PDF/HTML Page 9 of 216
single page version
nitya pATh karate hain. jain pAThashAlAonkI yah ek pAThay pustak
hai. granthakArane samvat 1891kI vaishAkh shuklA 3, (akShay-
tRutIyA)ke din is granthakI rachanA pUrNa kI thI. is granthamen
dharmakA svarUp sankShepamen bhalIbhAnti samajhAyA gayA hai; aur vah bhI
aisI saral subodh bhAShAmen ki bAlakase lekar vRuddha tak sabhI
saralatApUrvak samajh saken.
isamen mithyAdarshanake kAraNarUp jIvakI anAdise chalI A rahI
sAt bhUlonkA svarUp diyA gayA hai; vah sankShepamen nimnAnusAr hai
halan-chalan mujhase hotA hai; sharIr (indriyommen)ke dvArA main
jAnatA hUn, sukhako bhogatA hUn, sharIr nirog ho to mujhe lAbh
ho
bhUl hai.
Page -14 of 192
PDF/HTML Page 10 of 216
single page version
ajIvatattvakI bhUl hai.
bhUl hai.
ve donon aniShTa hain
samajhamen na Aye aisA mAnatA hai. vah samvaratattvakI bhUl hai.
nirjarAtattvakI bhUl hai.
bhoganA paDatA hai arthAt chAron gatiyommen manuShya, dev, tiryanch aur
Page -13 of 192
PDF/HTML Page 11 of 216
single page version
sukh mAnate hain, kintu vah bhramaNA hai
pratikUl, iShTa-aniShTa nahIn hai tathA sanyogase kisIko sukh-dukh
ho aisA nahIn hai. kintu viparIt shraddhA, gnAn, chAritra evan
puruShArthase jIv bhUl karatA hai aur usake kAraN dukhI hotA
hai. sachche puruShArthase bhUlako haTAkar samyakshraddhA
avasthAko TAlakar do indriyase panchendriyakI paryAy prApta karanA
durlabh hai aur usamen bhI manuShyabhavakI prApti to ati-dIrghakAlamen
hotI hai arthAt jIv manuShyabhav nahimvat prApta kar pAtA hai.
kar sakatA hai; kintu manuShya paryAyamen bhI yA to dharmakA yathArtha
vichAr nahIn karatA, yA phi ra dharmake nAm par chalanevAlI anek
mithyA-mAnyatAommense kisI na kisI mithyA-mAnyatAko grahaN
karake kudev, kuguru tathA kushAstrake chakramen phans jAtA hai, athavA
to ‘‘sarva dharma samAn hain’’
vishAlabuddhi mAnakar aur abhimAnakA sevan karatA hai. kabhI vah
jIv sudev, suguru aur sushAstrakA bAhyasvarUp samajhatA hai,
Page -12 of 192
PDF/HTML Page 12 of 216
single page version
isalie puna puna sansAr-sAgaramen bhaTakakar apanA adhik kAl
nigodagati
sakatA hUn, par merA kar sakatA hai, parase mujhe lAbh yA hAni
hote hain
mithyAdarshan kahA jAtA hai. mithyAdarshanake phalasvarUp jIv krodh,
mAn, mAyA, lobh
kintu unakA mUl mithyAdarshanarUp mahApAp hai, use ve nahIn
jAnate; to phi ra usakA nivAraN kaise karen ?
tathA chorI, kintu in vyasanonse bhI baDhakar mahApAp mithyAtvakA
sevan hai, isalie jainadharma sarvapratham mithyAtvako chhoDanekA upadesh
detA hai, kintu adhikAnsh upadeshak, prachArak aur aguru
Page -11 of 192
PDF/HTML Page 13 of 216
single page version
mithyAtvako TAlanekA upadesh kahAnse de sakate hain ? ve ‘‘puNya’’ko
dharmamen sahAyak mAnakar usake upadeshakI mukhyatA dete hain aur
isaprakAr dharmake nAm par mahAmithyAtvarUpI pApakA avyaktarUpase
poShaN karate hain. jIv is bhUlako TAl sake is hetu isakI
tIsarI tathA chauthI DhAlamen samyaggnAn aur mithyAgnAnakA svarUp
diyA gayA hai. isakA yah artha nahIn ki jIv shubhake badale ashubh
bhAv kare, kintu shubhabhAvako vAstavamen dharma athavA dharmamen sahAyak
nahIn mAnanA chAhiye. yadyapi nichalI dashAmen shubhabhAv hue binA nahIn
rahatA, kintu use sachchA dharma mAnanA vah mithyAtvarUp mahApAp hai.
jo shubhabhAv hotA hai use ve dharma nahIn mAnate, kintu bandhakA kAraN
mAnate hain. jitanA rAg dUr hotA hai tathA samyagdarshan-gnAnakI jo
dRuDhatA hotI hai, use ve dharma mAnate hain; isalie unake samvar-nirjarA
hotI hai. agnAnIjan jo shubhabhAvako dharma athavA dharmamen sahAyak
mAnate hain, isalie unhen sachchI bhAvanA nahIn hotI.
shubhabhAvarUp aNuvrat yA mahAvrat hote hain, kintu unamen honevAle
Page -10 of 192
PDF/HTML Page 14 of 216
single page version
dvArA us trikAlI shuddha akhaNDa chaitanyasvarUp AtmAko ‘nishchay’
kahA jAtA hai, AtmAkA vah trikAlI sAmAnyasvabhAv
dravyArthikanayase AtmAkA svarUp hai, us traikAlik shuddhatAkI
or unmukhatAse jIvakI jo shuddha paryAy pragaT hotI hai use
nishchayanayase mokShamArga kahA jAtA hai phi ra bhI vah AtmAkA
paryAy (ansh-bhed) honese use ‘vyavahAr’ kahA jAtA hai, vah
sadbhutavyavahAr hai; aur apanI vartamAn paryAyamen jo vikArakA
ansh rahatA hai vah paryAy(ansh-bhed) asadbhUtavyavahAranayakA viShay
hai. asadbhutavyavahAr jIvakA paramArthasvarUp na honese dUr ho
sakatA hai aur isalie nishchayanayase vah jIvakA svarUp nahIn
hai
mAnate hain aur vyavahAr karate-karate bhaviShyamen nishchay (shuddhabhAv
Page -9 of 192
PDF/HTML Page 15 of 216
single page version
hain. vah sAdhakajIvako nIchalI dashAmen jo shubharAg sahit chAritra
hotA hai usako sarAgachAritra yA vyavahAr chAritra bhI kahA gayA
hai . lekin usamen jo shuddhikA ansh hai vah upalI shuddhirUp
nishchay vItarAg chAritrakA kAraN honese shAstrommen us shuddhike
sAth vartate rAgako bhI upachArase upalI shuddhikA kAraN
vyavahArase kahA jAtA hai . kyonki us jIvako alpa samayamen
shubhabhAvarUp kachAsh dUr hokar pUrNashuddhatA pragaT hotI hai.
sAdhya
kramasha shuddhatA hotI jAtI hai. yah donon paryAyen honese vah
paryAyArthikanayakA viShay hai. is granthamen kuchh sthAnon par nishchay
aur vyavahAr shabdonkA prayog kiyA gayA hai, vahAn unakA artha
isIprakAr samajhanA chAhie. vyavahAr (shubhabhAv)kA vyay vah
sAdhak aur nishchay (shuddhabhAv)kA utpAd vah sAdhya
sAdhya’’
nAm hai; kyonki bAhya sanyog-viyog, sharIr, rAg, dev-guru-
Page -8 of 192
PDF/HTML Page 16 of 216
single page version
mAnatA hai ki apane antarase hI arthAt apane traikAlik shuddha
chaitanyasvarUpake Ashrayase hI apaneko lAbh ho sakatA hai.
paramAtmA vah AtmAkI sampUrNa shuddha dashA hai. inake atirikta
anya anek viShay is granthamen lie gaye hain; un sabako
sAvadhAnIpUrvak samajhanA Avashyak hai.
kAraN hai. isake uparAnta shAstrAbhyAsamen nimnokta bAtonkA dhyAn
rahanA chAhiye :
(2) samyagdarshan prApta kiye binA kisI bhI jIvako sachche vrat,
kriyA pratham pAnchaven guNasthAnamen shubhabhAvarUpase hotI hai.
dRuShTimen vah hey honese vah usase kadApi hitarUp dharmakA honA
nahIn mAnatA.
hogA aisA nahIn mAnatA; kyonki ananta vItarAgadevonne use bandhakA
kAraN kahA hai.
Page -7 of 192
PDF/HTML Page 17 of 216
single page version
nahIn kar sakatA, us par prabhAv nahIn DAl sakatA, usakI
sahAyatA yA upakAr nahIn kar sakatA; use mAr yA jilA nahIn
sakatA
hone par hotA hai, tathA vah shraddhAn dravyAnuyogakA abhyAs karanese
hotA hai. isalie pratham dravyAnuyogake anusAr shraddhAn karake
samyagdRuShTi bananA chAhie.
kintu pahale guNasthAnamen sachche vrat, tap Adi nahIn hote.
pratikramaNAdik kriyAen karate hain; unhen chhoD denge.
hai, satkA shravaN yA adhyayan karanese jIvonko kabhI hAni ho hI
Page -6 of 192
PDF/HTML Page 18 of 216
single page version
agnAnI,
upasthit nahIn hotA. yadi vrat karanevAle gnAnI honge to
chhadmasthadashAmen ve vratakA tyAg karake ashubhamen jAyenge
hai
yathAsambhav shuddhi
sansthAke kaI granthonke aur Atmadharma-patrake anuvAdak hai; achchhI
tarah anuvAd karaneke lie unhen dhanyavAd !
vi.san. 2017
Page -5 of 192
PDF/HTML Page 19 of 216
single page version
grantharachanAkA uddeshya aur jIvonkI ichchhA ................. 1 ------ 3
gurushikShA sunanekA Adesh tathA sansAr-paribhramaNakA kAraN 2 ------ 4
is granthakI prAmANikatA aur nigodakA dukh ............ 3 ------ 5
nigodakA dukh aur vahAnse nikalakar prAptakI huI paryAyen .. 4 ------ 5
tiryanchagatimen tras paryAyakI durlabhatA aur usakA dukh ..... 5 ------ 7
tiryanchagatimen asangnI tathA sangnIke dukh ................... 6 ------ 8
tiryanchagatimen nirbalatA tathA dukh ........................ 7 ------ 9
tiryanchake dukhakI adhikatA aur
narakonke semal vRukSha tathA sardI-garmIke dukh .............. 10 --- 12
narakommen anya nArakI, asurakumAr tathA pyAsakA dukh .... 11 --- 14
narakonkI bhUkh, Ayu aur manuShyagati prAptikA varNan ...... 12 ---- 15
manuShyagatimen garbha nivAs tathA prasavakAlake dukh .......... 13 --- 16
manuShyagatimen bAl, yuvA aur vRuddhAvasthAke dukh .......... 14 --- 17
devagatimen bhavanatrikakA dukh ............................ 15 ---- 18
devagatimen vaimAnik devonkA dukh ........................ 16 ---- 19
sAr ............................................................ 20
pahalI DhAlakA sArAnsh ........................................... 20
Page -4 of 192
PDF/HTML Page 20 of 216
single page version
pahalI DhAlakA lakShaN-sangrah ...................................... 24
vItarAgakA lakShaN ............................................... 26
antar-pradarshan................................................... 27
pahalI DhAlakI prashnAvalI ........................................ 28
agRuhIt-mithyAdarshan aur jIvatattvakA lakShaN ............ 2 ---- 31
jIvatattvake viShayamen mithyAtva (viparIt shraddhA) ............ 3 ---- 32
mithyAdRuShTikA sharIr tathA paravastuon sambandhI vichAr ...... 4 ---- 33
ajIv aur AsravatattvakI viparIt shraddhA ............... 5 ---- 34
bandha aur samvaratattvakI viparIt shraddhA .................... 6 ---- 36
nirjarA aur mokShakI viparIt shraddhA tathA agRuhIt mithyAgnAn 7 ---- 37
agRuhIt mithyAchAritra (kuchAritra)kA lakShaN ............... 8 ----- 39
gRuhIt mithyAdarshan aur kuguruke lakShaN .................. 9 ---- 40
kudev (mithyAdev)kA svarUp ............................ 10 --- 41
kudharma aur gRuhIt mithyAdarshanakA sankShipta lakShaN ........... 11-12 42
gRuhIt mithyAgnAnakA lakShaN .............................. 13 --- 44
gRuhIt mithyAchAritrakA lakShaN ............................ 14 ---- 45
mithyAchAritrake tyAgakA tathA Atmahitamen laganekA upadesh . 15 --- 46
dUsarI DhAlakA sArAnsh ........................................... 47
dUsarI DhAlakA bhed-sangrah ......................................... 49
dUsarI DhAlakA lakShaN-sangrah ...................................... 49
antar-pradarshan................................................... 50
dUsarI DhAlakI prashnAvalI......................................... 51