
ṭaḷī gayo chhe. ‘sanyoganī ke rāganī bhāvanā na hovā chhatān vachche rāg paryāy kem āvī?’–em gnānīne shaṅkā ke
viṣhamabhāv thato nathī. gnānī to jāṇe chhe ke sanyog to mārāthī par chhe ane rāg paryāy te paṇ māro trikāḷī
dravya svabhāv nathī. ām dravya svabhāvanī draṣhṭimān dharmīne vītarāg bhāv ja vadhato jāy chhe. ānun nām samyak
dharma chhe.
dharmīne andaranī pavitratānī shaṅkā paḍatī nathī. te te prakāranī visheṣh paryāy thāy evo te te dravyano svabhāv ja
chhe. potānā dravyasvabhāvane svīkārīne temān jyān paryāyanī ekatā thaī tyān mokṣhanun prayojan siddha thaī jāy chhe,
pachhī vachche tīrthaṅkarādi visheṣh padavī hoy ke na hoy–tene gnānī jāṇe chhe, paṇ tenī sāthe mokṣhamārgano sambandh nathī;
mokṣhamārga to antaranā akhaṇḍ dravyanā āshraye ja chhe.
je thavānun hoy tene jāṇe paṇ je thavānun hoy tene kāī āghun pāchhun na karī de; tem dravyamān evo ek
svabhāv chhe ke temān bhaviṣhyamān je paryāy thavānī hoy te paryāyarūpe te vartamānamān jaṇāy, paṇ te paryāyamān
pheraphār thāy–evo teno svabhāv nathī. jyotiṣhī shun jue? je thavānun hoy te jue; bhaviṣhyamān ā kāḷe
āvun grahaṇ thashe–em te jāṇe, paṇ shun te grahaṇane pheravī shake?–na ja pheravī shake. bas! jem thavānun chhe tem
teṇe jāṇyun chhe. tem ahīn trikāḷī dravyanā anādi anant paryāyo thavāno jevo dharma chhe tevo gnān jāṇe chhe;
gnān teno niṣhedh na kare ane tene pherave paṇ nahi. dravyamān bhaviṣhyanī je je paryāyo thavānī hoy te paryāy
thayā pahelān, vartamānamān paṇ, tenāmān te te paryāyo thavāno dharma rahelo chhe; ane te bhāviparyāyapaṇe dravyane
vartamānamān jāṇī lye evo shrutagnānano ek prakār chhe, tenun nām dravyanay chhe. vastunī anant paryāyomānthī
darekane judī pāḍīne shrutagnānī bhale na jāṇī shake, paṇ sāmānyapaṇe to tenā nirṇayamān āvī gayun chhe ke
dravyamān traṇ kāḷanī je je paryāyo chhe te badhī paryāyo thavāno dravyano potāno svabhāv chhe. āvo nirṇay
hovāthī koī paṇ paryāy vakhate dharmīne dravyadraṣhṭi khasatī nathī. āvo dravyasvabhāv samajyā pachhī tenun ghuṇṭaṇ
ane temān ekāgratā rahe tenun nām chāritra chhe.
ātmā jaṇāy–evo teno dharma chhe, ane shrutagnānano tevun jāṇavāno svabhāv chhe.
dravyanayathī jāṇe chhe. ā nayo samyagdraṣhṭi–gnānīne ja hoy chhe. bhaviṣhyamān siddhaparyāy thavāno jenā dravyano
svabhāv chhe ane jenun potānun gnān bhāvi–siddhaparyāyapaṇe potānā dravyane jāṇanār chhe evā samyaggnānīnī ja
ahīn vāt chhe. tene ja yathārtha dravyanay hoy chhe. abhavya vagerene kadī siddhaparyāy thavānī nathī, tem ja tenāmān te
prakāranī paryāyapaṇe dravyane jāṇe evo nay paṇ hoto nathī. te pote potānā dravyasvabhāvane jāṇato nathī. tenā
dravyanā svabhāvane ke bhūt–bhāvi paryāyane bījā shrutagnānī jāṇe chhe, paṇ te pote potāne jāṇato nathī; ane je
jīv pote jāṇe chhe tene potāne to bhaviṣhyamān siddhaparyāy thavāno ja svabhāv chhe; siddha–paryāy na thavānī hoy
tevā jīvo to tene paragneyamān chhe, svagneyamān to siddhaparyāy thavānī ja chhe. ā vāt jāṇe ane tene mokṣhaparyāy na
thāy em bane ja nahi. abhavyanī ahīn vāt nathī; ahīn to je pote potānā svabhāvane gnānanun gney banāvīne
jāṇe evā mokṣhagāmī jīvanī ja vāt chhe; gnānanī ane vastunā svabhāvanī ekatānī vāt chhe. nayodvārā
vastusvabhāvane sādhīne temān gnānanī ekatā karavā māṭe ahīn nayothī ātmānun varṇan karyun chhe. ā vāt
āchāryadev 19 mā kalashamān kaheshe ke “ā rīte syātkārashrīnā vasāvaṭane vash