Samyak Darshan Part 7 8-Gujarati (English transliteration). Badvan Upyog Aatmane Sadhe Chhe, Raag Nahi; Swanubhav No Kaal Teni Odkhan; Arihantna Darshan Karta; Swa-Parno Vibhag; Sadhak.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 5 of 13

 

Page 68 of 237
PDF/HTML Page 81 of 250
single page version

background image
68 : svabhAvarasagholan )
( samyagdarshan
chho! prabho, Ap mArA AngaNe padhAro ne hun Apane AhAradAn
daIne ApanI sAthe sAthe mokShamArgamAn rahun – e mArI
bhaktibhAvanA chhe.
(iti shrI dev – guru – shAstrapratye bhaktibhAvanA)
baLavAn upayog AtmAne sAdhe chhe, rAg nahi.
shubhopayog traN prakAre – 1. kriyArup; 2. bhaktirup; 3.
guNaguNIbhedavichArarup. te darek prakAr sAtishayarup ane
niratishayarup em babbe prakAranAn hoy chhe : –
sAtishayarup shubh – upayogavALo jIv to chokkas shuddhatAne
sAdhe chhe.
niratishay shubhaupayogI jIv sAtishay thayA vagar shuddhatAne
sAdhI shakato nathI.
ahIn jainamArgAnusArI shubhopayogInI vAt levI chhe;
kumataanuyAyIne shubh sAthe dev – guru – dharmanI virAdhanA hovAthI
tene to pApanI ja pradhAnatA chhe.....enI vAt letA nathI.
(1) shubhakriyAmAn varte (2) devagurushAstrasambandhI uttamakAryomAn
bhaktithI bhAg lye, ane (3) shAstranA abhyAsathI tattvanA vichAr
kare – AtmAnA vichAr kare, paN te traNe prakAranA shubh vikalpanA
rasamAn ja rokAI rahe, upayogane vikalpathI adhik na kare,
vikalpathI judun chetanasvarup lakShagat na kare, to evA jIvanA
shubhopayogamAn koI sAtishayatA nathI; evA niratishay shubhabhAv
agnAnI jIvo pUrve paN karI chUkyA chhe, emAn jIvanA hitano prasang
nathI. sAtishay vagaranA A shubhopayogamAn ‘upayog’ baLavAn

Page 69 of 237
PDF/HTML Page 82 of 250
single page version

background image
samyagdarshan )
( svabhAvarasagholan : 69
nathI, upayog rAgamAn dabAI rahyo chhe – temAn ekAkAr vartI rahyo
chhe tethI te potAnun kArya karI shakato nathI. – hA, eTalun kharun ke
shubhane lIdhe tene shubhanimitto maLyA karashe, tethI bhaviShyamAn
‘kadAchit’ AgaL vadhIne te svakArya sAdhavA taiyAr thashe to te vakhate
temAn sAtishayapaNun AvI jashe.
‘upayogamAn’ sAtishayapaNun AvyA vagar te potAnA
svabhAvane sAdhI shake nahi. je upayogamAn sAtishayapaNun Ave te
jarur potAnA svabhAvane sAdhe ja chhe. e dhyAn rAkhavun ke ‘shubh –
upayog’ temAnthI sAdhakapaNun ‘upayog’mAn chhe, ‘shubh’mAn nahIn.
shubharAg ane upayog banne bhinna bhinna (ekabIjAthI viruddha)
kArya kare chhe. temAn upayog jyAre rAg karatAn baLavAn hoy tyAre
tene ‘sAtishay’ kahIe chhIe.
have e ja traN prakAr 1 – kriyA, 2 – bhakti, 3 –
vichAr, – te vakhate jo upayogasvarup AtmA ‘lakShagat’ vartato
hoy, eTale ke upayoganI adhikatA ne shubharAgathI bhinnatAnun lakSha
vartatun hoy, to te shubhopayog sAtishay chhe, – samyaktva sAthe te
sambandhavALo chhe. shubhopayoganun A sAtishayapaNun be prakAre chhe –
(1) samyaktvanI pUrvataiyArI vakhatanun; (2) samyaktva
sahitanun.
shubhopayog = shubh + upayog; temAn je ‘shubh’ rAg chhe
tenI to kAI visheShatA nathI, te to rAg ja chhe; paN tyAn
sAtishayapaNun eTalA mATe kahyun ke te rAganI sAthe te kALe je
upayog chhe te, rAg karatAn adhik – baLavAn thayo chhe. rAg karatAn
tenI visheShatA chhe – atishayatA chhe, tethI te upayoganI apekShAe
te shubhopayogamAn sAtishayapaNun Ave chhe. AvI atishayatA uchcha

Page 70 of 237
PDF/HTML Page 83 of 250
single page version

background image
70 : svabhAvarasagholan )
( samyagdarshan
jignAsune samyaktvanI pUrvataiyArI vakhate paN hoy chhe, ne samyaktva
pachhInA shubhopayogamAn paN te hoy chhe.
samyaktva pahelAnnA sAtishay – upayoganun baL evun chhe ke
rAgathI pote judo paDIne, tenAthI Agho UnDe – UnDe jaIne potAnA
samyaksvabhAvane te pakaDI leshe; te shubharAgamAn aTakI nahIn rahe. tene
rAg karatAn upayoganun baL kShaNe kShaNe vadhI rahyun chhe. – Avun Atma-
baL niratishay upayogamAn nathI, te to rAgathI dabAI gayel chhe.
‘‘upayog – guNathI adhik tethI jIvanA nahIn bhAv ko.’’
sarvagnaprabhue jayAre joyun hatun tyAre, mArA puruShArthathI ‘‘hun
samyaktva pAmI ArAdhak thayo’’ – temAn sarvagnanun divyagnAn, mArun
samyak pariNaman, tevo puruShArtha, deshanAlabdhi, kALalabdhi,
karmaabhAv vagere nimitto, – e badhAye ekasAthe ja potapotAnun
kAm karyun chhe. – e badhAnun ekasAthe gnAn karavun joIe. ekano
svIkAr ne bIjAno niShedh – em nahi, prasang anusAr mukhya –
gauN bhale thAy. (tattvArtha rAjavArtik a. 1 sUtra 3 nI TIkAmAn
A sambandhI prakaraN chhe.)
jinashAstronun samyak avagAhan e svAnubhUtinun sAdhak
chhe. mumukShunA hAthamAn AvelI jinavachanarup tIkShNa dhAravALI
talavAr, puruShArthavaDe prahAr karavAmAn AvatAn mohashatrune chhedI nAnkhe
chhe. mATe he bhavya
! jinavachanane ekalA shubharAganun sAdhan na
banAv, emAn to svAnubhUtinun sAdhan thavAnI tAkAt chhe.....mATe
svAnubhUtinun ja sAdhan banAv. – to ja tun jinavANIno sAcho
sevak chho. e ja rIte gurune ane bhagavAnane paN vItarAg bhAvamAn
ja nimitta banAv.

Page 71 of 237
PDF/HTML Page 84 of 250
single page version

background image
samyagdarshan )
( svabhAvarasagholan : 71
dev – shAstra – gurunI sAchI pratIti – oLakhAN avashya
AtmatattvanI pratIti karAvIne samyaktva pamADe chhe.
paradayAthI (rAgathI) vyavahAr dharma sadhAy chhe, svadharma
nahIn. svadayAthI (vItarAgatAthI) nijadharma sadhAy chhe ne paramasukh
pamAy chhe.
nay – gnAn sAdhak chhe, anekAnta – pramAN sAdhya chhe;
mATe nay vaDe ekek dharmane pakaDIne aTakI na javun, anekAnta
sAdhavo.
Aje nijasvarup sAdhavun kaThaN chhe – em kahIne tenI
sAdhanA chhoDI na daIsh. je na sAdhe tene to traNekALe kaThin ja chhe.
je sAdhe tene atyAre paN sugam chhe. Aje ja sAchA dilathI sAdhavA
lAgI jA.....tAre mATe Aje paN sugam chhe.
are, vepAr – dhandhA viShay – kaShAy karavA sugam, ane
svarupano anubhav karavo durgam – em kahIne, svarupano abhyAs
chhoDI viShayakaShAy karatAn tane sharam nathI AvatI
? viShay – kaShAyo
ne ghar – dhandhAno pAparas chhe te chhoDIne chaitanyano rasIlo thA, –
pachhI joI le ke AtmAno anubhav kevo sugam chhe
!! bApu! emAn
ras lIdhA vagar anubhav kyAthi thashe? AtmAno ras lagADI enI
pAchhaL lAg.....to jarur tane svAnubhav thashe. anek santoe nAnI
– nAnI ummaramAn, pratikULatAnI vachche paN evo anubhav karyo chhe.
tun paN have kar. atyAr sudhI to bhUlyo paN have gurupratApe
jainadharma pAmIne jAg. sansAranA bIjA kAmomAn chaturAI kare chhe –
to AtmAne sAdhavAnA kAmamAn chaturAI kar. navaro thaI – thaIne
vikathA karyA kare chhe te chhoDIne din – rAt honshe – honshe AtmAnI
kathA kar....tenA anubhavanI vArtA santo pAse jaI – jaIne pUchhyA

Page 72 of 237
PDF/HTML Page 85 of 250
single page version

background image
72 : svabhAvarasagholan )
( samyagdarshan
kar.....teno apAr mahimA karyA kar. enI pAchhaL lAgIsh to tArun
kAm jarur thashe ne tun bhavadukhathI chhUTIsh.
badhA karatAn mArun chaitanyatattva ja shreShTha chhe ke je mane
sukharasano AsvAd Ape chhe. chaitanyanA svarasano AsvAd e ja
svAnubhav. – e mArAthI dUr nathI, bahAr nathI, hun ja e svAdarup
chhun. jem mIThAsvAdarup sAkar pote chhe tem chaitanyasvAdarup hun pote
chhun. ‘sAkar potAno mITho svAd lye chhe’ – em shun kahevun? tem hun
mArA chaitanyarasano svAd laun chhun – evo bhed shun kahevo
?
chaitanyaras to hun pote chhun. – eno jash sarve santoe gAyo chhe.
aho jIvo! sadAy em karo ke jethI AtmA dukhI na
thAy. jainadharmamAn uttam dAv (avasar) pAmyA chho to have sukhanI
kamANI karI lyo. krodhane – mAnane – mAyAne – lobhane, viShayonI
bhAvanAne, badhA parabhAvone ekakor Aghe – Aghe mUkI,
chaitanyaprabhunI ekadam najIk AvI, shAnt – shAnt bhAve bhed maTADIne
ene bhAvo. evo bhAvo ke bhAvya – bhAvak ek thaI jAy.
nirvikalparasanI AnandadhArA UchhaLashe ne tame apUrva Ashcharya pAmasho.
potAno chintAmaNi potAnA gharamAn paDayo chhe – tene to bhUlI
jAy, ane bIjAnA hAthamAn rahelA chintAmaNinI chhAyA potAnA
hAthamAn paDe, te chhAyA vaDe ichchhA – siddhi karavA mAge to kyAthi
thAy
? tem AtmA potAnA chaitanyachintAmaNine to bhUlI rahyo chhe,
ne gnAnanI chhAyA paragneyamAn paDe chhe – tyAn paragneyamAn nijabhAv
kalpI, tenA vaDe sukhI thavA mAge – te sukh kyAthi thAy
? potAnA
chintAmaNine chintave to sarvasiddhi thAy.
AtmAno param prem karIne, apAr achintya mahimA jANatAn
upayog Atmasanmukh thayo tyAre svAnubhav thayo; temAn

Page 73 of 237
PDF/HTML Page 86 of 250
single page version

background image
samyagdarshan )
( svabhAvarasagholan : 73
nirvikalpatA chhe. AvI dashAmAn samyaktva Upajyun.....samyaggnAn
paN tyAre ja pragaTayun. apUrva mahA Anand thayo. e anubhavadashAnAn
ghaNAn nAm chhe. AtmAnA svAdarup Anandaanubhav te mukhya chhe,
sarvaguNano mITho ras e anubhavamAn samAI jAy chhe.
svAnubhavano kAL chothA guNasthAne laghuantarmuhUrta chhe, ne
te lAmbA kALanA antare thAy chhe; tenAthI pAnchamAguNasthAne
svAnubhav rahevAno kAL vadhu chhe, ne thoDA ja kALanA antare thAy chhe;
munivarone svAnubhav dIrgha antarmuhUrta sudhI rahe chhe ne bahu thoDA
kALanA antare vAramvAr thayA kare chhe.
chothA guNasthAne nirvikalpa svAnubhUti pharI pharI keTalA
kALanA antare thAy – te bAbat koI chokkas mAp AgamamAn
jovAmAn Avyun nathI; tathA vartamAnagochar svAnubhavI –
sAdharmIjano sAthe A viShayanI charchAthI paN te kALanun koI chokkas
pramAN nishchit thaI shakyun nathI. paN A sambandhamAn ek visheShatA
mumukShuoe khAs jANavAyogya – samajavAyogya mahattvanI chhe ke –
svAnubhUtinA nirvikalpakALamAn je samyaktva thayun chhe, te samyaktva,
svAnubhUti bahAr bIje upayog vakhate paN samyagdraShTine evun ne
evun TakI rahe chhe; samyaggnAnachetanA chAlu ja rahe chhe; te samyagdarshan
ane gnAnachetanA to te vakhatey vikalpa vagaranA, nirvikalpa chhe,
vikalpathI judun ja tenun pariNaman vartI rahyun chhe.....atIndriyasukhanun
pariNaman paN chAlI ja rahyun chhe. shraddhA – gnAn – sukhanA A badhA
nirvikalpachaitanyabhAvone tame oLakhatA shIkho to ja samyagdraShTine
tame oLakhI shakasho.....ne tyAre, samyagdraShTimAn vikalpadashA ne
nirvikalpadashA vachche tamane je moTo bhed dekhAy chhe te maTI
jashe.....tamane vikalpa ane gnAn judA pADatAn AvaDI jashe.

Page 74 of 237
PDF/HTML Page 87 of 250
single page version

background image
74 : svabhAvarasagholan )
( samyagdarshan
hA, ek ne ek bhUmikAnA jIvamAn savikalpadashA tathA
nirvikalpadashA vakhate AnandavedanamAn thoDI hAni – vRuddhi thAy chhe,
– paN AnandanI dhArA ane mokShanI sAdhanA to chAlu ja rahe chhe.
munibhagavantone nirvikalpadashA vAramvAr Ave chhe ne visheShakAL
Take chhe. koI kahe chhe ke – munione poNI – poNI sekanDamAn chhaThThun –
sAtamun guNasthAn Ave – eTale chhaThThAguNasthAnano kAL 0।। sekanDathI
vadhu na ja hoy ne sAtamAno tenAthI paN aDadho hoy
!’’ – paN
evI vAt ShaTkhanDAgam vagere koI siddhAntamAn AvatI nathI, temaj
anubhav – yuktithI paN te satya bhAsatI nathI. chothA – pAnchamA
guNasthAne paN svAnubhav karanAr jANe chhe ke anubhUtino kAL
visheSh chhe. – to munivaronI svAnubhUtino kAL to amArAthI paN
visheSh hoy ja chhe. jIv aDadhI sekanDathI vadhukAL chhaThThAguNasthAnamAn
rahe to tene munidashA ja na rahe – em mAnavAmAn ajANapaNe paN
munibhagavantono avarNavAd thaI jAy chhe.
nirvikalpa svAnubhavarasanI dhArA vadhatAn kevaLagnAn thAy chhe.
anubhav mArag mokShakA.....anubhav mokShasvarup
he bhavya! tun ek vAt sAmbhaL! jo ke ghaNIvAr tane A
vAt kahI chhe – vaLI ekavAr pharI kahIe chhIe ke tun have
svAnubhav karI le. svAnubhav te ja svasamay chhe, te ja jIvanun
jIvan chhe; svAnubhavamAn ja shAnti chhe, temAn ja tRupti chhe; svAnubhav
te ja kalyAN chhe, te ja mokSharAh chhe; jainadharma pAmavAnI saphaLatA
svAnubhavathI ja chhe. svAnubhav thato hoy to mRutyuney gaNakArIsh
nahi, ke mAn – apamAn jovA rokAIsh nahIn. svAnubhav jevun
sanmAn bIjun koI nathI, enA jevI moTAI bIje kyAy nathI.

Page 75 of 237
PDF/HTML Page 88 of 250
single page version

background image
samyagdarshan )
( svabhAvarasagholan : 75
vaLI e svAdhInapaNe karAtun satkArya chhe, te atyant sundar chhe ne temAn
koInI gulAmI karavI paDatI nathI. vAh re vAh
! tun jo to kharo....
vichAr to kharo – ke je svAnubhavanI charchAmAn tane AvI majA
Ave chhe te svAnubhavano sAkShAt Anand kevo majAno hashe
!! Avo
svAnubhav shIdhra kar.... ane svAnubhav karIne pachhI svAnubhavarup
rahevAno udyam rAkhyA kar.
jo ke samyagdraShTine savikalpadashA vakhatey upayog ane
samyaktva to nirmaL ja chhe.....topaN svarupamAn upayoganI sthiratA
vaDe jem jem vishuddhatA vadhe tem tem sukh vadhatun jAy chhe.
matishrutagnAnanI svasanmukh dhArA vadhatAn svasamvedanaras vadhato jAy
chhe. A rIte svAnubhav te anant sukhanun mUL chhe. savikalpa ane
nirvikalpa banne prakAranAn chAritrapariNAm dharmI jIve potAmAn dIThAn
chhe ne teno svAdabhed jANyo chhe. tethI jem pariNAmanI sthiratA vadhe
tem udyam rAkhe chhe.....ne vikalpapariNAm rahI jAy topaN potAnI
samyaktva – chetanAne vikalpathI alipta ja rAkhIne beTho hovAthI
te gabharAto nathI, nij – svAnubhavamAn shankAshIl thato nathI.
svAnubhavI – puruSh game tyAn rahe.....svAnubhavanA prasAdathI
te pUjya chhe, sundar chhe – shobhanIk chhe. parameshvaramAn anant guNanI
je visheShatA chhe te badhI visheShatA svAnubhavamAn siddha thaI jAy chhe.
svAnubhUtimAn siddha paramAtmA ane A AtmA vachche koI ja
taphAvat dekhAto nathI.
guN anantake ras sabe anubhav rasake mAnhi;
yAten anubhav sArikho, or dUsaro nAnhI.
panch paramaguru je thayA, ne thAshe jagamAnhi,
te anubhav – prasAdathI, emAn dhokho nAnhI.

Page 76 of 237
PDF/HTML Page 89 of 250
single page version

background image
76 : svabhAvarasagholan )
( samyagdarshan
svAnubhavathI Unchun pad jagatamAn koI nathI; svAnubhav jevun
uttam kArya bIjun koI nathI. svAnubhavano mahimA anant
chhe.....svAnubhavano Anand siddhabhagavAn jevo chhe. anAdithI
Atma pradesh upar beThelA AThakarmo svAnubhav thatAn bhAgI jAy chhe.
svAnubhavIne karmo potAnun phaL ApI shakatA nathI; navAn karmo
bandhAtAn nathI. karmo kadAchit Ave to te svAnubhavInI sevA karavA
ja Ave chhe. svAnubhavIne koI bhayo rahyA nathI ke jagat pAsethI
kAI levAnI vAnchhA nathI. svAnubhavIe ratnatrayane potAnA svajan
banAvyA chhe, teno param prem chhe.
he prabhujI! tame to anant gnAnadhArak chidAnand chho ne! shun
A jaD – maDadA sAthe sagAI tamane shobhe chhe? e maDadA sAthe
bhAIbandhI karIne tenI sAthe tame anantakALathI rakhaDayA ne dukhI
thayA, have eno sang chhoDo ne tamArI prabhutA sambhAro. A sharIr
jaD – maDadun te hun chhun eTale ke hun maDadun chhun – em kahetAn tamane
sharam nathI AvatI
? bas, have sharIr dhAraN nathI karavA.....chetI
jAv. tame chetan chho. tamArA chetanamAn jaD nathI. chetanamAn rAgadveSh
nathI. rAg – dveSh – krodh thaI – thaIne marI gayA, chhatAn tame kAI
marI nathI gayA, tame to A jIvatA rahyA. to jIvantabhAvane –
chetanabhAvane dekho – anubhavo, tamArun maraN kadI nahIn
thAy.....amarapadane pAmI jasho.
prashna : – ame andar jovA ghaNI mahenat karIe chhIe paN
chetanavastu dekhAtI nathI, to temAn upayog kevI rIte lagAvIe?
uttar : – bhAI, tane chetanane dekhavA mATe utkanThA thaI te
mATe shAbAshI! utkanThA jAgI chhe – to te jarur dekhAshe.....dhIraj

Page 77 of 237
PDF/HTML Page 90 of 250
single page version

background image
samyagdarshan )
( svabhAvarasagholan : 77
chhoDIsh nahIn. jo, tane chetanavastu batAvun chhun : gaI kAle koI
paravastune ten jANI, Aje te vastu to chAlI gaI chhatAn tenun gnAn
tArAmAn rahyun chhe.....te gnAn kyAn rahyun chhe
? jo joIe! UnDe – UnDe
tArAmAn ja te gnAn rahyun chhe ne? jyAn e gnAn rahyun chhe te ja tun pote
chetanavastu chho. vaLI vichArI jo.....gaIkAle ten je krodh karel, tenun
atyAre tane ‘gnAn’ chhe – paN tevo krodh gnAn sAthe atyAre thato
nathI; A rIte krodh ane gnAn judA chhe; em nakkI karIne,
krodhAdithI judA chetanarup upayogabhAvane shodhI le. (tArAmAn je
vedAI ja rahyo chhe te bhAvane oLakhI le.) eTale tArI vastu tane
jaDI jashe – svasamvedanamAn AvI jashe.
vaLI sAmbhaL! tun tArI chetanavastune shodhavA mATe gnAnamAn
jyAre mahenat kare chhe tyAre te gnAnamAn viShay – kaShAy vagaranI, navI
jAtanI ja koI shAnti jhAnkhI – jhAnkhI vedAy chhe.....jhAnkhI – jhAnkhI
hovA chhatAn AvI shAnti ten pahelAn koI vastumAn vedI na hatI.....to
AvI shAntinun vedan kyAthi Ave chhe
? jyAnthI e shAntinun vedan
Ave chhe – jemAn e shAnti vedAy chhe ne je e shAntine vede chhe – te
ja tun pote ja chho; tArAmAn ja e badhI kriyAo thAy chhe. tArI vastu
mahAn shAntithI bharelI chhe, eTale teno vichAr karatAn paN te shAntinI
sugandh AvavA mAnDe chhe.....e shAntino dor pakaDIne UnDe – UnDe
chAlyo jA to shAntino Akho samudra tArAmAn UchhaLato tane dekhAshe.
thoDI vAr lAge to gabharAIne pAchho AvIsh mA.....ame joyelI
vastu tane batAvIe chhIe; koI kalpit vastunun varNan nathI karatA.
उपयोगलक्षणः जीवः’ jIv upayogamay chhe....
upayogasvarupamAn jIv vase chhe.....je jIv chhe te pote ja
upayogarup thaIne badhAne jANe chhe. ‘hun jANun chhun’ evun jANapaNun
jIv vagar kem hoy
? ‘hun jANun chhun’ eTale ja ‘hun jIv chhun’ –

Page 78 of 237
PDF/HTML Page 91 of 250
single page version

background image
78 : svabhAvarasagholan )
( samyagdarshan
AvA potAnA astitvanun chetanamay svasamvedan thaI rahyun hovA
chhatAn tenI kem nA pADo chho
? ‘hun mane nathI dekhAto’ em kem kaho
chho? are, pote potAno abhAv te koN kahe? astitvane
dekhavAnI vAramvAr Tev pADo to bIjA badhAthI judun tamArun spaShTa
astitva tamane dekhAshe.....svAdhIn astitva dekhatAvent tamane
mahAn Anand thashe.....navun ja jIvan prApta thashe.
vAh, vAh! A rahyone hun sat! hun mArAmAn chhun.
koN kahe chhe – ‘hun nathI’?
mArA svarup – astitvamAn hun mane vedI ja rahyo chhun.
स्व सं वे द्यो हं
T
satnA sAthiyA purAvo.....
svAnubhavanA vAjAn vagaDAvo.....
Aje avasar apUrva AnandanA.....
T

Page 79 of 237
PDF/HTML Page 92 of 250
single page version

background image
samyagdarshan )
( svabhAvarasagholan : 79
mArA chetan pariNAmamAn utpAd – vyay – dhruvatA chhe.
utpAd – vyay – dhruvatAmAn sat chhe; satmAn mArun sarvasva chhe;
pariNaman shuddha thatAn Akho AtmA shuddha thayo. ( – prav. gA. 9)
‘‘shuddhe praNamatAn shuddha, jIv pariNAmasvabhAvI hoIne.’’
AtmA pote potAmAn shuddhapaNe pariNamI rahyo chhe.
mArA utpAd-vyay-dhruv, dravya-guN-paryAy sarvasva mArAmAn chhe.
paranA utpAd-vyay-dhruv, dravya-guN-paryAy sarvasva paramAn chhe.
Am sva-parane atyant bhinnatA chhe, kAI ja bheLaseL nathI.
bhinnatA hovAthI ekalA – ekalA AtmAne shuddhatA ja chhe.
parasang chhoDIne potAnA ekatvamAn rahenArane koI ashuddhatA nathI.
A rIte hun ek chhun.....shuddha chhun.....mArAmAn ja paripUrNa chhun.
– AvI svAnubhUtirupe hun pariNamyo chhun...tethI –
‘chhun ek shuddha mamatvahIn hun gnAnadarshan – pUrNa chhun.’
sampUrNa shuddhatA-gnAyakatA-vItarAgatA-Anandane pAmel AtmA
te dev. teo param mangalarup ane upakArI chhe, kemake temanA
svarupanI oLakhANathI AtmAnun sAchun svarup oLakhAy chhe, ane
teo je mArge – je bhAvathI mokShapad pAmyA te mArga – te bhAv
temaNe ApaNane upadeshyA chhe. –
arhanta sau karmotaNo karI
nAsh e ja vidhi vaDe,
upadesh paN em ja karI,
nirvRutta thayA; namun tamane.
(pravachanasAr gA. 82)
aho, AvA paramAtmadevanun nAmasmaraN paN mangalakArI chhe.

Page 80 of 237
PDF/HTML Page 93 of 250
single page version

background image
80 : svabhAvarasagholan )
( samyagdarshan
bhagavAn arahantadevanA darshan karatAn em vichAr jAge chhe
ke aho! A sarvagnaprabhu kevA vItarAg chhe!! vItarAgatAne lIdhe kevA
shobhI rahyA chhe! teo paN pUrve sansAradashAmAn sarAg hatA paN
pachhI svarup – sAdhan vaDe rAg maTADI vItarAg thayA. mATe nakkI
thAy chhe ke AtmA rAgasvarup nathI. Avun mArun svarup samajatAn hun
paN rAg maTADIne vItarAg thaIsh. Am rAg ane Atmasvarupanun
bhedagnAn te paramAtmAnA darshananun satphaL chhe.
chAr kalyANak ane anantachatuShTayayukta paramAtmA divyadhvani
vaDe sAkShAt mokShamArganI ja varShA karI rahyA chhe. mokShamArga pratipAdak
AvA arihant paramAtmA manuShyalokamAn sadAy vidyamAn vichare chhe,
mokShamArga paN jagatamAn sadAy chhe; ne te mokShamArgamAn chAlanArA
mumukShuo paN sadAy chhe. vIraprabhunun shAsan pAmIne hun paN
mokShamArganA A pravAhamAn joDAI gayo chhun. pravAhadhArA akhanD chhe
– navA navA jIvo temAn joDAtA jAy chhe. tame paN Avo ne prabhunA
mArgamAn joDAv.
– ‘‘ame to agnAnI chhIe!’’
bhAI, tame agnAnI nathI, gnAnI chho. – sAmbhaLo! tamArAmAn
gnAnashakti chhe to agnAn thayun chhe. gnAnashakti ja jo na hot to
agnAnapariNAm kyAthi thAt
? mATe tame potAne agnAnamay na
mAno, gnAnasvarupI jANo. jem rAg – pariNAm thavA chhatAn tame
rAgamay nathI paN vItarAgasvabhAvI chho, tethI rAg maTIne
vItarAgatA thaI jAy chhe; tem tame potAne gnAnasvabhAvI jANo to
agnAn kAI chhe ja nahIn. ‘agnAn’ e koI shakti nathI, shakti to
‘gnAn’ chhe; – tene sambhALo. gnAnamAn agnAn nathI. jo ke gnAn
vinA agnAn nathI parantu agnAn vinA to gnAn chhe. – mATe

Page 81 of 237
PDF/HTML Page 94 of 250
single page version

background image
samyagdarshan )
( svabhAvarasagholan : 81
gnAnamAn agnAn nathI. jem AtmAnA astitva vinA rAg nathI paN
rAg vinA to AtmAnun astitva chhe; mATe AtmA rAgasvarup nathI.
AtmA to rAgathI moTo chhe, tethI rAg vagar te jIvI shake chhe.
gnAnasvarupI tun na hot to ‘gnAnAvaraN’ kone Avarat? ane
gnAnAvaraNakarma game tevun moTun hovA chhatAn tArA gnAnane pUrun DhAnkI
shakatun nathI, gnAn khullu to rahe ja chhe. mATe gnAnAvaraNakarmathI gnAn
moTun chhe. gnAn potAnI mahAn – shakti sambhALIne jAgashe tyAre
AvaraNane toDIne evun khIlashe ke AkhA jagatane potAnun gney
banAvI deshe. AvaraN vakhatey gnAnanI nijashakti chAlI gaI nathI.
ahA, jenI tAkAtano ek nAno ansh paN AkhA
jagatane jANI lye tenI pUrI tAkAtanun shun kahevun? bahAramAn lok –
alok ane andar potAmAn anantA guN – paryAyonI shuddhatA – e
badhAne Anandasahit ek sAthe jANavAnI mArA gnAnanI tAkAt chhe,
– em gnAnashaktinun samvedan karatAn agnAn to alop thaI gayun.
agnAn alop thatAn, gnAn sva – par gneyane yathArtha
svarup jANe chhe. pratyek vastu dravya – guN – paryAy svarup chhe. e
traNe judA judA nathI. dravyamAn guN – paryAyo rahelAn chhe;
guNaparyAyomAn dravya rahelun chhe. kathanchit svarupabhed hovA chhatAn
vastutaH abhedapaNe je guN – paryAy chhe te ja dravya chhe, je dravya chhe
te ja guN – paryAy chhe. badhun ek ja sat chhe. dravya vagar guN –
paryAy na hoy; guNaparyAy vagar dravya na hoy. traNenI paraspar
siddhi chhe. guN – paryAyo vagar dravyanI siddhi na thAy; dravya vagar
guN – paryAyanI siddhi na thAy. vastunA pariNAm pratyek samaye
utpAd – vyay – dhruvatAne dhAre chhe.....ne evo pravAh trikAL chhe,
eTale utpAd – vyay – dhruvatA e satvastunun trikALIsvarup chhe.

Page 82 of 237
PDF/HTML Page 95 of 250
single page version

background image
82 : svabhAvarasagholan )
( samyagdarshan
svagneyanA utpAd – vyay – dhruv dravya – guN – paryAy svamAn ja chhe.
paragneyanA utpAd – vyay – dhruv dravya – guN – paryAy paramAn ja chhe.
mAro koI ansh paramAn, ke parano koI ansh mArAmAn nathI, tethI
samasta paragneyo pratye mane atyant udAsInatArup samabhAv chhe,
mArA svagneyarup gnAnatattvamAn ja hun atyant tRupta santuShTa chhun.
Avo sva – parano vibhAg karatAn shuddhAtmAnI upalabdhi
thAy chhe, ne mokShamArga sadhAy chhe. vItarAg sante e vAt pravachanasAr
gAthA 192 – 193 mAn samajAvIne shuddhAtmatattvanI upalabdhino
upAy batAvyo chhe : –
e rIt darshan – gnAn chhe, indriy – atIt mahArtha chhe;
mAnun hun Alamban rahit jIv shuddha nishchal dhruv chhe.
lakShmI, sharIr, sukh – dukh athavA shatru – mitra jano are
!
jIvane nathI kaI dhruv, dhruv upayog – Atmak jIv chhe.
navatattvane hun jyAre bhUtArthathI jANun chhun eTale ke mArA
bhUtArtha svabhAvane hun anubhavun chhun tyAre mArun shuddhatattva ajIv
tattvathI sarvathA judun anubhavAy chhe; e ja rIte rAgarup puNya –
pAp – Asrav – bandhatattvo mArA shuddha jIvatattvathI judA rahI jAy
chhe, ne chetanArup samvar – nirjarA – mokSha tattvo mArA shuddhatattvamAn
abhed anubhavAy chhe; A rIte navatattvono vibhAg thatAn
bhUtArthapaNe mArun ek shuddha – jIvatattva ja chaitanyabhAvamay prakAshe
chhe. e anubhUti indriyAtIt chhe, emAn mane mArA AtmA sivAy
bIjA koInun avalamban nathI; AvA mArA svatattvano mane kadI
viyog nathI, tethI mAre mATe hun pote dhruv chhun; sarva svabhAvasampanna
hun mahAn padArtha chhun. shuddhAtmatattvanI AvI bhAvanAthI samyaktvAdi
shuddhatArup pariNaman thAy chhe.

Page 83 of 237
PDF/HTML Page 96 of 250
single page version

background image
samyagdarshan )
( svabhAvarasagholan : 83
je bhAvanA pramANe kArya thaI shake te ja sAchI bhAvanA chhe.
je bhAvanA pramANe kArya na thaI shake te bhAvanA sAchI nathI. jemake
(1) sharIr mArun – evI jaD – chetananI ekatAnI bhAvanA
agnAnI jIv kare chhe, paN jaD – chetananI ekatA kadI thaI shakatI
nathI; AtmA kadI jaD thaI shakato nathI, jaD kadI chetan thaI shakatun
nathI; mATe te bhAvanA mithyA chhe, nirarthak chhe.
(2) gnAn ane rAganI bhinnatAnI bhAvanA satya ane sArthak
chhe, kemake te bhAvanA – anusAr kArya thAy chhe, gnAn ane rAg
judA paDe chhe.
(3) AtmA ane tenI paryAyanI bhinnatAnI bhAvanA niShphaL
chhe, kemake AtmA ane tenI paryAy kadI judA paDI shakatA nathI;
mokShamAny AtmA paryAyarup to rahe ja chhe, AtmAne paryAy vagarano
kadI karI shakAto nathI.....mATe temanA bhedanI bhAvanA sAchI nathI.
mithyAtvarup AtmAne jIve chirakALathI anAdithI bhAvyo
chhe. samyaktvarup AtmAne jIve pUrve kadI bhAvyo nathI; tethI have hun
samyaktvarup pariNamIne tene ja sadA bhAvun chhun.
✽ ✽ ✽
‘shuddhanay bhUtArtha chhe’
AtmAnA svabhAvabhUt bhAv te bhUtArtha chhe.
shuddhadravya – guN – paryAyasvarup bhUtArthasvabhAv chhe, temAn bhed
pADayA vagar AkhA svabhAvane ekasAthe anubhave chhe te bhUtArthanA
anubhavarup shuddhanay chhe. A shuddhanay nirvikalpa chhe, samyagdarshanarup
chhe. (A shuddhanay shuddhasvabhAv ane ashuddhatAne judA pADe chhe; parantu

Page 84 of 237
PDF/HTML Page 97 of 250
single page version

background image
84 : svabhAvarasagholan )
( samyagdarshan
shuddhavastumAn dravya – guN – paryAyanA bhed nathI pADato.)
(panchAdhyAyImAn A vAt Ave chhe : a. 1 gA. 246 –
247; tathA kalash – TIkA : 9)
dravya – paryAyanA bhedarup je dravyArthikanay chhe te anubhav
vakhatano nay nathI, te to vikalpavALo chhe kemake bhed pADIne ek
ek dharmane grahaN kare chhe. (paravastumAn paN paryAy gauN karIne
dravyane dekhavun te dravyArthikanay chhe.)
vastunA pUrepUrA shuddhasvarupane grahaN karIne ja teno sAcho
anubhav thaI shake. vastunA shuddhasvarupamAn paN bhAgalA pADIne,
ekek bhAganA grahaN vaDe vastunun sAchun svarup anubhavamAn Avatun
nathI. A bAbatamAn hAthI ane chha andhanun draShTAnt prasiddha chhe :
hAthInI sUnDh – pUnchhaDI – kAn – pag vagere ekek angane ja
pakaDIne tene ja Akho hAthI mAnI lenAr AndhaLAne sAchA hAthInun
gnAn thatun nathI. badhA ang sahit AkhA hAthIne je jANe chhe tene
ja sAchA hAthInun gnAn thAy chhe; tem AtmAmAn samajavun.
bhUtArthasvabhAvano grAhak je shuddhanay chhe te badhA ja
svabhAvadharmo sahit vastune ekapaNe – shuddhapaNe grahaN kare chhe, tenA
koI svabhAvane chhoDI deto nathI. shuddhanayarup gnAnaparyAy chhe te paN
vastuno svabhAv chhe, tethI abhedaanubhUtimAn ‘shuddhanay bhUtArtha chhe’
em kahyun. ‘bhUtArtha’mAn shuddhaparyAyano abhAv nathI. ‘paryAyanA bhedano’
abhAv chhe. dravya – guN – paryAy evA traNey bhed abhUtArtha chhe, te
bhedavaDe paramArtha jIvanun grahaN thatun nathI – e vAt ‘alingagrahaN’
nA arthomAn (18 – 19 – 20 bolamAn) AchAryadeve spaShTa
samajAvI chhe. tyAn AchAryadeve AtmA ane tenI shuddhaparyAy vachchenA
bhedano vikalpa maTADavA ‘shuddhaparyAy te AtmA chhe’ em kahyun chhe, paN

Page 85 of 237
PDF/HTML Page 98 of 250
single page version

background image
samyagdarshan )
( svabhAvarasagholan : 85
AtmA shuddhaparyAyathI judo chhe – em nathI kahyun. – temAn to te kALe
tanmay chhe. dravya – paryAyanA bhed vaDe paramArtha AtmAnun grahaN thatun
nathI eTale ke te anubhavamAn Avato nathI.
vastusvabhAv te nijadharma chhe : ‘
वत्थुसहावो धम्मो।
AtmAnA shuddha anant guN – paryAyarup svabhAv te nijadharma
chhe. AvA nijadharmano dhArak jIv param shuddha chhe, te nishchay chhe.
tArA ek paN svadharmane tun chhoDIsh nA.
paranA ek paN dharmane potAnA mAnIsh mA.
A rIte svadharmanA grahaNavaDe tun paramAtmA banI jaIsh.
koIpaN paranA dharmanun grahaN karavA jaIsh to dukhI thaIsh.
nijabhAvane chhoDe nahIn, parabhAv kaI paN nav grahe;
jANe – jue je sarva, te hun – em gnAnI chintave.
mArA sva – AtmapradeshamAn anya koIpaN vastunA
dravya – guN – paryAy nathI.
mArA dravya-guN-paryAyano samasta vaibhav mArA sva-
AtmapradeshamAn ja bharyo chhe.
asankhyapradeshI AtmavastumAn dravya-guN-paryAy vachche
koI kShetrabhed nathI.
kathanchit bhAvabhed evo chhe ke – dravya te ekaguN ke paryAy
nathI, ne ekaguN ke paryAy te ja dravya nathI. Am chhatAn vastupaNe
evo abhedabhAv chhe ke je dravya chhe te ja guN – paryAy chhe, ne je
guN – paryAy chhe te ja dravya chhe. AvA abhedabhAvamAn Akho
AtmA samAy chhe; abhedaanubhUti te AtmAnun sarvasva chhe.

Page 86 of 237
PDF/HTML Page 99 of 250
single page version

background image
86 : svabhAvarasagholan )
( samyagdarshan
he bhavya! tArA guN – paryAyone ja tun sauthI vahAlA kar...
kemake te tun ja chho. potAnA upar to potAne prem hoy ja. ratnatrayane
je potAnA AtmAthI abhed bhAve chhe tene ja ratnatray-dharmanun sAchun
vAtsalya chhe; ratnatrayane je AtmAthI judo mAne tene tenun sAchun
vAtsalya nathI eTale tenI pAse samyaktvAdi guNo ja nathI.
sA dha ka
sAdhak antarAtmA mishrabhAvavALA hoy chhe; temAn ek
samyaktva – gnAnachetanArup vItarAgI shuddhabhAv chhe; ane te ja
AtmAnI avasthAmAn ‘bIjA’ rAgadi vibhAv paN chhe. Am
shuddhabhAv ane vibhAv banne bhAvanI dhArA te AtmAmAn ekasAthe
vartatI hovAthI tene mishrabhAvavALo kahIe chhIe.
tyAn visheShatA e chhe ke temAn je samyaktvAdi shuddhapariNati chhe
te to shuddha ja chhe; samyaktva – gnAnachetanA ke sukh – te kAI
rAgavALAn ashuddha thaI jatAn nathI. te shuddhabhAvonI ja sAdhakane
pradhAnatA chhe, ne te ja tenun chihna chhe. sAdhakapaNun ane mokShamArga te
shuddhabhAvanI dhArAvaDe ja sadhAy chhe. eTale sAdhak – gnAnInI
bhUmikAmAn yatkinchit rAgAdi dekho tyAre paN tenI rAgathI alipta
gnAnachetanAne bhUlasho nahi. rAg jene DagAvI shakato nathI evI te
achal chhe. juo, bharatachakrIe krodhapUrvak bAhubalI – potAnA
bhAIne mAravA chakra chhoDayun – te vakhatey te krodh te dharmAtmAnA
samyaktvane ke tenI gnAnachetanAne DagAvI shakyo nathI, malin karI
shakyo nathI, naShTa karI shakyo nathI. krodh sAme aDagapaNe TakI
rahevAnun apAr sAmarthya te samyaktvachetanAmAn chhe.....te mahAn chhe.

Page 87 of 237
PDF/HTML Page 100 of 250
single page version

background image
samyagdarshan )
( svabhAvarasagholan : 87
krodhanA sAmarthya karatAn gnAnachetanA ghaNI ja baLavAn chhe.....tene
oLakhatAn ja gnAnInun hRuday oLakhAy chhe, ne potAney bhedagnAn
thAy chhe. ‘ – amane em thayun chhe.’ (juo pAnun : 203)
chetanadhArA chhe te mokShanI sAdhak chhe. jeTalI chetanadhArA chhe
teTalun sukh nirantar chhe; dharmIne sanklesh pariNAm vakhatey te
sukhadhArA vartI rahI chhe; ne jeTalI kaShAy – karmadhArA chhe teTalun dukh
chhe; paN mokShane sAdhavAnun te vakhatey chAlu hovAthI te dharmIne
durgatinun ke visheSh vyAkuLatAnun kAraN thatI nathI. pratItamAn –
gnAnamAn Atmasvarup barAbar Avyun chhe, paN pariNamanamAn hajI
pUrun Avyun nathI, shuddhatAnun pariNaman sharu thayun chhe paN hajI pUrun
nathI thayun. juone, chothA guNasthAne samyaktva to kShAyik thaI gayun
chhatAn hajI rAg to rahyo; – ek sAthe kShAyikabhAv ne udayabhAv
banne varte chhe. samyaktvaguN sarvaguNomAn phelAyelo chhe tethI tenA
pratApe sarva guNomAn thoDI thoDI to shuddhatA thaI chhe. ekek guN
potAno svAd badhA guNone Ape chhe. – paN vikArabhAvane koI
guNo sAth ApatA nathI, tene judo ja rAkhe chhe; guNanA AdhAr
vinAno te nirAdhAr chhe, lAmbu jIvI shakato nathI.
samyagdraShTine shraddhAnI pariNati samyak shraddhArup chhe, gnAnanI
pariNati gnAnachetanArup chhe; chAritra – pariNatimAn keTalIk shuddhi
thaI chhe, keTalok vikAr paN chhe. jeTalA anshe ratnatrayanI shuddhatA chhe
te to mokShanI ja sAdhak chhe, tenA vaDe karmabandhan thatun nathI. jeTalA
anshe rAgAdi – ashuddhatA chhe teTalo aparAdh chhe, te bandhanun kAraN
thAy chhe, te mokShanun kAraN thatun nathI. – Am banne dhArA
potapotAnun kAm kare chhe; ekabIjAnun kAm karatI nathI, ne
ekabIjAnun kAm rokatIy nathI. chothA guNasthAnano rAg tenA
samyaktvane nathI bagADato, ane chothA guNasthAnanun samyaktva tyAnnA