Atmadharma magazine - Ank 152
(Year 13 - Vir Nirvana Samvat 2482, A.D. 1956)
(simplified iso15919 transliteration). Entry point of HTML version.

Next Page >


Combined PDF/HTML Page 1 of 2

PDF/HTML Page 1 of 21
single page version

background image
ātmadharma
varṣha 13
saḷaṅg aṅk 152
Version History
Version
Number Date Changes
001 Nov 2005 First electronic version.

PDF/HTML Page 2 of 21
single page version

background image
varṣha teramun : sampādak: jeṭh
aṅk āṭhamo rāmajī māṇekachand doshī 2482
prayojanī siddhi
ātmāne shāntinun prayojan chhe, te kem siddha thāy tenī ā
vāt chhe.
jīv jyān–jyān jemān jemān sukh māne chhe temān ātmā māne
chhe. sanyogamān je sukh māne chhe te sanyogavāḷo ātmāne māne chhe;
rāgādimān je sukh māne chhe te rāgādine ja ātmā māne chhe; guṇ–
guṇī bhed vagerenā vikalpamān je sukh māne chhe te vikalpane ja
ātmā māne chhe; e rīte jyān jyān sukh māne chhe tyān tyān ātmā
māne chhe, ne tyānthī te khasato nathī.
have sanyogamān–rāgamān–vikalpamān sukh māne chhe paṇ temān
tene sukh thatun to nathī; māṭe āchāryadev kahe chhe ke te badhāy
abhūtārtha chhe; antarmukh chaitanyasvabhāvamān lakṣha jāy tyāre ja sukh
thāy chhe, māṭe te shuddhachaitanyasvabhāv ek ja bhūtārtha chhe, tenī
draṣhṭithī ja sukh thāy chhe. māṭe shuddhanayanā avalamban vaḍe
shuddhaātmāno āshray karavāno upadesh chhe. –ane em karavāthī ja
jīvane samyagdarshan ādi apūrva shāntinun vedan thāy chhe.
pū. gurudev.
vārṣhik lavājam chhūṭak nakal
traṇ rūpiyā chār ānā
shrī jain svādhyāy mandir ṭrasṭa, sonagaḍh (saurāṣhṭra)

PDF/HTML Page 3 of 21
single page version

background image
vairāgya samāchār
rājakoṭamān tribhuvanadās vīrajīnā putra (vīrajībhāī vakīlanā pautra) bhāī jagadīshachandra vaishākh vad 11
nā roj tāvanī bimārīthī mātra ter varṣhanī kishor vaye svargavās pāmī gayel chhe. antim sthitie “hun jīv
chhun... hun bhagavān chhun” evā raṭaṇapūrvak deh chhoḍel chhe. svargavās agāu be kalāk pahelānn mumukṣhuo tenī pāse dhūn
bolatān, temaj māṅgaḷik sambhaḷāvatā, ane kahetā “jo bhāī jagadīsh! tāro ātmā ā badhāthī judo chhe... ā
sharīr–mātā–pitā ke sagāvahālān koī tane sharaṇabhūt nathī... bhagavān ātmā ek ja sharaṇabhūt chhe...
bhagavānanun sharaṇ le...” jagadīsh paṇ e sāmbhaḷīne ‘hun bhagavān chhun... hun jīv chhun” em vāramvār tūṭak bolato
hato... ne ghaṇun darda hovā chhatān e ja rīte shāntipūrvak deh chhoḍīne teno ātmā chālyo gayo hato.
āvī kishor vayamān ja jagadīshano svargavās thaī javā chhatān temanā kuṭumbī janoe ghaṇī shānti rākhī
chhe. temanā kuṭumbamān saune pū. gurudev pratye ghaṇo prem ane bhaktibhāv chhe. bhāī jagadīshane paṇ dharmaprem hato
ane rājakoṭanī di. jainapāṭhashāḷāmān tattvagnānano abhyās karavā jato hato, tathā vārṣhik parīkṣhāmān pās
thayel hato. kishor vayamān āvā dharmapremanun bījāoe paṇ anukaraṇ karavā jevun chhe.
pū. gurudev anekavār kahe chhe ke–
ā durlabh manuṣhyaavatār malyo... temān bharoso nathī ke amuk kāḷ sudhī te ṭakī ja raheshe! ... game te kṣhaṇe
te chhūṭī jashe... chhūṭyā pahelānn atyāre paṇ deh to ātmāthī judo ja chhe... māṭe atyāre ja–āje ja dehathī judā
ātmānun hit kem thāy–te upāy karavā jevo chhe... ātmahitanun kārya bhaviṣhya upar mulatavī rākhavā jevun nathī.
“bahu puṇya kerā puñjathī shubhadeh mānavano malyo,
toye are! bhavachakrano āṇṭo nahi eke ṭaḷ‌yo;
sukh prāpta karatān sukh ṭaḷe chhe. lesh e lakṣhe laho,
kṣhaṇ kṣhaṇ bhayaṅkar bhāvamaraṇe kān aho! rāchī aho?”
–shrīmad rājachandra
shrī sonagaḍh jain vidyārthī – gr̥uhane māṭe rūā. 2501 nun dān
ā jeṭh sud chhaṭhṭha nā roj rājakoṭanā sheṭh shrī mohanalāl kānajībhāī ghīyānā sva.
dharmapatnī jekumvarabenanā svargavāsanī vārṣhik tithi hatī; ā prasaṅge sheṭh shrī mohanalāl
kānajībhāī taraphathī sva. jekumvarabenanā smaraṇārthe sonagaḍhanā jain vidyārthīgr̥uhanā makān māṭe
vidyārthīgr̥uhane arpaṇ karavāmān āvyā chhe, te badal temane dhanyavād ghaṭe chhe.
prauḍhavayanā gr̥uhastho māṭe jainadarshan shikṣhaṇavarga
dar varṣhanī māphak ā varṣhe paṇ shrāvaṇ sud trīj ne guruvār tā. 9–8–56 thī sharū
karīne, shrāvaṇ vad āṭham ne budhavār tā. 29–8–56 sudhī tattvagnānanā abhyās māṭe
sonagaḍhamān “jainadarshan shikṣhaṇavarga” chālashe. je jignāsu jain bhāīone vargamān āvavānī
īchchhā hoy temaṇe sūchanā mokalī devī, ane vakhatasar āvī javun.
ā vakhate shikṣhaṇavargamān jain siddhānt praveshikā, dravyasaṅgrah, mokṣhamārgaprakāshak (adhyāy
9) tathā pravachanasār gney–adhikāramānthī keṭalok bhāg chālashe. shrī jain svādhyāy mandir
sonagaḍh,
[saurāṣhṭra]

PDF/HTML Page 4 of 21
single page version

background image
saurāṣhṭranī shrutavatsal sant – tripuṭī!
















saurāṣhṭranā gīranāradhām uparanun ā drashya jotān ja e sant–tripuṭī ane shrutagnān pratyenī bhaktithī hr̥uday
bhīñjāī jāy chhe. aho! e samartha shrutavatsal shrī dharasenāchāryadev! ane temanī pāsethī shrutavidyā jhīlanārā
puṣhpadant–bhūtabali munivaro emano apār vinay, emanī param shrutabhakti, emanī agādh gnānashakti, ane
gnānanā dariyāne hr̥udayamān pachāvī devānī emanī gambhīratā! –e badhāyane yād karatān ā santonā charaṇomān shīr
jhūkī paḍe chhe.
aho, saurāṣhṭranī bhūmi jyāre ā sant tripuṭīthī shobhatī hashe ne shrut–abhyāsano prasaṅg banato hashe
tyāre e kevo dhanya prasaṅg hashe!! bhagavānanī paramparāthī chālyo āvelo pāvanashrutapravāh dharasenāchāryadev
jyāre puṣhpadant ane bhūtabali munivarone bhaṇāvī rahyā tyāre nirvighnapaṇe shrutano abhyās pūrṇa thatān gīranār
upar āvīne devoe e shrutadhārak santonī pūjā karī hatī.
mahāvīr bhagavānanī paramparāthī āvelā gnānanidhānano je vāraso dharasenāchāryadev pāsethī maḷ‌yo te
apūrva vāraso kāyam jaḷavāī rahe te māṭe puṣhpadant–bhūtabali bhagavantoe “षट्खंडागम” gūnthīne e gnānane
chirañjīvī karyun. ane chaturvighasaṅghe jeṭh sud pāñchame e shrutapūjanano mahān utsav aṅkaleshvaramān ūjavyo, āje
paṇ e divas ‘shrutapañchamī’ tarīke ullāsathī ūjavāy chhe.
shrī vīrasen āchāryadeve shrī धवला ṭīkā rachīne e षट्खंडागमnān rahasyo kholyā... ne ghaṇā lāmbā
kāḷathī aprasiddha rahelun e pāvanashrut āje santonā pratāpe pharīne prasiddhimān āvyun chhe, e paṇ mahān harṣhano
prasaṅg chhe. jayavant varto e divyashrut ane e shrutadhārak santo!

PDF/HTML Page 5 of 21
single page version

background image
: 138 : ātmadharma jeṭh : 2482
anekāntamūrti bhagavān
ātmānī keṭalīk shaktio
(19) pariṇāmashakti [gatāṅkathī chālu]

aho, ātmānun kalyāṇ jene karavun hoy teṇe atyāre ja ā samajavā jevun chhe. ātmāne bhavathī
chhoḍāvavānī ne kalyāṇ karavānī jene kharī laganī hoy te to bījā badhā kāryonī prīti chhoḍīne ātmānā
hitano udyam kare, –pahelānn bījun karī laīe pachhī ātmānun karashun–evī mudat te vachche na nāṅkhe. vaḷī tene em
paṇ kāḷanī maryādā na hoy ke amuk divasomān ja ātmā samajāy to samajavo chhe, amane bahu jhājho ṭāīm
nathī. jyān ruchi hoy tyān kāḷanī maryādā hoy nahi. jene ātmānī ruchi hoy–kharekharī dhagash hoy te
ātmānā prayatnane māṭe kāḷanī mudat bāndhato nathī. ane āvī laganī hoy tene ātmānun hit alpakāḷamān
jarūr sadhāy chhe. sansāramān jene paisānī prīti chhe te em mudat nathī mārato ke amuk vakhatamān ja paisā maḷe to
levā–tyān to kāḷanī darakār karyā vagar prayatna karyā ja kare chhe ne emān ne emān ākhī jindagī vyartha gūmāve chhe.
tem jene ātmānī ruchi jāgī chhe te em mudat nathī mārato ke māre amuk vakhat sudhī ja ātmānī samajaṇano
prayatna karavo. –te to kāḷanī darakār karyā vinā prayatna karyān ja kare chhe, ne tene jarūr ātmāno anubhav thāy
chhe. ātmānī ruchinā abhyāsamān je kāḷ jāy te paṇ saphaḷ chhe. hamaṇān bahāranā vepār–dhandhā vagere kām karī
laīe pachhī nirānte ātmānun karashun–ām je mudat māre chhe tene kharekhar ātmānī darakār jāgī ja nathī. are,
mārā ātmānī darakār vagar anant–anant kāḷ vītī gayo chhatān mārā bhavabhramaṇano āro na āvyo, māṭe
have to ātmā ā bhavabhramaṇathī chhūṭe evo upāy karun–ām jene antarathī ātmārtha jāge te ātma–hitanā
prayatna sivāy ek kṣhaṇ paṇ nakāmī javā dye nahīn. ane evo apūrva antarano prayatna ūge tyāre ja ātmā
prāpta thāy tevo chhe. bhāī, tārun hit bījo koī karī dye tem nathī, tun ja tārā svabhāvano udyam karīne tārun hit
kar! svabhāvane bhūlīne parabhāvathī ten tārun ahit atyār sudhī karyun, have satsamāgame yathārtha svabhāvane
samajīne tun ja tārun apūrva hit kar.
je hajī to paranun karavānā bhāvamān rokāy te potānā ātmānā hitano prayatna kyāthī kare? ā ātmā
kāī parajīvane bachāvī to shakato nathī, parantu parane bachāvavānā shubhabhāv kare te puṇya chhe. te bhāvane līdhe
parajīv bachī

PDF/HTML Page 6 of 21
single page version

background image
jeṭh : 2482 ātmadharma : 139 :
jāy em nathī, temaj te bhāvathī ātmānun kāī hit thāy chhe–em paṇ nathī, ane te bhāv pāp chhe–em paṇ
nathī. te mātra puṇyabandhanun kāraṇ chhe. jīvadayānā shubhabhāvane pāp kahenārā to mūḍh chhe, tene dharma mānanār paṇ
mūḍh–agnānī chhe, ane te bhāvathī ātmā paranun kāī karī shake em mānanār paṇ mūḍh–agnānī ja chhe. parathī ne
par taraphanā shubhabhāvathī paṇ pār evā potānā gnānānandasvarūpane oḷakhe te ja dharmī chhe.
keṭalāk mūḍh jīvo em māne chhe ke “kāḷ pramāṇe dharma paṇ palaṭāvavo joīe; atyāre ātmānī
samajaṇano kāḷ nathī atyāre to bas! deshasevānā kāmamān lāgī javun e ja dharma chhe.” tene gnānī kahe chhe ke are
bhāī! shun atyāre tāro ātmā marī gayo chhe? ātmā trikāḷ chhe to teno dharma paṇ trikāḷ ekarūp varte chhe. shun
chothā kāḷano ātmā judī jātano ne pañchamakāḷano ātmā judī jātano–em chhe? nahi, ātmā to te ja chhe,
kāḷ palaṭatān ātmānun svarūp kāī palaṭī jatun nathī; eṭale chothā kāḷe dharmanun je svarūp hatun te ja atyāre chhe.
“ek hoy traṇakāḷamān paramārathano panth” –dharmanun svarūp traṇekāḷe ek ja chhe. temān koī kāḷe pheraphār thato nathī.
jainadharmane kāḷanī maryādāmān ked karī shakāy nahi. jainadharma e vastunun svarūp chhe, arthāt ātmānī shuddhatā te
jainadharma chhe; ātmāne kāḷanī maryādāmān ked karī shakāy nahi, vastusvarūpano niyam pheravī shakāy nahi. koī kāḷe
vastusvarūp viparīt thatun nathī. chetanavastu jaḍ banī jāy ke jaḍ vastu chetan thaī jāy–em koī kāḷe paṇ
banatun nathī, tem je vikārī bhāv chhe tenāthī dharma thaī jāy–em paṇ koī kāḷe banatun nathī. māṭe vastu
svabhāvarūp jainadharmane kāḷanī maryādāmān ked karī shakāto nathī.
ātmānī sattā trikāḷ chhe, te guṇarūpe dhurav ṭakīne paryāyarūpe palaṭe chhe. –āvā sat svabhāvanī jene
shraddhā thāy te samaje chhe ke mārā satne parano āshray nathī;–āvun yathārtha bhān thatān parasanmukh tenun valaṇ na
rahetān potānā svabhāv taraph tenun valaṇ jāy chhe eṭale svabhāvanā samyak shraddhān–gnān–ācharaṇarūp dharma
tene thāy chhe.
mūḍh prāṇī kahe chhe ke pahelānn sansār sudhārī laīe pachhī dharma karashun. –to tene kahe chhe ke are bhāī! vikārī
bhāv te ja sansār chhe; te sansār to kāḷā kolasā jevo chhe. jo tene dhoḷo karavo hoy to tene saḷagāvī de...
eṭale ke sansār kadī sudhare tem nathī, māṭe svabhāvanā samyak–shraddhā–gnān–ācharaṇ vaḍe vikārane bāḷī nāṅkhīne
tun sansārathī chhūṭīne mokṣha pāmī jā.
darek vastu potānā svabhāvathī ja utpād–vyay–dhuravasvarūp chhe, eṭale tenā svabhāvathī ja tenun pariṇaman
thāy chhe. paṇ agnānī jīv svabhāvane na jotān sanyogathī ja jue chhe eṭale sanyogane līdhe kārya thayun–em te
viparīt dekhe chhe. ā ‘dekhat–bhūl’ e ja sansāranun mūḷ chhe. ane vastunā yathārtha svabhāvane dekhavo te mokṣhanun
mūḷ chhe. vastunā svabhāvane jāṇyā vagar bahārathī gnānī oḷakhāy nahi, ane gnānī kaī rīte dharma kare chhe te
paṇ oḷakhāy nahi. ā sambandhī vāndarānun draṣhṭānt–ekavār keṭalāk māṇaso ekagāmathī bīje gām jatān vachche
jaṅgalamān rokāyā. poṣh mahinānī kaḍakaḍatī ṭhaṇḍīnā divaso, eṭale āsapāsathī sukā ḍāḷ–pān bhegā karīne
ḍhagalo karyo ne temān chīnagārī mūkīne bhaḍako karyo, ane tāpīne ṭāḍh ūḍāḍī. te vakhate jhāḍ upar beṭhelā
vāndarāoe te joyun. vādarā paṇ ṭāḍhathī tharathar dhūraje, eṭale temane paṇ ṭāḍh ūḍāḍavānun man thayun. jhāḍapānano
ḍhagalo to bhego karyo. –paṇ have chīnagārī kyān? māṇasoe chakachakatun kāīk mūkayun hatun em dhārīne rātanā
āgīyā jīvaḍā je chakachak thatā hoy chhe tene pakaḍayā ne ḍhagalā vachche mūkyā! ghaṇī mahenat karī paṇ bhaḍako thayo
nahi ne vāndarābhāīnī ṭāḍh ūḍī nahīn. tem gnānīoe to ātmāmān chaitanya–chīnagārī pragaṭāvī chhe, antaramān
atīndriy svabhāvanī samyakshraddhā–gnān ramaṇatā vaḍe tene dharma thāy chhe, ne shubharāg vakhate teo pūjā–bhakti–
dayā–dān vageremān paṇ pravarte chhe. tyān agnānī jīvo (vāndarānī jem), gnānīonī chaitanya chīnagārīne to
oḷakhatā nathī, ne ekalā pūjā–bhakti dayā–dān vagere shubhakriyāthī

PDF/HTML Page 7 of 21
single page version

background image
: 140 : ātmadharma jeṭh : 2482
gnānīone dharma thato hashe–em mānīne pote paṇ tene ja dharma mānīne pūjā–bhakti vageremān pravarte chhe.
gnānīnī ekalī bahāranī shubhakriyā joīne agnānī tene dharma mānī lye chhe. paṇ chaitanya chīnagārīne jāṇato
nathī tethī tene dharma thato nathī. ā rīte svabhāvane na jotān sanyogane ja agnānī jue chhe. gnānīne
upadeshano bhāv āve ne hajāro–lākho jīvone hitano upadesh kare, –tyān agnānīne em lāge ke ā bījānun
bhalun karatā lāge chhe māṭe te ja dharmano upāy chhe! paṇ bhāī, ten je joī te kriyā kharekhar gnānīe karī ja
nathī ane gnānīe je kriyā karī chhe tene to tun dekhato nathī. kharekhar vāṇīnī ke rāganī kriyānā gnānī kartā
nathī, teṇe to potānā gnānānandasvabhāvanā samyak shraddhā–gnān–ramaṇatā ja karyā chhe. ne tenā vaḍe ja dharma thāy
chhe. ā samajyā vagar ekalī bahāranī kriyānī nakal kare te to vāndarānī māphak ‘akkal vagaranī nakal’
chhe, temān dharma ke kalyāṇ nathī.
mahāvīr bhagavāne sāḍābār varṣha sudhī tapashcharyā karī–em kahe, parantu bhagavānanā ātmāe antaramān shun
karyun te to jāṇe nahi–bhagavānanī tapashcharyānun svarūp to jāṇe nahi, –ne āhār chhoḍīne pote paṇ tapashcharyā karī
em mānī lye, –paṇ temān kiñchit dharma nathī. aho, bhagavāne to antaranā chaitanyasvabhāvamān līn thaīne
ānandano anubhav karyo hato, ne te ānandanī līnatāmān āhāranī vr̥utti ja ūṭhatī na hatī, –evī bhagavānanī
tapashcharyā hatī. tyān antaramān ānandanī līnatā thaī tene to mūḍh jīvo dekhatā nathī ne ekalā bahāranā āhār–
tyāgane ja dharma mānī le chhe, te paṇ uparanā draṣhṭāntanī māphak akkal vagaranī nakal chhe, temān dharma nathī.
dharmanī sattā ātmāmān chhe, ātmānī sanmukh jenun valaṇ chhe tene sarvatra dharma thāy chhe; ane ātma–
sanmukh nahi paṇ par–sanmukh jenun valaṇ chhe te game tyān ho... vanamān ho, mandiramān ho, ke sākṣhāt bhagavān
pāse ho... paṇ tene dharma thato nathī, kem ke guṇ jyān bharyā chhe tenī sāme to te joto nathī. potāmān guṇ bharyā
chhe temān je draṣhṭi karato nathī tene dharma thato nathī. agnānīne mithyāshraddhāthī ākho ātmā ḍhaṅkāī gayo chhe, tene
yathārtha ātmā oḷakhāvīne āchāryadev ātmānī prasiddhi karāve chhe, tethī ā samayasāranī ṭīkānun nām paṇ
आत्मख्याति’ (ātmānī prasiddhi) rākhyun chhe.
bhāī, gnānalakṣhaṇathī tāro ātmā prasiddha chhe; ātmāne gnānalakṣhaṇavāḷo kahetān te gnānanī sāthe ānand
vagere anantashaktio bhegī ja chhe. temān ek pariṇāmashakti paṇ chhe; ek sāthe utpād–vyay–dhuravatāthī
ālambit, sadrash temaj visadrasharūp astitvane ātmā potānī pariṇāmashakti vaḍe dhārī rākhe chhe. ā
pariṇāmashaktimān ‘dhuravaupādān’ ane ‘kṣhaṇikaupādān’ banne samāī jāy chhe. sadrashatā athavā dhuravatā te to
dhuravaupādān chhe ane visadrashatā athavā utpād–vyay te kṣhaṇikaupādān chhe. –āvī pariṇāmashaktine oḷakhatān
‘nimittathī kārya thāy’ evī parāshrayabuddhi chhūṭī jāy chhe ne svabhāv–āshrit anant–guṇonun nirmaḷ pariṇaman
thāy chhe. –ā ja siddhinun sādhan chhe.
āvā potānā ātmāne oḷakhavāno prayatna karavo te ja darekanī pahelī pharaj chhe. atyāre to loko
bahāramān pharaj–pharaj kare chhe, deshanī pharaj, kuṭumbanī pharaj, putranī pharaj, yuvānonī pharaj–em anek prakāre
bahāranī pharaj manāve chhe ne moṭā moṭā bhāṣhaṇ kare chhe, –paṇ ahīn to kahe chhe ke bhāī, e badhī bahāranī pharaj
te to vr̥uthā vyathā chhe, –maphatanī herānagatī chhe. ā ātmānī samajaṇ karavī te ja badhāyanī kharī pharaj chhe, –e
pharaj ekavār bajāve to mokṣha maḷe.
juo, ā ātmānī pharaj! bahāramān kyāy ātmānī pharaj chhe? –ke nā; bahāranun to ātmā kāī karī
shakato nathī, chhatān pharaj māne te to mithyā–abhimān chhe. tāro sva–desh to tāro ātmā chhe, anant guṇathī
bharelo tāro asaṅkhyapradeshī ātmā ja tāro ‘svadesh’ chhe, tene oḷakhīne tenī sevā kar, te tārī pharaj chhe; e
sivāy bahārano desh te to ‘par–desh’ chhe,

PDF/HTML Page 8 of 21
single page version

background image
jeṭh : 2482 ātmadharma : 141 :
temān tārī pharaj nathī. have andar shubharāg thāy te to pharaj chhe ne? –to kahe chhe ke nā; rāg te paṇ kharekhar
pharaj nathī. rāg kare chhe pote, paṇ te pharaj nathī–kartavya nathī, kem ke temān potānun hit nathī. jemān potānun
hit na hoy tene pharaj kem kahevāy? antaramān chaitanyamūrti ānandathī bharapūr potānā ātmāne oḷakhīne
tenā āshraye samyakshraddhā–gnān–chāritra pragaṭ karavā, ne e rīte ātmāne bhavaduḥkhathī chhoḍāvavo te darek
jīvanī pharaj chhe.
ā deh tāro nathī; dehamān tārī kāī pharaj nathī, ne deh tane sharaṇ nathī.
tārī anant shaktimān rāg nathī, rāg te tārī pharaj nathī, ne rāg tane sharaṇ nathī.
tāro ātmā anantashaktisampanna chhe, te ja tārun svarūp chhe,
te shaktinī sambhāḷ karīne temānthī samyagdarshan gnān–chāritra pragaṭ karavā te tārī pharaj chhe, ane te
shakti ja tane sharaṇabhūt chhe,
māṭe tene oḷakhīne tenun sharaṇ kar, ne tārī pharaj bajāv. hun paranun karī daun–evī mānyatāmān je rokāy
chhe te potānī vāstavik pharaj chūkī jay chhe. māṭe he bhavya! paranun karavānī buddhi tun chhoḍ, ne ātmahitamān tārī
buddhi joḍ. ātmānī sambhāḷ kar, tenun sharaṇ kar, ne tenā sharaṇe samyagdarshan–gnān–chāritra pragaṭ karīne tārā
ātmāne bhavabhramaṇathī chhoḍāv...... ne e rīte tārī pharaj bajāv. ā manuṣhyapaṇun pāmīne ātmāne have bhav–
duḥkhathī chhoḍāvavo te ja, he jīv! tārī pharaj chhe.
ātmā potānī anant shaktithī paripūrṇa chhe; tenāmān koī shakti ochhī nathī ke bījā pāsethī lye! ne
ātmānī koī shakti vadhārānī nathī ke bījāne āpe! ātmā potānī shakti bījāne āpato nathī ne bījā
pāsethī potānī shakti leto nathī. paranī shakti paramān, ne potānī shakti potāmān. darek dravya potapotānī
shaktiothī paripūrṇa chhe. potānā āvā svabhāvano nirṇay kare to kyāy paramānthī lābh levānī parāshray–buddhi
chhūṭī jāy ne antaranā svabhāvanā āshray taraph valaṇ thaī jāy. –māṭe he bhāī! tun jarāk vichār to kar ke
tārā guṇ kyāthī āve chhe? tārā guṇonun ṭakavāpaṇun, ke doṣh ṭaḷīne nirmaḷ paryāyanun utpanna thavāpaṇun koī
bījānā kāraṇe nathī, paṇ tārā ātmānā pariṇāmasvabhāvathī ja chhe. koīnā ādhāre tārā guṇ–paryāyano
nībhāv nathī, ne tun ādhār thaīne koī bījānā guṇ–paryāyane nībhāvī deto nathī; māṭe koī bījāthī tun rājī
thā ke tun koī parane rājī kar–evo tāro svabhāv nathī; tārā ātmānun avalamban karīne tun pote rājī thā
(eṭale ke samyagdarshan–gnān–ānandarūp thā) evo tāro svabhāv chhe. māṭe tārā ātmānī nijashaktine
sambhāḷīne tun prasanna thā! tārā nijavaibhavanun anrtaavalokan karīne tun ānandit thā! ‘aho! māro ātmā
āvo paripūrṇa shaktivāḷo........ āvā ānandavāḷo! ’ –em ātmāne jāṇīne tun rājī thā... khushī thā...
ānandit thā!! je ātmāne yathārthapaṇe oḷakhe tene apūrva ānandano anubhav thāy ja. māṭe āchāryadev
ātmānī anek shaktionun varṇan karīne kahe chhe ke he bhavya! āvā ātmāne jāṇīne tun ānandit thā!
–ogaṇīsamī pariṇāmashaktinun varṇan ahīn pūrun thayun.
samyaktvanā mahimāsūchak prashnottar
prashna:– kone dhanya chhe?
uttar:– dhanya aho! bhagavant budh je tyāge parabhāv;
lokālok prakāshakar jāṇe vimalasvabhāv.
–aho! te bhagavān gnānīone dhanya chhe ke jeo parabhāvano tyāg kare
chhe ane lokālokaprakāshak evā nirmaḷ ātmāne jāṇe chhe. (yogasār 64)

PDF/HTML Page 9 of 21
single page version

background image
ātmasvarūpanī vārtā
he jīv! santo tane tārā ātmikasukhanī prāpti thavānī vārtā sambhaḷāve chhe... tun umaṅg lāvīne tenun shravaṇ kar.
ātmānun vāstavik svarūp anantakāḷamān jīv samajyo nathī, ane vāstavik lakṣhe tenun shravaṇ paṇ pūrve
kadī karyun nathī. ekavār paṇ parathī bhinna shuddhaātmānī vārtā yathārtha lakṣhe gnānī pāsethī sāmbhaḷe to ātmānī
oḷakhāṇ thaīne samyagdarshan ane mokṣha thayā vinā rahe nahi. (āmān ‘yathārtha lakṣha’ te upādān chhe ane gnānī
pāsethī shravaṇ te nimitta chhe.)
* ātmāno svabhāv shun chhe tenā gnān vagar, tyāgī thaīne vrat–tap anantavār karyā ne svargamān
anantavār gayo, parantu rāgathī pār chaitanyatattvanā lakṣha vagar lesh mātra sukh na pāmyo. mandarāgamān dharma mānīne
parasanmukh ja rokāī gayo, paṇ rāgathī pār chaitanyasvarūp chhe temān svasanmukh na thayo, eṭale kiñchit dharma na
thayo, ne bhavabhramaṇ na maṭayun.
* anādikāḷathī bhavabhramaṇ karīne ātmā duḥkhī thāy chhe, te bhavabhramaṇ kem aṭake ane ātmāne sukh
kem thāy teno upāy ahīn āchāryadev samajāve chhe.
* bhāī, tārun sukh tārā ātmāmān chhe. jyān sukhanī sattā chhe tenī sanmukh jo to sukh pragaṭe; bahāramān
joye ke rāganī sāme joye anantakāḷe paṇ sukh pragaṭe tem nathī. bahāranā lakṣhe–devagurushāstranā lakṣhe–rāganī
mandatā anantavār karī, paṇ anrtalakṣha kadī karyun nathī. parathī judo, rāgathī judo, hun to gnānamūrti chhun–evā
ātmānā lakṣhe ja samyagdarshanādi dharma thāy chhe, ne te ja bhavabhramaṇanā duḥkhathī chhūṭavāno upāy chhe.
* jene ātmānī shānti joītī hoy, ātmānun hit joītun hoy teṇe premathī ā vāt sāmbhaḷavā jevī
chhe. jem koī raṅk māṇas lakṣhmī meḷavavā māṅgato hoy ne koī puruṣh tene pāñchalākh rūpiyā maḷavāno upāy
sambhaḷāve to te kevī honsathī lakṣha rākhīne sāmbhaḷe chhe! tem ahīn jene bhavabhramaṇanā duḥkhano thāk lāgyo chhe ne
tenāthī chhūṭīne ātmānun sukh levā īchchhe chhe evā jīvane āchāryadev sukhano upāy batāve chhe, chaitanyanān nidhān
batāve chhe. bījun badhun lakṣha chhoḍīne ek ātmānā lakṣhe apūrva honsathī jignāsu jīv te vāt jhīle chhe: aho! mane
mārā ātmānun sukh maḷavānī ā vāt chhe, em ullās lāvīne samajavā māṅge to jarūr ā vāt samajāy.
* samakitī dharmātmā antaranī chaitanyar̥uddhine potānī lakṣhmī jāṇe chhe, chaitanya sivāy jagatamān kyāy te
potānun sukh mānatā nathī; te bhagavānanā dās chhe.... ne.... jagatathī udās chhe. āvā samakitī dharmātmā ja
chaitanyasvabhāvanā lakṣharūp lakṣhmīthī ja sadāy sukhiyā chhe. ātmānā lakṣha vinā kadī sukh thāy nahi.
* ekek ātmāmān anantadharmo chhe, te dharmo potāthī ja chhe, parane līdhe ātmāno ekey dharma nathī.
trikāḷ shuddhasvabhāv te potānā dravyano dharma chhe, ane kṣhaṇik ashuddhatā te paṇ potānī paryāyano dharma chhe, te koī
parane kāraṇe nathī. ashuddhatā te kṣhaṇik paryāyano dharma hovāthī te ṭaḷī shake chhe. shuddhadravyanī sāthe ekatā karatān
paryāyanī ashuddhatā ṭaḷī jāy chhe. parane līdhe ātmānī shuddhatā ke ashuddhatā māne to teṇe ātmāne parathī judo
nathī jāṇyo; tethī te bāhyagneyomān ja potāpaṇun mānīne rāg–dveṣh–mohathī duḥkhī thāy chhe, paṇ parathī bhinna
ātma–svarūpanī bhāvanā tene hotī nathī. gnānī to parathī bhinna, potānā dharmo vaḍe potānā chaitanyasvarūp
ātmāne jāṇīne, temān antarmukh thaīne tenī ja bhāvanā kare chhe, ne e rīte ātmabhāvanā vaḍe te pūrva kadī nahi
anubhavelā evā gnān–ānandasvarūp ātmāne anubhave chhe. ā ja bhavabhramaṇanā duḥkhathī chhūṭīne ānandanī
prāptino upāy chhe.
[–pū. gurudevanā pravachanamānthī.]

PDF/HTML Page 10 of 21
single page version

background image
jeṭh : 2482 ātmadharma : 143 :
bhavabhramaṇathī chhūṭavā māṭe
gnānānand–svarūp ātmāne
prāpta karavāno upadesh
–pravachanasār–parishiṣhṭa upar
vaishākh sud 10–14nā pravachanomānthī
shiṣhyane shrīgurue je kahyun tenī dhūn lāgī chhe, nirantar
tenī jhaṅkhanā lāgī chhe, chovīse kalāk vāramvār tenun chintavan
kare chhe, ātmāne prāpta karavānī dhūn thaī gaī chhe, tenī ja chāh
chhe... ane te jarūr ātmāne prāpta kare chhe.


ātmānā svarūpanī prāpti kem thāy te vāt chāle chhe. anādithī potānā svarūpanī prāpti vagar
sansār paribhramaṇ kare chhe. ātmānā svabhāv sāthe ekatā na karatān, sanyog sāthe ekatā karīne
mohabhāvanāthī ātmānī pariṇati chakarāvo khāy chhe, sthir na rahetān puṇya–pāpamān chakkar khāy chhe, tethī te
potānī paryāyamān kṣhubdha thāy chhe, ane tethī tene ātmānī prāpti dūr chhe. ā rīte anādithī ātmānī prāpti
kem na thaī te batāvyun.
ātmā to gnānasvabhāv chhe, te gnānasvabhāv sāthe ja tene ekatā chhe; tene badale paragneyo sāthe mitratā
kare chhe eṭale ke temanī sāthe gnānanī ekatā kare chhe, te ja anādikāḷathī sansārabhramaṇanun kāraṇ chhe. agnānīne
parathī bhinna potānun gnān to bhāsatun nathī, ne gnānanā gneyabhūt parapadārtho ja bhāse chhe eṭale te bahirmukhapaṇe
paragneyomān ja varte chhe; bhinnabhinnagneyone jāṇavā chhatān hun to ekākār gnān ja chhun, gnān sāthe ja mārī ekatā
chhe–evī gnānasvabhāvanī bhāvanā vaḍe ātmānī prāpti thāy chhe. paṇ gnān te hun evī bhāvanā na bhāvatān, je
paragneyone jāṇe chhe te gneyo sāthe ja ekatābuddhithī temanī bhāvanā bhāve chhe, eṭale par taraphanā jhūkāvathī tenī
draṣhṭi chhūṭatī nathī, par sātheno sambandh toḍīne svagney taraph vaḷato nathī–e ja sansār chhe. jene potānun māne tenī
sātheno sambandh kem toḍe? jenāthī lābh māne tenī sātheno sambandh kem chhoḍe? agnānī paragneyane potānun māne chhe
ne tenāthī lābh māne chhe eṭale tenāthī judo paḍīne svamān āvato nathī; tethī te agnānīne ātmānī prāpti
thatī nathī, ātmānā ānandasvarūpano tene anubhav thato nathī.
have te ja ātmā jyāre em jāṇe ke hun to samasta paragneyothī atyant bhinna chhun, mohathī bhinna
gnānasvarūp chhun; em samasta paragneyothī ātmāne bhinna jāṇīne kevaḷ ātmānī bhāvanāmān ekāgra thāy ane
temān ja sthir rahe tyāre parathī atyant bhinna thaīne potānā gnān–ānandasvarūpano anubhav thāy chhe. ā rīte
antarmukh ekāgratā vaḍe ātmānī prāpti thāy chhe.

PDF/HTML Page 11 of 21
single page version

background image
: 144 : ātmadharma jeṭh : 2482
bhagavān! tāro ātmā gnānasvarūp chhe. parane līdhe tārā gnānanun astitva nathī. parane līdhe gnān ke
shānti thavānun je māne te paranī sāthe gnānanī mitratā (–ekatā) kare chhe, ātmā sāthenī ekatā karato nathī
tethī tene ātmānā vivekano abhāv chhe. mārun gnān ne māro ānand to mārāmmān chhe, parathī māre tadna bhinnatā
chhe–evo vivek karīne antarmukh thaīne ekāgra thatān ātmānī prāpti thāy chhe. ā rīte gnānānandasvarūp potānā
ātmāne prāpta karo–em āchāryadev ādesh kare chhe.
potānā chaitanyagharane chhoḍīne anādithī paragneyone potānun mānīne temān vāstu karyun chhe, –paramān vasavāṭ
karīne sansāramān rakhaḍī rahyo chhe, tene ahīn āchāryadev ātmānun svarūp oḷakhāvīne potānā chaitanyagharamān
vāstu karāve chhe. antarmukh thaīne chaitanyanī bhāvanāmān vasavun te vāstun chhe; anādithī potānā gharamān jīve vāstu
karyun nathī. chaitansvabhāvane jāṇīne potānā svagharamān ekavār paṇ vāstu kare (–temān ekāgra thaīne rahe) to
param ānandarūp mokṣhanī prāpti thāy. ā rīte ātmāmān vāstu karyun, te karyun, have sādi anant potānā
ānandasvarūpamān ja te vasī raheshe.
bahirmukh thaīne paragneyomān maitrithī rāg–dveṣharūpe je pariṇame chhe tene ātmaprāpti dūr chhe. ane antarmukh
thaīne gnānasvarūpamān ekatā karatān rāg–dveṣh rahit thaīne potānā gnānānandasvarūpane prāpta kare chhe. ā rīte
antarmukh thaīne ātmabhāvanāthī gnānānandasvarūp ātmāne tame prāpta karo em āchārya bhagavānano upadesh chhe.
je jīv ātmaprāptino jignāsu thaīne shrīguru pāse āvyo chhe, ane satsamāgame satyanun shravaṇ kare chhe,
te shravaṇanā vikalpane kriyākāṇḍ kahe chhe; ne te kriyākāṇḍ vaḍe gnānakāṇḍanī prāpti thāy chhe em vyavahāre kahevāy chhe.
“tāro ātmā akhaṇḍ gnānamūrti chhe temān antarmukh thā” em satsamāgame shravaṇ karatān te taraphano ullās āve
chhe, te bhāvane ahīn kriyākāṇḍ kahyo chhe, e rīte satsamāgam karatān karatān antarmukh ḍhaḷe tyāre gnānakāṇḍ prachaṇḍ
thayo–em kahe chhe. e rīte antarmukh thaīne je gnānakāṇḍane prāpta kare tene pahelānnān satsamāgamano vikalpa te
nimatta hovāthī te vikalparūp kriyākāṇḍ vaḍe gnānakāṇḍanī prāpti thaī em vyavahāre kahevāy chhe.
jene ātmānī prāptinī jignāsā jāgī tene sāchā gnānī guru taraphano bhāv āvyā vinā rahe ja nahi,
kem ke gnānanī prāptimān gnānīnun ja nimitta hoy evo niyam chhe.
“bujhī chahat jo pyās ko hai bujhanakī rīt;
pāvai nahi gurugam vinā yehī anādi sthit.”
(shrīmad rājachandra)
ātmānī jene jhaṅkhanā jāgī chhe–taras lāgī chhe–to te bujhāvavānī rīt chhe; paṇ te rīt gnānī gurunī
deshanā vagar prāpta thatī nathī; ekavār gnānīnī sīdhī deshanā maḷavī ja joīe, evo ja anādi niyam chhe.
gnānanī prāpti karanārane mahān satsamāgam–vāramvār gnānīno samāgam–nimittarūpe hoy chhe, tenun nām prachaṇḍ
karmakāṇḍ chhe. ā rīte vāramvār satsamāgame shravaṇ–manan karī karīne ātmānā gnāyakasvabhāvano nirṇay kare chhe,
ne te svabhāvanī bhāvanā karīne temān ekāgra thaīne teno anubhav kare chhe. ā gnānānandasvarūp ātmānī
prāptino upāy chhe. ā upāyathī gnānānandasvarūp ātmāne tame prāpta karo ja... em āchārya bhagavānano
upadesh chhe.
jene ātmānun hit karavun hoy teṇe shun karavun te vāt chāle chhe; satsamāgame ātmānā gnānasvabhāvanun
vāramvār shravaṇ karīne prachaṇḍapaṇe–vāramvār tenā nirṇayano udyam karavo.
vikalpa sahit vāramvār nirṇayano abhyās kare chhe tene prachaṇḍ kriyākāṇḍ kahevāy chhe. te nirṇayano prachaṇḍ
udyam karī karīne gnānasvabhāv taraph vaḷe chhe. e rīte gnānakāṇḍanī ugratā vaḍe mohādithī bhedagnān karīne
ātmāne tenāthī vibhakta kare chhe, ne te vibhakta ātmānī bhāvanānā prabhāv vaḍe pariṇatine antarasvarūpamān
ekāgra kare chhe;

PDF/HTML Page 12 of 21
single page version

background image
jeṭh : 2482 ātmadharma : 145 :
e rīte atyant antarmukh thaīne gnānānandasvarūp ātmāne prāpta kare chhe. ā ātmānī prāptino upāy chhe.
sarvagnadev em kahe chhe ke ‘tāro ānand tārāmān chhe;’ –evī jyāre pratīt karī tyāre sarvagnadevanī shraddhā thaī.
gnānī guru paṇ em kahe chhe ke ‘tāro ānand tārāmān chhe, temān antarmukh thā;’ –evī jyāre pratīt karī
tyāre gurunī shraddhā thaī.
shāstro paṇ em kahe chhe ke ‘tārā ātmāmān ja tāro ānand chhe;’ –evī jyāre pratīt karī tyāre
shāstronī pratīt thaī.
aho! māro ānand mārāmān chhe, mārā ātmāmān sarvagnapadanī tākāt paḍī chhe–em bahumān lāvīne dev–
guru–shāstranī shraddhā karī te vyavahār chhe. e rīte satsamāgamathī atyant bahumānapūrvak nirantar prayatna karatān
ātmāno anubhav kare chhe. samayasāramān paṇ 38 mī gāthāmān kahe chhe ke–“je anādi moharūp agnānathī
unmattapaṇāne līdhe atyant apratibuddha hato ane virakta guruthī nirantar samajāvavāmān āvatān je koī prakāre
samajī, sāvadhān thaī... potānā parameshvar ātmāne... jāṇīne... samyak prakāre ek ātmarām thayo...”
guru kāī chovīse kalāk to upadesh nathī āpatā, chhatān “virakta gurudvārā nirantar samajāvavāmān
āvatān” em kahyun te shiṣhyanī taiyārī batāve chhe, shiṣhyane shrī gurue je kahyun tenī dhūn lāgī chhe, nirantar tenī
jhaṅkhanā lāgī chhe, chovīse kalāk vāramvār tenun chintavan kare chhe, ātmāne prāpta karavānī dhūn thaī gaī chhe, tenī
ja chāh chhe; māṭe kahe chhe ke shrīgurudvārā tene nirantar samajāvavāmān āve chhe. vāramvār tene e ja gholan chāle chhe;
andaramān chaitanyasvabhāvane pakaḍavā māṅge chhe. tyān pahelānn bahumānano vikalpa chhe, tethī upachārathī em kahyun ke te
vikalparūp kriyā vaḍe gnān pāme chhe; paṇ kharekhar to vikalpane chhoḍīne tenāthī pār gnānasvabhāvamān ekāgra thāy
chhe tyāre ja samyagdarshanane samyaggnān pāme chhe.
ahā, māro ātmā ānandamūrti chhe–em shrīguru kahe chhe–ā rīte par taraphanun valaṇ rahe tyān sudhī paṇ
vikalpa chhe, antarmukh vaḷīne svasamvedan kare tyāre samyagdarshan ne samyaggnān thāy chhe. temān shrīgurunī deshanā ane te
taraphanā bahumānano bhāv te nimittarūp chhe; tene ahīn kriyākāṇḍ kahyo chhe. paṇ te vikalpamān ja rokāī rahe to kāī te
kriyākāṇḍ vaḍe ja gnānanī prāpti thatī nathī. pahelānn ātmā taraphano vikalpa hato te toḍīne, antaramān chaitanyasvabhāvane
pakaḍīne kevaḷ ātmabhāvanāthī samyaggnān thayun, tyān pūrvanā vikalpane kriyākāṇḍ gaṇīne tenā dvārā gnān thavānun kahyun.
pariṇatine antaramān ekāgra karī tyāre samyaggnān thayun, ne ānandamay ātmānī prāpti thaī.
× × ×
hun je ānand shodhato hato te ānand mārā antar–svarūpamān ja chhe–em pratīt karīne je gnān antaramān
ekāgra thayun te gnān pratiṣhṭhit chhe, sthir chhe. ane e rīte jenun gnān sthir thayun chhe te jīv rāg–dveṣhādirūpe
pariṇamato nathī. ā rīte ātmasvabhāvanun avalamban karī karīne anantā jīvo mokṣha pāmyā chhe. jem bahāramān
sammedashikharajīthī anantā tīrthaṅkaro–santo mukti pāmyā chhe, tem antaramān te badhāy jīvo chaitanyanā shikhararūp
ā ātmasvabhāvanā ādhāre mukti pāmyā chhe. ā chaitanyanā sammedashikhar upar ārūḍh thavun te ja mokṣhanī
yātrā chhe.
antarmukh ekāgra thaīne potānā gnān–ānandasvarūp ātmāne prāpta karīne āchāryadev kahe chhe ke aho!
jagat paṇ āvā gnānānandasvarūp ātmāne āje ja prāpta karo. hun gnānānandasvarūp chhun–evī shraddhā to jarūr karo.
ātmānā param ānandanā jamaṇanun sāgamaṭe notarun dīdhun chhe. jagatanā badhāy jīvo ātmānā ānandane āje ja
avashya prāpta karo. ātmānī prāptino ame je upāy kahyo te upāyathī gnānānandasvarūp ātmānī jarūr prāpti
thāy chhe, māṭe ā rīte jagat gnānānandasvarūp ātmāne āje ja prāpta karo–em āchāryadevanun āmantraṇ, ādesh
ane upadesh chhe.
gnānānandathī bharelun svatattva ja īṣhṭa chhe, gnān ane ānandamān ḍubelun evun ā svatattva ja īṣhṭa chhe.
atīndriy (anusandhān māṭe juo ṭāīṭal pej 4)

PDF/HTML Page 13 of 21
single page version

background image
: 146 : ātmadharma jeṭh : 2482
sūtranān padono ane padārthonā
svarūpano nishchay karavānī rīt
* • *
‘nishchayanayadvārā sūtranān pado ane arthono nishchay thāy chhe.’
[a chhae shastraona athar ukaelavana chavaMASTER KEY]
shra pravachanasara gatha 268 uparanan pa. gaurudaevana mahattvana pravachanaomantha.
[lekhāṅk pahelo]

ā pravachanasāranī 268 mī gāthā vañchāy chhe. ā charaṇānuyog sambandhī adhikār hovā chhatān,
‘yathārtha vastusvarūpano nirṇay nishchayanayadvārā thāy chhe’ –e vāt āchāryadev bhegī ne bhegī ja
batāve chhe; kem ke ā mūḷ prayojanabhūt vāt chhe. nishchayanayavaḍe sūtranā padono ane arthono nishchay
karyā vagar charaṇānuyog ke munidashā yathārtha hoy ja nahi. māṭe āchāryadev ā gāthāmān kahe chhe ke
muni ‘sūtrārtha nishchayavant’ hoy chhe eṭale ke munie sūtranān padone ane arthone nishchit karyān chhe.
sūtranān padono ane arthono nishchay kaī rīte thāy chhe–te bābat spaṣhṭa khulāso karatān ṭīkāmān shrī
amr̥utachandrasūri kahe chhe ke–“vishvano vāchak, ‘sat’ lakṣhaṇavāḷo evo je ākhoy shabdabrahma ane te
shabda brahmanun vāchya, sat’ lakṣhaṇavāḷun evun je ākhuny vishva te bannenā gneyākāro potānāmān yugapad
gunthāī javāthī (–gnātr̥utattvamān ekī sāthe nirṇīt thavāthī) te bannenā adhiṣhṭhānabhūt ‘sat’
lakṣhaṇavāḷun gnātr̥utattva nishchayanayadvārā ‘sūtranā pado ane arthonā nishchayavāḷun’ hoy...”
juo, ā muninun lakṣhaṇ! ane sūtranā padono tathā tenā vāchyarūp arthano nishchay karavānī
ā rīt! ākhā vishvanā koī paṇ padārthano nirṇay nishchayanayadvārā thāy chhe, kem ke nishchayanay
yathārtha vastusvarūpane batāvanār chhe; ane vyavahāranay to ekabījāmān ārop karīne kathan kare chhe
tethī tenā dvārā yathārtha vastusvarūpano nirṇay thato nathī.
ahīn to ākhāy shabda brahmāno eṭale ke bhagavāne kahelā chāre anuyoganā badhāy shāstrono
tathā tenā vāchyarūp ākhāy vishvano eṭale ke badhāy dravya–guṇ–paryāyano nirṇay karavānī vāt chhe.
te nirṇay kaī rīte thāy? –ke nishchayanayadvārā sūtranā pado ane arthono nishchay thāy chhe. jeo
nishchayanay–anusār vastusvarūp shun chhe te to samajatā nathī ane vyavahāranayanā kathan pramāṇe ja
vastusvarūp mānī lye chhe teone sūtranān padano ke arthano nishchay karatān āvaḍato nathī.

PDF/HTML Page 14 of 21
single page version

background image
jeṭh : 2482 ātmadharma : 147 :
shabda, artha ane gnān e traṇe sat chhe. shabda brahma vishvano vāchak chhe an sat lakṣhaṇavāḷo chhe;
te shabdabrahmanā vāchyabhūt ākhun vishva chhe te paṇ sat lakṣhaṇavāḷun chhe, tene ‘artha’ kahevāy chhe. āvā
shabda ane artha e banneno nirṇay karanārun gnān paṇ sat lakṣhaṇavāḷun chhe.
sūtra ane artha bannenā svarūpane potānā gnānamān jāṇanār gnātātattvane ja munidashā hoy chhe.
te gnānatattva kevun hoy? –ke sūtranān pado ane arthonā nishchayavāḷun hoy;–kaī rīte? ke
nishchayanayadvārā.
juo, sūtronā padanī ane vastunā svarūpanī jene nishchayanayadvārā khabar nathī ne ekalā
vyavahārane ja jāṇe chhe tenun gnān ‘sat’ nathī. munio ‘sūtrārthanishchayavant’ hoy chhe. sūtra shun, artha shun
eṭale ke vastunā dravya–guṇ–paryāy shun, ne teno nishchay karanārun gnān shun? e traṇenī vāt āmān
āvī jāy chhe.
pahelānn em nishchay thavo joīe ke hun gnān–svarūp chhun, mārun gnānatattva sarva gneyono nishchay
karanārun chhe. ām potānā gnānatattvano nirṇay karavo te ‘sūtrārtha nishchay’ chhe. kem ke sūtronun khās
prayojan gnānasvabhāv batāvavānun chhe. ane āvā gnānasvabhāvano nirṇay nishchayanayadvārā thāy chhe,
ekalā vyavahār dvārā gnānasvabhāvano nirṇay thato nathī. nishchayanayadvārā gnān svabhāvano nirṇay
karyā vagar koī paṇ tattvano (upādān–nimittano, dev–guru–dharmano, shāstrano vagere koī paṇ
tattvano) yathārtha nirṇay thāy ja nahi ane tattvanā nirṇay vagar ekāgratā rūp munidashā hoī shake
nahi. māṭe kahyun ke ‘gnātr̥utattva nishchayanayadvārā sūtranān pado ane arthonā nishchayavāḷun hoy... ’ eṭale
ke munioe nishchayanayanā avalambanathī sūtrono ane sūtromān vastusvarūpano nishchay karyo hoy.
nishchayanayathī sūtromān padārthanun vāstavik svarūp shun batāvyun chhe tenī jene khabar na hoy, ne
nishchay artho bhūlīne ekalā vyavahāramān ja magna thaīne varte te jīv sūtranā arthamān pravīṇ nathī
paṇ bhraṣhṭa chhe, bhagavānanī āgnāthī bahār chhe, kemake bhagavānanā kahelā sūtronā abhiprāyanī tene
khabar nathī, ne potānā mithyā abhiprāyathī te shāstranā ūndhā artho kare chhe. –āvā ūndhī draṣhṭi
poṣhanārā jīvo paṇ kharekhar laukikajano jevā ja chhe. ahīn em kahevun chhe ke evā ūndhī draṣhṭipoṣhak
laukik janonā saṅgathī sanyamī muni paṇ asanyat thaī jāy chhe māṭe te laukikasaṅg sarvathā niṣhedhya ja
chhe. –juo, shāstranun ā kathan paṇ nimittathī chhe. tyān shāstronā artha samajavānī chāvī lāgu karīne
artha samajavo joīe. –kaī chāvī? “nishchayanadvārā sūtranān padono ane arthono nishchay thāy chhe.”
–ā sarva shāstronā artha ukelavānī kuñchī (
MASTER KEY) chhe. tethī ahīn paṇ, parasaṅgathī
bhraṣhṭa thavānun kahyun temān paṇ e kuñchī lāgu pāḍīne nishchayanayadvārā em nakkī karavun joīe ke kharekhar
parane kāraṇe bhraṣhṭa thatā nathī paṇ potānī ja paryāyanā aparādhane līdhe ja bhraṣhṭa thāy chhe. potānā
asaṅgachaitanyasvabhāvanā saṅgathī chyūt thaīne parasaṅgano prem thayo te ja bhraṣhṭapaṇun chhe; par nimittane
kāraṇe bhraṣhṭa thavānun kahyun te vyavahārakathan chhe eṭale kharekhar em nathī. nishchayanayanun kathan sva–parane
ek bījāmān jarāy bheḷavyā vagar, jem chhe tem yathārtha vastusvarūp batāve chhe, ane vyavahāranay to
sva–parane ek bījāmān bheḷavīne kathan kare chhe. tethī jo nishchayanayane bhūlīne vyavahār pramāṇe artha
karavā jāy

PDF/HTML Page 15 of 21
single page version

background image
: 148 : ātmadharma jeṭh : 2482
to yathārtha vastusvarūpano nirṇay thaī shakato nathī.
ā sambandhamān pt.. ṭoḍaramallajīe ghaṇo spaṣhṭa khulāso mokṣhamārga prakāshakamān karyo chhe. tyān
shāstronā artha karavānī paddhati batāvatān teo kahe chhe ke–
vyavahāranay svadravya–paradravyane vā tenā bhāvone vā kāraṇ–kāryādikane koīnā koīmān meḷavī
nirūpaṇ kare chhe māṭe evā ja shraddhānathī mithyātva chhe tethī teno tyāg karavo. vaḷī nishchayanay tene
ja yathāvat nirūpaṇ kare chhe tathā koīne meḷavato nathī tethī evā ja shraddhānathī samyaktva thāy chhe
māṭe tenun shraddhān karavun.”
vaḷī jinamārgamān banne nayonun grahaṇ karavānun kahyun chhe–te bābatamān khulāso karatān teo
jaṇāve chhe ke–
“jinamārgamān koī ṭhekāṇe to nishchayanayanī mukhyatā sahit vyākhyān chhe tene to ‘satyārtha
em ja chhe’ em jāṇavun, tathā koī ṭhekāṇe vyavahāranayanī mukhyatā sahit vyākhyān chhe tene ‘em
nathī paṇ nimittādinī apekṣhāe e upachār karyo chhe’ em jāṇavun; ane e pramāṇe jāṇavānun nām
ja banne nayonun grahaṇ chhe. paṇ banne nayonā vyākhyānane samān satyārtha jāṇī ‘ā pramāṇe paṇ chhe
tathā ā pramāṇe paṇ chhe’ evā bhramarūp pravartavāthī to banne nayo grahaṇ karavā kahyā nathī.”
samayasāramān paṇ spaṣhṭa kahyun chhe ke vyavahāranay abhūtārtha chhe, eṭale tenā āshraye samyak
darshan thatun nathī. shuddhanay bhūtārtha chhe, tenā ja āshraye samyagdarshan thāy chhe:–
ववहारोंऽभूयत्थो भूयत्थो दु देसिदो सुद्धणओ।
भूयत्थमस्सिदो खलु सम्भाइट्ठी हवइ जीवो।। ११।।
ahīn pravachanasāranā chālatā adhikāramān paṇ, “निश्यनयान्निश्चितसूत्रार्थप दत्वेन...”
nishchayanayadvārā sūtranā pado ane arthono nishchay thavānun kahīne mūḷ siddhānt batāvyo chhe.
jainashāsananun ā mūḷ rahasya chhe, ā badhā prashnonā ukelanī chāvī (māsṭar kī) chhe.
have, ā rīte nishchayanayarūpī chāvī (māsṭar kī) thī shāstronā artha samajavānā keṭalāk
dākhalā laīe–
‘gnānāvaraṇīyakarmanā udayathī gnān avarāy’ em shāstramān kahyun chhe, tyān nishchayanayarūpī chāvī
lāgu karīne teno artha em samajavo ke kharekhar te pramāṇe nathī, paṇ te to nimittamān ārop
karīne vyavahāranayanun kathan chhe. nishchayathī to gnān ane karma banne judā chhe, tethī karmanā kāraṇe
gnānanī avasthā rokāṇī nathī, paṇ potānī lāyakātathī gnānanī avasthā hīnarūpe pariṇamī chhe tyān
karmanun nimittapaṇun dekhīne vyavahāranaye ekano bījāmān ārop karī dīdho ke karmane līdhe gnān ḍhaṅkāṇun.
–paṇ kharekhar em nathī. ā ā rīte nishchayanayadvārā sūtranā arthano em nirṇay karavo ke
gnānāvaraṇīyakarmane līdhe gnān nathī avarāyun, gnān ane jaḍakarma banne judā judā chhe. ā rīte
nishchayanayavaḍe samajavāthī ja yathārtha vastusvarūpanun ne sūtranun gnān thāy chhe. jo ā pramāṇe na samaje
ne vyavahāranā kathan pramāṇe ja mānī lye to be padārthonī ekatābuddhi ṭaḷe nahi eṭale yathārtha
vastusvarūpano ke sūtrano nirṇay thāy nahi ne agnān maṭe nahi.

PDF/HTML Page 16 of 21
single page version

background image
jeṭh : 2482 ātmadharma : 149 :
prashna:– nishchayanayane ja yathārtha mānavo ne vyavahāranayane yathārtha na mānavo–temān ekānt nathī?
uttar:– nā; nishchayanayane to yathārtha mānavo ne vyavahāranayane āropīt jāṇavo–eṭale ke
kharekhar em nathī em jāṇavun, –tenun nām anekānta chhe, temān ja banne nayonī sandhi chhe. e ja rīte
nishchayanayane bhūtārtha jāṇavo ane vyavahāranayane abhūtārtha jāṇavo–emān ja banne nayonī sandhirūp
anekānta chhe, ne temān ja banne nayono yathārtha svarūpe svīkār chhe. ā sivāy vyavahāranā
āropakathanane paṇ nishchayanī samān ja yathārtha mānī lye to teṇe nishchay ke vyavahār bemānthī ekey
nayanā svarūpane oḷakhyun nathī.
juo, ā shāstranā artha samajavānī rīt! nishchayanay vinā sācho artha samajāy nahi.
shāstromān je vyavahāranayanun kathan hoy te abhūtārthane batāvanārun hovāthī tenā vaḍe yathārtha
padārthagnān thatun nathī. māṭe āchāryadev kahe chhe ke sūtra ane arthano nirṇay nishchayanayadvārā thāy chhe.
āgamanā kathan kaī rīte samajavā?
–ke nishchayanayadvārā.
vastunun svarūp kaī rīte samajavun?
–ke nishchayanayadvārā.
shāstramān vyavahārathī kathan karyun hoy to?
–to tyān paṇ nishchayanay vaḍe vastunun kharun svarūp shun chhe te shodhī kāḍhavun, parantu vyavahārakathan
pramāṇe ja vastusvarūp na mānī levun. ā rīte ja shāstronā padonun ane arthonun vāstavik svarūp
samajāy chhe.
ā gāthāmān ja kahe chhe ke, je jīv sanyat hoy te paṇ laukikasaṅgathī asanyat ja thaī jāy chhe
māṭe laukikasaṅg sarvathā niṣhedhya ja chhe. –ā paṇ upadeshanun vyavahārakathan chhe. parane kāraṇe bhraṣhṭa
thavānun kahevun te vyavahāranayanun kathan chhe eṭale ke kharekhar em nathī. nishchayanayadvārā em samajavun ke
potānī paryāy potānā kāraṇe chhe.
vaḷī 270 mī gāthāmān paṇ kaheshe ke je duḥkhathī mukta thavāno arthī hoy evā mokṣhārthīe
samān guṇavāḷānī sāthe athavā adhik guṇavāḷānī sāthe sadāy vasavun yogya chhe. jem shītaḷ
sthānamān rākhelun pāṇī shītaḷ rahe chhe tem samān guṇavāḷā dharmātmānā saṅgathī potānā guṇanī rakṣhā
thāy chhe, ane jem vadhāre shītaḷ evā baraphanā saṅgathī pāṇī vadhāre shītaḷ thāy chhe tem visheṣh
guṇavāḷā dharmātmānā saṅgathī potānā guṇanī vr̥uddhi thāy chhe;–māṭe satsaṅg karavā jevo chhe ne
asatsaṅg arthāt laukikasaṅg chhoḍavā jevo chhe.
juo, āmān parasaṅgane kāraṇe guṇarakṣhā ke guṇavr̥uddhi thāy em kahyun chhe te paṇ upadeshanun
vyavahāravachan chhe. munione vr̥utti ūṭhe ane parasaṅg taraph lakṣha jāy to āvā nimitto taraph ja
lakṣha jāy chhe paṇ bījā asatsaṅg taraph lakṣha jatu nathī; āṭalun nimittapaṇun dekhīne, te nimittane
līdhe ja guṇanī rakṣhā ne guṇanī vr̥uddhi thavānun

PDF/HTML Page 17 of 21
single page version

background image
: 150 : ātmadharma jeṭh : 2482
vyavahāranaye kahī dīdhun; tyān nishchayanayadvārā, ‘kharekhar em nathī paṇ potānā bhāvane kāraṇe ja
guṇanī rakṣhā ke vr̥uddhi thāy chhe, ’ –em jo na jāṇe, ane parane kāraṇe ja guṇanī rakṣhā ke vr̥uddhi thavānun
kharekhar mānī lye to te jīv parasaṅg chhoḍīne sva taraph vaḷe ja sheno? māṭe vyavahāranā kathanane to
yathārtha svarūp na mānavun paṇ upachār samajavo, ne nishchayanay dvārā yathārtha vastusvarūp shun chhe teno
nirṇay karavo. āvo nirṇay karyā pachhī ja munidashā hoy chhe.
shāstromān em kahe chhe ke jinabimbadarshan te samyaktvanun kāraṇ chhe, jinendradevanā darshanathī
mithyātvakarmanā seṅkaḍo khaṇḍakhaṇḍ thaī jāy chhe. jinabimbadarshanathī niddhatta ane nīkāchīt karmano paṇ
bhāṅgīne bhūkko thaī jāy chhe. –ītyādi prakāre ṣhaṭkhaṇḍāgam vageremān āchārya bhagavāne kahyun chhe, tyān
em samajavun ke e kathan vyavahāranayanun chhe, kharekhar paranā darshanathī samyagdarshan thatun nathī, ke paranā
kāraṇe karmano nāsh thato nathī. koī pātra jīvane vītarāgī jinabimbanā darshan karatān em antarlakṣha
thaī jāy ke ‘aho! māro ātmā āvo vītarāgī akriy chaitanyabimb chhe,’ –em potānā
ātmasvabhāvanā darshanathī samyaktva pragaṭ kare tyān ‘jinabimb darshanathī samyaktva thayun’ –em
vyavahāranay nimittamān ārop karīne kathan kare chhe. tyān nishchayanayane lakṣhamān rākhīne em samajavun
ke samyaktvanun kharun kāraṇ e nathī, paṇ upachārathī ja tene kāraṇ kahevāmān āvyun chhe.
gommaṭasārajīmān em āve ke karmanā udayathī krodh thayo; tyān te kathan kayā nayanun chhe? –ke
vyavahāranayanun–to nishchayanayathī tenun shun svarūp chhe? nishchayathī to karma ane krodh e banne tadna judī
chīj chhe, krodh to jīvano bhāv chhe ane karma to jaḍ chhe, e rīte banne judān chhe, eṭale karmane kāraṇe
kharekhar krodh thato nathī paṇ jīvanī paryāyanī ja tevī lāyakātathī krodh thayo chhe–em nishchayanayathī
jāṇavun te yathārtha chhe; te krodh vakhate karma nimitta chhe–em jāṇavun te paṇ barābar chhe, parantu karmane
kāraṇe krodh thayo–em kahevun te to nimittamān ārop karīne vyavahāranayanun kathan chhe, te pramāṇe
vastusvarūp nathī. ā rīte nishchayanay vaḍe ja yathārtha vastu svarūpano bodh thāy chhe. nishchayanay vaḍe
padārthanā svarūpano nirṇay karyā vinā shāstranā ek paṇ kathanano sācho artha thāy nahīn.
nishchay eṭale svāshray; vastunā dravya guṇ ke paryāy e traṇ ‘sva’ chhe, ne tenā āshraye
nishchayanay yathārtha vastusvarūp oḷakhāve chhe.
vyavahār eṭale parāshray, vastunā potānā dravya–guṇ–paryāy sivāy bījāne kāraṇe temān kāī
paṇ thavānun batāve te to vyavahāranayanun parāshrit kathan chhe, eṭale ke vastunun svarūp te pramāṇe nathī–
em samajavun. svāshray anusār artha karīne samajavāthī ja padārthanun vāstavik svarūp oḷakhāy chhe.
juo, ā sūtronā artha samajavānī chāvī!
‘karmathī vikār thayo, ’ –ke kharekhar em nathī; kem ke vikār te sva (potānī paryāy chhe māṭe
sva) chhe, ane karma te par chhe, te parane kāraṇe svanī paryāy thavānun kahevun te parāshrit

PDF/HTML Page 18 of 21
single page version

background image
jeṭh : 2482 ātmadharma : 151 :
kathan chhe eṭale ke vyavahāranayanun kathan chhe; nishchayanay anusār vastusvarūp em nathī.
paranā saṅgathī jīvane lābh–nukasān thāy, ratnatrayanā ārādhak dharmātmānā saṅgathī guṇanī
puṣhṭi thāy, ne puṇyane ja dharma mānanārā mithyādraṣhṭi laukikajanonā saṅgathī jīv bhraṣhṭa thaī jāy, –e
pramāṇe charaṇānuyogamān vyavahāranayanun kathan chhe; temān bhegī nishchayanayanī vāt mūkīne āchāryadev
spaṣhṭa khulāso kare chhe ke ame vyavahārathī kathan karyun hoy tyān nishchayanayathī kathan karyun hoy tyān
nishchayanay lakṣhamān rākhīne artha samajavo. potānā dravya guṇaparyāy traṇe potāthī chhe ne parathī nathī
em nishchayanayadvārā padārthano nishchay karavo. ane parane kāraṇe guṇadoṣh thavānun kahevun te
vyavahārakathan chhe eṭale kharekhar em vastusvarūp nathī evo teno artha samajavo. ā shailithī
nishchay vyavahāranā artho samaje to ja sūtranā sāchā artha samajyo kahevāy, ane to ja yathārtha
vastusvarūp samajāy; māṭe ā
MASTER KEY chhe eṭale ke ā draṣhṭi ja badhā shāstramān arthono
ukel ane padārthanā svarūpano nirṇay thāy chhe.
jeṭalā shabdasamay chhe ane jeṭalā artha–samay chhe te badhāyano nirṇay nishchayanayadvārā thāy chhe.
vyavahāranayanā kathanadvārā sūtrano ke padārthanā svarūpano nishchay thato nathī. māṭe kahyun ke je gnātāe
nishchayanayavaḍe sūtrono ane padārthono nishchay karyo hoy tene ja munipaṇun hoy. jeo nishchayane to
jāṇatā nathī ane vyavahārane ja satyārtha jāṇīne ādare chhe teo to padārthanā nishchayasvarūpane nahi
jāṇanārā tathā sūtrane paṇ nahi jāṇanārā svechchhāchārī chhe, bhraṣhṭa chhe.
gommaṭasār ho ke samayasār ho, niyamasār ho ke aṣhṭasahastrī ho, ādipurāṇ ho ke
pravachanasār ho, ṣhaṭkhaṇḍāgam ho ke ratnakaraṇḍashrāvakāchār ho, –game te āchāryadevanun ke game te shāstranun
kathan ho, paṇ teno artha nishchayanayadvārā samaje to ja samajāy. shāstronā artha ukelavānī ā
chāvī chāre anuyoganā shāstrone lāgu paḍe chhe. artha eṭale dravya guṇ ne paryāy badhuy; tenā
svarūpano nirṇay nishchayanayadvārā thāy chhe. paryāy parathī thavānun kahyun hoy to tyān tene upachār
jāṇīne, svāshrit svarūpe shun chhe te nishchayanayathī samajī levun. svāshritatattvanā gnānaparvak ja parāshrit
vyavahāranun (nimitta vagerenun) gnān barābar thāy chhe. svāshrit tattvanun svarūp jāṇyā vinā parane
(nimitta vagerene) jāṇavā jāy tyān to paramān ekatvabuddhithī mithyātva thaī jāy chhe. māṭe vastunā
svāshrit svarūpane batāvanār nishchayanayarūpī
MASTER KEY lāgu karīne badhā shāstronā artho
ukelī nāṅkhavā, ā ek niyam badhe ṭhekāṇe lāgu pāḍavo. jo ā ek niyam barābar jāṇe to
shāstromān hajāro vivakṣhānā game tevā kathan āve to paṇ tenā artha samajavāmān muñjhavaṇ thāy nahi,
evo ā amoghamantra chhe.
loko pokār kare chhe ke ā to nishchayanī vāt chhe, paṇ pahelānn kāīk vyavahār to batāvo!
teno khulāso āmān āvī jāy chhe ke nishchayanayavaḍe shāstranā arthono ukel karīne vastusvarūpano
nirṇay je kare tene ja vyavahāranī khabar paḍe. nishchayathī vastusvarūp jāṇyā vagar vyavahāranun bhān
yathārtha na hoy, kem ke nishchayane jāṇyā vinā vyavahārane jāṇavā jāshe te to vyavahārane ja nishchay
mānīne mūḍhatānun poṣhaṇ karashe. nishchayathī svāshrit vastusvarūp jāṇe tene paranimitta

PDF/HTML Page 19 of 21
single page version

background image
: 152 : ātmadharma jeṭh : 2482

kevān hoy ne rāg kevo hoy tenun paṇ gnān thaī jāy chhe–nishchayanayarūpī āṅkh ughāḍīne je pote
potāne to jāṇato nathī, ne parathī bhinna svatattvanā gnān vinā ekalā rāgane ke parane jāṇavā
jāy chhe te to andh chhe, tene to vyavahāranun paṇ yathārtha gnān thatun nathī, te to vyavahārane ja kharun
svarūp mānīne sva–paranī ekatvabuddhithī mithyātva ja seve chhe.
aho! ā nishchayanayamān to jainadarshananun rahasya chhe. nishchayanay vinā jainadarshananun rahasya
samajāy nahi. hajāro–lākho badhā āgamonā artha samajavānī ā kuñchī chhe. ākhā jagatanā badhāy
padārthonā svarūpano nirṇay karavānī ā nishchayanayamān tākāt chhe. nishchayanay vastunā svarūpane
svatattvanā āshraye dekhe chhe. par chījane judī rākhīne, svatattvanā āshraye vastunun potānun (dravya–guṇ
ke paryāyanun) svarūp shun chhe tene jāṇe to ja yathārthagnān thāy chhe, ane gnān nishchayanayathī ja thāy chhe
vyavahāranay to paranā āshraye kathan kare chhe eṭale vastunun vāstavik svarūp tenāthī jaṇātun nathī.
māṭe vyavahāranayanā kathanane kharun vastusvarūp na mānī levun paṇ tene upachār jāṇavo. nishchayanay to
kahe chhe ke sva ane par banne bhinna chhe, koīno ansh bījāmān nathī eṭale paranun kāī kāraṇapaṇun svamān
nathī. –ā rīte yathārtha bhinnabhinna svarūpane te batāve chhe; ane vyavahāranay to nimittamān upachār
karīne svanī vātamān parathī thavānun kahe chhe. tethī je jīv te vyavahāranā kathan pramāṇe ja kharekhar
vastusvarūp mānī lye tene vastunā satyasvarūpanī oḷakhāṇ thatī nathī. vāt chālatī hoy
svatattvanī, ane temān parane bheḷavīne jāṇe to tyān parathī bhinna svatattvanun yathārtha gnān thatun nathī.
māṭe svaparane ekabījāmān jarāpaṇ bheḷavyā vagar nishchayanay anusār vastusvarūp jāṇavun te ja
shabdabrahmanā ukelanī chāvī chhe, te ja vastusvarūpanā samyaggnānano upāy chhe. chāre anuyoganī judī
judī kathan shaili bhale ho, kundakundaprabhunun kathan ho ke samatnabhadrasvāmīnun kathan ho, –paṇ tenā arthano
nishchay to nishchayanayadvārā ja thāy chhe. jyān jyān vyavahāranun kathan hoy, parathī lābh nukasān thavānun
kahyun hoy, nimittathī kārya thavānun kahyun hoy, nimittano prabhāv kahyo hoy, nimitta vaḍe vilakṣhaṇatā
thavānun kahyun hoy tyān tyān badhe ṭhekāṇe nishchayanayane lāgu karīne bedhaḍakapaṇe samajī levun ke kharekhar e
pramāṇe nathī. shāstromān vyavahāranā kathano ghaṇā chhe paṇ vastunun svarūp evun nathī, māṭe vyavahāranā
āshrayanun phaḷ sansār chhe, ne nishchayanayathī yathārtha vastusvarūp samajavun tenun phaḷ mokṣha chhe.
samayasār gā. 11 ane 272 mān kahe chhe ke “भूयत्थमस्सिदो खलु सम्माइट्ठी हवइ जीवो
eṭale ke bhūtārthano āshray karanār jīv nishchayathī samyagdraṣhṭi chhe, ane “णिच्छयणयासिदा पुण
मुणिणो पावंति णिव्वाणं” eṭale ke nishchayanayane āshrit munio nirvāṇane pāme chhe;–e bannemān
shuddhadravya–draṣhṭinī vāt chhe. tyān vikār svamā na āve. ane ahīn pravachanasāramān nishchayanayathī sūtra
ane arthonun svarūp jāṇavānun kahyun temān to dravya–guṇ–paryāy e traṇe potānā te nishchay chhe, vikārī
paryāy paṇ nishchayathī sva chhe, te vikār potānī paryāyathī thayo chhe, parane līdhe thayo nathī em
nishchayanay jāṇe chhe. ane ā rīte vikārane paṇ nishchayathī potāno jāṇanār jīvanī draṣhṭi to

PDF/HTML Page 20 of 21
single page version

background image
jeṭh : 2482 ātmadharma : 153 :
potānā shuddhasvabhāv upar chhe. potāno shuddhasvabhāv ane vikār bannene te jāṇe chhe, parane potāthī
bhinna jāṇe chhe. ā pramāṇe nishchayanay anusār artho samajavāthī badhā shāstronā kathananī yathārtha
sandhi jaṇāy chhe, kyāṅk paraspar viruddhatā bhāsatī nathī. ane agnānīne to kyāy meḷ khātonathī,
nishchayanay vinā vastusvarūp tene nakkī thatun nathī.
nimittathī vikār thāy em vyavahāranaye kahyun hoy tyān agnānī kharekhar parane kāraṇe ja
vikār mānīne. nishchayathī potānī paryāy potāthī ja chhe–e vāt bhūlī jāy chhe, eṭale te potānā
dravya–guṇ–paryāyanun yathārtha svarūp jāṇato nathī ne nimittādhīnadraṣhṭi tene chhūṭatī nathī. jo
nishchayanayarūpī chāvī lāgu karīne artha samaje to yathārtha gnān thāy, ne nimittane kāraṇe potānī
paryāy na māne; eṭale svasanmukh thaīne vikār ṭāḷavāno upāy potāmān kare. parane kāraṇe vikār
thavānun māne to te vikār ṭāḷavāno upāy tenāmān kem kare? māṭe vyavahāranun kathan hoy to paṇ
nishchayanayathī sāchun svarūp shun chhe te jāṇavun joīe.
nishchayathī jenī je paryāy hoy te ja teno kartā chhe; vyvahāranay bījāne kartā kahe chhe paṇ
kharekhar te kartā nathī. jem ke–
“kumbhāre ghaḍo karyo” em kahyun to tyān nishchayanayathī artha karavānī chāvī lāgu karīne em
samajavun ke ghaḍo te konī paryāy chhe? –māṭīnī ke kumbhāranī? ghaḍo te kumbhāranī paryāy nathī paṇ
māṭīnī ja paryāy chhe, māṭe kumbhār teno kartā nathī paṇ māṭī ja tenī kartā chhe. kumbhārane kartā kahevo te
to upachār chhe, yathārtha nathī.
e ja pramāṇe “peṭrolathī moṭar chālī” em vyavahāre kahyun, to tyān nishchayanayanī chāvī
gāḍīne em samajī levun ke kharekhar te pramāṇe nathī. peṭrolanī avasthā peṭrolamān, ne moṭar chālavānī
avasthā moṭaramān; nishchayathī banne chīj judī chhe eṭale peṭrolathī moṭar chālī nathī. moṭar moṭarathī
chālī chhe–em jāṇavun te yathārtha chhe.
“karmanā udayathī jīvane vikār thāy” –em vyavahāranun kathan hoy, tyān nishchayanayanī chāvī
lāgu karīne em samajavun ke vikār te jīvanī paryāy chhe, ne karma judī chīj chhe, māṭe karmane līdhe
vikār thayo–em kharekhar nathī.
shrī gurune līdhe shiṣhyane gnān thayun–em vinayanā vyavahārathī kahevāy, tyān paṇ yathārtha svarūp
shun chhe te nishchayanayavaḍe samajī levun.
shāstramān koī paṇ dravya–guṇ paryāyanun kathan hoy tyān ā vāt lāgu pāḍavī ke te dravya–guṇ
paryāy sva chhe ke par? jo svane svapaṇe kahyun hoy to te kathan yathārtha chhe, – ‘nishchayathī em ja chhe’ –
em jāṇavun; ane jo parane līdhe svanā dravya–guṇ–paryāyamān kāī paṇ thavānun kahyun hoy to te kathan
vyavahāranā upachāranun chhe eṭale ke ‘kharekhar em nathī’ em jāṇavun. ā rīte nishchay–vyavahāranā
arthano ukel karīne badhā ya dravya–guṇ–paryāyano nishchay karavo. nishchayanay sva–paranī yathārtha bhinnatā
batāvīne vastunun nijasvarūp jem chhe tem oḷakhāve chhe, ane vyavahāranay to judī vastune
ekabījāmān bheḷavīne kahe chhe eṭale te yathārtha svarūpane nathī oḷakhāvato, māṭe nishchayanayathī ja
asalī svarūpano nirṇay thāy chhe. –āvī shāstronā artha samajavānī rīt chhe. ā santonā hr̥udayanun hārda