Atmadharma magazine - Ank 170
(Year 15 - Vir Nirvana Samvat 2484, A.D. 1958)
(English transliteration). Entry point of HTML version.

Next Page >


Combined PDF/HTML Page 1 of 2

PDF/HTML Page 1 of 25
single page version

background image
Atmadharma
varSha 1p
saLang ank 170
Version History
Version
NumberDateChanges
001Oct 2003First electronic version.

PDF/HTML Page 2 of 25
single page version

background image
varSha 1p mun
ank 2 jo
mAgashar
vI. san. 2484
sampAdak
rAmajI mANekachand shAh
170
vidyAnun pariNAm
je vidyAnun pariNAm AtmAnA hitamAn Ave, eTale ke je vidyA
mokShanun kAraN thAy te vidyA samyak chhe, eTale ke mokSha mATenI parIkShAmAn
te pAs chhe. ane je vidyAnun pariNAm AtmAnA hitamAn na Ave, athavA
je vidyA mokShanun kAraN na thAy te vidyA mithyA chhe eTale ke mokSha mATenI
parIkShAmAn te nApAs chhe.
antarmukh thaIne atIndriy chaitanyane jANavAmAn je gnAn nathI
pravartatun ne indriy dvArA ekalA bAhya viShayomAn ja varte chhe te gnAn,
AtmAne jANavA mATe nApAs chhe, chaitanyane jANavArUp AtmavignAnanI
parIkShAmAn te nApAs thAy chhe. bhale meTrik vagere moTImoTI parIkShAmAn
pahelA nambare pAs thAy paN jo chaitanyatattvane na jANyun to tenun gnAn
nApAs ja chhe–mithyA ja chhe. ane koIk jIv bhale abhaN hoy, vAnchatAn–
lakhatAn ya AvaDatun na hoy, paN gnAnane antarmukh karIne jo
chaitanyaviShayane jANe chhe to tenun gnAn pAs chhe, AtmavignAnanI parIkShAmAn
ten pAs chhe, ne tenun gnAn mokShanun kAraN chhe, ane te ja sAchI vidyA bhaNyo
chhe. je mokShanun kAraN thAy te ja sAchI vidyA chhe, e sivAy laukik vidyA
game teTalI bhaNe to paN AtmavidyAmAn to te nApAs chhe.

PDF/HTML Page 3 of 25
single page version

background image
hitopadesh * gnAnopadesh
are jIv! tun Thar, Thar! ‘paranun hun karun’ evI agnAnabuddhine lIdhe dukhamAn tAro anant..anant kAL gayo...
chorAsInA avatAramAn tArA dukhamAn koIe bhAg na lIdho...tArA dukh teen ekale ja bhogavyA. te dukhanun mUL paranA
kartRutvanI agnAnabuddhi ja chhe, mATe have te agnAnabuddhi chhoD...paranA kartRutvanI buddhi chhoD...ne tArA AtmAmAn Thar...jethI
anAdinA tArA dukhano ant Ave.
he jIv! tun to gnAnasvarUp chho...tArun gnAn paramAn shun kare? te paranAn dukhane jANe paN pote paranAn dukh laI na
shake; temaj tArAn dukh bIjo laI na shake. pote potAnA agnAn bhAvathI ja je dukh Ubhun karyun chhe te dukh potAnA
gnAnabhAvathI ja TaLe chhe...mATe he jIv! antarmukh thaIne tArA gnAnasvarUpamAn Thar...temAn tane anAkuL shAntinun vedan thashe.
– pravachanamAnthI
* * *
he jIv! tun kone badalAvIsh!
ne tane bIjo koN badalAvashe!
jagatanA koI padArthane tun badalAvI shake tem nathI; ane tane jagatano koI padArtha badalAvI shake tem nathI.
tun ane jagatanA padArtho, sau svatantrapaNe potapotAnA pariNAmarUpe pariNamI rahyA chhe.
Am jagatanA padArthonun svatantra pariNaman jANIne paranA kartRutvanI buddhithI tun viram..viram! parathI tArI
atyant bhinnatA jANIne svamAn antarmukh thA...
bahirmukh agnAnabhAvathI utpanna thayelun dukh antarmukh gnAnabhAvathI TaLI jAy chhe.–A ja dukhathI chhUTIne sukhI
thavAno upAy chhe.
– pravachanamAnthI.
shun karavun?
jeNe AtmAnun hit sAdhavun hoy, janma–maraNanA dukhothI AtmAne chhoDAvavo hoy, te jIve shun karavun? AchArya
bhagavAn kahe chhe ke te jIve pratham to AgamapramANathI, anumAnapramANathI ane antaranA svasamvedanapramANathI em
jANavun ke hun gnAnachetanAsvarUp chhun; karmachetanA ke karmaphaLachetanA (–rAgadveSh ke harShashok) te mArun kharun svarUp nathI.–A
rIte potAne gnAnachetanAsvarUp jANIne ane tenI draDh shraddhA karIne, pachhI tenun ja dhyAn karIne temAn lIn thavun.–Am
karavAthI AtmAne param Anandano anubhav thAy chhe, ne janma–maraNanA dukhathI chhUTIne te mokShasukh pAme chhe.
mATe pharI pharIne santo kahe chhe ke–
jIvarAj em ja jANavo,
vaLI shraddhavo paN e rIte,
enun ja karavun anucharaN,
pachhI yatnathI mokShArthIe.
AtmadharmanA grAhakone–
‘Atmadharma’ mAsikane ange je kaI phariyAd ke sUchan karavAnun hoy te, pandar divasamAn “jain svAdhyAy mandir
TrasTa– ‘sonagaDh” nA sIranAme karavI.
‘Atmadharma’ nun lavAjam rUA. traNane badale rUA. chAr levAno nirNay karyo chhe.
___________________________________________________________________________________
vArShik lavAjam rUpiyA chAra chhUTak nakal pAnch AnA
___________________________________________________________________________________

PDF/HTML Page 4 of 25
single page version

background image
Atmadharma
varSha pandaramun ank bIjo sampAdak rAmajI mANekachand doshI mAgashar 2484
dhanya te putra...ne dhanya te mAtA!
kalaiyAkumvar jevA ATh ATh varShanA rAjakumArane, AtmAnA bhAn sahit vairAgya thatAn
AnandamAn lInatAnI jyAre bhAvanA jAge chhe, tyAre mAtA pAse jaIne dIkShA mATe rajA mAnge chhe
ke he mAtA! AtmAnA param Anandane sAdhavA hun have jAun chhun...he mAtA! sukhI thavA mATe have hun
jAun chhun...mAtAnI AnkhamAnthI AnsunI dhArA vahe chhe ne putranA romerome vairAgyanI chhAyA chhavAI
gaI chhe. te kahe chhe ke are mAtA! janetA tarIke tun mane sukhI karavA mAnge chhe; to hun mArA sukhane
sAdhavA jAun chhun, tun mArA sukhamAn vighna na karIsh; bA! mArA AtmAnA Anandane sAdhavA hun
jAun chhun, temAn tun dukhI thaIne mane vighna na karIsh...he janetA! mane rajA Ap, hun AtmAnA
AnandamAn lIn thavA mATe jAun chhun.
tyAre, mAtA paN dharmAtmA chhe, te putrane kahe chhe ke beTA! tArA sukhanA panthamAn hun vighna
nahi karun. tArA sukhano je panth chhe te ja amAro panth chhe. mAtAnI AnkhamAn to AnsunI dhAr
chAlI jAy chhe ne vairAgyathI kahe chhe he putra! AtmAnA param AnandamAn lInatA karavA mATe tun
jAy chhe, to tArA sukhanA panthamAn hun vighna nahi karun...hun tane nahi rokun...muni thaIne AtmAnA
param Anandane sAdhavA mATe tAro AtmA taiyAr thayo chhe, temAn amArun anumodan chhe. beTA! tun
AtmAnA nirvikalpa Anandarasane pI. amAre paN e ja karavA jevun chhe.–Am mAtA putrane rajA
Ape chhe.
ahA! ATh varShano kalaiyA kumvar jyAre vairAgyathI A rIte mAtA pAse rajA mAngato hashe,
ne mAtA jyAre vairAgyapUrvak tene sukhapanthe vicharavAnI rajA ApatI hashe–e prasangano dekhAv
kevo hashe!!
pachhI e nAnakaDo rAjakumvar jyAre dIkShA laIne muni thAy, ek hAthamAn nAnakaDun kamanDaL ne
bIjA hAthamAn morapInchhI laIne nIkaLe,–tyAre to ahA! jANe nAnakaDA siddhabhagavAn uparathI
utaryA! vairAgyano abadhUt dekhAv! AnandamAn lInatA! vAh re vAh!! dhanya tArI dashA!
ane pachhI be–traN divase jyAre AhAr mATe nIkaLe, AnandamAn jhUlatA jhUlatA dhImedhIme
chAlyA AvatA hoy, ne AhAr mATe nAnakaDA be hAthanI anjali joDIne UbhA hoy...e
dekhAv kevo hashe!!
pachhI to e ATh varShanA munirAj AtmAnA dhyAnamAn lIn thaIne kevaLagnAn pragaTAvIne
siddha thaI jAy.–AvI AtmAnI tAkAt chhe. atyAre paN videhakShetramAn shrI sImandharAdi
bhagavAn pAse ATh ATh varShanA rAjakumAronI dIkShAnA AvA prasang bane chhe.
(pravachanamAnthI)

PDF/HTML Page 5 of 25
single page version

background image
4 Atmadharma 170
bharat–vairAgya
vInchhIyAnA bhAIshrI himmatalAl vAlajIbhAIe bAlapadmapurANanA AdhAre
A samvAd taiyAr karyo hato; ane vInchhIyA–pAThashALAnA vidyArthIoe kAratak sud
ekamanA roj sonagaDhamAn bhajavyo hato. jignAsuone priy hovAthI te ahIn
prasiddha karavAmAn Avyo chhe.
(shrI dasharath rAjA darabAr bharIne beThA chhe; sAmanto ane mantrI tathA nAyabamantrI bAjumAn beThA chhe sharUAtamAn
jinendrabhagavAnanA jayakArapUrvak pAnch bALako nIche mujab mangalAcharaN kare chhe.)
मंगलं भगवान् वीरो मंगलं गौतमो गणी।
मंगलं कुंदकुंदार्यो जैनधर्मोऽस्तु मंगलं।।
सर्वमंगल्यमांगल्यम् सर्वकल्याणकारकं।
प्रधानं सर्वधर्माणां जैनं जयतु शासनम्।।
(gIt)
dhanya– munishvar Atamahitamen chhoD diyA parivAr,
–ki tumane chhoDA sab gharabAr.
dhan chhoDA vaibhav sab chhoDA, samajA jagat asAr,
ki tumane chhoDA sab sansAr.
dhanya bharatajI Atamahitamen chhoD diyA parivAr,
ki tumane chhoDA sab sansAr...
kAyAse mamatA ko TArI,
karate sahan parisah bhArI;
panch mahAvratake ho dhArI,
tIn ratan ke bane bhanDArI;
AtmasvarUpamen jhUlate karate,
nij Atam uddhAr.. ki tumane0 (1)
rAgadveSh sab tumane tyAge,
vair virodh hRudayase bhAge;
param Atamake anurAge,
vair karma palAyan bhAge;
sat–sandesh sunA bhavijanakA
karate beDA pAr...ki tumane0 (2)
hoy digambar vanamen vicharate,
nishchal hoy dhyAn jab dharate;
nijapadake Anandamen jhUlate,
upashamarasakI dhAr varasate;
mudrA saumya nIrakhakar ‘vRuddhi’
namatA vAramvAr... ki tumane0 (3)
dhanya bharatajI Atamahitamen
chhoD diyA parivAr...ki tumane...
dasharatha– aho! A rAjapAT, rANIo ane suvarNanA A rAjamahelo badhun Aje tuchchha bhAse chhe, kShaNik ane
nAshavAn jaNAy chhe. are! A sharIrane paN game teTalI sajAvaTathI shaNagAravAmAn Ave chhatAn kALakrame
te shithil thaI jAy chhe, vIjaLInA chamakArAnI peThe te nAsh pAmI jAy chhe. vishvanA koI padArtho, mANek
ke mahelo, patnI ke putro, e koI jIvane sharaNabhUt nathI. vishvanA padArthomAn kyAy sukh, shAnti ke
samAdhi nathI. aho dhanya te jIvan! dhanya te munipad!

PDF/HTML Page 6 of 25
single page version

background image
mAgashara 2484pa
chhe.
ahA! gaIkAlano prasang chitta sAme khaDo thatAn dilamAn khed Upaje chhe...shok thAy chhe, dukh ane
vairAgyano khaLabhaLAT machI jAy chhe. have to jIvanane kalyANanA pavitra panth upar vALIne ujjavaL
karavA mATe bhagavatI jinadIkShA angIkAr karavAno amAro aDag nishchay chhe. tyAre bIjI taraph kaikeyIe
vichitra varadAn mAngyun chhe! are! kaikeyIne Am kem sUjhayun?–paN nahi, nahi; badhun barAbar chhe. padArthono
pravAh kramabaddha palaTI rahyo chhe, tene jANavAno ja AtmAno svabhAv chhe, pheraphAr karavAno nahi. ThIk chhe,
men kaikeyIne vachan Apelun chhe, Arya puruSh bolelA vachananun pAlan karavAmAn ja temanI pharaj samaje chhe.
mantrI– prabho! Apanun chitta vihvaL ane khedakhinna kem jaNAy chhe? shun hukam chhe, pharamAvo!
dasharatha–
mantrIjI! shun hukam pharamAvun? ame gRuhasthAshramamAn rahI jinamandironA jIrNoddhAr karAvyA, bhavya jinAlayo
bandhAvI vItarAgI jinabimbo sthApyA; shAstra abhyAs mATe svAdhyAy bhavano, ane jinashAsananI
prabhAvanAnA anek mangaL kAryo karyA. have A sansAranA viShayothI amArun man virakta thAy chhe. ame
have bhagavatI jinadIkShA angIkAr karI jIvanane aDag puruShArthanI kasoTIe chaDAvI AtmakalyAN karI
levA mAgIe chhIe. A sansArathI have bas thAv.
mantrI– prabho! AvA mangaL kArya mATe Apano mangaLabhAv saphaL thAo, parantu Ap chintAmAn kem chho?
dasharatha– mantrIjI! tame jANo chho ke ghor yuddhanA medAnamAn kaTokaTInI paLe kaikeyIe rathanun sArathIpaNun karI ApaNane
jIt apAvI hatI, ane e vakhate prasanna thaIne men tene varadAn Apyun hatun.
mantrI– hA, prabho! e vAt mane barAbar sAmbhare chhe.
dasharatha– mantrIjI, tyAre teNe te varadAn bAkI rAkhyun hatun, ane Aje te potAnA varadAnanI mAngaNI kare chhe.
mantrI– shA varadAnanI mAngaNI kare chhe? prabho!
dasharatha– shun kahun? bolatAn jIbh upaDatI nathI, hRuday dukhanA bhArathI hachamachI jAy chhe, antar akaLAmaN anubhave
chhe. jyAre kumvar rAmanA abhiShekanI taDAmAr taiyArI chAlI rahI chhe. tyAre kaikeyI varadAn mAnge chhe ke
bharatane rAjagAdI upar besADo.
(A varadAn mAngavA pAchhaL kaikeyIno koI duShTa hetu na hato; parantu dasharath rAjAnI sAthesAthe jyAre
teno putra bharat paN dIkShA levA mATe taiyAr thaI gayo, tyAre pati temaj putra banneno ekasAthe viyog
thatAn tene ghaNo AghAt thayo, tethI rAjyAbhiShekane bahAne kadAch bharatane dIkShA leto rokI shakAy, e
hetuthI teNe uparokta varadAn mAngyun hatun.)
mantrI (ek sAthe)– hen! are, ame A shun sAmbhaLIe chhIe?
mantrI–
ahA, AryapuruSh rAmachandrajInA rAjyAbhiShekanI jyAre taDAmAr taiyArIo chAlI rahI chhe, AkhI
ayodhyAnagarI IndrapurI samAn shaNagArAI rahI chhe, dhajA–patAkAothI nagarInI sajAvaT thaI gaI chhe;
TheraTher toraNo ane manDapo, daravAjAo ane rangaberangI kamAnothI nagarI jhaLahaLI rahI chhe, chomer
goThavAyelI dIpamALAonI roshanI pAse svarganA tej paN jhAnkhA lAge chhe; ayodhyAnagarIno eke ek
nagarajan anerA utsAhathI rAmachandrajIno rAjyAbhiShek mahotsav UjavavAnA kAryamAn mashagul thaI rahyo
chhe...tyAre rAmane badale bharatane rAjagAdI ApavAnI vAt Ap karo chho!–shun A satya chhe!!

PDF/HTML Page 7 of 25
single page version

background image
6 Atmadharma 170
dasharatha–
hA, mantrIjI! satya kahun chhun. mArun antar paN vedanAnA AghAtathI dukh anubhave chhe...paN shun karun!
nAyabamantrI– prabho! Ap vItarAgI jainashAsananA bhakta ane mahAsamrAT chho...Ap samartha ane gnAnanA sAgar
chho, ApanI vichakShaN buddhi vikaTamAn vikaT koyaDAne paN ukelI nAnkhavA samartha chhe; mATe Ap yogya
ukel batAvo.
dasharatha– ukel? ukel sho batAvun? sAmbhaLo, thoDA divas pahelAn ‘sarvabhUtahit’ munirAjanA darshanano lAbh
maL‌yo, ne e mahAsant munirAjanA shrImukhathI mArA pUrva bhavanun vRuttAnt sAmbhaLIne mArun chitta aDagapaNe
vairAgya taraph DhaLI gayun chhe. pavitra jinadIkShA angIkAr karun te ja A jIvananI param saphaLatA chhe. bAhya
padArtho ke bhogaviShayo te koI AtmAne sukh ApavA samartha nathI. have ratnayatra dharmanI ArAdhanA vaDe
shIghra kalyAN karI levA antarAtmA utAvaLo thaI rahyo chhe. tyAre bIjI taraphano prasang paN sansAr pratye
vairAgyajanak chhe. kAle A ayodhyAnI rAjagAdI par rAmane badale bharatano abhiShek thashe...rANI
kaikeyIne hun varadAn ApI chUkayo chhun te aphar ja raheshe...vachananun pAlan karavun te raghukuLanI rIt chhe, mATe
have vilamb vyartha chhe. rAmachandrane bolAvo.
mantrI– jevI AgnA! koN chhe hAjar?
hajurI– jI mahArAj! shI AgnA chhe?
mantrI– jAo, rAmachandrajIne teDI lAvo.
hajurI– jevI AgnA.
(hajurI naman karIne jAy chhe...thoDIvAre rAm praveshe chhe.)
rAma– (vandan karIne) param pUjya pitAshrI, shI AgnA chhe?
dasharatha– (thoDIvAr vichAr karIne, dhImA avAje kahe chhe) putra! tArun avinAshI kalyAN ho..mArA chittamAn
vairAgya ane kShobhanI mishra lAgaNInA vAdaL chhavAI rahyA chhe..jagatanA A bAhya padArtho sunakAr ane
saDelA taraNA jevA bhAse chhe..antaramAn vichAronA vAdaL doDAdoD karatA k kavanavun thavAnI AgAhI
Ape chhe.
rAma– pitAjI! ApanA hRudayanI vAt sphoT karIne samajAvo..ApanA antaranA kShobhane vahelI take dUr karavA
hun AsamAn–jamInane ek karIsh..ApanI chintAtur mudrAne jotAn amane pArAvAr dukh thAy chhe..mATe
Ap shIghra AgnA karo.
dasharatha– putra! tame jANo chho ke yuddha vakhate tamArI mAtA kaikeyIe rath chalAvIne ApaNane vijay apAvyo
hato, rath chalAvavAnI tenI kushaLatAthI ja hun te vakhate bachI shakyo hato, ne te vakhate prasanna
thaIne men tene varadAn mAngavA kahyun hatun; tyAre teNe e varadAn bAkI rAkhelun, have tArA
rAjyAbhiShek–vakhate te potAnA varadAnanI mAngaNI kare chhe ke mArA putra bharatano rAjyAbhiShek
karo. A paristhitimAn jo hun bharatano rAjyAbhiShek na karun to hun vachanabhang thAun ne jagatamAn
mArI apakIrti thashe! vaLI rAjanItino vichAr karatAn moTA putrane chhoDIne nAnA putrano
rAjyAbhiShek karavo te kArya nyAyavirodhI lAge chhe. vaLI bharatane rAjya Apun to lakShmaN sahit
tame shun karasho? tame banne putro mahAshUravIr ane vinayavant tathA vichAravAn chho, tethI have hun shun
karun? e kaThin samashyA thaI paDI chhe, ne tethI ja mArA antaramAn kShobh thAy chhe.
rAma– pitAjI! nishchintapaNe Ap ApanA vachananun pAlan karo, amArI chintA chhoDI do, ne khushIthI
bharatakumArano rAjyAbhiShek karo. jo vachanabhangathI ApaNA kuLanI apakIrti Ave to A
rAjasampadA ke indranI sampadA paN amAre shun kAmanI chhe? je suputra chhe te evun ja kAm kare chhe ke
jethI pitA–mAtAne leshamAtra dukh na thAy. putranun A ja putrapaNun chhe; nItinA panDitajan em ja
kahe chhe ke–je pitAne pavitra kare ane tenun kaShTa dUr kare te putra chhe, pavitra karavun eTale shun? ke
pitAne dharmasanmukh karavA. he pitAjI! rAjyanI sampadAno amane moh nathI, vanavAs paN amane
kaThin nathI; amane dukh mAtra

PDF/HTML Page 8 of 25
single page version

background image
mAgashara 24847
eTalun ja chhe ke jyAre Ap mahAmunidharmanI bhagavatI dIkShA angIkAr karavA aDagapaNe taiyAr thayA chho
tyAre Avo prasang upasthit thAy chhe.
dasharatha– putra! tArA vachano mArA dilamAn ArapAr UtarI jAy chhe. tArA dilanI vishALatAthI mArun antar
sAntvan anubhave chhe. mane e ja vichAr thAy chhe ke ahA! A vishvanA khel kevA nyArA chhe! A
sanyog sAthenA kShaNik sambandho kevA nyArA chhe!!
(senApati AvIne namaskAr kare chhe.)
dasharatha– shA samAchAr chhe, senApati!
senApati– mahArAj! hun rAjakumAr bharatanA mahelethI Avun chhun. Ap jinadIkShA angIkAr karI rahyA chho, te hakIkat
jANIne bharatanA haiyAmAn Anandano pAr nathI.
dasharatha– vAh, Anand kem na hoy! munidashA te to paramAtmapadane bheTavAno muktino mahotsav! te prasange
bharat jevA vairAgI dharmAtmAne Anand thAy temAn Ashcharya shun chhe?
senApati– paN mahArAj! rAjakumAr bharatane atyant Anand to eTalA mATe chhe ke teNe paN ApanI sAthe ja
jinadIkShA angIkAr karavAno nirNay karel chhe. jinadIkShA mATenI ghaNAkALanI bhAvanA Aje pUrI thashe,
ethI ja te atyant Anandit chhe.
badhA ek sAthe– hen, A shun? shun bharatajI paN munivrat dhAraN karavA taiyAr thayA chhe? ATalI nAnI vayamAn!
dasharatha–
ahA, jIvonA pariNAm kevA svatantra chhe! jagatanA padArthonI shI gati chhe! shI sthiti chhe!
jinendradevanI divyadhvanimAn Avel sarva padArthanI svatantratAno DhanDhero satya chhe..kramabaddha pariNamatA
padArtho potapotAnA utpAd–vyay–dhrauvya svabhAvane dhAraN karIne svatantra pariNamI rahyA chhe. tyAn sheno
harSha?–ne sheno shok? mAtra gnAn karavun te ja jIvanun kartavya chhe..ahA! bharat paN shun mArI sAthe ja
dIkShit thashe!
(bharat Ave chhe, darabArIo UbhA thaI sanmAn kare chhe; dasharatharAjA tathA rAmachandrajIne namaskAr
karIne, bharat vairAgyapUrvak kahe chhe–)
bharata– hA, pitAjI! hun paN ApanI sAthe ja aDag munipad dhAraN karIne mArA AtmakalyANane sAdhIsh, mATe
Ap AgnA karo.
dasharatha– he vatsa! kumAr! tArI bhAvanA uttam chhe..parantu hamaNAn ja tArI mAtAe tArA rAjyAbhiShekanun varadAn
mAngyun chhe, mATe hAl thoDo vakhat to rAjya karo..hajI tame bALak chho..pachhI vRuddha ummar thatAn sukhethI
jinadIkShA lejo.
bharata– pitAjI! A kShaNabhangur jIvanano sho bharoso!
vidyut lakShmI prabhutA patang
AyuSh te to jalanA tarang
purandarI chAp anang rang
shun rAchiye jyAn kShaNano prasang?
AyuShya pUrun thatAn kShaNabharamAn pANInA parapoTAnI jem A nAshavAn deh chhUTI jAy chhe. temaj A mRutyu
vRuddha–bALak ke yuvAn vachche bhedabhAv rAkhatun nathI....te mRutyu kone khabar kyAre AvI pahonche? mATe
AtmahitamAn pramAdI thavun yogya nathI, mATe mane AgnA Apo.
sheTha– parantu rAjakumAr! mahArAjA dIkShA lye chhe ne have A rAjyanA dhaNI Ap chho..mATe Ap A rAjyanun
pAlan karo..prajAjano Apane vinantI kare chhe. vaLI mArI salAh jo mAno to hAl Ap
gRuhasthAshramamAn rahIne vyavahAradharmanun pAlan karo, te vyavahAradharmathI paN paramparA mokSha thashe, samajyA?
to pachhI muni thavAnI shI jarUr chhe?
bharata– nahi, sheTh! em nathI. vyavahAradharma dvArA kadI mokSha thato nathI, vyavahAradharma e to puNyabandhanun kAraN
chhe. puNyathI to kShaNik sanyogo maLIne chhUTI jAy chhe, tenAthI jIvanun kalyAN ke mukti thatI nathI.
sheTha– are kumvarajI! vyavahAradharmathI mokSha thAy em to amArA bApadAdAnA vakhatathI ghaNA loko mAnatA
Ave chhe,–te shun khoTun?
bharata– hA, jarUr, te khoTun chhe. mokSha to nishchayadharmanI ArAdhanAthI ja thAy chhe, vyavahAradharmathI nahi. anant
jinendra bhagavanto je mArge vicharyA ane

PDF/HTML Page 9 of 25
single page version

background image
8 Atmadharma 170
pavitra mokShadashAne pAmyA, te nishchay samyagdarshan–gnAn–chAritrathI ja pAmyA chhe, nahi ke vyavahAradharmathI;
mATe nishchay ratnatrayanI ArAdhanA te ja muktino panth chhe, ne have ame muni thaIne tene ja ArAdhavA
mAngIe chhIe.
sheTha– are rAjakumAr! Apanun tattvagnAn ghaNun Unchun chhe, parantu ApanI vay hajI nAnI chhe. AvI nAnI vayamAn
muninA kaThaN dharmonun pAlan Ap shI rIte karI shakasho? vastra vinA vanajangalamAn rahevun, shIyALAnI
kaDakaDatI ThanDI ane unALAnA dhomadhakhatA tAp sahan karavA, nirdoSh bhojan levA, bhUmi upar sUvun,
langoTImAtra paN vastrano kaTako ang upar dharavo nahi; AvA AkarA vratatap ApanI kumaLI kAyA
kaI rIte sahan karashe, bApA!
bharata– are sheTh! Ap gAmanA nagarapati ane sanghanA agresar thaIne Am kAn bolo? shun munidashA
kaShTadAyak chhe? nahi sheTh! Ap bhUlo chho munidashA kaThaN nathI, dukhadAyak nathI, e to
AnandadAyak chhe. ahA! munidashA to chAritranun jharaNun chhe, tyAn shAntinI chhoLo UchhaLe chhe.
AnandanA hiloLe jhUlato ne atIndriyasukhane anubhavato AtmA sukh ane samAdhimAn taraboL
thaI jAy chhe, AtmAnA anubhavathI te tRupta–tRupta thaI jAy chhe. ahA, jainamArganI munidashA te to
shUravIrano mArga chhe, kAyaranun tyAn kAm nathI. Anandaras–upashamarasanA samudramAn jhUlatI te
munidashA dhanya chhe..
sheThavAh re vAh! kumvarajI! ApanI vAt to bahu uttam chhe, parantu dharmanI AvI UnchI UnchI vAtamAn
amArA jevA shrAvakone bahu khabar na paDe; amAre to TUnkone Tach hisAb ke k kpuNya dAn
karIe to sukhI thaIe, bAkI UnDI vAt to ApaNA A shAstrIjI jANe. kem shAstrIjI!
shAstrIjI– barAbar chhe sheThajI, ApanI vAt! gRuhastho to puNya–bhakti–dAn–dayA evo vyavahAradharma ja AcharI
shake chhe, ne te vyavahAradharmathI ja teo mukti pAme chhe.
bharata– are shAstrIjI! shAstro bhaNIbhaNIne tame A shun goTAvALo chho? shun gRuhasthone samyagdarshan ane
samyaggnAnarUp nishchayadharma na hoy? ane puNya–bhakti–dAn–dayA to shubh rAg chhe, te rAg vaDe shun kadI
mukti thAy? jainashAsanamAn to rAgane bandhanun kAraN kahyun chhe, mokShanun kAraN nathI kahyun.
shAstrIjI– kumvarajI! ApanI vAt ThIk chhe; parantu vyavahAr paN joIe to kharone? men ghaNA shAstrono abhyAs
karyo chhe, temAn vyavahArane dharmanA TekArUp kahyo chhe.
rAma– vAh vAh! shAstrIjI! tame paN khUb bhaNyA!! shun A ja tamArA bhaNatarano sAr chhe! vyavahAranun
avalamban chhoDIne je nishchayasvabhAvano Ashray kare chhe tene upachArathI vyavahArano Teko kahyo;
parantu vyavahAranA ja avalambanathI lAbh mAnIne temAn je aTakI jAy chhe tene to te vyavahAranA
avalambananun phaL sansAr ja chhe shAstromAn vyavahAranA avalambananun phaL sansAr ja kahyun chhe, e shun
tame nathI jANatA?
shAstrIjI– to munivaro paN panchamahAvratanun pAlan shA mATe kare chhe? aThThAvIs mULaguN shA mATe dhAraN kare chhe?
tIrthajAtrA vagere shA mATe kare chhe?
bharata– shAstrIjI! munione rAgabhUmikAmAn evA bhAvo hoy chhe bhale, parantu te bhAv kAI mokShanun kAraN
nathI, mokShanun kAraN to te vakhate temane je shuddharatnatray varte chhe–te ja chhe. bhUmikA mujab vyavahAr ane
shubh rAg hoy paN te bhAvo vaDe kadI mokSha nathI thato. mokSha to thAy chhe antaranA shraddhA–gnAn ane
vItarAg chAritranA baL vaDe, samajyA! ahA! vItarAgI ratnatrayanI ArAdhak munidashA! enI shI
dashA? munio to muktipurInA pravAsI chhe..enA darshanathI paN AtmAnA romarom harShathI ullasI jAy
chhe..vAh, munidashA vAh!
e param digambar munivar dekhI, haIDun harakhI jAy chhe,
e param pratApI santane nIrakhI, Anand uchhaLI jAy chhe
–Anand uchhaLI jAy chhe..Anand uchhaLI jAy chhe..
Anand.. (4)

PDF/HTML Page 10 of 25
single page version

background image
mAgashara 24849
vAs jeno van upavanamAn, girishikhar ke nadI–taTe,
vAs eno chittagUphAmAn, Atam Anandane raTe..
–Atam Anandane raTe..Atam Anandane raTe. Atam.. (4)
kanchan–kAminInA tyAgI, mahA tapasvI gnAnI dhyAnI
kAyAnI mAyAnA tyAgI, tin ratanadhArI bhanDArI..
–tIn ratanadhArI bhanDArI....tIn ratanadhArI bhanDArI....tIn.. (4)
taraNatAraN munivaranA pAvan charaNamAn namun,
samatAdhArI saumyamudrA AnandadhArAmAn ramun..
–AnandadhArAmAn ramun..AnandadhArAmAn ramun..
chAh nahIn A rAjyanI, chAh nahIn ramaNItaNI,
chAh uramAn ek chhe bas, shivaramA varavA taNI..
–shivaramA varavAtaNI..shivaramA varavAtaNI....shiv...(4)
e param digambar munivar dekhI, haIDun harakhI jAy chhe..
e AtamadhyAnI santane nIrakhI Anand uchhaLI jAy chhe.
ahA! param vItarAgatA vaDe ullasatI AvI chAritradashA te ja chhe aDol munipad! bas, have to ame
AvA munipadane angIkAr karIne AtmAnI paramasiddhine sAdhashun.
sheTha– mahArAj! A vairAgI bharat amArA samajAvavAthI rokAy em to lAgatun nathI. have to Ap
samajAvo ne Apanun vachan mAne to!
dasharatha– beTA bharat! badhAnI IchchhA chhe to tun hAl gRuhasthAshramamAn rahe..gRuhasthapaNe rahIne paN mokShanun sAdhan
karI shakAy chhe!
bharata– pitAjI! pitAjI! Ap mane vRuthA mohamAn kem phasAvo chho? indriyaviShayothI vashIbhUt evA
gRuhasthAshramamAn to anek prakAranA kAm–krodhAdi vartatA hoy chhe, temAn mukti kyAthi hoy? pitAjI!
Ap pote paN gRuhasthAshram chhoDIne je pavitra mArgane angIkAr karI rahyA chho te mArgamAn AvatAn mane
Ap shA mATe roko chho? jo gRuhasthapaNAmAny mokShasAdhan thaI shakatun hoy to Ap pote tene kem chhoDI
rahyA chho? mokShane sAdhavA mATe bAhya–abhyantar samasta parigrah chhoDIne muni thayA vagar chhUTako ja
nathI. hA, eTalun chokkas ke gRuhasthapaNAmAny samyagdarshan ane samyaggnAnarUp dharma hoI shake, bahu to
pancham guNasthAnarUp deshachAritra hoI shake, paN munidashA to gRuhasthapaNAmAn hoy nahi, ne munidashA
vagar mokSha kyAthi thAy?
rAma– bandhu bharat! tArI vAt to sAchI chhe, bhAI! ApaNe saue ante to e ja mArga angIkAr karye chhUTako chhe,
parantu pitAjI tArI mAtAne vachan ApI chUkayA chhe, ne pitAjInA vachananun pAlan karavA khAtar paN tun hAl
dIkShAnA vichAr chhoDI de. vaLI munione paN badhAne kAI te ja bhave mukti nathI thatI; mATe hAl thoDA
divas tame gRuhasthapaNAmAn raho ne A rAjyanun sukAn sambhALIne pitA–mAtAnun vachan pUrNa karo.
bharata– bhAI, Ape kahyun te satya chhe. jo ke badhA ja munio te ja bhave mukti nathI pAmatA, to paN je
munivaro mahApuruShArtha vaDe samasta karmone haNI nAnkhe chhe teo te ja bhave mokSha pAmI jAy chhe, tyAre
gRuhasthapaNAmAn to niyamathI mukti thatI ja nathI.
rAma– bandhu tame ghaNA samaju chho..tamArun tattvagnAn paN prashansanIy chhe..tamArA UchhaLatA vairAgyanI dhArA joIne
amane paN ghaNo ja Anand thAy chhe. parantu hAl mAtA–pitAnI paristhiti jotAn munivrat dhAraN
karavAno tamAro vichAr thoDA vakhat mATe mulatavI rAkho to sArun.
bharata– bhAI, ApanA kathanano marma hun samajI shakun chhun. ApanI salAh yogya chhe, paN sansAr pratye ke rAjapAT
pratye mArI ruchi bilakul chonTatI nathI. madhyabinduthI je vairAgyasamudra UchhaL‌yo tene koN rokI shake?
gRuhasthadharma to hInashaktivALAne mATe chhe. mAre to munidharma ArAdhavAnI ja bhAvanA chhe, mATe Ap sau
mane AgnA Apo!
dasharatha– putra! dhanya chhe tArI bhAvanAne. tun bhavyomAn pradhAn chhe. jinashAsananA rahasyane jANIne tAro AtmA
pratibuddha thayelo chhe; tArI vAt satya chhe; he dhIr ane vIr putra! ten mArI AgnA kadI bhang karI nathI, tun
vinayavant chho; to mArI ek vAt sAmbhaL.

PDF/HTML Page 11 of 25
single page version

background image
10 Atmadharma 170
bharata– kaho shI AgnA chhe pitAjI! ApanI AgnA shiromAnya chhe.
dasharatha– sAmbhaL vatsa! yuddhamAn kaTokaTI vakhate sArathIpaNun karIne tArI mAtAe mane jItAvyo hato, tyAre men
prasanna thaIne tene ek varadAn Apyun hatun, paN te vakhate varadAn na mAngatAn teNe mArI pAse te jamA
rAkhyun hatun. Aje, mArI sAthe tane paN dIkShA mATe taiyAr thayelo joIne tene khUb ja AghAt thAy chhe;
tethI tane dIkShA leto aTakAvavA Aje te potAnun varadAn mAnge chhe ke “mArA putra bharatane rAjyAsan
upar besADo” mArA vachan anusAr men te varadAnano svIkAr karyo chhe, mATe he putra! tun A
rAjagAdIno svIkAr karIne mahAsAmrAjyanun pAlan kar, jethI mArI vachanabhanganI apakIrti jagatamAn na
thAy. jo tun A vAtano svIkAr nahi kar to, ek to vachanabhangathI jagatamAn mArI apakIrti thashe ane
bIjun tArI mAtA paN tArA viyogathI atyant shokathI dukhI thaIne marI jashe.
rAma– bharat! bharat! pitAjInI vAtano tAre avashya svIkAr karavo yogya chhe. putranI pharaj chhe ke mAtA–
pitAne shokasamudramAn na pADatAn temane sukhI kare. vaLI he bandhu! tArI ummar hajI tap karavAne yogya thaI
nathI, mATe pitAjInA vachananA pAlan khAtar tun A rAjya svIkAr, jethI ApaNA kuLanI nirmaL
kIrti jagatamAn chandrasamAn phelAy. tArA jevo guNavAn putra hovA chhatAn mAtAjI shokathI santapta thaIne
maraN pAme–e shun tArA mATe yogya chhe? ame hovA chhatAn A rAjyAsan upar besavun–temAn tane sankoch
thato hoy te svAbhAvik chhe. parantu bhAI, pitAjInI dIkShAbAd ame A rAjavaibhav chhoDIne deshAntaramAn
ke koI van–parvatamAn evA sthAnamAn raheshun ke koI amane na jANe, mATe tun nishchintapaNe A rAjyAsan
grahaN kar.
(em kahIne rAmachandrajI bharatano hAth pakaDI tene rAjagAdI pAse laI jAy chhe..dasharath rAjA
rAjasinhAsan uparathI UbhA thaIne kahe chhe–)
dasharatha– Av, bharat Av! A rAjasinhAsanane shobhAv! shAstrIjI! chAlo, kumakum ane akShat vaDe
bharatakumArane rAjatilak karo..
(shAstrIjI rAjatilak kare chhe. tyArabAd dasharath rAjA bharatane hAth jhAlIne sinhAsan upar besADIne
kahe chhe–)
dasharatha– mantrIjI ane nagarasheTh! AjathI A ayodhyAnagarInA rAjasinhAsane hun bharatane besADun chhun. have te ja
tamAro rAjA chhe. beTA bharat! AjathI A rAjyanun sukAn tArA hAthamAn chhe..prajAnun pAlan karo..ne tArun
kalyAN thAo–evA mArA AshIrvAd chhe. tun A rAjyAsanane shobhAvIne raghukuLanI rItine ujALaje..
ne jinashAsananI mahAprabhAvanA karIne shAsanane shobhAvaje. vItarAgI jinamArganI jhaLahaLatI jyotane
vadhu ne vadhu javalant karaje. bas, have hun nishchintapaNe A rAjapAT tyAgIne munidIkShA angIkAr karavA ne
AtmAnA paramapadane sAdhavA mATe vanamAn jAun chhun.
(dasharath rAjA dIkShA levA jAy chhe paDado paDe chhe.)
(samvAdano pahelo ank ahIn pUro thayo. bAkIno bhAg AvatA anke apAshe.)

PDF/HTML Page 12 of 25
single page version

background image
mAgashara 248411
anekAntamUrti bhagavAn AtmAnI
(37–38)
bhAv–abhAvashakti ane abhAv–bhAvashakti
A gnAnasvarUp AtmAmAn anantashaktio chhe tenun varNan chAle chhe.
AtmAmAn koIpaN ek avasthA vidyamAn varte chhe–em ‘bhAvashakti’ mAn kahyun (33)
AtmAmAn vartamAna je avasthA varte chhe te sivAyanI AgaL–pAchhaLanI avasthAo temAn avidyamAn chhe–em
‘abhAvashakti’ mAn kahyun chhe. (34)
vartamAn je avasthA varte chhe te bIjA samaye abhAvarUp thaI jAy chhe–em ‘bhAv–abhAv’ shaktimAn kahyun
(3p)
bIjA samayanI je avasthA vartamAn avidyamAn chhe te bIjA samaye pragaTe chhe–em ‘abhAv–bhAv’ shaktimAn
kahyun. (36)
have, trikALI bhAvane AdhAre vartamAn bhAvanun hovApaNun ‘bhAv–bhAv’ shaktimAn kahe chhe; temAn trikALInA
AdhAre vartamAn kahIne dravya–paryAyanI ekatA batAve chhe. (37)
ane, dravya–paryAyanI je ekatA thaI temAn parano ne vikArano atyant abhAv chhe, te ‘abhAv–abhAv’
shaktimAn batAve chhe. (38)
gnAn svarUp AtmAmAn “bhavatA paryAyanA bhavanarUp bhAv–bhAvashakti chhe;” temaj “nahi bhavatA paryAyanA
abhavanarUp abhAv–abhAv shakti chhe.”
ekek shaktinA varNanamAn amRutachandrAchAryadeve ‘samayasAr’ no bhanDAr bharI dIdho chhe, darek shaktimAn shuddha
AtmAno ras nItarI rahyo chhe. koIpaN shaktithI jo AtmAnA svarUpane oLakhavA jAy to anantaguNanA bhanDAr evA
bhagavAn AtmAnI sanmukhatA thaIne apUrva Anandarasano anubhav thAy chhe.
mAro svabhAv anant guNano bhanDAr chhe–evun jyAn gnAn thayun tyAn trikALI shuddhabhAvanA Ashraye paryAyamAn
samyaksvasamvedan bhAv varte chhe, tenun nAm ‘bhAv–bhAv’ chhe. trikALabhAv ane vartamAnabhAv banne ek thaIne varte

PDF/HTML Page 13 of 25
single page version

background image
12 Atmadharma 170
chhe evI bhAvabhAvashakti chhe. AtmA trikAL bhAvarUp rahIne samay samayanA bhAvapaNe varte chhe, e rIte bhavatA
bhAvanun bhavan chhe. ane pararUpe AtmA kadI thato nathI, parano AtmAmAn abhAv chhe ne te sadAy abhAvapaNe ja
rahe chhe evI abhAv–abhAvashakti chhe. A rIte A shaktio AtmAnun svamAn ekatva ne parathI vibhaktapaNun
batAve chhe. ‘bhAv–bhAv’ eTale guNano bhAv ane paryAyano bhAv evA banne bhAv sahit AtmA varte chhe;
ane ‘abhAv–abhAv’ eTale potAthI bhinna evA par dravya–guN–paryAyo sadA potAmAn abhAvapaNe ja varte
chhe;–AvI banne shaktio AtmAmAn chhe. ‘AtmagnAn svarUp chhe’ em lakShamAn letAn temAn A badhI shaktio
bhegI AvI ja jAy chhe.
jyAn shuddhachidAnand AtmAnun svasamvedan thayun tyAn gnAnAdi guNo te guNapaNe kAyam rahIne vartamAn nirmaL
paryAyapaNe varte chhe, ane te ja pramANe nirmaLapaNe vartyA karashe. trikALabhAvarUp guNanun bhavan–pariNaman thaIne vartamAn
paryAyarUp nirmaLabhAv varte chhe ane have guNanA pariNamanamAn tevo ja bhAv vartyA karashe. sAdhakane shuddhatAnI vRuddhi thAy chhe
te judI vAt chhe, paN have nirmaLabhAvamAn vachche bIjo vikArI bhAv nahi Ave, guNanun evun ne evun nirmaL pariNaman
thatA karashe,–evI A vAt chhe.
gnAn trikAL gnAnabhAvapaNe rahIne vartamAn–vartamAnarUpe pariName chhe; prabhutAno bhAv trikAL prabhutArUpe
rahIne vartamAn–vartamAnapaNe pariName chhe. shraddhA trikAL shraddhAbhAvarUpe rahIne vartamAn–vartamAnapaNe pariName chhe;
Anand sadAy AnandabhAvarUpe rahIne vartamAn–vartamAnarUpe pariName chhe; vIrya trikAL vIryashaktirUpe rahIne
vartamAn–vartamAnapaNe pariName chhe; Am badhA guN potapotAnA trikALabhAvarUpe rahIne potapotAnI paryAyanA
vartamAn bhAvarUpe pariName chhe. paN gnAn pariNamIne bIjA guNarUp thaI jAy ke bIjA guNo pariNamIne
gnAnAdirUp thaI jAy–em banatun nathI. ‘bhAvanun bhavan chhe’ eTale trikALapaNe rahIne vartamAnapaNe pariName chhe.
A rIte trikALabhAvarUp ane vartamAnabhAvarUp evo vastuno svabhAv chhe, tenun nAm ‘bhAvabhAvashakti’ chhe.
aho! mArA gnAnadarshan vagerenA trikALabhAvo je pahelA vartyA te ja vartyA karashe, shaktirUp bhAv chhe temAnthI
vyakti pragaTashe, gnAnadarshananA bhAvo trikAL gnAnadarshanapaNe TakIne potapotAnA paryAyamAn pariNamashe.–AvA
svabhAvanI jeNe pratIt karI tene have gnAn–darshanasvabhAvanA AdhAre gnAn–darshanamay nirmaL pariNaman ja thayA
karashe, vachche agnAnabhAv Ave ne rakhaDavun paDe–em banatun nathI. vartamAn je jANe chhe te pachhI paN jANanArapaNe
ja raheshe, vartamAn shraddhA kare chhe te pachhI paN shraddhashe, kem ke gnAnAdinun je vartamAn chhe te ‘trikALanun vartamAn’
chhe. trikALabhAvanA Ashraye je pariNaman thayun te trikALabhAvanI jAtanun shuddha ja thAy chhe. ane parano AtmAmAn
atyant abhAv chhe te sadAy abhAvarUp ja rahe chhe; rAgAdino paN trikALasvabhAvamAn abhAv chhe ne te
svabhAvanA Ashraye vartamAnamAn paN te rAganA abhAvarUp pariNaman thaI jAy chhe. AvI AtmAnI ‘abhAv–
abhAvashakti’ chhe. rAgane jANatAn gnAn pote rAgarUp thaI jatun nathI, gnAn to gnAnarUp ja rahe chhe.
jem ek sonAnI khAN hoy ne bIjI kolasAnI khAN hoy, tyAn je taraph valaN kare tenI prApti thAy. tem
A bhagavAn AtmA anant gnAnAdi nirmaL shaktiono bhanDAr chhe tenI sanmukh draShTi karavAthI paryAyamAn nirmaLatAnI
prApti thAy chhe. ane sharIrAdi jaD chhe tenI sanmukhatAthI vikAranI utpatti thAy chhe. bhAI! tArA AtmAnI shaktine
oLakh to temAnthI nirmaLatAnI prApti thAy.
vartamAnamAn je AtmA varte chhe te ja bhUtakALamAn vartyo hato ne bhaviShyamAn paN te ja vartashe; e rIte ek
samayamAn trikAL TakavAnI tAkAt AtmAmAn bharI chhe; trikALabhAvarUp rahIne te te samayanA bhAvarUpe pariName chhe.
pariNamavAthI vastusvabhAvamAn kAI pheraphAr thaI jato nathI, ke temAn ochhA–vadhatApaNun thatun nathI. trikAL ekarUp
svabhAve AtmA varte chhe, ane te trikAL ekarUp svabhAvanI sAthe ekatA karIne vartamAn bhAv paN ekarUpe
(–shuddhatArUpe) ja varte chhe. jyAn shuddhasvabhAvano Ashray varte chhe tyAn evI shankA nathI ke mane ashuddhatA thashe ke hun pAchho
paDI jaIsh. kem ke AtmAnA svabhAvamAn vikAr nathI eTale AtmAnA svabhAvanA Ashraye jenun pariNaman chhe tene
vikAr thavAnI shankA thatI nathI. A rIte samyagdraShTine shuddha

PDF/HTML Page 14 of 25
single page version

background image
mAgashara 248413
pariNamanapUrvak shuddhAtmadravyanI pratIt hoy chhe. pahelAn jyAre AvA shuddhAtmAnI khabar na hatI tyAre UndhI draShTithI
vikAranun ja pariNaman thatun, parantu have shuddhAtmAnI draShTimAn vikAranI adhikatA na rahI, shuddhatAnI ja adhikatA rahI.
AvI shuddha AtmAnI draShTimAn samakitIne vikArano abhAv ja chhe.
AtmAnI shaktio anant chhe parantu AtmA anantashaktinA bhAvothI abhed chhe. AtmAnI ek paN
shaktinA bhAvane yathArtha lakShamAn letAn anantashakti–sampanna Akho AtmA ja lakShamAn AvI jAy chhe. samakitInI
draShTi AkhA AtmAne svIkAre chhe, te akhanD AtmAnI draShTimAn tenA badhAy guNono nirmaLabhAv pragaTe chhe. A
rIte ‘sarva guNAnsh te samyaktva’ chhe. shuddhasvabhAvanA Ashraye jyAn samyagdarshan thayun tyAn gnAn paN svasamvedanathI
samyak thayun, chAritramAn paN AnandanA anshanun vedan thayun, vIryano veg paN sva taraph vaL‌yo. A rIte
samyagdarshananI sAthe ja badhA guNomAn nirmaLatA sharU thaI jAy chhe; koI guNomAn nirmaLatA bhale vadhatI–ochhI
hoy, paN pratItamAn to pUrNa nirmaLatA AvI ja gaI chhe. samyagdarshan pote to shraddhAguNanI paryAy chhe, paN tenI
sAthe gnAnAdi anant guNono paN nirmaL ansh vartI ja rahyo chhe. koI kahe ke samyagdarshan thayun paN AtmAnI
atIndriy shAntinun vedan na thayun, samyagdarshan thayun paN AtmAnun svasamvendan gnAn na thayun, samyagdarshan thayun paN
vIryano veg AtmA taraph na vaL‌yo,–to em kahenAre anantaguNathI abhed AtmAne mAnyo ja nathI; dravya–
guN–paryAyasvarUp AtmAnA bhAvone teNe jANyA ja nathI, ane potAne samakitI mAnIne te samyagdarshananA
nAme potAno svachchhand poShe chhe.
AtmAnI bhAvabhAvashakti chhe eTale tenAmAn dravya–guN–paryAy sadAy bhAvarUp ja chhe; jyAn dravyabhAv chhe tyAn ja
guNano bhAv chhe, jyAn dravya–guNano bhAv chhe tyAn ja paryAyano bhAv chhe. dravya–guN–paryAy traNeno bhAv ek sAthe ja
chhe; paryAy ek ne ek bhale kAyam na Take paN paryAy vagaranA dravya–guN kadI hotA nathI.
koI kahe ke AtmAmAn gnAn–Anand shakti to chhe paN vartamAn teno kAI bhAv bhAsato nathI,–to em
kahenAre AtmAnI bhAv–bhAvashaktine jANI nathI; nirmaL bhAvanA bhavan sahit ja trikAL bhAvanI pratIt thAy
chhe. nirmaL paryAy thayA vagar ‘bhavatA paryAy’–vALA AtmAnI pratIt kyAthi thAy? jyAn AtmAnA svabhAvanun
bhAn thayun tyAn nirmaL paryAyarUp bhavan (pariNaman) thAy chhe. bhAvabhAvashaktinA baLathI dravya guN ne
nirmaLaparyAy traNe abhed thaIne shuddhapaNe varte chhe; ane tenA dravya–guN–paryAyamAn vikArano abhAv chhe. AtmAnI
abhAv–abhAvashaktinun evun baL chhe ke potAthI bhinna sharIrAdi padArthone, karmone ke vikArane te potAnA
svabhAvamAn vartavA deto nathI. AtmAnA dravyamAn, guNamAn ane te taraph DhaLelI shuddhaparyAyamAn, e traNemAn
vikArano–karmano–sharIrAdino abhAv ja chhe ne abhAv ja raheshe. dravya–guN–paryAyanI ekatAmAn have kadI tUT
paDashe nahi, ne vikAr sAthe kadI ekatA thashe nahi. vikAr AtmAnI sAthe nahi varte paN chhUTo paDI jashe. AvI
Atmashaktine pratItamAn levI ne temAn ekatA karavI te mokShano upAy chhe.
AtmAmAn ek evI ‘abhAv–abhAv’ shakti chhe ke tenA dravya–guN–paryAy paranA abhAvarUp ja chhe;
AtmAnA shraddhA–gnAn–chAritra–Anand vagere badhA guNomAn temaj tenI paryAyomAn parano to abhAv varte chhe, eTale
koI nimitta meLavun to mArA shraddhA–gnAn–chAritra khIle e vAt rahetI nathI. dev–guru–shAstra vagere nimitto ho bhale,
paN AtmAmAn to teno abhAv chhe. ahIn to te uparAnt vikAranA paN abhAvanI sUkShma vAt levI chhe. AtmAnA dravya–
guN–paryAyamAn parano trikAL abhAv chhe, eno artha to e thayo ke paranA Ashraye thato parabhAvono paN AtmAmAn
abhAv chhe. temaj ‘gnAnAdimAn alpatA chhe te TALIne pUrNatA karun’ evo bhed paN raheto nathI, ekarUp shuddhadravyanI
sanmukhatA ja thAy chhe, ane te dravyanI sanmukh thayelI paryAy shuddha ja thatI jAy chhe, tenAmAn vikArano abhAv ja chhe.
Avun abhAvaabhAv–shaktinun tAtparya chhe.
shuddha AtmA upar jenI draShTi hoy tene ja A shaktionun rahasya samajAy tevun chhe. AtmAmAn karmano trikAL
abhAv chhe, te karma kadI AtmAmAn bhAvapaNe nahi varte. agnAnI pokAr kare chhe ke are, karmo mArga nathI ApatA! paN
AchAryadev kahe chhe

PDF/HTML Page 15 of 25
single page version

background image
14 Atmadharma 170
ke are bhAI! tArA AtmAnI sAme to jo! tArA AtmAmAn karmo to anAdithI abhAvapaNe ja varte chhe; karmo tArA
AtmAmAn AvyA ja nathI. karmano abhAv kahetAn karma taraphanA vikArI bhAvano paN AtmAnA svabhAvamAn abhAv chhe–
em lakShamAn Ave chhe ne shuddha AtmasvabhAv upar draShTi jAy chhe; tyAn paryAyamAn paN vikArano abhAv varte chhe. trikALamAn
abhAv hato ne vartamAnamAn paN abhAv thayo,–Avun abhAv–abhAvashaktinun nirmaL pariNaman chhe. AvA AtmAne
shraddhAgnAnamAn lye tyAre jIvatattvane barAbar mAnyun kahevAy. AvA jIvatattvano Ashray karatAn ja nirmaL paryAyarUp
samvar–nirjarAtattva pragaTe chhe, ane tenA ja Ashraye pUrNa shuddhatArUp mokShadashA thAy chhe; tathA puNya–pAp–Asrav ne
bandharUp malin tattvono abhAv thaI jAy chhe; sharIrAdi ajIvano to jIvamAn abhAv ja hato. A rIte AmAn nave
tattvono svIkAr AvI jAy chhe temaj temAnthI upAdey tattvono angIkAr tathA hey tattvono tyAg paN thaI jAy chhe.
–Anun nAm dharma chhe.
shuddhadravyasvabhAvanI draShTithI juo to A bhagavAn AtmA anAdithI kadI vikArapaNe vartyo ja nathI. ek
samayanI paryAyanA vikArane ja Akho AtmA mAnI levo te to ashuddhadraShTi–kShaNikadraShTi thaI gaI. shuddhadravya svabhAvane
jANatAn tenI sanmukh thaIne paryAy paN shuddha thaI jAy chhe; e rIte shuddhadravya ane shuddhaparyAyanI ekatArUp AtmA
pratItamAn Ave te samyakshraddhA chhe. jo ekalA dravyane shuddha mAne ane dravya sAthe shuddha paryAy na mAne–to te vedAnt jevun
thaI gayun; teNe kharekhar shuddhadravyane paN jANyun nathI. shuddhaparyAy vagar shuddhadravyane jANyun koNe? shuddhadravyane jANatAn paryAy
pote shuddha na thAy em bane nahi; kem ke dravya sAthe paryAyanI ekatA thayA vagar tenun yathArtha gnAn thatun ja nathI. A
rIte, ‘vikArano AtmAmAn abhAv chhe’ em svIkAranAr shuddhadravyanI draShTithI nirmaL paryAyarUpe pariNamIne te pramANe
svIkAre chhe. shuddhadravyanA Ashraye paryAyamAn shuddhatA pragaTayA vagar vikAranA abhAvano yathArtha svIkAr thaI shake nahi,–
A khAs rahasya chhe.
chaitanyasvarUp AtmAmAn karmano ane vikArano abhAv chhe; karma ane vikAranA abhAvasvarUp AtmasvabhAvanI
jene draShTi thaI chhe tene evo bhay nathI raheto ke karma mane herAn karashe, athavA evo sandeh nathI paDato ke mArA
AtmAmAnthI vikAr Avashe. shuddha svabhAvanI sanmukhatAnA jore te nishank ane nirbhay varte chhe.
“vartamAnamAn to amane mithyAtvAdi nathI paN bhaviShyamAn thAy to koN jANe!”–em jene shankA chhe tene to
vartamAnamAn ja mithyAdraShTi jANavo. are bhAI! shun mithyAtvAdi bhAvo tArA svabhAvamAn bharyA chhe? svabhAvamAn teno
abhAv chhe. jo AvA svabhAv upar najar hoy to mithyAtvAdi thavAnI shankA paDe ja nahi. svabhAvanA jore vartamAnamAn
mithyAtvAdino abhAv thayo ne trikALamAn paN teno abhAv ja chhe. rAgAdinA abhAvarUp svabhAv chhe eTale temAnthI
rAgAdi Ave, e vAt ja rahetI nathI.
AtmAno svabhAv trikAL parabhAvanA apohanasvarUp ja chhe, parabhAvano tenAmAn abhAv ja chhe. rAg
chhe ne teno abhAv karun–evun paN svabhAvadraShTimAn nathI. paryAyamAn rAgano abhAv thato jAy chhe kharo, parantu
‘rAgano thoDok abhAv chhe ne tadna abhAv karun’–evA bhedanun avalamban gnAnInI draShTimAn nathI; gnAnInI
draShTi to shuddha ekarUp svabhAv upar ja chhe,–ke jemAn rAgAdino sadA abhAv ja chhe. A rIte rAganA
abhAvarUp chidAnand svabhAv upar draShTi te ja rAganA abhAvano upAy chhe. chothA guNasthAne svabhAvabuddhimAn
samakitIne AkhA sansArano abhAv thaI gayo chhe. AvA svabhAvane shraddhAgnAnamAn laIne teno Ashray karyo
tyAn paryAyamAn paN rAgano abhAv ja chhe. A rIte dravya–guN–paryAy traNemAn rAgano abhAv ja chhe ne
abhAv ja raheshe.
‘siddhane kem vikAr thato nathI?’–to kahe chhe ke AtmAnA svabhAvamAn evI abhAv–abhAvashakti chhe ke
vikArano potAmAn abhAv ja rAkhe; te svabhAv siddha bhagavAnane khIlI gayo chhe tethI temane vikAr thato nathI. ‘karma
nathI mATe siddhane vikAr thato nathI’ em kahevun te to nimittanun kathan chhe. kharekhar to vikArarUp thavAno AtmAno
svabhAv ja nathI, mATe siddhane vikAr thato nathI.
AtmAnI evI shakti chhe ke tenA gnAnaguNanI paryAy sadAy gnAnarUp ja thAy. shraddhAnun pariNaman shraddhA–

PDF/HTML Page 16 of 25
single page version

background image
mAgashara 24841pa
rUp ja thAy, Anandanun pariNaman AnandarUp ja thAy; e rIte badhAy guNo potapotAnA bhAvarUpe rahIne ja pariName
evo svabhAv chhe.–Avo AtmA te lakShya chhe; ne lakShyanA lakShe nirmaL paryAy ja thayA kare chhe. gnAn agnAnarUp pariName
ke shraddhA mithyAtvarUp pariName ke Anand dukharUp pariName,–to te pariNaman lakShyanA lakShe thayelun nathI. guN sAthe ekatva
thaIne nirmaL pariNati thAy tene ja kharekhar guNanun pariNaman kahevAy. vikAr te kharekhar guNanI pariNati nathI.
vikAr to addharathI (dhruvanA AdhAr vinA.) thayel kShaNik pariNAm chhe. ahIn to kahe chhe ke dhruvanA AdhAre je nirmaL
pariNaman thAy te ja kharun bhAvanun bhavan chhe. shaktivAn shuddha AtmAnI sanmukh pariNaman thatAn dhruv upAdAn ane
kShaNik upAdAn banne shuddharUp pariName chhe–bannenI ekatA thAy chhe, ne vachchethI vikAranI ADash nIkaLI jAy chhe.
dhruvaupAdAn ane kShaNik upAdAn e bannerUp vastusvabhAv chhe.
AtmA dhruv rahIne vartamAn–vartamAn nirmaL bhAvarUp pariName evI bhAvabhAvashakti chhe, tathA trikALamAn ane
vartamAnamAn bannemAn parano tathA vikArano abhAv ja rAkhe evI abhAv–abhAvashakti chhe. A banne shaktio
gnAnasvarUp AtmAmAn ek sAthe varte chhe. em A 37 tathA 38 mI shaktimAn batAvyun.
A rIte 33–34, 3p–36 tathA 37–38 e chha shaktiomAn bhAv–abhAv sambandhI kul chha bol kahyA.
mithyAtvano abhAv thaIne vartamAn samyaktva paryAy pragaTe chhe temAn A chha bol nIche pramANe lAgu paDe chhe–
(1) samyaktva paryAy vartamAn vidyamAn varte chhe te ‘bhAv.” (33)
(2) vartamAn samyaktva paryAyamAn pUrvanI mithyAtva paryAy avidyamAn chhe, temaj bhaviShyanI kevaLagnAn
paryAy paN avidyamAn chhe, te “abhAv.” (34)
(3) pahelA samaye mithyAtva bhAvarUp hatun te vartamAnamAn abhAvarUp thayun te “bhAv–abhAv” (athavA je
samyagdarshan paryAy vartamAn bhAvarUp chhe te bIjA samaye abhAvarUp thaI jashe te “bhAv–abhAv.”
(3p)
(4) pUrva samaye samyaktvano abhAv hato ne vartamAn samaye te pragaTayun te “abhAv–bhAv.” (athavA
bIjA samayanI samyaktva paryAy vartamAn abhAvarUp chhe te bIjA samaye bhAvarUp thashe–te “abhAv–
bhAv.” (36)
(pa) shraddhAguN shraddhAbhAvarUpe kAyam rahIne samyaktva paryAyanA bhAvarUp thayo chhe te “bhAvabhAv.” (37)
(6) shraddhAnA
samyak pariNamanamAn parano tathA mithyAtvAdino abhAv chhe ne abhAv ja raheshe, te “abhAv–
abhAv.” (38)
e pramANe gnAnasvarUp AtmAnA pariNamanamAn te chhae dharmo ek sAthe ja varte chhe. A ja rIte
samyaktvaparyAyanI jem kevaLagnAn–siddhadashA vageremAn paN e chhae prakAr ek sAthe lAgu paDe chhe te samajI levA.
‘abhAv–bhAv’ kahetAn vartamAn je paryAy thaI te pahelAn abhAvarUp hatI, e rIte temAn ‘prAk–abhAv’
AvI jAy chhe. temaj ‘bhAv–abhAv’ kahetAn vartamAn je paryAy vidyamAn chhe te pachhInA samayomAn abhAvarUp thaI
jashe, e rIte temAn ‘pradhvans–abhAv’ AvI jAy chhe. ‘abhAv–abhAv’ kahetAn jIvamAn potAthI bhinna evA dravya–
guN–paryAyano traNekAL abhAv ja chhe, e rIte temAn ‘atyantaabhAv’ paN AvI jAy chhe. ane ‘anyonya–abhAv’
to pudgalanI paryAyomAn ja paraspar lAgu paDe chhe.
bhAv–abhAv sambandhI je chha shaktio kIdhI te ek sarakhI nathI paN darekamAn pher chhe.
prashna– 33mI ‘bhAv’ shakti kIdhI ne 37 mI ‘bhAvabhAv’ shakti kIdhI. te bannemAn shun pher chhe?
uttara– ‘bhAvashakti’ mAn to vartamAn paryAyanI vAt hatI, te to bhaviShyamAn abhAvarUp thaI jashe; jyAre
‘bhAvabhAvashakti’ mAn to. je gnAnAdibhAv chhe te trikAL gnAnAdibhAvarUpe ja rahe chhe, teno kadI abhAv thato nathI–e
vAt chhe. e rIte bannemAn pher chhe.
prashna– 34 mI ‘abhAv’ shakti kIdhI ane 38 mI ‘abhAv–abhAv’ shakti kIdhI, te bannemAn shun pher chhe?

PDF/HTML Page 17 of 25
single page version

background image
16 Atmadharma 170
(mokShaadhikAr uparanA pravachanomAnthI vIr san. 2483 shrAvaN vad bIj)
jignAsuone samajavAmAn sugamatA paDe te mATe A viShay
prashnottararUpe rajU karavAmAn Avyo chhe.)
gatAnkathI chAlu
(101) prashna– mokSha eTale shun?
uttara– mokSha eTale bandhanathI chhUTakAro; AtmA potAnA mithyAtvAdi bhAvothI bandhAyelo chhe, tenAthI samyagdarshanAdivaDe
chhUTakAro thavo ne AtmAne pUrNa gnAn–AnandanI prApti thavI te mokSha chhe.
(102) prashna– te mokShano upAy shun chhe?
uttara– pragnAchhINI vaDe AtmAnA svabhAvane ane vibhAvane bhinna karavA te mokShano upAy chhe.
(103) prashna– pragnAchhINIne kyAn ane kevI rIte paTakavI?
uttara– pravIN puruShoe, mokShArthI puruShoe, AtmA ane bandhanI sUkShma sandhinI vachamAn, sAvadhAn thaIne puruShArthapUrvak
pragnAchhINIne paTakavI.
(104) prashna– pragnAchhINIne paTakavI eTale shun?
uttara– pragnAchhINIne paTakavI eTale gnAnane antaramAn vALIne AtmAnA svabhAvamAn ekAgra karavun, ne rAgAdimAn ekAgra
na karavun.
(10p) prashna– e pramANe pragnAchhINIne paTakavAthI shun thAy chhe?
___________________________________________________________________________________
uttara– je ‘abhAvashakti’ kIdhI temAn to vartamAn–paryAyamAn bhUt–bhaviShyanI paryAyanI abhAvanI vAt chhe; ne
A ‘abhAv–abhAvashakti’ mAn to trikAL abhAvanI vAt chhe. jemake sAdhakane bhaviShyanI kevaLagnAnaparyAyano
vartamAnamAn je abhAv chhe te ‘abhAv’ shaktimAn Ave, paN ‘abhAv–abhAv’ shaktimAn te na Ave. kem ke jo te
kevaLagnAn–paryAy abhAvaabhAvarUp hoy to to te sadAy abhAvarUp ja rahe eTale bhaviShyamAn paN kadI kevaLagnAn
pragaTe ja nahIn–paN em nathI. kevaLagnAnaparyAyano vartamAn abhAv chhe paN bhaviShyamAn te bhAvarUp thaI shake chhe. ane
parano AtmAmAn abhAv chhe te to trikAL abhAvarUp ja rahe chhe, bhaviShyamAn paN te AtmAmAn bhAvarUp nahi varte, tethI
te abhAvaabhAvashaktimAn Ave chhe.
prashna– 3p mI “bhAv–abhAv” shakti kIdhI ane 36 mI “abhAv–bhAv” shakti kIdhI, te bannemAn shun pher?
uttara– ‘bhAv–abhAv’ mAn vidyamAn paryAyano vyay thavAnI vAt chhe. ane ‘abhAv–bhAv’ mAn avidyamAn
paryAyanI utpatti thavAnI vAt chhe.–e rIte ek ja samayamAn banne hovA chhatAn temAn vivakShA pher chhe.
ek sAthe anantI shaktivALA chaitanyasvarUp bhagavAn AtmAne pratItamAn laIne tenI sAthe gnAnanI ekatA
karavI te mokShano upAy chhe.
–37 mI bhAvabhAvashaktinun tathA 38 mI abhAvaabhAvashaktinun varNan ahIn pUrun thayun.

PDF/HTML Page 18 of 25
single page version

background image
mAgashara 248417
uttara– te pragnAchhINI paDatAn vent ja AtmA ane bandhanun vidAraN karI nAnkhe chhe, arthAt bannene bhinna bhinna karI nAnkhe
chhe; AtmAne to te shuddha–gnAn–AnandanA pravAhamAn magna kare chhe ane bandhane bhinna karIne tene agnAnabhAvamAn
sthApe chhe. A rIte AtmAne ane bandhane bhinna bhinna karatI pragnAchhINI paDe chhe.
(106) prashna– pragnAchhINI kevI chhe?
uttara– pragnAchhINI eTale gnAnasvarUpabuddhi, athavA AtmAmAn ekAgra thayelun gnAn;–te AtmAthI abhinna chhe, ane te ja
AtmAne mokShanun sAdhan chhe.
(107) prashna– pragnA ja mokShanun sAdhan chhe ne bIjun kem nathI?
uttara– kemake, mokShano kartA AtmA chhe ne nishchayathI kartAnun sAdhan tenAthI bhinna hotun nathI, mATe AtmAthI abhinna
evI pragnA ja mokShanun sAdhan chhe, ne tenAthI bhinna bIjun koI mokShanun sAdhan nathI.
(108) prashna– shAstromAn to samyagdarshan–gnAn–chAritrane mokShanun kAraN kahyun chhe ane ahIn pragnAchhINIne ja kem mokShanun
sAdhan kahyun?
uttara– e barAbar chhe; A ‘pragnAchhINI’mAn paN e samyagdarshan–gnAn–chAritra traNey samAI jAy chhe, mATe
‘samyagdarshan–gnAn–chAritra’ne mokShamArga kaho, ke ‘pragnA’ne mokShanun kAraN kaho temAn kAI virodh Avato
nathI.
(109) prashna– mokShArthIe pratham shun karavun?
uttara– mokShArthIe pratham to, AtmA ane bandhane temanAn svalakShaNonA gnAnathI sarvathA chhedavA.
(110) prashna– pachhI shun karavun?
uttara– pachhI, upayog jenun lakShaN chhe evA shuddhAtmAne ja grahaN karavo; ane rAgAdik jenun lakShaN chhe evA samasta
bandhane chhoDavo.
(111) prashna– pahelAn to shubharAg karIe, tenAthI mokShamArga pamAshe?
uttara– nA; rAg to anAdithI karI ja rahyo chhe, tenA vaDe kadI mokShamArganI sharUAt thatI nathI; AtmA ane
bandhanA bhedagnAnavaDe ja mokShamArganI sharUAt thAy chhe, mATe mokShArthIe pahelAn to AtmA ane bandhanun
bhedagnAn karavun.
(112) prashna– AtmAne ane bandhane ‘sarvathA chhedavA’ eTale shun?
uttara– sarvathA chhedavA eTale rAganA ek anshathI paN lAbh na mAnavo; sarva prakAranA bandhabhAvone potAnA
gnAnasvabhAvathI bhinna jANavA. koIpaN prakAranA rAgathI mane kinchit lAbh thashe evI jenI buddhi chhe teNe
AtmAne ane bandhabhAvane sarvathA chhedyA nathI. samasta prakAranA bandhabhAvone potAnA gnAnasvabhAvathI bhinna
jANIne, gnAnasvabhAvamAn jeNe ekatA karI teNe ja AtmA ane bandhane sarvathA chhedyA chhe.
(113) prashna– jene tIrthankaraprakRiti bandhANI te jIv trIjA bhave avashya mokSha pAme,–ane tIrthankaraprakRitinun bandhan to
rAgathI ja thAy chhe, to rAg te mokShanun kAraN thayun ke nahi?
uttara– nA; rAg to bandhanun kAraN chhe, te mokShanun kAraN kem hoy? tIrthankaraprakRiti jene bandhANI te trIjA bhave
avashya mokSha pAmashe,–e vAt barAbar chhe, parantu te mokSha kAI tIrthankaraprakRitinA kAraNe nathI pAmato,
temaj te rAganA kAraNe paN mokSha nathI pAmato. parantu tIrthankaraprakRiti bAndhatI vakhate sAthe je bhedagnAn
vartI rahyun chhe te ja mokShanun kAraN thAy chhe. vichAr to karo ke rAg te antarmukhabhAv chhe ke bahirmukh?
rAg to bahirmukh ja bhAv chhe, to je bahirmukh bhAv hoy tenA vaDe antarasvabhAvamAn kem javAy? na ja
javAy; mATe rAg te mokShanun kAraN nathI. jyAre te rAgano abhAv karashe tyAre ja kevaLagnAn ane mokSha
thashe...
(114) prashna– prabho! bandhane chhoDIne shuddha AtmAnun grahaN karavun–em Ape pharamAvyun, to te AtmAnun grahaN shA vaDe
karavun?
uttara– jem pragnA vaDe AtmAne judo karyo tem pragnA vaDe ja AtmAnun grahaN karavun.

PDF/HTML Page 19 of 25
single page version

background image
18 Atmadharma 170
(11p) prashna– vyavahAranA shubharAgavaDe AtmAnun grahaN kem na thAy?
uttara– rAgathI AtmAnun grahaN nathI thatun, kemake rAgathI to AtmAne judo karyo chhe; to jenAthI AtmAne judo karyo
tenA vaDe AtmAnun grahaN kem thAy? mokSharUpI kAryamAn AtmAne bhinna sAdhanano abhAv chhe–e vAt pahelAn
ja batAvI gayA chhIe.
(116) prashna– panchamahAvrat ke aThThAvIs mULaguNano shubharAg te sthiratAnun kAraN chhe ke nahi?
uttara– nA; shubharAg te kAraN ne svarUpasthiratA tenun kArya em kem hoy? shubharAg to bandhanun kAraN chhe ne svarUp–
sthiratA to mokShanun kAraN chhe; to je bandhanun kAraN hoy te mokShanun kAraN kem thAy?–na ja thAy; mATe shubharAg
te svarUpasthiratAnun kAraN nathI.
(117) prashna– ‘AtmAne grahavo’ eTale shun?
uttara– AtmAne grahavo eTale AtmAmAn sthir thavun. jem gnAnane antarmukh karIne pragnAvaDe bhedagnAn karyun, tem gnAnane
antarmukh karIne ekAgra thavun,–A rIte pragnAvaDe ja AtmAnun grahaN thAy chhe.
(118) prashna– AtmAne parathI bhinna karavAnun sAdhan, ane parathI bhinna AtmAne grahaN karavAnun sAdhan,–e banne
ek chhe ke judA?
uttara– banne ek ja chhe; jem AtmAne bhinna karavAmAn pragnA ja ek sAdhan hatun, tem shuddha AtmAne grahaN karavAmAn
paN pragnA ja ek sAdhan chhe. bhinna karavAmAn ane grahaN karavAmAn karaNo–sAdhano judAn nathI.
(119) prashna– prabho! pragnAvaDe shuddha AtmAnun grahaN karavAnun Ape kahyun, to A AtmAne pragnAvaDe kaI rIte grahaN
karavo?
uttara– he bhavya! sAmbhaL! nIche pramANe pragnAvaDe AtmAne grahavo –
pragnAthI grahavo nishchaye
je chetanAro te ja hun,
bAkI badhA je bhAv te sau
muj thakI par jANavun. 297
niyat svalakShaNane avalambanArI pragnAvaDe judo karavAmAn Avelo je chetak, te A hun chhun; ane anya
svalakShaNothI lakShya je A bAkInA vyavahArarUp bhAvo chhe te badhAy, chetakapaNArUpI vyApakanA vyApya nahi thatA
hovAthI, mArAthI atyant bhinna chhe.–A pramANe pragnAvaDe AtmAmAn anubhav karavo. A ja pragnAvaDe AtmAne
grahaN karavAnI rIt chhe. A sivAy bIjI koI rIte (–rAgAdi vyavahAr bhAvonA avalambane) AtmAnun
grahaN thaI shakatun nathI.
(120) prashna– vyavahArarUp bhAvo chhe te badhAy kevA chhe?
uttara– vyavahArarUp bhAvo chaitanyalakShaNathI bhinna chhe.
(121) prashna– samyagdraShTino vyavahAr kevo chhe?
uttara– samyagdraShTino shubharAgarUp vyavahAr te paN chaitanyalakShaNathI bhinna chhe, ne te bandhanun kAraN chhe.
(122) prashna– shubharAgarUp vyavahArathI shun lakShya thAy chhe?
uttara– shubharAgarUp vyavahArathI bandh lakShya thAy chhe, tenAthI AtmA lakShit nathI thato.
(123) prashna– pragnA kone avalambanArI chhe?
uttara– pragnA AtmAnA chaitanyalakShaNane ja avalambanArI chhe, rAgAdine avalambanArI nathI.
(124) prashna– vyavahAranA avalambanavaDe AtmAnun grahaN kem thatun nathI.
uttara– kemake vyavahAr to bandhamArgane anusare chhe, tethI te vyavahAranA avalambanavaDe to bandhanun ja grahaN thAy chhe, paN
AtmAnun grahaN nathI thatun.
(12p) prashna– rAgAdi vyavahArarUp bhAvone ane AtmasvabhAvane kevo sambandh chhe?
uttara– AtmAnA svabhAvamAn te rAgAdi vyavahArarUp bhAvono atyant abhAv chhe.
(126) prashna– nyAy shAstromAn je prAk–pradhvans Adi chAr prakAranA abhAv kahyA chhe temAnthI A ‘abhAv’ kayA
prakAramAn Ave?
uttara– te chAre prakAranA abhAvamAn A ‘abhAv’ na Ave, kemake A to te chAre prakArathI judo, adhyAtmadraShTie
‘abhAv’ chhe. adhyAtmadraShTie AtmAnA shuddha svabhAvamAn vyavahArarUp bhAvo

PDF/HTML Page 20 of 25
single page version

background image
mAgashara 248419
nathI, ane vyavahArarUp bhAvomAn AtmAno svabhAv nathI; e rIte temano ekabIjAmAn abhAv chhe.
(127) prashna– AtmAnI mukti kem thAy chhe?
uttara– AtmA ane bandhanun bhedagnAn karIne, shuddha AtmAnA grahaNathI ane bandhanA tyAgathI AtmAnI mukti thAy chhe.
(128) prashna– mokShArthIe shun jANavun?
uttara– mokShArthIe em jANavun ke ek chaitanyamay bhAv ja hun chhun ne te ja mAre grahaN karavA yogya chhe; e sivAy bIjA
rAgAdi bhAv chhe te paranA bhAvo chhe, te mArA svabhAvanA bhAvo nathI tethI te sarvathA chhoDavA yogya chhe.
(129) prashna– shubharAg paN parano bhAv chhe?
uttara– hA, kem ke shuddha chaitanya svabhAvamAn te bhAv nathI, mATe te parano bhAv chhe. shuddha chaitanyasvabhAvamAn je abhed chhe
te ja AtmAno sva–bhAv chhe.
(130) prashna– shuddha chinmayabhAvane ja ‘grahaN karavo’ eTale shun?
uttara– grahaN karavo eTale anubhavavo, temAn ekAgra thavun.
(131) prashna– vyavahAr ratnatrayano shubh rAg chhe te kevo chhe?
uttara– mokShane mATe vyavahAr ratnatrayano shubh rAg paN sarvathA hey chhe. AchArya bhagavAn spaShTa kahe chhe ke–
एकश्चित्तश्चिन्मय एव भावो
भावाः परे ये किल ते परेषाम्।
ग्राह्यस्ततश्चिन्मय एव भावो
भावाः परे सर्वतः एव हेयाः।।१८४।।
arthAt chaitanyano to ek chinmay ja bhAv chhe, je bIjA bhAvo chhe te kharekhar paranA bhAvo chhe; mATe chinmay
bhAv ja grahaN karavA yogya chhe, bIjA bhAvo sarvathA chhoDavA yogya chhe.
(132) prashna– bIjA bhAvo sarvathA chhoDavA yogya kem chhe?
uttara– kem ke jyAn antaramAn chaitanyasvabhAvamAn sanmukh thaIne ekAgra thayo tyAn mokShArthIne shuddha chaitanyasvabhAv sivAy
samasta parabhAvonun avalamban chhUTI ja gayun chhe; mATe te samasta parabhAvo sarvathA hey chhe. antarmukh thatAn
bahirmukhabhAvo saheje chhUTI ja jAy chhe. jyAn antarmukh thaIne shuddha chaitanyabhAvanun grahaN karyun tyAn bahirmukh
parabhAvonun grahaN kem hoy? antarmukh thaIne svabhAvanun grahaN karatAn bahirmukh parabhAvo chhUTI ja jAy chhe; mATe
mokShArthIne te parabhAvo sarvathA hey ja chhe, ne ek shuddha chaitanya svabhAv ja sarvathA upAdey chhe,–em jANavun.
sau bhAv je parakIy jANe,
shuddha jANe Atmane,
te koN gnAnI ‘mArun A’
evun vachan bole khare? (300)
aho! bhedagnAn vaDe jeNe shuddha AtmAne ja potAno jANyo chhe ne bAkInA samasta bhAvone potAthI bhinna–pArakA
jANyA chhe, te gnAnI parabhAvone potAnA svabhAvamAn kem bheLave? rAgAdithI te lAbh kem mAne?–na ja mAne.
(134) prashna– enun draShTAnt shun chhe?
uttara– jem Arya mANas ke jene svapney mAnsabhakShaNano bhAv na hoy te, “mAnsabhakShaN karavA jevun chhe”–em vANImAn
kem bole? na ja bole; tem jeNe rAgAdi parabhAvothI bhinna AtmAnA shuddha svabhAvano anubhav karyo chhe
evAn gnAnI dharmAtmA rAgAdi parabhAvone potAnA svabhAvamAn kem bheLave?–na ja bheLave; ane te gnAnInA
vachanamAn ‘rAgathI lAbh thAy’ evun pratipAdan paN kem Ave?–na ja Ave.
(13p) prashna– parabhAvo AtmAnA kem nathI?
uttara– kemake nishchayathI AtmAnA svabhAvane ane rAgAdi parabhAvone sva–svAmIsambandhano asambhav chhe; mATe shuddha
chaitanyabhAv ja AtmAno svakIy bhAv