PDF/HTML Page 1 of 5
single page version
PDF/HTML Page 2 of 5
single page version
પ્રવચનોની શ્રુતધારા આજે શરૂ થાય છે...આ પ્રવચનો
દ્વારા ગુરુદેવ પિપાસુ જીવોને આનંદમય અધ્યાત્મરસનું
પાન કરાવીને તેઓની તૃષા મટાડે છે...અંતરમાં
જયનાદપૂર્વક શ્રોતાજનો અધ્યાત્મરસને ઝીલીને તૃપ્ત
થાય છે...ભારતના હજારો જિજ્ઞાસુઓનાં હૈયાં જેની રાહ
જોઈ રહ્યા હતા તે અધ્યાત્મરસનાં ઝરણાં ગુરુદેવે
વહેવડાવવા શરૂ કર્યા છે. “આત્મધર્મ” ના આ ખાસ
વધારાદ્વારા જિજ્ઞાસુઓને તેની પ્રસાદીનું રસપાન કરતાં
જરૂર આનંદ થશે આ મંગલ પ્રસંગે ગુરુદેવને અતિશય
ભક્તિપૂર્વક નમસ્કાર કરીએ છીએ. જય હો.....ભવછેદક
ગુરુ–વાણીનો!
PDF/HTML Page 3 of 5
single page version
કિનારો અત્યંત નજીક આવી ગયો છે, અલ્પકાળમાં તેઓ ભવને છેદીને મોક્ષ પામવાના
છે.–આવા ભવછેદક પુરુષની વાણી છે, તે વાણી પણ ભવછેદક છે. ભવનો છેદ કરવાનો
ઉપાય આ વાણી બતાવે છે.
ભવ્યજીવોને માટે આ પ્રવચનસારની ટીકા રચાય છે. જેને ચૈતન્યના પરમઆનંદની જ
પિપાસા છે, જગતની બીજી કોઈ લપ જેનાં અંતરમાં નથી, અરે! અમારા ચૈતન્યનું
અમૃત અમારા અંતરમાં જ છે–એમ જેની જિજ્ઞાસાનો દોર આત્મા તરફ વળ્યો છે, એવા
ભવ્યજીવોના આનંદ માટે–હિતને માટે આ ટીકા રચવામાં આવે છે. જુઓ, આ શ્રોતાની
જવાબદારી બતાવી; શ્રોતા કેવો છે? કે ચૈતન્યના પરમાનંદરૂપી અમૃતનો જ પિપાસુ છે,
એ સિવાય સંસારની કોઈ ચીજનો, માનનો, લક્ષ્મીનો, પુણ્યનો, કે રાગાદિનો પિપાસુ જે
નથી, આવા જિજ્ઞાસુશ્રોતાને માટે આ “તત્ત્વપ્રદીપિકા” રચાય છે. તરતા પુરુષની આ
વાણી ભવછેદક છે.
છે. આ શાસ્ત્રદ્વારા આચાર્યદેવ પરમાનંદના પિપાસુ ભવ્યજીવને યથાર્થ તત્ત્વોનુ સ્વરૂપ
સમજાવે છે, –જ્ઞાન અને જ્ઞેય તત્ત્વોનું યથાર્થસ્વરૂપ સમજતાં ભેદજ્ઞાનજ્યોતિ પ્રગટે છે
ને જીવ પરમ આનંદને પામે છે.
પરિણામમાં વાસ્તવિક સુખ નથી. પરમાનંદરૂપ જે જ્ઞાનતત્ત્વ છે તેમાં શુભ કે અશુભ
PDF/HTML Page 4 of 5
single page version
પરિણામમાં કિંચિત્ સુખ કે મોક્ષમાર્ગ નથી. ચોથા ગુણસ્થાનથી મોક્ષમાર્ગની શરૂઆત
થઈ હોવા છતાં જે શુભોપયોગ છે તે કંઈ મોક્ષમાર્ગ નથી. મોક્ષમાર્ગ રાગ વગરની જે
શુદ્ધતા પ્રગટી તેમાં જ છે. એ સિવાય અશુભ કે શુભ (સમ્યદ્રષ્ટિ કે મિથ્યાદ્રષ્ટિ) તે
બંનેમાં દુઃખનું સાધનપણું સમાનપણે છે, જેમ પાપને ઉત્પન્ન કરનાર અશુભ ઉપયોગ તે
દુઃખનું જ કારણ તેમ પુણ્યને ઉત્પન્ન કરનાર શુભઉપયોગ પણ તે અશુભોપયોગની
માફક જ દુઃખનું સાધન છે.–એમ ૭૨મી ગાથામાં સમજાવે છે.
કોને સમજાવે છે?–કે જે જીવ ચૈતન્યના પરમ આનંદનો પિપાસુ છે તેને સમજાવે છે–
તો જીવનો ઉપયોગ એ શુભ ને અશુભ કઈ રીત છે? ૭૨.
અભાવ છે, બંને આત્માના શુદ્ધોપયોગથી વિલક્ષણ છે, બંને અશુદ્ધ છે, સ્વાભાવિક સુખ
તો શુદ્ધોપયોગમાં જ છે. જેને રાગમાં–પુણ્યમાં–શુભમાં સુખ લાગતું હોય તે જીવ ખરેખર
પરમાનંદનો પિપાસુ નથી. સમ્યગ્દર્શનમાં પ્રાપ્ત થતું જે પરમસુખ તેની તેને ખબર નથી.
શુભના ફળરૂપ જે પુણ્ય–તેમાં ઝંપલાવીને જેઓ પોતાને સુખી માને છે તેવા જીવોને
ચૈતન્યના પરમાનંદની ખબર નથી, ચૈતન્યના પરમાનંદને ભૂલીને કાયરતાથી તેઓ
ઈંદ્રિયવિષયોમાં ઝંપાપાત કરે છે, તેઓ દુઃખમાં જ પડ્યા છે. નરકનો નારકી કે સ્વર્ગનો
દેવ–એ બંને જીવો ઈન્દ્રિયવિષયોથી જ દુઃખી છે.
શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી કહે છે કે–
શું કુટુંબ કે પરિવારથી વધવાપણું એ નય ગ્રહો?
એનો વિચાર નહિ અહોહો, એક પળ તમને હવો!
PDF/HTML Page 5 of 5
single page version
ભવનો છેદ થાય. ભાઈ, આવો મનુષ્ય અવતાર મળ્યો તેમાં જો તેં ભવના છેદનો ઉપાય
ન કર્યો તો તેં શું કર્યું? આ ભવ, ભવના છેદ માટે જ મળેલો છે. ચાર ગતિના ભવનો
અભાવ કરવા માટે જ આ અવતાર છે; પરમ આનંદની પ્રાપ્તિનો પિપાસુ થઈને તું
ભવછેદનો ઉપાય કર.
ઈંદ્રિયવિષયનો અભાવ છે.–આમ જ્ઞાનસ્વભાવની સન્મુખ થઈને જેણે દ્રવ્યેન્દ્રિયો
ભાવેન્દ્રિયો તથા તે ઈંદ્રિયના વિષયો–એ બધાથી ભિન્ન પોતાના જ્ઞાનસ્વભાવને
અનુભવ્યો તે જીવ જીતેન્દ્રિય છે, તે જિનેન્દ્રદેવનો ખરો ભક્ત છે, તે જીવ આત્માના
પરમ આનંદને અનુભવનાર છે.