PDF/HTML Page 1 of 49
single page version
PDF/HTML Page 2 of 49
single page version
PDF/HTML Page 3 of 49
single page version
તેજબાને મંદિરે રે કે ચોઘડિયાં વાગે સાહેલડી;
કુંવરીનાં દર્શને રે કે નરનારી હરખે સાહેલડી,
વીરપુરી ધામમાં રે કે કુમકુમ વરસે સાહેલડી.
ભરતે ભાળ્યા ભાગ્યશ્રી, અતિશય ગુણગંભીર.
શીતળતા ચંદ્રની રે કે મુખડે વિરાજે સાહેલડી;
ઉરની ઉદારતા રે કે સાગરના તોલે સાહેલડી,
ફૂલની સુવાસતા રે કે બેનીબાના બોલે સાહેલડી... જન્મ
પૂર્વારાધિત જ્ઞાનનો, સાંધ્યો મંગલ દોર.
દિવ્ય મતિ–શ્રુતનાં રે કે જ્ઞાન ચડયાં હેલે સાહેલડી;
જ્ઞાયકની ઉગ્રતા રે કે નિત્ય વૃદ્ધિ પામે સાહેલડી,
આનંદધામમાં રે કે શીઘ્ર શીઘ્ર જામે સાહેલડી... જન્મ
ઉરમાં અમૃત સીંચીને, કર્યો પરમ ઉપકાર.
અંતરના ભાવમાં રે કે ઉજ્જવળતા જાગે સાહેલડી;
ખમ્મા મુજ માતને રે કે અંતર ઉજાળ્યાં સાહેલડી,
ભવ્યોનાં દિલમાં રે કે દીવડા જગાવ્યા સાહેલડી... જન્મ
PDF/HTML Page 4 of 49
single page version
આનંદોલ્લાસ સાથે ઊજવવામાં આવ્યો હતો.
પહોંચાડવામાં આવ્યો હતો.
પૂજ્ય ગુરુદેવે પણ પૂ. બહેનશ્રીની જન્મજયંતીના શુભાગમનનું ગીત સાંભળી પોતાનો
વિદ્યુતશણગારથી અલંકૃત કરવામાં આવ્યાં હતાં. મંગલસૂચક વિદ્યુત–સ્વસ્તિક તથા
સૌને મુદિત કરતો હતો.
સાથ જન્મવધાઈનાં સુમધુર ગીતોથી તથા જયકારનાં મંગલ નાદોથી આશ્રમનું
PDF/HTML Page 5 of 49
single page version
બ્રહ્મચારી બહેનોએ–
લલાટમાં કેસરનું તિલક કરી, ભક્તિપૂર્વક સવિનય મીઠડાં લીધાં હતાં. અને હીરાથી
વધાવી, પૂજ્ય ગુરુદેવના મંગલ સાન્નિધ્યમાં વિશાળ મુમુક્ષુસભાની ઉપસ્થિતિમાં પૂજ્ય
બહેનશ્રીનું બહુમાન કર્યું હતું. આ ધન્ય પ્રસંગ અભૂતપૂર્વ હતો. આ મનોહારી ભક્તિપૂર્ણ
હૃદયદ્રાવક દ્રશ્ય જોઈ અનેક મુમુક્ષુઓનાં નયનો આનંદાશ્રુથી ભરાઈ આવ્યાં હતાં,
મંગલ ગીતો તથા જયકારના ઊંચા મધુરા નાદોથી મુમુક્ષુસમાજે ગગન ભરી દીધું હતું,
બધાંનાં હૈયાં હેલે ચડ્યાં હતાં. સર્વત્ર આનંદ અને પ્રસન્નતા દ્રષ્ટિગોચર થતાં હતાં.
‘વર્તમાન પર્યાયને જાણતાં જ્ઞાનીને ત્રિકાળ પર્યાયનું જ્ઞાન તેમાં સાથે આવી જાય છે’ તે
ગહન વિષયને વ્યક્ત કરતાં પૂજ્ય ગુરુદેવે પણ પ્રવચનમાં બહેનશ્રીના આજના
જન્મોત્સવને બે–ત્રણ વાર ઉર્મિભર્યા ભાવે યાદ કર્યો હતો.
ભાવભીની અંજલિ સમર્પિત કરી હતી. ત્યાર પછી જન્મજયંતીની ખુશાલીમાં ‘૬૦’
આંકના એકમથી રૂા. ર૪૦૦૦ ઉપરાંતની રકમો શ્રી મહાવીર–કુંદકુંદ દિગંબર જૈન
પરમાગમમંદિર ખાતે જાહેર થઈ હતી.
ગુરુભક્તિ ઉપસ્થિત જનોને પ્રમુદિત કરતી હતી. ત્યાર પછી આશ્રમના સ્વાધ્યાય–
ભવનમાં સમસ્ત મુમુક્ષુ ભાઈ–બહેનો પૂજ્ય બહેનશ્રીના દર્શન કરવા આવ્યાં
PDF/HTML Page 6 of 49
single page version
પ્રસન્નતાયુક્ત કરતો હતો. અનન્ય ધર્મમાતા પ્રત્યે સર્વસ્વાર્પણભાવે હાવભાવથી શ્રદ્ધા–
ભક્તિ દ્વારા બ્રહ્મચારી બહેનોનો આનંદ ઉત્સવની સુંદરતામાં સુગંધ પૂરતો હતો.
હતું. તદુપરાન્ત પૂ. ગુરુદેવનાં બંને પ્રવચન પછી, પૂજ્ય બહેનશ્રીને આશ્રમના
સ્વાધ્યાયભવનમાં મુમુક્ષુસમાજ દ્વારા અભિનંદન–સમર્પણ પ્રસંગે તથા રાત્રે પૂજ્ય
બહેનશ્રી–બહેનના વાંચન પછી, એમ દરેક પ્રસંગે જુદી–જુદી વ્યક્તિઓ તરફથી
પ્રભાવના થઈ હતી.
સવિતાબહેને સુવર્ણપુરીના ઈતિહાસમાં અભૂતપૂર્વ અનેરા ઉત્સાહથી ભાગ લીધો હતો.
પૂજ્ય બહેનશ્રીની મંગલ જન્મજયન્તી પ્રસંગે લહાવો લેવો તેમને માટે ધન્ય પ્રસંગ હતો.
અભિવૃદ્ધિ કરી હતી.
ઈત્યાદિપૂર્વક મહોત્સવ પૂર્ણતાને પામ્યો હતો.
PDF/HTML Page 7 of 49
single page version
મંગલ તવ ચરણોંસે મંડિત અવની આજ સુમંગલ હૈ... મંગલકારી
મંગલ માતપિતા, કુલ મંગલ, મંગલ ધામ રુ આંગન હૈ;
મંગલ જન્મમહોત્સવકા યહ અવસર અનુપમ મંગલ હૈ... મંગલકારી
શિશુવયકા વૈરાગ્ય સુમંગલ, આતમ–મંથન મંગલ હૈ;
આતમલક્ષ લગાકર પાયા અનુભવ શ્રેષ્ઠ સુમંગલ હૈ... મંગલકારી
સમવસરણમેં કુંદપ્રભુકા દર્શન મનહર મંગલ હૈ;
સીમંધર–ગણધર–જિનધુનિકા સ્મરણ મધુરતમ મંગલ હૈ... મંગલકારી
આસન–ગમનાદિક કુછ ભી હો, શાંત સુધીર સુમંગલ હૈ,
પ્રવચન મંગલ, ભક્તિ સુમંગલ, ધ્યાનદશા અતિ મંગલ હૈ... મંગલકારી
મંગલમૂરતિ–મંગલપદમેં મંગલ–અર્થ સુવંદન હૈ;
આશિષ મંગલ યાચત બાલક, મંગલ અનુગ્રહદ્રષ્ટિ રહે,
તવ ગુણકો આદર્શ બનાકર હમ સબ મંગલમાલ લહેં... મંગલકારી
PDF/HTML Page 8 of 49
single page version
અંતર્મુખ થઈને તેં આત્માનો સ્વીકાર ન કર્યો. તેં આત્માને
રાગમાં જોડીને હા પાડી, પણ રાગથી આધો ખસીને,
આત્માને આનંદમય નિર્મળપર્યાયમાં જોડીને તેં હા ન પાડી.
જો એકવાર અંતરમાં ઊંડો ઊતરીને ચૈતન્યભાવને સ્પર્શીને
તેની હા પાડ તો તારો બેડો પાર થઈ જાય.
પર્યાય તે તારો માર્ગ છે; બહારમાં બીજે ક્યાંય તારો માર્ગ
નથી. માટે તારા આત્માને તારી પરમ સમરસી પર્યાયમાં જોડ.
જોડ, –એટલે બંને અભેદ થયા; આ રીતે હે જીવ! તારા
આત્માને આત્મામાં જ જોડીને તું સ્વદ્રવ્યની રક્ષા કર. આનું
નામ ભગવાનની ભક્તિ છે. આનું નામ ગુરુની આજ્ઞા છે.
આ જ પરમાગમનું રહસ્ય છે. જેણે આમ કર્યું તેણે સત્યની
રક્ષા કરી, તેણે પોતાના આત્માને મોક્ષમાર્ગમાં જોડયો.
PDF/HTML Page 9 of 49
single page version
શ્રીગુરુના સાન્નિધ્યમાં રહેલો જીવ શું પ્રાપ્ત કરે છે? અને
PDF/HTML Page 10 of 49
single page version
મોહનો મહિમા નષ્ટ કરી નાંખ્યો છે. ચૈતન્યનો મહિમા પ્રગટ્યો ત્યાં મોહનો મહિમા
તૂટયો. હજી સમ્યગ્દર્શન થતાં વેંત સમસ્ત મોહ નષ્ટ ન થઈ જાય, પણ તે મોહનો
મહિમા તો નષ્ટ થઈ ગયો છે, તેનું અનંતુ જોર તૂટી ગયું છે.
છૂટી જશે. આવા તત્ત્વને અંતરમાં અનુભવવું તે શ્રીગુરુના સાન્નિધ્યમાં કરવાનું
છે, તે જ શ્રીગુરુની આજ્ઞા છે. હજી રાગ–દ્વેષ હોવા છતાં, ધર્મીને સમ્યગ્દર્શનમાં
ચૈતન્યપરમેશ્વરની પ્રાપ્તિ થતાં તેના મહિમામાં જ્ઞાન લીન થયું, તે જ્ઞાનધારા
સમસ્ત રાગાદિ પરભાવોથી છૂટી પડી ગઈ, તેમાં આનંદકંદ આત્માનો જ મહિમા
રહ્યો. –આનું નામ નિર્વાણ માર્ગની ભક્તિ છે.
આનંદકારી ધર્મદશા મને પ્રગટી, તેમાં હવે રાગાદિનો મહિમા રહી શકે નહીં. જેને પરનો
કે શુભરાગનો પણ મહિમા લાગે તેને પોતાના વીતરાગી આનંદમય તત્ત્વનો મહિમા
આવતો નથી ને સુખકારીધર્મ તેને પ્રગટતો નથી, તે તો રાગના દુઃખને જ અનુભવે છે.
શ્રીગુરુએ તો એમ સંભળાવ્યું કે જ્ઞાનમાં ચૈતન્યભાવનો મહિમા લાવીને સ્વસન્મુખ થા.
ગુરુએ એમ ન કહ્યું કે તું અમારી વાણીનું જ લક્ષ કરીને અટકી રહેજે, કે અમારા ઉપર
શુભરાગ કરીને અટકી રહેજે–એમ ન કહ્યું, પણ શ્રીગુરુએ તો એમ કહ્યું કે તારો
પરમાત્મા તારા અંતરમાં તારી સમીપ જ બિરાજે છે, તેને અનુભવમાં લે. વાણીનું ને
રાગનું લક્ષ છોડીને, પરનો મહિમા છોડીને, આત્માના પરમસ્વભાવનો મહિમા લક્ષમાં
લે–એ જ બાર અંગનો સાર છે. જ્ઞાન આનંદમય આત્માની અનુભૂતિ જ સર્વ સિદ્ધાંતનો
સાર છે, તે જ ગુરુનું પરમાર્થ સાન્નિધ્ય છે, તે સિદ્ધની નિશ્ચયભક્તિ છે, ને તે જ
નિર્વાણનો આનંદમય માર્ગ છે.
કોઈ અટક નથી કે બાર અંગ ભણે તો જ આત્માની અનુભૂતિ થાય. તેને
શાસ્ત્રભણતરનું બંધન નથી કે આટલા શાસ્ત્રો વાંચવા જ પડશે. જેણે સર્વ શાસ્ત્રના
PDF/HTML Page 11 of 49
single page version
સર્વજ્ઞ પરમાત્મા પોતામાં પ્રાપ્ત કરી લીધા. –તે ભક્ત છે, તે આરાધક છે, તે મોક્ષનો
પંથી છે. અરે, આત્મઅનુભૂતિના મહિમાની લોકોને ખબર નથી, અને બહારના શાસ્ત્ર
ભણતર વગેરે પરલક્ષી જાણપણામાં તેઓ અટકી જાય છે. પણ શાસ્ત્રોએ કહેલું
ચૈતન્યતત્ત્વ અંતરમાં બિરાજી રહ્યું છે–તેની સન્મુખતા કર્યાં વગર શાસ્ત્રનું રહસ્ય પણ
સમજાય નહિ.
ધર્મ મેં પ્રાપ્ત કર્યો છે અને આવા આનંદમય આત્મતત્ત્વના જ્ઞાનવડે સમસ્તમોહનો
મહિમા મેં નષ્ટ કર્યો છે; જ્ઞાનતત્ત્વનો અગાધ મહિમા પ્રગટ્યો ત્યાં મોહનો મહિમા છૂટી
ગયો. આ રીતે શ્રીગુરુની સમીપતામાં મારા પરમતત્ત્વને પ્રાપ્ત કરીને, હવે હું તેમાં જ
લીન થાઉં છું. બધા તીર્થંકરોએ આમ કર્યું છે ને હું પણ તે તીર્થંકરોના માર્ગે જાઉં છું. –
આવી દશાનું નામ પરમભક્તિ છે. આ ભક્તિ ભવને છેદનારી છે ને આ ભક્તિમાં
ચૈતન્યના આનંદરસના ફૂવારા ઊછળે છે.
છે– તેમાં જ ઉત્સુક થઈને લાગ્યું છે તેનું ચિત્ત ઈંદ્રિયવિષયોમાં લોલુપ રહેતું નથી. અહા,
ચૈતન્યના અસંખ્ય અંગમાંથી તો આનંદરસ ઝરે છે, ને શરીરના અંગોમાંથી તો મળ–
મૂત્રાદિ દુર્ગંધ ઝરે છે. જુઓ તો ખરા, ચૈતન્યતત્ત્વની સુંદરતા! આનંદઝરતું આ ઉત્તમ
તત્ત્વ જગતમાં સૌથી સુંદર છે, તેની સન્મુખ થતાં પર્યાયમાં આનંદ ઝરે છે. અરે જીવ!
એકવાર બાહ્ય વિષયોની લોલુપતા છોડીને અંદર આવા સુંદર આનંદમય મહાન તત્ત્વનો
લોલુપ થા... તેને જાણવાની ઉત્સુકતા કર. આવા તત્ત્વને જાણીને તેની અપૂર્વ ભાવનાથી
મોક્ષસુખનો સ્વાદ તને અહીં જ અનુભવાશે.
વિકલ્પથી છૂટો પડીને ચૈતન્યની વીતરાગી શાંતિનું વેદન થઈ જાય, –એવી અપૂર્વ
આ વીતરાગી સંતોની વાણી છે. જે સાંભળતાં પણ મુમુક્ષુના રોમ–રોમ હર્ષથી
ઉલ્લસે છે, તેના અતીન્દ્રિયઅનુભવના આનંદની તો શી વાત!
PDF/HTML Page 12 of 49
single page version
PDF/HTML Page 13 of 49
single page version
અનંતગુણની ગૂફામાં ઘૂસી ગઈ છે. તે પર્યાય વર્તમાન પોતાની અગાધ તાકાતને જાણે
છે, તેમજ ભવિષ્યની તે–તે પર્યાયમાં સ્વભાવના અવલંબને જે અગાધ તાકાત છે તેનો
પણ વિશ્વાસ અત્યારે તેને આવી ગયો છે. ભલે અમુકક્ષેત્રમાં ને અમુક સમયમાં
કેવળજ્ઞાનાદિ થશે–એમ જુદું પાડીને તે ન જાણે, પણ સ્વભાવના અવલંબને તેને પ્રતીત
થઈ ગઈ છે કે જેમ અત્યારે મારી સ્વસન્મુખ પર્યાય રાગથી જુદી રહીને
અતીન્દ્રિયસ્વભાવના અવલંબને મહાન આનંદમય કામ કરી રહી છે, તેમ ભવિષ્યમાં
પણ મારી પર્યાયો મારા અતીન્દ્રિય સ્વભાવને જ અવલંબીને અચિત્ય–ચમત્કારિક
તાકાતથી કેવળજ્ઞાનાદિ કાર્ય કરશે. આવા સ્વભાવનું અવલંબન મને વર્તે જ છે પછી
‘વધારે જાણું’ એવી આકુળતાનું શું કામ છે? સર્વને જાણવાના સામર્થ્યવાળો જે
સર્વજ્ઞસ્વભાવ, તેનું જ અવલંબન લઈને પર્યાય જ્ઞાનરૂપે પરિણમી રહી છે, ત્યાં
લોકાલોકને જાણવાની આકુળતા રહેતી નથી; સ્વસન્મુખી જ્ઞાનમાં પરમ ધીરજ છે,
આનંદની લીલાલહેર છે.
જ્ઞાન તો કાંઈ આકુળતા કરે? ના; જ્ઞાન તો નિર્વિકલ્પ થઈને અંદર ઠરે.
બીજા કોઈ લ્યે કે ન લ્યે, તેની અપેક્ષા ફૂલને નથી, તે તો પોતે પોતામાં જ સુગંધથી
ખીલ્યું છે. તેમ ધર્માત્માને પોતાનું આનંદમય સ્વસંવેદન થયું છે તે કોઈ બીજાને
દેખાડવા માટે નથી; બીજા જાણે તો પોતાને શાંતિ થાય–એવું કાંઈ ધર્મીને નથી; એ તો
અંદર એકલો–એકલો પોતાના એકત્વમાં આનંદરૂપે પરિણમી જ રહ્યો છે.
એક પર્યાયનું પણ સાચું જ્ઞાન થતું નથી. કેમકે એક શુદ્ધ પર્યાયમાં પણ એટલી તાકાત છે
કે અનાદિઅનંત દ્રવ્યને, તેના અનંતગુણોને તેમજ ત્રણેકાળની પર્યાયોને જાણી લ્યે. હવે
એક પર્યાયની આટલી તાકાતનો સ્વીકાર કરવા જાય તેમાં તો ત્રિકાળી દ્રવ્ય–ગુણ–
પર્યાયનો પણ સ્વીકાર આવી જ જાય છે. એના વગર શુદ્ધ પર્યાયની તાકાતનો પણ
સ્વીકાર થતો નથી.
PDF/HTML Page 14 of 49
single page version
PDF/HTML Page 15 of 49
single page version
અહો, મુનિ એ તો સાક્ષાત્ મોક્ષમાર્ગ, એના મહિમાની શી વાત?
PDF/HTML Page 16 of 49
single page version
કરીને હે જીવ! તું તારા પરમ આનંદમય પરમાત્મતત્ત્વને ભજ.
‘વાહ રે વાહ! આત્મા! તારા મારગડા તારા અંતરમાં સમાય
છે. વાણી જ્યાં પહોંચી શકતી નથી, વિકલ્પ જેમાં પ્રવેશી
શકતો નથી, એવો નિરાલંબી સ્વાશ્રિતમાર્ગ છે. નમસ્કાર હો
આવા સ્વાશ્રિત સુંદર માર્ગને અને તે માર્ગ પ્રસિદ્ધ કરનારા
વીતરાગ સંતોને.
શુદ્ધઆત્મામાં અંતર્મુખતાથી જ તે પ્રગટે છે. તેમાં ક્યાંય બીજાનું શરણ નથી, બીજાનો
આશ્રય નથી. નિજ પરમ શુદ્ધાત્મતત્ત્વમાં અંતર્મુખતારૂપ સ્વવશપણું તે ધર્માત્માનું પરમ
આવશ્યક કાર્ય છે, તે જ નિર્વાણનો માર્ગ છે. અહો, અશરીરી થવાનો માર્ગ વીતરાગી
સંતોએ જગતમાં પ્રસિદ્ધ કર્યો છે.
માટે તમે આવા શુદ્ધ રત્નત્રયમાર્ગને આરાધો, અને બીજા અન્યવશ પરાશ્રિત ભાવોને
છોડો. –અશરીરી થવાનો આ અફર ઉપાય છે.
PDF/HTML Page 17 of 49
single page version
PDF/HTML Page 18 of 49
single page version
ચૈતન્યભાવ અહીં જ અનુભવાય છે, ને તેના ફળમાં દેહાતીત–અશરીરી સિદ્ધપદ પ્રગટે
છે. – આ જ યુક્તિથી અને આ જ ઉપાયથી અશરીરી થવાય છે.
અવયવ રહિત શરીરરહિત સિદ્ધપદ પામે છે.
સ્વાધીન ચૈતન્યતત્ત્વ પોતે પોતામાં જ પૂરું છે, તેમાં અંતર્મુખવૃત્તિને જગતમાં બીજા
છે, ને સ્વાધીન એવા સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ કાર્ય પ્રગટે છે; તે જ મોક્ષ માટેનું
PDF/HTML Page 19 of 49
single page version
પકવાન્ન મધુર ચૈતન્યરસ તારામાં ભર્યા છે, તેનો સ્વાદ લે. –તે જ અશરીરી થવાની
રીત છે. આ ઉપાયથી જરૂર સિદ્ધ થવાય છે.
શુભરાગ તો મોક્ષકાર્યથી વિમુખ છે; મોક્ષ માટેનું આવશ્યક કાર્ય તો શુદ્ધભાવ જ છે, તે
જ આત્મવશ ભાવ છે. અરે, મોક્ષનું કામ તે કાંઈ રાગવાળું હોય? બીજાને વશ વર્તનારો
તો નોકર કહેવાય; નોકર તે કાંઈ શોભે? જિનમાર્ગ તો સ્વાધીન સ્વવશ ભાવથી જ
શોભે છે, અન્યવશપણું તેમાં શોભતું નથી. સ્વવશ યોગીઓ જ વીતરાગરત્નત્રયવડે
જિનમાર્ગમાં શોભે છે. ચોથાગુણસ્થાને જે સમ્યક્ત્વાદિ શુદ્ધભાવ છે તેટલું તો રાગ
વગરનું સ્વવશપણું છે, તે જિનમાર્ગમાં શોભે છે. રાગવડે જિનમાર્ગમાં શોભા નથી,
વીતરાગભાવવડે જ શોભા છે, તે જ જિનમાર્ગ છે, તે જ મોક્ષનો ઉપાય છે ને તે જ
ધર્માત્માની આવશ્યક ક્રિયા છે.
તે ધર્માત્મા સુકૃતી છે. અત્યારે આ કળિકાળમાં પણ કોઈક વિરલા સુકૃતી જીવો
સમ્યગ્દર્શનનાદિ સહિત જોવામાં આવે છે. અને સમ્યગ્દર્શન તે સદ્ધર્મની રક્ષા કરનાર
મણિ છે. જ્યાં સમ્યગ્દર્શન છે ત્યાં ગમે તેવી આપત્તિ વચ્ચે પણ જીવના ધર્મની રક્ષા
થાય છે. સંસારની સર્વ આપત્તિથી રક્ષા કરનાર સમ્યગ્દર્શન રક્ષામણિ સમાન છે. અને
આવા સમ્યગ્દર્શન ઉપરાંત જેને મુનિદશા થઈ તેની તો શી વાત! આવા મુનિભગવંતો
ધર્મના રક્ષક છે, તેઓ રાગના રક્ષક નથી પણ વીતરાગભાવરૂપ સત્ધર્મના રક્ષક છે–
એટલે કે સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રના રક્ષક છે. સમ્યગ્દ્રષ્ટિ પણ સત્ધર્મના રક્ષક ને
પોષક છે, તે રાગના રક્ષક કે પોષક નથી.
હાથમાં તે મણિ હોય તેને સર્પાદિનું ઝેર ચડે નહિ ને બહારની કોઈ આપત્તિ આવે નહિ;
તેમ આત્મામાં સ્વવશપણું તે એવો મણિ છે કે જેની પાસે તે ચૈતન્યમણિ છે તેને
મિથ્યાત્વાદિ ઝેર ચડતું નથી, ને તેના સમ્યગ્દર્શનાદિની રક્ષા થાય છે, એટલે સંસારની
કોઈ આપત્તિ તેને આવતી નથી. મુનિ પોતે વીતરાગમૂર્તિ છે અને
PDF/HTML Page 20 of 49
single page version
પોષક હોઈ શકે નહિ. વીતરાગસ્વરૂપ આત્મા બતાવીને તેની શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–એકાગ્રતારૂપ
ધર્મની રક્ષા કરનારા ધર્માત્મા છે. એવા ધર્મત્માઓ આત્માને આધીનપણે આવશ્યક
ક્રિયા કરનારા છે. તે આવશ્યક અશરીરી એવી સિદ્ધદશાનું કારણ છે. અશરીરી થવાનો
આવો સુંદર માર્ગ વીતરાગી સંતોએ જિનમાર્ગમાં પ્રસિદ્ધ કર્યો છે.
અંતર્મુખ થઈને પ્રગટેલી સમ્યક્ત્વાદિ અપૂર્વ આનંદમય વીતરાગીદશા, તે જ અમને
પ્રાણપ્યારી છે, તે જ અમારી વહાલામાં વહાલી વસ્તુ છે. અહા, અમારા આવા આનંદ
પાસે લોકપ્રશંસાની શી કિંમત છે? અરે, સો ઈન્દ્રોને ત્રણ જગતના જીવો પ્રશંસા કરે
તોપણ જે સુખનું માપ ન થઈ શકે એવું વચનાતીત અતીન્દ્રિય આત્મિકસુખ અમારા
આત્મામાં વેદાય છે, અમારા આ આત્મરસ પાસે આખા જગતના રસ ફિક્કા છે, એમાં
ક્યાંય કિંચિત્ સુખ અમને ભાસતું નથી.
પરમાગમોમાં તે માર્ગ પ્રસિદ્ધ કર્યો છે. આવા સ્વાધીન માર્ગનો નિર્ણય કરતાં મોક્ષના
દરવાજા ખૂલી જાય છે.
સુંદર શુદ્ધરત્નત્રયકાર્ય, તે જ મોક્ષાર્થી જીવનું મોક્ષ માટેનું આવશ્યક કાર્ય છે; મોક્ષ માટે
તે ચોક્કસ કરવા જેવું કાર્ય છે. એ જ મોક્ષ પામવાની યુક્તિ છે; ને તે જ જિનેશ્વરોનો
માર્ગ છે. આવા સુંદર માર્ગને સંતો સાધે છે ને જગતને દેખાડે છે.
સમાય છે. ’ –વાણી જ્યાં પહોંચી શકતી નથી, વિકલ્પ જેમાં પ્રવેશી શકતો નથી, એવો
નિરાલંબી સ્વાશ્રિતમાર્ગ છે.