PDF/HTML Page 1 of 47
single page version
PDF/HTML Page 2 of 47
single page version
આપશ્રીએ પરમ ઉપકાર કર્યો છે; તેને
યાદ કરીને અમે આપનો મહાન
PDF/HTML Page 3 of 47
single page version
શોભતું આપનું જ્ઞાનશરીર લોકાલોકનું નિકેતન છે; તેમાં લોકાલોક
સમાઈ જાય છે એવું તે મહાન છે. શંખના ધ્વનિથી આખી પૃથ્વીને
પણ બિચારો ધ્રુજી ઊઠીને ભાગવા માંડ્યો છે. અહો પ્રભો! આપનું
સ્તવન કરવા ત્રણલોકમાં કોણ મનુષ્યો કે દેવો સમર્થ છે? હે જિન!
આપના પ્રત્યે અતિ ઉત્સુક ભક્તિને લીધે હું આપને સ્તવું છું.
અમારું દ્રવ્ય નમી પડે છે.
PDF/HTML Page 4 of 47
single page version
દ્રશ્ય–બંધનગ્રસ્ત દુઃખી પશુઓનો કરુણ ચિત્કાર અને રાજ્ય માટે સંસારની
માયાજાળ દેખીને એકદમ ભવ–તન ભોગથી વિરક્ત થયા...ને વૈરાગ્યનું
ચિન્તન કરવા લાગ્યા કે અરે, આવો અસાર સંસાર! ને મારા લગ્ન
નિમિત્તે આ હિંસા!–આવો સંસાર મારે ન જોઈએ. જગતના ભોગ ખાતર
મારો અવતાર નથી, આત્માના મોક્ષ ખાતર મારો અવતાર છે!
આજે પણ તેની સાક્ષી પૂરી રહ્યું છે...
જોવો હોય...તો આવો આ સહસ્રઆમ્રવનમાં!
PDF/HTML Page 5 of 47
single page version
રજુ કરવાનું આપણે શરૂ કરેલ છે. તે અનુસાર ‘પાહુડ દોહા’ નો
અનુવાદ આપવાનું ચાલુ કરેલ છે. તેમાં આ બીજો લેખ છે.
જિજ્ઞાસુઓને આ લેખમાળા ગમી છે.
દેહ અને આત્મા સર્વથા જુદા છે.)
નિર્ભ્રાન્તપણે જાણ.
PDF/HTML Page 6 of 47
single page version
PDF/HTML Page 7 of 47
single page version
જોગ ધરુંગી....બાબુલ હટ તજો....જૂઠા હૈ સંસાર....બાબુલ હટ તજો...૧
PDF/HTML Page 8 of 47
single page version
આવેલાં, ત્યાં વૈરાગ્ય પામીને સહેસાવનમાં દીક્ષા લીધી. દીક્ષા લઈને મુનિદશામાં
ભગવાન અહીં વિચર્યા....અને આત્માના ધ્યાનવડે ચૈતન્યનો પૂર્ણ આનંદ પ્રગટ કર્યો....
કેવળજ્ઞાન પણ ભગવાન અહીં જ પામ્યા...ને મોક્ષદશા પણ અહીં જ પામ્યા....
મંગળ છે; તેની યાત્રા કરવા, ને તે દશાનાં સ્મરણો તાજા કરવા આવ્યા છીએ. ભગવાન
જે સહેસાવનમાં દીક્ષા લઈને
PDF/HTML Page 9 of 47
single page version
તે સહેસાવનમાં જશું...ને પછી જ્યાંથી ભગવાન મોક્ષ પધાર્યા તે પાંચમી ટૂંકે જશું. ત્યાં
સિદ્ધપદને યાદ કરીને તેની ભાવના ભાવશું.
ભવ્યજીવોના ચૈતન્યવનમાં સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–આનંદના અતીન્દ્રિય આંબા પાકી જાય–
એમાં શું આશ્ચર્ય!
(સમ્યગ્દર્શનાદિ પણ મંગળરૂપ છે. આ રીતે ગીરનારયાત્રામાં મંગળ કર્યું. ભગવાનના
આત્માને ઓળખે તેને પોતામાં પણ મંગળ પ્રગટે; ને મોક્ષધામની યાત્રાનો પ્રારંભ થાય.
એ ખરી યાત્રા છે.
પધાર્યા....અને માહ સુદ ૧૧–૧૨ ના રોજ મહાન ઉલ્લાસ અને ભક્તિપૂર્વક તીર્થધામની
યાત્રા કરી. ગુરુદેવની સાથે જેમ જેમ જુનાગઢની નજીક આવતા હતા તેમ તેમ
ગીરનારધામને નીહાળી નીહાળીને નેમપ્રભુના સ્મરણો હૃદયમાં તાજા થતા હતા.
સૌરાષ્ટ્રનું સૌથી ઊંચું સ્થાન, અને નેમપ્રભુના ત્રણ કલ્યાણકથી પાવન હોવાને લીધે
સૌરાષ્ટ્રનું સૌથી મહિમાવંત ધામ તેને નીહાળતાં ઉન્નત–જ્ઞાન વૈરાગ્યભાવનાઓ જાગતી હતી.
ગીરનારયાત્રા કરતાં ભક્તોને ઘણો હર્ષ થતો હતો....યાત્રામાં ગુરુદેવના પગલે પગલે
ચાલતાં ભક્તોના હૃદયમાં એમ થતું કે આ યાત્રાની જેમ ભવોભવમાં ગુરુદેવની સાથે જ
રહીને સિદ્ધપદની યાત્રા પૂર્ણ કરીએ...પૂ. બેનશ્રીબેન પણ ભક્તિદ્વારા આનંદમંગલ
વ્યક્ત કરતા હતા. એ રીતે પહેલી ટૂંકે પહોંચ્યા પછી ગીરનાર ઉપરના દિ. જિનમંદિરમાં
જઈને સમૂહપૂજન કર્યું. તીર્થંધામમાં ગુરુદેવ પણ પૂજનમાં ભાગ લેતા હોવાથી ઘણો
ઉત્સાહ આવતો. પૂજન બાદ ત્યાં ચોકમાં ભક્તિ થઈ. નેમપ્રભુના ધામમાં નેમપ્રભુના
વૈરાગ્યપ્રસંગના સ્તવનો સાંભળતાં યાત્રિકોનું હૃદય વૈરાગ્યભરેલી ભક્તિથી ભીંજાઈ
જતું હતું.
PDF/HTML Page 10 of 47
single page version
થયા...અહીં આત્મધ્યાન કર્યું...ચોથું અને પાંચમું જ્ઞાન પણ ભગવાને અહીંજ પ્રગટ કર્યું.
ધન્ય આ ભૂમિ! ધન્ય અહીંના સંતો!....સહેસાવનનું વાતાવરણ એ બધી વાતો તાજી
ભક્તોને પણ ઘણો આનંદ થયો. ગુરુદેવ સાથે યાત્રાનો લાભ લેવા ભિન્ન ભિન્ન
મહાન લાભ લઈએ! ખરું જ છે આવા મહાપુરુષો સાથે આવા મહાન તીર્થોની યાત્રાનો
વૈરાગ્યપરિણતિમાં સંસારને પ્રવેશવાનો અવકાશ જ ન હતો તેમ આ વૈરાગ્યવનમાં
હતા ને ભક્તિથી ઉપદેશ સાંભળતા હતા. અહા, દેવાધિદેવ તીર્થંકરના અચિંત્ય મહિમાની
માંગળિક હતું. ભગવાન નેમિનાથ અહીં બિરાજતા તેને તો જો કે હજારો વર્ષ થઈ ગયા,
હર્ષ વ્યક્ત કરીને યાત્રાનો અનેરો લહાવો લેતા હતા.
PDF/HTML Page 11 of 47
single page version
શાંતિના પિપાસુ ભવ્યજીવોને કહે છે કે તમે પણ અપૂર્વ શાંતિ
આપ વાંચી રહ્યા છો. –સં.
બતાવે છે. સામાન્યપણે તો બધા આત્મા ઉપયોગસ્વરૂપ છે; પર્યાયઅપેક્ષાએ તેના ત્રણ
પ્રકાર છે–બર્હિઆત્મા; અંર્તઆત્મા, અને પરમાત્મા. તેમાંથી અંતરાત્મારૂપ ઉપાયવડે
પરમાત્મપણાને ઉપાદેય કરો ને બહિરાત્મપણાને તજો.
આત્મા માને છે તે બહિરાત્મા છે.
* જેને અંતરમાં દેહાદિથી ભિન્ન
જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપ આત્માનું ભાન છે
તે અંતરાત્મા છે.
પરમ સર્વજ્ઞપદ પ્રગટ કર્યું તે
પરમાત્મા છે.
PDF/HTML Page 12 of 47
single page version
પરમાત્મા થવાનું સાધન શું? કે અંતરાત્માપણું તે પરમાત્મા થવાનું સાધન છે. અંતરમાં
પરમાત્મશક્તિ ભરી છે, તેની પ્રતીત કરીને તેમાંથી જ પરમાત્મદશા પ્રગટે છે. એ
સિવાય બહારમાં બીજું કોઈ તેનું સાધન છે જ નહિ. આત્માના અંર્તઅવલોકનમાં કોઈ
બહારની ચીજ સહાયક પણ નથી ને વિઘ્નકારી પણ નથી. આવા અંર્ત સ્વભાવની દ્રષ્ટિ
કરે તો અંતરાત્મપણું થાય ને બાહ્યમાં આત્મબુદ્ધિરૂપ બહિરાત્મપણું છૂટી જાય. અને જે
અંતરાત્મા થયો તે હવે અંર્તશક્તિમાં એકાગ્ર થઈને પરમાત્મા થઈ જશે. આ રીતે
હેયરૂપ એવા બહિરાત્મપણાને છોડવાનો તથા ઉપાદેયરૂપ એવું પરમાત્મપણું પ્રગટ
કરવાનો ઉપાય અંતરાત્મપણું છે. અને તે અંતરાત્મપણું કર્માદિથી ભિન્ન જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપ
આત્માને જાણવાથી જ થાય છે, માટે અહીં ભિન્ન આત્માનું સ્વરૂપ કહેવામાં આવે છે.
અંતરાત્મદશા વખતે પરમાત્મપણું કે બહિરાત્મપણું ન હોય; અને પરમાત્મદશા વખતે
બહિરાત્માપણું કે અંતરાત્મપણું ન હોય. અરિહંત અને સિદ્ધભગવાન તે પરમાત્મા છે;
ચોથા ગુણસ્થાનથી માંડીને બારમા ગુણસ્થાન સુધીના સાધક જીવો તે બધાય અંતરાત્મા
છે; અને મિથ્યાદ્રષ્ટિજીવો બહિરાત્મા છે.
પરમાત્મશક્તિ ભરેલી છે, તે શક્તિનો વિશ્વાસ કરો. જે જીવ પોતાની પરમાત્મશક્તિનો
PDF/HTML Page 13 of 47
single page version
શક્તિમાં લીન થઈને તેમાંથી પરમાત્મદશા પ્રગટ કરે છે.
થાય છે ને તે પરમાત્મા થવાનો ઉપાય છે. આ રીતે બહિરાત્મપણું છોડવા જેવું છે,
પરમાત્મપણું પ્રગટ કરવા જેવું છે ને અંતરાત્મપણું તેનો ઉપાય છે.
એ સિવાય બહારના કોઈ ભાવો તે મોક્ષસુખનો ઉપાય નથી.
કરીને, આત્માના અંર્તસ્વભાવમાં આત્મબુદ્ધિ કરવી તે અંતરાત્મપણું છે. આવા
અંતરાત્મપણારૂપ સાધન વડે પરમાત્મદશા પ્રગટ કરવાનો ઉપાય કરવો જોઈએ.
*
છે, અંતરમાં આત્માને જ આત્મારૂપે જાણે છે–તે અંતરાત્મા છે. તે રાગાદિ દોષને
દોષરૂપે જાણે છે, ને પોતાના ચૈતન્યસ્વભાવને સ્વભાવરૂપે જાણે છે; તેને
રાગાદિમાં ‘આત્મા’ ની ભ્રાંતિ થતી નથી, ને મલિનતાથી ભિન્ન પોતાના
શુદ્ધસ્વભાવને તે નિઃશંકપણે જાણે છે.
પરમપદ જેમને પ્રગટી ગયું છે, તે પરમાત્મા છે. એ પ્રમાણે ત્રણ પ્રકારના
આત્માનું સ્વરૂપ જાણનાર જીવ બહિરાત્મભાવ છોડીને અંતરાત્મભાવ પ્રગટ કરે છે,
ને પરમાત્મપદને સાધે છે. માટે હે જીવો! અપૂર્વ શાંતિ પામવા આત્માને ઓળખો.
ગૃહસ્થપણામાં રહેલો જીવ પણ જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપે આત્માનું ભાન કરીને અંતરાત્મા
PDF/HTML Page 14 of 47
single page version
–આમ બધા તત્ત્વોને જેમ છે તેમ જાણીને, એક જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપ પોતાના
દુઃખરૂપ જાણીને છોડે છે, ને સમ્યક્શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–ચારિત્રને સુખરૂપ જાણીને આદરે છે;–
આવા જીવને અંતરાત્મા કહે છે. આવું અંતરાત્મપણું ચોથા ગુણસ્થાનથી શરૂ કરીને
બારમા ગુણસ્થાન સુધી હોય છે.
વીતરાગ અને પરમ હિતોપદેશક છે. પોતે સર્વજ્ઞ–વીતરાગ થયા, ને બીજા જીવોને પણ
અંતરંગસ્વરૂપના અવલંબને સર્વજ્ઞ–વીતરાગ થવાનો જ ઉપદેશ આપ્યો.
વીતરાગ થયા છે તે રાગથી લાભ થવાનું કેમ કહે? રાગથી લાભ થાય એવો
ભગવાનનો ઉપદેશ છે જ નહીં. રાગથી લાભ થાય–એવો ઉપદેશ તે હિતોપદેશ નથી પણ
અહિતોપદેશ છે, કેમકે રાગ તો અહિત છે, હિત તો વીતરાગતા જ છે.
ઉપદેશ ભગવાને કર્યો છે એટલે કે જ્ઞાનસ્વભાવ તરફ વળવાનો જ ભગવાનનો ઉપદેશ
છે. પરાશ્રયનો ભગવાનનો ઉપદેશ નથી, તે તો છોડવાનો ભગવાનનો ઉપદેશ છે.
PDF/HTML Page 15 of 47
single page version
જે રાગાદિથી લાભ માને તેણે હિતોપદેશી સર્વજ્ઞ–વીતરાગ પરમાત્માને માન્યા નથી,
તેમના ઉપદેશને જાણ્યો નથી.
સન્મુખ થઈને તેનો અનુભવ કરવો તે જ જૈનશાસન છે અને જે પોતાના આવા
આત્માનો અનુભવ કરે તેને જ પરમાત્માની પરમાર્થ ઓળખાણ થાય કે અહો! રાગથી
જુદો પડીને જે અતીન્દ્રિય આનંદનો અંશ મને વેદનમાં આવ્યો તે જ જાતનો (પણ તેથી
અનંતગુણો) પરિપૂર્ણ આનંદ પરમાત્માને પ્રગટી ગયો છે, ને તેઓ સર્વથા રાગરહિત
થઈ ગયા છે. આ રીતે અંશના વેદનપૂર્વક પૂરાનું ભાન થતાં સાધકને તેના પ્રત્યે ખરી
ભક્તિ અને બહુમાન આવે છે. પરમાત્મા પ્રત્યે જેવા ભક્ત–બહુમાન જ્ઞાનીના અંતરમાં
હોય તેવા અજ્ઞાનીને ન હોય.
ભગવંતો સ્વરૂપની સીમાને ધારણ કરનારા છે ને મહાન વીર્યના ધારક છે.–આ રીતે
ગુણના સ્વરૂપથી પરમાત્માને ઓળખવાની પ્રધાનતા છે. અને, પરમાત્માને જેટલાં
ગુણવાચક નામો લાગુ પડે છે તે બધાંય નામો આ આત્માને પણ સ્વભાવઅપેક્ષાએ
લાગુ પડે છે, કેમકે સ્વભાવથી તો આ આત્મા પણ પરમાત્મા જેવો જ છે. પરમાત્માના
ગુણોને ઓળખીને પરમાત્માનું સ્વરૂપ જે જાણે તેને આત્માનું પરમાર્થ સ્વરૂપ પણ જરૂર
ઓળખાય છે, ને તેને ભવદુઃખનો અંત આવે છે.
દુઃખનો ત્રાસ ભોગવ્યો ને હવે તે દુઃખથી છૂટ્યા,–તે દુઃખ બીજા પામે એવી ભાવના
જ્ઞાનીને કેમ હોય? જ્ઞાનીને તો એવી સહજ કરુણા આવે છે કે અરેરે! આ જીવો
બિચારા પોતાના સ્વરૂપને ભૂલી જઈને અજ્ઞાનને લીધે મહાન દુઃખમાં ડૂબેલા છે,
એનાથી છૂટવાના ઉપાયની પણ તેમને ખબર નથી! હું જે પરિપૂર્ણ સુખને પ્રાપ્ત કરવા
ચાહું છું તે સુખ બીજા જીવો પણ પામે–એમ જ્ઞાનીને તો અનુમોદના છે...કરુણા છે.
PDF/HTML Page 16 of 47
single page version
ઉપદેશ છે.
જાણે છે. જેનો ક્યાંય છેડો નથી એવા અનંત અલોકાકાશને પણ પ્રત્યક્ષપણે પરિપૂર્ણ
જાણે છે, એવું જ દિવ્યજ્ઞાનનું કોઈ અચિંત્ય સામર્થ્ય છે. જ્ઞાને અનાદિઅનંત આકાશને
પ્રત્યક્ષ જાણી લીધું માટે જ્ઞાનમાં તેનો છેડો આવી ગયો–એમ કાંઈ નથી; જો છેડો આવી
જાય તો અનાદિ–અનંતપણું ક્્યાં રહ્યું? માટે જ્ઞાને તો અનાદિઅનંતને
અજ્ઞાનીને અનાદિઅનંત કાળની મહાનતા ભાસે છે, પણ જ્ઞાનસામર્થ્યમાં તેના કરતાં
અનંતગણી મહાનતા છે–તે તેને ભાસતી નથી; અને જ્ઞાનસ્વભાવનો મહિમા પ્રતીતમાં
આવ્યા વગર આ વાતનું કોઈ રીતે સમાધાન થાય તેમ નથી. કાળનું અનાદિઅનંતપણું
તેને મોટું લાગે છે પણ જ્ઞાનનું અનંત સામર્થ્ય તેને મોટું નથી લાગતું, એટલે જ
‘અનાદિઅનંતને જ્ઞાન કઈ રીતે જાણે? ’ એમ તેને શંકા પડે છે; તેમાં ખરેખર તો
જ્ઞાનસામર્થ્યની જ શંકા છે. કાળના અનાદિઅનંતપણા કરતાં જ્ઞાનસામર્થ્ય મોટું છે–એમ
જો વિશ્વાસ આવે તો જ, તેને અનાદિઅનંતનું જ્ઞાન કઈ રીતે થાય છે તે ખ્યાલમાં આવે.
અહા! અચિંત્ય જ્ઞાનસામર્થ્યમાં અનાદિઅનંતકાળ તો ક્્યાંય સમાઈ જાય છે, ને કાળ
કરતાંય અનંતગણું આકાશ પણ તેમાં પરિપૂર્ણ જણાઈ જાય છે. આવું મહાન જ્ઞાન અને
અતીન્દ્રિય આનંદ જેમને પરિપૂર્ણ પ્રગટી ગયા છે એવા પરમાત્માને ઓળખતાં અપૂર્વ
ભેદજ્ઞાન અને શુદ્ધાત્મઅનુભૂતિ થાય છે.
ને બીજા જીવોને પણ તે મુક્તિમાર્ગનું વિધાન કર્યું તેથી આપ જ અમારા વિધાતા છો;
અમને મોક્ષમાર્ગમાં દોરી જનારા નેતા પણ આપ છો. (–મોક્ષ માર્ગસ્ય નેતારં...)
PDF/HTML Page 17 of 47
single page version
PDF/HTML Page 18 of 47
single page version
–એવા ઉલ્લાસભાવથી જૈનશાસનના નાના–મોટા બાળકો
નિર્વાણમહોત્સવમાં જે સુંદર સાથ આપી રહ્યા છે તે નીહાળીને અમને
ઘણો હર્ષ થાય છે અને અંતરમાં ભાવ જાગે છે કે ‘વાહ! બાળકો વાહ.... ’
ધન્યવાદ! આ પ્રસંગે નીચેના બાળકો દ્વારા અઢીહજાર પૈસા (રૂા. ૨૫)
આત્મધર્મ બાલવિભાગની યોજનામાં આવ્યા છે, તેઓનાં નામ અહીં
આપવામાં આવ્યાં છે.
PDF/HTML Page 19 of 47
single page version
દીધો હતો. ત્યારબાદ ગુરુદેવ સાથેની આ તીર્થયાત્રામાં હર્ષોપલક્ષમાં સેંકડો યાત્રિકોએ
તીર્થયાત્રાફંડમાં દાનની રકમોની એવી રમઝટ બોલાવી કે તે લખવામાં પહોંચી ન શકાયું....
અંતે ફાળો લખવાનું બંધ કરીને ભક્તિ શરૂ કરવી પડી...અજમેરની ભજનમંડળીએ ભક્તિ
કરાવી હતી. ત્યારબાદ નેમપ્રભુના ચરણની પૂજા થઈ હતી.
સહેસાવનના ઉપલા ભાગમાં એક બીજી ઘૂમટી છે,–જેમાં કેવળજ્ઞાન–કલ્યાણક તરીકેના શ્રી
નેમનાથ ચરણોની સ્થાપના છે. ત્યાં પણ દર્શન કર્યાર્. આ રીતે ચારિત્રધામ અને
કેવળજ્ઞાનધામની યાત્રા ગુરુદેવ સાથે કરીને આનંદ–મંગળનાં ગીત ગાતાં ગાતાં સૌ પહેલી
ટૂંકે આવ્યા.
રાજુલના વૈરાગ્યપ્રસંગનો સંવાદ (રાજુલ–બાબુલ સંવાદ) શ્રોતાઓને વૈરાગ્યભાવનામાં
ઝૂલાવતો હતો. વિવાહ કરવા આવેલા નેમનાથ જ્યારે પાછા ફરી જાય છે...ને મુનિદીક્ષા
ધારણ કરે છે, ત્યારે સતી રાજીમતી વિલાપ કે આર્તધ્યાન નથી કરતી પરંતુ પોતે પણ વૈરાગ્ય
પામીને પિતાજીને કહે છે કે: મારા નાથ જે માર્ગે ગયા...હું પણ તે જ માર્ગે જઈશ. ભગવાને
સહેસાવનમાં જઈને ચારિત્રનો માર્ગ લીધો તો હું પણ તે જ માર્ગે જઈને અર્જિકા બનીશ....ને
સ્ત્રીપર્યાય છેદીને એક ભવમાં મોક્ષને સાધીશ....ધન્ય છે કે મને સંયમનો અવસર મળ્યો....
મહાન આદર્શરૂપ છે–એ બંનેના જીવન! ત્રણ કલ્યાણકધામની યાત્રા પ્રસંગે ખરેખર અહીં
જ્ઞાન–વૈરાગ્યભક્તિની ત્રિપુટીનો જીવંત ત્રિવેણીસંગમ થયો હતો....જે આત્માર્થીઓના
જીવનને પાવન કરતો હતો.
PDF/HTML Page 20 of 47
single page version
દુન્યવી વાતાવરણથી પર છે.....અને જાણે કે સંસારથી જુદી જ જાતનું એવું મોક્ષપદનું
ધામ છે–એમ તે દર્શાવી રહ્યું છે.
સાધવા નીકળેલા આત્માર્થીઓને સંસારના ગમે તેવા વાવાઝોડાં પણ રોકી શકતા
નથી...સૌને એક જ ધૂન હતી કે ગુરુદેવ સાથે સિદ્ધિધામમાં જવું. ઘણા તો વેલાવેલા
પાંચમી ટૂંકે જઈને ગુરુદેવની રાહ જોતા બેઠા હતા...
ઉદરમાં સમાવી દીધો છે.–એની ગંભીરતાની શી વાત! જ્યાં તીર્થંકરના ત્રણ કલ્યાણક
ઊજવાયા, જ્યાંથી નેમ–રાજુલે જગત સમક્ષ મહાન પવિત્ર આદર્શો રજુ કર્યા, જ્યાં
ધરસેનસ્વામી જેવા અનેક સન્તોએ શ્રુતની સાધના કરી, કુંદકુંદાચાર્ય જેવા સમર્થ
આચાર્યોએ સંઘ સહિત જેની યાત્રા કરીને દિ. જૈનધર્મના જયનાદ ફેલાવ્યા...એવા આ
ગીરનારના ગૌરવની શી વાત! એના ઊંચા ઊંચા શિખરો, ઊંડી ઊંડી ગૂફાઓ, અને
હજારો આમ્રવૃક્ષોથી શોભતા ઉપશાંત વનો ભવિકહૃદયને મુગ્ધ બનાવે છે...તેમાંય
ગુરુદેવ જેવા સંતો સાથે આત્માની ભાવના ભાવતાં ભાવતાં આ ગીરનારનો ખોળો
ખૂંદતા હોઈએ..તે પ્રસંગની ઉર્મિઓની શી વાત! દૂરદૂરથી જ્યારે એ મોક્ષધામ દેખાયું
ત્યારે ખ્યાલ આવ્યો કે આપણે કેટલે ઊંચે જવાનું છે! પરંતુ ગુરુ જેના માર્ગદર્શક હોય...
ગુરુ જેને પોતાની સાથે જ લઈ જતા હોય તે શિષ્યને ઈષ્ટધામમાં પહોંચતાં શી વાર! ને
ગુરુદેવ સાથેના ઉત્સાહમાં થાક પણ શેનો લાગે! થોડી જ વારમાં ગુરુદેવ સાથે પાંચમી
ટૂંકે પહોંચી ગયા. ભગવાનના મોક્ષકલ્યાણકનું આ ધામ! અહીંથી બરાબર ઉપર
(સમશ્રેણીએ) સિદ્ધાલયમાં ભગવાન બિરાજે છે. અહીં ગુરુદેવ સાથે મોક્ષધામ
નીહાળવા માટે ભક્તોની ભીડ અપાર હતી....