: poṣh : 2000 ātmadharma : 23 :
mahān upakārī bhagavān kundakund āchārya
pūjya sadgurudevanā māgashar vad 8 ne somavāranā vyākhyānamānthī
āje bhagavānashrī kundakundāchāryadevane ‘āchārya padavī’ maḷavāno māṅgalik divas chhe. teonā vakhatamān
puṇyanā yoge sākṣhāt tīrthaṅkaranī vāṇī sāmbhaḷavāno prasaṅg banī āvyo. teoshrī–kundakund–āchārya dev–mahāvideh
kṣhetramān jyān sākṣhāt tīrthaṅkar shrī sīmandhar svāmī birājamān chhe temanī pāse gayā ane teonī sākṣhāt vāṇī
āṭh divas sudhī sāmbhaḷīne bharat kṣhetre pāchhā āvyā. ā vikram samvatnā pratham saikāmān banyun hatun.
mahāvidehathī āvīne pote je sākṣhāt prabhunī divyadhvanimān sāmbhaḷyun tathā ahīn guru paramparā thī je gnān
maḷyun hatun ane pote je antar svabhāvanun anubhavan karyun tenā baḷavaḍe–anubhavanī kalamavaḍe shrī samayasār,
shrīpravachan sār, shrī pañchāstikāvya, niyamasār, aṣhṭapāhuḍ vagere shāstronī rachanā karī. te shāstro ghaṇā bhavya
jīvonā uddhāranun kāraṇ thāy chhe. ane bhaviṣhyamān paṇ thashe.
āje (shāstra pramāṇe poṣh vadī 8 eṭale chālu māgashar vad 8 nā roj) bhagavānashrī kund kund prabhune
‘āchārya pad’ eṭale ‘shāsananā rakṣhak’ nī padavī maḷyāno māṅgalik divas chhe. teoshrīe āchāryapade ā
kāḷanā hisābe to tīrthaṅkarapad jevun mahān kārya karyun chhe, apūrva anubhavane samayasārādi shāstromān varṇavīne
shāsanano kharekhar uddhār karyo chhe. evā mahān upakārī shrī kund kund prabhunā ‘āchārya pad’ no māṅgalik divas
āje chhe. āje shāsanano mahān divas chhe. jene svabhāvanun mahātmya āvyun tene nimittanun–dev–guru–shāstronun
bahumān āvyā vagar rahej nahīn gurugam vinā dharma samajāy nahīn kāraṇake, jagatane sat vastuno anādithī
aparichay chhe. ajāṇapaṇun chhe. pratham sat samajavā māṭe sat nimitta joīe. upakārano ārop to vartamān
nimitta upar ja hoy. jevī jenī yogyatā hoy tene te yogya sanyog (nimitta) maḷyā vagar rahe ja nahīn. ane
jyāre pote samaje tyāre nimittano upakār (vītarāg thatā sudhī) gāyā vagar rahe nahīn.
shrī kund kund āchārya bhagavāne je vastu kahe chhe tethī mahān upakār thayo chhe. gurugam vinā te samajāy
tem nathī.
‘būjhī chahat jo pyāsako, hay būjhanakī rīt;
pāve nahi gurugam vinā, ehī anādi sthit.’
(shrīmad rājachandra)
antaramān sat samajavānī jignāsā jāge ane satnā nimitta na maḷe tem bane ja nahīn, pote sat samaje
tyāre satnā nimittanun bahumān karyā vagar rahe nahīn. shrī kundakundāchārya bhagavāne vastu svabhāvanun achintya varṇan
apūrva rīte karyun chhe. ātma vastumān karmanā nimittano saṅg lyo to bandh–mokṣha evī avasthānā bhed paḍe chhe. paṇ
jo ekalī vastune ja lakṣhamān lyo to vastu to gnāyak svabhāve ja chhe. teoshrīe kahyun chhe ke, – –
‘nathī apramatta ke pramatta nathī, je ek gnāyak bhāv chhe;
e rīt ‘shudhdha’ kathāy, ne je gnātā te to tej chhe. ।।3।।
āchārya dev shrī samayasār shāstranī upar kahelī chhaṭhṭhī gāthāmān ekalā svabhāvanun varṇan karyun chhe. temān
‘gnāyak’ shabda vāparyo chhe. sāmānya pariṇāmik bhāvane ja gnāyak kahyo chhe. kāraṇ ke, te shāstra bhāṣhāno
pariṇāmik shabda loko na samajī shake māṭe āchāryadevano sahaj shabda gnāyak āvyo chhe te ekalā gnāyak
svabhāvanun chhaṭhṭhī gāthāmān apūrva varṇan karyun chhe. tyānthī samayasāranī sharūāt thāy chhe.
dharmātmā shrī kundakundāchārya bhagavān chhaṭhṭhī, sātamī bhūmikāe pramatta–apramatta dashāmān jhulatā hatā. te
avasthāmān andarathī nakār āvyo ke ā apramatta pramattanā bhed shā? āchārya dev pote je bhūmikāe jhulatā
hatā tyānthī ja teno (apramatta pramattanā bhedano nakār āvyo chhe) hun to trikāḷ ek rūp gnāyak chhun evā
joramān vartamān sthitino paṇ