: vaishAkh : 2000 Atmadharma : 91 :
anakanta svarUp
keTalAko kahe chhe ke bhagavAnane kevaL gnAn thayun tyAre jagatamAn je dharmanI mAnyatAo chAlatI hatI teno
samanvay karavA anekAntavAdanI bhagavAne rachanA karI; paN bhagavAn to vItarAg chhe, tene rachanA karavAnun hoy ja shun?
bhagavAne kevaLagnAnamAn darek vastunun svarUp anekAnt (anek dharmamay) chhe em dIThun ane tethI anekAnta
svarUp divyadhvanimAn Avyun.
anekAntano artha jem jene phAve tem kare chhe, tethI je kharun svarUp chhe te ahIn ApavAmAn Ave chhe:–
bhagavAn amRutachandra AchArya anekAntanun svarUp ghaNI sundar rIte nIchenA shabdomAn kahe chhe:–
“ek vastumAn vastupaNAnI nIpajAvanArI paraspar viruddha be shaktionun prakAshavun te anekAnta chhe.”
anekAntanA be prakAr chhe. (1) samyak anekAnta (2) mithyA anekAnta; tyAn ek vastumAn, pot
potAnA pratipakShI sahit anek dharmonun yukti AgamathI virodh rahit nirupaN kare te samyak anekAnta chhe;
ane tat atat svabhAvanI shUnya kalpanA kare te mithyA anekAnta chhe. potAnun prayojanabhUt tat svarUp je prakAre
chhe te prakAre, ane atat svarUp je prakAre chhe te prakAre te jANe nahIn ane khoTI anek kalpanAo karyA kare te
mithyA anekAnta chhe.
ekAnta paN be prakAranA chhe– (1) samyak ekAnta (2) mithyA ekAnta; temAn hetu visheShanA sAmarthyanI
apekShAe pramANathI parupaNA karelA padArthanA ek desh (bhAg) ne kahevo te samyak ekAnta chhe, ane ek ja
guN chhe em nishchay karI bIjA anya samasta guNone na mAnavA te mithyA ekAnta chhe.
samyak ekAnta sambandhe shrI samayasArajImAn nIche pramANe kahyun chhe:–
“AtmAno, karma jenun nimitta chhe evA moh sAthe sanyuktapaNArUp avasthAthI anubhav karatAn sanyuktapaNun
bhUtArtha chhe–satyArtha chhe, to paN pote ekAnt bodh bIjarUp svabhAv chhe tenI [chaitanya bhAvanI] samIp jaIne
anubhav karatAn sayuktapaNun abhUtArtha chhe–asatyArtha chhe.” (gujarAtI samayasAr pAnun 33)
vaishAkh mAsamAn pALavAnI tIthIo
sud 2 som tA. 24 eprIl vad 2 budh tA. 10 me
,, 5 guru ,, 27 ,, ,, 5 shani ,, 13 ,,
,, 8 ravi ,, 30 ,, ,, 8 som ,, 15 ,,
,, 11 budh ,, 3 me ,, 11 guru ,, 18 ,,
,, 14 ravi ,, 7 ,, ,, 14 ravi ,, 21 ,,
,, 15 som ,, 8 ,, ,, 0)) som ,, 22 ,,
“sidhdha bhagavAnane ekAnt sukh chhe.” em kahevAmAn Ave chhe te samyak ekAnta chhe, kemake temAn samyak
anekAnta nIche pramANe Ave chhe:–
‘sidhdha bhagavAnane ekAnta sukh chhe eTale ke bhagavAnane sukh astirUpe chhe, sansArI sukh–dukh nathI
eTale ke nAstirUpe chhe; e rIte asti–nAsti, paraspar viruddha be shaktionun prakAshavun sidhdha bhagavAnane kharun
sukhapaNun nipajAve chhe.’
shrI pravachanasAramAn ‘ekAnt draShTi’ ane ‘anekAnt draShTi’ nA nIche pramANe artha karyA chhe:–
ekAnt draShTinun svarUp ane teno vyavahAr
je jIv sarva avidyAnun mULakAraN jIv–pudgal svarUp asamAn jAtivALA dravyanI paryAyane potAnI
mAne chhe ane Atma svabhAvanI bhAvanAmAn napunsak samAn ashakti (nirbaLapaNun) dhAraN kare chhe te kharekhar
nirargal ekAnta draShTi ja chhe.
hun manuShya chhun. A mArun sharIr chhe, e prakAranA judAjudA prakAranA ahankAr ane mamakArathI viparIt,
gnAnI thaI avichalit Atma vyavahArane dhAraN karavAne badale samasta nindya kriyA samUhane angIkAr karavAthI
putra, strI, mitrAdi manuShya vyavahArano Ashray karI rAgadveShI thAy chhe ane paradravya–karmonI sangate parasamay
(vikArabhAv) mAn rat thAy chhe.
anekAnt draShTi ane teno vyavahAr
je jIv potAnA dravya, guN, paryAyonI abhinnatAthI sthir chhe, samasta vidyAonA mULabhUt bhagavAn
AtmAnA svabhAvane prApta