bhAdrapad : 2001 : 193 :
jotAn par upar doSh DhoLe chhe ke karme vikAr karAvyo. Am mAnato hovAthI te potAnA doShane TALato nathI. jo
potAnI avasthAmAn doSh chhe tem jANe to kShaNik doShane trikALI doSh rahit svabhAvanA jore TALe. vikAr ek
samay pUratI avasthAmAn chhe, dravyamAn ke guNamAn to vikAr nathI, ane vartamAn paryAyano vikAr paN pachhInI
paryAyamAn Avato nathI, Am jANyun tyAn vikArane svabhAvanI oth (AdhAr) na rahI, kShaNik avasthAmAn
vikAr chhe te TaLI ja jAy chhe.
vrat–tap–pUjA–bhaktinA shubhabhAv temaj hinsAchorI AdinA ashubhabhAv te badhA Asrav chhe, rAg chhe,
te rAg AtmAnI avasthAmAn thAy chhe, parantu te AtmAno trikAL svabhAv nathI tethI TaLI shake chhe. rAg TaLI
shake chhe–te apekShAe AtmAno nathI, parantu te thAy chhe to AtmAnI ja avasthAmAn ane AtmA kare to ja te
thAy chhe, karma te rAg karAvatun nathI kemake karma ane AtmA judI chIj chhe, judI vastu ek bIjAnun kAI karI shake
nahi–e siddhAnt chhe.
ek vastu bIjI vastunun kAI na karI shake–shA mATe?
vishvanI darek vastuo svapaNe chhe, ane parapaNe nathI. “svapaNe chhe ane parapaNe nathI” eTale shun? jemake–
AtmA vastu te AtmA tarIke chhe ane jaD karma tarIke AtmA nathI, tem ja mAro AtmA mArApaNe chhe, bIjA AtmArUp
mAro AtmA nathI; vaLI jaD karmo chhe te jaDarUp chhe, AtmArUp nathI. A pramANe je je vastuo chhe te badhI potArUpe chhe,
pararUpe nathI. Avun vastu svarUp chhe tene “anekAnta svarUp” kahevAy chhe. A rIte darek vastuo judI chhe ane je vastu
judI hoy te vastu bIjI vastunI avasthAmAn kAI kArya karI shake nahi. jo ek vastu bIjI vastunun kAI kare to te be
vastu ek thaI jAy ane be vastu judI na rahe–parantu be vastuo trikAL judI chhe tethI ek bIjAnun kAI karI shakatI
nathI. kartA ane kArya banne ek ja vastumAn hoy, judI judI vastumAn na hoy–evo niyam chhe. AtmAnun kArya to
AtmAnI ja avasthAmAn thAy chhe ane karmanun kArya te jaDanI avasthAmAn thAy chhe.
nishchay ane vyavahAr
prashna:– nishchayathI to karma AtmAne vikAr na karAve parantu vyavahArathI karma AtmAne vikAr karAve ne?
jevun karmanun jor tevo AtmAmAn vikAr thAy–em vyavahArathI to chhe ne?
uttar:– nishchayathI ke vyavahArathI koIpaN rIte ek vastu bIjI vastunun kAI ja karI shakatI
nathI. karma koI apekShAe AtmAnun karI to shakatA ja nathI. “nishchayathI karma AtmAnun kAI na kare ane
vyavahArathI karma AtmAnun kare” evun nishchay–vyavahAranun svarUp nathI. AtmA jyAre potAnI avasthAmAn bhUl
kare tyAre tyAn karmanI hAjarI hoy chhe, te hAjarI batAvavA upachArathI ‘A karme AtmAno vikAr karAvyo’ em
bolavun te vyavahAr chhe ane vyavahAranI bolaNIno artha te bhAShA pramANe thAy nahi. vyavahAre ‘karma AtmAnun
kare’ em bo.. lA.. ya tyAn nishchayathI– (sAchI rIte) ‘karma AtmAne kAI na kare’ em sa...ma...ja...vun.
AtmAnI svatantratA
AtmA ane karma e banne judI vastuo chhe, tethI karma AtmAne kAI karI shake nahi. shubh ke ashubhabhAv
karma karAve–em nathI. ashubhabhAv pote kare tyAre thAy chhe ane kaShAyanI mandatA karIne shubhabhAv paN pote kare
tyAre thAy chhe. “karmamAn mAnDayo hashe to shubhabhAv thashe” e vAt asatya chhe. shubhabhAv hun karUn to thAy, mane
shubhabhAv karatAn koI karma rokI shake nahi–Am svatantratA chhe. AtmA je bhAv kare te bhAv karI shake chhe, karma
hAjar hoy chhatAn teNe AtmAmAn kAI karyun nathI.
par vastunI asar AtmAmAn nathI
AtmAmAn par vastunI asar thatI nathI. par jIv mare ke bache tenun pAp ke puNya AtmAne nathI, parantu
jIv pote svalakSha chUkIne par lakShe jevA shubh ke ashubh bhAv kare te anusAr puNya ke pAp thAy chhe. paradravyanI
kriyAnun phaL AtmAne nathI kemake AtmA teno kartA