: 188 : ātmadharma : 24
paṇ je āvā avasarane vyartha gumāve chhe temanā upar buddhimān karuṇā karī kahe chhe ke:–
प्रज्ञैव दुर्लभा सुष्ठु दुर्लभा सान्य जन्मने।
तां प्राप्य ये प्रमाद्यन्ति ते शोच्याः खलु धीमत्ताम्।।
(ātmānushāsan 94)
artha:– sansāramān buddhi hovī ja durllabh chhe, ane paralok arthe buddhi thavī to ati durlabh chhe. evī buddhi prāpta
thayā chhatān jeo pramād kare chhe te jīvo viṣhe gnānīone shoch thāy chhe.
tethī jene sāchā jainī thavun chhe teṇe to shāstranā āshraye tattva nirṇay karavo yogya chhe; paṇ je tattva nirṇay to
nathī karato, ane pūjā, stotra, darshan tyāg tap, vairāgya, sanyam, santoṣh ādi badhāy kāryo kare chhe, tenān e badhāy
kāryo asatya chhe.
māṭe āgamanun sevan, yuktinun avalamban, paramparā guruono upadesh ane svānubhav dvārā tattva nirṇay karavo
yogya chhe. jinavachan to apār chhe, teno pār to shrī gaṇadhar dev paṇ pāmyā nahi māṭe je mokṣhamārganī prayojanabhūt
rakam chhe te to nirṇay pūrvak avashya jāṇavā yogya chhe. kahyun chhe ke:–
अन्तो णत्थि सुईणं कालो थोआवयं च दुम्मेहा।
तंणवर सिक्खियव्वं जिं जर मरणक्खयं कुणहि।।
(pāhuḍ dohā 98)
artha:– shrutiono ant nathī, kāḷ thoḍo chhe, ane ame durbuddhi (alpa buddhivāḷā) chhīe māṭe he jīv! tāre to
shīkhavā yogya e chhe ke jethī tun janma maraṇano nāsh karī shake.
ātma hit māṭe prathamamān pratham sarvagnano nirṇay karavo.
tamāre jo potānun bhalun karavun chhe to sarva ātmahitanun mūḷ kāraṇ je āpta teno sācho svarūp–nirṇay karī gnānamān
lāvo. kāraṇ sarve jīvone sukh priy chhe, sukh bhāvakarmonā nāshathī thāy chhe, bhāv karmano nāsh samyak chāritrathī thāy chhe; samyak
chāritra samyagdarshan–gnān pūrvak thāy chhe, samyaggnān āgamathī thāy chhe, āgam koī vītarāg puruṣhanī vāṇīthī upaje chhe, ane
e vāṇī koī vītarāg puruṣhanā āshraye chhe, māṭe je satpuruṣh chhe temaṇe potānā kalyāṇ arthe sarva sukhanun mūḷ kāraṇ je āpta–
arhant sarvagna teno yukti pūrvak sārī rīte sarvathī pratham nirṇay karī āshray levo yogya chhe.
have jeno upadesh sāmbhaḷīe chhīe, jenā kahevā mārga upar chālavā māgīe chhīe, jenī sevā, pūjā,
āstikayatā, jāp, smaraṇ, stotra, namaskār, ane dhyān karīe chhīe evā je arhant sarvagna, temanun pratham potānā
gnānamān svarūp to bhāsyun ja nathī to tame nishchay karyā vinā konun sevan karo chho!
lokamān paṇ ā pramāṇe chhe ke atyant niṣhprayojan vātano paṇ nirṇay karī pravarte chhe, ane ātmahitanā mūḷ
ādhārabhūt je arhantadev teno nirṇay karyā vinā ja tame pravarto chho e moṭun āshcharya chhe!
vaḷī tamane nirṇay karavā yogya gnān paṇ prāpta thayun chhe māṭe tame ā avasarane vr̥uthā na gumāvo. āḷas ādi chhoḍī
tenā nirṇayamān potāne lagāvo ke jethī tamane vastunun svarūp, jīvādinun svarūp, sva–paranun bhed vignān, ātmānun svarūp,
hey–upādey, ane shubh–ashubh–shuddha avasthārūp potānā pad–apadanun svarūp e badhānun sarva prakārathī yathārtha gnān thāy.
māṭe sarva manorath siddha karavāno upāy je arhant–sarvagnanun yathārtha gnān je prakārathī siddha thāy te pratham karavā yogya chhe.
sarvathī pratham arhant sarvagnano nirṇay karavā rūp kārya karavun e ja shrī gurunī mūḷ shikṣhā chhe.
sāchun gnān samyagdraṣhṭine hoy chhe.
pot–potānā prakaraṇamān pot potānā gney sambandhī sāchā jāṇapaṇānun alpa vā visheṣh gnān sarvane hoy chhe,
kāraṇ ke laukik kārya to badhāy jīvo yathārtha ja kare chhe, tethī laukik samyaggnān to sarva jīvone thoḍun vā ghaṇun banī ja
rahyun chhe. paṇ mokṣhamārgamān prayojanabhūt je āpta āgam ādi padārtho tenun sāchun gnān samyagdraṣhṭine ja hoy chhe, tathā
sarva gneyanun gnān kevaḷī bhagavānane ja hoy chhe em jāṇavun.
jinamatanī āgnā
koī kahe chhe ke: sarvagnanī sattāno1 nishchay amārāthī na thayo to shun thayun? e dev to sāchā chhe! māṭe pūjanādi
karavān aphaḷ thoḍā ja jāy chhe! teno uttar–jo tamārī kiñchit mand kaṣhāyarūp pariṇati thashe to puṇyabandh to thashe; parantu
jinamatamān to devanā darshanathī ātmadarshan rūp
1. sattā=haiyāti, –hovāpaṇun, –Existence.