kAratak : 2472 bhagavAn shrI mahAvIr nirvAN mahotsav ank : 41 :
kAunsIlamAn apIl kare e rIte jeTalA bane teTalA
prayatno kare, tem ahIn nimitta paN navI navI anek
dalIlo kare chhe, pheravI pheravIne jeTalI bane teTalI badhI
dalIlo kare chhe–parantu tenI eke dalIl upAdAn sAme
TakI shakatI nathI, upAdAnanI to ek ja vAt chhe ke–
AtmA potAnA upAdAnathI svatantra chhe, AtmanI
sAchI shraddhA, gnAn ane sthiratA te ja kalyANano
upAy chhe, bIjo koI paN upAy nathI. chhevaT nimitta
ane upAdAn bannenI dalIlone barAbar jANIne,
yathArtha nirNayadvArA samyaggnAnarUpI nyAyAdhIsh chUkAdo
Apashe, temAn upAdAnanI jIt ane nimittanI hAr
thashe.
[upAdAn–nimittanA samvAdanA kUl 47 doharA
chhe, te badhA upar paryuShaN daramyAn vyAkhyAn thaI
gayel chhe–temAnthI dohA 1 thI 15 sudhInun vyAkhyAn
atre Apel chhe.]
।। “।।
श्री सद्गुरुदेवाय नमः
sa.mya.ka.da.sha.na
: pragaT karanAr :
rAmajI mANekachand doshI
(1)
samyagdarshan shA mATe?
prashna:– samyagdarshanathI dharmanI sharUAt thAy chhe em
gnAnIo kahe chhe, to samyagdarshan vinAnAn gnAn ane chAritra
kevAn hoy?
uttar:–samyagdarshan na hoy to agIAr angano
gnAtA paN mithyAgnAnI chhe; ane tenun chAritra paN
mithyAchAritra chhe. ahIn Ashay e chhe ke samyagdarshan vinA
vrat, tap, jap bhakti, pratyAkhyAn Adi je kAI AcharaN
chhe te sarve mithyAchAritra chhe; mATe samyagdarshan shun chhe, te kevI
rIte prApta thaI shake chhe te jANavAnI jarUr chhe.
(2)
samyagdarshan shun chhe?
prashna:–samyagdarshan shun chhe? te dravya chhe, guN chhe ke
paryAy chhe?
uttar:–samyagdarshan te jIvadravyanA shraddhA guNanI ek
nirmaL paryAy chhe. A jagatamAn chha dravyo chhe temAn ek chetan
dravya [jIv] chhe, ane pAnch achetan–jaD dravyo [pudgal,
dharmAstikAy, adharmAstikAy, AkAsh ane kAL] chhe. jIv
dravya arthAt AtmavastumAn anant guNo chhe, temAn ek guN
shraddhA [mAnyatA–vishvAs–pratIt] chhe, te guNanI avasthA
anAdithI UndhI chhe tethI jIvane potAnA svarUpanI bhramaNA chhe,
te avasthAne mithyAdarshan kahevAmAn Ave chhe; te shraddhA guNanI
savaLI [shuddha] avasthA te samyagdarshan chhe. A rIte
AtmAnA shraddhA guNanI shuddha paryAy te samyagdarshan chhe.
(3)
shraddhAguNanI mukhyatAe nishchay samyagdarshananI
vyAkhyA
(1)–shraddhA guNanI je avasthA pragaT thavAthI potAnA
shuddha AtmAno pratibhAs thAy te samyagdarshan chhe.
(2)–sarvagna bhagavAnanI vANImAn jevun pUrNa AtmAnun
svarUp kahyun chhe tevun shraddhAn te nishchay samyagdarshan chhe. [nishchay
samyagdarshan nimittane, adhUrI ke vikArI paryAyane, bhang–bhedane
ke guNabhedane svIkAratun nathI–lakShamAn letun nathI.]
nondh–ghaNA mANaso mAtra ek sarva vyApak AtmA chhe
em mAne chhe ane te AtmAne kUTastha mAtra mAne chhe, paN
temanA kahevA mujab chaitanyamAtra AtmAne mAnavo te
samyagdarshan nathI.
(3)–svarUpanun shraddhAn.
(4)–Atma shraddhAn. [puruShArthasiddhi upAy gAthA–
216]
(5) svarUpanI yathArtha pratIti [mokShamArga prakAshak
pAnun–322–328]
(6) parathI bhinna potAnA AtmAnI shraddhA–ruchi.
[samayasAr kalash 6; chhah–DhALA–trIjIDhAL gAthA–2]
nondh:–ahIn ‘parathI bhinna e shabdo em sUchave chhe ke
samyagdarshanane par vastu, nimitta, ashuddhaparyAy, uNI shuddhaparyAy
ke bhang–bhed e kAI svIkArya nathI. samyagdarshanano viShay
[lakShya] pUrNa gnAn–ghan trikALI AtmA chhe [paryAyanI apUrNatA
vagere samyaggnAnano viShay chhe].
(7)–vishuddha gnAn–darshan svabhAv svarUp nij
paramAtmAnI ruchi te samyagdarshan. [jayasenAchArya kRut TIkA–
hindI samayasAr pAnun 8]
nondh:–ahIn ‘nij’ shabda chhe, te anek AtmAo chhe
temanAthI potAnI bhinnatA batAve chhe.