kAratak : 2472 bhagavAn shrI mahAvIr nirvAN mahotsav ank : 43 :
lakShaN jANavun kemake samyaggnAn ane anubhavanI sAthe
samyagdarshan avinAbhAvI hovAthI te samyagdarshanane
anumAnathI siddha kare chhe, e apekShAe tene vyavahAr kathan
kahevAmAn Ave chhe, ane darshan [shraddhA] guN apekShAe je
kathan chhe tene nishchay kathan kahevAmAn Ave chhe.
(6)
anekAnta svarUp
darshan–gnAn–chAritra sambandhI anekAnta svarUp
samajavA lAyak hovAthI ahIn kahevAmAn Ave chhe.
(1)–samyagdarshan–tamAm samyagdraShTione eTale
chothA guNasthAnakathI siddha sudhI badhAne ek sarakhun chhe, eTale
ke shudhdhAtmAnI mAnyatA te badhAne ek sarakhI chhe–mAnyatAmAn
kAI phArapher nathI.
(2)–samyaggnAn–tamAm samyagdraShTione samyak–
paNAnI apekShAe gnAn ek jAtanun chhe, paN gnAn koIne
hIn, koIne adhik hoy chhe. terame guNasthAnathI sidhdha
sudhInun gnAn sampUrNa hovAthI sarva vastuone yugapat jANe chhe.
nIchenA guNasthAnomAn [chArathI bAr sudhImAn] gnAn kramekrame
thAy chhe ane tyAn jo ke gnAn samyak chhe to paN ochhun–vadhatun
chhe, te avasthAmAn je gnAn ughADarUp nathI te abhAvarUp chhe,
paN temAn vikAr nathI, A rIte samyagdarshan ane
samyaggnAnamAn taphAvat chhe.
(3)–samyakchAritra–tamAm samyagdraShTione je kAI
chAritra pragaTyun hoy te samyak chhe, ane dasamA guNasthAn
sudhI je pragaTyun nathI te vibhAvarUp chhe. teramA guNasthAne
anujIvI yog kampanarUp hovAthI vibhAvarUp chhe, ane tyAn
pratijIvI guNo bilakul pragaT nathI. chaudamA guNasthAne paN
upAdAnanI kachAsh chhe tethI tyAn udayabhAv chhe.
(4)–jyAn samyagdarshan chhe tyAn samyaggnAn ane
svarUpAcharaNachAritrano ansh abhedarUp hoy chhe ane upar
kahyA pramANe darshanaguNathI gnAnaguNanun judApaNun ane te banne
guNathI chAritraguNanun judApaNun siddha thayun e rIte anekAnt
svarUp thayun.
(5)–A bhed paryAyArthikanayathI chhe, dravya akhanD
hovAthI dravyArthikanaye badhA guNo abhed–akhanD chhe em
samajavun.
(7)
darshan (shraddhA), gnAn, chAritra e traNe guNonI
abhedadraShTie nishchay samyagdarshananI vyAkhyA
(1) akhanD pratibhAsamay, anant, vignAnaghan,
paramAtmAsvarUp samayasArane jyAre AtmA anubhave chhe te
vakhate ja AtmA samyakpaNe dekhAy chhe–[arthAt shradhdhAy chhe]
ane jaNAy chhe tethI samayasAr ja samyakdarshan ane
samyaggnAn chhe. nayonA pakShapAtane chhoDIne ek akhanD
pratibhAsano anubhav karavo te ja ‘samyagdarshan’ ane
‘samyaggnAn’ evAn nAm pAme chhe. samyagdarshan–samyaggnAn kAI
anubhavathI judAn nathI. [samayasAr gAthA–144 TIkA–
bhAvArtha. gujarAtI pAnun–184]
[Atmasiddhi gAthA–11]
artha–potAnA svabhAvanI pratIt, gnAn ane anubhav
varte ane potAnA bhAvamAn potAnI vRuti vahe te paramArtha
samyakatva chhe.
(8)
nishchay samyagdarshananun chAritranA bhed
apekShAe kathan
nishchay samyagdarshan chothA guNasthAnakathI sharU thAy chhe,
chothA ane pAnchamA guNasthAnake chAritramAn mukhyapaNe rAg hoy
chhe tethI tene ‘sarAg samyaktva’ kahevAy chhe. chhaThThA guNasthAnake
chAritramAn rAg gauN chhe ane pachhInA guNasthAnomAn te TaLatAn
TaLatAn chhevaTe sampUrNa vItarAg chAritra thAy chhe tethI chhaThThA
guNasthAnakathI ‘vItarAg samyaktva’ kahevAy chhe.
(9)
nishchay samyagdarshan sambandhe prashnotar
prashna:–mithyAtva ane anantAnubandhInA nimitte thatA
viparit abhinivesh rahit je shraddhA chhe te nishchay samyaktva chhe
ke vyavahAr samyakatva chhe?
uttar:–te nishchay samyaktva chhe, vyavahAr
samyakatva nathI.
prashna:–panchAstikAyanI gAthA 107nI sanskRit TIkAmAn
tene vyavahAr samyaktva kahyun te kharUn?
uttar:–e kharUn nathI. temAn A pramANe shabdo chhe–
‘मिथ्यात्वोदयजनित विपरीताभिनिवेश रहितं श्रद्धान’
ahIn ‘श्रद्धानं’ kahIne shraddhAnanI oLakhAN ApI chhe, paN
tene vyavahAr samyakatva kahyun nathI. vyavahAr ane nishchay
samyakatvanI vyAkhyA to gAthA 107 mAn kahel ‘भावाणं’
shabdanA arthamAn kahI chhe.
prashna:–adhyAtma kamalamArtanDanI 7 mI gAthAmAn tene
vyavahAr samyaktva kahyun chhe e kharUn?