kāratak : 2472 bhagavān shrī mahāvīr nirvāṇ mahotsav aṅk : 43 :
lakṣhaṇ jāṇavun kemake samyaggnān ane anubhavanī sāthe
samyagdarshan avinābhāvī hovāthī te samyagdarshanane
anumānathī siddha kare chhe, e apekṣhāe tene vyavahār kathan
kahevāmān āve chhe, ane darshan [shraddhā] guṇ apekṣhāe je
kathan chhe tene nishchay kathan kahevāmān āve chhe.
(6)
anekānta svarūp
darshan–gnān–chāritra sambandhī anekānta svarūp
samajavā lāyak hovāthī ahīn kahevāmān āve chhe.
(1)–samyagdarshan–tamām samyagdraṣhṭione eṭale
chothā guṇasthānakathī siddha sudhī badhāne ek sarakhun chhe, eṭale
ke shudhdhātmānī mānyatā te badhāne ek sarakhī chhe–mānyatāmān
kāī phārapher nathī.
(2)–samyaggnān–tamām samyagdraṣhṭione samyak–
paṇānī apekṣhāe gnān ek jātanun chhe, paṇ gnān koīne
hīn, koīne adhik hoy chhe. terame guṇasthānathī sidhdha
sudhīnun gnān sampūrṇa hovāthī sarva vastuone yugapat jāṇe chhe.
nīchenā guṇasthānomān [chārathī bār sudhīmān] gnān kramekrame
thāy chhe ane tyān jo ke gnān samyak chhe to paṇ ochhun–vadhatun
chhe, te avasthāmān je gnān ughāḍarūp nathī te abhāvarūp chhe,
paṇ temān vikār nathī, ā rīte samyagdarshan ane
samyaggnānamān taphāvat chhe.
(3)–samyakchāritra–tamām samyagdraṣhṭione je kāī
chāritra pragaṭyun hoy te samyak chhe, ane dasamā guṇasthān
sudhī je pragaṭyun nathī te vibhāvarūp chhe. teramā guṇasthāne
anujīvī yog kampanarūp hovāthī vibhāvarūp chhe, ane tyān
pratijīvī guṇo bilakul pragaṭ nathī. chaudamā guṇasthāne paṇ
upādānanī kachāsh chhe tethī tyān udayabhāv chhe.
(4)–jyān samyagdarshan chhe tyān samyaggnān ane
svarūpācharaṇachāritrano ansh abhedarūp hoy chhe ane upar
kahyā pramāṇe darshanaguṇathī gnānaguṇanun judāpaṇun ane te banne
guṇathī chāritraguṇanun judāpaṇun siddha thayun e rīte anekānt
svarūp thayun.
(5)–ā bhed paryāyārthikanayathī chhe, dravya akhaṇḍ
hovāthī dravyārthikanaye badhā guṇo abhed–akhaṇḍ chhe em
samajavun.
(7)
darshan (shraddhā), gnān, chāritra e traṇe guṇonī
abhedadraṣhṭie nishchay samyagdarshananī vyākhyā
(1) akhaṇḍ pratibhāsamay, anant, vignānaghan,
paramātmāsvarūp samayasārane jyāre ātmā anubhave chhe te
vakhate ja ātmā samyakpaṇe dekhāy chhe–[arthāt shradhdhāy chhe]
ane jaṇāy chhe tethī samayasār ja samyakdarshan ane
samyaggnān chhe. nayonā pakṣhapātane chhoḍīne ek akhaṇḍ
pratibhāsano anubhav karavo te ja ‘samyagdarshan’ ane
‘samyaggnān’ evān nām pāme chhe. samyagdarshan–samyaggnān kāī
anubhavathī judān nathī. [samayasār gāthā–144 ṭīkā–
bhāvārtha. gujarātī pānun–184]
[ātmasiddhi gāthā–11]
artha–potānā svabhāvanī pratīt, gnān ane anubhav
varte ane potānā bhāvamān potānī vr̥uti vahe te paramārtha
samyakatva chhe.
(8)
nishchay samyagdarshananun chāritranā bhed
apekṣhāe kathan
nishchay samyagdarshan chothā guṇasthānakathī sharū thāy chhe,
chothā ane pāñchamā guṇasthānake chāritramān mukhyapaṇe rāg hoy
chhe tethī tene ‘sarāg samyaktva’ kahevāy chhe. chhaṭhṭhā guṇasthānake
chāritramān rāg gauṇ chhe ane pachhīnā guṇasthānomān te ṭaḷatān
ṭaḷatān chhevaṭe sampūrṇa vītarāg chāritra thāy chhe tethī chhaṭhṭhā
guṇasthānakathī ‘vītarāg samyaktva’ kahevāy chhe.
(9)
nishchay samyagdarshan sambandhe prashnotar
prashna:–mithyātva ane anantānubandhīnā nimitte thatā
viparit abhinivesh rahit je shraddhā chhe te nishchay samyaktva chhe
ke vyavahār samyakatva chhe?
uttar:–te nishchay samyaktva chhe, vyavahār
samyakatva nathī.
prashna:–pañchāstikāyanī gāthā 107nī sanskr̥it ṭīkāmān
tene vyavahār samyaktva kahyun te kharūn?
uttar:–e kharūn nathī. temān ā pramāṇe shabdo chhe–
‘मिथ्यात्वोदयजनित विपरीताभिनिवेश रहितं श्रद्धान’
ahīn ‘श्रद्धानं’ kahīne shraddhānanī oḷakhāṇ āpī chhe, paṇ
tene vyavahār samyakatva kahyun nathī. vyavahār ane nishchay
samyakatvanī vyākhyā to gāthā 107 mān kahel ‘भावाणं’
shabdanā arthamān kahī chhe.
prashna:–adhyātma kamalamārtaṇḍanī 7 mī gāthāmān tene
vyavahār samyaktva kahyun chhe e kharūn?