taraph lakSha karIne na pariNamyo (arthAt udayamAn na joDANo) tyAre karmanI avasthAne nirjarA kahevANI. jIv
svasanmukh pariNamyo tyAre bhale karma udayamAn hoy paN jIvanA te vakhatanA pariNamanamAn karmanA nimittanI
nAsti chhe. pote svamAn bhaLyo ane karma taraph na bhaLyo te ja karmanI nAsti arthAt udayano abhAv chhe.
AtmAmAn ek samayanI svasanmukh dashAmAn pAnche samavAy AvI jAy chhe. jIv jyAre puruShArtha kare tyAre
tene pAnch samavAy ek ja samaye hoy chhe, svanI pratItamAn paranI pratIt AvI ja jAy chhe. AvI kramabaddha
vastusvarUpanI pratItamAn kevaLagnAnano puruShArtha AvI gayochhe.
prashna:–jIv kevaLagnAn pragaTavAno puruShArtha kare paN te vakhate karmanI kramabaddha avasthA lAmbo kAL
rahevAnI hoy to jIvane kevaLagnAn shI rIte thAy?
uttar:–vAh, tArI shankA! tane tArA puruShArthano ja bharoso nathI tethI tArI draShTi karma taraph lambANI chhe. ‘
sUrya ugashe ane andhArUn nahi TaLe to? ’ evI shankA kare te mUrkha chhe. tevI rIte ‘hun puruShArtha karUn ane karmanI
sthiti lAmbo kAL rahevAnI hoy to?’ AvI shankA jene paDe tene puruShArthanI pratIt nathI, te mithyAdraShTi chhe.
karmanI kramabaddha paryAy evI ja chhe ke jIv puruShArtha kare tyAre te svayam TaLI ja jAy. ‘karma lAmbo kAL rahevAnAn
hoy to?’ e draShTi to paramAn lambANI, ane tem shankA karanAre potAnA puruShArthane parAdhIn mAnyo chhe. tane
tArA AtmAnA puruShArthanI pratIt chhe ke nahi? hun mArA svabhAvanA puruShArthathI kevaLagnAn pragaT karUn chhun ane hun
mArI kevaLagnAn dashA pragaT karun tyAre ghAtikarmo hoy ja nahi, evo niyam chhe. jene upAdAnanI shraddhA hoy tene
nimittanI shankA hoy ja nahi nimittanI shankAmAn je rokANo chhe teNe upAdAnano puruShArtha ja karyo nathI. upAdAn
te nishchay chhe ane nimitta te vyavahAr chhe.
nishchayanay AkhA dravyane lakShamAn lye chhe AkhA dravyanI shraddhAmAn kevaLagnAnathI UNapano svIkAr ja kayAn
chhe? kramabaddhaparyAyanI shraddhAmAn dravyanI shraddhA chhe ane dravyanI shraddhAmAn kevaLagnAnathI uNIdashAnI pratIt ja nathI,
mATe kramabaddhaparyAyanI shraddhAmAn kevaLagnAn ja chhe.
kevaLagnAnI nishchayathI to sampUrNa Atmagna ja chhe, vyavahArathI sarvagna chhe. sampUrNa Atmagna chhe to teo sarvagna
kahevAy chhe. AtmagnatA vagar sarvagnatA hoI shake nahi.
have, sarvagna to badhI ja vastunI paryAyonA kramane jANe chhe tethI nIchalI dashAmAn paN je ‘badhI vastunI
kramabaddhaparyAy chhe’ em pratItamAn lye chhe te jIv sarvagnatAne svIkAre chhe, ane je sarvagnatA svIkAre chhe te Atmagna
ja chhe kemake sarvagnatA kadI paN AtmagnatA vagar hotI nathI. je jIv vastunI sampUrNa kramabadhdha paryAyone nathI
mAnato te sarvagnatAne mAnato nathI, ane je sarvagnatAne mAnato nathI te Atmagna hoI shake nahi.
AtmAnA sampUrNa gnAnasAmarthyamAn badhI vastuonI traNe kALanI paryAyo jem thavAnI chhe tem jaNAy chhe
ane jem jaNAy chhe te ja pramANe thAy chhe–AvI jene pratIt karI teNe kramabaddhaparyAyanI ane sarvagnanA sAmarthyanI
pratIt thaI ane te Atmagna thayo; Atmagna jIv sarvagna thAy ja chhe.
vastumAn darek guNanI paryAy pravAhabaddha chAlI ja rahI chhe, ek taraph savargnanun kevaLagnAn pariNamI rahyun chhe,
bIjI taraph jagatanA sarva dravyonI paryAy potapotAmAn kramabaddha pariNamI rahI chhe. aho! AmAn ek bIjAnun shun
karI shake? badhA dravyo potapotAmAn ja pariNamI rahyAn chhe, bas! A pratIt karatAn gnAn judun ja rahI gayun;
badhAmAnthI rAg dveSh uDI gayo ane ekalun gnAn rahI gayun, A ja kevaLagnAn!
paramArthathI nimitta vagar ja kArya thAy chhe, vikArapaNe ke shuddhatApaNe jIv pote ja svaparyAyamAn pariName
chhe, ane te pariNamanamAn nimittanI to nAsti chhe. karma ane AtmAnun bhegun pariNaman thaIne vikAr thato nathI
ek vastunA pariNaman vakhate paravastunI hAjarI hoy tethI shun? paravastunun ane svavastunun pariNaman to tadna
judun ja chhe, tethI jIvanI paryAy nimitta vagar potAthI ja thAy chhe, nimitta kAI jIvanI rAg–dveShAdi paryAyamAn
pesI jatun nathI. mATe nimitta vagar ja rAg–dveSh thAy chhe. nimittanI hAjarI hoy chhe te to gnAn karavA mATe chhe;
gnAnasAmarthya hovAthI jIv nimittane jANe chhe kharo, parantu nimittanA kAraNe upAdAnamAn kAI paN thatun nathI.