: phAgaN : 2472 : Atmadharma : 103 :
svabhAv khyAlamAn AvI gayo, mAtra have puruShArtha dvArA te rUpe pariNamavAnun bAkI rahyun chhe.
samyagdraShTi jIv potAnA pUrNa svabhAvanI bhAvanA karatAn arihantanA pUrNa svabhAvano vichAr kare chhe ke je
jIvane je dravya–kShetrakAL bhAve jem thavAnun shrI arihantadeve potAnA gnAnamAn jANyun chhe tem ja thavAnun, temAn
kinchit pher thavAno nathI. A nirNay karanAr jIve ekalA gnAnasvabhAvano nirNay karyo eTale abhiprAyathI te
sampUrNa gnAtA thaI gayo, kevaLagnAnasanmukhano anant puruShArtha temAn Avyo.
kevaLagnAnI arihantaprabhuno jevo bhAv chhe tevo potAnA gnAnamAn je jIv jANe chhe te kharekhar potAnA
AtmAne jANe chhe, kemake arihantanA ane A AtmAnA svabhAvamAn nishchayathI pher nathI. arihantano svabhAv
jANanAr jIv potAnA tevA svabhAvanI ruchivaDe ‘pote paN arihant jevo ja chhe’ em chokkasapaNe nakkI kare chhe.
arihant devanun lakSha karavAmAn je shubharAg chhe tenI A vAt nathI, paN je gnAne arihantano yathArtha nirNay karyo te
gnAnanI vAt chhe. nirNay karanArUn gnAn potAnA svabhAvano paN nirNay kare chhe ane teno moh kShay pAme ja chhe.
pravachanasAranA bIjA adhyAyanI gAthA 65 mAn kahyun chhe ke–“je arihantane, siddhane tathA sAdhune jANe chhe
ane jIvo par jene anukampA chhe tene shubharAgarUp pariNAm chhe” e gAthAmAn arihantane jANe tene shubharAg kahyo
chhe. tyAn ekalA vikalpathI jANavAnI apekShAe vAt chhe; e je vAt chhe te shubh vikalpanI vAt chhe; jyAre ahIn to
gnAnasvabhAvanA nishchayasahitanI vAt chhe. arihantanun svarUp vikalpavaDe jANe paN ekalA gnAnasvabhAvano nishchay
na hoy to te prayojanabhUt nathI; ane gnAn svabhAvanA nishchayasahit arihant taraphano je vikalpa chhe te paN rAg
chhe, te rAganun sAmarthya nathI paN jeNe nishchay karyo chhe te gnAnanun ja anant sAmarthya chhe ane te gnAn ja mohakShay kare
chhe. te nirNay karanAr gnAne kevaLagnAnanA paripUrNa sAmarthyane potAnI paryAyanA sva–par prakAshak sAmarthyamAn samAvI
dIdhun chhe. mArA gnAnanI paryAy eTalI tAkAtavALI chhe ke nimittanA sahArA vagar ane paranA lakSha vagar temaj
vikalpa vagar kevaLagnAnI arahantanA dravya–guN–paryAyane potAmAn samAvI denAr chhe–nirNayamAn laI lye chhe.
vAh! panchamakALanA muni kevaLagnAnanA bhAvo reDe chhe, panchamakALe amRutanI relamachhel karI chhe. potAne
kevaLagnAn levAnI taiyArI chhe tethI AchArya bhagavAn kevaLagnAnabhAvane bahu malAve chhe. kevaLagnAn taraphanA
puruShArthanI bhAvanAnA jore kahe chhe ke– mArI paryAyamAn shuddhopayoganA kAryarUp kevaLagnAn ja taravare chhe, vachche shubh
vikalpa Ave te vikalpanI shreNIne toDIne shuddhopayoganI akhanD hAramALAne ja angIkAr karUn chhun; kevaLagnAn
nakkI karavAnun sAmarthya vikalpamAn nathI paN svabhAv taraphanA gnAnamAn chhe.
arihant bhagavAn AtmA chhe, arihant bhagavAnanA dravya–guN–paryAy ane A AtmAnA dravya–guN–
paryAyamAn nishchayathI pher nathI; ane dravya–guN–paryAyapaNe arihantanun svarUp spaShTa chhe–paripUrNa chhe, tethI je
jIvadravya–guN–paryAyapaNe arihantane jANe chhe te jIv AtmAne ja jANe chhe ane AtmAne jANatAn teno darshanamoh
avashya kShay pAme chhe.
jo dev–gurunA jIvanun svarUp yathArthapaNe jANe to jIvane mithyAtva rahe ja nahi, A sambandhamAn mokShamArga
prakAshamAn kahyun chhe ke–mithyAdraShTi jIv je jIvanAn visheShaNo chhe tene yathAvat na jANatAn e vaDe (bAhya
visheShaNothI) arahantadevanun mahAnapaNun mAtra AgnAnusAr mAne chhe athavA anyathA paN mAne chhe. jo
(arihantanA) jIvanA yathAvat visheShaNo jANe to mithyAdraShTi rahe nahi.
[ma. pra. pa. 26]
tevI ja rIte gurunA svarUp sambandhI kahe chhe–samyagdarshan gnAn chAritranI ekatArUp mokShamArga e ja
muninun sAchun lakShaN chhe tene oLakhato nathI. jo e oLakhAN thAy to te mithyAdraShTi rahe ja nahi.
[ma. pra. pa. 27]
tevI ja rIte shAstranA svarUp sambandhI kahe chhe–ahIn to anekAntarUp sAchA jIvAdi tattvonun nirUpaN chhe
tathA sAcho ratnatray mokShamArga darshAvyo chhe tethI A jain shAstronI utkRuShTatA chhe tene A oLakhato nathI, jo e
oLakhAN thAy to te mithyAdraShTi rahe nahi.
[ma. pra. pa. 28]
traNemAn ek ja vAt karI chhe ke jo oLakhe to mithyAdraShTi rahe nahi. AmAn je oLakhANanI vAt karI chhe
te yathArtha nirNayapUrvak jANavAnI vAt chhe, jo dev