–harigIt–
: bhAdrapad : 2472 : Atmadharma : 193 :
thAy, mATe karma vagere koI chIj mArA dukhanun kAraN nathI; parantu dukh mArI paryAyamAn chhe tethI dukhanun kAraN paN
mArI paryAyamAn ja chhe. trikALI svabhAv te dukhanun kAraN nathI paN paryAyamAn Undho bhAv te ja dukhanun kAraN chhe.
AthI em nakkI thayun ke te dukh TALavA mATe Undho bhAv ja TALavo joIe.
avasthAmAn mithyAtva ane rAg–dveSh rUp bandhabhAv te ja dukhanun kAraN chhe ane hun to trikAL shuddha chaitanya
svarUp chhun mArun shuddha chaitanya svarUp dukhanun kAraN nathI. –A pramANe AtmAnA shuddha svarUpane ane bandhabhAvone
pragnAchhINIvaDe bhinna bhinna oLakhIne pragnAvaDe AtmAne grahaN karavo ane bandhabhAvane chhoDavo te ja sukhI
thavAno ane dukh dUr karavAno upAy chhe.
agnAnI ane gnAnInI bhAvanAmAn mahAn
(samayasAr – mokSha adhikAranA vyAkhyAnamAnthI gAthA – 296. vIr samvat 2472)
koI em vichAre ke, ‘mArun to game te thAv, jo mArA vaDe jagatanA ghaNA jIvone lAbh thato hoy to
mAre thoDAk bhav bhale vadhe. ’ –A bhAvanA konI chhe? pAkA mithyAdraShTinI ja A bhAvanA chhe. bhavanun kAraN to
vikAr chhe, jene vikAr lambAvavAnI bhAvanA chhe te jIv mithyAdraShTi ja chhe. jeNe bhavanI bhAvanA bhAvI teNe bhavanun
kAraN je vikAr tenI bhAvanA bhAvI, ane vikArarahit svabhAvanI bhAvanA bhAvI nahi.
gnAnI dharmAtmAne paN shubh vikalpa Ave ke ‘jagatanA jIvo dharma pAme’ –parantu dharmAtmA jIv te vikArane
lambAvavA mAgatA nathI. gnAnIne bhAn chhe ke mArA vikalpa vaDe koIne (mane ke bIjAne) lAbh thato ja nathI ane
koInA kAraNe mAre bhav hoI shake ja nahi. jagatane samajAvavA mATe mAre ek kShaN paN bhavamAn aTakavAnun hoy
ja nahi, hun mArA rAgane kAraNe aTakelo chhun. bIjA je jIvone samyaggnAnano lAbh thAy chhe te to temanI potAnI
pAtratAthI thAy chhe, hun to nimittamAtra chhun. parane hun samajAvI shakun evo abhiprAy to gnAnIne hoto ja nathI
parantu ‘parane samajavAmAn hun nimitta chhun’ evI paralakShanI lAgaNInI bhAvanA gnAnIne hotI nathI. sAmA jIvonI
taiyArI hoy mATe nimittane aTakavun paDe–evI parAdhInatA nathI.
shuddha gnAtA–draShTAbhAv sivAy vachche koI paN vikalpa Ave te lAbhanun kAraN nathI. paN bhavanA bhAvone
chhedIne bhavarahit chaitanyasvabhAvanI bhAvanA te ja mokShanun kAraN chhe. gnAnI to bhavanI bhAvanA bhAve ke
svabhAvanI? paranA kAraNe ke vikalpanA kAraNe gnAnIo ek kShaN paN rokAvA mAgatA nathI; puruShArthanI
mandatAnA kAraNe aTakyA chhe, ane Ugra puruShArthanI bhAvanAnA jore tene toDI nAkhavA mAge chhe.
koI upar ghaNo rAg hoy ane tene kahe ke AvatA bhave tamArA ghare janma laIne tamArA badhAy dukh
TALI daIsh.–AvI bhAvanA karanArane mUDh loko to ‘paramArthI’ kahe chhe, parantu gnAnIo kahe chhe ke e paramArthI
nathI, e jIv mahA pApI–mithyAdraShTi chhe, kemake bhavarahit potAnA svabhAvano anAdar karIne teNe vikAranI
bhAvanA bhAvI chhe.
samayasAramAn pUrve 205 mI gAthAmAn kahyun hatun ke–
णाणगुणेण विहीणा एयं तु पयं बहू विण लहंते।
तंगिण्ह णियदमेदं जदि इच्छसि कम्मपरिमोक्खं।।
bahu lok gnAnaguNe rahit A pad nahi pAmI shake;
re grahaN kar tun niyat A, jo karmamokShechchhA tane.
artha:– gnAnaguNathI rahit ghaNAy loko (ghaNA prakAranAn karma karavA chhatAn) A gnAnasvarUp padane pAmatA
nathI; mATe he bhavya! jo tun karmathI sarvathA mukta thavA Ichchhato ho to niyat evA A gnAnane grahaN kar.
samavasaraNamAn sAkShAt shrI tIrthankar bhagavAnanI sanmukh te bhave mokSha janArA tathA ekAvatArI sant–
munionA ToLAn vachche mithyAdraShTi dravyalIngI beTho hoy ane te anant sansArI hoy; bhagavAnanI ane
santamunionI hAjarI chhe paN jyAn te jIvane potAne ja pragnAvaDe svabhAv jANatAn AvaDato nathI temAn anya
koI shun kare? tem he bhAI! tun tArA bhAvamAn par jIvone samajAvavAnA game teTalA vikalpo kar, parantu jyAn par
(anusandhAn pAn 206)