ḥ 1pa2ḥ ātmadharmaḥ 44
(4) –paryāyanun gnān ane nimittanun gnān–
ātmāno svabhāv shuddha gnānarūp, parathī ane vikārathī bhinna chhe. ātmāmān rāgādi thāy tenun pahelān gnān
karavun ke ā rāgādi mārā paryāyamān thāy chhe, karmo te karāvatā nathī paṇ mārā puruṣhārthanā doṣhathī te thāy chhe. āṭalun
svīkāryā pachhī trikāḷī svabhāvanī draṣhṭithī te rāgano paṇ niṣhedh karavo ke rāg mārā svabhāvamān chhe ja nahi;
svabhāvadraṣhṭithī hun rāgano kartā nathī.
jo jīv potānī paryāyamān rāgane na svīkāre to teno niṣhedh karīne svabhāvamān kem ḍhaḷe? rāg jaḍanī
paryāyamān ja thāy chhe em māne athavā to karmo rāg karāve chhe em māne to te jīv kadī rāgano niṣhedh karī shake
nahi. ane rāg karatān karatān dharma thashe em māne to te paṇ rāgano niṣhedh karī shake nahi. māṭe, pratham potānā
paryāyamān kṣhaṇik rāg thāy chhe em jāṇīne pachhī svabhāv draṣhṭi vaḍe teno niṣhedh karavo. ā samyagdarshan ane
samyaggnānano upāy chhe.
prashnaḥ– jem rāgādinun pahelān gnān karīne pachhī teno niṣhedh karavānun kahyun tem ‘par dravyanā kāryamān hun nimitta
chhun’ evā prakāranā nimitta naimittik sambandhane pahelān jāṇīne pachhī teno niṣhedh karavo–te rīt yogya chhe ke nahi?
uttaraḥ– nahi, e ūndhī draṣhṭi chhe; kem ke svadravyamān par dravyono abhāv ja chhe tethī pahelān parathī bhinna ane
paranā sambandharahit nirapekṣha dravyanun gnān karyā pachhī par dravyanun ane par dravya sāthenā nimitta–naimittik sambandhanun
yathārtha gnān thāy. jyān sudhī sva dravya yathārtha na jāṇe tyān sudhī gnānanun sva par prakāshak sāmarthya khīle nahi.
je rāgādi bhāvo thāy chhe te to potānī paryāyamān thāy chhe, māṭe jo tene na jāṇe to pūrī vastunun gnān thatun
nathī, tethī tene to pahelān jāṇavā joīe. paṇ par dravyo to potāthī bhinna ja chhe tethī tenī sāthenā sambandhano
पहेलां निषेध अने पछी ज्ञान करवुं te yogya chhe. paryāyamān rāg te to sva vastumān thato hovāthī tenun पहेलां ज्ञान
करीने पछी निषेध karavo te yogya chhe. rāgano niṣhedh karīne je gnān akhaṇḍ svabhāvamān ḍhaḷyun te gnānamān sva–parane
yathārtha jāṇavānun sāmarthya chhe.
(pa) ‘nimitta’ kyāre kahevāy?
vastumān svayam kārya thāy to ja yogyavastune nimitta kahevāy chhe. paṇ kārya thayā vinā koīne nimitta
kahevātun nathī. jyān kārya thāy tyān nimitta hoy, parantu jyān kārya ja nathī tyān nimitta konun?
koī em māne ke amuk nimitta hovāthī kārya na thayun; ane nimitta āvyun tyāre kārya thayun–e mānyatā
khoṭī chhe. kārya thayā vagar nimitta konun kahevun? kārya thayun tyāre je padārthane nimitta kahevāy chhe te पदाथr to pahelān
paṇ hato, parantu te vakhate upādānamān kārya thavānī lāyakāt nahi hovāthī koī par padārthane kharī rīte nimitta
kahevāmān āvyun nahi, paṇ jyāre कार्य थयुं त्यारे निमित्त कहेवायुn
–em yathārtha samajavun joīe; kem ke ‘nimitta’kahetān ja te koī upādānamān thatān kāryanī apekṣhā rākhe chhe, jyān kārya ja na hoy tyān nimitta kyāthī hoy?
(6) sāchun ane khoṭun
‘nimitta’ chhe ja nahi em māne to te khoṭun chhe, ‘nimitta’ chhe paṇ te nimittathī upādānamān kāī kārya thāy
em māne to te khoṭun chhe. nimittano upādān upar kāī prabhāv paḍe chhe athavā to te upādānane kāī madad, asar ke
lābh–nukashān kare chhe em mānavun te paṇ khoṭun chhe.
je vakhate upādānamān kārya thāy te vakhate nimittapaṇāne lāyak par vastune ‘nimitta’ kahevāy chhe, e rīte
kārya vakhate nimitta hoy chhe kharūn; paṇ tenāthī upādānamān kāī kārya thatun nathī. upādān pote potānun kārya potāmān
kare chhe ane nimitta pote potānun kārya potāmān kare chhe; upādān nimittane ādhīn nathī ane nimitta upādānane
ādhīn nathī–āvun jāṇavun te sāchun chhe.
मूल में भूल
bhaiyā bhagavatīdāsajī tathā vidvadvarya paṇḍit shrī banārasīdāsajī kr̥ut upādān–nimitta dohā upar param pūjya
sadgurudevashrī kānajī svāmīnā pravachanonun hindī bhāṣhāntar ‘mūl men bhūl’ nāmak pustakākāre vaishākh vad 8 nā divase
prasiddha thayel chhe. jeo hindī bhāṣhā sārī rīte vāñchī samajī shakatā hoy teo māṭe atyant upayogī chhe. mūlya bār
ānāḥ ṭa. kha. māph ḥ prāptisthānaḥ ḥ ātmadharma kāryālayaḥḥ moṭā āṅkaḍiyā (kāṭhiyāvāḍ)ḥ