Atmadharma magazine - Ank 048
(Year 4 - Vir Nirvana Samvat 2473, A.D. 1947)
(English transliteration). Entry point of HTML version.

Next Page >


Combined PDF/HTML Page 1 of 2

PDF/HTML Page 1 of 21
single page version

background image
Atmadharma
varSha chothun
saLang ank 48
Version History
Version
NumberDateChanges
001July 2003First electronic version.

PDF/HTML Page 2 of 21
single page version

background image
।। dharmanun mUL samyagdarshan chhe ।।
varSha chothunAso
ank bAr
sampAdak
rAmajI mANekachand doshI
vakIlra473
Ave chhe – Atma svAdhInatAno mahAn utsav
AtmasvAdhInatA tene kahevAy ke jemAn AtmA svayam sampUrNa sukhI hoy. evI sampUrNa
svAdhInatA prAtasmaraNIy shrIsiddha bhagamvatone chhe...siddhadashA te ja sampUrNa AtmasvAdhInatA chhe.
evI AtmasvAdhInatAnI dhanya dhaDIno mahotsav karavo te svAdhInatAno sAcho utsav chhe.
AjathI 2473 varSha pahelAn, Aso vad 14 nI rAt pachhI–amAsanA suprabhAtamAn
bhagavAn varddhamAn prabhue abhUtapUrva siddha dashA prApta karI... AtmasvAdhInatA prApta karI.... ane
bhavya jIvoe te pavitra prasangano mahAn utsav karIne tene chiranjIv karyo. e pavitra mahotsav
nikaT AvI rahyo chhe.
ahIn evI shankA koI kare ke je pavitra prasang hajAro varSha pUrve thaI gayo, tenI sAthe
atyAre shun sambandh chhe?–tenun samAdhAn e chhe ke–potAne ruchikar khAs prasangano divas AvatAn
jIvonI smRuti bhUtakAL sAthe ekatA dhAraN karIne te ghaTanAone pharIthI jAgRut kare chhe.
bhavyAtmAone siddhadashAnI prAptinI paramaruchi hoy chhe; tethI potAnA gnAnane lambAvIne (–
bhUtanaigamanayathI) bhUtakAlIn siddhadashAnA utsavamAn vartamAnano Arop kare chhe; tethI, jo ke
mahAvIr prabhujI to 2473 varSha pUrve siddha dashA pAmyA chhe to paN bhavyajIvo potAnA gnAnane
lambAvIne te kALabhedane toDI nAnkhe chhe ane kahe chhe ke ‘prabhujI Aje ja siddhadashA pAmyA.’ em
kahIne pote te pavitra prasangane vartamAnarUpe mahAn AnandathI ujave chhe. ane potAnA AtmAne
siddhadashA sanmukh kare chhe.
dipAvalInun mangaLamayaparva te AtmIkasvAdhInatAno utsav chhe. bhUtakALanA siddhone
vartamAn karIne ane potAnA bhAvi siddhaparyAyane gnAnamAn nikaT karIne bhavyAtmAo siddhadashAnA
mangaLamahotsavane ujave chhe. e rIte AtmIk svAdhInatAnA mahotsavo kharI rIte AtmAmAn ja
UjavAy chhe......
AtmIk svAdhInatAnA mahotsavane ujavavA mATe bhavyajIvo kaTibaddha thAv.
vArShik lavAjam48chhuTak ank
aDhI rUpiyAshAshvatasukhano mArga darshAvatun mAsik patrachAr AnA
* Atmadharma kAryAlay–moTA AnkaDiyA kAThiyAvAD *

PDF/HTML Page 3 of 21
single page version

background image
2pa4 Atmadharma 48
Atmadharma
varSha chothun saLang anka Aso
ank bAra 48 ra473
‘Atmadharma’
‘Atmadharma’ eTale, AtmAno dharma samajAvIne shAt
sukhano upAy darshAvatun bhAratakShetranun ekanun ek
AdhyAtmik patra...teno janma vIr san. 2470 nA
mAgasar sud bIje thayo....
janmakAL vakhatanI paristhiti
... te vakhate shAsanamAn moTo krAntikAL chAlI rahyo
hato. pUjya gurudevashrI (kAnajIsvAmI) nA kalyANakArI
upadeshanun shravaN karavA hajAro mumukShuo jhankhI rahyA hatA;
koI paN rIte teo pUjya gurudevashrInI vANI sAmbhaLavA
Atur hatA....ane pUjya gurudevashrInI vANIne pragaT
karatun koI patra sharU karavAnI yojanA vichArAI rahI
hatI; chhevaTe, mumukShuonI bhAvanAthI AtmadharmanI mangaL
sharUAt thaI....jem jem AtmadharmanA anko pragaT thatA
gayA tem tem gher beThAn pUjya gurudevashrInI vANInun pAn
karIne mumukShuoe potAnI bhAvanAne k kanshe tRupta
karI. ane jem jem teno prachAr thavA manDayo tem tem
pUjya gurudevashrInI vANInun sAkShAt shravaN karavA mATe
mumukShuo visheShapaNe AvavA lAgyA.
vikAs
pUjya gurudevashrInA tAjetaranA vihArathI lokomAn
adhyAtma–jAgRuti ghaNI vRuddhi pAmI hatI ane mumukShu loko
adhyAtmaupadeshane mATe jhankhatA hatA tethI mumukShuoe
‘Atmadharma’ ne ghaNA harShathI vadhAvI lIdhun...din–pratidin
teno vikAs ane vAnchan vistAr pAmavA
lAgyA...andAj pa00 grAhako thashe–evI dhAraNAthI sharu
karavAmAn AvelA A mAsikanA Aje lagabhag 2000
grAhako chhe ane tenI 2pa00 prat chhapAy chhe.
Atmadharma sharU thayun tyAre tenA lagabhag 400
grAhako hatA ane pahelA varShanA antasudhImAn 900 thayA
hatA. bIjA varShanI sharUAtamAn 800 hatA ne antasudhImAn
132p thayA hatA trIjA varShanI sharUAtamAn 1pa00 hatA
ne antamAn 21pa0 thayA hatA. chothA varShanI sharUAtamAn
1800 hatA, ne A anke chothun varSha purun thatAn–atyAre
tenA 2000 grAhako chhe. ek khAs visheShatA e chhe ke
A grAhakomAnthI lagabhag 2pa0 grAhako AphrikAmAn chhe.
hidImAn prakAshan
ghaNA TunkA vakhatamAn ja gujarAtI Atmadharma
mumukShuomAn atyant priy thayun ane sArAye jainasamAjamAn
teno vyApak prachAr thaI gayo. bIjA ja varShamAn to
hindIvAnchako te patranI hindIAvRutti kADhavAnI mAgaNI
karavA lAgyA ane gujarAtI AvRutti pachhI mAtra doDh ja
varShamAn (2471 nA vaishAkh sud bIje) hindI Atmadharma
paN sharU thayun. Aje tenA 1000 grAhako chhe. ane tenI
162p prat chhapAy chhe, hindI temaj gujarAtI mumukShu
vAnchako taraphathI ‘Atmadharma’ vAnchIne tenI prashansAnA
eTalA badhA patro AvelA chhe ke jo te patrone
chhapAvavAmAn AvyA hoy to ek moTun pustak thAy.
vishiShTatA
AtmAnA dharma sivAy bIjA viShayone AtmadharmamAn
sthAn hotun nathI...sansAr poShak lekho–jAherakhabaro ke
samAchAr temAn hotA nathI...sansAranI jhanjhaTothI te sadAy
alipta rahe chhe, tenun darek pAnun–ne darek lInTI
tattvagnAnathI ja bharapUr hoy chhe. A anke te chAr varSha
pUrA kare chhe ane AvatA anke pancham varShamAn pravesh karashe.
visheSh prachAranI bhAvanA
jo ke jain jagatamAn A mAsik khUb prachAr pAmI
chUkayun chhe...chhatAn hajI teno visheSh–visheSh prachAr thAy
ane druniyAmAn vadhAre ne vadhAre jIvo tattvagnAn pAme–
evI sanchAlakonI bhAvanA chhe ane te mATe AvatA varShe
kulle 2000 vAnchakone traN mAs sudhI namUnArtha
Atmadharma mokalI shakAy evI yojanA karI chhe.
adhyAtmarasikone vinanti
ATalun jaNAvyA bAd, AtmadharmanA adhyAtma rasik
vAnchakone ame ek khAs nivedan karIe chhIe ke–
he mumukShuo! AtmadharmamAn je kAI pIrasavAmAn Ave
chhe te mAtra sattattvanA namUnA rUp chhe, pUjya
gurudevashrInA mukhethI je shrutAmRutano dhodh vahe chhe tenun TIpun
mAtra te chhe; tethI mAtra Atmadharma vAnchIne santoSh na
mAnatAn visheSh spaShTa samajavA mATe pUjya gurudevashrInI
amRutavANInun sIdhe–sIdhun pAn karavA ame AgrahabharI
bhalAmaN karIe chhIe. kem ke gnAnIpuruShanA shrImukhathI
AdhyAtmik upadeshanun sAkShAt shravaN karavun te ja
AtmArthione kalyANanun mukhya kAraN chhe...ek vakhat to
satnI ruchi pUrvak chaitanyamUrti gnAnIpuruSh pAsethI
avashya shravaN karavun joIe tem karavAthI ja AtmAmAn
satnun pariNaman thAy chhe.
sahajachidAnand svabhAvanI jay ho.
mudraka chunIlAl mANekachand ravANI, shiShTa sAhitya mudraNAlay, moTA AnkaDiyA, kAThiyAvAD
prakAshaka shrI jain svAdhyAy mandir TrasTa sonagaDh vatI jamanAdAs mANekachand ravANI, moTA AnkaDiyA tA. 14–10–47

PDF/HTML Page 4 of 21
single page version

background image
Aso2473 2papa
..
paN tethI shun?
AtmA kalyANano upAy shun te batAvAy chhe. vikalpa mAtranun avalamban chhoDIne shuddhAtmasvabhAvano anubhav
jyAn sudhI jIv na kare tyAn sudhI tenun kalyAN thAy nahi. shuddhAtmasvarUpano anubhav karyA vagar jIv je kAI kare te
badhun vyartha chhe–tenAthI AtmakalyAN thatun nathI.
koI jIvo em mAne ke ApaNane pAnch lAkh rUpiyA maLI jAy to ApaNe sukhI thaIe. paN gnAnI kahe chhe
ke bhAI, pAnch lAkh rUpiyA maL‌yA tethI shun? shun rUpiyAmAn AtmAnun sukh chhe? rUpiyA to jaD chhe, te kAI AtmAmAn
praveshI jatA nathI, ne temAn kAI AtmAnun sukh nathI. sukh to AtmasvabhAvamAn chhe te svabhAvane anubhavyo nathI to
rUpiyA maL‌yA tethI shun? AtmAnA svabhAvanun bhAn nathI tethI rUpiyAmAn ja sukh mAnIne rUpiyAnA lakShe ulaTo
AkuLatAnun ja vedan karIne dukhI thashe.
prashna–AtmAno anubhav na thAy tyAn sudhI vrat–tap kare to kalyAN thAy ne?
uttar–AtmAnA bhAn vagar vrat–tapAdinA shubharAg karyA tethI shun? e to rAg chhe, tenAthI AtmAne
bandhan chhe. ane temAn dharma mAnavAthI mithyAtvanI puShTi thAy chhe. AtmAnA anubhav vagar koI rIte sukh nathI, dharma
nathI, kalyAN nathI.
prashna–badhI sagavaDatAvALA moTAn bangalA karAvIne temAn rahe to sukhI thAy ne?
uttar–moTA bangalAmAn rahe tethI shun? bangalAmAnthI AtmAnun sukh Ave chhe? bangalo to jaD patharAno chhe,
AtmA kAI temAn praveshI jato nathI. AtmA to potAnI paryAyamAn vikArane bhogave chhe, potAnA svabhAvane bhUlIne
bangalAmAn sukh mAnyun te ja mahA parAdhInatA ne dukh chhe; pachhI te jIvane bahAramAn moTA bangalAno sanyog hoy to
tethI AtmAne shun? koI jIv samyagdarshan vagar tyAgI thAy ne vrat angIkAr kare, paN tethI shun? samyagdarshan vagar
tene dharma nathI.
koI jIve shAstranA gnAnavaDe AtmAnun jANapaNun karyun arthAt ‘hun shuddha chhun, svarUpamAn rAgadveSh nathI, AtmA
paradravyathI judo chhe ne paranun kAI karI shakato nathI’–e pramANe shAstra vAnchIne ane shravaN karIne jANyun, to paN
AchAryabhagavAn kahe chhe ke tethI shun? e to parane lakShe jANapaNun thayun, evun jANapaNun to anantasansArI agnAnI jIv
paN kare chhe; parantu svasanmukh puruShArthavaDe vikalpanun avalamban toDIne pote jAte svAnubhav na kare tyAn sudhI jIvane
samyagdarshan thAy nahi ane kalyAN thAy nahi.
samayasAranI 141 mI gAthAmAn kahyun ke–‘jIvamAn karma bandhAyelun chhe ttathA sparshAyelun chhe evun vyavahAranayanun
kathan chhe ane jIvamAn karma aNabandhAyelun, aNasparshAyelun chhe evun shuddhanayanun kathan chhe.’ ‘TIkA ××× jIvamAn karma
baddhaspRuShTa chhe evo nishchayanayano pakSha chhe.’ ××× jIvamAn karma abaddhaspRuShTa chhe evo nishchayanayano pakSha chhe.’
have AchAryadev kahe chhe ke–
paN tethI shun? je AtmA te banne nayapakShone oLangI thayA chhe te ja samayasAr chhe,–em have 142mI
gAthAmAn kahe chhe– (nondha A gAthA tenI TIkA sAthe shrI samayasAramAnthI vAnchI levI.)
par dravyonA sanyog–viyogathI AtmAne lAbh thAyae mAnyatAno to pahelAn ja nakAr karyo, ane puNyathI
dharma thAy evI sthUL mAnyatAno paN nakAr karyo, e rIte par taraphanA vichArane ane sthUL khoTI mAnyatAne paN
chhoDIne have je svataraph DhaLavA mAge chhe evo jIv ek AtmAmAn ‘nishchayathI shuddha ne vyavahArathI ashuddha’ evA be
paDakhAn pADIne tenA vichAramAn aTakayo chhe paN vikalpathI pAr thaIne sAkShAt anubhav karato nathI tene te vikalpa
chhoDAvIne anubhav karAvavA mATe AchAryadeve A (142mI) gAthA jaNAvI chhe. bIjA padArthono vichAr chhoDIne ek
AtmAmAn be paDakhAnnA vichAramAn rokANo, paN AchAryadev kahe chhe ke tethI shun? jyAnsudhI te vikalpanA avalambanamAn
rokAshe tyAnsudhI dharma nathI, mATe jevo svabhAv chhe tevo ja anubhav kar, anubhav karanArI paryAy pote dravyamAn lIn–
ekAkAr thaI jAy chhe ane te vakhane vikalpa tUTI jAy chhe, AvI dashA te ja ‘samayasAr’ chhe, te ja samyagdarshan chhe ne
tej samyaggnAn chhe.
paravastumAn sukh chhe ke paranun kArya hun karI shakun ne mArun kArya parathI thAy–e to sthUL mithyA mAnyatA chhe, ane
AtmAne amuk vastu khape ne amuk na khape evo vikalpa te paN sthUL pariNAm chhe–temAn dharma nathI; parantu ‘hun shuddha
AtmA chhun ne rAg mArun svarUp nathI’ evA rAg mishrit vichAr karavA te paN dharma nathI. e. rAganun avalamban paN
chhoDIne AtmasvabhAvano anubhav karavo te dharma chhe. ek vakhat vikalpa toDIne shuddhasva–

PDF/HTML Page 5 of 21
single page version

background image
2pa6 Atmadharma 48
bhAvano anubhav karyA pachhI je vikalpa UThe te vikalpomAn samyagdraShTi jIvane ekatvabuddhi hotI nathI, tethI te vikalpo
mAtra asthiratArUp doSh chhe parantu te samyagdarshan ke samyaggnAnane mithyA karatA nathI; kemake vikalpa vakhate paN
samyagdraShTine teno niShedh varte chhe.
keTalAk agnAnIo em shankA kare chhe ke jo jIvane samyagdarshan thayun hoy, ne AtmAnun bhAn thayun hoy, to
khAvA–pIvA vagereno rAg kem thAy? paN gnAnI kahe chhe ke samyagdraShTine rAg thAy tethI shun?–e rAg vakhate teno
niShedh karanAr samyakshraddhA–gnAn varte chhe ke nahi? je rAg thAy chhe te shraddhA–gnAn mithyA karato nathI. gnAnIne
chAritranI kachAshathI rAg thAy chhe, tyAn agnAnI te rAgane ja jue chhe. parantu rAgano niShedh karanAr shraddhA–gnAnane te
oLakhato nathI.
mithyAdraShTi jIv svabhAvano anubhav karavA mATe em vichAre chhe ke ‘svabhAvathI hun abandh nirdoSh tattva chhun
ne paryAyadraShTithI bandhAyelo chhun’–e rIte mananA avalambane shAstranA lakShe rAgarUp vRuttinun utthAn kare chhe, parantu
svabhAvanA avalambane te rAgarUp vRutti toDIne anubhav karato nathI, tyAn sudhI tene samyagdarshan nathI.
koI jIv jainadarshananA ghaNA shAstro bhaNIne–vAnchIne moTA panDit thayA, ke koI jIv ghaNA vakhatathI tyAgI
thayA ane emAn dharma mAnI lIdho, paN gnAnIo kahe chhe ke tethI shun?–emAn kyAn dharma chhe? paranA avalambanamAn
aTakIne dharma mAnavo e to mithyAdraShTinAn kAm chhe. rAgamAtranun avalamban chhoDIne svabhAvanA Ashraye nirNay ane
anubhav karavo te ja samyagdraShTino dharma chhe. ane tyAr pachhI ja chAritradashA hoy chhe. rAganun avalamban toDIne
AtmasvabhAvano nirNay ane anubhav na kare ane dAn, dayA, shIl, tap vagere badhuy kare to tethI shun? e to badho
rAg chhe, temAn dharma nathI.
AtmA gnAnasvarUp chhe, rAgasvarUp nathI. gnAnasvarUpamAn vRuttinun utthAn ja nathI. ‘hun trikAL abandh chhun’
evo vikalpa paN gnAnasvarUpamAn nathI. jo ke nishchayathI AtmA trikAL abandh svarUp ja chhe–e vAt to em ja chhe,
parantu je abandhasvabhAv chhe te ‘hun abandh chhun’ evA vikalpanI apekShA rAkhato nathI, eTale ‘abandh chhun’ evA
vikalpanun avalamban abandhasvabhAvanI shraddhAne nathI. vikalpa te to rAg chhe, vikAr chhe, te AtmA nathI; te vikalpanA
avalambane AtmAno anubhav thato nathI.
‘hun abandhasvarUp chhun’ evA vichAranun avalamban te nishchayanayano pakSha (rAg) chhe ane ‘hun bandhAyelo chhun’
evA vichAranun avalamban te vyavahArano pakSha (rAg) chhe. A nayapakShabuddhi te mithyAtva chhe. A vikalparUp
nishchayanayano pakSha jIve pUrve anantavAr karyo chhe, parantu svabhAvanA AshrayarUp nishchayanay jIvane kadI pragaTayo nathI.
samayasAranI 11mI gAthAnA bhAvArthamAn kahyun chhe ke ‘shuddhanayano pakSha kadI Avyo nathI’ tyAn ‘shuddhanayano pakSha’ kahyo
chhe te mithyAtvarUp ke rAgarUp nathI, kemake trikAL shuddhasvabhAvano Ashray karavo tene ja tyAn ‘shuddhanayano pakSha’ kahyo
chhe ane te ja samyagdarshan chhe. tyAn jene shuddhanayano pakSha kahyo chhe tene ahIn ‘nayAtikrAnt’ kahel chhe, ane te muktinun
kAraN chhe; tathA agIAramI gAthAmAn “prANIone bhedarUp vyavahArano pakSha to anAdithI ja chhe” em kahyun chhe; tyAn
jene bhedarUp vyavahArano pakSha kahyo chhe temAn, A gAthAmAn kahelA banne pakShano samAvesh thaI jAy chhe. nishchayanayanA
vikalpano pakSha karavo te paN bhedarUp vyavahArano ja pakSha chhe, mATe te paN mithyAtva chhe. jevo shuddhasvabhAv chhe tevA
svabhAvano Ashray karavo te samyagdarshan chhe, paN ‘shuddhasvabhAv chhun’ evA vikalpanI sAthe ekatvabuddhi karavI te
mithyAtva chhe. AtmA rAgasvarUp chhe em mAnavun te to vyavahArano pakSha chhe–sthUL mithyAtva chhe; ane ‘AtmA
shuddhasvarUp chhe’ evA vikalpamAn aTakavun te vikalpAtmakanishchayanayano pakSha chhe–rAgano pakSha chhe. shrI AchAryadev kahe chhe ke
‘hun shuddha chhun’ evA vikalpanA avalambane AtmAno vichAr karyo tethI shun? AtmAno svabhAv to vachan ane
vikalpAtIt chhe. AtmA shuddha ne paripUrNa svabhAvI chhe te svabhAv potAthI ja chhe, paN shAstranA AdhAre ke vikalpanA
AdhAre te svabhAv nathI; ane tethI te svabhAvano anubhav (nirNay) karavA mATe koI shAstranA lakhANanA ke
vikalpanA AshrayanI jarUr nathI, paN svabhAvanA ja AshrayanI jarUr chhe. svabhAvano anubhav karavA jatAn ‘hun shuddha
chhun’ ityAdi vikalpa AvI jAy chhe parantu te vikalpamAn aTake tyAn sudhI anubhav thato nathI, jo te vikalpa toDIne
nayAtikrAnt thaIne svabhAvano Ashray kare to samyaknirNay ane anubhav thAy, te ja dharma chhe.
jem tijorImAn paDelA lAkh rUpiyA hisAb–nAmAnI apekShAthI ke gaNatarInA vichArane lIdhe TakelA nathI,
paN

PDF/HTML Page 6 of 21
single page version

background image
Aso2473 2pa7
jeTalA rUpiyA chhe te svayam ja chhe; tem AtmasvabhAvano anubhav shAstranA AdhAre nathI tem ja tenA vikalpa vaDe paN
thato nathI, anubhav to svabhAvanA ja Ashraye chhe. kharekhar svabhAv ane svabhAvanI anubhUti abhed thavAthI ek
ja chhe, judAn nathI. ane jem koI pAse rUpiyAnI mUDI hoy nahi paN mAtra nAmun lakhyA kare ne vichAr karyA kare tethI
kAI tenI pAse mUDI thaI jAy nahi, tem AtmasvabhAvanA Ashray vagar, mAtra shAstra vAnchavAthI ke AtmA sambandhI
vikalpa karavAthI samyagdarshan pragaTe nahi.
‘shAstromAn AtmAno svabhAv siddha jevo shuddha kahyo chhe’ em shAstrothI mAne tene yathArtha nirNay nathI,
shAstromAn kahyun chhe mATe AtmA shuddha chhe–em nahi, AtmAno svabhAv shuddha chhe tene shAstronI apekShA nathI, mATe
svabhAvanA ja Ashraye svabhAvano anubhav karavo te ja samyagdarshan chhe.
AtmasvabhAvane anubhavyA vagar karmagrantho bhaNe tethI shun?–ane adhyAtmagrantho vAnchI jAy to tethI paN shun?
e koI kAryathI AtmAno dharma thato nathI. AtmA kartA chhe, te kevun karma kare (arthAt kevun kArya kare) to tene dharma thAy
te A kartAkarma adhikAramAn batAvyun chhe. AtmA jaD karma bAndhe ane karmo AtmAne naDe–e vAt to ahIn chhe ja nahi.
parantu ‘hun shuddha chhun’ evo je manano vikalpa te paN dharmAtmAnun kArya nathI. paN svabhAvano anubhav svabhAvanA ja
AshrayathI thAy chhe, mATe shuddhasvabhAvano Ashray te ja dharmAtmAnun kArya chhe.
‘AtmA shuddha chhe, rAg mArun svarUp nathI’ evA vichAranun avalamban paN samyagdarshanamAn nathI. to pachhI dev–
guru–shAstranI bhakti vagerethI samyagdarshanamAn thAy e vAt kyAn rahI? ane puNya karatAn karatAn AtmAnI oLakhAN
thaI jAy, ke sArA nimittanA avalambanathI AtmAne dharmamAn madad maLe–evI sthUL mithyAmAnyatA to samyagdarshanathI
ghaNI ghaNI dUr chhe. dayA, dAn, bhakti, vrat, upavAs, sAchA dev–guru–shAstranI shraddhA, jAtrA, shAstranun jANapaNun–e
badhA kharekhar rAganA rastA chhe, te koInA Ashraye AtmasvabhAvano nirNay thato nathI, kem ke AtmasvabhAvano
nirNay to arAgI chhe, shraddhA–gnAnarUp chhe; vItarAgI chAritradashA pragaTayA pahelAn vItarAgIshraddhA ne vItarAgIgnAn vaDe
svabhAvano anubhav karavo te ja samyagdarshan ane samyaggnAn chhe. ane evo anubhav karanAr jIv ja samayasAr chhe.
evo anubhav pragaT na karyo ane upar jaNAvel dayA, dAn, bhakti, vrat, jAtrA vagere badhun karyun to tethI shun?–evun
to abhavya jIv paN kare chhe.
prashna– ‘samyagdarshan vagar vrat, tap, dAn, bhakti vagere karyA tethI shun?’ em ‘tethI shun–tethI shun?’ kahIne te
badhAne uDADo chho, arthAt te dayAdimAn dharma manAvatA nathI; to ame pUchhIe chhIe ke–ek AtmAnI oLakhAN
karIne samyagdarshan pragaT karyun tethI shun? mAtra samyagdarshan pragaT karyun temAn badhun AvI gayun?
uttara– bhAI, samyagdarshan thayun temAn ja Akho AtmA AvI jAy chhe, samyagdarshan thatAn paripUrNa
AtmasvabhAvano anubhav thAy chhe; anantakALe nahi thayelI evI apUrva AtmashAntinun vedan vartamAnamAn thAy chhe.
jevo Anand siddha bhagavAnano chhe tevI ja jAtanA Anand no ansh potAne vartamAnamAn anubhavAy chhe. samyagdarshan
thatAn alpakALamAn te jIv siddha thavAnA ja. vartamAnamAn ja potAnA paripUrNa svabhAvane pAmIne samyagdraShTi kRutakRutya
thaI jAy chhe, ane paryAyamAn kShaNe kShaNe vItarAgI AnandanI vRuddhi thatI jAy chhe. svapne paN teo par padArthane potAnun
mAnatA nathI, ne paramAn ke vikAramAn sukhabuddhi hotI nathI. Avun apAr mAhAtmya samyagdarshananun chhe. e samyagdarshan ja
AtmAnA dharmanun mUL chhe. mATe gnAnIo kahe chhe ke e samyagdarshan vagar jIve badhun karyun tethI shun? samyagdarshan vagar
badhun thothAn chhe, raNamAn pok samAn chhe, ekaDA vagaranA minDA samAn chhe. e samyagdarshan koI paN paranA Ashraye ke
vikalpanA avalambane thatun nathI, paN potAnA shuddhAtmasvabhAvanA ja Ashraye thAy chhe. svabhAvano Ashray karatAn ja
vikalpano Ashray chhUTI jAy chhe. paN vikalpanA lakShe vikalpano Ashray TALavA mAge to TaLI shake nahi.
dharmI jIvano dharma svabhAvanA Ashraye Takelo chhe, tenA samyagdarshanAdi dharmane koI parano Ashray nathI. Am
hovAthI dharmI jIvane paisA–makAn vagereno sanyog na hoy tethI shun? ane ghaNA shAstronun gnAn na hoy to tethI shun?
dharmI jIvane te na hoy tethI kAI tenA dharmane vAndho Avato nathI, kemake dharmIno dharma koI paranA Ashraye, rAganA
Ashraye ke shAstranA jANapaNAnA Ashraye Takelo nathI paN potAnA trikALI svabhAvanA ja AdhAre dharmIno dharma
pragaTayo chhe, tenA ja AdhAre Takyo chhe, ne tenA ja AdhAre vRuddhigat thaIne pUrNatA thAy chhe.

PDF/HTML Page 7 of 21
single page version

background image
2pa8 Atmadharma 48
punit samyakdarshan
“AtmA chhe, parathI judo chhe, puNya–pAparahit gnAtA ja chhe” ATalun mAtra jANavAthI samyagdraShTipaNun thaI
shakatun nathI, kemake evun to anantasansArI jIv hoy te paN jANe chhe. jANapaNun te to gnAnanA ughADanun kArya chhe, tenI
pAthe paramArthe samyagdarshanano sambandh nathI.
hun AtmA chhun ane parathI judo chhun–eTalun mAtra mAnavun te yathArtha nathI, kemake AtmAmAn mAtra astitvapaNun ja
nathI, ane mAtra gnAnapaNun ja nathI. parantu AtmAmAn to gnAn, darshan, shraddhA, sukh, vIrya vagere anantaguNo chhe, te
anant guNo svarUp AtmAnA svAnubhavavaDe jyAnsudhI AtmasantoSh na thAy tyAnsudhI samyagdraShTipaNun nathI.
navatattvonun gnAn temaj puNya–pApathI AtmA judo chhe evun gnAn te badhAnun prayojan to svAnubhav ja chhe.
hajI svAnubhavanI gandh paN na hoy ane phakat vikalpavaDe gnAnamAn je jANyun teTalA jANapaNAmAn ja santoSh mAnI le
ane potAne samyagdraShTi pote mAne to te mAnyatAmAn AkhA param AtmasvabhAvano anAdar chhe. vikalparUp
jANapaNAthI adhik kashun ja na hovA chhatAn je jIv potAne samyagdraShTipaNun mAnI lye te jIvane param kalyANakArI
samyagdarshananA svarUpanI ja khabar nathI. samyagdarshan abhUtapUrva chIj chhe, te vikalpavaDe prApta thaI jAy evun maphatiyun
nathI, parantu param pavitra svabhAvanI sAthe pUrupUro sabandh dharAvanArun samyagdarshan vikalpothI pele pAr
sahajasvabhAvanA svAnubhavapratyakShapaNAvaDe prApta thAy chhe...jyAn sudhI sahajasvabhAvanun svAnubhavapaNun svabhAvanI
sAkShIe na Ave tyAn sudhI–teTalAmAn santoSh na mAnI letAn samyagdarshan prAptinA param upAyamAn nirantar jAgRut
rahevun–e nikaTabhavyAtmAonun kartavya chhe; parantu ‘mane to samyagdarshan thaI gayun chhe.
have to phakta chAritramoh rahyo chhe’ em mAnI besIne puruShArthahInapaNun–shuShkapaNun na sevavun...jIv jo em
karashe to svabhAv tene sAkShI nahi Ape, ane samyagdraShTipaNAnI khoTI bhramaNAmAn ja jIvanun jIvan vyartha chAlyun
jashe....mATe gnAnIo chetAve chhe ke – “gnAn, chAritra ane tap e traNe guNone ujvaL karanAr evI e samyakshraddhA
pradhAn ArAdhanA chhe. bAkInI traN ArAdhanA ek samyaktvanA vidyamAnapaNAmAnj ArAdhakabhAve pravarte chhe. e
prakAre samyaktvano koI akathya ane apUrva mahimA jANI te pavitra kalyANamUrtirUp samyagdarshanane
A anant
anant dukharUp evA anAdi sansAranI Atyantik nivRutti arthe he bhavyo! tame bhakti–pUrvak angIkAr karo, samaye
samaye ArAdho
! (shrI AtmAnushAsan pRu. 9 mAnthI) nishankasamyagdarshan thayA pahelA santoSh mAnI levo ane te
ArAdhanAne paDatI mukI devI–emAn potAnA AtmasvabhAvano ane kalyANamUrti shrI samyagdarshanano mahA aparAdh
ane abhakti chhe,–ke jenun mahA dukhadAyI phaL varNavI shakAy tem nathI. jem siddhanun sukh varNavI shakAy tem nathI,
tem mithyAtvanun dukh varNavI shakAy tem nathI.
Atmavastu ekalI dravyarUp nathI. paratun dravya–guN–paryAy e traNasvarUp chhe. “AtmA akhanD shuddha chhe” em
to sAmbhaLIne mAne parantu paryAyane samaje nahi, ashuddha ane shuddhaparyAyano vivek kare nahi–ene samyaktva hoI na
shake...kadAchit gnAnanA ughADavaDe dravya–guN–paryAyanun svarUp (vikalpagnAnavaDe) jANe– topaN teTalA mAtrathI jIvanun
sAchun prayojan siddha thatun nathI. kemake vastusvarUpamAn ek gnAn guN ja nathI paratun shraddhA, sukh vagere anant guNo chhe
ane jyAre te badhAy guNo anshe svabhAvarUp kArya Ape tyAre ja jIvanun samyagdarshanarUpI prayojan siddha thAy
chhe.
gnAnaguNe vikalpavaDe AtmAne jANavAnun kArya karyun parantu tyAre shraddhAguN to mithyAtvarUp kArya karI rahyo chhe, Anand
guN to AkULatAnun vedan ApI rahyo chhe–A badhun bhUlI jAy ane mAtra gnAnathI ja santoSh mAnI lye to tem
mAnanAr jIv AkhA Atma dravyane mAtra gnAnanA ek vikalpamAn ja vechI de chhe.
sUchanA
tamAm grAhakonun vArShik lavAjam A anke pUrun thayun chhe. Aso vadI 13 sudhImAn ApanA taraphathI navA varShanun vArShik
lavAjam nahIn Ave to kAratak mAsano ank vI. pI. thI mokalavAmAn Avashe. – vyavasthApak

PDF/HTML Page 8 of 21
single page version

background image
Aso2473 2pa9
phakta dravyathI santoSh na mAnI levo–kemake mahimAvantapaNun dravya–guNathI nathI parantu nirmaL paryAyathI ja
mahimAvantapaNun chhe. dravyaguN to siddhane ane nigodane bannene chhe, jo dravya–guNathI ja mahimAvantapaNun hoy to
nigodapaNun paN mahimAvant kem na Thare! parantu nA, nA, mahimAvantapaNun to paryAyathI chhe. paryAyanI shuddhatA ja
bhogavavAmAn kAm Ave chhe, kAi dravya–guNanI shuddhatA bhogavavAmAn kAm AvatI nathI (–kemake te to apragaTarUp chhe–
shaktirUp chhe). mATe potAnI vartamAn paryAyamAn santoShAI na jatAn–paryAyanI shuddhatA pragaTavA mATe pavitra samyagdraShTi
prApta karavAno abhyAs karavo...
“aho! hajI paryAyamAn to tadna pAmaratA chhe, mithyAtvane to anantakALanI enTh samAn jANIne A ja kShaNe
onkI nAkhavAnI jarUr chhe, jyAn sudhI e junI enTh paDI hashe tyAn sudhI navun miShTa bhojan pachI nahi shake” Am
potAnI paryAyanI pAmaratA jyAnsudhI jIvane na bhAse tyAnsudhI tenI dashA samyaktvasanmukh paN nathI....
arere! pariNAmomAn anek prakAranA jhanjhAvAt thatA hoy, pariNatinun sahajapaNe AnandamayapaNun hovAne badale
ekalI kRutrimatA ane bhay–shankAmAn jhok thatA hoy, ek ek kShaNe kShaNanI pariNati vikAranA bhAr nIche daTAyelI ja
hoy, kadApI shAnti–AtmasantoSh–no lavalesh paN antaramAn vartato na hoy chhatAn potAne samyagdarshan mAnI levun e te
keTalI hadano dambh! keTalI agnAnatA ane sva AtmAnI kevI chhetarapInDI?
e
sahajapaNe pariNamatA kevaLagnAnanun mUL kAraN samyaktva ja chhe..to pachhI te samyaktvasahit jIvanun pariNaman
keTalun sahaj hashe! nirantar enI AtmajAgRuti kevI vartatI hashe! ! !
je alpakALe kevaLagnAn jevI param sahaj dashAnI prApti karAve evun A kalyANamUrti samyagdarshan–tene
kalpanA vaDe kalpI levun emAn to anant kevaLIprabhuono ane samyagdraShTiono keTalo badho anAdar chhe? e to
potAnA AtmAnI paramapavitradashAono ja anAdar chhe ne?
samyaktva dashAnI pratItimAn Akho AtmA AvI jAy chhe, te samyaktva dashA thatAn potAne AtmasAkShIe
santoSh Ave chhe, nirantar AtmajAgRuti varte chhe, kyAy paN tenI AtmapariNati phasAtI nathI, enA bhAvomAn kadI
paN AtmA sivAy anyatra kyAy AtmaarpaNatA AvI jatI nathI...AvI dashAnun bhAn paN na hoy tyAn
samyagdarshan hoy ja nahi.
ghaNA jIvo to kudharmamAn ja aTakyA chhe, parantu ahA, paramasatya svarUp sAmbhaLavA chhatAn–vikalpagnAnathI
jANavA chhatAn–ane A satya chhe evI pratIt lAvIne paN–potAnun antarapariNaman te rUp karyA vagar samyaktvanI
pavitra ArAdhanAne adhUrI mUkIne temAn ja santoSh mAnI lenArA jIvo paN chhe, teo paN tattvano arpUv lAbh pAmI
shakatA nathI....
A mATe, have AtmAnI darakAr khAtar potAnI vartamAn vartatI yathArthadashA kevI chhe te nakkI karavun ane bhram
TALI ratnatrayInI ArAdhanAmAn nirantar pravartavun–e param pAvanakArI chhe....*
upAdAn–nimittanI svatantratA
pUjya shrI kAnajI svAmI sAthe rAtri charchAmAnthI (vIr samvat 2473 shrAvaN vadI 1)
(pa3) samartha kAraNanI vyAkhyA
prashna–samartha kAraN kone kahe chhe?
uttar–jyAre upAdAnamAn kArya thAy tyAre upAdAn ane nimitta banne sAthe hoy chhe tethI te bannene ek
sAthe samarthakAraN kahevAy chhe, ane tyAn pratipakShI kAraNono abhAv hoy ja chhe. AthI em na samajavun ke upAdAnanA
kAryamAn nimitta kAI kare chhe. jyAre upAdAnanI lAyakAt hoy tyAre nimitta hoy ja chhe.
prashna–samartha kAraN te dravya, guN ke paryAy?
uttar–vartamAn paryAy ja samartha kAraN chhe. pUrva paryAy ne vartamAn paryAyanun upAdAnakAraN kahevun te vyavahAr chhe.
nishchayathI to vartamAn paryAy pote ja kAraNakArya chhe. ane ethI paN AgaL vadhIne kahIe to ek padArthamAn kAraN ne
kArya evA be bhed pADavA te paN vyavahAr chhe. kharekhar to darek samayanI paryAy ahetuk chhe.
(pa4) upAdAn kAraNanI vyAkhyA
prashna–mATIne ghaDAnun upAdAnakAraN kahevAy chhe te barAbar chhe?
uttar–kharekhar ghaDAnun upAdAnakAraN mATI nathI, paN je samaye ghaDo thAy chhe te samayanI avasthA ja pote
upAdAnakAraN chhe. Am hovA chhatAn mATIne ghaDAnun upAdAnakAraN kahevAno hetu e batAvavAno chhe ke ghaDo

PDF/HTML Page 9 of 21
single page version

background image
260 Atmadharma 48
thavA mATe mATImAn jevI sAmAnya lAyakAt chhe tevI lAyakAt bIjA padArthomAn nathI. mATImAn ghaDo thavAnI visheSh
lAyakAt to je samaye ghaDo thayo te samaye ja chhe, tyAr pahelAn tenAmAn ghaDo thavAnI visheSh lAyakAt nathI; mATe visheSh
lAyakAt ja kharun upAdAnakAraN chhe. A viShayane vadhAre spaShTa karavA mATe jIvamAn lAgu pADIe samyagdarshan
pragaTavAnI sAmAnya lAyakAt to dareke darek jIvamAn chhe, jIv sivAy anya koI dravyamAn tevI sAmAnya lAyakAt
nathI; samyagdarshananI sAmAnya lAyakAt (–shakti) to badhA jIvomAn chhe paN visheSh lAyakAt to bhavya jIvone ja
hoy chhe, abhavyane temaj bhavya jIv jyAn sudhI mithyAdraShTi rahe tyAnsudhI tene paN samyagdarshananI visheSh lAyakAt
nathI. visheSh lAyakAt to je samaye jIv puruShArthathI samyagdarshan pragaT kare te samaye ja hoy chhe. sAmAnya lAyakAt te
dravyarUp chhe ne visheSh lAyakAt te pragaTarUp chhe; sAmAnya lAyakAt kArya pragaTavAnun upAdAnakAraN nathI paN visheSh
lAyakAt ja upAdAnakAraN chhe.
(pap) chAritradashA ane vastra sambandhI khulAso
prashna– ‘chAritradashA pragaTe tene kAraNe vastra chhUTatAn nathI paN vastranA paramANuonI lAyakAtathI ja te chhUTe
chhe’ em kahyun; parantu koI jIvane chAritradashA pragaTe ane vastramAn chhUTavAnI lAyakAt na hoy to savastra mukti thaI
jashe!
uttar–tyAn savastra mukti thavAnI vAt nathI. chAritradashAnun svarUp ja evun chhe ke tyAn vastra sAthe nimitta–
naimitik sambandh hoy ja nahi. tethI chAritradashAmAn vastrano tyAg sahajapaNe hoy chhe, vastrano tyAg te paramANunI
avasthAnI lAyakAt chhe, teno kartA AtmA nathI.
prashna–koI munirAjanA sharIr upar koI jIv vastra nAkhI jAy to te vakhate temanA chAritranun shun thAy?
uttar–koI bIjo jIv vastra nAkhI jAy tethI muninA chAritrane bAdhA nathI, kemake te vastra sAthe temanA
chAritrano nimittanaimittik sambandh nathI parantu tyAn to vastra gnAnanun gney eTale ke gneyagnAyakapaNAno nimittanaimittik
sambandh chhe.
(pa6) samyakniyatavAd shun chhe?
vastunI paryAy kramabadba je samaye je thavAnI hoy te ja thAy–evo samyakniyatavAd te jainadarshanano
vAstavik svabhAv chhe–ej vastusvabhAv chhe. ‘niyat’ shabda to shAstromAn ghaNe ThekANe Ave chhe. paN atyAre to
shAstro bhaNelA paN A samyakniyatavAdanI vAt sAmbhaLIne gothAn khAy chhe, Ano nirNay karavo kaThaN paDe chhe tethI
koI ‘ekAntavAd’ kahIne uDADe chhe. niyat eTale nishchit–niyamabaddha; te ekAntavAd nathI paN vastuno yarthAth
svabhAv chhe,–te ja anekAntavAd chhe. samyakniyatavAdano nirNay karatI vakhate bahAramAn rAjapATano sanyog hoy te
chhUTI ja javo joIe–evo niyam nathI, paN tenA pratye yathArtha udAs bhAv to avashya thaI jAy chhe. bahAranA
sanyogamAn to pher paDe ke na paDe, paN antaranA nirNayamAn pher paDI jAy. agnAnI jIv niyatavAdanI vAto kare chhe paN
gnAn ane puruShArthane svabhAv taraph vALIne nirNay karato nathI. niyatavAdano nirNay karavAmAn je gnAn ane
puruShArtha Ave chhe tene jo jIv oLakhe to svabhAv Ashrit vItarAgabhAv pragaTe, ne parathI udAs thaI jAy, kemake
samyakniyatavAdano nirNay karyo eTale pote badhAno mAtra gnAnabhAve jANanAr–dekhanAr rahyo, paN parano ke rAgano
kartA na thayo.
sva chatuShTayamAn par chatuShTayanI nAsti ja chhe to pachhI temAn par shun kare? upAdAn–nimittano yathArtha nirNay
AvI jAy chhe, kartRutvabhAv uDI jAy chhe, ane vItarAgIdraShTi pUrvakavItarAgI sthiratAnI sharuAt thaI jAy chhe.
agnAnIo A niyatavAdane ekAntavAd ne gRuhitamithyAtva kahe chhe paN gnAnIo kahe chhe ke A samyakniyatavAd te ja
anekAntavAd chhe ne tenA nirNayamAn jainadarshanano sAr AvI jAy chhe, ne te kevaLagnAnanun kAraN chhe.
(pa7) kAI akasmAt chhe ja nahi
prashna–samyagdraShTine akasmAt bhay hoto nathI enun shun kAraN?
uttar–kemake samyagdraShTine yathArtha niyatavAdano nirNay chhe ke jagatanA badhA padArthonI avasthA tenI lAyakAt
pramANe ja thAy chhe. na thavAnun hoy evun kAI navun banatun ja nathI mATe kAI akasmAt chhe ja nahi. AvI nishank
shraddhAne lIdhe samyagdraShTine akasmAtabhay hoto nathI. vastunI paryAyo kramasar ja thAy chhe enI agnAnIne pratIt nathI
tethI tene akasmAt lAge chhe.

PDF/HTML Page 10 of 21
single page version

background image
Aso2473 261
(pa8) nimitta konun? ane kyAre?
jo nimittanun yarthAth svarUp samaje to nimitta upAdAnamAn kAI kare e mAnyatA TaLI jAy. kem ke jyAre
kArya thayun tyAre to parane tenun nimitta kahevAyun chhe, kArya thayA pahelAn to tenun nimitta koIne kahevAtun nathI.–je kArya
thaI gayun chhe temAn nimitta shun kare? ane kArya thayA pahelAn nimitta konun? kumbhAr konun nimitta chhe?–jo ghaDArUpI kArya
thAy to kumbhAr tenun nimitta chhe, paN jo ghaDArUpI kArya ja na thAy to kumbhAr tenun nimitta nathI. ghaDo thayA pahelAn to
koIne ‘ghaDAnun nimitta’ kahI shakAy ja nahi. ane jo ghaDo thAy chhe tyAre ja kumbhAr ne nimitta kahevAy chhe, to pachhI
kumbhAre ghaDAmAn kAI paN rkyun e vAt svayamev asta Thare chhe.
prashna–upAdAnamAn kArya na thAy to paradravyane nimitta kahevAtun nathI em upar kahyun; parantu ‘A jIvane
anantavAr dharmanA nimitto maL‌yAn chhatAn jIv pote dharma samajyo nahi’ em kahevAy chhe, ane temAn jIvane dharmarUpI
kArya thayun nathI chhatAn paradravyone dharmanAn nimitta to kahyAn chhe?
uttar– ‘A jIvane anantavAr dharmanAn nimitto maL‌yAn paN pote dharma samajyo nahi’ em kahevAy chhe, tyAn
jo ke upAdAnamAn (jIvamAn) dharmarUpI kArya thayun nathI tethI kharekhar tene mATe te padArtho dharmanAn nimitta nathI. parantu je
jIvo dharma pragaT kare chhe te jIvone evAn prakAranAn nimitto ja hoy chhe evun gnAn karAvavA mATe, kArya na thayun hovA
chhatAn sthULadraShTie tene nimitta kahevAmAn Ave chhe.
(pa9) anukUL nimitta
UkaLatA telamAn hAth dAjhayo tyAn hAthane dAjhavA mATe UkaLatun tel anukUL nimitta chhe; ghaDo phUTavAmAn dhoko
vagere anukUL nimitta chhe. amuk padArthane anukUL nimitta kahyun tethI te sivAyanA bIjA padArtho pratikUL chhe–em na
samajavun. ekadravya bIjA dravyane anukUL ke pratikUL to chhe ja nahi. nimittane anukUL kahevAno artha eTalo ja chhe ke–
te padArtha kArya thatI vakhate sadbhAvarUp hoy chhe ane vyavahAr draShTie anukULatAno Arop tenA upar AvI shake chhe.
(60) be paryAyonI lAyakAt ek sAthe na hoy
ek samayamAn be lAyakAt hotI ja nathI. kemake je samaye jevI lAyakAt chhe tevI paryAy pragaT hoy chhe, ane
te ja vakhate jo bIjI lAyakAt paN hoy to ek sAthe be paryAy thaI jAy. parantu em kadI banI shake nahi. je samaye
je paryAy pragaT hoy chhe te samaye bIjI paryAyanI lAyakAt hotI ja nathI. loTarUp avasthAnI lAyakAt vakhate
roTalIrUp avasthAnI lAyakAt ja hotI nathI. to pachhI nimitta na maL‌yA mATe roTalI na thaI e vAtane avakAsh kya
An chhe? ane jyAre roTalI thAy chhe tyAre te pUrvanI loT paryAyano abhAv karInej thAy chhe, topachhI bIjAne tenun
kAraN kem kahevAy? bahubahu to loTarUp paryAyano vyay thayo tene roTalIrUp paryAyanun kAraN kahI shakAy.
(61) ‘jIv parAdhIn chhe’ eTale shun?
prashna–samayasAr–nATakamAn syAdvAdaadhikAranA 9 mA shlokamAn jIvane parAdhIn kahyo chhe; shiShya pUchhe chhe ke he
svAmI! jIv svAdhIn chhe ke parAdhIn? tyAre shrIguru uttar Ape chhe ke–dravyadraShTithI jIv svAdhIn chhe, ne paryAyadraShTithI
parAdhIn chhe.–to tyAn jIvane parAdhIn kem kahyo chhe?
uttar–paryAyadraShTithI jIv parAdhIn chhe eTale ke jIv pote potAnA svabhAvano Ashray chhoDIne, par lakShe pote
svatantrapaNe parAdhIn thAy chhe, parantu paradravyo kAI jIv upar baLajorI karIne tene parAdhIn karatA nathI. parAdhIn
eTale pote svatantrapaNe parane AdhIn thAy chhe–parAdhInapaNun mAne chhe, nahi ke par padArtho tene AdhIn kare chhe.
(62) dravyAnuyog ne charaNAnuyogano kram
prashna–A upAdAn–nimittanI vAt to dravyAnuyoganI chhe. parantu pahelAn to jIv charaNAnuyog anusAr
shraddhAnI thAy ane te charaNAnuyog anusAr vrat–paDImA vagere angIkAr kare, tyAr pachhI te dravyAnuyog anusAr
shraddhAnI thaIne samyagdarshan pragaT kare–evI jainadharmanI paripATI hovAnun keTalAk jIvo mAne chhe te barAbar chhe?
uttar–nA. evI jainamatanI paripATI nathI. parantu jinamatamAn evI paripATI chhe ke pahelAn samyaktva hoy
pachhI vrat hoy; have samyakatva to sva–paranun shraddhAn thatAn thAy chhe tathA te shraddhAn dravyAnuyogano abhyAs karatAn thAy
chhe. mATe pahelAn dravyAnuyog anusAr shraddhAn karI samyagdraShTi thAy ane tyAr pachhI charaNAnuyog anusAr vratAdik
karI vratI thAy. e pramANe mukhyapaNe to nIchalI dashAmAn ja dravyAnuyog kAryakArI chhe tathA gauNapaNe jene mokShamArganI
prApti thatI na jaNAy tene pahelAn koI vratAdikano upadesh ApavAmAn Ave chhe; mATe sarve jIvoe mukhyapaNe
dravyAnuyog anusAr adhyAtmaupadeshano abhyAs karavA yogya chhe. Am jANIne nIchalI dashAvALAoe paN
dravyAnuyoganA abhyAsathI parADamukh thavun yogya nathI. (mo. mA. pra. pA. 29p) *

PDF/HTML Page 11 of 21
single page version

background image
262 Atmadharma 48
kayA bhAve dharma thAy ane kayA bhAve adharma thAy?
mangaLik tarIke pAriNAmIk bhAvano mahimA
(vIr san. 2473 vaishAkh vad 6 shrIsamavasaraN jin pratiShThA mahotsav dine
panchAstikAy gAthA pa6 upar pUjya gurudevashrInun pravachan)
A gAthAmAn jIvanA pAnch bhAvonun varNan chhe. AtmAmAn pAnch bhAvo chhe; sharIr vagere jaD vastu chhe, te jaDanI
avasthA te teno bhAv chhe. jaDanA bhAv jaDamAn hoy chhe, ne AtmAnA bhAv AtmAmAn hoy chhe; ahIn AtmAnA
bhAvanI vAt chhe. Aje samavasaraNamAn shrI sImandhar bhagavAn ane shrI kundakundAchAryadevanI pratiShThAno mangaLadin chhe,
tethI vyAkhyAnamAn mangaLarUpe jIvanA pAnch bhAvomAnthI pAriNAmik bhAvanun varNan sothI pahelAn thashe.
jIvane dharma karavo chhe, parantu jIvanA bhAv kyA kyA chhe ane temAn kyA bhAvathI dharma thAy chhe te samajyA
vagar dharma thAy nahi. AtmavastumAn pAnch prakAranA bhAv chhe, e pAnch prakAranA bhAvomAn anAdi anant badhA
AtmAonun varNan AvI jAy chhe. e pAnch bhAvonun svarUp samaje to dharma–adharmano vivek thAy. te pAnch bhAvonun
svarUp samajyA vagar dharma–adharma samajAy nahi.
pAriNAmik, audayik, aupashamik, kShAyopashamik ne kShAyik e pAnch bhAvo AtmAnA chhe. e pAnchamAnthI je
pAriNAmik bhAv chhe te dravyasvabhAv chhe. udayAdi chAr bhAvo paryAyarUp chhe–ek samayapUratA chhe ane pAriNAmik
bhAv dravyasvabhAvarUp chhe–trikAL ekarUp chhe. AtmAno sattArUp trikALI svabhAv te pAriNAmikabhAv chhe. jeNe dharma
karavo hoy teNe AtmAnA A pAnch bhAvone jANavA joIe. jo jIve kadI pUrve dharma karyo hot to tene AvI
sansAradashA na hot. paN pUrve kadI dharma samajyo nathI tethI agnAnapaNe rakhaDe chhe. sUkShmapaNe to AtmAmAn anant
prakAranA bhAvo chhe, paN jIvane dharma karavA mATe anantaprakAranA bhAvone pAnch prakAranA bhAvomAn varNavyA chhe, e pAnch
prakAranA bhAvo samajavAthI jIvane dharma–adharmano vivek thaI jAy chhe. temAn sothI pahelAn mangaL tarIke
pAriNAmikabhAv varNavIe chhIe.
AtmA trikAL ekarUp nirapekSha svarUpe chhe te pAriNAmikabhAv chhe. sharIr–man–vANIthI pAr, rAgadveShathI
pAr ane nirmaL avasthAnI apekShAthI paN pAr evo AtmAno nirapekSha svabhAv chhe; vikAr karavAthI te svabhAv
ghaTI jato nathI ane avikAr paryAy karavAthI te svabhAv vadhI jato nathI evo je svabhAvabhAv sadAy ekarUp chhe
te pAriNAmikabhAv chhe; e pAriNAmikabhAv ne jANavAthI–mAnavAthI samyagdarshan thAy chhe, e ja mahA mangaL chhe.
AtmAnA pAriNAmik svabhAvamAn parano sambandh to nathI, vikArano sambandh nathI, ane shuddhaparyAy pragaTe tenI
apekShA paN nathI. anAdianant AtmAnA hovApaNAnA sAmarthyavALo svabhAvabhAv te pAriNAmikabhAv chhe. pAnch
bhAvathI anAdianant AtmasvarUp jaNAI jAy chhe. te pAnchamAn sauthI pahelAn pAriNAmikabhAv varNavavAnun kAraN e
chhe ke e bhAvane jANyA vagar anAdithI jIve badhun karyun chhe, paN potAnA svabhAv sAmarthyarUp trikALI
pAriNAmikasvabhAvane jANyo nathI. e pAriNAmik svabhAvane jANyA vagar jIv anAdithI je kAI bhAvo kare chhe te
vikAr chhe, adharma chhe, tene audayikabhAv kahevAy chhe. te pAriNAmikabhAvane jIv jANe to tenA lakShe aupashamik vagere
bhAvo pragaTe, te dharma chhe.
AtmAnA trikALI svabhAvane dharma ke adharmanI apekShA nathI; anAdithI adharmabhAv kare chhe tethI kAI
trikALI svabhAvano nAsh thaI gayo nathI ane dharmabhAv kare tethI kAI te navo pragaTato nathI. navA pragaTe te to
aupashamik kShAyopashamik ne kShAyikabhAv chhe. pAriNAmikabhAv to trikAL chhe, temAn pragaTavun ke nAsh thavun evI apekShA
nathI, te bhAvanA lakShe dharmadashA navI pragaTe chhe, parantu te bhAv pote navo pragaTato nathI, e to sadAy pUro ekarUp chhe.
Avo pAriNAmikasvabhAv trikAL ekarUp badhAy AtmAmAn chhe. pAriNAmikabhAv badhA AtmAno sarakho chhe,
pudgal vagere sarve padArthomAn pAriNAmikabhAv chhe. vastunA astitvarUp, hovAvALo, sattAvALo, nirapekSha trikAL
svabhAv te pAriNAmikabhAv chhe. evA vastusvabhAvane jANyA vagar samyagdarshan–samyaggnAn thAy nahi ane
sAmAyik vagere kAI sAchun hoy nahi. AvA pAriNAmik svabhAvanun bahumAn, oLakhAN ane ruchi karavI te
samyagdarshananun kAraN chhe, te ja dharma chhe, te ja mangaL chhe. A rIte pratham pAriNAmikasvabhAv bhAvanun bahumAn karIne
mangaLik karyun.

PDF/HTML Page 12 of 21
single page version

background image
Aso2473 263
gnAnakAnD ane karmakAnD
sarvagnadevanA shAsan sivAy anya koI matamAn A pAnch bhAvonun svarUp nathI. A pAnch bhAvone barAbar
oLakhe to anek prakAranI mithyA mAnyatAo TaLI jAy.
audayikabhAv–shubhAshubh karmAnA udayathI AtmAmAn je vikArI bhAv thAy te audayikabhAv chhe. ‘karmanA
udayathI thAy’ e vyAkhyA nimittathI chhe, kharekhar to potAnA sahaj chaitanyabhAvathI chyUt thaIne je vikArabhAv
AtmA kare te audayikabhAv chhe, ane te vakhate karmanI dashA udayarUp hoy chhe te nimitta chhe. potAnA vItarAgI Anand
svabhAvanI shraddhA–gnAn–ekAgratA te gnAnakAnD chhe ane te svabhAvane bhUlIne je shubhAshubhabhAvo kare chhe te karmakAnD chhe,
karmakAnD te audayikabhAv arthAt adharmabhAv chhe ane gnAnakAnD te dharmabhAv chhe. dayA, bhakti, vrat vagere sambandhI
shubhabhAvo te badhA audayikabhAv chhe, tenAthI karma bandhAy chhe paN dharma thato nathI. te dayAdinA shubhabhAvamAn je dharma
mAne te karmakAnDI chhe–agnAnI chhe. dehanI kriyAmAn dharma mAne te to jaDavAdI sthUL mithyAdraShTi chhe. dehanI kriyA to nahi
paN AtmAmAn je dayA bhaktinA bhAv thAy te bhAv paN kriyAkAnD chhe ane e kriyAkAnDamAn dharma mAne to te
mithyAdraShTi chhe. shubhabhAv ane ashubh bhAv te banne kriyAkAnD chhe ane e banne audayik bhAv chhe. anAdithI badhA
jIvone A bhAv hoy chhe. te karmarUp chhe paN dharmarUp nathI athat tenAthI bandhan thAy chhe paN dharma thato nathI. Am
audayikabhAvanun svarUp je samaje te puNyathI kadI dharma mAne nahi, koI paN shubharAgathI AtmAne lAbh mAne nahi.
AtmasvabhAvanI shraddhA–gnAn–chAritrarUp je gnAnakAnD (arthAt gnAnanI kriyAno samUh) chhe tenA vagar dharma thAy
nahi. vItarAgI AnandathI bharapUr evo AtmAno trikALIsvabhAv temAn pariNamavun te dharmanI kriyA chhe. dharmanI kriyA
eTale gnAnakAnD ane adharmanI kriyA eTale kriyAkAnD.
anAdithI jIvane A audayikabhAv chhe, ane te bhAvathI rahit shuddha pAriNAmikasvabhAv paN anAdithI
ekarUp chhe. te svabhAvane jANe to vikArI audayikabhAvone potAnun svarUp na mAne ane tene potAnun kartavya na
samaje. sauthI pahelAn jIv jyAre AvI samajaN kare tyAre tene aupashamikabhAv pragaTe chhe, te ja dharmanI sharUAt chhe.
puNya–pApanA audayikabhAvothI rahit AtmAnA svabhAvabhAvanI shraddhA–gnAn–sthiratArUp gnAnakriyA te dharma
chhe ane te muktino upAy chhe. ane jeTalA prakArano puNya–pApano rAg chhe te badhoy karmakAnD chhe, tenA vaDe karma bandhAy
chhe paN AtmAnA dharmanI puShTi thatI nathI. AtmAnA svabhAvamAn rAganI puShTi nathI, eTale je bhAve rAganI utpatti
thAy te AtmAno svabhAv nathI. AtmAno chaitanyasvabhAv trikAL nirAlambI chhe, svayamsiddha chhe; Agamano AdhAr
tene nathI. AgamamAn AtmAnA svabhAvane shuddha varNavyo mATe AtmA evo chhe–em nathI parantu AtmA svayam potAnA
svabhAvathI sadAy shuddha chhe, ane je svabhAv chhe te ja AgamamAn varNavyo chhe. evA chaitanya svabhAvane avalambIne je
bhAv pragaTe te dharma chhe. sahaj vItarAgI AnandathI bharapUr prachanD–atishay Ugra akhanD chaitanya svabhAvanI sanmukh
thaIne je shraddhA ane gnAnabhAv pragaTayo tene gnAnakAnD athavA to dharmanI kriyA kahevAy chhe. aupashamik, kShAyopashamik
ane kShAyik e traNe bhAvo dharmarUp chhe. (gnAnano kShayopashamabhAv anAdithI badhA jIvone chhe, parantu mithyAtvane
kAraNe te kShayopashamabhAv dharmanun kAraN nathI. samyagdarshan pUrvak gnAnano je kShayopasham hoy tene samyaggnAn kahevAy chhe
ane te dharmarUp chhe.)
sharIr, man, vANInI kriyA te to jaDanI kriyA chhe, temAn to AtmAno ardham ke dharma nathI. ane puNya–pAp
te karmakAnD chhe, rAganI kriyAno samUh chhe. gnAnIne te bhAv vidyamAn hoy paN gnAnI tene ashuddhabhAv jANe chhe, tenAthI
AtmAno dharma mAnatA nathI, tethI te rAg vakhate paN gnAnI to sAchI shraddhA gnAnarUp gnAnakAnDanA ja kartA chhe eTale ke
te dharmI chhe. ane agnAnI jIv AtmAnA shuddhabhAvane jANato nathI paN te rAgAdi karmakAnD vaDe AtmAno dharma thAy
em mAne chhe tethI te adharmI chhe. kem ke te gnAnakAnDane jANato nathI paN karmakAnDano ja kartA thAy chhe.
AtmA gnAnasvabhAvanI mUrti chhe; gnAn sivAy ‘k kkarun’ evI vRutti UThe te kriyAkAnD chhe, temAn dharmano
bhAv nathI.–jo Am svabhAvabhAvane ane vibhAvabhAvane oLakhe to potAnA paramasvabhAvanI ruchi karIne
vibhAvabhAvone hey samajIne tene chhoDe. paN jo svabhAv shun ane vibhAv shun–enun bhedavignAn ja na hoy to jIv
konI ruchi kare? ane kone chhoDe? trikALI AtmasvabhA–

PDF/HTML Page 13 of 21
single page version

background image
264 Atmadharma 48
vane oLakhIne je antarmukh gnAnakriyA pragaTI te gnAnakAnD chhe, evA svabhAvanI bhAvanA rahit agnAnI jIv man–
vachan–kAyAnA lakShe rAgAdi kriyAkAnDarUp pariName chhe ane temAn dharma mAne chhe; e ja audayikabhAv chhe, ane te
adharma chhe.
gnAnakAnD ane karmakAnD bhinna chhe. dharmamAn kriyAkAnD AvatA hashe ke nahi? dharmamAn kriyAkAnD to Ave chhe, paN
te kayA? gnAnarUpI kriyAkAnD ke karmarUpI kriyAkAnD? AtmAnA svabhAvanI oLakhAN–shraddhA ane sthiratA te gnAnanA
kriyAkAnD chhe, e gnAnarUpI kriyAkAnD dharmamAn hoy chhe? parantu agnAnIo te antarangakriyAne to oLakhatA nathI tethI
teo sharIrAdinI kriyAne dharmanA kriyAkAnD mAnI le chhe ane rAgAdi karmakAnDavaDe dharma mAne chhe. tenI e mAnyatA
mithyA chhe. jene potAnI mAnelI kriyAno Agrah chhe evo agnAnI em bole chhe ke–sAchun samajyA pachhI to dharmamAn
amArI kriyA Avashene? gnAnI tene kahe chhe ke–he bhAI, dharmamAn ten mAnelI kriyA to kadApi AvavAnI ja nathI.
samajyA pachhI paN je vratAdi kriyA Avashe te tArI mAnelI nahi hoy. ten jeTalI kriyAmAn dharma mAnyo chhe te badhI
jaDanI kriyAne vikArI kriyA (karmakAnD) chhe, paN temAn kyAy dharma nathI. hajI jene dharmanun bhAn nathI–AtmA koN chhe
tenun bhAn nathI, tene dharmanI kriyA kevI hoy tenI khabar kyAthi paDe?
svachchhandatA ane pAtratA
gnAnI pAsethI dharmanI vAt sAmbhaLIne je svIkArato nathI ane ulaTo kahe chhe ke je rIte tame kaho chho te rIte
shAstramAn batAvo to mAnun. e rIte, gnAnInA AtmAnI sIdhI vAt je kabulato nathI ane shAstranA lakhAN mAge chhe
te svachchhandI chhe. ahIn em kahevAno Ashay nathI ke gnAnI je kahe tene samajyA vagar hAehA pADI devI. parante
gnAnInA AtmA pAsethI sIdhun sat sAmbhaLIne je nirNay na karI shakyo te shAstranA lakhAN uparathI nirNay kem karI
shakashe? mATe pahelAn to gnAnI pAsethI ja sat samajavun joIe. anAdi mithyAdraShTi jIvane samyagdarshan thavAmAn ekalA
shAstranun nimitta hoy nahi, paN sAkShAt satpuruShanun ja nimitta hoy–evo niyam chhe.
shrImadrAjachandrajIe ekavAr ek ‘muni’ ne jhATakayA hatA ke are, AvI munidashA hoy? paTArA rAkhe ne
parigrahanA poTalAnno pAr nahi, A tamArI munidashA kahevAy?
tyAre, te munine shrImadrAjachandrajI pratye bahumAn hatun ane potAnAmAn pAtratA hatI tethI temanI vAtano
virodh na jAgyo paN arpaNatA jAgI, ane kahyun–prabhu! ame sAdhu nathI, ame muni nathI, ame to dambhI chhIe.
bas! shrImade jANI lIdhun ke A puruSh pAtra chhe, tene svachchhand nathI paN arpaNatA chhe, satne saraLapaNe
svIkArI lye chhe. tarat ja pharI pAchhun te munine kahyun–nahi, nahi, tame muni chho.
Avun jotAn agnAnIne to Ashcharya thAy ke hajI hamaNAn ja muni hovAnI nA pADI, ne vaLI kahe chhe ke hA, tame
muni chho. Am be vAt sAmbhaLIne agnAnI to mUnjhAI jAy paN te gnAnInun hRuday jANe nahi. ane sampradAyanI
mamatAvALA to e sAmbhaLIne bhaDakI UThe ke–are, A vastravALAne muni kem kahyA? paN bhAI re, tun vichAr to kar
ke gnAnIo k kAshayathI em kahetA hashe! pahelAn parIkShA karI ane tarat ja antarathI hA pADIne sat vAt kabulI
lIdhI ane kahI dIdhun ke hun muni nathI. bas, e satno hakAr joIne tene naigamanaye muni kahI dIdhA. sat bheTatAn ja hA
pADI dIdhI tethI bhaviShyamAn munidashAnI pAtratA joIne muni kahI dIdhA. tyAn temane khyAl to chhe ke munidashA
vastrasahit na hoy. ane vartamAnamAn A muni nathI. parantu temane khyAl AvI gayo ke A jIv bhaviShyamAn ek–be
bhave munidashA pragaT karashe evI pAtratA chhe.
‘apUrva avasar’ kAvyamAn pote ja kahe chhe ke ‘mAtra deh te sanyam hetu hoy jo...’ eTale ke evI munidashA
kyAre Avashe ke jyAre ek mAtra sharIr ja sanyamanA hetuthI hoy. sharIr sivAy vastrAdi kAI ja na hoy. tyAn em
kahyun ane vaLI ahIn te munine vastra hovA chhatAn tene kahyun ke tame muni chho. paN em kahevAnI judI apekShA chhe.
sAmAe tarat svachchhand chhoDIne arpaNatA pragaT karI chhe, tethI tenAmAn lAyakAt joIne ane anshanI sharUAt joIne
naigamanaye vartamAnamAn ja muni kahI dIdhA. ek–be bhave te munidashA pragaT karashe. kriyAkAnDathI jonArA to Avun joIne
bhaDakI UThe. paN dhIro thaIne samajvA mAge to gnAnInA antaranI gahanatA samajAy. gnAnInA hRudayano ansh paN
pakaDe tyAre tenI sat vAt samajAy. svabhAvane jANyA vagaranA kriyAkAnD te adharma chhe.
he jIv, tun yAd rAkh! ke tArA shudrasvabhAvane jANyA vagar tun jeTalA kriyAkAnD kare te badhA adharma

PDF/HTML Page 14 of 21
single page version

background image
26pa Atmadharma 48
chhe, tenAthI tArA AtmAnun kinchit hit thavAnun nathI. kriyAkAnD vaDe ATh karmo bandhAy chhe. tun game tevA puNyabhAv kare
to tenAthI paN moh vagere karmo bandhAy chhe. mATe tun vichAr kare ke muktino rasto e kriyAkAnDathI judo chhe.
audayikabhAv karmanA udaye karAvyo nathI
rAgAdi audayikabhAvane jIvaguN kahyo chhe eTale ke te bhAvo jIvanI paryAy chhe. rAgAdi jIvano bhAv hovA
chhatAn ahIn karmanA udayathI thAy chhe em kahyun chhe. temAn em jaNAvavAno Ashay chhe ke jIvanA audayikabhAv vakhate
karmano uday nimittarUp hato, tethI vyavahAre em bolAy ke te karmanA udayathI jIvamAn audayikabhAv thayo. parantu
vAstavikapaNe to te bhAv jIve pote karyo chhe, karme karAvyo nathI. karma to nimitta chhe, nimitta eTale par, ane paranI
apekShAthI kathan karavun te vyavahAr em ahIn samajavun. je audayikabhAv chhe te bandhabhAv chhe, adharma chhe, vikAr chhe,
chhoDavA jevo chhe. potAno pAriNAmik jIvasvabhAv trikAL chhe, vartamAn paN evo ne evo ja sthit chhe enI
oLakhAN, mahimA ane ekAgratA karavAthI te udayabhAv TaLI jAy chhe.
audayikabhAv ane dharmabhAv
ahIn em kahyun ke–je shubh ane ashubh pariNAmo chhe te badhAy audayikabhAv chhe, tenAthI dharma thato nathI.
A sAmbhaLIne koI agnAnI em mAne chhe ke je jIv gnAnI thAy tene shubh ashubh pariNAm na hoy ane shubhAshubh
pariNAm hoy to te gnAnI nahi. parantu enI e mAnyatA juThI chhe. jo em hoy to to ekalA vItarAgI jIvone ja
dharmI kahevAy ane bIjA koI–chothA–pAnchamA–chhaThThA vagere guNasthAnavALA jIvone dharmI kahI shakAy nahi. paN bhAI!
shubhabhAv to munine paN hoy chhe, ane kavachit ashubhabhAv paN hoy chhe, chhatAn te shubhAshubh bhAv vakhate paN
shraddhA–gnAn–chAritra dharma temane Takelo chhe. chhatAn temane je rAg chhe te rAg to dharma nathI ja, rAg to adharma ja chhe.
ane jo rAgane dharma mAne athavA rAg karatAn karatAn dharma thashe em mAne to te mithyAdraShTi chhe, tene dharma nathI.
dharmAtmAne rAg hovA chhatAn teo te rAgane dharma mAnatA nathI, tethI samyagdraShTi dharmAtmAne ashubharAg vakhate paN
shraddhA–gnAnarUpI dharma to hoy chhe. jIv game tevI shubhakriyA kare te audayikabhAv chhe–adharma chhe. ane te bhAvathI jo
pote AtmAnun hit mAne to te mithyAtvarUpI mahApApane poShaN ApIne sansAramAn rakhaDe. samyagdraShTi munine paN
jeTalo shubharAg chhe teTalo audayikabhAv chhe–paN dharmabhAv nathI.
e
nIchalI bhUmikAmAn sAdhakajIvane vratAdino shubharAg hoy e judI vAt chhe, paN agnAnIo tene dharma mAne
chhe. je vratAdi shubhabhAvone sarvagnavItarAg devo audayikabhAv kahe chhe te vratAdine agnAnIo dharmabhAv manAve chhe. shrI
kundakundAchAryadeve ahIn pAnch bhAvo varNavyA chhe ane temanA shiShya shrI umAsvAmIAchAryadeve mokShashAstranA bIjA
adhyAyanA pahelA sUtramAn e pAnch bhAvo varNavyA chhe. anya koI matamAn A pAnch bhAvonun varNan nathI.
dharmamAn pahelo kyo bhAv pragaTe?
mokShashAstra (tattvArthasUtra) mAn pahelAn aupashamik bhAv varNavyo chhe. kemake anAdi agnAnI jIvane dharma karatAn
sauthI pratham aupashamikabhAv pragaTe chhe. anAdinI agnAnadashA chhoDAvIne dharmadashA pragaT karAvavA mATe te ja bhAv
pahelAn mUkyo chhe. jem shAnt pANImAn mel nIche dabAI jAy tem anAdi agnAnI jIv jyAre chaitanya svabhAvamAn DhaLe
chhe tyAre tene mithyAtvAdino mohabhAv dabAI jAy chhe, tene aupashamik samyagdarshan kahevAy chhe. anAdi agnAnI
jIvane pahelAn darshanamohano upasham ja thAy chhe. e aupashamikabhAvano puruShArtha jaNAvavA mATe mokShashAstramAn pahelAn
tenun varNan chhe. je jIv e aupashamikabhAv pragaT kare te ja audayik vagere bhAvone yathArthapaNe oLakhe chhe. ahIn
pAnch bhAvonun gnAn karAvavun chhe tethI audayik vagere bhAvo kramasar varNavyA chhe. pahelAn audayikabhAvanun varNan karatAn
kahyun chhe ke je bhAv karmanA udayathI thAy te audayik bhAv chhe, eTale ke AtmAnA je bhAv vakhate karmano kShay ke
upasham na hoy paN uday hoy evo vikArI bhAv te audayikabhAv chhe. e audayikabhAvanA Ashraye dharma nathI.
kayA bhAv bandhanun kAraN ane kayA bhAv mokShanun kAraN?
je bhAvathI tIrthankaranAmakarma bandhAy te kayo bhAv hashe? tIrthankaranAmakarma je bhAve bandhAy te paN
audayikabhAv ja chhe. audayik bhAv ja bandhanun kAraN chhe, anya koI bhAv bandhanun kAraN nathI. aupashamikabhAv

PDF/HTML Page 15 of 21
single page version

background image
Aso2473 266
ane samyagdraShTino kShAyopashamikabhAv–e be bhAvo mokShamArgarUp chhe–eTale ke mokShanun kAraN chhe, kShAyikabhAv
mokSharUp chhe eTale je guNano kShAyikabhAv pragaTe te guNanI apekShAe mokSha thayo kahevAy chhe. jemake kShAyik
samyagdarshan pragaT thatAn shraddhAguNano kShAyikabhAv pragaTayo chhe eTale ke shraddhAguN apekShAe mokSha chhe. ane badhA
guNanI sampUrNa avikArIdashA pragaT thatAn dravyano mokSha thAy chhe; pAriNAmikabhAv bandh–mokShanI apekShArahit trikAL
ekarUp chhe, te bandh–mokShanun kAraN nathI. parantu te pAriNAmikasvabhAvanA lakShe mokSha pragaTe chhe ane tenun lakSha
chUkavAthI bandhabhAv pragaTe chhe.
tIrthankaranAmakarmanA kAraNarUp soL bhAvanAno kram
tIrthankaranAmakarmano Asrav thavAnA kAraNarUp je soLabhAvanA chhe temA sauthI pahelAn darshanavishuddhibhAvanA chhe.
tene badale koI jIvo arhant bhakti pahelAn manAve chhe, tenI draShTi UndhI hovAthI par taraphathI sharUAt karI chhe. ane
‘darshanavishuddhi’ mAn svabhAv taraphathI sharUAt thAy chhe.
tIrthankaranAmakarmano bhAv adharma??
tIrthankaranAmakarma to jaD chhe, paN je shubhabhAve te bandhAy chhe te audayikabhAv chhe, tene je dharma mAne athavA to
tene dharmanun kAraN mAne te adharmI chhe; tene pAnch bhAvonA svarUpanI khabar nathI tethI te bandhabhAvone AdaraNIy mAne
chhe. je bhAve tIrthankar nAmakarma bandhAy te adharmabhAv! ararar! agnAnInAn to kALajAn dhrujI UThe evun chhe. ghaNAn varSho
pahelAn ek vAr jyAre bharasabhAmAn A vAt jAher thaI tyAre ek shrotA to sabhAmAnthI ubhA thaI bhAgI thayA.
tenAthI e vAt sahan thaI shakI nahi pachhI samaje to kyAthi? atyAre to ghaNA jignAsuo A vAt samajatA thayA
chhe. je bhAvathI tIrthankar nAmakarma bandhAy te bhAvane puNyabhAv kaho, athavA shubhabhAv kaho, audayikabhAv kaho,
bandhabhAv kaho, ke adharmabhAv kaho,–temAn pher nathI.
chaitanyanA lakShe vikArano nAsh ne karmanA lakShe utpatti
prashna– audayikabhAvanI vyAkhyA em karI ke karmanA udayathI arthAt karmanA lakShe je shubhAshubh bhAv thAy te
audayikabhAv chhe. parantu agnAnI to karmane joI shakato nathI, to teNe karmanun lakSha kaI rIte karyun?
uttara– jenI draShTi potAnA shuddhasvabhAvathI chyUt chhe tenI draShTi kyAnk bIje aTakI chhe. agnAnIne vikArarahit
svabhAvanun lakSha nathI tethI karmanA udayathI vikAr thAy, evI tenI UndhI mAnyatA hovAthI tene vikAr thayA vagar
raheshe ja nahi. mArA chaitanyasvabhAvanA lakShamAn TakI rahun to vikAranI utpatti ja thAy nahi, em svabhAvadraShTi karavAne
badale UndhI draShTi kare chhe ke karmano uday hoy tethI vikAr thAy ja. A UndhI draShTi ja vikAranI utpattinun mULiyun chhe.
svabhAvanun lakSha nathI tethI vikArabhAv thAy chhe ane te vikArabhAvamAn karma nimitta chhe tethI karmanA lakShe ja vikAr thAy
chhe em kahI dIdhun chhe. mithyAdraShTi jIv karmane jue chhe em tyAn kahevun nathI parantu vikAranA nimittanun gnAn karAvavA
mATe te kathan chhe. mithyAdraShTi bhale karmanA udayane na dekhe, parantu ‘karmanA udayathI mithyAtva thAy’ evo teno Undho
abhiprAy chhe tethI ja tene kShaNe kShaNe mithyAtvabhAv thayA ja kare chhe. mArA AtmasvabhAvamAn koI jAtano vikArabhAv
nathI, ane e svabhAvanA lakShe vikAranI utpatti thatI nathI–em jo svabhAv draShTi kare to mithyAtvano utpAd thAy
nahin ‘nandiseN, ArdrakumAr vagere moTA moTA munione paN karmanA tIvra udaye pADI nAkhyA’ em kahI je jIv karmanun
jor mAne chhe te jIvanA UndhA abhiprAyamAnthI kShaNe kShaNe vikArabhAvanI ja utpatti thAy chhe. karmanA uday pramANe vikAr
thayA kare em jeNe mAnyun, tene svabhAv taraph jovAnun ja kyAn rahyun? vikAr hun karun chhun ane mArA svabhAv bhAvamAn
rahIne hun ja tene TALun chhun–em to teNe mAnyun nahi tethI svabhAv taraph teno puruShArtha ja vaLashe nahi. teno abhiprAy
ja chaitanyanun lakSha chUkIne karmanA lakShavALo chhe. svabhAvanI shuddhatAnun lakSha te chUkyo chhe tethI tene kShaNe kShaNe
audayikabhAvanI ja utpatti chhe. ane je jIv pAriNAmik chaitanyasvabhAvanA lakShe Takyo chhe tene em shraddhA chhe ke mAro
svabhAv shuddha chhe, vikArano ansh paN mArA svabhAvamAn nathI, tenA evA abhiprAyamAn kShaNe kShaNe nirmaLatAnI ja
utpatti ane vikArano nAsh chhe.
karmano uday hoy to tenA nimitte vikAr thAy, em jeNe karmano nimitta tarIke svIkAr karyo teNe naimittik
tarIke potAnA vikArIbhAvane mAnyo, eTale ke teNe potAnI lAyakAt vikArapaNe ja thavAnI mAnI chhe. teNe potAnI
bhUlane TakAvI rAkhI paN te bhUlathI khasIne svabhAvamAn Takyo nahi. jo svabhAvamAn Take to bhUl rahe nahi ane karmane
nimitta kahevAy nahi.

PDF/HTML Page 16 of 21
single page version

background image
267 Atmadharma 48
pAriNAmikabhAv
satsamAgame svabhAvanI vAt sAmbhaLatAn, jeNe
pAtra thaIne bhUlane svIkArI tene bhUl TaL‌yA vagar
rahe nahi. mAro svabhAv to vikAr rahit pAriNAmik
ekarUp chhe, te pAriNAmikasvabhAvanI ruchimAn hun TakI
shakato nathI e puruShArthanI kachAsh chhe, e mArI bhUl
chhe–em je potAnA pAriNAmikasvabhAvano mahimA
lAvIne pAtratAthI kabule chhe tene alpa kALe bhUl
TaLI gayA vagar raheshe nahi.
uttam kShamAdharma
bhAdaravA sud pa shukravAra
(bhAdaravA sud pa thI 14 sudhInA ‘dash lakShaN parva’ nA
das divaso daramiyAn shrI padmanandipachIsImAnthI
uttamakShamA vagere dashadharmonun kramasar vyAkhyAn pU.
gurudevashrIe karyun hatun, temAnthI uttamakShamAnA
vyAkhyAnano sAr)
1. dash lakShaN parva
AjathI dash lakShaN parva sharU thAy chhe. pahelo divas
uttam kShamAno chhe. chAritradashAmAn vartatA munione
uttam kShamAdi das prakAranA dharmo hoy chhe. e uttam
kShamA vagerethI ja chAritradashA hoy chhe, te chAritra
mokShanun kAraN chhe. samyagdarshan ane samyaggnAn te
chAritranun kAraN chhe. samyagdarshanagnAnane mokShamArga kahevo
te upachAr chhe; kem ke jene samyagdarshan–gnAn thayAn hoy
tene samyakchAritra alpakALe avashya pragaTe chhe, tethI
samyagdarshan thatAn ja mokShamArga kahI dIdho paN mokSha
mATe sAkShAt kAraN to vItarAgI chAritradashA chhe. te
chAritradashAnA uttamakShamA vagere das prakAr chhe. e
uttamakShamA vagere dash prakAranA dharmanI ArAdhanAnun parva
AjathI sharU thAy chhe. ‘dash lakShaN parva’ eTale
‘mokShanI ArAdhanAno mahotsav.
ra. uttamakShamAnI vyAkhyA
Ajano divas ‘uttamakShamA’ no gaNAy chhe.
samyagdarshan vagar uttam kShamA hoy ja nahi. laukikamAn
shubhabhAvane kShamA kahevAy chhe, teno niShedh karavA mATe
ahIn uttam kShamA em kahyun. uttamakShamA eTale
samyagdarshanapUrvak vItarAgabhAvarUp kShamA.
nishchayathI potAno AtmasvabhAv trikAL gnAyakamUrti
chhe tenI oLakhAN ane bahumAn karavun tathA rAg–dveSh–
krodhAdinI ruchi chhoDavI te ja uttamakShamAnI sAchI
ArAdhanA chhe. AtmasvabhAvano anAdar karIne puNya–
pApanI ruchi karavI te ja krodh chhe, ane AtmasvabhAvanA
Adar vaDe puNya–pApanI ruchi chhoDI devI te ja uttam
kShamA chhe.
3. parva konun?
das divasone parva kahevun te to upachAr chhe, AtmAnA
svabhAvanI oLakhANapUrvak chAritradharmanI das prakAre
ArAdhanA karavI te ja sAdhak jIvanun sAchun parva chhe, parva
eTale ArAdhanA. te ArAdhanAno Arop karIne amuk
divasane paN ‘parva’ kahevun te vyavahAr chhe. paN je AtmA
potAmAn ArAdhakabhAv pragaT kare tene mATe divasane
vyavahArathI parva kahevAy. paN jene AtmAnun bhAn nathI
tene potAmAn ja parva nathI, to divasamAn paN upachAr
kono karavo?
4. ‘uttamakShamA’ kayAre hoy?
AtmAnI paryAyamAn je puNya–pAp thAy tenI ruchi
thAy te ja anant krodh chhe. gnAyakasvabhAvanI ruchi vaDe te
krodhano nAsh karavo te ja uttamakShamArUp chAritradashA
pragaTavAnun bIj chhe. ane svabhAvanI ruchi pachhI visheSh
sthiratAvaDe vItarAgabhAv pragaT karIne puNya–pApano
nAsh karavo te uttamakShamA chhe. AvI kShamA munidashAmAn
hoy chhe. Aje te uttamakShamAnI ArAdhanAno divas chhe.
uttamakShamAnI ArAdhanA munione to sadAy hoy chhe. te
ArAdhanA to game tyAre jIv karI shake chhe, parantu Aje
khAs visheSh paNe tenun smaraN karIne sAdhak jIvo tenI
bhAvanA kare chhe.
pa. padmanandi shAstramAnthI uttamakShamAdharmanun svarUp
Aje mangaLik tarIke shrI padmanandi AchAryakRut
padmanandi pachchIsImAnthI uttamakShamAnun svarUp vanchAy chhe–
(mAlinI)
जड जन कृत बाधा क्रोध हास प्रियाद्रव–
अपि सति न विकारं यन्मनो याति साधो।
अमल विपुलचितैरुत्तमा सा क्षमादौ
शिव पथ पथिकानां सत्सहायत्वमेति।।८२।।
(padmanandi–pRuShTha–42)
mUrkha–agnAnI janodvArA bandhan, krodh, mashkarI, hAsya
vagere karavAmAn Ave chhatAn paN sAdhu potAnA nirmaL
ane gambhIr chittathI vikRut thatA nathI, te ja uttamakShamA
chhe; evI uttamakShamA mokShamArganA pathik evA te santone
kharekhar sahAyatA karanArI chhe.
6. uttamakShamA kone hoy chhe?
je uttamakShamAdi dash dharmo chhe temAn mukhyapaNe to chAritranun
ja ArAdhan chhe, eTale ke te dashadharmonun pAlan mukhyapaNe
munidashAmAn ja hoy chhe, shrAvakane gauN–

PDF/HTML Page 17 of 21
single page version

background image
Aso2473 268
paNe potapotAnI bhUmikA anusAr anshe hoy chhe. mokShamArga ja darshan–gnAn–chAritranI ekatArUp chhe, te chAritradashAmAn
ja hoy chhe; samyagdraShTi jIvone niyamathI chAritra pragaTavAnun ja chhe tethI chothA–pAnchamA guNasthAne paN upachArathI
mokShamArga kahyo chhe. uttamakShamA eTale samyagdarshanapUrvakanI kShamA. uttamakShamA mithyAdraShTine hotI nathI.
7. uttamakShamA sivAyanI bIjI chAr kShamAo
kShamAnA pAnch prakAr chhe, temAnthI chAr to puNyabandhanAn kAraNarUp chhe ane pAnchamI kShamAne ‘uttamakShamA’ kahevAy
chhe, te dharma chhe.
(1) ‘jo hun krodh karIsh to mane nukashAn thashe, jo atyAre hun sahan nahi karun to mane bhaviShyamAn moTun
nukashAn karashe’–evA bhAvathI kShamA kare te rAgarUp kShamA chhe. jem nirbaL manuShya sabaLano virodh na kare tem, ‘hun
kShamA karun to mane koI herAn na kare’ evA bhAvathI kShamA rAkhavI te bandhanun ja kAraN chhe. kemake temAn krodhAdi karavAnI
bhAvanA to TaLI nathI. mArun svarUp ja koI prasange krodh karavAnun nathI, ‘hun to gnAn ja karanAr chhun’ evA bhAn vagar
kadI paN kShamAdharma hoy nahi; paN shubharAgarUp kShamA hoy, te bandhanun kAraN chhe, paN dharma nathI.
(ra) ‘hun kShamA karun to bIjA taraphathI mane lAbh thAy,–evA bhAvathI sheTh vagereno Thapako sahan kare, ane
krodh na kare, te paN kharI kShamA nathI.
(3) hun kShamA nahi karun to karma bandhAshe ane narakAdi durgatimAn javun paDashe, mATe hun kShamA karun to karmabandhan
aTake–evA bhAvathI kShamA kare te sAchI kShamA nathI, te kShamA to bandhanun kAraN chhe.
(4) krodhAdi na karavA evI vItarAganI AgnA chhe ane shAstromAn paN tem kahyun chhe. mATe mAre kShamA karavI
joIe. jethI mane pAp na bandhAy. AvA bhAve kShamA rAkhavI te paN parAdhInakShamA chhe, rAg chhe, tenAthI dharma nathI.
8. uttamakShamA dharma
uparanI chAre kShamA bandhanun kAraN chhe, te chAremAn kyAy svaAtmAnun to lakSha Avyun nahi, paN par lakShe ja
rAgaghaTADIne kShamA rAkhI, te sahajakShamA nathI. uttamakShamA to sahaj vItarAgatArUp chhe. AtmAnA svarUpane bhUlIne
puNya pApanI ruchi karavI te mahAn krodh chhe, ane AtmAnA trikALI svarUpanI ruchivaDe te shubhAshubhanI ruchi chhoDI
devAthI vItarAgIkShamAbhAv pragaTe chhe. munidashAmAn sharIrane sinh–vAgh khAI jatA hoy chhatAn te taraphanI koI lAgaNI
ja na UThe–ashubhalAgaNI to na UThe ane shubh lAgaNI paN na UThe–evI je AtmAnI utkaT Anandamay
vItarAgIdashA te ja uttamakShamA chhe, te ja dharma chhe. temAn dukh nathI paN Anand chhe. Aje te uttamakShamAdharmano divas chhe.
tethI shrI padmanandImunie uttamakShamAnun je varNan karyun chhe te Aje vanchAy chhe.
9. sAdhakanI sahachArI uttamakShamA
A gAthAmAn agnAnI jIvone ‘jaD jan’ kahyA chhe. jemane chaitanyasvarUp AtmAnI khabar nathI ane
rAgAdine ja AtmA mAne chhe tene paramArthe ‘jaD’ kahevAy chhe. evA agnAnIonA kaThor vachano svabhAvanA Ashraye
rahIne gnAnIo sahan kare chhe, te uttamakShamA chhe. sAdhuo game tevA pratikUL prasange potAnA dhIr ane vIr svabhAvathI
chyUt thatA nathI. AtmasvabhAvanI aruchi jenun lakShaN chhe evo krodh chhoDIne jemaNe sAdhakadashA pragaT karI chhe ane
pachhI sthiratAnA visheSh puruShArthavaDe dhIr thaIne gnAnasvarUpamAn samAI gayA chhe, evA santone, bAhyamAn koN pratikUL
chhe ke koN anukUL chhe tenI darakAr hotI nathI, paN potAnA puruShArtha svabhAvamAn ja sameTIne jeo samabhAvarUp
pariName chhe temane uttamakShamA chhe. mokShamArge vicharatA sAdhuone te uttamakShamA sauthI pahelAn sahAy karanAr chhe.
AtmAne mokShamArgamAn jatAn koI par padArtha sahAyak nathI, paN uttamakShamArUp potAno nirmaLaparyAy te ja
potAne sahAyak chhe–em kahIne AchAryadeve mangaLik karyun.
10. gnAnInI kShamA mokShanun kAraN agnAnInI kShamA sansAranun kAraN
jemaNe potAnA chaitanyasvarUpanA bhAn vaDe puNya–pAp bannene sam gaNyA chhe ane gnAyakadashA pragaT thaI chhe
evA muninun chitta dhIr ane vIr hoy chhe, pariNatimAn anant dhIraj pragaTI chhe tethI man kShobh pAmatun nathI ane
puruShArthamAn vIratA chhe eTale te svabhAvamAn TharavAnun kArya kare chhe. ‘bahAramAn koI gAL de topaN kone? ane stuti
kare to paN konI? bandhan kare to kone? ne sevA kare to konI? A sharIr to hun nathI ane mArA AtmAne koI
bandhanAdivaDe nukashAn karI shakatAn nathI.’ Avun bhAn to samyagdraShTine hoy chhe, parantu tyAr pachhI visheSh puruShArthavaDe
chAritradashA pragaTatAn vikalpa paN na UThe ane sahaj kShamA pragaTe te uttamakShamAdharma chhe. parantu koI jIv mane lAkaDI
mAre ne shun sahan karun

PDF/HTML Page 18 of 21
single page version

background image
269 Atmadharma 48
em mAnIne je kShamArAkhe te dharma nathI. pahelAn to lAkaDI sharIrane lAge chhe chhatAn ‘mane lAkaDI lAgI’ em
mAnavun te ja mithyAtva chhe. ghaNo lAThImAr sahan kare ane bandUkanI goLI ughADA sharIre sahan kare–ane em mAne
ke ‘hun ghaNun sahan karun chhun tethI bIjAnun hit thashe, bIjAnA hit mATe ja hun kShamA karun chhun.’ to em mAnanAr jIv
mithyAdraShTi ja chhe, tene kinchit dharma nathI, paramArthe to tene svarUpanI aruchirUp mahAn krodh varte chhe. evA
jIvonI rAgarUp kShamA te kadI mokShanI sahAyak nathI, paN te to sansAranun ja kAraN chhe. ane upar je vItarAgI
uttamakShamA jaNAvI chhe te ja mokShanI sahAyak chhe; te uttamakShamArUp chAritravaDe munio sampUrNa vItarAgatA meLavavA
prayatna kare chhe. jemane samyagdarshan hoy temane chAritradashA pragaT karavA mATe anant puruShArtha karavo bAkI chhe.
chAritra te dharma chhe; dharma vItarAgatArUp chhe. samyakAtmabhAnapUrvak svabhAvanI sevanA vaDe vItarAgatA pragaT
karavI te ArAdhanA chhe, ne te mokShamArga chhe.
11. pahelAn oLakhAN pachhI bhAvanA
evo uttamakShamAdharma pragaT karavA mATe pahelAn to upayogasvarUp AtmAne krodhAdithI bhinna oLakhavo
joIe. e oLakhAN pachhI ja uttamakShamAdi sAchI bhAvanA hoI shake chhe. ।।82।। –apUrNa
***
sonagaDhamAn dashalakShaNaparva ane shrI jinendra abhiShekano mahAn utsav
parva eTale shun?
parva eTale mangaL kAL, pavitra avasar; kharekhar potAnA AtmasvabhAvanI oLakhAN pUrvak je nirmaL
vItarAgI dashA pragaT karavI te ja sAchun parva chhe, te ja AtmAno mangaL kAL chhe, ne te ja pavitra avasar chhe. jyAn
Avun bhAv–parva hoy tyAn bAhya dravya–kShetra–kALane upachArathI parva kahevAmAn Ave chhe. sAchI rIte AtmAnA shuddha
bhAvamAn ja parva chhe, rAgAdimAn ke bAhya padArthomAn parva nathI. ATalun bhedagnAn rAkhIne ja darek kathananA artho samajavA.
parvonu prayojan AtmAnA vItarAgabhAvanI vRuddhi karavAnun chhe.
dash lakShaN dharma
munirAjone chAritradashAmAn uttamakShamAdi dash prakAranA dharmo hoy chhe. bhAdaravA sud pa thI 14 sudhI das divaso
daramiyAn e das dharmonI kramasar bhAvanA bhAvavAmAn Ave chhe, tethI te das divasone ‘das lakShaN dharma’ kahevAmAn
Ave chhe. jainasamAjamAn A pavitra parvAdhirAj atyant utsAhathI ujavavAmAn Ave chhe. A vakhate sonagaDhamAn A
das divaso ujavavAmAn AvyA hatA; bhAdaravA sud pa te uttamakShamAdharmano divas hato, te divase padmanandI
pachchIshIshAstranA ‘dashalakShaNadharma adhikAr’ mAnthI uttamakShamAdharma upar pU. gurudevashrIe vyAkhyAn karyun hatun, ne e ja
pramANe dase divaso daramiyAn, je divase je dharma hoy te divase te dharmanun svarUp pU. gurudevashrI samajAvatA hatA. temAn
teoshrIe jaNAvyun hatun ke ‘A bhAdaravA sud pa vagere divas te to kALadravyanI dashA chhe temAn uttamakShamAdi dharma nathI,
paN AtmAmAn samyagdarshan pUrvak vItarAgabhAv pragaT karavo te ja uttamakShamAdharmanun parva chhe, ane e bhAv game te
vakhate AtmA pragaT karI shake chhe.’ uttamakShamAdi dharmanA vyAkhyAno AtmadharmamAn ApavAmAn Avashe. ghaNA vakhatathI
virah thayel potAnI vastuno bheTo thatAn jem ullAs thAy tem A pavitra parva ujavatAn mumukShuone atyant ullAs
thato hato. kisanagaDhanA bhAI shrI
कुंवर नेमिचंदजी पाटनी utsavamAn khAs AgaL paDato bhAg letA hatA ane
parvanA dase divaso daramiyAn temanA taraphathI moTI pUjA karAvavAmAn AvI hatI. temaj A parva daramiyAn temanA
taraphathI lagabhag rUA. pa01 teoe dAnamAn kADhayA hatA. anantachaturdashI (bhA. su. 14) ne divase bapore 1 thI ra
samayasAr–harigItanI svAdhyAy tathA sAnje samvatsaripratikramaN karavAmAn Avyun hatun. A parva daramiyAn pU.
gurudevashrI anekavAr kahetA hatA ke “sAchA paryuShaN A ja chhe; kAThiyAvADamAn A pavitra mahotsav atyant
ullAsapUrvak manAvAnI mAngaLik sharUAt thaI chhe ane have te darek varSha chAlu raheshe, tathA kAThiyAvADanA darek
gAmomAn A pavitra parvano prachAr thashe.”
e rIte bhAdaravA sud pa thI 14 sudhI paryuShaNaparva ujavAyA hatA, ane sAthe sAthe bhA. su. 13 thI 1p sudhI
‘ratnatray vrat’ mAnavAmAn Avyun hatun. xxx
shAstrapUjA ane jinendra–abhiShek
apUrva utsAhano prasang bhAdaravA vad 1 no hato. e divasane ‘kShamAvaNIparva’ kahevAy chhe. A divasano

PDF/HTML Page 19 of 21
single page version

background image
Aso2473 270
utsav to ek ja judI ja chhaTA ane Anandano hato. savAre vyAkhyAn bAd shrI shAstrapUjan karavAmAn Avyun hatun,
jemAn ratnatray samAn kundakundabhagavAnanAn traNaratnonI pUjA karavAmAn AvI hatI.
bapore vyAkhyAn bAd shrIratnatrayamanDaLanI vidhipUrvak pUjA tathA 108 kaLashothI shrIjinendradevano
mahAabhiShek utsav thayo hato. bapore bAr vAgyAthI ja e be mahAprasanganI taiyArI karatAn mumukShuono utsAh
apAr hato. 3
।। vAge vyAkhyAn pUrun thatAn turat ja shrIratnatrayamanDaL nI pUjA karavAmAn AvI. tyArabAd 108
kaLashodvArA shrIsImandharabhagavAnano mahA abhiShek vidhipUrvak thayo. A prasang vakhatano sarveno apUrva utsAh ane
kArya sanlagnatA to najare joyA hoy te ja jANe!! shrIjinamandiramAn Avo mahAn prasang A pahelo ja hato.
abhiShekanun drashya evun apUrva hatun ke je jotAn merU parvat upar shrIjinendradevanA janmakalyANakano pavitra prasang draShTi
samakSha taravarI Avato hato. abhiShek vakhate, jinamandiranI madhyamAn kShIrasamudranI sthApanA karI hatI, tyAnthI sharu
thaIne prabhujI sudhI be bAju IndronI hAr hatI, te Indro mugaT vagerethI sajjit hatA. prabhushrInI ek bAju IshAn–
indra ane bIjI bAju saudharma–indra abhiShek karavA mATe ubhA hatA. 108 kaLash pahelethI shaNagArI rAkhyA hatA; kShIr
samudramAnthI te kaLash bharI bharIne indro ekabIjAne hAthohAth ApatA hatA, ne chhevaTe indro prabhushrIno abhiShek karatA
hatA. A prasange ek indra hAthamAn chAmar laIne nAchatA hatA, bIjA devo vAjAn vagADatAn hatAn. mumukShuo mangaL
abhiShek–pATh bolatA hatA. pUjya gurudevashrI A mangaL prasangamAn pahelethI chhelle sudhI upasthit rahyA hatA.
abhiShekavidhi samApta thayA bAd paN indro ane bhaktamanDaLano utsAh ane bhakti vadhatAn ja jatAn hatAn, ane indro
nRitya karatA hatA tathA bhakto dhUn letA hatA. chhevaTe kShamApanA pATh bolIne visarjan karavAmAn Avyun hatun.
keTalAk mumukShuo vikharAyA...parantu...tyAn to bAkInA mumukShuomAn pharIthI ek apUrva bhaktino jUvAL
Avyo ane pharIthI apUrva bhaktino ek sundar prasang banI gayo. shrIjinendradevanA janma kalyANak vakhate abhiShek
karanArA saudharmendra ne aishAnendra niyamathI ekAvatArI ja hoy chhe; ahIn paN abhiShekanun drashya jotI vakhate nikaT
bhavya jIvone potAnA ekAvatArIpaNAnI bhAvanA jAgRut thayA vinA rahe ja nahi evo te prasang hato. A prakAre,
A parva apUrva Anand, utsAh ane navInatApUrvak ujavAyun–tenun pUrun varNan karavA kalam ane kAgaL samartha nathI.
parvanI sArthakatA kyAre?
shrIjinendradevanA AtmAnI paripUrNatA oLakhatAn AtmasvabhAvanA bahumAnane lIdhe mumukShu jIvo ullAsathI
mahotsav ujave chhe, ne bhakti kare chhe. shrIjinendra dev samAn potAnA paripUrNa AtmasvabhAvanA mAhAtmya taraph DhaLI
jatAn samyagdarshan pragaTe chhe ane vItarAgatAnI vRuddhi thAy chhe–te ja parvanI sArthakatA chhe.*
lakShmI pUjan
dipAvalIno mangaL utsav najIk Ave chhe. te divase lakShmI–pUjan karavAno rivAj chhe. parantu kaI lakShmInun
pUjan karavun joIe ane te ja divase te pUjan kem karavAmAn Ave chhe–tene ghaNA moTA bhAganA loko jANatA nathI;
tethI te sambandhI prakAshanI jarUr chhe.
pratham to, lakShmI kharekhar tene kahevAy ke jeno bhogavaTo AtmA karI shake ane jenA bhogavaTAthI AtmAne
sukh thAy. evI je koI Atma lakShmI hoy te ja pUjanik chhe; paN paisA–rUpiyA vagere jaD lakShmI pUjavI yogya nathI,
tene pUjavAthI mahApAp thAy chhe, te lakShmIne AtmA bhogavI shakato nathI, paN tene bhogavavAnI ke meLavavAnI
bhAvanAthI pote dukhI ja thAy chhe. mATe eTalun avashya nakkI karavun joIe ke pUjavAyogya je lakShmI chhe te AtmAmAn ja
chhe. e lakShmI kaI chhe te oLakhavun joIe. ajIvalakShmIno svAmI ajIv hoy, ajIvano svAmI jIv hoy nahi.
jIv to chaitanya svarUp chhe ne gnAn ja tenI lakShmI chhe. gnAn sivAy bIjI koI lakShmIno svAmI jIv nathI. vikArI
bhAvo thAy te kharekhar jIvanI lakShmI nathI. gnAn te ja jIvanI lakShmI chhe, ne sampUrNa kevaLagnAn te jIvanI sampUrNa lakShmI
chhe. potAnA gnAn bhanDArane oLakhIne sampUrNa gnAn lakShmI prApta karavAnI bhAvanA pUrvak te lakShmInun pUjan karavun–tenun
ja nAm sAchun lakShmI pUjan chhe. parantu paisA vagerenI pUjA karavI te to jaD–pUjan chhe, tenAthI AtmAnI gnAnalakShmInun
khUn thAy chhe.

PDF/HTML Page 20 of 21
single page version

background image
271 Atmadharma 48
have dipAvalInA divasomAn te lakShmIpUjan shA mATe karavAmAn Ave chhe te vichArIe–
dipAvalIno mangaL divas te AtmIkasvAdhInatAnun parva chhe, te divase (Aso vad amAsanA roj) sandhyA samaye
shrIvIraprabhunA mukhya gaNadhar shrIgautamaprabhujIne kevaLagnAnarUpI akShay lakShmI prApta thaI. te vakhate devo ane manuShyoe
mahAn utsav sAthe te kevaLagnAnalakShmInI pUjA karI ane tyArathI lakShmI–pUjan’ karavAno rivAj chAlu ja rahyo. tethI
kharI rIte dipAvalInA mangaL prabhAte kevaLagnAnarUpI lakShmInun pUjan karavun joIe–A yathArtha hakIkat nahi jANanArA
ane AtmalakShmIne nahi oLakhanArA mUrkha jIvo rUpiyA–paisA vagerenI pUjA kare chhe. ane chopaDAnI sharUAtamAn paN
evI ja agnAnamay bhAvanAne poShaN Ape evAn lakhANo lakhe chhe. parantu–ek taraph prabhushrI mahAvIrabhagavAnanI
siddhadashA ane bIjI taraph shrIgautamaprabhune kevalagnAnalakShmInI prApti–evI rIte e be (siddhadashA ane arihantadashAnA)
sarvotkRuShTa mangaL prasango vakhate AtmAne AtmabhAvanAo vaDe otaprot karavo joIe. ane chopaDAnI sharUANamAn je
sansAr poShak bhAvanAo lakhAy chhe tene badale nIchenA bhAvavALI bhAvanAo lakhavI joIe–
shrI mahAvIr prabhunI Atmariddhi amane prApta thAv.
shrI gautamaprabhunI AtmalakShmI amane prApta thAv.
shrI nemanAthabhagavAnano sadvairAgya amane prApta thAv.
shrI bAhubalIjInun aDag AtmabaL amane prApta thAv.
shrI kundakundaprabhujInun svarUp–jIvan amane prApta thAv.
shrI ratnatrayanA traN amUlya ratnono amane lAbh thAv.
amArun jIvan ratnatrayanI ArAdhanAthI pavitra thAv.
amane A varShamAn AtmalakShmInI khUbakhUb vRuddhi thAv akShay chaitanya nidhAn maLo ane A jaD–lakShmI
uparano moh sarvathA naShTa thaI jAv. utkRuShTa gnAn–vairAgyarUpI lakShmIthI sadAy amArA jIvan–bhanDAr bharapUr raho.
mumukShuonun jIvan uparyukta bhAvanAmay hovun joIe.
– pAchhaLanA pAnAthI chAlu–
71.bhagavAn shrI kundakund pravachan manDapamAn mangaL prasangpa9394.shrImanDapamAn mAngalik pravachanpa96
72.bhagavAn shrI sImandhar jin pratiShThAno chhaThTho vArShik mahotsavpa929p.shrutapanchamI ane ApaNI bhAvanA8146
73.bhagavAn shrI mahAvIre shun karyun ane shun kahyun?713p96.svabhAvanI bhAvanA1
74.bhakti712197.svabhAvano anubhav karavAnI rIt1123p
7p.bhedabhakti ane abhedabhakti34198.svatantratA tyAn yathArthatA ane yathArthatA tyAn vItarAgatAkhAs194
76.mahAvIr stuti610199.svata siddhashaktine paranI apekShA nathI11236
77.mithyAdraShTinun varNan7133100.satya puruShArtha–bhagavatI pragnA22p
78.muktino upAy343101.sanAtan jain–shi. vargakhAs206–
214
79.mumukShunI AtmajAgRuti11233102.samayasArajI gAthA ekanA pravachananA AdhAre keTalAk
prashnottar 3, 4, 6, 6
pa7,
76,
119,
12p
80.mokShashAstra arthAt tattvArtha sUtrapa81103.samayasAr prashnottar234
81.rANapur tathA boTAdamAn shrI jin mandiranI taiyArI7134104.samayasAr pratiShThA.7122
82.ruchinun valaN713310p.samyak darshanano apAr mahimA7122
83.lakShmIpUjan12270106.samyagdarshan guN chhe ke paryAy?1021p
84.vyavahAranun astitva ane tenun heyapaNun14107.samyak draShTinI prashansA7132
8p.vyAkhyAno ane charchAono TUnkasAr1,
3,
4,
pa,
6
103
108.sAchun shun?227
86.vanayAtrAkhA
sa
188109.suvarNapurI samAchAr240
87.vastu svabhAv7123110.survaNakI kasoTI7143
88.vInchhIyAmAn jain mandir ane svAdhyAy mandiranun khAt muhUrtapa91111.sonagaDh jaisA vAtAvaraN sArA hindamen phailajAve6120
89.shrI di. jain vidvat pariShadpa81112.he jIv, gnAnIono upadesh tArA mATe chhe9168
90.shrI di. jain vidvat pariShad tRutiy adhiveshan6110113.he jIv tun vichAr kar! !khAs18p
91.shrI. di. jain vidvat pariShadno mahattvapUrNa TharAv6111114.gnAnI sthApe chhe, agnAnI uthApe chhe.221
92.shrI mad rAjachandra1021711p.gnAnI ane agnAnInun mahAn antar81pa3
93.shrI jInavar stotra6107