rAkhe, paN mAnyatA evI hoy ke A vachan bolavAnI
kriyA hun karun chhun ane AnAthI mane lAbh thAy chhe,–to
tevA jIvane sAchI saraLatA nathI, teNe vakra mAnyatA
karIne potAnA AkhA chaitanya svabhAvane chhUpAvyo te
ja paramArthe anant kapaT chhe.
shrIguru vagerenA upakArane je chhUpAve chhe te to
vyavahAramAn paN saraL nathI, tene uttam vItarAgI
saraLatA to hoy ja nahi. jene vyavahAr saraLatA
pragaTI hoy te jIv guru pAse em vinayathI pragaT kare
ke prabho, hun pAmar mUDh hato, pAmar hato, Aj sudhI
mane kAI ja khabar na hatI, ApanI kRupAthI ja mane
lAvIne svabhAvanun bahumAn karyA vagar to vyavahAr
saraLatA
karavI joIe ke shun dharma chhe ne shun doSh chhe? potAnA
paramArtha svabhAvane jANIne tenA Ashraye sthir rahetAn
rAg–dveSharUp mAyAnI utpatti ja na thAy–e uttam
Arjav dharma chhe. munione tevI ghaNI sthiratA pragaTI
hoy chhe, paN temane je alpa rAg hoy te TALIne
sampUrNa vItarAgI sthiratA pragaTAvavAno puruShArtha teo
kare chhe. ane gRuhasthoe pratham to evI sAchI
vadhAravAnI bhAvanA karavI joIe. je potAnA
AtmAmAn AvI sAchI oLakhAN kare ane
vItarAgabhAv pragaT kare teNe ja sAchA dash lakShaN parva
ujavyA kahevAy.
antarmuhUrta karatAn vadhAre kAL sthir raheto nathI paN
badalI jAy chhe. A rIte upayog badalavAnun ane temAn
kram paDavAnun kAraN shun chhe? kevaLagnAnIne gnAn–darshan
ek gneyathI bIjA gney upar badalato nathI. chhadmasthane
upayog badale chhe ane kram paDe chhe tenun kAraN rAg
nathI parantu gnAn–darshanano paryAy ja kShayopashamabhAve chhe
tethI temAn kram paDe chhe ane upayog badale chhe. bAramA
guNasthAne vItarAgatA chhe, tyAn rAg na hovA chhatAn
upayogamAn kram to paDe chhe ane upayog badale paN chhe.
tethI, rAg hoy to ja upayog badale–em nathI paN
gnAn–darshananA pariNamananI apUrNatA (–
sAtamAthI bAramA guNasthAn sudhImAn paN upayog
badalAy chhe, shrutagnAnanun avalamban chhe ane vachche
upayog badalatAn darshanaupayog paN AvI jAy chhe.
(charchAmAnthI: rAjakoT tA. 23–11–44)
shakAtun nathI. sharIrathI shAnt beTho hoy to ja
anAkuLatA kahevAy ane laDAI karatA dekhAy te vakhate
anAkuLatA
bahArathI shAnt beThelo dekhAy chhatAn antaramAn to te
vikAramAn ja tanmay vartato hovAthI ekAntapaNe AkuLatA
ja bhogave chhe–tene svarUp–jAgRuti jarAy nathI. ane
gnAnI jIvo laDAI vakhate paN antaramAn te vikArabhAv
sAthe tanmayapaNe vartatA nathI, tethI te vakhate paN temane
anshe AkuLatArahit shAntinun vedan hoy chhe–eTalI
svarUp–jAgRuti to dharmAtmAne vartatI ja hoy chhe. AvI
svarUp–jAgRuti te dharma chhe, bIjo koI dharma nathI.
anant dukh prApta thAy; chAre gatimAn rajhaLe.
karelAn hoy te pramANe lAbh, alAbh, AyuSh, shAtA,
ashAtA maLe chhe. potAthI kAI apAtun levAtun nathI.
ahankAre karI ‘men Ane sukh Apyun, men dukh Apyun, men
karma upArjan kare chhe. mithyAtve karI khoTo dharma upArjan
kare chhe. (bIjI AvRutti pRu. 436) shrImad rAjachandra
‘taNakhalAnnA be kaTakA karavAnI shakti paN ame
dharAvatA nathI; adhik shun kahevun? ’ shrImad rAjachandra