: 164 : ātmadharma : aṣhāḍh : 2474 :
agarulaghatva gaṇan samajaṇ
[bāl vibhāg
1. ā jagatamān jīv ane ajīv evī be jātanī vastuo chhe. darek vastumān potānī shaktio hoy
chhe. te shaktine guṇ kahevāy chhe. je guṇ jīv ane ajīv badhī vastuomān hoy tene sāmānya guṇ kahevāy chhe.
ne je guṇ koīk vastumān hoy paṇ badhī vastuomān na hoy tene visheṣhaguṇ kahevāy chhe. āpaṇā
bālavibhāgamān sāmānya guṇonī samajaṇ āpavānun chāle chhe. temānthī astitva, vastutva, dravyatva ane
prameyatva–e chār sāmānya guṇonī samajaṇ apāī gaī chhe.
2. have pāñchamo “agurulaghutva” nāmano sāmānya guṇ chhe. te guṇ jīvamān paṇ chhe ane ajīvamān paṇ
chhe. ā guṇane līdhe, jīv hoy te sadāy jīv ja rahe chhe ne ajīv hoy te sadāy ajīv ja rahe chhe. jīv kadī
ajīv thaī jato nathī ne ajīv kadī jīv thaī jatun nathī. ām hovāthī jagatamān jeṭalā prakāranā dravyo chhe
teṭalā prakāranā ja dravyo sadāy rahe chhe, temān kadī vadhāro ke ghaṭāḍo thato nathī. vaḷī ā guṇane kāraṇe ek dravya
bījā dravyanun kāī karī shakatun nathī; tem ja be dravyo bhegā thaīne trījā dravyanī utpatti thāy em banatun nathī.
3. temaj, ekek dravyamān potānā je guṇo chhe teo aras–paras ek bījārūpe thaī jatā nathī.
ātmāmān je gnānaguṇ chhe te sadāy gnānaguṇ ja rahe chhe, paṇ kadī gnānaguṇ maṭīne sukh ke astitva guṇ thaī
jato nathī. tethī dravyamān je je guṇo chhe te badhā sadāy eṭalā ne eṭalā ja rahe chhe, kadī koī dravyamānthī koī guṇ
ochho thato nathī ne vadhī paṇ jato nathī. be jātanā guṇ maḷīne kadī navo guṇ utpanna thāy–em banatun nathī.
4. vaḷī, dravyanā anant guṇo chhe teo kadī vikharāīne chhūṭā chhūṭā thaī jatā nathī. jīvanā ek bhāgamān
gnān rahe, bījā bhāgamān sukh rahe ne trījā bhāgamān astitva rahe–em kadī banatun nathī. paṇ dravyanā jeṭalā
guṇo chhe te badhāy bhegān ne bhegān ja ākhā dravyamān rahe chhe. vastu potānā guṇone bījāmān javā detī nathī, ne
bījānā guṇone potāmān āvavā detī nathī.
pa. paryāyamān jīv dravyanun gnān ochhun thāy paṇ te kadī ajīv thaī jāy nahi. halakāmān halakī dashāmān
paṇ jīv to sadā jīv ja rahe chhe, ajīv thaī jato nathī, ane jīvanun gnān vadhī vadhīne kevaḷagnān thāy, paṇ
kevaḷagnān pachhī paṇ gnān vadhyā kare–em bane nahi. mokṣha thāy eṭale jīv pañchabhūtamān bhaḷī jāy e vāt
khoṭī chhe. jīv sadāy jīvarupe ja rahe chhe.
6. māṭī–gāro vageremānthī vīñchhīno jīv utpanna thavānun ghaṇā māne chhe, paṇ kharekhar jīvanī navī utpatti
thatī nathī. kyāṅkano jīv ahīn āvīne vīñchhīnun sharīr dhāraṇ kare chhe. vaḷī māṭī to ajīv chhe, temānthī jīvanī
utpatti thāy nahi. temaj āṅkh, man vagere jaḍ chhe, temānthī gnānanī utpatti thāy nahi. āvo agurulaghutva guṇ
chhe, ‘a’ eṭale nahi, ‘guru’ eṭale moṭun ane ‘laghu’ eṭale nānun. ‘a–guru–laghu’ eṭale ‘moṭun ke nānun nahi’
vastumān dravya–guṇ–paryāyanun jeṭalun svarūp chhe tenāthī te kadī vadhatun nathī ne ghaṭatun nathī. āvo darek dravyano svabhāv
chhe, tene agurulaghutvaguṇ kahevāy chhe. ā guṇ darek dravyomān rahelo chhe. tethī tene sāmānya guṇ kahevāy chhe.
sukoshal rājakumārano vairāgya
ayodhyāmān kīrtidhar rājā hatā. teo sansār bhogothī atyant virakta dharmātmā hatā. temanā gher
sukoshal kumārano janma thayo. kumārano janma thatān turat ja kīrtighar rājapāṭ tyāgīne vītarāgī jinadīkṣhā
laīne muni thayā.
kīrtighar rājā muni thaī gayā tethī temanī rāṇī sahadevīne ghaṇoj āghāt thayo. ane tethī teṇe evo
kaḍak hūkam karī dīdho ke mārā rājayamān koī muni āve nahi.
sukoshal rājakumār bahu vairāgyavant dharmātmā hatā. rājavaibhavanā sukhomān temanun chitta choṇṭatun nahi;
ātmasvabhāvanī bhāvanāmān teo rat hatā.
sukoshalakumār ek divas rājamahelanī agāshīmān beṭhā hatā. tenī mātā sahadevī ane dhāvamātā paṇ
tyān hatā. ekāek gām bahār najar karatān kumāre