vidyārthīnā uttaro
shrī sanātan jain shikṣhaṇ varganā chhaṭhṭhā varṣhanā bījī
shreṇīnā vidyārthīonī parīkṣhā tā. 26–5–48nā
levāmān āvelī. temane pūchhāelā prashno tathā temaṇe
āpelā uttaro ahīn āpavāmān āvyā chhe.
prashna– ghaḍo, vastra vagere jaṇāy chhe paṇ ātmā
kyāy jaṇāto nathī māṭe ātmā chhe ja nahi–evī
shaṅkānun samādhān tame shun āpasho?
uttar–he bhāī! ghaḍo, vastra vagere tun jāṇe chhe
tethī tene māne chhe parantu ghaḍo, vastra vagerene jāṇanār
je ātmā chhe tene kem mānato nathī? ā ghaḍo, vastra
vagerene je jāṇe chhe te ja ātmā chhe, em tun nakkī kar.
prashna–puṇya ane pāpanā phaḷanun draṣhṭānt āpī
jīvanun bhoktāpaṇun sābit karo.
uttar–jagatamān āpaṇe joīe chhīe ke koī
jīv raṅk chhe, koī rājā chhe, koī rogī chhe, koī nirogī
chhe, koī kurūp chhe, koī surūp chhe. āvī badhī je
vichitratā varte chhe teno vichār karatān jaṇāy chhe ke ā
badhān anukūḷ–pratikūḷ phaḷ maḷe chhe tenun kāraṇ te
jīvoe pūrve karelān puṇya ane pāp chhe. āthī siddha
thāy chhe ke jīv je kāī puṇya ke pāpanā bhāvo kare chhe te
pramāṇe tene anukūḷ ke pratikūḷ sanyoganī avashya
prāpti thāy chhe.
prashna– badhī vastuo kṣhaṇe kṣhaṇe palaṭāy chhe māṭe
ātmā nitya nathī–evī shiṣhyanī shaṅkānā samādhān
māṭe gurue je shlok kahyo hoy te lakho.
uttar–ātmā dravye nitya chhe, paryāye palaṭāy;
bāḷādi vay traṇyanun. gnān ekane thāy.
prashna– matārthī jīv guru sambandhīnī potānī
mānyatāmān kevī bhūl kare chhe te batāvo.
uttar–jemane phakta bahārano tyāg hoy parantu
ātmānā sāchā svarūpanun kāī gnān na hoy tene
matārthī jīv guru māne chhe athavā to potānā vaḍīlo
je vyaktine guru mānīne pūjatā hoy chhe tene kāī paṇ
guṇadoṣhanī parīkṣhā vagar ja guru māne chhe athavā to
potānā dharmanī mānelī kriyā ane vesh dhāraṇ karyā
hoy tene ja guru māne chhe. ā pramāṇe kāī satya–
asatyanī parīkṣhā vinā ja matārthī jīv, agnānī ke
bāhya tyāgīone guru mānīne potānā mithyātvanī
puṣhṭi karato thako anant sansār sāgaramān ḍūbī mare chhe.
prashna– deh te ja ātmā chhe–em mānīe to shun
virodh ūbho thāy chhe?
uttar–dehane ja jo ātmā mānavāmān āve to
jāḍā sharīravāḷāne ghaṇī buddhi hoy tathā pātaḷā
sharīravāḷāne thoḍī buddhi hoy; parantu jagatamān āvun
kāī niyamapūrvak jovāmān āvatun nathī. tethī siddha thāy
chhe ke deh ane ātmā trikāḷ judā chhe.
prashna–samyaktva, shrutagnān, kevaḷadarshan,
adharmāstikāy, anyonyābhāv, sāmānya
agurulaghutvaguṇanī vyākhyā lakho.
uttar–je guṇanā pragaṭ thavāthī potānā
shuddhātmāno pratibhās thāy, tene samyaktva guṇ kahe chhe.
matignānathī jāṇelā padārthanā sambandhane laīne
thayelā koī bījā padārthanā gnānane shrutagnān kahe chhe. jemake–
‘ākāsh’ shabda sāmbhaḷyā pachhī jeno vistār anant anant
chhe ane jemān jīvādi dravyo rahe chhe tevā ākāshanun gnān thavun.
kevaḷagnānanī sāthe thanār sāmānya
avalokanane kevaḷadarshan kahe chhe.
gatipūrvak sthitirūp pariṇāmane prāpta thayelā
jīv ane pudgalane je sthitimān sahāyakārī hoy, tene
adharmāstikāy kahe chhe. jemake–pathikane vr̥ukṣhanī chhāyā.
pudgaladravyanā ek vartamān paryāyamān bījā
pudgal–dravyanā vartamān paryāyanā abhāvane
anyonyābhāv kahe chhe.
je shaktinā nimittathī dravyanī dravyatā kāyam rahe
arthāt ek dravya bījā dravyarūp na pariṇame, athavā ek
guṇ bījā guṇarūp na pariṇame tathā ek dravyanā anek
athavā anant guṇo vikharāīne judā judā na thaī jāy,
tene sāmānya agurulaghutvaguṇ kahe chhe.
prashna–sharīro keṭalā prakāranān chhe? temanān nām
lakho ane kyā jīvane vadhāremān vadhāre keṭalān sharīr
hoy ane te kyā kyā te lakho.
uttar–sharīro pāñch prakāranān chhe–(1) audārik,
(2) vaikrayik, (3) āhārak, (4) taijas, (5) kārmāṇ.
koī chhaṭhṭhā guṇasthānavartī munine tattvamān shaṅkā
paḍatān kevalī ke shrutakevalī pāse samādhān karavā
javāne je ek hāthanun pūtaḷun nīkaḷe chhe tyāre te munine
vadhāremān vadhāre chār sharīr hoy chhe. te ā pramāṇe:
audārik āhārak, taijas ane kārmāṇ.
mudrak:–chunīlāl māṇekachand ravāṇī, shiṣhṭa sāhitya mudraṇālay, moṭā āṅkaḍiyā, saurāṣhṭra
prakāshak:–shrī jain svādhyāy mandir ṭrasṭa sonagaḍh vatī jamanādās māṇekachand ravāṇī, moṭā āṅkaḍiyā tā. 1–9–48