
vastuno svabhāv utpād–vyayarūp hovāthī temān darek samaye navun navun kārya thayā ja kare chhe. pahelā
ne bījā samaye samyakatvadashā pragaṭe chhe. tyān jenī draṣhṭi vastunā svabhāv upar nathī paṇ sanyog upar chhe evo
agnānī jīv em māne chhe ke–“amuk nimitta āvyun māṭe ā kārya thayun. sadguru vagere nimitto maḷyā māṭe
samyaktva thayun, jo potānī meḷe ja kārya thatun hoy to pahelān kem na thayun?” ā agnānīno moṭo bhram chhe. ane
e bhram ja upādān–nimitta sambandhī bhūlanun mūḷ kāraṇ chhe. e bhramane līdhe ja (arthāt svabhāvadraṣhṭithī chyūt
thaīne sanyogadraṣhṭine līdhe ja) jīv anādikāḷathī sansārasamudramān gothān khāī rahyo chhe. vastunun yathārthasvarūp
tenā dareke darek paryāyanī sampūrṇa svādhīnatā ane parapadārthothī tadna udāsīnatā batāvīne ā granth agnānīnā
te mahān bhramanun khaṇḍan kare chhe.
hovāthī thāy chhe. be jīvomānthī ekane samyaktvadashā chhe ne bījāne mithyātvadashā chhe, tenun kāraṇ koṇ? banne
jīvanā dravya–guṇ to sarakhān chhe, bannene pūrvanā paryāyano to vartamān abhāv chhe ane anādithī pariṇamatā
pariṇamatā banne vartamānakāḷ sudhī āvyā chhe; chhatān ekane samyaktvarūp pariṇaman ane bījāne mithyātvarūp
pariṇaman, tenun kāraṇ shun? kāraṇ e ja ke–banne dravyanā pariṇamananī te samayanī yogyatā ja tevī chhe. e khās
dhyān rākhavun ke kārya thavānī yogyatā trikāḷ rūp nathī, paṇ vartamānarūp chhe. eṭale dravyanī je samaye je kāryarūp
pariṇamavānī lāyakāt hoy te ja samaye te dravya te kāryarūpe pariṇame chhe; paṇ tenāthī āgaḷ ke pāchhaḷ te kārya
thatun nathī. ek jīvane pūrve mithyātvadashā hatī te samaye tenī tevā ja pariṇamananī lāyakāt hatī, tethī ja te
mithyātvadashā hatī,–nahi ke kudevādinā kāraṇathī! ane bījā samaye te jīvane samyaktvadashā thaī, tyāre te jīv
potānā te samayanā pariṇamananī lāyakātathī ja te rūpe paraṇamyo chhe,–nahi ke sadguru vagerenā kāraṇathī!
dhoḷāraṅgarūpe pariṇame. bannene dravya–guṇ to samān chhe, pūrvaparyāy paṇ bannene samān hato ane anādithī
pariṇamatā–pariṇamatā banne vartamānakāḷ sudhī ja āvyā chhe, chhatān pariṇāmamān pher paḍe chhe. kem ke te te
paramāṇunā pariṇamananī te samayanī lāyakāt svatantra chhe.
paryāyo paṇ sat chhe, bījānī apekṣhā vagaranā chhe. darek samayano paryāy potānī svatantra lāyakāt dharāve chhe.–
ānun ja nām upādān. dravya–guṇanī sthiti sadā ek sarakhī hoy, parantu paryāyo sadā ek sarakhā hoy nahi.
ekatābuddhi ṭaḷīne samyaggnān thāy chhe. parantu ‘ā nimitta–padārthane līdhe upādānanun kārya thayun ke nimitta āvyun
māṭe kārya thayun, nimitte kāī asar karī, madad karī, preraṇā karī’ evā prakārano kāī paṇ sambandh mānavo te
upādān–nimittanun yathārtha gnān nathī paṇ mithyāgnān chhe.
eṭale ke vastunī parādhīnatānī mithyākalpanā karyā vagar rahī shakatā nathī. ane evī je vastunā svarūpathī
viparīt kalpanā chhe te ja moṭo adharma chhe. “mūḷamān bhūl” nāmanun pustak yathārtha vastusvarūp batāvīne
bhavyajīvone te adharmathī chhoḍāve chhe.