Atmadharma magazine - Ank 081a
(Year 7 - Vir Nirvana Samvat 2476, A.D. 1950)
(English transliteration). Entry point of HTML version.

Next Page >


Combined PDF/HTML Page 1 of 2

PDF/HTML Page 1 of 21
single page version

background image
Atmadharma
varSha 07
saLang ank 081a
Version History
Version
Number Date Changes
001 Jan 2006 First electronic version.

PDF/HTML Page 2 of 21
single page version

background image
dharmanun mUL samyakdarshan
dvitIy aShADh sampAdak varSha sAtamun
rAmajI mANekachand doshI
2476 vakIl khAs ank
vItarAgavignAn
mangalamay mangalakaraN vItarAg vignAn,
namun teh jethI thayA arahantAdi mahAn.
vItarAgavignAn eTale samyaggnAn,
te pote ja mangaLamay chhe ane mangaLanun
kAraN chhe. sAchun gnAn–vItarAgI gnAn–
tattvagnAn–AtmagnAn–te mangalasvarUp chhe
ane mAngaLikano upAy paN te ja chhe.
AtmAnI svarUp–sampadA pAmavArUp
mangaLanun te kAraN chhe; tethI tene ahIn
namaskAr karyA chhe. e vItarAgIvignAn vaDe
ja arihantAdi mahAn thayA chhe. vItarAgI
vignAnane pAmIne ja panch parameShThIo
Atmatattvane pAmyA chhe.
“muktino mArga” pRu : 2
chhuTak nakal vArShik lavAjam
chAr AnA traNarUpiyA
a ne kA nta mu dra NA la ya : mo TA An ka Di yA : kA Thi yA vA Da

PDF/HTML Page 3 of 21
single page version

background image
: 182 : Atmadharma : dvitIy aShADh : 2476
shrI shantrujay siddhakShetranI yAtrA
saurAShTramAn TheraTher vihAr ane dharmaprabhAvanA karIne pAchhA pharatAn pU. gurudevashrI shrI shantrujay siddhakShetranI
yAtrAe padhAryA hatA. ane pratham aShAD sud 4 nA divase mumukShusangh sahit e pavitra siddhakShetranI yAtrA karI
hatI. sanghamAn gAmegAmanA anek mumukShuo padhAryA hatA ane sanghasahit mahAn ullAsathI yAtrA thaI hatI.
shrI shatrunjay parvat upar yudhiShThir, bhIm ane arjun e traN pAnDavo tathA bIjA ATh karoD
santamunivaro mukti pAmyA chhe. pAnch pAnDavone vairAgya thatAn shrI neminAth bhagavAn pAse dIkShA laIne muni thAy
chhe, ane shatrunjay parvat upar AvIne dhyAnastha chhe. te vakhate duryodhanano bhANej vairabuddhithI AvIne teone
dhagadhagatA loDhAnA dAgInA paherAve chhe, tethI temanun sharIr baLI jAy chhe. te vakhate yudhiShThir, bhIm ane
arjun–e traN munivaro to antakRut kevaLI thaIne mukti pAme chhe ane devo temanA gnAn tathA nirvAN
kalyANakane Ujave chhe. nakul tathA sahadev–A be munirAj sarvArthasiddhi vaimAnamAn upaje chhe. A rIte shantrujay
siddhakShetra te pAnDavonun muktidhAm chhe. e parvat upar pAnDavoe shAntithI upasarga sahan karyo hato. Aje e
siddhakShetra upar shrI shAntinAth bhagavAnanun jinamandir chhe, tem ja pAlItANA shaheramAn paN shrI shAntinAth
bhagavAnanun jinamandir chhe.
aShAD sud 4 nA divase bhakitapUrvak e girirAjanI yAtrA thaI hatI. uparanA mandiramAn lagabhag doDh
kalAk sudhi AdhyAtmik bhAvabharelI bhakit temaj pUjanAdi khUb utsAhathI karavAmAn Avyan hatA. ane aShaDh
sud 5 nA divase shaheranA jinamandire bhakti rAkhavAmAn AvI hatI.
anantAnubandhI
kaShAy

(1) AtmAnA pavitra svarUpano aNagamo ane vikAranI ruchi te anantAnubandhI krodhakaShAy chhe.
(2) puNyavaDe ane paravastuvaDe AtmAnI moTAI mAnavI–evI je paramAn ahambuddhi te anantAnubandhI
mAnakaShAy chhe.
(3) AtmAnA sahaj svabhAvano saraL mArga chhe tene na mAnatAn, ADAI–vakratA karIne ‘puNya ke
sharIranI kriyA karatAn karatAn dharma thashe’ em mAnavun te anantAnubandhI mAyAkaShAy chhe. athavA, svabhAv samajI
shakAy tevo saraL hovA chhatAn ‘svabhAv samajavo kaThaN chhe’ em mAnIne svabhAv samajavAmAn AD mAravI te
anantAnubandhI mAyAkaShAy chhe.
(4) ane puNyabhAvane tathA paravastune potAnAn mAnIne tene grahaN karavAnI buddhi te anantAnubandhI
lobhakaShAy chhe. mithyAtva pUrvakanA AvA kaShAyabhAv te bandhananun mukhya kAraN chhe. parathI ane vikArathI judA
shuddhAtmAnI sAchI oLakhAN thatAn AvA anantAnubandhI krodhAdi kaShAy jAy chhe.
–niyamasAr pravachano.
brahmacharya – pratignA
pratham aShAD sud 6 nA roj pU. gurudevashrI sonagaDh padhAryA te divase bapore rANapuranA bhAIshrI
popaTalAl valamajI khatrI tathA temanA dharmapatnI maNIben–e bannee sajoDe AjIvan brahmacharya pratignA pU.
gurudevashrI pAse angIkAr karI chhe. A mATe temane dhanyavAd!

PDF/HTML Page 4 of 21
single page version

background image
: dvitIy aShADh : 2476 Atmadharma : 183 :
pAnDav – bhakti
pU. gurudevashrI sanghasahit shrI shantrujay siddhagirinI yAtrAe padhAryA
te prasange parvat uparanA jinamandiramAn thayelI bhakti * * *
kevA hashe munirAj aho ene vandan lAl...
kevA hashe pAnDav munirAj aho ene vandan lAl...
kevA hashe koTi munirAj aho ene vandan lAl...
rAjapAT tyAgI vase aghor jangalamAn... (2)
jeNe chhoDyo snehIono sAth... aho ene vandan lAl...
–jeNe chhoDyo jAdavakuLano sAth... aho ene vandan lAl...
rAjapAT tyAgI vase aghor jangalamAn... (2)
jeNe chhoDyo vAsudev–baLadevano sAth... aho ene vandan lAl...
jeNe karyo van jangalamAn (–parvatamAn) vAs... aho ene vandan lAl...
trilokInAth evA neminAth devanA... (2)
charaNamAn karyo jeNe nivAs... aho ene vandan lAl...
shatru ke mitra nahi koI enA dhyAnamAn... (2)
vase e svarUp–AvAs... aho ene vandan lAl...
samyagdarshan–gnAn–chAritranA e ghArak... (2)
kare karmone bALIne khAkh... aho ene vandan lAl...
pramatta–apramatta bhAvamAn e jhUlatA... (2)
AtmaAnandamAn ramanAr... aho ene vandan lAl...
gnAnamAn vicharatA ne desh–paradesh pharatA... (2)
prakAshe aNamulo mukti mArga... aho ene vandan lAl...
rAg ke dveSh nahi koI enA dhyAnamAn... (2)
mAtra kare AtmA kerun dhyAn... aho ene vandan lAl...
mAtra kare AtmAnun kalyAN... aho ene vandan lAl...
dhanya A deshane jyAn ToLe ToLAn munirAjanA... (2)
darshan karatAn jAy bhav AtAp... aho ene vandan lAl...
rAjapAT tyAgI vasyA unnat parvatamAn... (2)
jeNe chhoDyo jAdavakuLano sAth... aho ene vandan lAl...
pariShahomAn jeNe upekShA karIne... (2)
jaladI karyo siddhimAn nivAs... aho ene vandan lAl...
gururAje dekhADayA munionAn dhAm A... (2)
tIrtha–yAtrA karAvI chhe Aj... aho ene vandan lAl...

PDF/HTML Page 5 of 21
single page version

background image
: 184 : Atmadharma : dvitIy aShADh : 2476
he bhavya! tun AtmAnI prIti kar.
pU. gurudevashrI sanghasahit shrI shatrunjayasiddhakShetranI yAtrAe padhAryA te prasange
pAlItANAmAn shrI samayasAr gAthA 206 upar pU. gurudevashrInun khAs pravachan
shrI AchAryadev gnAnasvarUp AtmAnA anubhavano upadesh kare chhe–
‘AmAn sadA prItivant ban, AmAn sadA santuShTa ne AnAthI banatun tRupta, tujane sukh aho uttam thashe.’
206.
he bhavya! tun AmAn (–gnAnamAn) nitya rat arthAt prItivALo thA, AmAn nitya santuShTa thA ane AnAthI
tRupta thA; (Am karavAthI) tene uttam sukh thashe.
shrI AchAryadev kahe chhe ke tun AmAn prItivant ban.–shemAn? gnAnasvarUp AtmAne oLakhIne tenI prIti
kar. AtmAne bhUlIne sharIr ane puNyAdinI prIti karIne tun anAdithI sansAramAn rakhaDayo chhe. mATe he bhavya! tun
tenI prIti chhoDIne A AtmAnI prIti kar. jaD karma to tArAthI bhinna sanyogI chIj chhe, sharIrAdi paN
AtmAthI trikAL tadna bhinna chhe, ane avasthAmAn puNya–pApanI lAgaNI thAy te kShaNik vikAr chhe, te tArA
gnAnasvarUpathI bhinna chhe, te koInI prItithI AtmAnI shAnti thatI nathI. mATe he AtmA! je gnAnasvarUp chhe te ja
AtmA chhe–em oLakhIne tun AtmAmAn ja prIti kar.
A jagatamAn anant AtmAo chhe, te darek bhinna–bhinna svatantra chhe. teno koI kartA nathI. darek AtmA
nitya chhe, te koI sanyogIthI utpanna thayelo nathI, ne teno kadI sarvathA nAsh thato nathI. deh to sanyogI vastu chhe
ne teno nAsh thaI jAy chhe. AtmA dehathI bhinna asanyogI avinAshI chhe, te bhUtakALamAn hato, vartamAnamAn chhe ne
bhaviShyamAn paN sadAy raheshe. eTale ke te trikAL chhe. je padArtha hoy teno kadI sarvathA nAsh thAy nahi, ane je
padArtha na hoy tenI navI utpatti thAy nahi. Atmavastu trikAL chhe–chhe ne chhe. tene koIe rachyo nathI. jo
padArthano koI rachanAr kaho to te padArtha nitya raheto nathI, paN kRutrim thaI jAy chhe. kRutrim padArtha nitya hoI
shake nahi. dehathI bhinna AtmA svayamsiddha padArtha chhe tene jANyA vinA anantakALathI jIvanun sansAraparibhramaN thayun
chhe. tene koI bIjAe rakhaDAvyo nathI paN
‘अपने को आप भूल के हैरान हो गया’ pote ja potAne bhUlIne
herAn thayo chhe, potAno ja aparAdh chhe. tethI AchArya bhagavAn upadesh Ape chhe ke he bhAI! have tun AtmAmAn
prIti kar. ahIn AtmAnI prIti karavAnun kahyun temAn em AvI gayun ke atyAr sudhI AtmA sivAy kyAnk bIje
tArI prIti chhe. eTale A jagatamAn ek AtmA ja sat chhe ne bIjun badhun asat chhe–em nathI, AtmA sivAy
bIjA jaD padArtho paN chhe ane AtmAne bhUlIne temAn ten prIti karI chhe. vaLI te prIti koI bIjAe tane karAvI
nathI, karme karAvI nathI, paN ten ja AtmAne bhUlInu paranI prIti karI chhe, te pheravIne AtmAnI prIti karavAmAn tun
svatantra chhe, temAn tane karma rokatun nathI. mATe AchAryadev kahe chhe ke he jIv! have tun A gnAnasvarUp AtmAne
oLakhIne tenI prIti kar.
pote koN chhe? tenI jIve kadI oLakhAN karI nathI ane tenI prIti karI nathI. ane deh te ja hun athavA
to puNya–pAp te ja hun–em mAnIne tenI prItimAn aTakyo chhe, tethI ja sansAr chhe. AtmA to gnAnadarshanano pinD
arUpI padArtha chhe. sharIr vagere par padArthano tenAmAn traNekAL atyant abhAv chhe. koI paN padArtha hoy te
svapaNe hoy ne parapaNe na hoy, to ja tenI hayAtI TakI shake; nahitar te TakI na shake. vastu jem potApaNe chhe
tem jo parapaNe paN hoy to be vastu ek thaI jAy eTale vastunun svatantra hovApaNun ja na rahe. ane jem
parapaNe nathI tem svapaNe paN jo vastu na hoy to vastuno abhAv ja Thare. AtmA vastu chhe te svapaNe eTale ke
potAnA dravya–kShetra–kAL–bhAvarUp svachatuShTayathI chhe, ne parapaNe eTale ke paranA dravya–kShetra–kAL–bhAvarUp
parachatuShTayathI nathI; e ja pramANe je paravastu chhe te tenA potApaNe chhe ne AtmApaNe nathI. A rIte ekano
bIjAmAn tadna abhAv chhe. Avo bhagavAnano

PDF/HTML Page 6 of 21
single page version

background image
: dvitIy aShADh: 2476 Atmadharma : 185:
syAdvAd chhe. sarvagna bhagavAne kahelun antaranun rahasya jaNAvIne AchAryadev kahe chhe ke he bhAI, tun AtmAmAn
prIti kar.
‘AtmA’ nA nAme vAt to ghaNA kare chhe, paN AtmA kahevo kone? tenun svarUp shun chhe? enI samajaNamAn
anAdinA vAndhA UThayA chhe. AtmA paranun kare ne puNyathI AtmAne lAbh thAy–em agnAnIo mAne chhe. paN
paranun kare ke puNyathI lAbh thAy–evun AtmAnun svarUp nathI. AtmA paranun kare tevo nathI, tem ja parathI te
lAbh–nukasAn pAmato nathI. parathI AtmAne lAbh ke nukasAn thAy–dev–guru–shAstrathI lAbh thAy ne karmothI
nukasAn thAy–em je mAne te parane potAnAn mAnyA vagar tem mAnI na shake. paranI ne potAnI ekapaNAnI
mAnyatAthI parathI lAbh–nukasAn mAne chhe te mAnyatA mahA mithyAtva chhe. AtmA AtmApaNe chhe ne parapaNe nathI,
par parapaNe chhe ne AtmApaNe nathI, –eTale AtmA potA sivAy koI parapadArthanI vartamAnadashA karI na shake, ne
koI parapadArtha AtmAnI dashAmAn jarApaN lAbh ke nukasAn karI na shake. –Am jo barAbar nakkI kare to sva–
paranI ekatAbuddhino bhram TaLe. je parapaNe AtmAnun astitva ja nathI tenun AtmA kAI karI shake nahi, chhatAn
AtmA paranun kAI kare e vAt agnAnIoe bhramathI mAnelI chhe.
najIkamAn rahelA sharIranI dashA paN potAnI IchchhA mujab rAkhI shakato nathI, to pachhI paramAn to AtmA
shun kare? sharIramAn rog thAy tyAn te rogane TALavAnI IchchhA AtmA kare chhe, paN te IchchhAvaDe AtmA rogane
maTADI shakato nathI. hun rAg karIne paranI dashAne palaTAvI daun–em agnAnIo mAne bhale, parantu rAgavaDe
sharIranI dashA paN pheravI shakAtI nathI. jo AtmAnI IchchhAne AdhIn sharIranI dashA thatI hoy to nirogamAnthI
rog kem thavA dye? yuvAnamAnthI vRuddhadashA shA mATe thavA dye? IchchhA na hovA chhatAn te dashAo thAy chhe, kem ke te to
jaDanI vartamAnadashA chhe. jaD padArtha trikAL chhe, te trikALI padArthanI vartamAn avasthA, bIjA chaitanyanA gnAnanA
ke rAganA AdhAre thatI nathI.
bhAI re, tun shun karI shake chhe ane shun mAnI rahyo chhe teno to vichAr kar! pote koN chhe ne pote shun kArya
karI shake chhe? tathA vartamAn pote shun kArya karI rahyo chhe? teno jIve kadI antaramAn vivek karyo nathI. gnAnasvarUpI
AtmA potAthI bahAr kAI kArya karI shake nahi. je kAI kare te potAmAn ja kare. agnAnabhAve potAnI avasthAmAn
vikArI bhAvo kare ane gnAnabhAve potAnI avasthAmAn nirmaLagnAnabhAvane kare, paN jaDamAn to te kAI karI shake
nahi. jo ek senkaD paN parathI pRuthakpaNAnun yathArtha bhAn kare to vikAr ane paranA abhAv svabhAvavALA
AtmAnun svasamvedan thaIne antaramAn siddha bhagavAn jevA Anandano ansh pragaTe.
je vastu hoy te kharekhar potAnA svabhAvathI vikAravALI na hoy. AtmA gnAnasvabhAvI chhe, tenI
avasthAmAn je alpagnatA ane rAg–dveSh–krodhAdi vikAr chhe te teno svabhAv nathI. vikAr vinAno gnAnasvabhAv
chhe, paN teno Anand pragaT Avato nathI, tenun kAraN e chhe ke pote je svarUpe chhe te svarUpe potAne jANyo nathI
ane kyAnk bIje potAnI hayAtI mAnI rahyo chhe. vastu hoy te potAnI vartamAn hAlat vagaranI hoy nahi. par
chIjanI vartamAnadashA svatantrapaNe thatI hovA chhatAn, par chIjanun vartavun mArA kAraNe thAy chhe–em agnAnI mAne chhe,
tethI paramAn ekAgratAthI te agnAnabhAvane utpanna kare chhe, e ja sansAranun mUL chhe. parathI judA potAnA mUL
svabhAvanI khabar vagar ‘hun paranun karun’ em paramAn potApaNun ane ‘par mArun kare’ em potAmAn paranun hovApaNun
mAnIne, ek bIjAthI lAbh–nukasAn mAnI rahyo chhe, paN tem thavun kadI sambhavatun nathI; phakta sva–paranI
ekatvabuddhithI jIvanA bhAvamAn mithyAtva thAy chhe, te moTo adharma chhe.
AtmAnun kAryakShetra keTalun? kyAy bahAramAn to AtmAnun kAryakShetra chhe ja nahi. rAgI jIv potAnI
avasthAmAn IchchhA kare, te IchchhAnun kAryakShetra keTalun? te IchchhA AtmAnA svabhAvamAn to madad karatI nathI, tem ja
sharIranI kriyAmAn pheraphAr karavo te paN IchchhAnun kArya nathI. sharIramAn rog na AvavA devo te IchchhAnun kArya nathI.
vahAlo putra marato hoy tene bachAvavAnI IchchhA kare, paN putrane maratAn bachAvavo te IchchhAnun kArya nathI.
IchchhAnun kArya phakta AkuLatA chhe. mATe he bhAI! tArA gnAnasvabhAvane te IchchhAthI ne sharIrathI bhinna jANIne tun
AtmAmAn rat thA.

PDF/HTML Page 7 of 21
single page version

background image
: 186 : Atmadharma : dvitIy aShADh: 2476
AtmAnA sachchidAnand svAbhAvane bhUlIne, parathI lAbh thAy–evI parAdhIn draShTi karI chhe tethI AtmA
paranI prIti kare chhe paN AtmAnI prIti karato nathI. IchchhAthI sharIrano rog maTato nathI, IchchhAthI vahAlI
strIne maratI bachAvI shakato nathI, IchchhAthI lakShmI meLavI shakato nathI, mATe IchchhA parapadArthamAn kAI karI shakatI
nathI. IchchhAnun kAryakShetra paramAn bilakul nathI. chhatAn hun paranun karI daun evI mAnyatAne lIdhe te svanI prIti taraph
vaLato nathI.
sva ane parano ekabIjAmAn atyant abhAv chhe, banne padArtha trikAL judA chhe. chhatAn hun paranun kAm karun, ne
par mArun kAm kare eTale jANe ke paramAn potAnun astitva hoy ne potAmAn paranun astitva hoy, em agnAnI
mAne chhe; tethI bhinna chaitanya gnAtAne bhUlIne paranI ane potAnI ekatvabuddhine lIdhe jIv dukhI chhe. jIv paranI
ruchimAn aTakyo chhe ne svanI ruchi karato nathI tethI ja sansAr chhe.
AtmA parathI to trikAL judo chhe, ne tenI avasthAmAn je dayA, pUjAdi shubh ke hinsAdi ashubh lAgaNI
thAy te paN vikAr chhe, vRuttinun utthAn chhe, AtmAnA svabhAvamAn teno abhAv chhe. nirvikArI gnAnasvarUpane
bhUlIne, te kShaNik vikAr jeTalo potAne mAnIne agnAnI tenI ruchi kare chhe; anantakALamAn ek senkaD paN
nirvikAr gnAnasvarUp AtmAne oLakhIne tenI ruchi karI nathI. jem Dungar upar vIjaLI paDe ane tenA TukaDe
TukaDA thaI jAy pachhI te pharI sandhAy nahi, tem jo ekavAr paN AtmAnun bhAn pragaT karIne agnAnane TALe to
te jIvanI mukti thAy ne tene pharIthI avatAr rahe nahi.
hun AtmA dehAdinI kriyAthI bhinna gnAnasvarUp chhun. ne vartamAn mArI avasthAmAn thatI shubh ke ashubh
lAgaNI te banne vikAr chhe. dayA–dAn–satshravaN vagere shubh–lAgaNI pahelAnn na hatI ne navI thaI, pahelAnn vepAr–
dhandhA vagerenI ashubh lAgaNI hatI, te palaTIne shubh lAgaNI thaI, vaLI te shubh lAgaNI palaTIne ashubh thaI
jashe. e pramANe te shubh ane ashubh lAgaNIo kRutrim navI navI thayA kare chhe, te koI lAgaNIo AtmA
sAthe kAyam rahetI nathI, mATe te AtmAnA kAyamI svarUpanI chIj nathI, paN AtmAnA svarUpathI bhinna chhe.
shubh–ashubh vikArarahit shuddha chaitanyasvarUp AtmA kevo chhe tenI anantakALamAn ek sekanD paN ruchi karI nathI.
parathI to AtmA judo chhe, ne par taraphanA lakShe rAg–dveShanI lAgaNI thAy tenAthI paN AtmAno
svabhAv judo chhe, te judA AtmAne jANavAnI prIti antaramAn kadI karI nathI, ane bahAranun karavAnA
abhimAnathI anAdithI rakhaDe chhe. ahIn AchAryadev kahe chhe ke gnAnasvabhAvI AtmAne oLakhIne tenI prIti
karavI te ja uttam sukhano upAy chhe. ‘hun Ane bachAvun’ evA rAgabhAvathI vahAlA kuTumbI janone bachAvI shakAtAn
nathI, ane ‘hun Ane mArI nAkhun’ evo dveShabhAv kare, tenAthI shatruone mArI shakAtA nathI. te rAg–dveSh
AtmAno svabhAv nathI tem ja tene lIdhe paramAn kAI thatun nathI. AtmAnA gnAnasahit paramAn jem thAy tem
jANe–evo AtmAno gnAnasvabhAv chhe, paN temAn kAI pheraphAr kare evI tAkAt AtmAmAn nathI. koI mare ke
bache, vastu Ave ke jAy–te badhun te te vastuomAn teno chAlu vartamAn kAL chhe. vastunun vartamAn te trikALI
vastunA kAraNe ja thAy chhe; chhatAn mAre kAraNe tenun vartamAn thAy em agnAnI mAne chhe te bhrAnti chhe. koI paN
vastu vartamAn vagar hoy nahi, vartamAn kaho ke kArya kaho ke avasthA kaho. darek vastunun vartamAn kArya
svatantrapaNe thayA ja kare chhe. hun gnAtA chhun ne te mArun gney chhe, gnAtAnun kArya paramAn nathI. –A vAt ek samay paN
yathArthapaNe mAnI nathI.
jagatanI badhI chIjo tenI shaktithI ja svayam badalI rahI chhe. jem koI Ishvar teno kartA nathI, tem koI
bIjo prANI paN teno kartA nathI, te dravya svatantra chhe ne tenI traNe kALanI vartamAn avasthAo paN svatantra chhe.
par hoy to AtmAmAn k kthAy, ne AtmA hoy to sharIrAdi paramAn k kthAy e mAnyatA mithyA chhe.
AtmA evo namAlo nathI. ke tene paranI jarUr paDe. tem jaD padArtho paN parAdhIn nathI ke potAnI avasthA
badalavA mATe tene bIjAnI jarUr paDe. Avun svatantrapaNun samajyA sivAy bIjo koI shAntino upAy nathI.
jene potAnun AtmakalyAN karavun hoy tene shrI AchAryadev kahe chhe ke he jIv! tun AtmAmAn sadA prItivant
ban. AtmA sharIrAdithI bhinna ane

PDF/HTML Page 8 of 21
single page version

background image
: dvitIy aShADh: 2476 Atmadharma : 187:
vikAr vagarano chhe em jANIne tenI prIti kar. dehathI bhinna AtmAne jANyA vagar dehanI prIti TaLe nahi ne
AtmAnI prIti thAy nahi. deh ane AtmAne bhinna jANIne tArI ruchinI dishA palaTI nAnkh, dehanI ruchi
chhoDIne gnAnasvabhAvI AtmAnI ruchikar. tArI ruchinI dishA palaTAtAn tArI dashA pharI jashe. gnAnasvabhAve tun
paripUrNa chhe, tAre paranI madadanI jarUr nathI, ne parane tArI madadanI jarUr nathI.
उत्पाद्व्ययध्रुवयुत्त्कं सत्–darek vastu utpAd–vyay–dhruvasahit chhe eTale vastu trikAL TakIne temAn jUnI
avasthAno vyay, ne navI avasthAno utpAd thAy chhe. vastu potAnA svabhAvathI ja utpAd–vyayarUpe badalyA kare
chhe. vastunun badalavun tenA potAthI hoy ke parathI hoy? vastunun badalavun jo parathI kaho to te vastu svatantra
sAbit thatI nathI. A vAt samajyA vagar jIv parathI lAbh–nukasAn mAne chhe, te je kAI bhAv kare te badho
adharma–bhAv chhe. jyAn sudhI parathI bhinna chaitanyanI prIti kare nahi tyAn sudhI dharmabhAv pragaTe nahi.
prAk abhAv, pradhvans abhAv, anyonya abhAv ane atyant abhAv–e chAr prakAranA abhAv chhe,
temAn ghaNun rahasya chhe. ek paramANunI avasthAno bIjA paramANunI avasthAmAn anyonya abhAv chhe, to te ek
bIjAne shun kare? AtmA to pustakane Unchun na kare, parantu hAth paN pustakane Unchun karato nathI. hAth ane
pustakano ek bIjAmAn anyonya abhAv chhe, to te ekabIjAne shun kare? ek dravyano bIjA dravyamAn atyant
abhAv chhe. ek AtmA jagatanA bIjA badhA AtmAo ane jaD vastuonA abhAvathI ja Takelo chhe. tem ja
jagatano ekek rajakaN paN bIjA anantA padArthonA abhAvathI ja Takelo chhe. potAnA dravya–kShetra–kAL–bhAvarUp
svachatuShTayathI darek padArthasat chhe, ne paranA dravya–kShetra–kAL–bhAvano tenAmAn abhAv chhe. jo parano tenAmAn
abhAv na hoy to vastu potAnA svarUpe TakI shake nahi. darek padArtha paranA abhAvathI ne potAnA svabhAvathI
TakI rahyo chhe, ne darek samaye tenI avasthA–tenun vartamAn kArya –te padArthane potAne AdhIn thayA kare chhe.
A gAthA nirjarA adhikAranI chhe. nirjarAnA be prakAr chhe; AtmAnI shuddhatAnI vRuddhi thAy ne ashuddhatA
TaLe–e bhAvanirjarA chhe, ane ashuddhatA TaLatAn tenA nimittarUp karmo kharI jAy chhe te dravyanirjarA chhe. AtmAnI
ashuddhatA TaLatAn jaDakarmo svayam TaLI jAy chhe, AtmA tene TALato nathI. AtmAe karma TAL‌yAn em kahevun te phakat
nimittanun kathan chhe. nirjarA eTale AtmAnI shuddhi; te kyAre pragaTe? tenI vAt A gAthAmAn karI chhe ke
gnAnasvabhAv chhe te ja AtmA chhe em jANIne tenI prIti kar, temAn lIn thA, em karavAthI tane uttam sukh
thashe. uttam sukh kaho ke AtmAnI shuddhatA kaho.
dAn vagerenI shubhavRutti thaI te pahelAnn na hatI ne navI thaI, tethI te kRutrim chhe. AtmAno gnAtAsvabhAv
kAyamI chhe, te svabhAvanI ruchi vagar anAdithI paranI ruchi ne paramAnthI sukh levAnI buddhi agnAnI chhoDato
nathI. ‘pApathI to dukh thAy parantu puNyathI sukh ane dharma thAy’ –Am agnAnI mAne chhe, paN te mAnyatA
mithyA chhe. pApanI jem puNya paN vikAr chhe–Asrav chhe–dukharUp chhe, tenAthI dharma thato nathI. AtmAno svabhAv
sahaj AnandarUp chhe, paN tene bhUlIne bahAranA lakShe AkuLatA UbhI karI chhe. svabhAvanun bhAn karatAn je Anand
pragaTe chhe te potAnA svabhAvamAnthI ja pragaTe chhe, kyAy bahAranA sanyogamAnthI Avato nathI. kAchA chaNAmAn
svabhAvathI mIThAsh bharelI chhe te ja tene sekatAn pragaTe chhe. retI, agni ke kaDAyA vageremAnthI te mIThAsh AvI
nathI, paN chaNAmAnthI ja AvI chhe. chaNAnA svabhAvamAn retI vagere sanyogano abhAv chhe. paramANunI avasthAno
ek bIjAmAn anyonya abhAv chhe, ne chaitanyanI avasthAno jaDamAn atyant abhAv chhe. chaNAno mITho svabhAv
dhruv chhe tenA AdhAre tUrAshano vyay thaIne mIThAshanI utpatti thaI chhe, te prAptanI prApti chhe. vastumAn je svabhAv
na hoy temAnthI Ave nahi. svabhAvamAn hoy to avasthAmAn pragaTe, sanyogamAnthI avasthA pragaTI nathI. chaNAnI
mIThAs tenA svabhAvamAnthI pragaTI chhe, sanyogamAnthI pragaTI nathI. jo lAkaDun, agni vagere sanyogamAnthI te mIThAsh
AvatI hoy to kAnkarAne sekatAn temAn paN mIThAsh AvavI joIe! paN kAnkarAmAn te svabhAv nathI, tethI temAn
mIThAsh AvatI nathI, loko bAhya sanyogane jue chhe ne te sanyogathI kArya thavAnun mAne chhe, parantu padArthanA
svabhAvathI kArya thAy chhe, te svabhAvane

PDF/HTML Page 9 of 21
single page version

background image
: 188 : Atmadharma : dvitIy aShADh: 2476
jotA nathI. sanyogadraShTithI ja sansAr Ubho chhe. svabhAvamAn sanyogano abhAv chhe, eTale ke temAn te nathI. chhatAn,
jemAn je nathI temAn tenAthI kAI thAy–em agnAnIoe mithyAbhrAntithI mAnyun chhe.
chaitanyasvarUp AtmA pote AnandasvabhAvI chhe, puNya–pApanA bhAvamAnthI ke lADavA, strI, lakShmI
vageremAnthI teno Anand Avato nathI, kem ke temAn kyAy AtmAno Anand bharyo nathI. jyAn Anand bharyo chhe te
vastune jANe nahi ane bahArathI Anand levAnun mAne tene kadI Anand pragaTe nahi. chaitanyano Anand chaitanyamAn
chhe, tene jANyA vagar ane tenI prIti karyA vagar bIjA game teTalA kriyAkAnD kare to paN dharma thAy nahi, ne
Anand pragaTe nahi. chaitanya AnandamUrtinun bhAn karIne temAn TharatAn bhramabhAv ane AkuLatArUp kachAs TaLe ne
gnAtAsvabhAvano sahaj Anand pragaTe, pachhI pharIne te jIv sansAramAn avatare nahi.
agnAnapaNAmAn je ruchi parane potApaNe svIkAratI tathA vikAranA anshane ja Akhun svarUp svIkAratI,
teNe gulAnT mArIne have sva taraph vaLIne trikALI pUrNAnand dravyano svIkAr karyo. je ruchie trikALI pUrNAnand
dravya taraph vaLIne teno svIkAr karyo, to te ruchinI sAthe Anandano ansh vyakta na hoy em bane nahi.
samyaggnAn, samyakchAritrano ansh, Anandano ansh, puruShArtha–e badhA ruchi bhegAn ja chhe. mATe AchAryadev kahe chhe
ke are AtmA! ek vAr to paranI prIti chhoDIne tun A bhagavAn AtmA sAme jo, ane tenI prItimAn lIn
thA, to tane apUrva Anandano anubhav thashe.
‘ek vAr sAmun juo ne mArA sAhibA’ –are chaitanya sAhebA! ek vAr to tArA svabhAv sAme
joIne tenI prIti kar. atyAr sudhI parano mahimA karyo, have ekavAr to, bhagavAn! tAro potAno
mahimA kar.
jyAn sudhI vItarAg na thAy tyAn sudhI puNya–pApanI vRutti hoy, paN te svamAn ke paramAn kAryagat thatI
nathI. rAgavaDe sharIrAdimAn ke dveShavaDe dushmanAdimAn pheraphAr karI shakAto nathI; tem ja te puNya–pApanI vRutti
AtmAnA samyagdarshan–gnAn–chAritra vagere guNomAn paN kAI madad kare em traNakALamAn banatun nathI. jo Am
samaje to par sAme jovAnun TaLI jAy ne puNya–pApanI ruchi UDI jAy, eTale svabhAvasanmukh thaIne tenI
prIti thAy. anantakALathI ten par sAme ja joyun chhe, mATe he bhavya! have potAno gnAtAsvabhAv chhe tenI sAme to
jo. jemAn tAro AnandasvabhAv bharyo chhe tenI sAme jotAn te pragaTashe, paN jyAn tAro Anand nathI tenI sAme
jotAn Anand pragaTashe nahi. jemAn svabhAv hoy temAnthI pragaTe, paN na hoy temAnthI pragaTe nahi.
ek vAr shiyALAnI TADh vakhate jangalamAn mANasoe ghAs bhegun karIne temAn dIvAsaLI saLagAvIne
tApaNI karI. jhAD uparathI ek vAndarAe te joyun. ane teNe paN mANasonI jem ghAsano Dhagalo bhego karyo,
ane dIvAsaLIne badale UDatA AgiyAne pakaDIne ghAsamAn mUkyo. paN agni thayo nahi. kem ke AgiyAmAn
agnino svabhAv nathI. dIvAsaLImAn saLagavAno svabhAv chhe. vastunA svabhAvane jANyA vinA vAndarAe phakat
bAhya sanyoganun anukaraN karyun. tem gnAnIone shubharAgarahit chaitanyasvabhAvanun bhAn hoy chhe ne temane shubharAg
paN hoy chhe, tyAn agnAnIo rAgarahit svabhAvane jANyA vagar phakat shubharAganun anukaraN kare chhe ane tenAthI
dharma mAne chhe. gnAnIne to antaramAn svabhAvanI shraddhA–gnAnavaDe dharma thAy chhe tene na oLakhatAn, gnAnIne shubharAg
thAy chhe mATe te rAgavaDe gnAnIne dharma thato hashe–em mAnIne, agnAnI te rAgathI dharma mAne chhe. paN vastuno
svabhAv shun chhe tene te jANato nathI. gnAnIne shubh–ashubhabhAvo thatA hovA chhatAn antaramAn bhAn chhe ke A banne
bhAvo vikAr chhe, tenAnthI mArun kalyAN nathI, mArun svarUp tenAthI judA prakAranun chhe. agnAnI to puNyabhAvathI
kalyAN mAnI le chhe, puNya–pAp vagarano trikAL pavitra svabhAv chhe tenI te ruchi karato nathI, ne vikAranI ruchi
kare chhe, te UndhI ruchi tene anant sansAranA paribhramaNanun kAraN chhe. –kem? kAraN ke AtmAmAn gnAn, darshan vagere
anant guNo chhe tenI ruchi ane Adar na karatAn, ek chAritra guNanA kShaNik vikAranI ane sanyoganI ruchi
tathA Adar karIne AtmAnA anant pavitra guNono anAdar karyo, tethI te anant sansAr paribhramaNanun kAraN chhe.
ane jo chaitanyasvabhAvanI ruchi kare, temAn lIn thAy to anantakAL sudhI anant sukh pragaTe. chaitanyanI ruchi
karyA vagar kadI shAnti na thAy.

PDF/HTML Page 10 of 21
single page version

background image
: dvitIy aShADh: 2476 Atmadharma : 189:
AtmA shun kAm karI shake chhe ane shun kAm nathI karI shakato? tathA AtmA shun kAm kare to tene dharma thAy
ane shun kAm kare to tene adharma thAy? –tenI A vAt chhe. pahelAnn to AtmA potA sivAy koI par padArthamAn
kAI kAm karI shakato ja nathI, eTale dehAdi par padArthanI koI kriyAthI AtmAne dharma ke adharma thato nathI. kartAnun
IShTa te karma. kartAnun karma (–kArya) potAmAn ja hoy, paramAn na hoy. dharmI–kartAnun karma shun? paranI avasthAne to
koI jIv karI shakato nathI; ne dharmI jIv kShaNik puNya–pApanA vikArI bhAvone paN kharekhar potAnA karma tarIke
svIkArato nathI; AtmAnA nirmaL shraddhA–gnAnarUp kArya te ja tenun karma chhe, e sivAy bIjA kAryane dharmI karato
nathI. agnAnI jIv vikArane potAnun svarUp mAnIne teno kartA thAy chhe, ane jaDanun kArya hun karI shakun em te
mAne chhe, te UndhI mAnyatAno te adharmI jIv kartA thAy chhe paN jaDanA kAryane to te karI shakato nathI.
jem kasturIA haraNane potAnI DUnTImAn sugandhI bharI chhe paN teno vishvAs chhoDIne bahAramAn bhaTake chhe,
tem AtmAnI shAnti potAmAn ja bharI chhe paN tene na mAnatAn bAhyamAn ane shubhAshubh vikAramAn sukh mAnIne
agnAnI parAshrayamAn bhaTake chhe; ne svabhAvanI shraddhA karato nathI.
prashna:– AtmAnA svabhAvamAn sukh–shAnti bharel chhe te vAt sAchI, paN tenI shraddhA gnAnanun nimitta maLavun
joIe ne?
uttar:– shraddhA–gnAn karanAro pote jyAre svasanmukh thaIne potAnI pAtratAthI shraddhA–gnAn pragaT kare chhe
tyAre satdev–guru vagere par chIj te parane kAraNe nimitta tarIke hoy chhe. nimitta na hoy tem banatun nathI. paN
AtmAne tAbe thaIne nimittane Avavun paDe em mAno to padArthanI svatantratA rahetI nathI. tem ja nimitto
AtmAne kAI karI dye–em paN nathI. jo pote jAte jAgIne shraddhA–gnAn kare to thAy chhe, pote na jAge to bIjun
koI tene shraddhA–gnAn karAvI devA samartha nathI. nimitta chhe kharun, paN nimitta upAdAnamAn kAI karatun nathI. ek
chIjanun svatantrapaNe potAmAn kArya thAy tyAre bIjI chIjanI tenA kAraNe hayAtI hoy tene nimitta kahe chhe, paN
upAdAn nimitta ekabIjAmAn kAI kare e mAnyatA satyanun khUn karanArI chhe.
prashna:– jo nimitta kAI na karI shakatun hoy to satsamAgam ane shravaN vagere shA mATe?
uttar:– AtmAno je svabhAv chhe tenI draShTi ane gnAn karavAnI lAyakAt pote jyAre pragaT kare tyAre
satsamAgam ane shravaN–mananano vikalpa tene hoy, paN te satsamAgamane laIne ke vikalpane laIne tene shraddhA–
gnAnarUpI kArya thAy chhe em nathI. te jIv pote svatantrapaNe svasanmukh thaIne samayak shraddhA–gnAn pragaT kare chhe
tyAre tene satsamAgam vagere nimitta kahevAy chhe. parantu jo satsamAgam vagere nimittane lIdhe ja shraddhA–gnAn
thavAnun mAnI lye to te nimittanun lakSha chhoDIne kadI svabhAv taraph vaLe nahi ne tene samyak shraddhA–gnAn pragaTe
nahi. ek chIj pote potAmAn kArya kare tyAre bIjI chIj nimitta tarIke bhale ho, paN bannenun kArya svatantra chhe,
ekanA kAraNe bIjAmAn kArya thatun nathI.
jIv pote samaje tyAre gnAnInI vANI nimittarUpe hoy, paN vANIthI te samajato nathI. jo vANIthI
te samajato hoy to ek vANI sAmbhaLanArA badhAne sarakhun samajAI javun joIe, paN em to dekhAtun nathI.
badhA potapotAnA gnAnanA kShayopashamanI yogyatA pramANe samaje chhe. jo vastusvabhAvanI svatantratAnI A
vAt ekavAr paN jIv samaje to svAshrayabhAve paramAtmadashA pragaT kare ane pachhI tene pharIthI avatAr na
hoy. jem mAkhaNamAnthI ghI thAy, paN ghImAnthI pharIne mAkhaN na thAy. tem avatAravALA jIvanI mukti thAy
paN mukta thayA pachhI pharIne avatAr na thAy. jIv atyAr sudhI mukti pAmyo nathI, to atyAr sudhInA
anantakALamAn teNe shun karyun? anantakALathI agnAnabhAve puNya tem ja pAp karIne te svargAdi chAr gatimAn
rakhaDayo chhe. sansAramAn rakhaDatAn jIve ekalA pAp ja nathI karyA, parantu puNya paN anantavAr karIne svargamAn
anantavAr gayo chhe. anantakALamAn puNya paN karyAn chhe, parantu puNya–pAparahit AtmasvabhAvanun ArAdhan ek
kShaN paN karyun nathI. svabhAvane chUkIne vikAranun ArAdhan kare chhe te ja teno aparAdh chhe, te aparAdh koI
karme karAvyo nathI; ane karma jIvane sansAramAn rakhaDAvatAn nathI paN pote potAnA

PDF/HTML Page 11 of 21
single page version

background image
: 190 : Atmadharma : dvitIy aShADh: 2476
aparAdhathI ja rakhaDe chhe. karma rakhaDAve–em kahevun te mAtra Aropanun kathan chhe, vAstavik em nathI.
jIvane rAg–dveShAdi vikArIbhAvo karma karAve chhe em ghaNA agnAnIo mAne chhe, paN te mithyA chhe. rAg
to AtmAnA chAritraguNanI vikArI avasthA chhe, te avasthA pote ja kare chhe, koI par karAvatun nathI. AtmAmAn
anant guNo chhe temAn ek chAritraguN chhe, tenI avasthA darek samaye potAthI thAy chhe, te dashA kAn to nirmaL hoy
ne kAn to vikArI hoy. jyAre nirmaLadashA na hoy tyAre vikArIdashA hoy chhe. te vikAr jo karmane lIdhe thato hoy
to tene TALavAnun jIvanA hAthamAn rahetun nathI ane em thatAn jIvane sambodhIne je upadesh ApavAmAn Ave chhe te
paN nirarthak jAy chhe. tem ja vikAr jo karme karAvyo hoy to te vakhate jIvanA chAritraguNe shun kAm karyun?
उत्पाद्व्ययध्रुवयुक्तं सत्–padArthamAn darek samaye teno utpAd svatantrapaNe thAy chhe. ek samayamAn be utpAd na hoy.
chAritraguNamAn vikAranA utpAd vakhate nirvikArano utpAd na hoy, ne nirvikAr vakhate vikArano utpAd na hoy.
chaitanyamAn vikArano utpAd jIv pote paranun lakSha kare tyAre thAy chhe, koI bIjo teno kartA nathI. AtmA pote
kartA, ne teno vikArI ke avikArI bhAv te tenun karma chhe. jaDakarma tenAthI bhinna chhe. AtmA te jaD karmane karato
nathI ne jaDakarma AtmAne vikAr karAvatun nathI.
chaitanyamAn bhUl pote kare to thAy chhe, chhatAn parane mAthe oDhADavAnI anAdinI Tev paDI gaI chhe. kAn to
koIe gAL dIdhI mATe krodh thayo–em mAne chhe, paN bhAI re! ten shA mATe krodh karyo? tAre shAnti rAkhavI hatI
ne! tem shAstrano abhyAs karyA pachhI em mAne chhe ke karmano uday krodh karAve chhe. paN em nathI. bhAI, karmano
to tArAmAn atyant abhAv chhe. are bhagavAn! te karma tArAmAn shun kare? chAr prakAranA abhAvanun varNan Ave chhe
temAn mahA siddhAnt chhe. AtmAnI avasthA ane jaD karmanI avasthAno ekabIjAmAn atyant abhAv chhe. dev–
guru–shAstra AtmAne guN karAve ne jaD karmano uday AtmAne doSh karAve, –e pramANe guN ane doSh banne par
karAve em agnAnI parAdhInatA mAne chhe, eTale pote to svAdhIn tattva ja na hoy, namAlo hoy–em mAne chhe.
potAnA guN–doShano kartA pote to svatantrapaNe na rahyo eTale doSh TALIne guN pragaT karavAmAn AtmAnI
svatantratA na rahI. –AvI agnAnInI mAnyatA te ghor mithyAtva chhe. AtmA pote potAnA aparAdhathI doSh kare
ne pote ja savaLA puruShArthathI tene TALe, bannemAn AtmAnI svAdhInatA chhe, par chIj to temAn nimittamAtra chhe, te
AtmAne kAI guN–doSh karAvatI nathI. AtmAnA guN–doShamAn par chIjano abhAv chhe.
bApu! tArI svatantratAno mahimA ten kadI jANyo nathI ane parAdhInatA ja mAnI chhe; tethI jaDane paN
svatantra na mAnatAn parAdhIn mAne chhe. jaDane laIne tArI avasthA thatI nathI, ne tAre laIne jaDanI avasthA thatI
nathI. jo parane laIne vikAr thato hoy to te TALavA mATe par sAme ja joyA karavAnun rahyun, eTale vikAr vakhate
shuddhasvabhAv sAme joIne tenI ruchi karavAno avakAsh raheto nathI. mATe e parAdhInapaNAnI mithyA mAnyatA
chhoDIne tun svAdhIn AtmAnI ruchi kar.
ahIn to AchAryadev em kahe chhe ke tun AtmAnI prIti kar. atyArasudhI AtmAne bhUlIne vikAranI
prIti paN ten ja karI chhe, te UndhI prIti karme karAvI nathI. ane have te prIti TALIne AtmAnA shuddhasvabhAvanI
prIti paN tun ja karI shake chhe; mATe kahyun ke tun AvA gnAnasvabhAvI AtmAno nirNay karIne tenI ja prIti kar.
vikArane paN je svatantra na mAne ane par karAve em mAne to tene vikAr TALavAmAn paN AtmAnI
svatantratA rahetI nathI. vikAr par karAve, ne par TALe em mAnyun eTale AtmAnA hAthanI kAI vAt ja na rahI.
AtmA ane jaD banne bhinna chhe, te koI koInun kAI na kare. karma ajIv chhe tene laIne AtmAmAn vikAr
thato nathI. ek tattvane laIne jo bIjA tattvamAn kAI thAy to te be tattvo ja pRuthak rahetAn nathI, eTale
anekAntano ja lop thaI jAy chhe. be tattvo pRuthak kahevA ane ek bIjAmAn kAI kare em kahevun–e vAt viruddha
chhe. AtmA pote svabhAvane bhUlIne ke asthiratAthI rAg–dveSh kare chhe te AtmAnA chAritraguNanI UlaTI dashA chhe,
te dashA guNe pote karI chhe. jo guNanI dashA pote na kare ne bIjo karAve to te guNanI dashA rahetI nathI. ane jo
avasthAne svatantra na mAne to

PDF/HTML Page 12 of 21
single page version

background image
: dvitIy aShADh : 2476 Atmadharma : 191 :
svabhAv taraph DhaLavAnun rahetun nathI tem ja ‘tun Am kar’ evo upadesh karavAnun paN rahetun nathI.
‘he jIv! tun AtmAnI prIti kar’ –Avo upadesh karavAnun kyAre hoy? –ke jo jIv potAnI avasthA
badalavAmAn svatantra hoy to ja evo upadesh hoy. jo jaDakarma jIvane rokatun hoy to to te jaDane upadesh devo
joIe ke he jaDakarma! tun khasI jaje! parantu shun jaDane upadesh hoy? chaitanyane sambodhIne upadesh chhe ke he bhavya, tun
vikAranI ruchi chhoDIne AtmAnI ruchi kar. have jo chaitanyamAn te ruchi karavAnI svatantratA na hoy to te upadesh
nirarthak kare chhe. chaitanyanI svatantratA chhe tethI ja tene upadesh chhe. aho, AvA potAnA svAdhIn chaitanya tattvano
jIve kadI prItithI vichAr paN nathI karyo. jo chaitanyanI prIti lAvIne A vAt vichAre to antaramAn A vAt
beThA vagar rahe nahi, ane A vAt bese tene alpakALamAn mukti thayA vinA rahe nahi.
ahIn AchAryabhagavAn chaitanyanI prIti karavAno upadesh kahe chhe ke he bhavya! tun gnAnasvabhAvI AtmAno
nirNay karIne tenI sadA prIti kar. jo koIk par tene prIti karAvatun hoy to te par palaTe tyAre prIti palaTe,
paN tem nathI. pote ja paranI prIti karI chhe ane te pote palaTI shake chhe, tethI tene upadesh Apyo chhe. pote UndhI
prIti karI tyAre karmano uday nimittarUp hato ane pote jyAre UnndhI prIti TALIne savaLI prIti pragaT karI tyAre
UndhI prItinA nimittarUp karma paN svayam TaLI gayun.
ahIn ‘sadA’ AtmAnI prIti kar em kahyun chhe. je ruchi arthAt prIti ane gnAn AtmasvabhAv taraph
vaL‌yA te ruchi ane gnAn nitya TakI rahe chhe. nityasvabhAvanI draShTi ane ekAgratA karIne tenI prIti, gnAn ane
Anand pragaTyAn te AtmA sAthe abhedapaNe nitya rahe chhe. tArA svabhAvanI prIti karavAnun tArA hAthamAn chhe mATe
tun AtmAnI prIti kar.
agnAnIono
niShphaL mithyA abhiprAy
sau jIv adhyavasAn kAraN karmathI badhAy jyAn ne mokShamArge sthit jIvo mukAy, tun shun kare bhalA?A267A
he bhAI! jo kharekhar adhyavasAnanA nimitte jIvo karmathI bandhAy chhe ane mokShamArgamAn sthit mukAy chhe,
to tun shun kare chhe? (tAro to bAndhavA–chhoDavAno abhiprAy viphaL gayo.)
he bhAI! bApu! tArI shakti tArAmAn chhe. tun em mAne chhe ke hun parane bandhAvun ne hun parane mukAvun, evI
tArI mithyAbuddhi ja tane bandhan kartA chhe. par jIv enA khoTA abhiprAyathI bandhan kare chhe, emAn tArA abhiprAye
shun kAm karyun? keTalAk em kahe chhe ke men phalANA jIvane evo herAn karyo ke men eno badho mAl laI lIdho, dhan
to enI pAse chhe nahi ane mAl badho laI lIdho, eTale have te herAn thaI thaIne marI jashe. are bhAI! tAro
ene herAn karavAno bhAv chhe chhatAn te jIv AtmAne oLakhI puruShArtha karI AtmAmAn TharIne shAnti karashe to
mukti leshe. have tArA bhAve emAn karyun shun? tAre to bIjA jIvane dukhI karI bandhan karAvavAno bhAv hato, chhatAn
tArA bhAve shun kAm karyun? kAI kAm karyun nahi. mATe bIjAne bandhan karAvun evo je tAro abhiprAy te phogaT chhe–
mithyA chhe.
vaLI sAmo jIv mokSha kare te paN tenA kAraNe kare chhe. te samyagdarshan–gnAn–chAritranI ekatA karIne
mukti enI meLe pAme chhe, temAn ten shun karyun? ghaNA em kahe chhe ke–ApaNe sAmA jIvane samajAvavAnI evI rIt
laIe ke te sAmo samajI ja jAy. are bhAI! tun game tem kare topaN sAmo jIv samaje te tenA potAthI ja
samaje chhe, leshamAtra tArAthI samajato nathI. jo bIjAthI bIjA samajatA hoy to anantA tIrthankaro anantakALamAn
thaI gayA temaNe ghaNun samajAvyun chhatAn paN tun kem samajyo nahi? tIrthankaradevathI to Uncho samajAvanAr jagatamAn
koI hoy ja nahi. mATe,

PDF/HTML Page 13 of 21
single page version

background image
: 192 : Atmadharma : dvitIy aShADh: 2476
ApaNI samajAvavAnI rIt sArI hoy to bIjA samaje te abhiprAy tadna juThTho Tharyo, mithyA Tharyo, niShphaL
nIvaDayo.
he bhAI! tun em mAne chhe ke ApaNe bIjAno uddhAr karI daIe, paN koN kono uddhAr karI shake chhe?
samajAvanAr pote potAnA satyabhAvanun gholan kare chhe. duniyAne mAnavun–na mAnavun, kalyAN karavun–na karavun te
tenA potAnA kAraNe chhe, tenA potAne AdhAre chhe.
‘hun bandhAvun chhun,’ mukAvun chhun’ evun je adhyavasAn chhe tenI potAnI arthakriyA jIvone bAndhavA mUkavA–
(mukta karavA, chhoDavA) te chhe. parantu jIv to, A adhyavasAyano sadbhAv hovA chhatAn paN, potAnA sarAg–
vItarAg pariNAmanA abhAvathI nathI badhAto, nathI mukAto; ane potAnA sarAg–vItarAg pariNAmanA
sadrabhAvathI, te adhyavasAyano abhAv hovA chhatAn paN, bandhAy chhe, mukAy chhe.
tAro bhAv em chhe ke Ane mukAvun eTale ke sansArathI mukta karun, chhatAn te sAmo jIv ‘hun AtmA
gnAnAnand chhun, parathI judo chhun’ tevun bhAn na kare, shraddhA na kare to te mukta thaI shakato nathI.
tAro bhAv em hoy ke A sAmA jIvane bandhan karAvI daun, chhatAn sAmo jIv agnAn ane rAg–dveShanA
bhAv na kare paN shraddhA–gnAn ne temAn lInatA karI muktine prApta kare; tethI te bandhAto nathI. to have tArA bhAve
karyun shun? tArA bhAv hatA ke hun Ane bandhAvI daun. to tArA bhAve karyun shun? mATe nakkI thayun ke darek jIvane bandh–
mukti potAnA ja bhAvane AdhAre chhe.
agnAnIne ‘par jIvane bandhAvun ane par jIvane mukAvun’ evA bhAv thAy chhe; gnAnIne parane bandhAvA–
mukAvAnA bhAv thatA nathI, parantu gnAnIne par jIv samaje to ThIk em prashasta bhAv Ave chhe, paN hun ja dharma
pamADI daun chhun–evo mithyA abhiprAy hoto nathI. tIrthankaradevane AgalA bhavamAn evo bhAv Ave chhe ke badhA
jIvo dharma pAmo, badhA jIvo samajo. evo utkRuShTa prashastabhAv AvatAn tIrthankar nAmakarma bandhAy chhe. ‘sarva jIv
karun shAsanarasI, esI bhAvadayA manaulasI’ e jAtano prashasta bhAv tIrthankar nAmakarma bandhAtI vakhate hoy chhe.
temAn kharI rIte to em chhe ke mAro nirvikalpa svabhAv pUro thaI jAv. antaramAn to potA taraphanA bhAv chhe ne
bahAramAn–nimittamAn par jIvone dharma pamADavAnA bhAv chhe.
jagatanA jIvo ane gnAnInA shabde shabdanA AshayamAn pher paDe chhe. agnAnI kahe chhe ke hun parane tArI daun
chhun, ane tIrthankar thanAr gnAnI kahe chhe ke sarva jIv karun shAsanarasI e rIte banne kahe chhe paN AshayamAn ugamaNo–
AthamaNo Antaro chhe. gnAnIne antaramAn pUrA thavAnI bhAvanA chhe ne agnAnIne ekalI bAhyadraShTi chhe.
gnAnI bole ke prabho! Ape mane samajAvyo. tem guru pratye shubharAgano vikalpa Ave chhe tethI bahumAnathI
bole chhe te vyavahAr chhe, paN andar samaje chhe ke hun samajun to ja samajAy chhe. pote samaje tyAre dev–guru–shAstra
nimitta kahevAy chhe; ethI nimitta upar Arop karIne ‘prabho! Ape mane samajAvyo’ tem kahevAy chhe.
vinayavant shiShya nimitta upar Arop karIne ‘prabho! Ape mane samajAvyo’ em gurunun bahumAn kare chhe, evI
vinayanI rIt chhe. AchAryadev kahe chhe ke bhAI! potAnA sarAg–vItarAg pariNAmanA sadrabhAvanA AdhAre bandhan
ne mukti thAy chhe, mATe paranun tun kAI paN karI shakato nathI.
bhagavAn AchAryadev kahe chhe ke ek AtmA bIjA AtmAne bandhan karAvavAno bhAv ane mukti
karAvavAno bhAv karI shake chhe, parantu bIjAne bandhan tathA mukti pote karI shakato nathI. mAtra bhAv karI shake chhe.
potAnA sarAg ane vItarAg pariNAmanA AdhAre jIvone bandh–mukti thAy chhe.
bhagavAnane ‘tInnANan tArayANan’ kahevAy chhe, te bhaktithI nimitta upar Arop ApIne kahevAy chhe.
sAdhakane evo vichAr AvyA vagar raheto nathI. parantu koI koIne tArI shakatun nathI. taranAro jyAre tare chhe
tyAre bhagavAne tAryA tem nimittamAn Arop Ave chhe. tAranAro jyAre tare chhe tyAre dev–guru–shAstranun
nimittapaNun hoy chhe, parantu dev–guru–shAstra tArI detA nathI; trilokanAth tIrthankaradev jo tArI detA hot to badhA
jIvone mokShamAn kem na laI gayA? mATe bhagavAn tArI detA nathI, paN taranAro jyAre tare chhe tyAre bhagavAnane
nimitta kahevAy chhe.

PDF/HTML Page 14 of 21
single page version

background image
: dvitIy aShADh: 2476 Atmadharma : 193:
AtmA pote potAthI bandhAy chhe ne mukAy chhe. AtmAnun bandhAvun–mukAvun potAne kAraNe chhe. ek AtmAmAn
bIjAnun kAI paN karI shakavAnI trevaD nathI, bIjAnun kAI paN karavAne AtmA samartha nathI. AtmabhagavAn dehathI
judun tattva chhe, te paranA kAraNe bandhAy chhe ne mukAy chhe–em je mAne chhe te AtmAne oshiyALo banAve chhe. AtmA
pote svatantra tattva chhe, ene bandhAvun–mukAvun te potAnA hAthamAn chhe. potAnA puruShArthavaDe potAnI mukti thAy tyAre
bhagavAnane nimitta kahevAy chhe. bhagavAnanA samavasaraNamAn Indro Ave chhe ane Indro pote ja samavasaraN rache chhe.
bhagavAnano divyadhvani ekAkSharI hoy chhe, hoTh bandh hoy chhe ane divyadhvani chhUTe chhe; bhagavAnanI sabhAmAn koIk
evA jIvo paN beThelA hoy chhe ke tyAnthI dhvani sAmbhaLIne bahAr jaIne UndhA paDe chhe; bhagavAnanI sabhAmAn Indro
ane chakravartI vagere hoy chhe ane AvA UndhA paDanAr jIvo paN hoy chhe. bhagavAn jo tArI detA hoy to badhA
samajI javA joIe; paN badhA samajI jatA nathI, jenI lAyakAt hoy te samaje chhe. parantu samaje tyAre tene vinay
AvyA vagar raheto nathI, vinayathI nimitta upar Arop karIne kahe chhe ke he jinendradev! Ape mane tAryo, he
nAth! taraNatAraN Ap chho, Ape mane tAryo, Ape mane ugAryo, ApanA divyadhvani vaDe hun samajyo, ApanA
darshanathI hun sansArasAgar taryo. em, pote potAnA puruShArthavaDe samaje tyAre sAmA nimitta upar bhaktibhAv
AvyA vagar raheto nathI, vinayabhAv AvyA vagar raheto nathI, evun sAdhakanun svarUp chhe.
AchAryadev kahe chhe ke bhagavAn koIne tArI detA nathI, potAnA puruShArtha vagar potAno mokSha nathI. mATe
tAro bIjAne bAndhavA–mukAvAno abhiprAy chhe te tadna khoTo chhe. bhagavAn paN bIjAne tArI shakatA nathI,
bhagavAn vItarAg chhe, vItarAgane IchchhA hotI nathI, te to chaitanya paramabrahma thaI gayA chhe–pUrNAnand pUrNasvarUp
thaI gayA chhe; bhagavAnane ek paN rAgano vikalpa nathI chhatAn temanI sabhAmAn Dhor, manuShya ne vidyAdharo dharma
pAmI jAy chhe, tethI siddha thAy chhe ke koI koIne mukta karI shakatun nathI ne koI koIne tArI paN shakatun nathI.
bhagavAnanI sabhAmAn Dhor paN Atmadharma pAmI jAy chhe ane ahIn keTalAk manuShya thaIne paN dharmano anAdar
kare chhe. bahAr jaIne kahe chhe ke AvI te vAt hotI hashe? roTalAnI vAt nahi, paisAnI vAt nahi ne traNe TANAn
ek AtmAnI ja mAnDI chhe! em karIne dharmanI AsrAtanA kare chhe, ane virAdhak thAy chhe. te paN potAnA
kAraNathI, bIjAnA kAraNathI nahi.
bhagavAn paN koInun kAI karI shakatA nathI. badhA jIv ane jaD paramAn kAI paN karavAne akinchitkar chhe
eTale ke koI koInun kAI karI shakatun ja nathI.
koI digambar munirAj dhyAnamAn hoy, ne aDatAlIsh miniTamAn mokSha levAnA hoy; tyAn pUrvano koI verI
dev AvIne lavaN samudranA khArA pANImAn munirAjane boLI mUke. paN munirAj to, pANImAn jyAn sharIr paDyun
tyAn te vakhate ja svarUpamAn lIn thayA, ne lIn thayA ke tarat ja kevaLagnAn pragaT thayun ne tarat ja mokSha thayo.
sAmo verI dev jANe ke Ane narakamAn laI jAun. upasarga denArA devane em vichAr Ave ke Ane AvA UnDA
pANImAn gUngaLAvI nAnkhun, mUnjhavI nAnkhun. parantu munirAj to chidAnand gnAtAnun chosalun judun pADIne, rAgano ansh
hato tene toDIne, vItarAgatA karI kevaLagnAn pAmI muktine pAmyA; ane upasarga denArA deve raudra dhyAnanA bhUnDA
pariNAm karyAn tethI ashubh karma bAndhI durgatimAn jAy. koIne em thAy ke devamAn bahu sukh hashe, parantu devamAn paN
rAg–dveSh ne IrShAnA badhA bhAvo paDyA chhe. sukh to AtmAnA svabhAvamAn chhe, devamAn sukh chhe nahi.
devanA pariNAm to munirAjane karmathI bandhAvAnA hatA ke munine upasarga Apun ne muni rAg–dveShanA
pariNAm karI karmathI bandhAy. parantu muni to svabhAvanI samatA rAkhIne puruShArtha karIne kevaLagnAn pAmyA. mATe
siddhAnt thayo ke koInA pariNAm vagar koI koIne bandhAvI–mukAvI shakatun nathI.
koIne em thAy ke hun bIjAnI mukti karAvI daun. paN bIjAnI mukti karAvavI kAI sAmAnA hAthanI
vAt nathI. sAmAno bhAv enA potAnA kAraNe phare ne svabhAv taraph DhaLe to mukti thAy. bIjAnA bhAvanun
adhikArIpaNun potAmAn Avatun nathI. mATe bIjAnI mukti karAvavAnI trevaD potAmAn nathI. hun bIjAnI mukti
karAvI daun evo abhiprAy sva–paramAn ekatva–buddhi thayA vinA sambhave nahi.
shrI samayasAr–bandh adhikAr gA. 267 uparanA pravachanomAnthI

PDF/HTML Page 15 of 21
single page version

background image
: 194: Atmadharma : dvitIy aShADh: 2476
• dharmInun kArya shun
ane adharmInun kArya shun? •
[rAjakoT shaheramAn panchakalyANak pratiShThA mahotsav daramiyAn, phAgaN sud 9 nA roj
janma–kalyANak prasange pU. gurudevashrInun pravachan: shrI samayasAr gA. 71]
A kartAkarma adhikAr chhe. AtmA kartA chhe, te shun kAm kare to tene dharma thAy ane shun kAm kare to tene
adharma thAy? te vAt chAle chhe. kartA eTale thanAro, pariNamanAro; ane karma eTale kartAnun kArya, pariNAm. koI
AtmAmAn paranun kArya karavAnI shakti nathI. AtmA paranun kAI karI shakato nathI, kem ke jaD ke chetan badhAn tattvo
anAdianant svayamsiddha potapotAnI avasthAmAn palaTI rahyAn chhe. jagatamAn dareke darek rajakaNanI kriyA svatantra
enI meLe thaI rahI chhe. ek AtmA sharIrane chalAvI shake nahi tem ja sthir paN rAkhI shake nahi, bhAShA bolI
shake nahi, karma bAndhI shake nahi, par jIvane mArI ke bachAvI shake nahi, sukhI–dukhI karI shake nahIn, tene madad ke
nukasAn karI shake nahi. jIv potAnI avasthAmAn mAtra shubh–ashubh ke shuddha bhAv karI shake. jIv ekabIjAne
sukhI–dukhI kare, sharIrAdinI kriyA hun karun em agnAnIe anAdinun mAnyun chhe, parantu tem thaI shakatun nathI. parane
sukhI–dukhI karavAnI tAkAt koImAn chhe ja nahIn. A jagatamAn darek AtmA tem ja darek rajakaN svatantra bhinna
bhinna chhe. koI tattvo ekabIjA upar prabhAv pADI shake nahi.
ek AtmA chhe te potAnA svarUpanA sadrabhAvapaNe ane bIjA anant AtmA tem ja jaD padArthonA
abhAvapaNe Takelo chhe. e pramANe darek tattva bIjA anant padArthonA abhAvathI TakI rahyun chhe. ek dravyanA
svarUpanI bAhya ja bIjA dravyo loTe chhe, koI dravyamAn koI dravya praveshI jatun nathI, eTale ek padArthamAn bIjA
anant tattvo kAI paN kare–em traNakALamAn banatun nathI. vastunA dravya–guN to trikAL ekarUp chhe, eTale temAn
kAI karavAnun nathI. ahIn dravya–guNanI vAt nathI paN paryAyanI vAt chhe; paryAyo navI navI thAy chhe, te paryAyo
dravyanA AdhAre ja thAy chhe. navI navI paryAyo nimittane lIdhe thAy chhe–evo agnAnIno bhram chhe. ek dravyanI
vartamAn hAlat bIjA dravyanI vartamAn hAlatamAn kAI kare te vAt agnAnIe mAnelI chhe, vastusvarUp tem nathI.
juo, bhagavAnanA pratiShThAmahotsav vakhate A gAthA AvI chhe, te AtmAmAn mangaLadashAnA mahotsav
pragaT kare tevI chhe. je samaje tenA AtmAmAn mangaLadashArUpI mahotsav pragaTe. Aje bhagavAnanA janmakalyANakano
prasang chhe. A sImandhar bhagavAnanI mUrti TheTh jayapurathI ahIn AvI, te mUrtine jayapurathI ahIn lAvavAnI kriyA
koI AtmAe karI nathI, paN te pakhArthanA svakALe tenun kShetrAntar thayun chhe. mUrtinA darek rajakaN tenI svatantra
yogyatAnA sAmarthyathI kShetrAntar thayA chhe, AtmA tenI kriyAne karato nathI. AtmA to potAnA gnAtA vItarAgI
svabhAvane chUkIne ‘A jaDanI kriyA hun karun ne rAg hun karun’ –em mAnIne potAnA mithyAtvabhAvane utpanna kare
chhe. A agnAnInun kArya chhe. ane dharmI–gnAnI jIv hoy to te paranI kriyA hun karun em mAnatA nathI tem ja
kShaNik rAg thAy tenun kartApaNun paN svabhAvadraShTimAn svIkAratA nathI, svabhAvadraShTithI nirmaL paryAy pragaTe chhe
tenA ja te kartA chhe. A gnAnInun kArya chhe.
AtmA jaDanun ke paranun kAI kArya karI shake te mAnyatA sthUL agnAn chhe. e mAnyatA chhUTI gayA pachhI,
ahIn to te uparAntanI vAt chhe. vikAr mArun kArya ne hun teno kartA–em je vikAr sAthe AtmAnun kartAkarmapaNun
svIkAre te paN agnAnI chhe. AtmA gnAyakamUrti nirvikAr chhe, te vikArano kartA nathI–em samajAvavA mATe ahIn
te vikArane AchAryadeve pudgalanA pariNAm kahI dIdhA chhe.
AtmAmAn je rAg–dveShAdi vikArIbhAvo thAy chhe te kAI ajIv nathI tem ja te ajIvamAn thatA nathI paN
AtmAnI ja avasthAmAn thAy chhe, chhatAn ahIn tene AtmAthI bIjI vastu kIdhI chhe; kem ke te vikArabhAvo jaDanA
lakShe thAy chhe, dharmInI draShTi AtmAnA svabhAv upar chhe ane te svabhAvamAnthI vikArabhAv AvatA nathI,

PDF/HTML Page 16 of 21
single page version

background image
: dvitIy aShADh: 2476 Atmadharma : 195:
mATe tene jaD pudgalapariNAm kahIne AtmAthI anya vastu kahevAmAn AvI chhe. paN te pariNAm kAI pudaglamAn
thatAn nathI tem ja karma paN karAvatun nathI. AtmAnI paryAyamAn te thAy chhe paN ahIn te paryAyabuddhi chhoDAvavA mATe
tene AtmAthI anya kahyAn chhe.
jem phUlajharaNImAnthI to taNakhA jhare, kAI koyalAnA kaTakA na jhare, tem chaitanyapinD AtmAmAnthI to gnAn–
darshananA arAgI bhAv ja pragaTe–evo eno svabhAv chhe; paN agnAnIne tenI ruchi nathI tethI bAhyanI ruchi vaDe
te potAnI avasthAmAn vikArabhAv pragaT kare chhe ane teno te kartA thAy chhe. dharmI jIv svabhAvanI ruchimAn
vikArano kartA thato nathI. samyagdarshanano viShay to puNya–pApathI anya vastu chhe; je puNya–pApanI lAgaNI thAy te
samyagdarshananA viShayabhUt chaitanyano svabhAv nathI mATe paramArthe te vikArI lAgaNIo AtmAthI anya chhe.
AvA AtmAnA svabhAvanun bhAn thatAn, vikAr sAthe paN kartAkarmapaNun chhUTIne AtmA nirmaL vItarAgI
avasthAno kartA thAy tenun nAm dharmakriyA chhe. A sivAy bhagavAnanA panchakalyANak karAvIne tenAthI AtmAnun kalyAN
mAnI lye tene AtmAnun bhAn nathI. bahAranI kriyAo to jaDathI thAy chhe, ane shubharAg thAy te vikAr chhe, te
vikArano hun kartA ne te mArun kArya em mAne te paN adharmI chhe. par taraphano–bhagavAn taraphano shubharAg te paN
vikAr chhe; je jIvane te rAganI ruchi ane utsAh chhe paN shuddhAtmAnI ruchino abhAv chhe, to tene AchAryabhagavAn
samajAve chhe ke puNya–pAp te AtmAnA svabhAvathI anya vastu chhe, kem ke jo anya na hoy to te TaLI ne kadI
rAgarahit siddhadashA thAy nahi. siddhadashAmAn puNya–pApanA bhAv hotA nathI, mATe te AtmAnun kharun kartavya nathI.
trilokanAth tIrthankar bhagavAn pAse anantavAr gayo ane temanA AvA upadeshanun shravaN karyun, parantu
bhaDanA dIkarAe potAnI UndhI mAnyatA mUkI nahIn, andaramAnthI puNyanI ruchi ane tenI kartRutvabuddhi gaI nahIn ne
AtmAnA svabhAvanI ruchi thaI nahIn. tethI potAnI UndhI draShTie vikAranI utpatti thaI, ne sansAramAn rakhaDayo.
‘draShTi tevI sRuShTi.’ sRuShTi eTale utpatti; jevI draShTi hoy tevI paryAyanI utpatti thAy. jo shuddha chaitanyasvabhAv
upar draShTi hoy to paryAyamAn samyagdarshan–gnAn–chAritrarUp shuddhatAnI utpatti thAy, ane jo vikAr upar draShTi
hoy to paryAyamAn mithyAtvAdi vikAranI utpatti thAy.
vikArarahit akhanD chaitanyasvabhAvanun jene bhAn nathI ane vikArano hun kartA–vikAr te ja hun–evI
vikAranI buddhi chhe tene te vikArabuddhi chhoDAvavA ane svabhAvadraShTi karAvavA kahe chhe ke he bhAI! tun kShaNik vikAranA
kartA–karmanI buddhi chhoD. tAro svabhAv kShaNik vikAr jeTalo nathI. pahelAnn potAnA yathArtha vastusvabhAvane khyAlamAn
levo joIe, tenI ruchi ane vishvAs karavo joIe. yathArtha vastunA bhAn vinA gnAnane kaye ThekANe thambhAvashe?
ane konun sharaNun laIne dharma karashe?
nIchalI dashAmAn dharmIne paN puNya–pApanA bhAvonI utpati thAy, parantu tene tenI mukhyatA bhAsatI nathI.
svabhAvanI mukhyatAnI draShTimAn vikArano abhAv ja bhAse chhe. svabhAvanA valaNanI mukhyatA khase to sAdhakadashA
rahetI nathI. jo ek samay paN svabhAvanA valaNanI mukhyatA khasIne vikAranI mukhyatA thAy to te jIv mithyAdraShTi
chhe. shubharAganI utpatti vakhate jo puNyanI ja mukhyatA bhAse ane svabhAvanI mukhyatA na bhAse to tene svabhAvathI
anya vastunI eTale ke jaD karmanI utpatti thAy chhe. dharmI jIvane te rAganI alpatAne gauN karIne shuddha trikALI
svabhAvanI mukhyatA chhe, te samyagdarshan chhe, ane svabhAvanI mukhyatAmAn tene kShaNe kShaNe nirmaLadashAnI utpatti thayA kare
chhe, te dharmInun dharmakartavya chhe. chha khanDanun rAjya ane chhannun hajAr strIonA vRundamAn paDelA samyagdraShTi chakravartIne
antaramAn ek kShaN paN svabhAvanI mukhyatA khasatI nathI ne vikAranI mukhyatA thatI nathI. vartamAn koI paryAyamAnthI
‘hun shuddha svabhAv chhun’ evun valaN ek kShaN paN khasatun nathI, eTale samaye samaye temane nirmaL paryAyanI utpattirUp
dharma thAy chhe. A pramANe AtmA ane Asravono taphAvat dekhavAthI ja eTale ke bhedavignAnathI ja dharma thAy chhe.
hun kShaNik rAg jeTalo nathI paN rAgarahit gnAtAsvarUp chhun–evA valaNamAn svasanmukh draShTi thatAn
vikAranI mukhyatA na bhAse te samyagdarshan chhe. pahelAnn pAtra

PDF/HTML Page 17 of 21
single page version

background image
: 196: Atmadharma : dvitIy aShADh: 2476
thaIne antaranA hakAr pUrvak A vAtanun vAramvAr shravaN karavun joIe. he jIv! satsamAgame satyanun shravaN karIne
ek vAr yathArtha ruchithI hA pAD. satyasvabhAvanI ‘hA’ pADatAn pADatAn, tenI ‘lat’ lAgatAn hA mAnthI hAlat
thaI jashe. jevo potAno svabhAv chhe tenI ruchi karIne hA pADatAn tevI hAlat pragaT thaI jashe. satyasvabhAvanI
hA pAD to siddhadashA thashe, ane satyasvabhAvanI nA pADIne teno anAdar karatAn narak–nigod dashA thashe. satya
vastusvabhAvane lakShamAn laIne tenI ruchithI hA pADavAmAn paN apUrva pAtratA chhe.
krodhAdi ashubhabhAv ke dayAdi shubhabhAv te banne Asrav chhe, jIvanA svabhAvathI bhinna chhe. hun sharIrAdi
parano kartA–e buddhi to bahu sthUL agnAn chhe. parantu hun krodhAdi vikArano kartA ane te krodhAdi mArun karma–evI
kartAkarmapaNAnI buddhi paN agnAnathI utpanna thAy chhe, agnAnIne evI kartAkarmanI pravRutti anAdithI chAlI Ave
chhe, te ja adharma ane sansAranun mUL chhe. te kartAkarmanI pravRutti kyAre TaLe te vAt ahIn AchAryadeve samajAvI chhe.
krodhAdik bhAvone ane AtmAne nishchayathI ek vastupaNun nathI, banneno svabhAv bhinna bhinna chhe. e pramANe jIv
jyAre Asravo ane AtmAnun bhedagnAn kare chhe tyAre agnAnathI utpanna thayelI kartAkarmanI pravRutti nivRuti thAy chhe.
krodhAdi bhAvo AtmAthI bhinna vastu chhe; em ahIn krodhAdi bhAvone paN ‘vastu’ kem kIdhI? kem ke te
krodhAdi avasthAmAn vItarAgI avasthAnI nAsti chhe, te ek avasthAmAn bIjI anant avasthAnI nAsti chhe, ne
te avasthAnI potApaNe asti chhe, evo teno astinAsti svabhAv chhe, tethI te paN vastu chhe. te trikALI
dravyarUp vastu nathI paN kShaNik paryAyarUp vastu chhe. vikAr vikArapaNe chhe ne svabhAvapaNe nathI, pUrvanI ke pachhInI
avasthApaNe nathI, jaDakarmapaNe nathI; eTale potAnA svarUpe te vikAranI asti ane bIjA anant padArthopaNe
nAsti–evA anant dharma tenAmAn siddha thayA. ek dravyanA anant guNo, ane te ekek guNonI anant paryAyo, te
ekek paryAyamAn anant avibhAg pratichchhedo, ane ekek avibhAgapratichchhed anshamAn bIjA anant avibhAg–
anshanI nAsti chhe eTale ekek avibhAg pratichchhed anshamAn anant asti–nAsti dharma chhe.
ahIn AtmAno ane krodhAdik Asravono bhinna bhinna svabhAv batAvIne Asravone AtmAthI bhinna
vastu siddha karI chhe. eTale A pramANe jANIne AtmAnA svabhAv taraph vaLatAn Asravono niShedh thaI jAy chhe.
AtmAnA svabhAv taraph vaLatAn vikArano nAsh karavo paDato nathI paN thaI jAy chhe. svabhAvadraShTimAn AtmA
vikArano kartA nathI, tem teno chhoDanAr paN nathI. AtmA paranun to grahaN ke tyAg karato nathI paN kharekhar
vikAranun paN grahaN ke tyAg AtmAnA svabhAvamAn nathI. darek AtmAmAn ‘tyAgopAdAnashUnyatva’ nAmanI shakti
trikAL chhe, eTale AtmA svabhAvathI vikAranun grahaN ke tyAg karato nathI. hun vikArano karanAr chhun–evI jenI
buddhi chhe te to mithyAdraShTi chhe ja. paN hun vikArane chhoDun–evI jenI buddhi chhe te paN paryAyamUDh mithyAdraShTi chhe. kem
ke ‘hun vikArane chhoDun’ evA lakShe vikAr chhUTato nathI paN vikAranI utpatti thAy chhe, chhatAn tene vikAr TALavAno
upAy mAne chhe te jIv paryAyabuddhi chhe. vikArane hun TALun–evA lakShe paN thAy chhe to vikAranI utpatti, ane te
jIv mAne chhe em ke hun vikArane TALun chhun–eTale teNe vikAranA lakShe lAbh mAnyo, te jIv mithyAdraShTi chhe. paN
vikArathI bhinna mAro chaitanyasvabhAv chhe–em gnAnavaDe bhed pADIne AtmasvabhAv taraph vaLatAn vikAranI utpatti
ja thatI nathI. svabhAv taraph vaLatAn AtmA ane vikAranI bhinnatArUp pariNaman saheje thatun jAy chhe.
dharmI jIv rAgane jANe chhe paN ‘rAg te hun’ em te rAgano kartA thato nathI. rAganI sanmukh thaIne
rAgane jANato nathI, paN svabhAvanI sanmukh rahIne rAgane jANI le chhe. svabhAv taraph vaLatAn svane tem ja
vikArane–parane jANe evI sva–paraprakAshak gnAtAshakti pragaT thAy chhe, tethI temAn paranun gnAn thaI jAy chhe, paN
parasanmukh vaLIne parane jANavA jato nathI.
juo, AmAn ghaNA nyAyo AvI jAy chhe. svasanmukh thatAn je svaparaprakAshak gnAn khIlyun te gnAn svane
jANatAn, paranimitta kevA hatAn–sAchA dev–guru–shAstra kevAn hoy–tene paN yathArthapaNe jANI le chhe.
shrI padmanandI AchArya kahe chhe ke–
तत्प्रति प्रीतिचितेन येन वार्ताऽपि हि श्रुताः।
निश्चित स भवेद्भव्यो भावि निर्वाण भाजनम्।।

PDF/HTML Page 18 of 21
single page version

background image
: dvitIy aShADh: 2476 Atmadharma : 197:
je jIve prasanna chittathI AtmasvabhAvanI vAt paN sAmbhaLI chhe te jIv bhaviShyamAn thanArI muktinun
avashya bhAjan thAy chhe. ahIn श्रुताः eTale ke sAmbhaLI chhe–em kahevAmAn sUkShma nyAy chhe. sAmbhaLavAnun kahetAn,
sambhaLAvanAr nimitta kevA hoy tenun gnAn paN AvI jAy chhe. pote jAgIne bhAn kare tyAn sAme kayun nimitta
hatun, kevA dev–guru–shAstra nimittarUpe hoI shake tenun paN yathArtha bhAn thayA vagar rahetun nathI. evo
svaparaprakAshak gnAnasvabhAv chhe.
juo bhAI, A vAt sUkShma chhe; paN A vAt samajavAnI darek jIvamAn tAkAt bharI chhe. ekek AtmA
siddha bhagavAn jevo chhe. teno vishvAs lAvIne honshapUrvak shravaN ane manthan karavun joIe. ‘mane nahi samajAy’
evI namAlI mAnyatA chhoDI devI joIe. bhagavAn AchAryadeve samayasAranI pahelI gAthAmAn ja AtmAmAn
siddhapaNun sthApyun chhe ke hun siddha chhun ane tun sAmbhaLanAr paN siddha chhe. ame tArA gnAnamAn tArA AtmAnun siddhapaNun
sthApIe chhIe. mATe tun paN tArA gnAnamAn e vAt besADIne pahele dhaDAke siddhapaNAnI hA pAD. pUrNatAnA lakShe
sharUAt te ja vAstavik sharUAt chhe. pahelethI AtmAne siddha jevo sthApIne ja vAt upADI chhe. AvA
vAstavik vastusvabhAvanA bhAn vinA dharmanI sharUAt thAy nahIn.
suvarNapurI – samAchAr
(1) pU. gurudevashrInun sonagaDhamAn Agaman :– rAjakoT shaheramAn panchakalyANak mahotsav pUrNa karIne, temaj
saurAShTramAn mahAn dharmaprabhAvanA karIne, ane shrI shatrunjay siddhakShetranI yAtrA karIne pratham aShAD sud 6 nA roj
pU. gurudevashrI sonagaDh padhAryA chhe. pU. gurudevashrI padhAryA te prasange sarve mumukShusanghe antaranA umaLakAthI bhAvabharyun
svAgat karyun hatun. pU. gurudevashrI sukhashAntimAn sonagaDh birAje chhe.
(2) samayasAr–pravachanasArajInI sharUAt :– aShAD sud 8 nA roj pravachanamAn savAre shrI pravachanasArajI tathA
bapore shrI samayasArajInI pahelethI mangaL sharUAt thaI chhe. samayasAr ane pravachanasAr jevA be pavitra
paramAgamonA vAnchananI ek ja divase sharUAt thavAno A pahelo ja prasang hovAthI mumukShuone te prasange ghaNo
utsAh hato.
(3) pustak vechAN vibhAg :– bahAragAmathI pustako mangAvanAr jignAsuo have sonagaDhathI pustako mangAvI
shakashe. sonagaDhamAn pustak vechAN vibhAg pahelAnnnI mAphak ja sharU thaI gayel chhe.
(4) pres samAchAr :– hAlamAn shrI samayasAr–pravachano (bandh adhikAr) tem ja shrI niyamasAr–pravachano
(shuddhabhAv adhikAr) presamAn chhapAy chhe. e sivAy ek navI stavanamALA paN chhapAy chhe. niyamasAr gujarAtI
temaj samayasAr gujarAtI (bIjI AvRutti) chhApavAnun thoDA vakhatamAn sharU thashe. chiddavilAs gujarAtInun
chhApakAm lagabhag pUrun thavA Avyun chhe, te taiyAr thaye AtmadharmanA grAhakone bheT mokalI devAmAn Avashe.
(5) pravachananI rekarDa :– rAjakoTamAn chaitra vad 5 nA roj shrImad rAjachandrajInA samAdhi dine pU. gurudevashrInun khAs
pravachan thayun hatun; te pravachananA sharUAtanA bhAganI ek grAmophon–rekarDa utarelI chhe. rekarDanI kimmat rUA. 2–2–0
chhe. rekarDa sonagaDhathI maLI shakashe.
(6) prauDhavayanA gRuhastho mATe shrI jainadarshan shikShaNavarga :– gayA varShanI mAphak A varShe paN shrAvaN sud 5 tA.
18–8–50 shukravArathI sharU karIne shrAvaN vad 10 tA. 6–9–50 budhavAr sudhI, sonagaDhamAn shrI jain
svAdhyAyamandir TrasTa taraphathI sAchA tattvagnAnanA abhyAsanI sharUAt karanArA bhAIo mATe ek jainadarshan
shikShaNavarga kholavAnun nakkI karyun chhe. A varga khAs prauDh umaranA jain bhAIone mATe kholavAmAn Avyo chhe. je
mumukShu bhAIone vargamAn AvavA IchchhA hoy teoe potAnun nAm “shrI jain svAdhyAyamandir TrasTa sonagaDh” e
saranAme mokalI devun.

PDF/HTML Page 19 of 21
single page version

background image
: 198: Atmadharma : dvitIy aShADh: 2476
• agnAnI jIv bAhyasanyogamAn sukh shodhe chhe •
A ekatva adhikAranI 29mI gAthA chhe; temAn shrI padmanandI AchAryadev kahe chhe ke anukUL–pratikUL
sanyogono sambandh thavA chhatAn dharmI mahAtmAone rAg–dveSh tyAjay chhe. ane agnAnI jIv to anukUL–pratikUL
prasanganA sambandh vagar paN rAg–dveSh kare chhe. dharmI jIvanI draShTi potAnA ekatva chaitanyasvabhAvamAn TharI chhe, tethI
koI paN sanyogane IShTa ke aniShTa mAnIne temane rAg–dveSh thatA nathI. ane agnAnI jIvane ekatvasvabhAv
upar draShTi nathI paN sanyog upar ja draShTi chhe tethI bAhyamAn anukUL–pratikUL sanyog na hoy topaN paramAn IShTa–
aniShTapaNAnI kalpanA karIne te rAg–dveSh kare chhe. gnAnIne svabhAvabuddhi chhe ne agnAnI ne sanyogabuddhi chhe te vAt
AchAryadeve samajAvI chhe. svabhAvabuddhimAn gnAnIne rAg–dveShanI utpatti thatI nathI, ne sanyogabuddhimAn agnAnIne
rAg–dveSh TaLatA nathI.
AtmAnA potAnA svabhAvamAn sukh chhe, tene bhUlIne agnAnI jIv sanyogamAn gote chhe. jem kastUrImRugane
potAnI DUnTImAn ja sugandh bharI chhe paN tene potAno vishvAs nathI tethI bahAramAnthI sugandh shodhavA mATe bhaTake chhe,
tem siddhabhagavAn je sukhane pAmyA te sukh AtmAnA svabhAvamAn ja chhe, paN agnAnIne potAnA AtmAnA
mahimAno vishvAs besato nathI, tethI bAhya sanyogamAnthI sukh levA mAnge chhe. parantu bahAranA koI sanyogomAn
AtmAnun sukh nathI. dharmI jIvanI draShTi sanyogamAnthI sukh shodhavAnI nathI, potAnA sahaj gnAn–svabhAvamAn ja
sukh chhe enun tene bhAn chhe, temaj siddha bhagavAn jevA anshe sukhano anubhav tene thayo chhe. AtmA sharIr–man–
vANI vagere parasanyog rahit pote sukh–Anand ne gnAnasvarUp chhe, rAg te AtmAnun kAyamI svarUp nathI. Am
antaramAn AtmAnun bhAn thatAn rAgarahit shAnti pragaTe chhe, te ja dharma chhe. dharma ane sukh kAI judA nathI. dharma
atyAre kare ane tenun sukh bhaviShyamAn maLe–em nathI, paN je kShaNe dharma kare te kShaNe ja AtmAmAn sukh pragaTe chhe.
loko sukhane Ichchhe chhe paN sukhanA kAraNane teo AdaratA nathI; ane dukhane jarA paN IchchhatA nathI
paN tenA kAraNamAn sadA lAgyA rahe chhe. loko sukhI thavA mAnge chhe, parantu sukhI thavAno upAy to AtmAnI
sAchI samajaN karavI te chhe, tene teo samajatA nathI ane lakShmI vageremAn sukh mAnIne te mATe chovIse kalAk
jhAmvA nAnkhe chhe, ane bahu to puNyane sukhanun kAraN mAnIne tyAn aTakI jAy chhe. sachchidAnandamUrti AtmAnun bhAn
anantakALamAn ek sekanD paN karyun nathI. potAnA svabhAvamAn sukh chhe paN teno vishvAs nathI ane paramAn sukh chhe
em mAnyun chhe tethI jagat sukh mATe paisA–AbarU–strI vagere bahAramAn jhAmvA nAnkhe chhe. AtmAnA svabhAvamAn
sukh chhe paN tene na jANatAn agnAnInI draShTi sanyog upar chhe; eTale ke mArAmAn sukh nathI ane sanyogamAn mArun
sukh chhe–evI UndhI mAnyatA chhe, te UndhI mAnyatA ja tene mahA dukhanun kAraN chhe. dharmI jIv samaje chhe ke sanyog
te hun nathI, temAn mArun sukh nathI. mArA asanyogI–ekatva chaitanyasvabhAvamAn ja sukh chhe.
AtmA anAdianant vastu chhe; tene kadI koIe navo banAvyo nathI tem ja teno kadI nAsh thaI jato
nathI. AtmA sadAy gnAnasvarUpI chhe. jem mIThun khArun chhe, sAkar mIThI chhe, khaDI dhoLI chhe, kolaso kALo chhe, tem
AtmA gnAnasvarUp vastu chhe. Atmavastuno shun svabhAv chhe te kadI jANyo nathI. AtmAno parathI bhinna kevo
svabhAv chhe tenI sAchI samajaN te sukhanun kAraN chhe ane mithyA samajaN te dukhanun kAraN chhe. loko dukh TALIne
sukhI thavA mAnge chhe parantu UndhI samajaN TALIne sAchI samajaN karatA nathI. e upAy karyA vinA dukh TaLIne
sukh kyAthi thAy? jeno je rasto hoy te rasto levo joIe. bhAvanagar javun hoy ane bhAvanagar pUrva
dishAmAn hoy, tene badale pashchim taraph chAlavA mAnDe to bhAvanagar Ave nahi. bhAvanagaranA raste ja bhAvanagar
Ave. tem jIvone sukh joIe chhIe. te sukh to AtmAmAn chhe, AtmAnI samajaNanA raste sukh thAy. paN
AtmAne chhoDIne bahAranA raste kadI sukh thAy nahIn.
darek AtmA sukh levA Ichchhe chhe. agnAnabhAve parane dukhI karIne paN pote sukh levA mAnge chhe. badhI

PDF/HTML Page 20 of 21
single page version

background image
: dvitIy aShADh: 2476 Atmadharma : 199:
chIjo jatI karIne chhevaTe A sharIrane paN jatun karIne sukh levA mAnge chhe. sharIr jatAn to ekalo AtmA rahe chhe.
eTale ekalA AtmAmAn jo sukh na hoy to sharIr dUr karIne paN sukh levA mAnge nahIn. eTale sharIramAn ke
koI sanyogamAn sukh nathI paN AtmAmAn ja sukh chhe, –paN agnAnIne potAnA svabhAvamAn sukh chhe teno vishvAs
besato nathI, eTale bahAramAn tenA upAy shodhe chhe. jo potAmAn ja sukhanun astitva na hoy to bahAramAn teno
Arop karIne shodhe nahi. jeNe paramAn agnAnabhAve sukhano Arop karyo chhe tenA potAmAn anArop–vAstavik
sukh bharyun chhe. paN bhAn nathI ke sukh kyAn chhe? kadI UnDo vichAr paN karyo nathI. apamAn thatAn gaLe phAnso
khAIne prAN chhoDe chhe. juo, tyAn apamAnanA dukh pAse prAN chhUTI jAy te haLavun lAge chhe. pahelAnn sharIrano ek
rUmvATo khenchAy tyAn paN dukh mAnato, tene badale have apamAnamAn dukhanI kalpanA thaI gaI chhe tethI sharIr jatun
karIne paN te dukhathI chhUTavA mAnge chhe. e pramANe sanyogathI chhUTIne sukhI thavA mAnge chhe paN kyAn jaIne lakShane
thambhAvavun tenun tene bhAn nathI. sanyogathI chhUTIne sukh levA mAnge chhe teno artha e thayo ke sanyog vagar ekalA
AtmAmAn rahIne sukhI thavAy chhe. sanyog vagar ekalA AtmAmAn sukhanI sattA chhe. eTale jo chaitanyasvabhAvane
oLakhIne tenA lakShe ekAgratA pUrvak sharIrAdi sanyoganun mamatva chhoDe to AtmAmAn yathArtha sukh thAy.
chaitanyasvabhAvanA lakSha vagar, mAtra bAhya sanyogothI chhUTIne sukhI thavA mAnge to te sukhano upAy nathI. kem ke
sanyogane lIdhe AtmAne dukh nathI tethI sanyog chhUTe to dukh chhUTe–em nathI. sanyogathI pAr chaitanyasvabhAvanun
bhAn karIne jeTalI ekAgratA pragaT kare teTalun sukh pragaTe chhe. A ja sukhano upAy chhe.
–vIr san. 2476 nA poSh sud 1 nA roj chUDA shaheramAn padma. ekatva adhikAr
gAthA 29 upar pU. gurudevashrInA pravachanamAnthI.
gayA mAsano ‘Atmadharma’ no ank adhik mAsano hovAthI vadhArAno hato, chhatAn tene bhUlathI 81mo nambar
apAI gayo chhe; tethI A dvitIy aShAD mAsanA ankane 81mA ankane badale “khAs ank” tarIke prasiddha karyo chhe.
– : sukh : –
darek jIvane sukh priy chhe, e viShe to koIne pUchhavA javun paDe tem nathI. darek kAryamAn sukhane mATe ja
jhAmvA nAnkhe chhe. svarganA dev ke narakanA nArakI, tiryanch ke manuShya, tyAgI sAdhu ke gRuhastha vagere badhA sukhane mATe
ja jhankhanA kare chhe; e sukh kem thAy? shun e sukh bahAr paisA vageremAnthI Avatun hashe? to kahe chhe ke–nA; te
sukh rAg–dveSharUp bhAvakarmano nAsh karatAn pragaTe chhe. bhAvakarmano nAsh karatAn AThe prakAranA dravyakarmano nAsh thAy
chhe, ane sarvakarmano nAsh thatAn svatantra sukh pragaTe chhe.
sukh bahArathI Avatun nathI, paN andarathI ja pragaTe chhe. bahAramAn kyAn sukh chhe? shun sharIranA lochAmAn
sukh chhe, paisAmAn chhe, strImAn chhe, kyAn chhe? bahAramAn to dhUL–jaD dekhAy chhe, shun jaDamAn AtmAnun sukh hoy? na ja
hoy. paN te paravastuomAn sukhanI khoTI kalpanA agnAnI jIve karI chhe; paramAn sukh chhe nahIn, kadI paramAn sukh
joyun paN nathI, chhatAn mUDhatAe kalpyun chhe. ayathArthane yathArtha mAne tethI kAI paribhramaNanun dukh TaLe nahi.
sukhasvabhAvanI khabar nathI tethI svabhAvathI viruddha bhAv karI rahyo chhe, ane tenAn kAraNe ATh prakAranAn karmo
bandhAy chhe tethI AkuLatAno bhogavaTo kare chhe, paN jo svabhAvanun bhAn kare ane svabhAvathI viruddha je rAg–
dveShanA bhAv teno nAsh kare to sarva karmo TaLI jAy ane dukh TaLIne sukh thAy. je paramAnthI sukh levA mAge chhe
te mUDh chhe.
jeno je svabhAv hoy tene jem chhe tem, te rIte samaje to te pragaTe. jem koIne bhAvanagar javun hoy to
bhAvanagarano rasto jANavo paDe, paN ‘rasto jANavAnun shun kAm chhe, em ne em chAlavA mAnDo’ –em
bhAvanagar pahonchAy nahi. –A to draShTAnt chhe. tem sukhano upAy jANe to sukh pragaTe, paN sAcho upAy jANyA
vinA khoTA jorathI sukh pragaTe nahIn.
“muktino mArga” mAnthI–pRu. 3–4