shrī paramātma – prakāsh – pravachano
lekhāṅk 19 mo] • [aṅk 83 thī chālu
vīr san. 2473 bhādaravā vad 3
(189) bhaedagnaāna karavaānaī praeraṇaā : – have shrīguru kahe chhe ke he shiṣhya! tun jīv ane ajīvane lakṣhaṇabhed vaḍe
judā oḷakh, temane ek na jāṇ–
जीवाजीव म एक्कु करि लक्खण भेएं भेउ।
जो परु सो परु भणमि मुणि अप्पा अप्पु अभेउ।। ३०।।
bhāvārtha:– he prabhākarabhaṭṭa! tun jīv ane ajīvane ek na kar, –bannene ek na mān. kem ke temanāmān
lakṣhaṇabhede bhed chhe. je paranā sambandhathī utpanna thayelā evā rāgādi vibhāvo chhe tene jīvasvabhāvathī judā
samaj, ane ātmāne ātmānā svabhāvathī abhed jāṇ em hun (yogīndradev) kahun chhun.
(190) vaktaā anae shraotaānaī sanidha : – ahīn āchāryadev kahe chhe ke hun āvo jīvasvabhāv varṇavun chhun ane tun
tevo jīvasvabhāv jāṇ. hun kahun chhun ane tun samaj–evī vaktā–shrotānā bhāvanī sandhipūrvak ja kathan chhe.
(191) aātmaā kaī raītae samajāya chhae? : – jīvanun lakṣhaṇ shuddha chaitanya chhe; sharīr–man–vāṇī ke shāstra bhaṇavā
taraphano je rāg tenāthī ātmā jaṇāy tevo nathī, samyaggnān vaḍe ja jaṇāy tevo chhe, –jāṇanār
chaitanyasvabhāv dvārā ja ātmā jaṇāy tevo chhe. sharīrādi to ajīv chhe, ne ātmānī kṣhaṇik dashāmān je rāgādi
bhāvo thāy te paṇ, jīvano svabhāv nahi hovāthī ajīv chhe. shuddha chaitanyabhāvano piṇḍ te ja jīv chhe; te koī
nimittathī, īndriyothī, ke vyavahārathī jaṇāto nathī; sāchā dev–guru–shāstra vagere paranī shraddhāthī, paranā lakṣhe
thatā gnānathī ke vratādimān thatī rāganī mandatāthī ātmā jaṇāto nathī. kem ke e badhun to jīv pūrve karī chūkyo
chhe, te badhā parāshray bhāv chhe. shrī āchāryadev kahe chhe ke ‘vyavahār dvārā paramārtha samajāy chhe athavā to vyavahār
te paramārthanun sādhan chhe’ em ame jyān kahyun hoy tyān paṇ te vyavahāranun avalamban chhoḍāvīne paramārthanun ja
avalamban karāvavāno hetu chhe, vyavahāranun avalamban karāvavānun prayojan nathī.
vyavahār dvārā paramārtha samajāy chhe māṭe tun vyavahāramān na aṭakatān paramārthane ja samajī leje, em paramārtha
taraph jor devā māṭe te kathan upachārathī karyun hatun. je jīv vyavahārano āshray chhoḍīne paramārtha samajī jāy te
jīvane māṭe upachārathī kahevāy ke ‘vyavahār dvārā paramārtha samajyo. ’ paṇ je jīv vyavahāramān ja aṭakī rahe chhe te
jīvane paramārtha kadī samajāto nathī, ane paramārtha samajyā vagar teno vyavahār te yathārtha vyavahār hoto nathī.
shuddha chaitanyamay ātmā chhe, temān rāgādi nathī temaj rūp–ras–gandh–shabda vagere nathī. shrī samayasārajī
gāthā 49 mān kahe chhe ke jīv chaitanyasvarūp chhe, te shabda–ras–rūp–gandh rahit chhe, ane jaḍano ākār tenāmān
nathī. sharīranā ākārathī ātmāno chaitanyaākār judo chhe. āvo chaitanyasvarūp ātmā īndriyo vaḍe jaṇāto
nathī, rāg vaḍe jaṇāto nathī. īndriyo ke rāgādi banne jīvanun svarūp nathī, māṭe teo jīv nathī, ––ajīv chhe.
chidrūp nijavastu bhagavān ātmā chhe tene jāṇo ane ethī viruddha bhāvone chhoḍo.
(192) svabhāv samajavā māṭe ghaṇī buddhi (gnānā ughāḍ) nī jarūr nathī paṇ yathārtha ruchinī jarūr chhe.
prashna:– ā vāt to ghaṇī sūkṣhma ane ūñchī chhe. eṭale ghaṇī buddhi hoy to ja ā samajāy ne? ochhī
buddhivāḷāne kyāthī samajāy?
uttar:– yathārtha tattva samajavā jeṭalī buddhi to badhāmān chhe, paṇ tattvanī yathārtha ruchi hovī joīe.
juo, ek moṭo bêrisṭar vakīl hoy ane bījo abhaṇ bharavāḍ hoy, buddhinī hīnādhikatā hovā chhatān bannene
potānī strī uparanā premamān pher paḍato nathī. vakīl potānī strī upar jevo prem kare tevo ja prem bharavāḍ paṇ
potānī strī upar karī shake chhe. vakīlane ghaṇī buddhi hoy māṭe te vadhāre prem karī shake ane bharavāḍane ochhī buddhi
chhe māṭe te vadhāre prem na karī shake–em nathī. kemake buddhino vadhāro ke ghaṭāḍo tenī sāthe ruchino sambandh nathī.
ochhī buddhivāḷo jīv ho ke vadhāre buddhivāḷo jīv ho, banne potāne ruchelā padārthamān ‘ā ṭhīk chhe, āmān mane
sukh chhe’ evo (anusandhān māṭe juo, ṭāīṭal pr̥uṣhṭa 3jun)