upAdAnanA pariNAm thAy e vAt AmAn kyAy rahetI nathI. darek vastu pote nityapariNAmIsvabhAvavALI chhe–
‘pariNamato–pariNamato nitya’ svabhAv chhe. AvA svabhAvamAn sadAy rahelI vastu pote utpAd–vyay–dhurav sahit
chhe–em AnandathI mAnavun–anumodavun.
‘jem jeNe (amuk) lambAI grahaN karelI chhe evA laTakatA motInA hArane viShe, potapotAnAn sthAnomAn
pahelAnnAn motIo nahi pragaT thatAn hovAthI tathA badhey paraspar anusyUti rachanAro doro avasthit hovAthI
trilakShaNapaNun prasiddhi pAme chhe.....’ (pRu. 165–6)
sthAne pachhIpachhInun motI prakAshe chhe, eTale ke motI apekShAe hArano utpAd chhe. tathA ek pachhI bIjA motIne
lakShamAn letAn pahelAnnun motI lakShamAnthI chhUTI jAy chhe eTale pahelAnnnun motI pachhInA sthAne prakAshatun nathI te
–e rIte hAr utpAd–vyay–dhurav evAn traN lakShaNavALo nakkI thAy chhe. hAranun darek motI pot–potAnA sthAnamAn
chhe, pahelun motI bIje na hoy, bIjun trIje na hoy. jyAn je chhe tyAn ja te chhe; pahelAnA sthAnamAn pahelun motI chhe,
pachhInA sthAnamAn pachhInun motI chhe, ne hArano saLang doro badhe ya chhe. motInI mALA gaNatAn pachhI pachhInun motI
AngaLInA sparshamAn Avatun jAy chhe te apekShAe utpAd, pahelAnn pahelAnnnun motI chhUTatun jAy chhe te apekShAe vyay,
ne mALAnA pravAh tarIke pratyek motImAn vartatI mALA dhurav chhe–e rIte temAn utpAd–vyay–dhuravarUp trilakShaNapaNun
prasiddhi pAme chhe.
‘motInA hAranI jem, jeNe nityavRutti grahaN karelI chhe evA rachAtA (pariNamatA) dravyane viShe,
pariNAmo pragaT thatA hovAthI ane pahelAnn pahelAnnnA pariNAmo nahi pragaT thatA hovAthI tathA badhe ya paraspar
anusyUti rachanAro pravAh avasthit (–Takato) hovAthI trilakShaNapaNun prasiddhi pAme chhe. ’ (pRu. 166)
draShTAntamAn laTakato hAr hato, siddhAntamAn pariNamatun dravya chhe.
draShTAntamAn motIone potapotAnun sthAn hatun, siddhAntamAn pariNAmone potapotAno avasar chhe.
utpAd–vyay–dhuravasvabhAvavALun Akhun dravya sat chhe, temAn kyAy pheraphAr thato nathI. –Am Akhun sat
gnAtApaNe rahyun. em ne em Akhun dravya utpAd–vyay–dhuravasvabhAvathI sat paDyun chhe–em dravyamAn draShTi jatAn
samyaktvano utpAd ne mithyAtvano vyay thayo, ne pachhI paN te dravyanI sanmukhatAthI kramekrame vItarAgatA vadhatI
jAy chhe. –Avo dharma chhe.
ADoavaLo thato nathI. tem dravyanA traNakALanA pariNAmano nishchit svaavasar chhe, dravyanA traNakALanA
pariNAmono potapotAno je avasar chhe te avasaramAn ja te thAy chhe, ADAavaLA thatA nathI. –Avo nishchay
karatAn ja gnAnamAn vItarAgatA thAy chhe. A nakkI karatAn anantun vIrya parathI pAchhun khasIne dravya taraph vaLI gayun,