74 Atmadharma 100
shrI samayasAranI chhaThThI–sAtamI gAthAmAn AvI jatA –
vyavahAranayanA chAr prakAro ane
nishchayanA Ashraye temano niShedh
pt.chAdhyAyImAn gA. pa2p thI papa1mAn vyavahAranayanA chAr prakAronun varNan karyun chhe, tenun mUL samayasAranI
chhaThThI–sAtamI gAthAmAn rahelun chhe. samayasAranI chhaThThI–sAtamI gAthAmAnthI e chAre prakAranA vyavahAr nIkaLe chhe ane
‘gnAyakabhAv’ batAvIne te chAre prakAranA vyavahArano niShedh karAvyo chhe.
vyavahAranayanA chAr prakAro A pramANe chhe–
(1) upacharit asadbhUt vyavahAr
(2) anupacharit asadbhUt vyavahAr
(3) upacharit sadbhUt vyavahAr
(4) anupacharit sadbhUt vyavahAr
(1) upacharit asadbhUt vyavahAra vyakta rAg eTale ke buddhipUrvakano rAg te jIvano chhe em jANavun
te upacharit asadbhUt vyavahAr chhe.
(2) anupacharit asadbhUt vyavahAra avyakta rAg eTale ke abuddhipUrvakano rAg te jIvano chhe
em jANavun te anupacharit asadbhUt vyavahAr chhe.–A banne vyavahArone ‘asadbhUt’ kahIne rAgathI jIvane
judo oLakhAvyo chhe. shrI samayasAranI chhaThThI gAthAmAn ‘णवि होदि अप्पमत्तो ण पमत्तो’ eTale ke je gnAyakabhAv
chhe te apramatta paN nathI ane pramatta paN nathI–em kahyun chhe temAn uparanA banne prakAranA vyavahArano niShedh
AvI jAy chhe.
(3) upacharit sadbhUt vyavahAra gnAn parane jANe chhe em kahevun, athavA to gnAnamAn rAg jaNAtAn
‘rAganun gnAn chhe’ em kahevun, te upacharit sadbhUt vyavahAr chhe.
–chhaThThI gAthAmAn ‘णाओ जो सो उ सो चेव’ eTale ke je gnAyakapaNe jaNAyo te to te ja chhe–em kahyun
chhe temAn A trIjA prakAranA vyavahArano niShedh AvI jAy chhe.
(4) anupacharit sadbhUt vyavahAra ‘gnAn te AtmA’ ityAdi guN–guNI bhed pADavA te
anupacharit sadbhUt vyavahAr chhe.
–sAtamI gAthAmAn ‘णवि णाणं ण चरितं ण दंसणं जाणगो सुद्धो’ eTale ke gnAyak AtmAne
nishchayathI gnAn paN nathI, chAritra paN nathI ane darshan paN nathI, te to shuddha gnAyak ja chhe–em kahyun chhe temAn
guNaguNI bhedarUp anupacharit sadbhUtavyavahArano paN niShedh AvI jAy chhe.
(pa) ‘gnAyakabhAv’ te nishchay chhe.
e rIte samayasAranI chhaThThI–sAtamI gAthAmAn nishchay ‘gnAyakabhAv’ nA Ashraye uparanA chAre prakAranA
vyavahArano niShedh thaI jAy chhe.
ahIn, paranun AtmA kAI kare evo par sAthenA sambandhavALo vyavahAr to lIdho nathI tethI tenA
niShedhanI paN vAt karI nathI. ahIn to AtmAnI paryAyamAn thatA vyavahAranI ja vAt lIdhI chhe ane teno ja
niShedh karyo chhe.
ahIn je pAnch prakAro kahyA chhe temAn pahelo–pahelo prakAr bIjA–bIjA prakArano sAdhak chhe ane bIjo–
bIjo prakAr pahelA–pahelA prakArane sAdhya chhe.
A viShay uparanA vistRut pravachano ahIn sAme pAne ApavAmAn AvyA chhe.
*