ḥ 70ḥ ātmadharmaḥ 100
jo. vāṇī uparathī lakṣha uṭhāvīne tārā dharmane tārā ātmāmān shodh. vāṇī sāme na jotān tenā vāchyane jo.
vāṇīthī vāchya thāy tevo dharma tārāmān ja chhe, tāro dharma kāī vāṇīmān nathī.
shabda chhe māṭe ātmā vāchya thāy chhe–em nathī; ane ātmāmān vāchya thavāno dharma chhe māṭe vāṇī tene
kahe chhe–em nathī; ātmānā dharmane ane vāṇīne kāraṇakāryapaṇun nathī. vāchya thavārūp dharma ātmāno chhe, ne
vāchak thavārūp dharma vāṇīno chhe. banne svatantra chhe.
nām, sthāpanā, dravya ane bhāv evā je chār nayo chhe te to gnān chhe, temanā viṣhayabhūt je chār dharmo
chhe te nikṣhep chhe, ane shabdo to jaḍ chhe. nay te gnān chhe, nikṣhep te vastuno dharma chhe ne vāṇī jaḍ chhe,–em gnān,
padārtha ane vāṇī evā traṇ prakār thayā.
nay pramāṇapūrvak ja hoy chhe. ākhī vastunā gnānapūrvak tenā ek anshane jāṇe tene nay kahevāy. paṇ
ākhī vastunā gnān vinā tenā ek anshane ja ākhun svarūp mānī lye to teṇe anshane ansh tarīke na jāṇyo,
tethī tenun anshanun gnān paṇ mithyā chhe. jem koī māṇas ek pāīne ja ākho rūpiyo mānī lye to tenun pāīnun
gnān paṇ khoṭun chhe.
prashnaḥ– pāī te rūpiyāno 192mo bhāg chhe, māṭe teṭalā anshe to te sācho chhe ne?
uttaraḥ– nā; teṇe to pāīne ja rūpiyo mānyo chhe māṭe teno ansh paṇ sācho nathī. pāī te rūpiyo nathī
paṇ rūpiyāno ek ansh chhe–em jāṇe to teno ansh sācho kahevāy. tem koī jīvo vastune ekānt nitya māne
to teno nitya–ansh paṇ sācho nathī. kem ke teṇe to nitya–anshane ja vastu mānī līdhī eṭale tene ansh
anshapaṇe na rahyo ne vastu paṇ na rahī; vastu anantadharmavāḷī chhe ne nityapaṇun paṇ teno ek dharma chhe–em
oḷakhe to ja nitya–ansh sācho kahevāy, ane tene ja nay hoy.
prashnaḥ– nayagnān sva–paraprakāshak chhe ke nahi?
uttaraḥ– hā; nayagnān paṇ sva–paraprakāshak chhe, kem ke nay te pramāṇano ansh chhe tethī, jem pramāṇ
svaparaprakāshak chhe tem nay paṇ sva–paraprakāshak chhe.
prashnaḥ– nay sva–paraprakāshak kaī rīte chhe?
uttaraḥ– nay ātmānā dharmane paṇ jāṇe chhe ne pote potāne (nayane) paṇ jāṇe chhe. nay potānā
viṣhayarūp dharmane jāṇe chhe ane ‘mane ā dharmanun gnān thayun’ em gnānane potāne paṇ jāṇe chhe–e rīte nay sva–
paraprakāshak chhe. ahīn nayagnān pote sva, ane temān je dharma jaṇāy te par,–em sva–parano artha chhe. e rīte
nayagnān paṇ sva–paraprakāshak upayogarūp chhe. darek nayo sva–paraprakāshak chhe, āvun nayanun sāmarthya chhe. vāṇīmān
svane ke parane jāṇavānun sāmarthya nathī. vāṇī dvārā kahevātā dharmane jovo kayān?–ātmāmān; māṭe darek nayano
upayog svataraph vaḷe chhe.
ā nayo gūñchavaṇ ūbhī karanārā doraḍān nathī, paṇ vastunā dharmonun gnān karāvīne vastusvarūp spaṣhṭa
karanārā chhe. nayonī vivakṣhā samajavī temān gnānanī sūkṣhmatā ane vishāḷatā chhe. na samaje tene gūñchavaṇ jevun ane
kilaṣhṭa lāge chhe. ā samajavāno kaṇṭāḷo na lāvatān, ruchithī samajavāno prayatna karavo joīe.
jem ākhā saḷaṅg tākāmānthī vachcheno ek doro kāḍhī nāṅkho to tāko ākho na rahyo paṇ tenā kaṭakā
thaī gayā. tem ātmā anantadharmano piṇḍ chhe, tenā anantadharmamānthī ek paṇ dharmane jo koī kāḍhī nāṅkhe (na
māne) to ātmadravya ākhun na rahyun paṇ khaṇḍit thaī gayun, eṭale ke tenī shraddhāmān pūro ātmā na āvyo tethī
tenī shraddhā ja mithyā thaī.
chhadmasthanā gnānamān anantadharma judā judā na jaṇāy; sādhak jīv potānā gnānanī shakti pramāṇe
prayojanabhūt dharmone to oḷakhe chhe ane bākī bījā anantā dharmo sarvagnabhagavāne kahyā te pramāṇe chhe–em pratīt
kare chhe; jo anantadharmonī pratīt paṇ na kare ane prayojanabhūt dharmone jāṇe paṇ nahi–to to shraddhā–gnān sāchān
thāy nahi.
ahīn āchāryadeve pratham to ātmāne anantadharmavāḷo batāvyo chhe ne pachhī tenā 47 dharmonun 47 nayothī
varṇan karyun chhe. temān bār dharmo uparanun vivechan pūrun thayun. have teramo dharma kahevāshe.
*