: shrāvaṇ : 2008 : ātmadharma–106 : 199 :
chhe. vaḷī siddha bhagavān te lokanun dravya chhe; lokanun dravya lokanī bahār kem jāy?
(2) ghaḍiyāḷanā je be kāṇṭā dekhāy chhe te nishchayakāḷ nathī tem ja vyavahārakāḷ paṇ nathī, te to
pudgaladravyanī paryāy chhe; kemake te to īndriyano viṣhay hovāthī pragaṭapaṇe rūpī chhe, ane rūpī to pudgal ja hoy.
kāḷadravya īndriyano viṣhay thāy nahi, kemake te arūpī chhe.
(3) vr̥ukṣhanān pāndaḍān pudgal dravyanī paryāy chhe; pudgalamān kriyāvartī nāmanī ek shakti chhe, te shaktinā
kāraṇe tenun kṣhetrāntar thāy chhe, ane tethī ja pāndaḍā chāle chhe.
nīche je paḍachhāyo chālato dekhāy chhe temān kharekhar te paḍachhāyo nathī chālato, paṇ te te jagyānā
paramāṇuo pote ja dravyatvaguṇane kāraṇe ūjaḷī ane kāḷī avasthārūpe thāy chhe.
(4) ākāshane dharmadravya ke adharmadravya bemānthī ekey nimitta nathī; kemake dharmadravya to gatirūp pariṇat dravyone
gatimān nimitta chhe, ākāshadravya kāī gati karatun nathī. tethī tene dharmadravya nimitta nathī. ane adharmadravya gatipūrvak
sthiti pāmanārā dravyone nimitta chhe, ākāshadravya to sadāy sthir ja chhe, te gatipūrvak sthitine pāmelun nathī, māṭe tene
adharmadravya paṇ nimitta nathī. gati–sthitimān dharma–ardhamadravyanun nimittapaṇun jīv ane pudgalane ja chhe.
(5) arihant bhagavānane gnānādiguṇonī svabhāvaarthaparyāy chhe, yog vagere guṇonī
vibhāvaarthaparyāyo chhe tathā pradeshatvaguṇanī vibhāvavyañjanaparyāy chhe. ane siddhabhagavānane svabhāvaarthaparyāy
tathā svabhāvavyañjanaparyāy chhe, temane vibhāvaarthaparyāy ke vibhāvavyañjanaparyāy nathī.
arihant bhagavānane badhī arthaparyāyo svabhāvarūp thaī nathī paṇ keṭalīk thaī chhe, ane siddha bhagavānane
to badhī arthaparyāyo svabhāvarūp thaī gaī chhe. vaḷī arahant bhagavānane vyañjanaparyāy paṇ vibhāvarūp chhe ne siddha
bhagavānane te svabhāvarūp chhe.
(6) jīvano ākār moṭo hoy to tene sukh thāy em nathī; kemake sukh to arthaparyāy chhe ane ākār
te vyañjanaparyāy chhe, tethī nāno–moṭo ākār te sukh–duḥkhanun kāraṇ nathī, paṇ sukh guṇanī svabhāvaarthaparyāy
te sukh chhe, ne vibhāvaarthaparyāy te duḥkh chhe.
vaḷī jaḍ īndriyo vadhāre hoy to jīvane sukh thāy – em paṇ nathī; kemake jaḍ īndriyomān sukh nathī
tethī te jīvane sukhanun kāraṇ nathī, sukh to ātmāmān ja chhe.
prashna : 5 (अ) abhāvanā prakār ane tenī vyākhyā lakho.
(ब) nīchenā vākyomān je shabdonī nīche līṭī karī chhe tenī vachche kyo abhāv chhe te kāraṇasahit lakho :
(1) jīvanī marajīthī mukhamānthī vāṇī nīkaḷī.
(2) sonīe hathoḍīvaḍe kuṇḍaḷ banāvyun.
(3) āhāravargaṇāmānthī āhārakasharīr thayun.
(4) karma ātmāne sansāramān rakhaḍāve.
(5) vartamānamān birājamān sīmandhar paramātmā bhaviṣhyamān siddha thavānā chhe.
(6) ‘dravyasaṅgrah’ vāñchīne mane gnān thayun.
(7) ek gr̥uhasthe dhan kharchyun tethī tene dharma thayo.
[noṭ :– ahīn lakhelā vākyo mātra ‘abhāv’nā prakārone shodhī kāḍhavā māṭe lakhavāmān āvyā chhe, te
vākyo pramāṇe siddhānt chhe em na samajavun.]
uttar : 5 (अ) ‘abhāv’nā chār prakār chhe– (1) prākabhāv (2) pradhvansaabhāv (3)
anyonyaabhāv ane (4) atyantaabhāv.
(1) prākabhāv= ek dravyanī vartamān paryāyano tenī pūrvaparyāyamān abhāv.
(2) pradhvansaabhāv= ek dravyanī vartamān paryāyano tenī bhaviṣhyanī paryāyamān abhāv.
(3) anyonyaabhāv= ek padgaladravyanī vartamān paryāyano bījā pudgaladravyanī vartamān paryāyamān abhāv.
(4) atyantaabhāv= ek dravyano bījā dravyamān abhāv.
(ब) (1) ‘marajī’ ane ‘mukh’ vachche atyantaabhāv chhe; kāraṇ ke marajī te jīvanī paryāy chhe ane mukh
te pudgalanī paryāy chhe.
‘mukh’ ane ‘vāṇī’ vachche anyonyaabhāv chhe; kāraṇ ke te banne pudgaladravyanī vartamān paryāyo chhe.