: 192 : ātmadharma–106 : shrāvaṇ : 2008 :
vastu jagatamān na hoy tene mithyāgnān kahevāy chhe; jagatamān padārtho je svarūpe sat chhe te pramāṇe temane ja jāṇatān
asat kalpanā kare chhe tethī te gnān asat chhe. te mithyāgnānano viṣhay eṭale ke tenī kalpanā pramāṇeno padārtha ā
jagatamān chhe ja nahi. jagatamān mithyāgnān chhe paṇ tenun gney nathī. aho! ākhun jagat samyaggnānano ja viṣhay chhe. jo
gnān pramāṇe vastunun svarūp hoy to to te gnān mithyā na kahevāy. paṇ je gnānapramāṇe vastunun svarūp na hoy te
gnānane mithyā kahevāy chhe eṭale ke mithyāgnānano viṣhay ja jagatamān nathī. ā sambandhamān keṭalāk udāharaṇ–
jem koī kahe ke hun ākāshanā phūlane chūṇṭu chhun, to tenī vāt mithyā chhe, kemake ākāshanun phūl jagatamān chhe ja
nahi; tem koī em māne ke hun par dravyanī kriyā karun chhun, to tenī mānyatā paṇ mithyā chhe, kemake jagatamān koī
ātmā evo nathī ke je par dravyanī kriyā karī shake. jem ākāshanun phūl jagatamān vastu ja nathī, tem paranī kriyā
karī shake evī vastu ja jagatamān nathī. tethī ‘hun paranun kāī karī shakun’ evī mithyā mānyatāno viṣhay ā
jagatamān nathī. te mithyā mānyatā paramān nirarthak chhe ane ātmāmān anarthakārī chhe.
jagatamān agnānīno mithyā abhiprāy chhe paṇ tenā mithyā abhiprāy pramāṇe jagatamān gney padārtha nathī.
koī em māne ke ‘jagatamān ek sarvavyāpak ātmā ja chhe ne bījun badhun sarvathā bhram chhe,’ to tenun gnān
mithyā chhe, tenā mithyāgnān pramāṇe jagatamān vastusvarūp nathī.
koī em māne ke ‘ātmā sarvathā kūṭastha nitya ja chhe,’ to tenun gnān paṇ mithyā chhe, kemake tenī mānyatā
pramāṇe sarvathā kūṭastha ātmā jagatamān chhe ja nahi.
koī kahe chhe :– teṇe ātmāne to mānyo ne? eṭalun to tenun sāchun chhe ne?
uttar :– teṇe kharekhar ātmāne mānyo ja nathī. teṇe jevā svarūpe ātmāne mānyo chhe tevo ātmā
jagatamān chhe ja nahi, ane jevo ātmā chhe tevo mānyo nathī, tethī teṇe ātmāne mānyo nathī.
vaḷī e ja pramāṇe koī em māne ke ‘ātmā sarvathā kṣhaṇik ja chhe,’ to tenun gnān paṇ mithyā chhe, kemake
tenī mānyatā pramāṇe sarvathā kṣhaṇik ātmā jagatamān chhe ja nahi. ā rīte mithyāgnānano viṣhay ja jagatamān nathī.
koī em māne ke ‘puṇyathī dharma thāy,’ to tenī mānyatā pramāṇenun gney jagatamān nathī eṭale tenun gnān
mithyā chhe.
upādān–nimitta sambandhamān koī em māne ke nimittane līdhe upādānanun kārya thāy, to tenā gnānano
viṣhay jagatamān nathī kemake nimittane līdhe upādānanun kārya thāy evī koī vastu ja nathī, tethī tenun gnān mithyā
chhe. jem vāñjhaṇīno putra e koī vastu ja nathī tem jagatamān mithyāgnānano koī viṣhay ja nathī, eṭale ke
mithyāgnān nirarthak chhe.
ātmā anantadharmanā piṇḍasvarūp chhe, te samyaggnānano viṣhay chhe. anant dharmanā piṇḍasvarūp ātmāne
jāṇyā vinā samyaggnān thāy nahi. anantadharmasvarūp ātmāne oḷakhāvavā māṭe ahīn āchāryadeve 47 nayothī
tenun varṇan karyun chhe; temān 17 nayo uparanun vivechan āvī gayun chhe, have nityanay ane anityanayathī ātmānun
varṇan kare chhe.
[18] nityanaye ātmānun varṇan
ātmadravya nityanaye, naṭanī māphak, avasthāyī chhe; jem rām–rāvaṇarūp anek anitya svāṅg dharato
hovā chhatān paṇ naṭ to te ja chhe, tem paryāyo kṣhaṇe kṣhaṇe palaṭatī hovā chhatān dravyapaṇe ātmā nitya ṭakanāro chhe,
āvo ātmāno dharma chhe tene nityanay jāṇe chhe.
ahīn ātmāne avasthāyī kahyo tethī em na samajavun ke tenī paryāy badalatī ja nathī! ahīn to
nityanayathī ātmāno svabhāv kevo chhe te batāvavā tene avasthiti kahyo chhe; manuṣhya, svarga, narak vagerenā
anant avatār thayā chhatān ātmā teno te ja avasthit chhe, avatār badalatān ātmā badalī jato nathī, āvo
teno nityadharma chhe, ane te ja vakhate tenāmān anityadharma paṇ sāthe ja rahelo chhe. jo ātmānā anityadharmane na
māne eṭale ke kṣhaṇe kṣhaṇe tenī paryāy palaṭe chhe em na māne ne sarvathā avasthit ja māne to tenun shrutagnān
pramāṇ thatun nathī eṭale teno nityanay paṇ sācho raheto nathī. vastunā anitya dharmane mānyā vinā bandh–mokṣha
vagere koī kārya sābit nahi thāy.