: kAratak : 2481 ‘Atmadharma’ : 57 :
pravAh kramamAn doDayun ja jAy chhe, Ayat sAmAnya eTale ke doDato pravAh temAn tadrUpapaNe dravya Upaje chhe. dravyanA
pradesho badhA ek sAthe (vistAr sAmAnya samudAyarUpe) rahelA chhe, ne paryAyo ek pachhI ek kramabaddha pravAhapaNe
varte chhe. dravyanA kramabaddha pariNamananI dhArAne rokavA, toDavA ke pheravavA koI samartha nathI. hun gnAyak, jagatanA
dravya–guN–paryAy jem sat chhe tem teno jANanAr chhun–Am potAnA gnAyakasvabhAvano nirNay karavAnI A vAt
chhe. gnAyakano nirNay kare te ja gneyone yathArthapaNe jANe chhe.
[191] A chhe, gnAyakasvabhAvanun akartApaNun.
dravya–kShetra ne bhAv, pahelA samaye te paryAyamAn tadrUp chhe, te paryAy palaTIne bIjI paryAy thaI, tyAre bIjA
samaye te paryAyamAn tadrUp chhe. e rIte vastunA dravya–kShetra–kAL ne bhAv chArey samaye samaye palaTIne navI navI
avasthApaNe Upaje chhe, tethI tenI sAthe ja tene kAraN–kAryapaNun chhe, paN bIjAnI sAthe kAraN–kAryapaNun nathI.
juo, A gnAyakasvabhAvanun akartApaNun!
(1) gnAyakasvabhAv parathI to bhinna, (2) rAgAdinA bhAvothI paN bhinna,
(3) ek paryAy, AgaL–pAchhaLanI bIjI anant paryAyothI bhinna,
(4) ek guN bIjA anant guNothI bhinna, ane
(pa) dravya–guNane pahelA samaye je paryAy sAthe tadrUpapaNun hatun te tadrUpapaNun bIjA samaye nathI rahyun, paN
bIjA samaye bIjI paryAy sAthe tadrUpapaNun thayun chhe.
–juo A satyanun shraddhAn thavAnI rIt! A vAt lakShamAn letAn Akhun gnAyakadravya najar sAme AvI
jAy chhe.
[192] ‘jIvant vastuvyavasthA ane gnAyakanun jIvan’–tene je nathI jANato te mUDh mAne chhe–
‘marelA jIvatun, ne jIvatAne marelun!’
jem koI agnAnI prANI maDadAne jIvatun mAnIne tene jIvADavA mAnge–khavarAvavA pIvarAvavA mAnge, to
kAI maDadun jIvatun thAy nahi ne Anun dukh maTe nahi. (ahIn rAmachandrajIno dAkhalo nathI ApatA, kem ke
rAmachandrajI to gnAnI samakIti hatA.) paN maDadAne maDadA tarIke jANe to tenI bhramaNAnun dukh TaLe. tem par vastu
sAthe kartAkarmapaNAno atyant abhAv ja chhe (maDadAnI mAphak) chhatAn paranun hun karun em je mAne chhe te abhAvane
abhAv tarIke na mAnatAn, parano potAmAn sadbhAv mAne chhe, te UndhI mAnyatAthI te dukhI ja chhe.
athavA, jem koI jIvatAne marelun mAne to te mUDh chhe, tem AtmA gnAyakasvabhAve jIvato chhe, gnAyakapaNun
ja tenun jIvan chhe, tene badale tene parano kartA mAne chhe te gnAyakajIvanane haNI nAnkhe chhe, eTale te moTo hinsak chhe.
vaLI paravastu paN jIvatI (–svayam pariNamatI) chhe, tene badale hun tene pariNamAvun em jeNe mAnyun teNe par
vastune jIvatI na mAnI paN marelI eTale ke pariNaman vagaranI mAnI. svatantra pariNamatI vastune par sAthe
kartA–karmapaNun je mAne chhe te jIvant vastuvyavasthAne jANato nathI. samayasAr (pRu. 423) mAn paN kahyun chhe ke
“jenun je hoy te te ja hoy, jem ke–AtmAnun gnAn hovAthI gnAn te AtmA ja chhe’–Avo tAttvik sambandh jIvant
chhe.” juo, A jIvant sambandh!! AtmAne potAnA gnAnAdi sAthe ekatAno sambandh jIvant chhe, paN par sAthe
kartAkarmapaNAno sambandh jarA paN jIvant nathI. jo paradravya AtmAnun kArya hoy arthAt AtmA paranun kArya kare, to
te paradravya AtmA ja thaI jAy; kem ke je jenun kArya hoy te tenAthI judun na hoy. parantu gnAyakaAtmAne par sAthe
evo to koI sambandh nathI. chhatAn je par sAthe kartAkarmano sambandh mAne chhe te gnAyakajIvanane haNI nAnkhe chhe ne
maDadAnne jIvatun karavA mAnge chhe, te mUDh–mithyAdraShTi chhe. darek dravya svayam pariNamIne potapotAnI kramasar paryAyamAn
tadrUpapaNe varte chhe, –AvI jIvant vastuvyavasthA chhe, tene badale bIjA vaDe temAn kAI pheraphAr thavAnun mAne, to tethI
kAI vastuvyavasthA to pharashe nahi paN tem mAnanAro mithyAdraShTi thashe.
chAre korathI ek ja dhArAnI vAt chhe, paN pAtra thaIne samajavA mAnge tene ja samajAy tevun chhe. dravyanA
kramabaddha pravAhane koI bIjo vachche AvIne pheravI nAnkhe evun jIvant vastumAn nathI, eTale svabhAvasanmukh thaIne
gnAyakabhAvapaNe pariNamyo, tene gnAyakabhAvanI pariNaman dhArAmAn vachche rAganun kartApaNun AvI jAy evun
gnAyakanA jIvanamAn nathI,