: 48 : ‘ātmadharma’ 2481 : kāratak :
gnāyakasvarūp ane paryāyonun kramabaddhasvarūp, e bemānthī ekane paṇ na māne to gnān ane gneyano meḷ raheto
nathī eṭale ke samyaggnān thatun nathī. gnāyakasvabhāv ane kramabaddhaparyāy e banneno nirṇay ek sāthe ja thāy chhe.
–kyāre? ke gnānasvabhāv taraph vaḷe tyāre.
[155] ā vāt kone pariṇame?
hajī to yathārtha gurugame jeṇe āvī vātanun shravaṇ paṇ karyun nathī te tenun grahaṇ ne dhāraṇ to kyāthī kare?
ane satyanun grahaṇ ane dhāraṇ karyā vagar gnānasvabhāvasanmukh thaīne tenī ruchinun pariṇaman kyāthī thāy?
ahīn em kahevun chhe ke je hajī to ūndhī vātanun shravaṇ ane poṣhaṇ karī rahyā chhe tene satya ruchinā pariṇamananī
lāyakāt nathī. jene antaranī ghaṇī pātratā ane puruṣhārtha hoy tene ja ā vāt pariṇame tevī chhe.
[156] dharmano puruṣhārtha.
utpād–vyay–dhurav yuktan sat, ane sat te dravyanun lakṣhaṇ chhe; temān paṇ kramabaddhaparyāyanī vāt samāī jāy
chhe, kramabaddhaparyāy vagar utpād–vyay banī shake nahi. darek paryāyano utpād potapotānā kāḷe ek samay pūrato
sat chhe. ekalī paryāy upar ke rāg upar draṣhṭi rākhīne ā kramabaddhaparyāyano nirṇay nathī thato, paṇ dhurav
gnāyakasvabhāv upar draṣhṭi rākhīne ja kramabaddhaparyāyano yathārtha nirṇay thāy chhe. ghaṇāne em prashna thāy chhe ke
kramabaddhaparyāyamān vaḷī dharmano puruṣhārtha karavānun kyān rahyun? tene kahe chhe ke bhāī! samyakshraddhā–gnānanā anrta
puruṣhārtha vagar ā vāt nakkī ja thatī nathī; ‘hun gnāyak chhun’ evī draṣhṭi vagar kramabaddhaparyāyanun gnān karashe koṇ?
gnānanā nirṇay vinā gneyano nirṇay thato ja nathī. gnānanā nirṇay sahit kramabaddhaparyāyano nirṇay kare to
anant padārthomān kyāy pheraphār karavāno ananto ahaṅkār ūḍī jāy, ane gnātāpaṇe ja rahe.–āmān ja
mithyātvanā ne anantānubandhī kaṣhāyanā nāshano puruṣhārtha āvī gayo. ā ja dharmanā puruṣhārthanun svarūp chhe, bījo
koī bahārano puruṣhārtha nathī.
[157] ‘kramabaddha’ no nirṇay ane tenun phaḷ.
kramabaddhaparyāyano nirṇay kone thāy? ane tenun phaḷ shun?
–jenī buddhi gnāyakabhāvamān ekāgra thaī chhe, ane rāgamān ke parano pheraphār karavānī mānyatāmān jenī buddhi
aṭakī nathī tene ja kramabaddhaparyāyano yathārtha nirṇay thayo chhe, ane te nirṇayanī sāthe tene puruṣhārtha vagere pāñche
samavāy (pūrvokta prakāre) āvī jāy chhe. ane, svasanmukh thaīne te nirṇay karatān ja samyagdarshanādi nirmaḷ
paryāyono kramabaddhapravāh sharū thaī jāy chhe–e ja tenun phaḷ chhe. gnāyakasvabhāvanī draṣhṭi kaho, kramabaddhaparyāyano nirṇay
kaho, ke mokṣhamārgano puruṣhārtha kaho,–traṇe ek sāthe ja chhe; temānthī ek hoy ne bījā be na hoy–em na bane.
darek padārtha sat chhe, tenun je anādianant jīvan chhe temān traṇakāḷanī paryāyo ek sāthe pragaṭī jatī nathī
paṇ ek pachhī ek pragaṭe chhe, ane darek samayanī paryāy vyavasthit kramabaddha chhe. āvā vastusvarūpano nirṇay
karanārane sarvagnanā kevaḷagnānano nirṇay thayo ane potānā gnānamān tevun sarvagnatānun sāmarthya chhe–eno paṇ
nirṇay thayo. gnān–svabhāvanī sanmukhatāmān ā badhāno nirṇay ek sāthe thaī jāy chhe. akram evā
gnāyakasvabhāvī dravya taraph vaḷīne teno nirṇay karatān, paryāyanā kramabaddhapaṇāno nirṇay paṇ thaī jāy chhe,
akramarūp akhaṇḍadravyanī draṣhṭi vagar paryāyanā kramabaddhapaṇānun yathārtha gnān thatun nathī.
bhagavān! dravya trikāḷī sat chhe, ne paryāy ekek samayanun sat chhe, te sat jem chhe tem jāṇavāno tāro
svabhāv chhe, paṇ temān kyāy āḍunavaḷun karavāno tāro svabhāv nathī. are, satmān ‘ām kem?’ evo vikalpa
karavāno paṇ tāro svabhāv nathī. āvā svabhāvanī pratīt karatān mokṣhamārganī sharūāt thaī jāy chhe, ne temān
mokṣhamārganā pāñche samavāy ek sāthe āvī jāy chhe.
[158] ā chhe santonun hārda
ek taraph ekalo gnāyakasvabhāv, ne bījī taraph kramabaddhaparyāy,–eno yathārtha nirṇay karavāmān badhun āvī
jāy chhe, te mūḷ vastu dharma chhe, te kevaḷībhagavānanun peṭ chhe, santonun hārda chhe, shāstrono marma chhe, vishvanun darshan chhe,
ane mokṣhamārganun kartavya kem thāy tenī ā rīt chhe.